Abramowski_nowa-etyka

8/8/2019 Abramowski_nowa-etyka

1/5

Program wykadw nowej etyki 1

Program wykadw nowej etyki

Program wykadw nowejetyki

Edward Abramowski

I. SolidarnoZadanie etyczne polega tutaj na rozbudzeniu potrzeby wsplnoci yciowej i na zwalczaniu wrogich jej czynnikw

moralnych - egoizmu osobistego i rodzinnego. Zadanie to osiga si za pomoc rozbudzania uczu braterstwa i

drog umysowego kojarzenia "wsplnoci" z dobrobytem i szczciem robotnika, oraz odwrotnie, egoistycznego

trybu ycia z jego ndz i uciskiem doznawanym.

1. Fakty, pokazujce, co robotnik zyskuje przez solidarno, jak podnosi si jego dobrobyt yciowy przez

solidarno w walce z wyzyskiem i odwrotnie, jak wiele traci z powodu braku tej solidarnoci. Tu nale strajki

zwyczajne, kiedy kady ze strajkujcych ma take swj osobisty interes na widoku.2. Fakty, pokazujce, co zyskuje robotnik, gdy ma za sob bezinteresown pomoc towarzyszy. Strajki i bojkoty

bezinteresowne, upominajce si tylko o naprawienie krzywdy jednego z towarzyszy, lub biorce w obron

robotnikw, pokrzywdzonych w innym przedsibiorstwie (jak np. strajk caego okrgu wglowego we Francji

pnocnej 1894 roku z powodu wydalenia z kopalni kilkuset starych grnikw, jako niezdatnych do pracy), lub

wspomagajce strajk innego fachu (jak dokowy londyski, ostatni przy budowie wystawy paryskiej, jak bojkot

piwny 1895 roku), a nawet innego kraju.

3. Co zyskuje robotnik przez pomoc wzajemn poza obrbem strajkw; przedstawi wypadki z ycia, w ktrych

komunizm robotniczy moe mie zastosowanie, jak: wsplna opieka nad dziemi, pozostawionymi w domu, gdy

rodzice wychodz do pracy; wsplna opieka nad chorymi, nad wdowami i dziemi osieroconymi, pomoc towarzyszy

w razie utraty zarobku, lub niezdolnoci do pracy, pomoc uwizionym i ich rodzinom. Opowiadanie o robotniczychinstytucjach wsplnoci, jakie wytworzyy si w zagranicznym ruchu socjalistycznym (g. w Belgii i Holandii);

nale tu wszelkie prby zrzeszenia gospodarstw rodzinnych w gospodarstwa wsplne stowarzyszonych itp. z

wyczeniem spek wytwrczych, jako przeistaczajcych zwykle w przedsibiorstwa wyzysku niezrzeszonych

przez zrzeszonych.

4. zestawienie filantropii i wsplnoci; pokaza, jak pierwsza upokarza i psuje czowieka (domy podrzutkw,

ochrony, przytuki, jamuna), jak druga natomiast podnosi i daje szczcie. Praktyczny wynik. Rozszerzenie si

solidarnoci robotniczej nie tylko na wypadek strajkw, lecz na cao ycia, jako zwyczaj obowizujcy jednostk

pod naciskiem opinii klasowej, oraz bojkot filantropii prywatnej i pastwowej; zastpowanie jej w yciu przez

komunizm robotniczy.

II. WasnoZadanie etyczne polega na zwalczaniu w ludziach instynktw wasnoci i wyzysku. Chodzi o wytworzenie silnego

skojarzenia pomidzy "wasnoci" a nieszczciem ludzkim.

1. Opowiedzie za pomoc przykadw i faktw z ycia, jak majtek powstaje zawsze drog krzywdy ludzkiej; jak

utrzymanie si w prawach waciciela i zapobiegliwo geszefciarska wymaga zawsze samolubstwa i krzywdy

innych; jak bogaci si mona tylko gubic dusz swoj.

2. Czy jest co takiego na wiecie, co by czowiek mg nazwa wytworem wycznie swojej pracy? Objani na

przykadach, jak wedug sprawiedliwoci nie ma nic "mego", a wszystko "nasze". Przywaszczenie darw natury i

narzdzi wytwarzania, jako zodziejstwo.
http://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Autor:Edward_Abramowski


2/5


3. Jak wasno, bdc grabie, wymaga do wprowadzenia do stosunkw ludzkich czynnika pastwowego. (Gdzie

jest wasno, tam jest zawsze ucisk polityczny).

4. Jak wasno tworzy ndz i zbrodnie. Objani na przykadach, dlaczego przy wasnoci osobistej, chociaby

najsprawiedliwiej podzielonej, nigdy wszyscy ludzie nie mogli by by posiadaczami; dlaczego zawsze musz by

wydziedziczeni i wyzyskiwani. Wasno, jako rdo wszelkiego za na wiecie: kradziey, zabjstw, wojen itp.

5. Jakby wyglda wiat bez wasnoci? Komunizm, ktryby kademu czowiekowi przyznawa jego naturalneprawo do ycia, tj. do swobodnego korzystania ze wszystkiego.

6. Praktyczny wynik. Bojkot wasnoci, jako obowizek robotnikw:

a). nie poyczanie na procent;

b). nie upominanie si sdowe o dugi;

c). nie procesowanie si o spadek majtkowy;

d). nie przyjmowanie roli porednika najmu;

e). zaniechanie wszelkiego geszefciarstwa, udziau w spkach wytwrczych itp.;

f). zaniechanie wszelkiego wyzysku domowego, jak korzystanie z pracy ony, dzieci itp.

III. PastwoZadanie etyczne: wyrugowanie tych wszystkich poj i czynnikw moralnych, potrzeb, ktre sprawiaj, e pastwo

jest dla ludzi czym potrzebnym i uytecznym prywatnie. Doprowadzenie do moralnej negacji pastwa, jako

pastwa w ogle. Rozbudzenie rewolucyjne potrzeby bezpastwowoci we wszystkich stosunkach ycia.

1. Pastwo jako obroca wyzysku. Polityka rzdw wzgldem robotnikw i kapitalistw w prawodawstwie,

strajkach itp.

2. Pastwo, jako porednik w stosunkach prywatnych midzy ludmi. Fakty, mwice czym jest sprawiedliwo

rzdowa i jak wiele ludzie trac, gdy uywaj porednictwa instytucji pastwowych w swoich sporach prywatnych.

Np. wyroki sdowe wzgldem dzieci za kradzie popenion itp.

3. Pastwo, jako wykonawca uytecznych reform spoecznych. Pokaza na przykadach takich, jak uwaszczenie

wocian, prawodawstwo fabryczne, kuratoria trzewoci, jak sama reforma, w zasadzie dobra, psuje si i wypacza

wskutek tego, e j przeprowadza pastwo.

4. Bezpastwowe zaatwienie spraw uytecznoci publicznej przez inicjatyw prywatn i stowarzyszenia swobodne.

Odpowiednie fakty z ycia spoeczestw Anglii, Ameryki, Szwecji - swobodne szkoy i uniwersytety,

stowarzyszenia higieniczne, walka z pijastwem itp. Wykaza, jak doskonale ycie ludzkie moe obej si bez

pastwa i co zyskuje na tym.

5. Wojsko, potrzebne tylko klasom wyzyskujcym. Wojsko jako narzdzie ucisku. Utosami czyny wojenne ze

zwykym zabjstwem. Opowiedzie o takich faktach, jak np. zachowanie si Duchoborcw, ktrzy rzucaj bro

podczas wojny.

6. Przysiga pastwowa w wojsku, sdach itp. Dlaczego nie moe zobowizywa czowieka i nie powinna.

Opowiedzie fakty, ktre pokazuj, jak zacofanie przysigi rzdowej moe doprowadzi ludzi do popenienia

zbrodni - onierz np., ktry musi strzela do swoich braci, krewnych, przyjaci, lub zoenie przysigi sta si

moe zgub dla jakiego czowieka, by przyczyn wyroku, zawsze niesprawiedliwego.

7. Maestwo, jako poycie dwojga ludzi psuje si przez to, e jest instytucj pastwow. Zaleno prawna ony

od ma i dzieci od rodzicw, wynikajce std niesprawiedliwoci i ucisk domowy. Tylko rodzinna swoboda, tj. nie

uwzgldniajca przywilejw i zalenoci w swoim onie, moe zapewni czowiekowi szczcie. Prawa, ktre

upoledzaj kobiet i dzieci w rodzinie.

8. Wynik praktyczny. Bojkot pastwa:


3/5


a). nie posugiwanie si instytucjami sdowniczymi i policyjnymi w adnych sprawach, zaatwianie sporw

osobistych przez polubowne sdy towarzyszy;

b). bojkot inspektoratu fabrycznego, samodzielne zaatwianie wszelkich spraw fabrycznych przez zbiorowy nacisk,

wywierany na fabrykanta bojkotem lub strajkiem;

c). odmawianie wszelkiej pomocy policji i sdom w sprawach kradziey w ciganiu przestpcw, w wiadczeniu

przed sdem i urzdami;

d). nie zanoszenie adnych skarg przed urzdy policyjne lub sdowe. Oglne wytworzenie opinii klasowej, e

midzy pastwem a robotnikami nie powinno by nic wsplnego.

IV. Zbrodnia i karaZadanie etyczne czy si tutaj z poprzednim, poniewa moralna sia pastwa zasadza si tutaj w znacznej czci na

tym, e ludzie ceni je i potrzebuj go, jako wykonawcy sprawiedliwoci wobec przestpcw i uwaaj jego system

karny za rodek skuteczny w zwalczaniu zego. Doj zatem trzeba do antytezy: e aden przymus

spoeczno-pastwowy nie moe ludzi uszlachetni; ani te za tamowa, i e tak zwany wymiar sprawiedliwoci jest

zwyczajnym gwatem nad jednostk ludzk.

1. Czy jest winny w znaczeniu prawnym i teologicznym? Objani przykadami, jak przestpstwo wynika niezbdnie

z warunkw ycia, wychowania, z ustroju spoecznego, wreszcie z chorobliwego stanu duszy czowieka.

Odpowiedzialnoci zatem by nie moe.

2. Opowiedzie, jak sdy oceniaj przestpstwa, jaki jest wpyw kar i wizie nie moraln stron czowieka

(wizienia jako szkoa wystpkw).

3. Opowiedzie fakty, w ktrych przejawia si ludzka natura przestpcw, zatem pokaza ich jako zdolnych do

wyzwolenia si od zbrodni na innej drodze ni system karny.

4. Prby traktowania zbrodniarzy jako chorych (w Ameryce).

5. Czym zbrodnia zwalczy si? Jej zaleno od ustroju spoecznego i zanik w komunizmie.

V. Grzech i cnotaZadanie etyczne: zwalczanie wszelkich poj dogmatycznych, katechizmowych o zym i dobrym, moralnym i

niemoralnym. Postawienie natomiast, e jedyn cnot i obowizkiem jest braterstwo ludzi, jedynym grzechem

krzywda ludzka, wszystko wolno robi, gdzie krzywdy nie ma; wszystko jest dobrem, gdzie jest wsplna

przyjemno. Wyjanienie tej zasady na poszczeglnych faktach, jak:

a). mio, zwalczanie katechizmowej moralnoci o mioci grzesznej; kada mio szczera powinna jednakowy

wzbudza szacunek, zarwno lubna, jak nielubna; zo w mioci zjawia si tylko wtedy, gdy jest krzywda czyja;

przy uwodzeniu kobiety zhabiona jest nie kobieta, lecz uwodziciel;

b). kamstwo, kiedy bywa dobrem, a kiedy zem; fakty, kiedy mwienie prawdy jest zem, gdy pociga za sobkrzywd ludzk. (Mwienie prawdy przy ledztwach policyjnych, przed majstrami itp.); obowizek zatajenia prawdy

lub skamania, gdy to ocala si czowieka;

c). zwalczanie etyki honoru, opowiedzie postpowanie Ateczykw, u ktrych za zhabionego uwaany by ten,

kto wyrzdza obelg, nie za kto j otrzyma. Gupota pojedynkw. Etyka honoru wymaga najczciej krzywdy

ludzkiej, np. honor ma lub ojca, ktry mu nakazuje mci na crce lub onie;

d). prostytucja, zem w prostytucji jest tylko ucisk i krzywda moralna kobiety, nic wicej. Opowiedzie spraw

abolicjonizmu1, agitacja za zniesieniem przymusowego zamykania prostytutek w domach rozpusty i opieki

policyjnej nad nimi; zachowanie si socjalistw, ktrzy domagali si zniesienia domw rozpusty i zupenej swobody

dla prostytutek, zachowanie si partii buruazyjnych i klerykalnych, ktre day zniesienia swobody prostytutek i

obowizkowego zamykania w domach dla przyzwoitoci ulicy. Opowiedzie fakty ucisku, ktry znosi ta kategoriakobiet. Skd ona powstaje. Traktowanie prostytutki jako czowieka pokrzywdzonego; branie jej strony przeciw


4/5


policji.

VI. Swoboda ycia - Praca.Zadanie etyczne: obudzi w czowieku potrzeb yciowej swobody, swobody od pracy; wykorzeni nag pracy i

utylitaryzmu geszefciarskiego, oraz pojcia pracy, jako obowizku i celu ycia; ycie powinno by pojmowane, jako

zagadnienie szczcia, praca za, jako za konieczno, od ktrej ludzie powinni stopniowo wyswobadza si.

1. Zwalczanie katechizmowego pojcia pracy, jako obowizku pracy, jako takiej, ktra uszlachetnia czowieka.

Biblijne kamstwo, e praca zjawia si od pocztku, jako rozkaz Boga. Pierwotni ludzie mniej pracowali, ni dzisiaj,

gdy yli w komunach.

2. Jak praca wyniszcza czowieka umysowo, fizycznie, moralnie. Wpyw pracy na dzieci. Przez nadmiar pracy

ludzie tpiej i ogupiaj si, a z tego wynika ucisk, jaki dzi panuje. Dlaczego bogatym i rzdzcym tak zaley na

tym, aby ludzie pracowali jak najwicej? Nad zapracowanymi ludmi atwo panowa.

3. Kiedy czowiek oswobodzi si od jarzma pracy? Opowiedzie w jaki sposb czyni to komunizm.

4. Co daje czowiekowi swoboda ycia?

5. Wynik praktyczny. Wywalczanie godzin swobodnych, jako najwaniejszy interes; rozszerzanie ycia w kierunkurnych potrzeb i przyjemnoci, poszukiwanie zabaw, natury, pikna, zaj umysowych.

VII. SzowinizmZadanie etyczne: wykorzenienie instynktw nienawici plemiennej lub religijnej; w kadym robotniku bez wzgldu

na religi i narodowo widzie towarzysza.

1. Opowiedzie, kto rozbudza takie nienawici, jest to interes rzdw i kapitalistw. Urzdzanie przez rzd judenhec.

2. Midzynarodowa solidarno robotnikw. Opowiedzie, e ona jedna tylko moe zbawi wiat.

Tekst jestwasnoci publiczn (public domain). Szczegy licencji na stronie autora.
http://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Autor:Edward_Abramowskihttp://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a:Prawa_autorskiehttp://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Plik:PD-icon.svg


5/5

rda i autorzy artykuu 5

rda i autorzy artykuuProgram wykadw nowej etykirdo: http://pl.wikisource.org/w/index.php?oldid=94093 Autorzy: Ajsmen91, Damian700, Niki K, Teukros

rda, licencje i autorzy grafikPlik:PD-icon.svgrdo: http://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Plik:PD-icon.svg Licencja: Public Domain Autorzy: User:Duesentrieb, User:Rfl

LicencjaCreative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unportedhttp://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/

Abramowski_nowa-etyka

Documents

Transcript of Abramowski_nowa-etyka