KONFERENCJA

„Bezpieczeństwo pracyzależy od Ciebie”

Olsztyn, 13 września 2013 roku

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP Oddział w Olsztynie-

Elżbieta Bożejewicz – prezes zarządu

„Wpływ służby bhp na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w zakładach pracy

na przestrzeni 60 lat oraz integracja środowiska zawodowego w okresie

ostatniego 20-lecia”

Wskazując na wpływ służby bhp na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w zakładzie, należało by najpierw wspomnieć o historii służby bhp. Historii, która ma istotne znaczenie w kształtowaniu zakresu pracy pracownika służby bhp.

W tej historii, dla służby bhp ważną datą jest dzień 1 sierpnia 1953 r., czyli data podpisania uchwały nr 592 Prezydium Rządu w sprawie zapewnienia postępu w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (M. P. z 1953 r. Nr A-83, poz. 979) obowiązującą od 19 września 1953 r. Czytając dzisiaj uchwałę nr 592 trzeba docenić poważne potraktowanie zagadnień bezpieczeństwa pracy, kwalifikacji pracowników oraz pozycji tworzonej służby bhp. Na mocy Zarządzenia Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego „ W sprawie organizacji i zakresu działania służby bhp w zakładach pracy” z 16 września 1953 r., wprowadzającego Instrukcję: określono zakres działania służby bhp.

Uchwała nr 333 Rady Ministrów z 22 listopada 1968 r. to kolejny akt prawny regulujący wymagania kwalifikacyjne oraz zakres działania służby bhp. W Instrukcji w zakresie działania służby bhp wyodrębniono zakres działania służby bhp w produkcyjnych i usługowych zakładach pracy, zakres działania służby bhp w jednostkach nadrzędnych, zakres działania służby bhp w ministerstwach. Nastąpiła też zmiana wymagań kwalifikacyjnych.

Uchwała nr 36 Rady Ministrów z 1 lutego 1974 r. wprowadziła zmiany

w wymaganiach kwalifikacyjnych służby bhp. Jednakże paradoksem było wydanie jej na podstawie uchylonej przez KP ustawy z 30 marca 1965 r. a w KP nie znalazł się żaden zapis o służbie bhp. Oznaczało to zlekceważenie przez władze państwowe ważności służby bhp w zakładzie. Wystarczy przeczytać zapisy tej uchwały aby zrozumieć ten problem. Ten problem środowiska behapowskiego trwał aż do roku 1992.

Uchwała nr 14 Rady Ministrów z 18 lutego 1992 r. to uchwała, która została opracowana po wydaniu dyrektywy 89/391/EWG, która zalecała powołanie służby prewencji i zapobiegania. Uchwała przed opublikowaniem konsultowana była ze środowiskiem behapowskim. Wprowadzono zmiany w kwalifikacji służby bhp: inspektor, starszy inspektor, specjalista, główny specjalista, rozszerzono zakres zadań i uprawnień służby bhp, oraz wprowadzono możliwość wykonywania zadań służby bhp osobom z poza zakładu . Dopiero Ustawa z dnia 2 lutego 1996 r. o

zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw - uzupełniła

dotychczasową lukę w przepisach nakładając na pracodawcę obowiązek powoływania służb BHP w zależności od liczby pracowników.

Szczegółowe wymagania oraz zakres działania służby bhp określa rozporządzenie RM z dnia 2 z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp - Dz. U. Nr 109, poz. 704, ze zm. w Dz. U z 2004 r. Nr 246, poz. 2468 i z 2005 r. Nr 117, poz. 986.

Nowelizacja rozporządzenia, która została wprowadzona w 2005 r. zmieniła wymagania kwalifikacji służby bhp i obecnie po 8 letnim okresie karencji obowiązują: technik bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudniony w zakładzie albo wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności "bezpieczeństwo i higiena pracy" lub studia podyplomowe z tej dziedziny – zatrudniony w zakładzie lub wykonującym zadania służby bhp poza zakładem.

Integracja środowiska zawodowego widoczna była już w XIX wieku – były to stowarzyszenie przemysłowców ds. walki z przyczynami wypadków przy pracy, koła bhp, komisje bhp: w 1935 r. Związek Fabrykantów Dykt i Fornirów utworzył Komisję Bezpieczeństwa Pracy w 1936 r. Związek Polskich Hut Żelaznych oraz Polski Związek Przemysłu Metalowego utworzyli Komisję Bezpieczeństwa Pracy, powstały koła bhp w zakładach PZPM, Małopolska Spółka Drzewna, Koła Inżynierów Bezpieczeństwa Pracy przy Stowarzyszeniu Techników Polskich (od 1935 r. „Bezpieczeństwo i Higiena Pracy”).

W 1988 r. Zarejestrowano Stowarzyszenie Ochrony Pracy w Warszawie, Rejestruje się również Stowarzyszenie Inżynierów i Techników w Bydgoszczy i Łodzi, Stowarzyszenie Higienistów Pracy, Stowarzyszenie Pracowników Służb Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Łodzi, Polskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP, Polskie Stowarzyszenie Rzeczoznawców bhp, Stowarzyszenie Absolwentów Studiów „Bezpieczeństwo i organizacja pracy” – CIOP-PIB i inne.

W 1993 r. w KRS rejestruje się Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP. W strukturach stowarzyszenia najwyższą władzą jest zjazd, a następnie zarząd główny z główna komisją rewizyjną. Wg stanu na dzień dzisiejszy powołano 38 oddziałów w kraju o ok. 2000 członków

Misja Stowarzyszenia to Tworzenie prawnych, organizacyjnych i ekonomicznych warunków dla bezpieczeństwa i higieny pracy. Cele Stowarzyszenia zostały określone w statucie i są to: wyrażanie opinii w sprawach dotyczących nowych rozwiązań prawno organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, reprezentacja i obrona interesów zawodowych i społeczno prawnych członków Stowarzyszenia, popularyzacja problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy, dbałość o zachowanie godności pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy, przestrzeganie zasad etyki zawodowej, doskonalenie umiejętności i wiedzy członków. Nasze stowarzyszenie zaznaczyło swoją obecność na Międzynarodowych Targach w Poznaniu SAWO – Targi BHP i P.poż, w Sejmie RP podczas udziału w konferencjach okolicznościowych a także organizując konferencje ogólnokrajowych i regionalne.

W roku 1993 zarząd główny wydał uchwałę o powołaniu kilku oddziałów, w tym oddziału w Olsztynie. Pierwsza rejestracja oddziału olsztyńskiego dokonana została w 1997 r. w Wydziale Stowarzyszeń w Urzędzie Miasta Olsztyna.

Zarząd oddziału olsztyńskiego realizuje cele statutowe poprzez: zebrania członków połączone ze szkoleniami i warsztatami doskonalącymi wiedzę w zakresie przepisów bhp, organizacja seminariów, konferencji, pikników edukacyjnych. Wizyty techniczne w zakładach pracy to wymiana „dobrych praktyk” w zakresie bezpieczeństwa pracy. W tym roku członkowie naszej organizacji mieli okazję zobaczyć innowacyjne rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa pracy stosowane w Polbruku SA w k. Łukty, w jednostce punktu granicznego w Baniach Mazurskich oraz na budowie Term warmińskich w Lidzbarku Warmińskim. Realizacja celów statutowych to również organizacja konkursów plastycznych dla dzieci i dorosłych, poprzez które wpływamy na kształtowanie pro bezpiecznych postaw pracowników a także członków ich rodzin. Inicjujemy integrację środowiska zawodowego poprzez spotkania integracyjno szkoleniowe wspólnie w innymi oddziałami. Podczas tych spotkań mamy większe możliwości w wymianie naszych doświadczeń a także dzielenie się „dobrymi praktykami”. Udział w społecznych kampaniach informacyjnych CIOP-PIB oraz w programach prewencyjno-promocyjnych PIP, pomaga w promowaniu tematu problemu w sposób bardziej szczegółowy, skupiający się na konkretnym zagadnieniu. Członkowie naszego oddziału promują „dobre praktyki” na konferencjach ogólnokrajowych a także indywidualnie prowadzą działalność społeczną w swoim regionie. Są to przede wszystkim konkursy plastyczne organizowane w lokalnych zakładach a także konferencje tematyczne. Współpracujemy z PIP, UDT, PIS, ZUS, WSSE, UW-M.

Więcej informacji o naszych działaniach znajduje się na naszej stronie www.ospsbhp.olszyn.pl

Urząd Dozoru Technicznego jest państwową osobą prawną działającą w dziedzinie zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń i instalacji technicznych. W ramach UDT działa również UDT-CERT największa w Europie Centralnej jednostka notyfikowana oraz jednostki certyfikujące systemy zarządzania, wyroby oraz osoby. W strukturze organizacyjnej UDT działa 29 oddziałów terenowych i Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego, zatrudnionych jest ponad 1500 wysokiej klasy specjalistów. Certyfikacja oraz pozostała działalność dobrowolna prowadzona jest przez UDT za pośrednictwem wyspecjalizowanej jednostki UDT-CERT . • certyfikacja systemów w oparciu o normy serii:

ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001, ISO 3834, ISO 27001 oraz 18001 • certyfikacja wyrobów • certyfikacja osób • badania i ekspertyzy techniczne Jednostka Notyfikowana UDT nr 1433 jest największą tego typu organizacją w Europie Centralnej. Jednostka posiada ponad 400 ekspertów oraz otrzymała notyfikację do następujących dyrektyw: • 97/23/WE - Urządzenia ciśnieniowe (PED) • 2009/105/WE - Proste zbiorniki ciśnieniowe (SPVD) • 95/16/WE - Dźwigi (Lifts) • 2006/42/WE - Maszyny (MD) • 2010/35/UE - Ciśnieniowe urządzenia transportowe (TPED) • 89/106/EWG - Wyroby budowlane (CPD) (od 01.07.2013 r. - Rozporządzenie KE 305/2011 CPR) • 2009/142/WE - Urządzenia gazowe (GAD) • 92/42/EWG - Efektywność energetyczna kotłów (BED) • 94/9/WE - Atmosfery wybuchowe (ATEX) • 2004/108/WE - Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) • 2006/95/WE - Niskie napięcia (LVD) • 2000/14/WE - Dyrektywa hałasowa Działalność szkoleniowa w UDT prowadzona jest za pośrednictwem Centrum Szkoleń, które organizuje warsztaty/szkolenia przeznaczone dla kadry zarządzającej, specjalistów technicznych, specjalistów do spraw jakości i wszystkich osób, zainteresowanych zapewnieniem bezpieczeństwa urządzeń technicznych. Urząd Dozoru Technicznego ul. Szczęśliwicka 34 02-353 Warszawa tel. 0 22 57 22 100 www.udt.gov.pl

Jednym z zadań realizowanych przez Urząd Dozoru Technicznego jest popularyzowanie zagadnień związanych z bezpieczną pracą urządzeń technicznych. Olsztyński Oddział Urzędu Dozoru Technicznego jest współorganizatorem tegorocznej konferencji „Bezpieczeństwo pracy zależy od Ciebie”.

Zapraszamy na wykład pt. „Zapewnienie bezpieczeństwa obsługi maszyn i urządzeń w środowisku pracy”, na którym przedstawimy:

- wnioski wynikające z prowadzonych w Urzędzie Dozoru Technicznego analiz nieszczęśliwych wypadków, jakie miały miejsce podczas eksploatacji urządzeń technicznych,

- przykłady niewłaściwych zachowań osób

obsługujących urządzenia techniczne oraz niewłaściwej organizacji miejsca pracy, które były przyczyną nieszczęśliwych wypadków,

- przykłady działań dostosowujących

narzędzia pracy do wymagań dyrektywy 2009/104/WE, dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy użytkowaniu przez pracowników sprzętu roboczego podczas pracy

Zapraszamy do uczestnictwa w konferencji, udziału w konkursie „Co wiem o bhp” (organizowanym przez UDT i PIP) oraz odwiedzenia naszego stoiska.

Robert Kozela

Miesięcznik Atest – Ochrona Pracy

Informacje na temat działalności służby bhp w zasobach wirtualnego muzeum bhp

Zapisy, dokumenty, przedmioty dotyczące historii bhp są rozproszone w archiwach, bibliotekach,

zbiorach prywatnych i zakładach pracy. Rzadko są opracowane, opisane i udostępniane do użytku

publicznego. Nasza branża nie ma jeszcze placówki, która zajmowałaby się profesjonalnym

gromadzeniem, naukowym opracowaniem, udostępnianiem i popularyzowaniem takich zbiorów.

Redakcja ATEST chcąc choć w części wypełnić tę lukę i ocalić od zapomnienia dokumenty i

zdjęcia, które coraz częściej trafiają na śmietnik, utworzyła „Wirtualne muzeum bhp”, w którym –

w miarę swoich możliwości – gromadzi i nieodpłatnie udostępnia eksponaty dotyczące historii bhp,

w tym służby bhp. Pierwsza publiczna prezentacja muzeum odbyła się 17 września 2007 r., w

Ośrodku Konferencyjnym Polskiej Akademii Nauk w Mogilanach koło Krakowa, podczas

uroczystych obchodów 60-lecia miesięcznika Atest – Ochrona Pracy.

W wirtualnym muzeum ochrony pracy przypominamy naszą behapowską historię. Historię tę

rozumiemy szeroko, dlatego zamieszczamy ciekawe materiały dotyczące np. inspekcji pracy,

wspomnienia, zdjęcia różnych urządzeń, skany starych książek i czasopism. Można się z nich

dowiedzieć, że o ochronie pracowników na ziemiach polskich myślano już kilkaset lat temu. Bhp

ma długą i piękną tradycję.

Chcielibyśmy, żeby muzeum powstawało przy udziale naszych czytelników i internautów

odwiedzających nasze strony internetowe. Dlatego prosimy o nadsyłanie pocztą elektroniczną lub

tradycyjną starych zdjęć z opisami. Mogą to być zdjęcia wypadków, maszyn i urządzeń, sprzętu

bhp, zdjęcia ze szkoleń i spotkań służby bhp. Zachęcamy też do robienia cyfrowych zdjęć

ciekawych obiektów, które jeszcze zachowały się w Waszych zakładach – mogą to być fotografie

starych środków ochrony, ale i zapomnianych maszyn oraz urządzeń, instrukcji bhp itd. Zachęcamy

też do nadsyłania wspomnień i opisów wydarzeń sprzed lat, które wiążą się z działalnością służby

bhp. Przy nadsyłaniu zdjęć lub innych materiałów prosimy o podawanie jak największej liczby

danych (jeśli to tylko możliwe), np. kto i kiedy zdjęcie wykonał, dokładny opis tego, co na zdjęciu

widać itd. Materiały i pytania dotyczące muzeum można przesyłać pod adresem:

poczta@atest.com.pl

Muzeum zostało podzielone na następujące działy: Biblioteka internetowa, Galeria plakatu,

Wspomnienia, W obiektywie, Zdjęcia od czytelników, Historia bhp, Kalendarium.

W Bibliotece internetowej można znaleźć m.in.:

– archiwum ATESTU, a w nim zeskanowane zeszyty naszego czasopisma z lat 1947, 1948, 1952 i

1992 (nasze bieżące archiwum, od 2004 r., z opcją wyszukiwania tematycznego artykułów,

dostępne jest w Portalu Informacji Technicznej dla prenumeratorów wersji PLUS – szczegóły na

stronie: http://www.atest.com.pl/index.php?class=ppp; inne osoby mogą uzyskać czasowy odpłatny

dostęp do tego archiwum – szczegóły na stronie: http://www.sigma-not.pl/czasopisma-39-atest-

ochrona-pracy.html),

– różne dokumenty, stare książki i czasopisma (np. numery „Przeglądu Hygienicznego” z 1902 r.),

zbiory przepisów.

Galeria plakatu przypomina, że tzw. polska szkoła plakatu miała ciekawy dorobek także w zakresie

plakatu bhp. Zamieszczamy w galerii reprezentatywne zbiory plakatów sprzed lat. Zachęcamy do

stosowania tej formy „propagandy” bhp, tym bardziej, że dobrych plakatów nie brakuje – dzięki

konkursowi na plakat behapowski organizowanemu od lat przez Centralny Instytut Ochrony Pracy.

W dziale Wspomnienia zamieszczamy zróżnicowane materiały, od krótkich opracowań po książki

wspomnieniowe inspektorów pracy: Józefa Ślęzaka i Jerzego Szewczyka.

Dział W obiektywie zawiera różne materiały fotograficzne gromadzone i opracowywane przez

redakcję, w tym unikatowy cykl artykułów Aleksandra Stukowskiego z cyklu „Historia techniki”.

Natomiast dział Zdjęcia od czytelników jest szczególnie przeznaczony dla Was, choć czytelnicy i

internauci przesyłają nam materiały do wszystkich działów, co czego gorąco zachęcamy. Wśród

zdjęć od czytelników znajdują się m.in. szerzej dotychczas nieznane fotografie ilustrujące warunki

pracy na Śląsku w latach 20-tych i 30-tych XX wieku.

W Historii bhp zamieściliśmy różne materiały, w tym m.in.:

– omówienie pierwszej „ustawy” górniczej, zawierającej przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy,

– dokumenty dotyczące historii inspekcji pracy, w tym bardzo ciekawe sprawozdania z działalności

inspekcji w latach: 1926, 1935, 1937,

– historię Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP, obejmująca lata 1992-2007;

jest to opracowanie autorskie Jadwigi Polaczek, która była prezesem zarządu głównego OSPSBHP

w latach 1995-2007.

W 2009 r. wprowadziliśmy w muzeum dział „Kalendarium”, do którego trafiają najważniejsze

naszym zdaniem wydarzenia, opisywane poprzednio w internetowych wydarzeniach ATESTU.

Bieżący przegląd wydarzeń na naszej stronie internetowej można znaleźć pod adresem:

http://www.atest.com.pl/wydarzenia

We wszystkich ww. działach można znaleźć informacje na temat działalności służby bhp. Są one

zawarte m.in. w: archiwalnych artykułach z ATESTU, zbiorach przepisów, wydarzeniach w

Kalendarium, historii OSPSBHP. Osoby zainteresowane historią służby bhp powinny też sięgnąć do

materiałów w Galerii plakatu, do zdjęć nadsyłanych przez czytelników, do materiałów dotyczących

inspekcji pracy.

Wirtualne muzeum bhp pełni ważne funkcje – są to m.in.:

– budowanie tożsamości grupy zawodowej,

– gromadzenie i przekazywanie wiedzy,

– gromadzenie eksponatów, które są wycofywane i niszczone,

– popularyzacja tematyki bhp,

– funkcja edukacyjna,

– a w przyszłości powinno zająć się również prowadzeniem badań nad historią bhp.

Wirtualne muzeum bhp funkcjonuje na zasadach non profit i jest prowadzone przez redakcję

ATEST w powiązaniu ze stroną internetową www.atest.com.pl. Zachęcamy służbę bhp,

inspektorów pracy, lekarzy medycyny pracy i inne osoby do przesyłania materiałów archiwalnych

dotyczących szeroko rozumianej ochrony człowieka w środowisku pracy.

Nowe spojrzenie pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa pracy

i ochrony zdrowia

13 września 2013 г.

Codzienna praca – co to takiego?

Wojna? czy Twórczość?

Nasze credo

I jedna ofiara śmiertelna w pracy to i tak za dużo

Czekać na bezpieczny wynik

- to jak oczekiwanie na śmierć

Japońskie przysłowie

Drogi do osiągnięcia celu

• Każdemu pracownikowi nadzorcę??? – NIE!

• Starać się, by człowiek zmieniał

stosunek do siebie, podnosić

samoświadomość uczestników

procesu

UCZESTNICY

• Państwo

• Pracodawca

• Robotnik

“Jak jednak zdarza się, że człowiek, który

cały czas był konsekwentny, staje się

niekonsekwentnym, a ten, który zachowywał się

poprawnie, więcej nie chce się tak zachowywać?

Wydaje mi się, że przyzwoitość, a szczególnie

umiar, muszą być stale pielęgnowane.

Ponieważ, pragnienie rozrywki, jest tak samo

częścią ciała jak i duszy, podburza ją do

porzucenia umiaru i do jak najszybszego służenia jej i ciału.“

Ksenofont “Wspomnienia o Sokratesie“

Cel:

Przeniknąć do świadomości,

wpływać na podświadomość

Podwyższanie samoświadomości

Regulacje prawne

Edukacja

Metody

organizacyjne

Pracodawca

Regulacje prawne

Udoskonalenie –

kierunek – na przyjęcie samodzielnych decyzji przy funkcjonowaniu konkretnych aktów prawnych

Edukacja

Media Seminaria

Młodzież

Edukacja

Metody organizacyjne

Deklarowany

stan ochrony pracy

System

oceny ryzyka

Kwestionariusze,

zalecenia

Podwyższenie

zaufania

13

Ochrona pracy –

Tutaj nie ma na to gotowych odpowiedzi. Jest to proces ciągłego poszukiwania.

Dziękuję za uwagę

Arunas Lupejka

dr Monika Maciejewska

Przez edukację do bezpieczeństwa

Szybkie przemiany dokonujące się we współczesnym świecie zmuszają nas do poszukiwania

sposobów i rozwiązań pozwalających skutecznie odpowiadać/reagować na nowe wyzwania. Dotyczy

to również procesów pracy, które zmieniają się wraz z postępem technicznym i cywilizacyjnym,

generując również nowe typy działań i zagrożeń związanych z ich realizacją. Pojawia się zatem

pytanie: Jak skutecznie przygotowywać do bezpiecznego wykonywania pracy? Jednym ze sposobów

odpowiedzi na tak postawione pytanie może być wskazanie na edukację, która rozumiana jako „ogół

oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych człowieka”1,

skierowana jest na ciągłe budowanie struktur wiedzy i czynności, pozwalających efektywnie

funkcjonować w rzeczywistości społecznej. Wykorzystanie struktur zarówno edukacji formalnej

(systemu oświaty), jak i nieformalnej (różnych sposobów uczenia się poprzez praktykę) do

przekazywania wiedzy i dobrych praktyk związanych z bezpiecznym wykonywaniem pracy stanowi

podstawę do budzenia świadomości oraz kształtowania prawidłowych postaw w tym zakresie.

W swoim wystąpieniu chciałabym zwrócić uwagę na trzy momenty, istotne moim zdaniem, w

procesie kształtowania postaw w stosunku do bezpiecznego i higienicznego2 wykonywania pracy:

moment pojawienia się pracy w życiu człowieka, moment nabywania wiedzy zawodowej oraz

moment wchodzenia w rolę zawodową (podejmowania nowej roli zawodowej).

Pierwszy z nich czyli pojawienie się pracy jako działania i nowych doświadczeń z nią związanych ma

miejsce około 6 roku życia. Obok podstawowej formy aktywności dziecka, którą do tej pory była

zabawa, pojawiają się działania posiadające cechy pracy - m. in. celowość, systematyczność,

skierowanie na efekt końcowy oraz troska o jakość wyniku i rozpoczyna się kształtowanie postawy

dziecka w stosunku do pracy. A jak mówi przysłowie „czym skorupka za młodu nasiąknie…”

Drugi moment ważny dla podstaw bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy związany jest z

rozpoczęciem systematycznego przygotowywania się młodego człowieka do wykonywania zawodu.

Jest on szczególnie widoczny w programach szkół zawodowych, gdzie efekty kształcenia w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy są wyraźnie zaznaczone w kształceniu wszystkich zawodów. Tutaj

proces nauki uruchamia sferę poznawczą (np. poznawanie przepisów, prawa pracy), ale także w

1 Pedagogika. Leksykon PWN, B. Milerski, B. Śliwerski (red.) Warszawa 2000

2 odnosząc się w tym momencie również do greckiego źródłosłowu pojęcia higiena (hygieinos) wskazującego na

znaczenia: leczniczy, przynoszący zdrowie

trakcie praktycznej nauki zawodu pozwala na wypróbowywanie tych przepisów w praktyce np.

dobierania odpowiednich środków ochrony zbiorowej czy osobistej.

Ostatnim momentem/momentami, na które chciałabym zwrócić uwagę jest rozpoczynanie nowej

pracy, wchodzenie w nową rolę zawodową. Bezpieczne wykonywanie prac w danym zawodzie jest

efektem wiedzy i doświadczenia. Niezwykle ważne jest wykorzystywanie wiedzy teoretycznej i

praktycznej, którą już posiadają osoby rozpoczynające pracę i w odniesieniu do niej budowanie

struktur poznawczych istotnych dla pełnienia kolejnej roli zawodowej.

Przechodzenie przez te kolejne etapy przygotowania do pracy podkreśla długotrwałość i złożoność

kształtowania postaw z nią związanych, w tym utrwalenia osobistego przekonania każdego

pracownika o znaczeniu i wartości bezpiecznego i higienicznego jej wykonywania.

Wydaje się to szczególnie istotne momencie, gdy wyraźnie widać, że „…praca wychodzi z fabryk i

biur, zawłaszczając przestrzeń prywatną oraz miejsca publiczne. Traci na znaczeniu rozróżnienie

pomiędzy miejscem pracy, a miejscem życia, różnica między czasem pracy i czasem nie-pracy staje się

coraz bardziej płynna.”3 A więc coraz częściej pracownicy sami tworzą przestrzenie oraz warunki, w

których wykonują zadania zawodowe, sami muszą o nie zabiegać i dbać.

3 Z. Ratajczak, Psychologia pracy i organizacji, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s.23

Grzegorz Kordowski Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Olsztynie Wydział Orzecznictwa Lekarskiego i Prewencji

PROGRAMY PREWENCYJNE ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

1. Prewencja wypadkowa

2. Prewencja rentowa

Ad. 1. Zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie prewencji wypadkowej określone są w art. 37 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.).

Zakład finansuje działalność związaną z zapobieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, z uwzględnieniem zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej w aspekcie jej wpływu na powstawanie tych zdarzeń, w szczególności:

1) dofinansowanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzonych przez płatników składek;2) analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy, a zwłaszcza wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, oraz chorób zawodowych;3) upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom;4) prowadzenie prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.

Wydatkowanie środków finansowych podlega zasadom i trybowi określonemu ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.). Do realizacji zadań z zakresu prewencji wypadkowej ma zastosowanie ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.). Wyznaczone odziały ZUS przede wszystkim biorą udział w wykonywaniu ustawowego zadania określonego w punkcie 3. Zadanie to jest realizowane w szczególności poprzez organizację szkoleń z zakresu prewencji wypadkowej.

Zakład organizuje szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy skierowane do pracodawców prowadzących działalność w wybranych sekcjach gospodarki narodowej o najwyższej liczbie wypadków przy pracy lub chorób zawodowych. Szkolenia są prowadzone przez 16 oddziałów ZUS m.in. oddział Olsztyn. Szkolenia mają na celu m.in. zapoznanie uczestników z czynnikami środowiska, które mogą powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas wykonywania pracy, jak również z przepisami prawa dotyczącymi zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wynikającymi z tego zakresu obowiązkami. Poprzez wdrożenie przez pracodawców programów prewencyjnych można zminimalizować zagrożenie występujące w procesie pracy i zmniejszenie zdarzeń wypadkowych lub chorób zawodowych (informacja na temat szkoleń organizowanych w oddziale Olsztyn w 2013 roku umieszczona jest na stronie internetowej: http://www.zus.pl/default.asp?id=13&p=2&idw=4098)

Podczas realizacji szkoleń wykorzystywane są wyniki prac naukowo-badawczych przeprowadzonych na zlecenie ZUS, które wzbogacają szkolenia bhp realizowane na zlecenie ZUS, a organizatorzy procesów pracy (pracodawcy, służba bhp) mają dostęp na najbardziej aktualnej i pogłębionej wiedzy dotyczącej tematyki ochrony życia i zdrowia przed zagrożeniami środowiska pracy. Prace naukowo - badawcze są powszechnie dostępne na stronie internetowej ZUS: http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=426

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zamawia również u podmiotów zewnętrznych opracowanie, druk i dystrybucję materiałów szkoleniowych i informacyjnych, mających na celu upowszechnienie wśród pracodawców wiedzy o zagrożeniach występujących

w środowisku pracy, a także podnoszenie kultury bezpieczeństwa, a co za tym idzie ograniczenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz zmniejszenie wydatków ponoszonych z tego tytułu. Wiele zadań z zakresu prewencji wypadkowej ZUS realizuje współpracując ściśle z Państwową Inspekcją Pracy.

Ad. 2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje zadania w zakresie prewencji rentowej, w tym dotyczące rehabilitacji leczniczej na podstawie: art. 54, 55, 57 i 69 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą ... (Dz. U. nr 131, poz. 1457). Rehabilitacja prowadzona w ośrodkach rehabilitacyjnych współpracujących z ZUS oparta jest na założeniach kompleksowego oddziaływania procedurami diagnostyczno - leczniczo - rehabilitacyjnymi i psychologicznymi oraz na szeroko prowadzonej edukacji zdrowotnej. Celem w/w programu jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej skierowany jest do osób ubezpieczonych:

• zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy,• uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu

tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,• pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy rokujących jednocześnie

odzyskanie zdolności do pracy po przeprowadzeniu rehabilitacji.

Podstawą skierowania ubezpieczonego lub rencisty do ośrodka rehabilitacyjnego jest orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej wydane przez lekarza orzecznika ZUS.Orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej lekarz orzecznik ZUS może wydać:

• na wniosek lekarza prowadzącego leczenie, przy czym wniosek o przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej może być sporządzony na dowolnym formularzu (przykładowy formularz udostępniony jest na stronie internetowej ZUS http://www.zus.pl/files/dpir/Wniosek_o_rehabilitacje.pdf

• podczas kontroli zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy,• przy ustalaniu uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego,• podczas orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych.

Wniosek o przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej może wystawić każdy lekarz prowadzący leczenie, a osoba, której ten wniosek dotyczy, składa go w dowolnej jednostce ZUS. Zakład aktualnie kieruje na rehabilitację leczniczą w następujących grupach schorzeń:

narząd ruchu, układ krążenia, układ oddechowy, schorzenia psychosomatyczne, schorzenia onkologiczne po operacjach gruczołu piersiowego.

Pełny koszt rehabilitacji uwzględniający w szczególności koszty leczenia, zakwaterowania i żywienia pokrywa ZUS. Koszty dojazdu do ośrodka rehabilitacyjnego z miejsca zamieszkania i z powrotem Zakład refunduje do wysokości ceny biletu najtańszego środka komunikacji publicznej. Rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym powinna trwać 24 dni, przy czym czas jej trwania może być przedłużony lub skrócony przez ordynatora ośrodka rehabilitacyjnego po uprzednim uzyskaniu zgody Zakładu. Szczegółowe informacje na temat prewencji rentowej znajdują się na stronie internetowej: http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=420