a POLISHnorama - panoramapolska.ca · 1844), Fryderyk Chopin (1810-1849) and Stanisław Moniuszko...

a n o r a m aPOLISH

a n o r a m aa n o r a m aa n o r a m aa n o r a m aPPPPP POLSKA

Independent Cultural Magazine

Niezalezny magazyn kulturalny

VO L . 2 0 , N O 1 1 ( 2 2 9 ) N OV E M B E R / L I S TO PA D 2 0 1 2

w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a

Polski Zespół Tańca Ludowego “Łowicz” z Edmonton istnieje od 1999 roku. Jest to grupa młodzieży zakochanej w tańcu i polskiej muzyce. Głównym celem jego działalności jest roztańczenie i rozśpiewanie młodzieży polonijnej oraz poznanie przez nią bogatych tradycji i kultury polskiej. “Łowicz” występował wiele razy na popularnych festiwalach i

uroszystościach polonijnych oraz wielokulturowych w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i w Polsce. Warto wymienić festiwal w Chicago, Syracuse, Nowym Jorku oraz trzykrotny udział zespołu w Światowym Festiwalu Zespołów Polonijnych w Rzeszowie. Założycielem, dyrektorem artystycznym i choreografem zespołu jest Ela Kapica.

November / Listopad 2012P a n o r a m a P o l s k a


2

Mis & Mis LLPBarristers & soLicitors

• corporate commercial• income tax• real estate • wills & estate planning

Suite 2107, 10088 - 102 AvenueEdmonton, Alberta

T5J 2Z1

Tel: (780) 424-2600 Fax: (780) 425-6451email: [email protected]

THE TREASURES OF POLISH MUSICCelebrating Christmas with a recital of best-loved masterpieces

Unavoidably, fate sometimes decides to play tricks on us – and this is precisely what happened to the Polish Culture of Edmonton, or, rather, to its distinguished guest, the great flautist Iwona Glinka. Invited to perform in our city on 27 October, she fell gravely ill and therefore her recital had to be rescheduled to 14 December. The place and time remain the same: Muttart Hall, Alberta College (10050 MacDonald Drive), 8:00 P.M.

Based in Athens, Greece, where she is Principal Flute of the Athens Symphony Orchestra and where she has developed a very successful teaching and recording career, Ms Glinka is one of Poland’s most exceptional artists. It must be stressed that the noun “artist”—and not just “flautist”—is fully warranted here because her interpretive art defies any common standards: her musical sensitivity is most impressive; tone brilliant in every register (it is enough to listen to its quality in the upper range!); intonation amazingly stable; control of various playing techniques, both conventional and new, exemplary; and maturity as an interpreter, of the rarest kind. Iwona Glinka is a truly unique personality in the deepest sense of the word.

Well known on the international festival and concert circuit, Ms Glinka has performed in the US, Greece, Italy, Poland, Switzerland (at the personal invitation of Sir James Galway), and Turkey, to mention just a few, and has appeared regularly on radio and TV. Her commanding stage presence and technical prowess

have resulted in Ms Glinka’s being hailed by the critics as “stunning” (The Boston Globe, US), “outstanding” (Jazz & Tzaz, Greece), “a superb flautist” (Athens News, Greece), and “a sophisticated musician of great taste” (Composer USA). In addition to performing and teaching, Ms Glinka has actively pursued academic work, holding two doctoral degrees from, respectively, the Academy of Music in Kraków, Poland (flute performance) and the National and Kapodistrian University in Athens, Greece (musicology). This broad professional, intellectual and aesthetic background has brought about an incredible interpretative imagination stemming from the most serious awareness of various musical cultures, history of music, and a desire for creative perfection. Her unusually extensive repertoire ranges from Baroque—she is admired for her interpretations of Telemann’s Fantasias and compositions by Marin Marais—to the most recent pieces – over the years, she has premièred more than one hundred works, the majority of them written especially for her by composers active in Europe, Australia, and North America.

In Edmonton, Ms Glinka will be accompanied by the wonderful Canadian artist, Joachim Segger, professor of piano at The King’s University College, known for his expert, highly original interpretations of Romantic and 20th Century repertoire.

Their programme, entitled “Romantic Polish Masterworks”, comprises some of the best-loved Polish pieces—including several transcriptions—for whose interpretations Ms Glinka is widely and justly praised. From three variations cycles by Grzegorz Kątski (1778-

1844), Fryderyk Chopin (1810-1849) and Stanisław Moniuszko (1819-1872) to the lovely Andante & Rondo alla polacca by Ignacy Feliks Dobrzyński (1807-1867) and the immensely popular Polonaise in A Minor Pożegnanie Ojczyzny [Farewell to Homeland] by Michał Kleofas Ogiński (1765-1833), the soloists take the listener on a picturesque sonic journey, whose itinerary also incorporates the Sonatina (1925) by Aleksander Tansman (1897-1986), a work full of Parisian charm and humour, as well as two virtually unknown yet beautiful early miniatures by Witold Lutosławski (1913-1994) and Krzysztof Penderecki (b. 1933).

This special Christmas concert of the Polish Culture Society is one of those events which are, to put it simply, not to be missed.

As already indicated earlier, Iwona Glinka and Joachim Segger perform on Friday, 14 December, at 8:00 P.M., at the Muttart Hall, Alberta College (10050 MacDonald drive). Tickets are $25 (adults), $20 (students and seniors) and $15 (Polish Culture Society members), and are available from Tix on the Square and at the door.

Piotr Grella-Możejko

Iwona Glinka

November / Listopad 2012


3P a n o r a m a P o l s k a

Niedzielny koncert „ESO” z udziałem polskich solistów - Tatiany i Mikołaja Warszyńskich

Sunday Showcase Matinée at the Winspear with the ESO under the direction of Lucas Waldin, December 2, 2012, 2 pm.

Soloists: Mikolaj Warszynski – piano, Tatiana Warszynski – violin,

Program: Wieniawski - Violin Concerto No.2, Mendelssohn - Concerto for Violin and Piano, Mozart - Piano Concerto No. 27, Handel - Music from Ariodante, Schubert - Symphony No.2,

“Two Warszynskis - mother and son – take centre stage as featured soloists on piano and violin with the Edmonton Symphony Orchestra at the Winspear.”Ogłoszenie to można znaleźć w programie ESO -“Highlights of the 2012 -2013 ESO season at the Winspear”. Tatiana, która jest skrzypaczką orkiestry edmontońskiej z ogromnym podekscytowaniem czeka na ten koncert. Zawsze z wielką radością oczekuje powrotu swego syna Mikołaja do Edmontonu. Tym razem z wiekszą niecierpliwością niż dotychczas, gdyż sytuacja jest niezwykła - Tatiana i Mikołaj wystapią razem jako soliści z “jej własną” ESO w dużej sali koncertowej w Winspear Centre. Mikołaj, koncertujący pianista, który w ubiegłym roku uzyskał tytuł Doktora Muzyki na Université de Montreal, odwiedza Edmonton co najmniej dwa razy w roku. Tutaj się wychował i ukończył studia muzyczne oraz pianistyczne na Uniwersytecie Albertańskim. Miał zaszczyt być studentem genialnego pianisty, legendarnego śp. Marka Jabłońskiego. Edmonton kojarzy mu sie ze wspaniałymi wspomnieniami z dzieciństwa i lat młodzieńczych. Każda wizyta Mikołaja w rodzinne strony jest dla niego radością. Wraca tu z dwóch bardzo ważnych powodów: koncertowania na recitalach solowych i kameralnych dla publiczności edmontońskiej, a także, aby odwiedzić swoją ukochaną rodzinę. Jego pobyt w Edmonton jest często wypełniony koncertami rodzinnymi. Koncert solowy Mikołaja i Tatiany z orkiestrą edmontońską na dużej scenie w Winspear, który odbędzie sie drugiego grudnia tego roku, będzie jak dotąd najbardziej ekscytującym wydarzeniem w ich wspólnym muzykowaniu. Mikołaj wyjechał z Edmontonu w wieku lat dwudziestu, aby kontynuować dalsze studia muzyczne i pianistyczne za granicą. Studiował w Salzburgu (Austria), Roterdamie (Holandia), Aspen (Stany Zjednoczone), Krakowie,

Banff Centre for the Arts i w Montrealu. Obecnie mieszka w Montrealu razem z żoną, Zuzaną Šimurdová, koncertujacą pianistką czeskiego pochodzenia. Mikołaj i Zuzana często wystepują razem jako piano duo w

Kanadzie i Europie. Wykonali także razem już kilka koncertów dla publiczności edmontońskiej. Być może w niedługiej przyszłości będą oni mieli okazję wystąpić jako “Mikolaj and Zuzana piano duo” z naszą ESO w Edmontonie.Tatiana i Mikołaj zaczęli koncertować razem od czasów średniej szkoły syna. Obydwoje bardzo cenią sobie te wspólne koncerty, a nazbierało się ich przez te wszystkie lata sporo. Obecnie są członkami “Warszynski Trio”, które nagrało swoje pierwsze CD “Devil’s Dance” wraz z Joanną Ciapką-Sangster, z muzyką współczesną kanadyjskich kompozytorów w 2009 roku. Są także założycielami i solistami organizacji artystycznej “Mazurka Musik and Art”, która propaguje muzykę i sztukę visualną w Edmontonie i Kanadzie. Mikołaj zadebiutował z orkiestrą edmontonską III koncertem Beethovena w wieku lat dziewiętnastu. Dzisiaj Dr. Warszyński wraca na scenę Winspear jako dojrzały artysta. Dla Tatiany, która jest skrzypaczką w ESO od 1984 roku, ich zbliżający sie koncert jest spełnieniem jej marzeń. Bilety na koncert są do nabycia w Winspear Box Office at 780 428 1414, email: [email protected]

Apelujemy do Czytelników Panoramy Polskiej, aby przybyli na ten koncert i poparli artystów polskiego pochodzenia.

Tadeusz Warszynskivisual artist, Mazurka Musik and Art,

Edmonton



4

Zjazd Kongresu Polonii Kanadyjskiej w EdmontonW dniach od 18 do 21 października br. obradował w Edmonton 42 Walny Zjazd Delegatów Polonii Kanadyjskiej. Uczestniczyło w nim około 100 delegatów reprezentujących ponad 150 organizacji polonijnych rozmieszczonych w 17 różnych okręgach w całej Kanadzie. Zjazd był ważnym wydarzeniem nie tylko dlatego, że wybrano nowe władze, ale przede wszystkim dlatego, że podsumował dotychczasową pracę i wytyczył kierunki działania na przyszłość. Zjazd był okazją aby przedyskutować wiele spraw dotyczących Polonii, Kanady i Polski, spraw które nurtują środowisko polonijne w Kanadzie. Oficjalne otwarcie zjazdu poprzedziły hymny narodowe Kanady i Polski. Gospodarz zjazdu dr. Jarosław Nowinka poprosił o powstanie aby minutą ciszy uczczcić pamięć zmarłych członków organizacji kongresowych. Postawiono również wniosek aby minutą ciszy uczcić pamięć zamordowanego ks. Jerzego Popieluszki, którego rocznica śmierci wypadała w czasie trwania zjazdu. Ks. Janusz Blazejak kapelan KPK w inwokacji modlił się w intencji owocnych obrad. Wśród gości honorowych był Krzysztof Czapla konsul generalny RP w Vancouver i Władysław Lizon, poseł polskiego pochodzenia z dzielnicy Cooksville we wschodniej części Mississauga do parlamentu Kanady, przedstawiciel Rządu Federalnego. Pan Krzysztof Czapla odczytał list ambasadora Polski w Kanadzie pana Zenona Kamysza Kosiniaka, który w imieniu polskiego rządu wszystkim uczestnikom zjazdu KPK życzył owocnych obrad a także dalszych sukcesów w działalności organizacyjnej i wszelkiej pomyślności w życiu osobistym. Podziękował władzom i działaczom

Kongresu za trud podejmowany dla dobra rodaków na kanadyjskiej ziemi a także za wytrwałe zaangażowanie się w sprawy kraju ojczystego, zwłaszcza w najtrudniejszych momentach naszych dziejów.Pani Teresa Berezowska prezeska KPK otwierając zjazd powiedziała - Przyjechaliśmy na zjazd aby dyskutować o sprawach nurtujących nasze środowisko polonijne. Jesteśmy Kanadyjczykami i będziemy zajmować się naszymi sprawami w tym kraju, ale pamiętajmy również o naszych korzeniach, o których nie możemy zapomnieć. Dziękujemy Kanadzie za możliwość zachowania w tym kraju naszej kultury, tradycji i obyczajów, które sobie bardzo cenimy. Podziękowała wszystkim za dotychczasową, często niewdzięczną prace społeczną, w której czasami trzeba wybaczyć i umieć dać pochwałe.Dr inż. Jarosław Nowinka, prezes KPK Okręg Alberta witając delegatów powiedział między innymi, że zjazd jest bardzo ważnym wydarzeniem na którym trzeba załatwić wiele istotnych spraw.Podczas otwarcia zjazdu duże wrażenie na delegatach zrobił występ uczniów z Angielsko-Polskiego Programu Szkolnego im. Jana Pawła II pod opieką pani Grety Derus zatytułowany „Miłość podzielona”, w którym uczniowie pięknie przedstawili w dwóch językach jak kochają Kanadę, kraj w którym się urodzili i jak kochają Polskę, kraj ich rodziców i dziadków. Po występie młodzieży nagrodzonych gromkimi oklaskami, delegatki z Polsko-Kanadyjskiego Towarzystwa Historycznego panie Helena Facko i Zofia Kamela obdarowały delegatów wydaną przez Towarzystwo książką pt. „Polish Education in Edmonton.” Po raporcie Komisji Weryfikacyjnej, która obliczyła

i zatwierdziła 115 mandatów wybrano Prezydium Walnego Zjazdu. Jego przewodniczącym został pan Jarosław Nowinka, pani Zofia DeWitt z Winipegu wiceprzewodniczącą a sekretarzami prezydium pani Barbara Gorzkowska i pan Wojciech Raczynski z Calgary.Działalność KPK w minionej kadencji przedstawiono w następujących sprawozdaniach:Prezesa Zarządu Głównego KPK, Przewodniczącej Rady KPK, Sekretarza Generalnego, Skarbnika i Fundacji Charytatywnej.Dwa sprawozdania były w formie prezentacji. Pierwsza, wiceprezesa ZG KPK d/s młodzieży pana Baryckiego, która zawierała między innymi takie pozycje jak:- spotkania młodej Polonii z ZG KPK- Konferencje Quo Vadis- Canada Poland Youth Internship Society- Szkoła liderów polonijnych.Druga prezentacja, którą przedstawił wiceprezes na Zachodnia Kanadę pan Antoni Muszynski, dotyczyła głównie The Athabasca Project - o emigracji Polaków do Kanady jak również tematy związane z młodzieżą.W sprawozdaniu prezeski pani Teresy Berezowskiej na szczególne podkreślenie zasługują jej pozytywne kontakty z rządem federalnym Kanady, w czym dużym ułatwieniem just obecność w Parlamencie Kanady dwóch posłów polskiego pochodzenia Tadeusza Opitza i Władysława Lizonia. W zakończeniu swojego sprawozdania pani Berezowska podziękowała wszystkim okręgom KPK i organizacjom za cierpliwość, wyrozumienie i poparcie. Zarządowi Głównemu KPK

Występ uczniów z Programu Szkolnego im. Jana Pawła II pod opieką pani Grety Derus.Fot. Zygmunt Cynar



5

zaś za cierpliwość podczas długich zebrań i wysłuchiwanie jej wielu pomysłów.Pani Teresa Berezowska ponownie została wybrana na prezeskę Zarządu Głównego Polonii Kanadyjskiej na kadencje 2012-2014. W składzie nowego zarządu zaszły tylko niewielkie zmiany. Wiceprezesem ZG na Zachodnią Kanade został wybrany pan Kazimierz Musilo z Vancouver. Pan Antoni Muszynski i pani Janina Aniolczyk z Calgary zostali członkami zarządu. W drugim dniu zjazdu obradowano w Komisjach zjazdowych gdzie wypracowano wnioski i zalecenia.Tematy poruszane w komisjach zjazdowych dotyczyły między innymi emigracji Polaków do Kanady i wywieranie nacisku na rząd Kanady o uznanie mordu w Katyniu za ludobójstwo.Ponowiono Apel do Polonii w sprawie budowy pomnika ofiar komunizmu w Ottawie.Kongres Polonii Kanadyjskiej podjął się szlachetnego zadania jakim jest zebranie funduszy na budowę Pomnika Ofiar Komunizmu w Ottawie, który wzniesiony zostanie przez nacje zamieszkałe w Kanadzie, a tragicznie doświadczone przez komunizm.Apel głosi, że jako wspólnota, wszyscy doznaliśmy siły zniszczenia i demoralizacji przez system komunistyczny w zniewolonej Polsce przez 45 lat. Dla wielu z nas Kanada była krajem ucieczki z Polski umęczonej komunizmem. Pomnik poświęcony Ofiarom Komunizmu, zbudowany w stolicy Kanady, w Ottawie, będzie symbolem pamięci o tych, którzy byli ofiarami tego systemu, bądź nadal pozostają w jego niewoli, jak np. obywatele Kuby, Korei Północnej czy Chin. Dla nas, Polaków, będzie on miejscem spotkań podczas obchodów dni upamiętniających komunistyczne zbrodnie m.in. Dni Pamięci o Katyniu. W związku z tym Kongres Polonii Kanadyjskiej prosi wszystkie organizacje polonijne o przekazanie co najmniej $100 w celu wsparcia tej inicjatywy. Prosi się całą Polonię o udział w budowie tego pomnika, jak też do przesłania i włączenia opisów osobistej historii (o tym, jak Ty, Twoja rodzina lub przyjaciele zostali dotknięci przez komunizm). Historie te zostaną zamieszczone na „Pathway” w sekcji „Tribute To Liberty” www.tributetoliberty.ca . Wszyscy, zarówno Polacy jak i inne nacje, pamiętający czasy komunistycznego zniewolenia, pragniemy przyczynić się do wzniesienia tego pomnika. Chcemy uwiecznić pamięć tych, którzy w walce z tym systemem oddali swoje życie, cierpieli fizycznie i duchowo, tracąc swój dorobek i opuszczając Ojczyznę. Czeki personalne, darowizny ponad $20 kwalifikują się do odpisu podatkowego.Czeki powinny być wystawione na „Tribute To Liberty”.Czeki i opisy historii prosimy przesyłać doKongres Polonii Kanadyjskiej – Tribute To Liberty 288 Roncesvalles Ave. Toronto, ON M6R 2M4Komisja młodego pokolenia debatowała nad daniem młodzieży większej możliwości brania udziału w pracach ZG KPK. Komisja obrony dobrego imienia Polski i Polaków omawiała sprawy dotyczące działalności w obronie prawdziwej historii Polski w świetle prób jej fałszowania, oraz kultywowanie pamięci ofiar systemu komunistycznego, którego ofiarą jak się ocenia padło około 100 milionów ludzi.Jeśli chodzi o sprawy polskie KPK zawsze będzie popierał taką działalność, którą uważa za słuszną wobec naszych rodaków w kraju, czy to będzie sprawa poparcia inicjatywy powołania międzynarodowej komisji ekspertów do zbadania przyczyn katastrofy prezydenckiego TU-154 pod Smoleńskiem, czy sprawa poparcia TV Trwam o przyznanie miejsca na multipleksie. KPK będzie również popierał dążenia wolnościowe i demokratyczne oraz będzie przeciwstawiał się dyskryminowaniu polskich mniejszości narodowych na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Kazachstanie. Zarząd Główny będzie spełniał życzenia członków organizacji wchodzących w skład Kongresu Polonii Kanadyjskiej i chciałby być silnym głosem reprezentującym wszystkich mieszkańców Kanady polskiego pochodzenia. W sobote odbył się w Domu Polskim uroczysty bankiet z udziałem, wielu dostojnych gości honorowych wśród których był Donald Ethell, Gubernator Alberty. Rozpoczynając uroczystość chór Polonia pod dyrekcją pani Oksany Ostashevskiej

zaśpiewał hymny Kanady i Polski. Role mistrzów ceremonii bankietowej powierzono Anicie Nowince i Pawłowi Romanowskiemu, z czego młoda para studentów wywiązała się znakomicie.W części artystycznej publiczność długimi oklaskami nagrodziła polonijnych artystów: znakomitego pianistę Mikołaja Warszynskiego, który zagrał trzy utwory Fryderyka Chopina oraz nasze polonijne zespoły taneczne: „Łowicz”, którym kieruje pani Elżbieta Kapica i zespół „Watra”, którym kieruje pan Piotr Strama. Bankiet był okazją do uroczystego wręczenia medali „Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal” 11 członkom KPK. Otrzymali je za długoletnią prace społeczną dla dobra Polonii w Kanadzie. Wśród odznaczonych był też pan Antoni Muszynski z Calgary.Za znakomitą organizację zjazdu duże uznanie należy się licznym wolontariuszom oraz działaczom KPK Okręgu Alberta z Edmonton.

Zygmunt Cynar

P a n o r a m a P o l s k a

Suite #2107 TD Tower 10088 - 102 Ave Edmonton, AB T5J 2Z1



6

85 lat w służbie PoloniiPrzybyli do Kanady w latach dwudziestych, już z wolnej i niepodległej Polski. W kraju zniszczonym wojną żyli w bardzo trudnych warunkach. Postanowili wyruszyć za ocean, szczególnie do U.S.A. i Kanady z nadzieją na lepszą przyszłość. Przyjeżdżali do Kanady ludzie biedni, często bez wykształcenia. Lata 30-te to w Kanadzie czas kryzysu gospodarczego do którego w dużej mierze przyczynił się okres groźnych burz piaskowych. Miliony hektarów gruntów rolnych zostało zniszczone, a setki tysięcy ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Trzeba było się chwytać jakiejkolwiek pracy aby po prostu przeżyć z dnia na dzien. W takich warunkach zaistniała potrzeba wyjścia z pomocą rodakom. Z inicjatywy kilku polskich emigrantów, w listopadzie 1927 roku utworzono organizacje pod nazwą Towarzystwo Polsko-Kanadyjskie, którego pierwszym prezesem został Józef Tworek. 18 czerwca 1929 na podstawie dokumentu wymaganego przez obowiązujące prawo prowincjonalne Alberty, Towarzystwo otrzymało prawomocny status jako „Polish Canadian Society” z siedzibą w Edmonton. Ten, ważny i historyczny dokument został podpisany przez następujące osoby: Józef Tworek, Kazimierz Górecki, Józef Lang, George H. Smith i Wacław Fridel. W opracowanym w w 1929 roku statucie Towarzystwa położyło szczególny nacisk na takie cele jak;

pielęgnowanie języka, obyczajów, utrzymywanie łączności między Polakami, oraz wzajemną pomoc.W działalności Towarzystwa Polsko-Kanadyjskiego jednym z celów jest również propagowanie idei wychowania przyszłych pokoleń Kanadyjczyków polskiego pochodzenia w duchu patriotyzmu, poszanowania tradycji i kultury kraju pochodzenia ich przodków.Towarzystwo dokłada wszelkich starań, aby popierać organizacje zajmujące się wychowaniem młodzieży jak: Związek Harcerstwa Polskiego, Klub Sportowy ”Polonia”, polskie szkoły i zespoły folklorystyczne.Przez 85 lat swej działalności Towarzystwo odgrywało znaczącą role w życiu edmontonskiej Polonii szczególnie w sprawach związanych z działalnością charytatywną i humanitarną jak np. pomoc na rzecz Funduszu Obrony Narodowej w czasie II-giej Wojny Światowej a następnie pomoc rodzinom po zakończeniu wojny. W czasie ostatniej fali emigracyjnej z Polski, w latach 80-tych, Towarzystwo gwarantowało przyjazd ponad stu uchodźcom z Polski, starającym się o pozwolenie wjazdu do Kanady. Towarzystwo Polsko-Kanadyjskie zachowało ciągłość rozwoju mimo ciężkich lat kryzysu ekonomicznego w latach trzydziestych, mimo wojny, która często przecinała więzy międzyludzkie, oraz wbrew apatii, która

Joanna Gajewska, Jessica Lang oraz Tomasz Lukaszuk

Mec. Szymon Trela

Specjalizacja we wszystkich sprawach emigracyjnych. Wszystkie sprawy

kryminalne: odzyskiwanie prawa jazdy, przemoc domowa, narkotyki, kradzieże

i rabunki. Usługi w języku polskim, niemieckim i rosyjskim.

Tarrabain & CompanyBarristers and Solicitors

2150 Scotia One,10060 Jasper AvenueEdmonton, Alberta, T5J 3R8tel. (780) 429-1010

New arrivals: Josef Seibel, Ecco, Timberland, Blondo

Nie zwlekaj, zadzwoń: (780) 637-6651

Zapraszamy do sklepu: 9706 182 St, Edmonton, T5T 3T9.

Work hours: MMon-Fri 10:00 am -7:00 pm Sat: 11:00 am - 5:00 pm

M A R L I N T R AV E L Petroleum Plaza

9929 - 108 StreetEdmonton, AB

T5K 1G8

[email protected]



7

okresowo wkradała się w wewnętrzne życie organizacji. W historii Towarzystwa widoczne jest zmaganie się emigrantów o zachowanie związków z Polską i obrona przed wynarodowieniem się mieszkających w Kanadzie Polaków. Jubileuszowy Bankiet z okazji 85 rocznicy powstania tej najstarszej organizacji polonijnej w Edmonton, odbył się w Domu Polskim 29 września br. Licznie przybyłych na te uroczystość gości powitał prezes TPK Marek Stepczyński, a następnie przedstawił mistrzynie ceremonii Joanne Gajewską oraz Jessice Lang, które z wdziękiem poprowadziły jubileuszowe uroczystości. Odśpiewano hymny narodowe Kanady i Polski. Minutą ciszy uczczono odeszłych do wieczności Członków TKP. Mistrzynie ceremonii kolejno przedstawiły zaproszonych gości honorowych. Głównym Mówcą Wieczoru był Michał Młynarz, historyk, absolwent Uniwersytetu Alberty i badacz historii Europy Wschodniej, który przedstawił historie TPK, jego założycieli i osiągnięcia Towarzystwa. Przy wejściu do sali bankietowej zorganizowano wystawę na której zaprezentowano dokumenty, publikacje oraz zdjęcia obrazujące dzieje TPK. Uroczysty bankiet zaszczyciło swoją obecnością wielu dostojnych gości, wśród nich Tomasz Lukaszuk, wicepremier Alberty, Laurie Hawn poseł do Parlamentu Kanady z Edmonton Centrum, John Szumlas konsul honorowy RP, Jarosław Nowinka prezes KPK OA oraz byli prezesi Towarzystwa Polsko-Kanadyjskiego.„Gratulujemy, dziękujemy Wam i życzymy jeszcze więcej sukcesów na przyszłość”. Słowa te często przewijały się w wypowiedziach wielu gości pod adresem Towarzystwa Polsko-Kanadyskiego. Barwne występy zespołu folklorystycznego „Łowicz” poprzedziły zabawę taneczną do której muzyke przygotował DJ Grzegorz Ostapowicz.

Zygmunt Cynar


Michał Młynarz prezentuje zarys historii TPK, Fot. Anna Bereza-PiorkowskaWystęp zespołu „Łowicz” Fot. Anna Bereza-Piorkowska

Dr ANITA DORCZAKADWOKAT / NOTARIUSZ

ODSZKODOWANIA POWYPADKOWE

Services also available in Spanish

EDMONTONTel. 780-424-1212

CALGARYTel. 403-264-4477 lub 1-866-424-1212 (bezpłatne)

[email protected]



8

Nowy sposób sprzedaży nieruchomości

Jeszcze kilka lat temu kiedy zdecydowaliśmy sie na sprzedaż domu, mieliśmy do dyspozycji dwa sposoby: mogliśmy to zrobić sami lub zatrudnić pośrednika „relatora”. Wnosił on nie tylko doświadczenie i znajomość tematu ale otwierał również nowe

sposoby reklamy a tym samym dostęp do większej liczby potencjalnych kupujących.

Jak wiemy minione kilkanaście lat przyniosły nie tylko zmiany w technologii, telekomunikacji, niemalże wszystkich rodzajach usług, sposobach kontaktów socjalnych ale również ostatnią recesję roku 2008.

Ponieważ rynek nieruchomości należy do największych w klasycznym systemie gospodarczo-ekonomicznym to nie mógł też zostać na uboczu globalnych zmian. W pierwszym etapie Internet jak w wielu innych branżach zmienił sposoby marketingu. Następnie łudzono się że technologia może wyeliminować pośredników. Jak dzisiaj wiemy, witryny typu „Comfree” nie uśmierciły tego zawodu, nadal miliony klientów doceniają ich pracę.

Od wiosny tego roku jest jednak nowy sposób na sprzedaż domu, jeśli nie chcemy wszystkiego robić sami ale nie chcemy płacić pośrednikowi starych stawek. Oczywiście jak można się spodziewać nowy sposób wykorzystuje Internet, ale nie stawia on sobie za cel pozbawienia pracy pośredników. Potwierdza on użyteczność usług oferowanych przez wielu pracowitych i życzliwych agentów. Nowy sposób promuje pośredników lecz nie podwyższa ich prowizji, choć w niektórych wypadkach może pomóc podnieść ich dochody.

Ponieważ ten nowy sposób sprzedaży wzbudził zainteresowanie wszystkich najważniejszych mediów w Kanadzie to zapewne też czytelnicy Panoramy Polskiej nie powinni przeoczyć tego, dla wielu z nas ważnego trendu.

Wynalazcą nowego modelu sprzedaży nieruchomości jest Giorgio Lupinacci z Edmonton, który zaprojektował stronę internetową: www.bidcomhomes.com. Służy ona sprzedającym którzy rozważają zatrudnienie pośrednika oraz pośrednikom otwartym na negocjowanie ceny swoich usług. To właśnie przy pomocy tej strony internetowej sprzedający, wprowadzając do systemu swój dom, ogłasza licytację na usługi pośrednika. Wtedy zarejestrowani w Bidcomhomes pośrednicy mają możliwość zgłaszać swoje oferty w formie licytacji. Po ich przejrzeniu sprzedający może zaakceptować ofertę pośrednika z którym chce współpracować. Oczywiście nie musi wybrać tego który oferuje najniższą cenę. Witryna firmy Bidcomhomes jest bardzo prosta i przejrzysta każdy z nas może bez trudu zarejestrować dom jeśli chce go sprzedać. Usługa ta jest bezpłatna dla sprzedających, jej koszty ponoszą zarejestrowani pośrednicy. Giorgio Lupinacci nie jest pierwszym który przy pomocy Internetu dąży do obniżenia kosztów sprzedaży domów. Unikalność jego pomysłu polega jednak na tym, że nie neguje on użyteczności pośredników, pozwala natomiast sprzedającemu otrzymać kilka ofert usług bez uciążliwych telefonów. Na pierwszy rzut oka może wydawać się że www.bidcomehomes.com ma na celu obniżenia zarobków pośredników poprzez licytowanie ich ofert. Po chwili namysłu możemy jednak zauważyć, że ta nowa metoda jest odzwierciedleniem współczesnych czasów i trendów na rynku nieruchomości. Nie jest bowiem tajemnicą, że dzisiaj domy nie sprzedają się tak szybko jak choćby pięć lat temu. Nie od dzisiaj też mamy tysiące pośredników, którzy nie są w stanie zdobyć wystarczającej do przetrwania liczby klientów. Bez wątpienia wielu z nich jest skłonnych do negocjonowania cen ich usług. Oczywiście trudno się spodziewać aby wszyscy pośrednicy byli zainteresowani korzystaniem z usług Bidcomhomes. Ci którzy już ponoszą duże wydatki na reklamę i mają wystarczająco dużą klientelę mogą nie być zainteresowani licytowaniem swoich usług. Nie ulega wątpliwości, że przyszło nam żyć w nowej rzeczywistości ekonomicznej a imponujące tempo wzrostu Bidcomhomes jest tylko tego potwierdzeniem.

Szanowni Państwo jeśli myślicie o sprzedaży domu zapewne warto rozważyć użycie Bidcomhomes. Oczywiście są też tam polscy pośrednicy którzy być może zaoferują Wam swoje usługi.

Mieczysław PiórkowskiTel. (780) 456 2218

Celem fundacji jest niesienie pomocy medycznej ihumanitarnej zwiazanej ze zdrowiem dzieci.

c/o 11485 – 106 Street, AB T5G 2P8Tel/Fax 780 487-3187e-mail: [email protected]

Fundacja Pomocy Dzieciomim. Magdy Tomczak

The Magda TomczakChildren’s Aid Foundation




Dr. Malgorzata (Margaret) Nowak

przyjmuje pacjentów wClearview Aestiva Dental Center

13736-40 Str. Edmonton

Tel. 780 428 1025

PROFESJONALNAWYCENA DOMOW

Charytatywny Koncert Chóru Polonia„Uderz w harfę i dołącz się do Chóru w duchu dzielenia się z innymi”. Pod takim hasłem odbędzie się wielki przedświąteczny koncert charytatywny organizowany przez Chór Polonia 8 grudnia 2012 roku o godzinie 19:00 w Bazylice Św. Józefa, 10044 - 113 Street w Edmonton.

Chór Polonia powstał w 1999 roku w trakcie przygotowań Edmontońskiej Orkiestry Symfonicznej do wystawienia „Harnasi” Karola Szymanowskiego. Od tego czasu chór

działa pod dyrekcją artystyczną pani Oksany Ostashevskiej, absolwentki Akademii Muzycznej imienia Łysenki we Lwowie. Oksana Ostashevska i Andrzej Łabędź przyczynili się do powstania Chóru Polonia i od początku istnienia zespołu z pasją i oddaniem dbają o repertuar, jego różnorodność oraz wartości artystyczne.

W okresie 13 lat swojego istnienia Chór Polonia występował podczas wielu uroczystości polonijnych i państwowych. Koncertował również poza granicami Alberty. Brał udział w festiwalu chórów w Montrealu, śpiewał też dla Polonii w Vancouver, Chicago i w Nowym Jorku, wszędzie entuzjastycznie przyjmowany przez publiczność.

W Edmonton Chór Polonia jest znany z częstych występów w Domu Polskim, w budynku Parlamentu Alberty, w edmontońskim ratuszu i na Uniwersytecie Alberty. Występuje również w polskich i kanadyjskich kościołach zdobiąc pieśniami i kolędami nabożeństwa.

Występy chóru są zawsze mile widziane w domach seniorów i domach spokojnej starości dostarczając ludziom wiele wzruszeń i radości. Chór organizuje też własne koncerty, takie jak “Valentynki z Chórem Polonia”, “Wieczór z Chórem Polonia”, czy “Wieczór Kolęd z Chórem Polonia”.

Członkowie chóru są amatorami, uwielbiającymi śpiew i polską kulturę, którzy sumiennie i rzetelnie wypełniają swoje zobowiązania poprzez regularne uczęszczanie na próby i osobiste zaangażowanie. Są wdzięczni polskim kościołom za udostępnianie miejsca na próby. Chór Polonia stał się ambasadorem edmontońskiej Polonii starając się przybliżać kanadyjskiej publiczności, wszystko co najpiękniejsze w polskiej kulturze.

W tym roku członkowie zespołu wyszli z piękną inicjatywą zorganizowania przedświątecznego koncertu, który będzie miął cel charytatywny. Mają nadzieje, że inicjatywa ta znajdzie szerokie poparcie publiczności.

Celem koncertu charytatywnego jest pomoc dzieciom z rodzin o niskich dochodach w spełnianiu swych artystycznych marzeń poprzez udział w programie ArtStart. Program ten od 2002 roku umożliwia dzieciom w wieku 5-16 lat naukę w takich dziedzinach jak sztuka wizualna, taniec, teatr, śpiew i muzyka. Mają dzięki temu możliwość pokazania swoich talentów, wykazania się kreatywnością. ArtStart oferuje dzieciom zajęcia grupowe oraz prywatne lekcje muzyki, funduje stypendia dla wybitnych studentów i

organizuje wspólne wycieczki. Drugim celem świątecznego koncertu

charytatywnego Chóru Polonia jest zebranie funduszy na poparcie dwujęzycznego Angielsko-Polskiego Programu Szkolnego im. Jana Pawła II w szkole St. Basil w Edmonton, jedynego tego rodzaju programu nauki języka polskiego w systemie szkół katolickich w Ameryce Północnej.

Już od roku 1984 ten unikalny Program umożliwia uczniom od przedszkola do klasy dziewiątej naukę

Staying warm in the winterAs the snow begins to fall again in Alberta, it is important that everyone makes sure to stay warm this winter. Planning ahead when working outside is key to avoiding problems and staying healthy.

In cold weather you should dress in layers of warm clothing, with an outer layer that protects against the wind. Be sure to cover exposed skin by wearing a hat, mittens and a scarf, or facemask.

Understanding heat loss can help you plan to ensure that you lose as little heat as possible. Good quality clothing that traps air creating a thicker heating layer is important. Wet clothing or footwear can cause heat loss nearly equal to that of bare skin.

Most people will dress to be warm when they are “inactive”. Once we start working, we often start sweating. Sweat dampened clothes lose their insulation value. Remove items as you warm up, but don’t forget to put the items back on when you stop working (don’t wait until you get cold).

Healthy, fit, well-hydrated individuals will be able to adapt better to the cold. Medical conditions, a person’s age, and how long someone has lived in a cold climate can also affect how well you withstand the cold. Anyone who has ongoing problems with exposure to cold air should consult a physician.

Be aware that working in the cold can exaggerate other issues. Working in the cold can put extra strain on your body. Your body is already working hard to stay warm, so extra tasks such as shovelling snow put extra strain on the heart and muscles. Avoid getting gasoline on your skin while fuelling your car or snow blower. Gasoline evaporates quickly and greatly increases heat loss. Other solvents have the same effect.

In most of Canada, wind chill is included in the forecast when it reaches –25, as this is the point where frostbite becomes a risk. A wind chill warning is issued by Environment Canada when conditions become hazardous.

języka polskiego, kultury i tradycji, pielęgnując przy tym wartości chrześcijańskie. Studenci mają możliwości poznać i docenić piękno ich polskiego dziedzictwa kulturowego, jak również innych narodowości, tworzących wspólnie bogatą mozaikę kanadyjskiej wielokulturowości.

Koncert charytatywny Chóru Polonia ma na celu wsparcie obydwu programów. Organizatorzy serdecznie zapraszają wszystkich na ten koncert i liczą na hojne poparcie.

Zygmunt Cynar

A sign of danger is numbness in your fingers, toes, ears and nose. This means your nerves are not working properly. Do not accept a loss of feeling. Deal promptly with the problem and gently rewarm the area by holding the affected skin to unaffected skin (put your fingers under your arms for example).

Remember!

Whether it is hot or cold, weather conditions can change throughout the day, and even hour-by-hour, so you have to keep watching and keep adapting. Please visit: http://humanservices.alberta.ca/documents/WHS-PUB_GS006.pdf for more information about working in the cold.

Thomas A. LukaszukDeputy Premier



10

Pałac Młodzieży – w remoncie i…?Z Janem Kulbickim - dyrektorem Pałacu Młodzieży im. Aleksandra Kamińskiego w

Katowicach rozmawia Stanisława Warmbrand- Codziennie mijam Pałac Młodzieży w remoncie. Jak długo jeszcze?

- Za nami półtora roku remontu, a przed nami jeszcze… około półtora roku. To jest przecież wielki obiekt, a trwa kompleksowy remont: wymiana wielu instalacji, doszły nowe rzeczy, nie przewidziane na początku remontowej „drogi”. Pod koniec przyszłego roku Pałac Młodzieży, wyremontowany w całości, kompletny – wraz z salą teatralną będzie służył katowiczanom i nie tylko; przyjeżdża do nas młodzież z całego województwa.

- Do 1990 roku był to, mimo wielu meandrów realsocjalizmu i epoki poluzowanego Gierka, Pałac Młodzieży im. Bolesława Bieruta. W III RP Bolek zniknął, ale symbolika epoki słusznie minionej została – ku uciesze jednych i oburzeniu wielu katowiczan!

- I to nie wszystko! Mamy w Pałacu Młodzieży fortepian który Bolesław Bierut przekazał Pałacowi, a który to fortepian dostał od Wilhelma Piecka. Na urodziny. I tenże fortepian do dzisiaj bardzo dobrze nam służy.

- Uporządkujmy: urodzinowy dar Wilhelma Piecka dla Bolesława Bieruta służy katowickiej, a więc unijnej młodzieży. Na socrealizmie można zarobić krocie, więc gdyby tak stworzyć Pałacowe muzeum…

- Pałac jest uwikłany w najnowszą historię cały czas; wystartował, 3 grudnia 1951, w Katowicach, potem funkcjonował w Stalinogrodzie! Proszę zobaczyć znamionowanie mebli – stoi jak wół „Stalinogród”. Pałac jest obiektem socrealistycznym, wpisanym do rejestru zabytków, jest w tej chwili, jak cały socrealizm – modny! W dodatku Pałac jest nienachlany; ma znakomitą architekturę autorstwa świetnych, przedwojennych projektantów Zygmunta Majerskiego i Juliana Duchowicza. Jest szalenie funkcjonalny. To pierwszy obiekt w Polsce, zbudowany właśnie w celu usytuowania w nim Pałacu Młodzieży. I to w krótkim czasie – bo budowano go w latach 1948-1951. W rok później oddana została do użytku sala teatralna. Całość to ponad 14.000 metrów kwadratowych.

- Początki, według wspomnień starych katowiczan,

nie były sielankowe; po ogromnych wywózkach mieszkańców Śląska na wschód, głównie do kopalń Donbasu, i dalej, ludzie obawiali się, że Pałac to podstęp, wabik, żeby zgromadzić dzieci i młodzież, a potem „wyeksportować” na teren ZSRR…

- Statystyki mówią, że na samym początku Pałac przyjął na zajęcia około 6.000 dzieci. I tyle dzieciaków chodziło codziennie na popołudniowe zajęcia. Dzisiaj mamy około 5.000 uczestników. A jeżeli do tego doliczymy bywalców naszej biblioteki, to in summa summarum jest pałacowiczów nadal 6.000! Strach był. Ja to rozumiem. My tę historię znamy; Pałac Młodzieży organizuje konferencje, spotkania, sesje naukowe przypominające tamte czasy. Katowice były, przez pewien czas, wstydliwym Stalinogrodem… Pałac Młodzieży jest

wszakże unikatową pamiątką swoich czasów.

- Nabór… Na początku to były relacje: szkoły – Pałac. Taka ciut łapanka. Wkrótce, kiedy strach minął, Pałac przyciągał dzieciaki bez „pośrednictwa”. Wabikiem były atrakcyjne zajęcia. Może i właśnie architektura? To nie jest „stalinowski barok”. Obiekt bardzo dobrze komponuje się z sąsiednimi kamienicami.

- Katowice są zbiorem przeróżnych tendencji i stylów. I dlatego bardzo ciekawe, bardzo piękne. To jedno z najatrakcyjniejszych miast. I widać w architekturze bogactwo miasta! Wystrój Pałacu – malowidła, płaskorzeźby też nie są nachalne, choć poświadczają socrealizm.

- Kolą w oczy emblematy…

- O, duży unikat! Są to emblematy Związku Młodzieży Polskiej (ZMP), jest emblemat Komsomołu (Kommunisticzeskij Sojuz Mołodioży), jest emblemat FDJ (enerdowska organizacja młodzieżowa)… Zaskakujący widok, ale… taka była najnowsza historia.

- Zaprośmy do gmachu Sejmu Śląskiego – wszak salę marmurową w czasie okupacji Niemcy „przysposobili”. I co? Zostało tak do dzisiaj, służąc większości filmów za namiastkę Reichstagu, a zwiedzającym jako element rozśmieszająco – historyczny. Czas włączyć – po remoncie, Pałacowe kurioza, do szlaku turystycznego!

- No, jest u nas malarstwo „naścienne” nawiązujące klimatem do szkoły Pomorskiego! Śląsk bywa przekorny, więc nawet przed stalinowskim barokiem się skutecznie obronił. A dziś jest to Pałac Młodzieży imieniem Aleksandra Kamińskiego. Doroczne wyróżnienia, rozdawane dzieciakom, i zaprzyjaźnionym instytucjom, to pałacowe Kamyki.

- Wielką tajemnicą Pałacu były farby, kładzione na ścianach. Co to było?! Nie lakier, nie „klejówka”?!

- W części pomieszczeń wrócimy do pierwotnej kolorystyki. Kolorystyka była trochę smutna, ale…

Dyrektor Pałacu Młodzieży Jan Kulbicki




- Ale co to było?

- Składu chemicznego i ja nie znam. Tajemnica Pałacu Młodzieży!

- Remont trwa i trwać będzie… A co z zajęciami?

- W terenie. Radzimy sobie, chociaż jest ciężko, nie ukrywam. Od września tego roku jesteśmy w czternastu miejscach. Ale w okolicy. Najdalej to ulice Stawowa i Gliwicka. Wydaliśmy na czas remontu informator; są wszystkie zajęcia! Mamy ponad 350 kół zainteresowań, mało –wprowadziliśmy nowe formy, na przykład śpiew klasyczny. Skoro jest zapotrzebowanie i zainteresowanie... Orkiestra kameralna zawsze była w Pałacu, są akordeony, zgromadzone w ilościach ogromnych… Sztuka dziecka wyraża się w bardzo różnorodny sposób, od baletu, po śpiew, na przykład właśnie klasyczny. Mamy całe spektrum plastyki, mamy piece do wypalania ceramiki, piec do wypalania prac witrażowych, mamy rzeźbę… Dzieciaki 6 -7 letnie robią wspaniałe kompozycje przestrzenne. Ludzie wielce zasłużeni dla kultury są tym zbudowani – że w Katowicach, że na Śląsku jest tak wiele uzdolnionych dzieci. Tworzą sztukę wysokich lotów. Jestem pewien, że część tych dzieci w przyszłości będzie wspaniałymi artystami. Bywalcy Pałacu z lat 60., 70., to dziś wybitne nazwiska. Pałac Młodzieży w Katowicach to sport – nauka – kultura. I formy takie jak prasa, radio, telewizja, filmy, grafika komputerowa, ale i… organy. Zachowały się te stare pracownie, z których Pałac był słynny, jak chociażby modelarstwo lotnicze; konserwator zabytków zażyczył sobie, aby odtworzyć nasze lotnisko, do prób z samolotami na uwięzi…

- Mówi pan o lotnisku na Muchowcu?!

- Ależ nie! Przy Pałacu Młodzieży! Od ulicy Stalmacha.

- Czyli my lepsi od Krakowa – mamy aż trzy lotniska – wedle wieku: Muchowiec, Pałacowe i... Pyrzowice!

- Ba, nasi modelarze bywali mistrzami świata! A zrobienie modelu samolotu to całoroczna, żmudna praca.

- Dopytam o pracownię mechaniczną jako że „przez was” mój szkolny kolega, Krzysztof Bross, zamiast kontynuować rodzinne tradycje i zostać kardiochirurgiem, poszedł na Politechnikę Śląską, na wydział mechaniczno - energetyczny. Specjalizacja – silniki spalinowe. Skaranie Boskie!

- Absolwenci modelarstwa kołowego, bo tak się pracownia nazywała, wyjechali do USA. Pracują w różnych biurach projektowych. Nieźle prosperują. To jest tak, że jeśli do Pałacu trafia nauczyciel, instruktor, który potrafi zarazić pasją, to jest, trwa, owocuje jego praca. Obecnie wymagane są superkwalifikacje, potwierdzone znakomitymi dyplomami znakomitych uczelni. Często są to bardzo wąskie specjalizacje. Przyznam, że do modelarstwa kołowego trudno jest

znaleźć fachowca z dyplomem wyższej uczelni. I który do tego jest modelarzem. Z rygorami oświatowymi, formalno – prawnymi… A jeśli dodam, że mamy 104 nauczycieli…

- Pod takimi samymi rygorami?

- Oczywiście! Jest to armia ludzi, którzy nie tylko znają się na rzeczy, ale potrafią uczyć i zarażać entuzjazmem. Do tego dochodzi organizowanie kilkudziesięciu konkursów, zawodów, warsztatów… Na zajęcia młodzież przychodzi raz czy dwa razy w tygodniu, ale.. nasi sportowcy trenują codziennie. Mamy sport dzieci i młodzieży, ale też i sport wyczynowy, więc z kilkuset osób kilkadziesiąt uprawia sport wyczynowo. Przykład? Choćby Otylia Jędrzejczak. Na swojej pierwszej olimpiadzie reprezentowała Pałac Młodzieży Katowice. W tym roku na Olimpiadzie w Anglii był nasz wychowanek, szablista Adam Skrodzki. Trener, który go przygotował do olimpiady, jest naszym trenerem na co dzień. Sztuka, to Olgierd Łukaszewicz – tu zajmował się literaturą, poezją, tu chodził do teatru, zajmował się reżyserią. Michał Ogórek – znany dziennikarz; zaczął od książek z naszej biblioteki, potem uczestniczył w pałacowych zajęciach dziennikarskich. Od wielu lat patronuje naszym konkursom na felieton. Jurorem największego w Polsce konkursu poetyckiego dla dzieci i młodzieży „Kacze pióro” jest prorektor Uniwersytetu Śląskiego, prof. Ryszard Koziołek …

- Za półtora roku, jak dobrze pójdzie, pałacowe zajęcia wrócą „na stare śmieci”. Skończą się remonty?

- Jestem dyrektorem ponad dwadzieścia lat i… ciągle coś remontuję! Zacząłem od adaptacji sceny teatralnej na salę teatralną. I staliśmy się, z marszu, producentami spektakli dla dzieci, takich jak „Jaś i Małgosia”, „Pinokio”… reżyserowanymi przez pana Medweckiego, ale też spektakli „dorosłych” jak choćby III i IV część „Dziadów” Mickiewicza, w których epizodycznie grał Stanisław Ptak, a jego żona, Barbara, projektowała kostiumy.

- Skąd się wzięły w Pałacu meble?!

- Na szczęście, kiedy nastała moda na meblościanki itp., nikt nie dokonał „modernizacji”. Nasi stolarze dbają o stan posiadania. Trwa więc, w większości, pierwsze wyposażenie, to sprzed 60 lat. A meble w foyer sali teatralnej? No cóż, wymóg czasów. To był czas, kiedy sala widowiskowa była wyłączona z działalności. I czas, kiedy Pałac nie miał pieniędzy; były jedynie pieniądze na pensje dla nauczycieli… Raz do roku oddłużało nas Kuratorium Oświaty dając na energię cieplną. Na resztę musieliśmy sami zarobić. Stąd w Pałacu Szkoła Społeczna, szkoły policealne… Pałac pracował od rana do wieczora, przez okrągły tydzień, włącznie z sobotami i niedzielami, stając się wielką instytucją oświatową. Pecunia non olet… Potrzebne były pieniądze na bieżące renowacje, nowsze toalety. Powiększyliśmy basen pływacki. Dzięki meblom, przez parę lat, dziesięć tysięcy

Kontakt w języku polskim

Zofia 780.638.7183 Kathy 780.638.7175

Z dumą wspieramy edmontońską Polonię

servuscu.ca

Sprzedaje ubezpieczenia:- na życie (life & mortgage)- od niezdolności do pracy (disability)- critical illness- dentystyczne i zdrowotne (zw (zwrot za recepty)- oraz fundusze emerytalne (RRSP’s)

WIESŁAW GÓRECKI, M.Sc.Niezależny konsultant ubezpieczeniowy.

Wszystkie oferowane ubezpieczenia są w pełni gwarantowane i pochodzą nie tylko z jednej a z ponad 100 firm działających w Kanadzie.

Jeśli chcesz zaoszczędzić na składkach

Nie zwlekaj! Zadzwoń dzisiaj!Otrzymasz najlepsze stawki dostępne na rynku.

3035404550556060

$101

$109

$129

$154

$205

$295

$428$428

$300

$320

$440

$665

$965

$1585

$2573$2573

$115

$124

$149

$199

$256

$385

$584$584

$148

$175

$220

$275

$393

$603

$958$958

$193

$205

$273

$375

$532

$785

$1353$1353

$200

$245

$320

$445

$670

$1085

$1795$1795

$100,000 $250,000 $500,000wiek K K KM M M

Upewnij się czy nie płacisz za dużo za swoje ubezpieczenie na życie. Oto najniższe na rynku, roczne składki ubezpieczenia Term-10 dla niepalących

K - kobieta, M - mężczyznaW zależności od wyników badań lekarskich składki polis $250,000

i powyżej mogą być jeszcze obniżone o 10 do 27%



12

miesięcznie zarabialiśmy. Pałac trwał i trwa, realizując podstawowe zadania statutu – dbałość o wszechstronny rozwój dziecka. A to oznacza również nowoczesność – pracownie komputerowe, telewizja pałacowa, pałacowe radio odbieralne przez Internet… Pałac jest znany w całym świecie – od Indonezji po Afrykę, obie Ameryki. Pałac przyciąga również naukowców z Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Śląskiego, AGH, Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytet Ekonomiczny… Czas teraźniejszy otwarł też pałacowe podwoje dla młodzieży bezrobotnej. Nasze zajęcia uczyły nowych umiejętności, języków.

- Pałac Młodzieży… Czyj?

- Pałac powstał na działce która była darowizną miasta Katowice dla ówczesnego Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, które było niejako sukcesorem przedwojennego TPD. W późnych latach 50., RTPD wróciło do starej nazwy. Nazwa więc została zmieniona, ale sukcesja własności pozostała. TPD w Katowicach to również było LO im. Wilhelma Piecka czy LO im. Marii Konopnickiej! Co było – po kolei? Na darowanej RTPD działce, decyzją Jerzego Ziętka, pobudowano Pałac. Beneficjentem tej budowy, poprzez społeczny komitet, przy wsparciu, olbrzymim, budżetu miasta, ale i wkładach mieszkańców (cegiełki), stał się właściciel działki, czyli… RTPD. Zmiany ustrojowe przywróciły stare, dobre prawo, czyli – czyja działka, tego to, co na działce, w związku z tym TPD uaktualniło zapisy w księgach wieczystych, i… zaczęło się domagać swojej własności, chociaż w sposób tylko i wyłącznie formalny. Słowem TPD, bez jakiegokolwiek zaangażowania w niegdysiejszą budowę, stało się prawnym właścicielem budynku. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, ale… bezskutecznie. Skarbowi Państwa nie należy się INSTYTUCJA z zasiedzenia. Tymczasem Pałac przeszedł z rąk Kuratora Oświaty w ręce powiatu grodzkiego, czyli we władanie miasta Katowice. Wtedy to Katowice, poprzez procesy sądowe i poprzez odrzucenie ugody, która przewidywała, że TPD wchodzi we wszystkie czynności administracyjne, podjęło decyzję o wykupie Pałacu Młodzieży. Przed sześcioma laty sfinalizowano transakcję – najpierw miasto wykupiło działkę pod salą gimnastyczną od… Banku Krajowego, o czym TPD nie wiedziało! Tego TPD przed laty nie podarowano! Bardzo nam pomogli rodzice. To oni wyszukali w księgach wieczystych tę

poza- TPD-owską działkę. Miasto wykupiło najpierw działkę od Banku Krajowego, zatem już TPD nie mogło zawładnąć całością. Doszło więc do wykupienia przez miasto reszty.

- Za ile?

- Niezbyt drogo. W rozliczeniu była kamienica przy ul. Świętego Jana na rzecz Zarządu Wojewódzkiego TPD. I to Zarząd Wojewódzki uzyskał od Warszawy uprawnienia do pertraktacji majątkowych. Na szczęście, bo ci ludzie są stąd, tutaj mieszkają… Doszło do szczęśliwego finału. Miasto stało się właścicielem Pałacu Młodzieży w Katowicach; ziemi i budynków. Stąd decyzja właściciela, czyli miasta, o generalnym remoncie.

- Działalność merytoryczna też podlega miastu?

- Od reformy samorządowej, czyli od 1999 roku, tak. Organem prowadzącym jest miasto Katowice. A sprawy pedagogiczne to nadal Kuratorium Oświaty.

- Poszedł hyr po mieście, że po remoncie miasto sprzeda Pałac Młodzieży w prywatne ręce; miasto i „prywaciarz” będą zarabiać krocie, zajęcia będą wysoko płatne…

- Trzeba powiedzieć temu hyrowi, żeby poszedł innymi drogami, z daleka od Pałacu! Nie ma takiej opcji. Pałac był i jest własnością miasta Katowice, dokładniej – społeczeństwa miasta Katowice. Jest to jedna z nielicznych gmin, która w ciężkich czasach bardzo pozytywnie myśli o Pałacu Młodzieży. Słyszymy o perypetiach z placówkami pozaszkolnymi, na przykład w Krakowie, w innych miastach, gdzie się likwiduje domy kultury… W Katowicach nie ma takich zagrożeń, chociaż Pałac sporo kosztuje. A Pałac, działalnością, z

nawiązką - miastu, katowiczanom, odpłaca.

- STO… czyli szkoła społeczna. I następny hyr. Na czas remontu – wychodzi z budynku do Piotrowic i… podobno nie ma powrotu, bo na jej miejsce wskakuje jakowaś szkoła prywatna, z ciężką fosą…?

- Czuję się niejako współzałożycielem tej społecznej szkoły. To ja podpisywałem umowę na bytność szkoły w naszych murach. I określiłem zasady pobytu szkoły w Pałacu. Aktualna umowa kończy się w przyszłym roku, i… podpiszemy umowę o dalszą współpracę, ponieważ szkoła społeczna to jest jakby ciąg dalszy społecznej edukacji. Szkoła społeczna jest, w dużej mierze, rodziców. To ją wyróżnia. Pałac Młodzieży jest i będzie od rana do wieczora placówką edukacyjną. Do tego został powołany. I tak ma być. Nie zamierzamy „woli ojców” absolutnie zmieniać.

- Prywatyzacja Pałacu?

- Nie ma takiej opcji. Pałac jest własnością gminy, zatem i firma i szkoła prywatna musiałyby zapłacić olbrzymie pieniądze za Pałac. A po remoncie wartość Pałacu jeszcze wzrośnie. Patronem jest Aleksander Kamiński, mamy własny kodeks, który obliguje nas do WYCHOWYWANIA młodych ludzi; zarazem Ślązaków i Polaków, obywateli i Europejczyków. Naszą filozofią jest wychowanie i wykształcenie człowieka po to, aby czuł się bezpiecznie w naszym świecie. Dlatego zajęcia w Pałacu są i będą BEZPŁTNE. Pałac to również sieć organizacji pozarządowych po to, żeby pokazać młodzieży drogę do ochotniczego współuczestnictwa w życiu publicznym.

Dziękuję za rozmowę.

Pałac w remoncie

Dr. Elizabeth M. Opara, D.D.S.12712 - 137 Ave., N.W.

Edmonton, ABT5L 4Y8

Phone: 454-7355 Fax: 454-0611




Perła górTytuł jak nazwa wody mineralnej... Jak można nie chcieć pojechać do miasta, które wedle nie zrozumiałych dla mnie kryteriów określa się jako „najszczęśliwsze miasto USA”? Dlatego stoję teraz, ocierając pot z czoła, jako że upał jest nieznośny, w śródmieściu uniwersyteckiego miasta Boulder w stanie Colorado. Podobnie jak bliskie Denver, leży grzecznie Boulder u stóp Gór Skalistych. Jest jednak zupełnie odmienne. Nie ma nic z niedalekiej stolicy stanu...Bo Boulder jest stosunkowo małe, ale ma uniwersytety w silnym zgęszczeniu aglomeracji. Brać studencka już od dawna dyktuje tu wszystko, tak że nazywa się czasem Boulder na wesoło „ludową republiką stanu Colorado”. No bo młodzi ludzie myślą bardziej na lewo... Wedle innych statystyk, jest to najszczęśliwsze skupisko urbanistyczne USA, z czego wynikałoby, iż tutejsi studenci zdają w pierwszym terminie (prawie) wszystkie obowiązujące egzaminy? Poza tym, jest tu wielkie skupisko rowerów. Przed chwilą jeden o mało co potrąciłby mnie, ale wykonał zgrabny manewr akrobatyczny. Studenci-cykliści na wszystkich kontynentach myślą o tym, aby nie zanieczyszczać środowiska!A zatem stoję na najsłynniejszej ulicy tego miasta, które w sumie nie jest wielkie. Ulica nazywa się „Perłowa”, czyli Pearl Street. Nie rozumiem konotacji tej nazwy, gdyż idealnie do niej równoległe ulice nazywają się: Pine Street („Sosnowa”), Spruce Street („Świerkowa”) oraz Walnut Street („Orzechowa”). Ergo „Perłowa” powinna mieć „coś z drzew”. Ale nie ma. Dla mnie mogłaby ona być „Topolowa”, czyli Poplar Street. Ale ona podkreśla swą perłowością, iż jest „perłą” pod Górami Skalistymi, jakie zaczynają się tu zaraz na zachód od miasta. Jest klejnotem, wsadzonym między drzewa...A może „perłą” w nazwie ulicy podkreśla się ekskluzywność tego miasta, że niby biblijnie nie należy rzucać perły przed wieprze („don’t cast pearls before swine!”)? Jest na niej pełno wspaniałych lokali, sklepów, lodziarni, ale oczywiście ten odcinek „ulicy Perłowej” jest dlatego tak słynny, gdyż jest strefą jedynie dla pieszych! Dość oryginalne rozwiązanie urbanistyczne tutaj, między 11 a 15 ulicą. Akurat po flagach i innych znakach na ulicy, latarniach, budynkach orientuję się, iż ten pomysł święci 35 lat. Zatem mam szczęście być tu krótko turystą. Szkoda, iż nie mogę wziąć udziału w uroczystościach jubileuszowych. Mógłbym wychylić parę kropli cennego trunku za pomyślność tego uroczego, bo tonącego w zieleni miasta. Studenci się spieszą (ale w miarę), muzykanci w pocie czoła grają dla przechodniów. Trzeba im rzucić „perłową” monetę albo banknocik do otwartego etui skrzypiec na trotuarze. Dzieci chlapią się w sterowanej komputerem fontannie, umieszczonej obok pomnika żołnierza z czasów Wojny Domowej (1861-65). W słońcu błyszczy budynek Sądu Regionalnego. Tubylcy i turyści kłębią się w restauracjach, gdyż w ten sposób przez chwilę można odetchnąć powietrzem schłodzonym przez system klimatyzacji.

Na zewnątrz jest przepiękna przyroda, góry w tle, imponujące załomami, wąwozami, ostrymi uskokami, jednym słowem kusi człowieka do natury. Może Boulder (w USA znam kilka miejscowości o tej nazwie – the boulder to po prostu „Głaz”, zatem słowo to powtarza się w stanach, przez które przebiega pasmo Gór Skalistych) jest udaną syntezą gór, tudzież nauki wpychanej do głów studentów oraz kultury. Bowiem kultura jest tu wyraźnie pielęgnowana, odbywają się tu „Festiwale Szekspirowskie”, działają teatry studenckie. O mało co zobaczyłbym gogolowskiego „Rewizora” po angielsku, ale mi spektakl uciekł o jeden dzień. Ciekawe jak tu wystawiono po amerykańsku genialny, ponadczasowy tekst Gogola?Głaz tkwi o dziwo dosłownie w samym środku promenady „Pearl Street”. Robi wrażenie sztucznie tu ustawionego, służąc jako akcent fotograficzny. Jest spory, można się o niego oprzeć. Wokół wyłożono ziemię zielonym tartanem, udającym trawę. Ale trawy tu sporo wokół kościołów różnych odmian protestantyzmu, wokół klombów samej „Perłowej”. Ona w cieniu drzew kusi, aby tu zostać dłużej. Dłużej zatrzymali się tu realizatorzy amerykańskiego filmu

„Catch And Release” z roku 2006. Właśnie tu kręcili sceny, obrazujące perypetie bohaterów, granych przez Jennifer Garner i Timothy Olyphanta. Tu zamontowano jako pierwsze w USA „mądre światła”. Tak długo jest zielone dla pieszych, aż główna ich fala przejdzie bezpiecznie. Tu jest centrum różnych imprez, odbywających się cyklicznie: Homecoming Weekend, organizowany przez tutejszy Colorado University, albo jesienny Downtown Boulder’s Fall Festival albo przy samym końcu października Halloween. Tutaj premierowo w skali USA zakazano palenia tytoniu w lokalach! To miasto myśli też „na lewo” w sensie proponowania odważnych prawnie i społecznie uchwał.

Ulica Perłowa w Boulder

Rzeźba młodej studentki



14

Każde miasto amerykańskie ma „partnera” gdzieś na świecie. To miasto mające ścisłe kontakty z Boulder to leżąca daleko na wschód stolica Tadżykistanu, Duszanbe. Jest tu oczywiście tea-house, czyli herbaciarnia „Duszanbe”, gdzie wypijam wspaniałą herbatę, godną azjatyckich tradycji herbacianych. Przed herbaciarnią widzę orientalną w wymowie rzeźbę. Pytam co to jest. Kelner wyjaśnia mi: to aluzja do poematów wielkiego Nezami Ganjavi z XII wieku. Urodził się w dzisiejszym Azerbajdżanie, pisał po persku, przyznają się do niego niemal wszystkie narody Azji Środkowej, również Kurdowie. Matka Nezami była Kurdyjką, z narodu słynnego z tego, iż do dziś nie ma swej państwowości...Wracam z herbaciarni do centrum. Ocieram pot z czoła. Niewiarygodne. Jesteśmy tu wysoko, a mimo to jest gorąco. Spoceni muzycy zamykają instrumenty do etui, facet w spódniczce przestaje nadmuchiwać baloniki dla dzieci, ptaki sfruwają, by wypić trochę wody zebranej w fontannie. Im też jest gorąco. Jeszcze goręcej było tu, kiedy nastąpiła „gorączka złota”. Z tego czasu pozostał czcigodny hotel o humorystycznej nazwie „Boulderado”. Zapewne dla wielu poszukiwaczy przygód Boulder był El Dorado... Potem po złocie, odkryto tu srebro i węgiel, biali osiedlili się na tych typowo indiańskich terenach dopiero w 1858 roku. Ale już o dziwo 18 lat później założono tu „University of Colorado”. Konsekwencja? Jedną trzecią mieszkańców Boulder stanowią studenci. Oni nadają ton, co w lecie dość słabo czuć, mimo Festiwalu Szekspirowskiego. Twardo studiują, tak jak twarde są słynne Flatiron Rocks, formacje skalne, z których rozpościera się przepyszny widok, godny bohaterów szekspirowskich dramatów, również komedii. Kelner w tea-house „Duszanbe” dumnie mi powiedział, że Stephen King umieścił właśnie w Boulder akcję swego utworu „The Stand”. Wschodem trąci również uznany uniwersytet „Naropa”. Motto jego to „transform yourself, transform the world”, co oczywiście bardzo dumnie brzmi. Chodzi o uczelnię typu buddystycznego i w tej opcji odbywają się tam studia. Boulder to mieszanka zachodu ze wschodem. Zanim opuszczę strefę dla pieszych „ulicy Perłowej”, niemal w cieniu olbrzymiego budynku garażowego o wielu piętrach (jakieś ukłony w kierunku motoryzacji musiano jednak poczynić), przechodzę obok metalowej rzeźby. Robi wrażenie lekkości i młodzieżowej niefrasobliwości. Jest to dzieło „Hearts on a Swing”, czyli „Serca na huśtawce” Goerge’a Lundeen. Wyrafinowana konstrukcja: na huśtawce z brązu, mającej oparcie z wyrżniętymi serduszkami, huśta się bardzo młoda dziewczyna, opierająca się na jednej nodze i na rąbku sukienki o cokół. Huśta się lekko, frywolnie, swobodnie, tak jaką powinna być młodość wierząca jedynie w optymistyczną wersję rozwoju dziejów. Boulder robi tylko pozytywne wrażenie. Z takim przekonaniem wyjeżdżam stąd autostradą w kierunku Denver.

Wiesław PIECHOCKIBoulder, Colorado, lipiec 2011

Pomnik ofiar wojny 1861-1865

Góry Skaliste nad Boulder



15

PA N O R A M A P O L S K AT H E P O L I S H PA N O R A M AEditorial Board – Zespół Readakcyjny:

Executive Editor- Redaktor NaczelnyMarek StepczyńskiEdward Możejko

Piotr Węcław

Conrtibutors – Współpraca:Zygmunt Cynar

Marek KopaczykTomasz Kornecki

Wiesław Piechocki

Internet Edition – Wydanie Internetowe:Marcin Janiszewski

Desktop Publishing – Skład komputerowy:Asia Zawaduk

Advertising – Dział Reklam:e-mail: [email protected]

Tel. 780-434-2665 Reklamy i ogłoszenia oraz życzenia można

zamawiać nadsyłając ich treść wraz z odpowiednią opłatą na adres redakcji:

Suite 1240, 5328 Calgary Trail S. Edmonton, Alberta T6H 4J8, Canada

Czeki lub przekazy pienieżne należy wystawiać na Panoramę Polską. Redakcja nie odpowiada

za treść, ani za formę zamieszczonych ogłoszeń, jak również za poglądy autorów publikowanych

tekstów, z którymi często się nie zgadzamy.

Advertising Deadlines: advertizing space must be reserved no later than on the 15th of the

month preceding publication date (e.g. January 15 for February edition).

Advertising discounts: 6 inserts – 10% off, 12 inserts – 20% off.

Make your cheque or money order payable to Panorama Polska.

Please send letters to the editor to: redakcja@

panoramapolska.ca. Include address and telephone number. We reserve the right to edit

all letters.

Przyjmujemy do druku tylko teksty nadesłane pocztą elektroniczną (MS Word z polskimi

znakami). Zastrzegamy sobie prawo skracania i adjustacji tekstów oraz zmiany tytułów.

Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów.


Serenity Funeral Service 10129 Princess Elizabeth Avenue NW

Edmonton, AB T5G 0X9

Tel. 780 477 7500 ‎ Fax 780 477 0110

www.serenity.caYOUR COMMUNITY OWNEDNOT-FOR-PROFIT SOCIETY

We speak English, Polish, and Russian

Dr. Margaret PokroyDr. Mila Lutsky

FAMILY DENTISTSPleasantview Professional Bldg.Suite 300, 11044 - 51 AvenueEdmonton, Alberta T6H 5B4Fax: (780) 432 - 1427

(780) 430 - 9053

KOMUNIKATSobotnia Szkoła Polska im. M. Chrzanowskiej przyjmuje zapisy dzieci od 4-tego roku życia do grupy przedszkolnej, od 7-go roku życia do klasy I-szej. Zajęcia odbywają się w soboty od godz. 9 rano do 12 w Austin O’Brien High School, 6110- 95 Ave. Edmonton.

Po więcej informacji prosze dzwonić:Urszula Kunikiewicz 469-5944 lub Halina Madej 463-2859.Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Sobotnia Szkoła Polska im. Marii Chrzanowskiej

Austin O'Brian High School6110-95 Ave Edmonton

Tel. - Urszula Kunikiewicz

Polecamy polskie kkiełbasy, szynki i wyroby

garmażeryjne, pieczywo, ciasta, duży wybór artykułów delikatesowych, uszka i pierogi domowej roboty.

Wysyłamy paczki do Polski przez Polimex, polecamy polską prasę,

kartki okolicznościowe i świąteczne, kakasety i CD's.

10133 -Princess Elizabeth Ave.(Otwarci 7 dni w tygodniu)

Bezpłatny duży parking

POLISH FOOD CENTERTel: (780) 477-8687

VIENNA BAKERY10207 – 63 Ave

(102 Str. and 61 Ave) behind Ceiling Centre

Tel. 780.489.4142Come try our Polish Ryes, and

Poppy Seed Strudel

Oferujemy usługi turystyczne przeloty indy-widualne i grupowe, hotele, samochody, ubez-

pieczenia turystyczne i dla odwiedzających, sanatoria, wycieczki zorganizowane

(ALL INCLUSIVE), autokarowe i statkiem (CRUISE), wysyłkę paczek do Polski i krajów

b. ZSRR. Paczki katalogowe i wysyłkę kwiatów, przekazy pieniężne oraz wszelkiego

rodzaju usługi notarialne 6 dni w tygodniu oferuje ANNA CHOJNOWSKA.

Bezpłatna pomoc w wypełnianiu dokumentów Bezpłatna pomoc w wypełnianiu dokumentów emerytalnych i urzędowych.

Najlepsze ceny, fachowa obsługa,bezpłatny parking

9915-108 Ave, Edmonton, AB T5H 1A5www.poloneztravel.ca

e-mail: [email protected]. (780)424-0521 Fax (780)426-5977

ARTISTIC BAKE SHOP LTD6820 - 104 St.EDMONTON

Tel. 780.434.8686EDMONTON’S PREMIER

CREATIVE EUROPEAN BAKERY

FAMILY OWNED AND OPERATED SINCE 1966

Europejska piekarnia otwarta:od wtorku do piątku 8:30 - 5:30

w soboty 7:30 - 3:00Zamknięta w niedziele i poniedziałki

OPENTues - Fri 8:30 - 5:30Sat. 7:30 - 3:00CLOSED SUNDAY & MONDAYwww. ABS320TELUS.NET

Sobotnia Szkola Polskaim. Henryka Sienkiewicza

VANGUARD COLLEGE12140 - 103 Str. Edmonton

Klasy 0-9Tel. 454-0205 - Krystyna Dembowska

Meat Products & Delicatessen

ACADIA SHOPPNG CENTRE347 Heritage Drive S.E.

Calgary, Alberta, CanadaT2H 1H8

Tel: (403) 258-0228

a POLISHnorama - panoramapolska.ca · 1844), Fryderyk Chopin (1810-1849) and Stanisław Moniuszko...

Documents

Transcript of a POLISHnorama - panoramapolska.ca · 1844), Fryderyk Chopin (1810-1849) and Stanisław Moniuszko...