7. Cuf ts®¢Á

281

7.1. Cuf ts®¢Á

ϪÂah »uhk§fëš thœ»wJ. »uhk§fŸ mêªjhšÏªÂahΫ mêªJéL«.

- kfh¤kh fhªÂ

7.1.1. K‹Diu

ϪÂa k¡fŸbjhifæš bgU«gh‹iknah® Cuf¥ gFÂfëš thœ»wh®fŸ.

vdnt, Cuf ts®¢Ána eh£o‹ bghUshjhu kh‰w¤Â‰F mo¤jskhf mik»wJ.

ϪÂa éLjiy¥ nghuh£l fhy¤Âš m©zš fhªÂaofŸ, “ϪÂah Cuf¥ gFÂfëš

thœ»wJ, Cuf¥ gFÂfŸ mêªJé£lhš, ϪÂah mêªJéL«” v‹W bghU¤jkhf¡

F¿¥Ã£lh®. Iªjh©L¤ £l¡ fhy§fëš Cuf¥ gFÂfS¡F rKjha-bghUshjhu¡

f£lik¥ò¢ nritfis éiuªJ tH§f nt©L« v‹W gy MŒÎ m¿¡iffëš,

tšYe®fŸ tèÍW¤Â tU»‹wd®. Cuf¥ gFÂfëš thG« k¡fS¡F¡ FoÚ®,

ä‹rhu«, rhiy, ngh¡Ftu¤J, fšé, ešthœÎ ngh‹w mid¤J trÂfisÍ« cl‹

tH§Ftš jäHf« Ãw khãy§fS¡F vL¤J¡fh£lhf és§F»wJ. Cuf¥

gFÂfS¡F«, ef®¥òw¥ gFÂfS¡F« Ïilna cŸs Ïilbtëia¡ Fiw¥gš

jäœehL Kid¥òl‹ brašg£L tU»wJ.

Cuf ts®¢Á¡fhd eLt©, khãy muR¤ £l§fŸ cŸsh£Á mik¥òfŸ têahf¢

brašgL¤j¥gL»‹wd. tWikia xê¥gj‰F«, ntiythŒ¥ig¥ bgU¡Ftj‰F«,

thœél¤ JhŒikia nk«gL¤Jtj‰F«, kfëU¡fhd K‹nd‰w¤ £l§fis

ãiwnt‰Wtj‰F« K‹Dçik tH§f¥g£L tU»wJ. 12,618 Cuh£ÁfŸ, 385 Cuh£Á

x‹¿a§fŸ, 29 kht£l Cuh£ÁfŸ, jäHf Cuh£Á¤ Jiwæ‹ Ñœ Ïa§», k¡fS¡F

mo¥gil trÂfis tH§»Í« gy òÂa gâfis nk‰bfh©L« tU»‹wd. khãy

muÁ‹ M£ÁKiwæš Cuf ts®¢Á¤ Jiwæ‹ g§F bgU» tU»wJ.

Cuf ts®¢Á¤ Jiwæš Â£lälš

jäœeh£o‹ bgU«gF k¡fŸ C®¥òw§fëš thœtjhš, khãy¤Â‹ £lälš,

ts®¢Á brašghLfëš Cuf ts®¢Á Kj‹ikahd Ïl¤ij¥ bg‰WŸsJ. jäœeh£o‹

k¡fŸ bjhifæš 65 éG¡fhL k¡fŸ, mjhtJ 3.5 nfho ng® C®¥òw§fëš, 12618

Cuh£Á¥ gFÂfS¡F c£g£l 81787 FoæU¥òfëš thœ»‹wd®. vdnt, Cuf¥

gFÂfëš thœ»‹w k¡fë‹ thœthjhu¤ij¥ bgU¡fΫ, thœ ãiyia ca®¤jΫ

gy £l§fis¤ Ô£o, Cuf ts®¢Á¤ Jiw eilKiw¥gL¤Â tU»wJ. k¡fŸ

mik¥òfŸ, muR rhuh bjh©L ãWtd§fŸ, bjhê‰rhiyfŸ c£g£l mid¤J

mik¥òfisÍ« xU§»iz¤J ϤJiw Cuf¥ gFÂthœ k¡fë‹ ãy«, Ú®, mo¥gil

trÂfŸ, f£lik¥òfŸ, jyh tUkhd« M»at‰iw¥ bgU¡f têtif brŒ»wJ.

282

cŸsh£Á¤Jiwæ‹ _‹W mL¡FfëY« nj®ªbjL¤j k¡fŸ ÃuÂãÂfŸ têahf

k¡fŸ ey¤Â£l§fis¢ Áw¥òw vL¤J¢ brštJjh‹ ϤJiwæ‹ jiyaha

neh¡fkhF«.

tWik, ntiyæ‹ik, f£lik¥ò trÂfŸ Ïšyhik M»a fhuâfshš C®¥òw

k¡fŸ efu§fS¡F¡ Fobga®»wh®fŸ. Ïjdhš efu§fëš Foir¥gFÂfŸ

V‰gLtj‰F¡ fhuzkhf mikªJ, ef®¥òw VœikÍ«, mjid x£oa rKjha-

bghUshjhu Á¡fšfS« cUthtj‰F mo¥gilahf mik»‹wd®. Ïjid¤

j鮥gj‰fhfΫ, ef®¥òw k¡fë‹ thœãiy¡F Ïizahf Cuf¥gFÂfëš thœ¡if

el¤Jtj‰F« všyhéj mo¥gil trÂfisÍ« Cuf¥ gFÂfS¡F më¥gj‰F muR

cW ó©LŸsJ. eLt© muÁ‹ Áw¥ò K‹nd‰w¤ £l§fŸ, khãy muÁ‹

nk«gh£L¤ £l§fŸ M»at‰iw cŸsh£Á mik¥òfŸ têahf Cuf ts®¢Á¤Jiw

Áw¥òl‹ ãiwnt‰¿ tU»wJ.

7.1.2. g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ ÓuhŒÎ

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ F¿¡nfhŸfS« brašghLfS«

C®¥òw k¡fë‹ tWikia xê¥gj‰fhf mt®fS¡F brhªj ntiy thŒ¥ò,

ntiy tH§F« £l§fŸ V‰gL¤Â¡ bfhL¤jš ngh‹wit g¤jhtJ Iªjh©L¤

£l¤Â‹ K¡»a neh¡fkhF«. FoÚ®, ä‹rhu«, rhiy ngh¡Ftu¤J, thœél¤ JhŒik,

ÅL, fšé trÂfŸ M»at‰iw nk«gL¤Jtj‰fhf cŸsh£Á mik¥òfŸ

brašgL»‹wd. Cuf¥ gFÂfë‹ ts®¢Áia nk«gL¤jš, tWik xê¥ò¤ £l§fis

eilKiw¥gL¤jš ngh‹w gâfis ãiwnt‰Wtš jäœehL ÁwªJ és§F»wJ.

Ë j§»a Cuf¥ gFÂ

283

j‹ cjé¡ FG¡fŸ (Ra cjé¡ FG¡fŸ), FW bjhêš ãWtd§fŸ têahf,

Cuf¥ gFÂfëš tWik xê¥ò¤ £l§fŸ nk‰bfhŸs¥gL»‹wd. gæ‰Á, fl‹

tH§fš, tâf elto¡ifæš cjé, rhiy trÂ, FoÚ® trÂ, thêl¤ JhŒik, fšé,

C£l¢r¤J ngh‹w r_f ts®¢Á¡fhd rKjha bghUshjhu¤ £l§fis

Ϥ£l¡fhy¤Âš muR ãiwnt‰¿aJ.

Cuf k¡fë‹ bghUshjhu eèit¥ ngh¡FtJ k£Lk‹¿, ViH¡ FL«g§fS¡F

V‰gl¡Toa Ï‹dšfëèUªJ mt®fis¡ fh¡fΫ njitahd brašghLfis muR

g¤jh« £l¡ fhy¤Âš nk‰bfh©lJ. Cuf ViH k¡fŸ ešy JhŒikahd

thœél§fëš tÁ¥gj‰F muR rhuh ãWtd§fŸ, r_f ãWtd§fŸ, cŸsh£Á

mik¥òfis xU§»iz¤J Cuf ts®¢Á¤ Jiw gy £l§fis¢ brašgL¤j

elto¡iffis nk‰bfh©lJ.

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ ã xJ¡ÑL

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ £l kÂ¥ÕL %.5540.46 nfhoahF«. Mdhš

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš Cuf ts®¢Á¤ Jiw têahf, khãy muÁ‹ g§fhf k£L«

bryél¥g£l bjhifahdJ %.6242.41 nfhoahF«. eLt©, khãy muRfë‹ xJ¡Ñ£oš,

khãy mséš Áy caça £l§fS¡fhf £l kÂ¥Õ£L¤ bjhifiaél¡ TLjyhf

bjhif xJ¡ÑL brŒa¥g£lJ. Cuf¥ bghUshjhu¤Â‰fhf eLt© muÁ‹

xJ¡Ñ£ilÍ« nr®¤jhš TLjyhf %.2000 nfho eLt© muR ãÂæèUªJ g¤jh«

Iªjh©L¤ £l¤Â‰fhf xJ¡f¥g£lJ. Ïj‹Ñœ khãy £l xJ¡ÑL« bryΫ M©L

thçahf g£oaè£L¡ fh£l¥g£LŸsJ.

m£ltiz 7.1. 1

284

tiugl« 7.1.1

ã xJ¡Ñ£oid¥ ga‹gL¤Â khãy¤Â‹ gšntW £l¥gâfë‹ brayh¡f«

g‰¿ ËtU« gFÂfëš és¡f¥g£LŸsJ.

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ brašgh£L Ïy¡FfŸ

Ϥ£l¡ fhy¤Âš, 2006-07M« M©o‰FŸ tWikæ‹ msit 10 éG¡fhlhf¡

Fiw¡fΫ, 2012M« M©o‰FŸ tWikia KGikahf¥ ngh¡fΫ, £l Ïy¡F cWÂ

brŒa¥g£lJ. 500 ngU¡F« mÂfkhf k¡fŸ thG« »uhk§fS¡F 2004M« M©o‰FŸ

ešy rhiy tr V‰gL¤jΫ, 1.25 Ïy£r¤Â‰F« nk‰g£l j‹ cjé¡ FG¡fis

V‰gL¤jΫ, 2003M« M©o‰FŸ mid¤J Cuh£ÁfëY« xU§»izªj Rfhjhu

tshf§fis kfëU¡fhf V‰gL¤jΫ £läl¥g£lJ. 12,618 Cuh£ÁfëY« ÏU¡»‹w

Ú® Mjhu ts§fis nk«gL¤Â bfhŸssit mÂfç¡f V‰ghL brŒaΫ, Cuh£Á

mik¥òfS¡F nj®ªbjL¡f¥g£l 63,044 cW¥Ãd®fŸ, j‹ cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ,

mYty®fŸ M»nahç‹ Âwid ts®¥gj‰F¥ gæ‰ÁfŸ më¡fΫ KobtL¡f¥g£lJ.

brašgh£L Ïy¡»‹ rhjidfŸ

Ϥ£l¡ fhy¤Âš, 1000-¡F nk‰g£l k¡fŸbjhifÍŸs Cuh£ÁfŸ

mid¤Â‰F« ju« thŒªj rhiy trÂfŸ mik¤jË, 500-¡F nk‰g£l

k¡fŸbjhifÍŸs 2102 Cuh£ÁfS¡F rhiy Ïiz¥ò trÂfŸ cUth¡f¥g£ld.

g¤jh« £l¡ fhy¤Âš 1.25 Ïy£r« j‹ cjé¡FG¡fŸ V‰gL¤j¡

fUÂæUªjhY«, ã®zæ¤j Ïy¡ifÍ« éŠÁa ãiyæš 1.83 Ïy£r« j‹ cjé¡

FG¡fŸ òÂjhf mik¡f¥g£ld.

285

Ϥ£l¡ fhy¤Âš, 13064 xU§»izªj Rfhjhu tshf§fŸ

mik¡f¥g£oUªjhY« Áy üW Cuh£Áfëš xU§»izªj Rfhjhu tshf§fŸ

mik¡f¥gléšiy.

mid¤J Cuh£Á¥ gFÂfëY«, gšntW eLt© muR, khãy muR¤

£l§fë‹Ñœ Cuh£Á ãÂiaÍ« ga‹gL¤Â Ú® Mjhu§fshd nfhéš Fs§fŸ, C®

F£ilfŸ, CUâfŸ Ó® brŒa¥g£ld.

Ϥ£l¡ fhy¤Âš, 50,000-¡F« nk‰g£l Cuh£Á¤ jiyt®fŸ, Jiz¤

jiyt®fŸ k¡fŸ ey¥ gâahs®fŸ, Cuh£Á vG¤j®fŸ, cjéahs®fŸ,

M»nahU¡F¥ gæ‰ÁfŸ më¡f¥g£L mt®fsJ Âw‹ nk«gL¤j¥g£lJ. nkY« 6000-

¡F« nk‰g£l kht£l Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a, Cuh£Á¥ ÃuÂãÂfS¡F khãy Cuf

ts®¢Á ãWtd«, 5 k©ly Cuf ts®¢Á¥ gæ‰Á ãWtd§fŸ M»at‰¿‹ têahf

Áw¥ò¥ gæ‰Á më¡f¥g£lJ.

£l« thçahd brašghLfŸ

(m) ntiythŒ¥ò¤ £l§fŸ

Cuf k¡fë‹ tWikia¥ ngh¡fΫ, mt®fS¡F m‹whl czé‰F

cWÂaë¡fΫ, TèbgW« ntiythŒ¥ò¤ £l§fŸ brašgL¤j¥g£ld. Ϥ£l¤Âš

brŒj ntiy¡F czÎ jhåaK«, gzK« tH§f¥g£lJ. Ï›ÎzÎ jhåa«

ntiyah£fë‹ FL«g§fS¡F xU ntis czthtJ »il¡f ghJfh¥ig V‰gL¤Â¡

bfhL¤jJ. r«óuz »uhk ntiythŒ¥ò¤ £l¤Â‹ têahf (SGRY) 16.41 Ïy£r«

bk£ç¡ l‹ czÎ jhåa§fŸ (mçÁ) g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Âš

tH§f¥g£ld. Cuf ViH k¡fis <LgL¤Â, 2352.70 Ïy£r kåj ehŸfŸ ciH¥Ãid¥

bg‰W, 474104 f£lik¥òfŸ V‰gL¤j¥g£ld.

m£ltiz 7.1. 2

286

tiugl« 7.1.2

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš r«óuz »uhk ntiythŒ¥ò¤ £l¤Â‹Ñœ

16.41 Ïy£r« bk£ç¡ l‹ czÎ jhåa« ga‹gL¤j¥g£lJ. Ïij¤ j鮤J njÁa

ntiy¡F czΤ £l« 2 kht£l§fëY«, jäœehL Cuf ntiythŒ¥ò cWÂaë¥ò¤

£l« 6 kht£l§fëY« Ϥ£l¡ fhy¤Â‹ filÁ Ïu©L M©Lfëš

brašgL¤j¥g£lJ. ntiy¡F czΤ £l¤Â‹Ñœ 115.241 Ïy£r kåj ciH¥ò ehŸfŸ

ntiythŒ¥ò më¡f¥g£lJ.

(M) jäœehL Cuf ntiythŒ¥ò cWÂaë¥ò¤ £l«

2005-06, 2006-07M« M©Lfëš Ïªj¥ òÂa £l« khãy¤Âš 6 kht£l§fëš

brašgL¤j¥g£lJ. Ϥ£l¤Â‹ têahf Cuf¥ gFÂfëš thG« tWikæš

cŸnshU¡F x® M©o‰F 100 ehŸfS¡F¡ Fiwahkš ntiy tH§» mt®fS¡F

tUkhd« »il¡f têtif brŒa¥g£lJ. Ϥ£l« brašgL¤j¥g£l Kjš M©oš

(2005-06) k¡fS¡F¢ rçtu¥ ga‹»il¡f¥ bgwéšiyba‹whY« mL¤j M©oš

(2006-07) Áwªj K‹nd‰w« fhz¥g£lJ.

m£ltiz 7.1. 3

M©LfŸ

287

(Ï) bghUshjhu mÂfhu«/cçik më¡F« £l§fŸ

FL«g¤Â‹ tUkhd¤ij¥ bgU¡Ftij neh¡fhf¡ bfh©l bgh‹éHh »uhk

j‹ntiy thŒ¥ò¤ £l« (SGSY) g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy« KGtJ«

brašgL¤j¥g£lJ.

tWikæš thL« FL«g¤Â‹ tUkhd¤ij¥ bgU¡Ftj‰F m¡FL«g¤Âš cŸs

bg©fis¤ j‹ cjé¡ FGthf mik¤J mt®fsJ Âwid ts®¤J brhªjkhf¤

bjhêš bjhl§Ftj‰F khåa¤Jl‹ Toa fyªj cjéfŸ tH§f¥g£ld. nkY«

FGthf mikªj Ï¥bg©fël« nrä¥ò¤ Âw‹ tsu m›thW nrä¤j¥ gz¤Âid

m¡FGéš cŸst®fë‹ jå¥g£l njitfS¡F¥ ga‹gL¤Jtj‰F RH‰Á ãÂÍ«

tH§f¥g£lJ. Ϥ£l¤Â‹Ñœ brhªjkhf¤ bjhêš bjhl§» el¤Jtj‰F¤ njitahd

f£Lkhd mik¥òfS« V‰gL¤j¥g£ld.

m£ltiz 7.1. 4

j‹cjé¡FG bghUshjhu brašghLfŸ

288

tiugl« 7.1.3

v©â¡if mo¥gilæš bghUshjhu cçikaë¡F« £l¤Âš khãy¤Â‹

brašgh£oid¡ Ñœ¡fhQ« m£ltiz thæyhf m¿ayh«.

m£ltiz 7.1.5

Mjhu« gâ¡FG m¿¡if, Jiw F¿¥òfŸ

i

289

tiugl« 7.1.4

(<) Å£L tr¤ £l«

ViH k¡fS¡F Ïytrkhf ÅLfŸ f£o¤ jUtJ« g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹

K¡»a neh¡f§fëš x‹whf és§»aJ. ϪÂuh ãidÎ FoæU¥ò¤ £l¤Â‹ (IAY)

thæyhf ViH k¡fŸ tÁ¥gj‰fhf eLt©, khãy muRfshš ÅLfŸ f£o¤ju¥g£ld.

jäHf¤Âš k£L«, ÅLfS¡F fh‹»ß£ TiufŸ mik¤J Ú©l fhy¤Âš ga‹

më¡F« tifæš ÅLfŸ f£o¤ ju¥g£ld.

eLt© murhš më¡f¥gL« ÅLfS¡F xU Å£o‰F %.25,000 (rhjhuz ãy

mik¥ò) %.27,500 (cWÂa‰w ãy mik¥ò cila Ïl§fëš) brythF«. Ïj‰fhd ãÂ

eLt©, khãy murhš Kiwna 75:25 v‹w Åj¤Âš g»®ªjë¡f¥g£lJ. khãy muR xU

Å£o‰F %.12,000 tiu fh‹Ñߣ TiufŸ mik¥gj‰fhf¡ TLjš ã tH§»aJ. 2005-

06M« M©oš Ϥbjhif %.9000 Mf Fiw¡f¥g£L Û©L« 2006-07Ïš %.12,000 Mf

ca®¤j¥g£lJ. Ϥ£l¤Â‹ rhjid étu§fŸ ÑnH bfhL¡f¥g£LŸsd.

m£ltiz 7.1.6

290

m£ltiz 7.1.7

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l fhy¤Âš eLt© murhš xJ¡ÑL brŒa¥g£l

bjhifæš ÅLfS¡fhd njitæid ãiwÎ brŒa Koahjãiy V‰g£ljhš, fl‹,

khåa«, gadhëfë‹ g§Ffis cŸsl¡» xU Å£o‰F %.10,000 vd¡bfh©L xU

òÂa £l¤ij muR cUth¡»aJ. Ϥ£l«, g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Â‹

filÁ Ïu©lh©Lfëš brašgL¤j¥g£L, j‹cjé¡FG cW¥Ãd®fë‹ Foir

ÅLfŸ Kj‰f£lkhf nk«gL¤j¥g£ld. Ïjdhš 1,00,905 j‹ cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ

gadilªjd®.

ϪÂuhãidÎ FoæU¥ò¤ £l¤Â‹ Ñœ ju« ca®¤Â¡

f£l¥g£l f¢rh ÅL

291

(c) thœ¡if¤ ju¤Âid ca®¤J« £l§fŸ

ViHk¡fS¡F¤ njitahd mo¥gil trÂfŸ »il¡f¢ brŒJ mt®fsJ

thœ¡if¤ ju¤Âid ca®¤J« neh¡Fl‹ Cuf¡ f£Lkhd§fis cUth¡F« gy

£l§fŸ g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Âš brayh¡f¥g£ld. mt‰WŸ

K¡»akhdJ mid¤J C®¥òw rhiyfisÍ« nk«gL¤J« Ãujk kªÂç »uhk¢ rhiyfŸ

£l« (PMGSY) MF«.

Ãujk kªÂç »uhk rhiyfŸ £l« (PMGSY)

»uhk¢ rhiyfŸ £lkhdJ, ef®¥òw¥ gFÂfS¡F Ïizahf Cuf¥

gFÂfS¡F« rhiy trÂfŸ »il¡fΫ têtif brŒjJ. nkY«, všyhéjkhd

tWik xê¥ò Ka‰ÁfS¡F« rhiy tr xU ÂwÎnfhyhf és§F»wJ.

Ϥ£l¤Â‹Ñœ 1000 k¡fŸ bjhif bfh©l C®¥òw§fS¡F Kj‰f£lkhf všyh fhy

ãiyfS¡F« cfªj rhiy Ïiz¥ò bfhL¡f¥g£lJ. g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy

Koé‰FŸ 500-¡F« nk‰g£l k¡fŸ thG« mid¤J C®¥òw§fS¡F« rhiy trÂfŸ

tH§»l £l§fŸ brašgL¤j¥g£ld. Ïj‰fhf g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Âš

xJ¡f¥g£l ãÂ, ga‹gL¤j¥g£l ã étu§fŸ ÑnH bfhL¡f¥g£LŸsd.

m£ltiz 7.1.8

Ïju gy £l§fŸ C®¥òw k¡fë‹ thœ¡if¤ ju¤ij nk«gL¤j, mo¥gil

trÂfis cUth¡F»‹w neh¡Fl‹ g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš Ïl«

bg‰¿Uªjd. ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤ £l«/r£lk‹w

cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l« ngh‹wit cça cW¥Ãd® bjhFÂæš k¡fë‹

njitfis ãiwÎ brŒa Koahkš cŸs Ïilbtëæid¡ Fiw¤J, m›thW cŸs

C®¥òw§fS¡F mo¥gil trÂfŸ cUth¡F« neh¡Fl‹ brašgL¤j¥g£ld.

292

m£ltiz 7.1.9

(C) KG Rfhjhu Ïa¡f«

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš, C®¥òw k¡fŸ jukhd thœ¡if thœtj‰fhf KG

Rfhjhu Ïa¡f« brašgL¤j¥g£lJ. Úç‹ j‹ikÍ«, thêl¤ öŒikÍ«, k¡fŸ

eythœÎl‹ neuoahf¤ bjhl®òŸsit v‹gjhš KG¤ öŒik g‰¿a éê¥òz®it

V‰gL¤Jjš, gâahs®fis <LgL¤Jjš, r_f« rh®ªj brašghLfŸ M»at‰¿š

m¡fiwäFªj elto¡iffŸ nk‰bfhŸs¥g£ld. Ïl¤Â‰nf‰w bghU¤jkhd

bjhêšE£g Kiwfis¥ ga‹gL¤Â Cuh£Á mik¥òfŸ, T£LwÎ mik¥òfŸ,

j‹cjé¡ FG¡fŸ, muR rhuh j‹dh®t ãWtd§fŸ M»at‰iw <LgL¤Â Ϥ£l«

brašgL¤j¥g£lJ. Ϥ£l¡ fhy¤Âš 714 Rfhjhu m§fhofS« c‰g¤Â ika§fS«

f£Ltj‰F«, fê¥giw tr¡fhfΫ %.763.43 nfho bryél¥g£lJ. Ï¡fê¥giw¤

£l¤Â‹ thæyhf, 70472 m§f‹thofëY«, 82221 gŸëfëY«, Vw¡Fiwa 97.2

Ïy£r« jå eg® ÅLfëY« fê¥giwfŸ f£l¥g£L k¡fŸ gadilªJŸsd®.

bg©fS¡fhf k£Lnk 13064 xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ Cuf¥

gFÂfëš f£l¥g£ld.

Ϥ£l¤Âid Áw¥ghf¢ brašgL¤Âa cŸsh£Á mik¥òfS¡F eLt© muÁ‹

‘ã®kš »uhk òu°fh®’ éUJ¡F Ïizahf khãy muR Áw¥ò C¡Fé¥ò £l¤ij¥

g¤jhtJ ãÂah©oš brašgL¤Â 427 Cuh£ÁfS¡F«, xU Cuh£Á x‹¿a¤Â‰F«

Áw¥ò éUJ tH§»ÍŸsJ.

(v) khãy muR¤ £l§fŸ:

C®¥òw k¡fë‹ thœ¡if¤ ju¤ij nk«gL¤jΫ, gy mo¥gil trÂfŸ

tH§fΫ khãy murhš elto¡if vL¡f¥g£lJ. r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ

nk«gh£L¤ £l« (MLACDS), »uhk¤ j‹åiwΠ£l«, (VSSS), »uhk¢ rªijfŸ

nk«gh£L £l« (VFDS) ngh‹wit g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Âš

brašgL¤j¥g£l £l§fshF«. Ϥ£l§fŸ thæyhf milªj rhjidfŸ F¿¤j

étu« Ñœ¡fhQ« m£ltizæš bfhL¡f¥g£LŸsJ.

293

m£ltiz 7.1.10

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš khãy murhš m¿Kf¥gL¤j¥g£l äf¥

bgça £l« ‘ekJ »uhk«’ £lkhF«. mj‹ K¡»a neh¡f« k¡fns g§F bfh©L,

bghJ KobtL¤J, mo¥gil trÂfis nk«gL¤j¤ £l§fŸ totik¤J,

brašgL¤Jjš MF«. Ϥ£l¤Â‹Ñœ x›bthU Cuh£Á¡F« ã xJ¡ÑL

brŒa¥g£lJ. Ϥ£l¤Âš, KobtL¡F« cçik Cuh£Áfë‹ ÃuÂãÂfŸ k£Lk‹¿,

CçYŸs gšntW ju¥ÃdU¡F« gutyh¡f¥g£lik F¿¥Ãl¤j¡fJ. Ϥ£l¢ rhjid

ÑnH fh£l¥g£LŸsJ.

m£ltiz 7.1.11

(V) khãy¤ £l«: mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £l«

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy ÏWÂæš m¿Kf¥gL¤j¥g£l äf¥bgça £l«

mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £lkhF«. x›bthU CçdU« j§fS¡F¤

njitahd mo¥gil¤ njitfis, RjªÂukhf K‹Dçik mo¥gilæš miljš

Ϥ£l¤Â‹ rhukhF«. g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš milªj rhjidfŸ ÑnH

bfhL¡f¥g£LŸsJ.

«

294

m£ltiz 7.1.12

Ϫj £l« bjhl®ghd éçthd étu§fis¥ gÂndhuhtJ Iªjh©L¤

£l¤Âid¥ g‰¿ és¡F« mL¤j gFÂæš fhzyh«.

7.1.3. gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¡ F¿¡nfhŸfS«, brašKiwfS«

g¤jhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ brašgh£oš f©l¿a¥g£l Fiwfis¡ fisªJ,

ÂU¤Âa be¿fis cŸsl¡», gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l« jahç¡f Kida¥g£lJ.

bghJthf, bgU«ghyhd Cuf ts®¢Á¤ £l§fŸ cŸsh£Áæ‹ mo¥gil mik¥ghf

Cuh£ÁfŸ têahf¢ brašgL¤j¥gL»‹wd. Ϥ£l§fis¢ brašgL¤Jtj‰F¤

njitahd ãUthf, bjhêšE£g cjéfŸ Cuh£Á x‹¿a§fshY«, Cuf ts®¢Á¤

JiwahY« më¡f¥g£lhY«, brayh¡f mik¥Ãš Ï‹D« gy M¡f¥ó®tkhd

kh‰w§fŸ njit¥gL»‹wd. k¡fŸ mik¥gh»a Cuh£Áfis tY¥gL¤JtnjhL

mt‰¿‹ brayh¡f¤Â‰F¤ njitahd f£lik¥ò trÂfisÍ« nr®¤J brŒjhš, Cuf

ts®¢Á¡fhf vL¡f¥gL« Ka‰ÁfŸ br›tnd k¡fël« br‹wilÍ«.

(m) gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ F¿¡nfhŸfŸ

ViH k¡fë‹ thœ¡if¤ ju¤Âid ca®¤j mt®fS¡F¤ njit¥gL«

Mjhu§fisÍ«, f£Lkhd§fisÍ« bgU¡Fjš.

ViH k¡fë‹ FL«g tUkhd¤Âid¥ bgU¡Ftj‰F ntiythŒ¥òfis

mÂf¥goahf V‰gL¤Â jUjš.

kfëiuÍ«, ÏisP®fisÍ« Ïy¡fhf¡ bfh©L mt®fis¤ j‹cjé¡ FGthf

xU§»iz¤J mÂfhukë¤jš.

k¡fsh£Á mik¥ghf és§F« Cuh£Áfis tY¥gL¤Â mt‰iw k¡fë‹

njit¡F V‰wt©z« brašgL« bghW¥ghd mik¥òfshf kh‰Wjš.

k¡fsh£Á mik¥òfŸ Áw¥ghf brašgl mÂf ã Mjhu§fis më¤jš.

(M) brašKiwfŸ

cça Ïy¡Ffis mila brašgL¤J« têtiffŸ, £l¤Â‰F¤ £l«

ntWg£lhY« bghJthf mid¤J eLt©, khãy¤ £l§fisÍ« br«ikahf¢

brašgL¤Â tH§f¥g£l ãÂæid KGikahf¥ ga‹gL¤Jtnj gÂndhuhtJ

295

Iªjh©L¤ £l¤Â‹ brašKiw¤ Âwkhf és§F«. £l¤Âid F¿¤J és¡F«

gFÂæš Â£l« thçahd brašKiw ju¥g£LŸsJ.

bg£o 7.1. 1

f©fhâ¡f¤j¡f F¿pLfŸ

1. gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹ ÏWÂæš x›bthU Cuh£ÁæY«

- ä‹rhu trÂÍl‹ Toa xU gŸë¡ f£ll«

- ò¤jf§fŸ ãiwªj xU üyf«

- éisah£L¡ fUéfŸ ÂlYl‹ Toa xU »uhk éisah£L ika«

- Kj‹ik¢ rhiyÍl‹ Ïiz¡F« Ïiz¥ò¢ rhiy

- Cuh£Á¡F¤ jåahd FoÚ® Mjhu«, bjU ä‹és¡FfŸ

- Ïizajs tr V‰gL¤Â ju¥gL«.

2. Cuf ntiythŒ¥ò cW¤ £l¤Â‹ Ñœ gªjt®fëš Fiwªj msÎ 30

éG¡fh£odU¡F ntiy më¤jš.

3. j‹ cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ F¿¤j òŸë étu§fŸ ml§»a jftš t§»æid

V‰gL¤Jjš.

4. RH‰Á ã tH§f¥g£l j‹ cjé¡ FG¡fëš Fiwªj msÎ 50 éG¡fhL

FG¡fS¡F nkY« njitahd ã cjéfŸ bg‰W¤ jUjš.

5. x›bthU Cuh£ÁæY« cŸs j‹ cjé¡ FG¡fë‹ T£lik¥Ãid V‰gL¤Jjš.

6. C®¥òw rigæš tUif òçªnjh® v©â¡if flªj M©il¡ fh£oY« Fiwªj

msÎ 20 éG¡fhL TLjyhf tUif òça it¤jš.

7. cŸsh£Á¤ jiyt®fŸ, Cuh£Á x‹¿a¤ jiyt®fŸ midtU¡F« gæ‰ÁfŸ

më¤J mt®fsJ Âwid ts®¤jš.

8. nj®ªbjL¡f¥g£l Áy £l§fëš òŸë étu¡ fz¡»id Ïizajs¤Â‹

têahf x‹¿a§fëèUªJ kht£l§fS¡F më¤jš.

9. gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš flªj Iªjh©L¤ £l§fëš Cuh£ÁfS¡F

tH§f¥g£l ã Mjhu§fS¡F nkš 30 éG¡fhlhtJ T£o tH§f¥gL«.

xU j‹ cjé¡ FGé‹ bghUshjhu¢ brašghL

296

Cuf¥ gFÂæš ãiyahd ts®¢Áia neh¡fkhf¡ bfh©l gÂndhuhtJ

Iªjh©L¤ £l¤Âš Ñœ¡f©l têKiwfis mo¥gil nfh£ghlhf Ëg‰Wjš:

� Cuh£Á mik¥òfis nk«gL¤Jjš

� ts®¢Á rh®ªj ã®thf mik¥Ãid tY¥gL¤Jjš

� k¡fë‹ nrit¡fhd gyJiw £l§fis x‹¿iz¤jš

� br›tnd brašgL¤Jtj‰F Ïl®¥ghlhf cŸs Áy £l éÂfis

js®¤Jjš.

� £l§fis¢ brašgL¤j muR ÏaªÂu¤Â‰fhd kh‰W mik¥Ãid

cUth¡Fjš.

(i) Cuh£Á mik¥òfis nk«gL¤Jjš

gÂndhuhtJ £l¡fhy¤Âš eilbg‰w cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd nj®jèš,

1,17,716 jiyt®fŸ nj®ªbjL¡f¥g£LŸsd®. Ϫj cŸsh£Á ÃuÂãÂfŸ têahf Cuf

ts®¢Á¤ £l§fis k¡fS¡F¢ Áw¥òw vL¤J¢ bršY« thŒ¥ò cŸsJ. jäœeh£oš

eilKiwæš cŸs Ïl xJ¡ÑL RH‰Á Kiwæ‹ fhuzkhf cŸsh£Á mik¥òfë‹

jiyt®fshf 4275 bg©fS«, 3299 MÂÂuhélU«, gH§FoædU« Ïl« bg‰WŸsd®.

jäœeh£o‹ k¡f£bjhifæš, MÂÂuhél, gH§Foæd k¡fŸ 19 éG¡fhlhf

éU¥ÃD«, Cuh£Á mik¥òfëš Ï›éd¤njh® 26 éG¡fhL Ïl« bg‰W cŸsd®

v‹gJ F¿¥Ãl¤j¡f rhjidahF«.

Cuh£Á k‹w§fS¡F¥ ò¤Jz®Î më¤jš

x›bthU Cuh£ÁæY«, C®k‹w§fŸ (»uhk rigfŸ) k¡fsh£Áæ‹ cçikfis

vÂbuhè¡F« X® mik¥ghf ÏU¡»wJ. xU Áwªj C®k‹w«, Óuhd ãUthf«,

KobtL¤jèš k¡fis <Lgl¢ brŒjš, r_f jâ¡if¡F têtF¤jš ngh‹w

brašfis btë¥gilahfΫ ÂwndhL« M‰Wtj‰F tê brŒ»wJ.

Cçš cŸs vªj¥ ÃçédU« òw¡fâ¡f¥glhkš, všyh¥ ÃçédU¡F« ga‹fŸ

Óuhf¢ br‹wila nt©L« v‹gij cW brŒa Cuh£Á k‹w¡ T£l§fŸ RH‰Á

Kiwæš všyh gFÂfëY« el¤j¥gL«.

C®k‹w T£l¤Âš fyªJ¡ bfhŸS« cW¥Ãd®fëš _‹¿š xU g§fhtJ kfë®

Ïl« bgw nt©L«. nkY«, Cuh£Áæ‹ bkh¤j k¡fŸ bjhifæš jhœ¤j¥g£l/

gH§Foæd® k¡f£bjhif v¤jid éG¡fhL cŸsnjh m¤jid éG¡fhL

jhœ¤j¥g£l/gH§Foæd® C®k‹w T£l¤Âš fyªJ¡ bfhŸs nt©Lbkd Jiz

Fiwbt© tu«ò tèÍW¤j¥g£LŸsJ. C®k‹w« T£l¤Â‹ tUif mj‹

297

elto¡iffŸ M»at‰iw Kiwahd gÂntLfŸ, òif¥gl« têahf gÂÎ brŒtJ«

f£lhakh¡f¥g£LŸsJ.

cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd ã Mjhu§fŸ

cŸsh£Á mik¥òfŸ Áw¥ghf¢ brašgl nghÂa ã Mjhu« tH§f¥gl nt©L«.

rhjhuzkhf tH§f¥gL« ã Mjhu§fŸ VjhtJ xU £l¤Â‹ Ñœ tH§f¥g£L

mjid¤ j鮤J ntW vªj njit¡F« ga‹gL¤j Ïayhj ãiyæš cŸsJ. xU

CU¡F¤ njit¥gLtJ k‰bwhU CU¡F¤ njit¥glhkš ÏU¡fyh«. vdnt,

cŸsh£Á mik¥òfS¡fhf mt®fë‹ njit¡F V‰g ntiyfis vL¤J brŒa

VjhtJ xU £l¤Â‹Ñœ f£L¥g£l ãÂahf Ïšyhkš jåahf tH§f¥gL« ã 8

éG¡fh£oèUªJ 9 éG¡fhlhf ca®¤j¥gL«. ÏJ go¥goahf 10 éG¡fhL tiu

gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš ca®¤Â tH§f¥gL«. khãy¤Â‹ bkh¤j

brhªj tçtUthæèUªJ cŸsh£Á mik¥òfS¡F g»®ªjë¡f¥gL«. flªj g¤jhtJ

Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš tH§f¥g£l khãy ã 8 éG¡fh£oèUªJ 9 éG¡fhlhf

ca®¤j¥g£lij¤ bjhl®ªJ Ïj‰F K‹ M©LnjhW« xJ¡ÑL brŒa¥g£l %.1224.76

nfhoiaél Vw¤jhH %.360 nfho mÂfkhf Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F »il¡f

tê V‰g£LŸsJ.

cŸsh£Áæ‹ mo¥gil mik¥ghd Cuh£ÁfS¡F mÂf ã nghŒ¢ nrU«

tifæš gÂndhuhtJ £l¡ fhy¤Âš ãÂ¥g»®Î Kiwæš ÁW kh‰w§fŸ brŒa¥gL«.

mªj Kiwæš khãy¤Â‹ xJ¡Ñlhd 9 éG¡fhL ãÂahdJ Cuf, ef®¥òw cŸsh£Á

mik¥òfS¡F 58:42 v‹w Åj¤Âš g»®ªjë¡f¥gL«. Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F

tH§f¥g£l 58 éG¡fh£oš _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfS« ga‹bgW«. gÂndhuhtJ

Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš Cuh£ÁfS¡F 60 éG¡fhL«, Cuh£Á x‹¿a§fS¡F

32 éG¡fhL«, kht£l Cuh£ÁfS¡F 8 éG¡fhL« vd ãÂ¥g»®Î brŒa¥gL«. Ϫj

kh‰w¤Âdhš Cuh£ÁfS¡F ruhrçahf Xuh©o‰F 480 nfhoÍ«, Cuh£Á

x‹¿a§fS¡F %.256 nfhoÍ«, kht£l Cuh£ÁfS¡F %.64 nfhoÍ« »il¡F«.

g‹åu©lhtJ eLt© muR ã¡FGé‹ gçªJiuæ‹ mo¥gilæš khåakhf %.174

nfho M©o‰F xJ¡ÑL brŒa¥g£L, gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Â‰F

bkh¤jkhf %.870 nfho Cuf cŸsh£Á mik¥òfŸ bgWtj‰F têtif

brŒa¥g£LŸsJ. Ϫj¤ bjhif mid¤J« C®¥òw Cuh£ÁfS¡nf më¡f¥gL«.

nkY«, Cuh£ÁfS¡F mÂf¥goahf ã Mjhu« »il¡F« tifæš, v›tsÎ

Fiwªj k¡fŸ bjhifÍŸs Cuh£Áahf ÏUªjhY« mjid¡ fUjhkš x›bthU

Cuh£Á¡F« M©o‰F¡ FiwªjsÎ %.3 Ïy£r« ã jå ãÂahf tH§f¥gL«.

Cuh£ÁfŸ Foik¥ gâfis k¡fS¡F¢ br›tnd brŒtj‰F Ϫj ã ga‹gL«.

298

Cuh£Áfë‹ Ï‹¿aikahj flikfshf FoÚ® tH§fš, bjU és¡FfŸ

mik¤J¥ ghJfh¤jš M»ad és§F»‹wd. Ïj‰F¤ njit¥gL« ä‹rhu¢ bryÎ

Cuh£Á mik¥òfë‹ tUkhd¤Â‹ bgU«gFÂia vL¤J¡ bfhŸ»wJ. m›thW

bryél¥g£l ä‹rhu¡ f£lz¤Â‰fhf rçahd fz¡FfŸ ä‹rhu thça¤jhš

Cuh£Á¡F x¥gil¡f¥gLtšiy. Ïjid¢ Ó®brŒtj‰fhf Cuh£Áæš cŸs

mid¤J Cuh£Á ä‹ Ïiz¥òfS¡F« msÅL fUé bghU¤Jjš, f«Ã ÏizÎ,

ä‹ f«g« eLjš ngh‹wt‰W¡F xnu f£lz«, fhy¡ fêΡfhd xW¥ò¡

f£lz§fis¤ jŸSgo brŒjš ngh‹w elto¡iffis khãy muR vL¤J tU»wJ.

Cuh£Á ã Åzhtij¡ Fiw¤J, ã ts« Óuhtj‰F Ϫelto¡iffŸ Jiz òçÍ«.

(ii ) ãUthf mik¥Ãid tY¥gL¤Jjš

ãUthf mik¥òfis tY¥gL¤Jtj‰F Ñœ¡fhQ« elto¡iffŸ khãy murhš

vL¡f¥g£LŸsd.

� Cuh£Áfëš gâòçÍ« Cuh£Á cjéahs®fS¡F¤ bjhF¥ò CÂa¤Â‰F

kh‰whf fhyKiw CÂa¤ij më¤jš.

� mid¤J Cuh£ÁfS¡F« bjhiyngÁ Ïiz¥ò tH§Fjš.

� mid¤J Cuh£ÁfS¡F« fâå tr V‰gL¤Â Ïiza js Ïiz¥òfŸ

tH§Fjš.

� k¡fŸ ey¥ gâahs®fŸ, bjhêš E£g cjéahs®fŸ, fâå cjéahs®fis

Cuf ntiythŒ¥òW £l¤Â‰fhf Cuh£Áfëš brašgl brŒjš.

� mid¤J¥ g⤠bjhFÂfëY« cŸs fhèæl§fis éiuªJ ãu¥òjš.

� mid¤J t£lhu mYtyf§fS¡F« thfd vçbghUŸ bryit ca®¤Â

tH§Fjš.

� mid¤J t£lhu mYtyf§fS¡F« xëefš (Photocopiers), ãfç (Fax)

fUéfŸ tH§Fjš.

ÏJngh‹w elto¡iffëdhš ãUthf« Ó®bg‰W, k¡fŸ mik¥òfŸ Âw«gl

brayh‰w têna‰gL«.

(iii) £l§fis xU§»iz¤jš

eLt© muR¤ £l§fS¡F cUth¡f¥gL« têfh£L be¿KiwfŸ,

be»œ¢Áa‰w j‹ikæš m«khãy§fë‹ eilKiw ãiyfis¡ fz¡»š bfhŸshkš

fLikahf cŸsd. nkY«, k¡fŸ éU«ò»‹w gâfis eilKiw¥gL¤Jtj‰F¤

jilahfΫ cŸsd. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994Ï‹go r£l¥goahd flikfis

299

ãiwnt‰¿l Cuh£ÁfS¡F¥ nghÂa ã trÂÍ« më¡f¥gléšiy. eLt© muÁ‹

£l§fëš cŸs Ϫj Ïu©L ÏilbtëfisÍ« ãiwÎ brŒÍ« tifæš, x›bthU

Cuh£Á¡F« mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £l¤Â‹Ñœ më¡f¥gL« bkh¤j

ãÂahd %.20 Ïy£r¤Âš %.5 Ïy£r« tiuaW¡f¥glhj ãÂahfΫ vŠÁÍŸs ãÂia

tiuaW¡f¥g£l Ïd§fS¡fhfΫ bryÎ brŒayh« v‹W KoÎ

nk‰bfhŸs¥g£LŸsJ. Ïju Jiwfë‹, F¿¥ghf jäœehL FoÚ® tofhš thça«,

beLŠrhiy¤Jiw, bghJ¥g⤠Jiw, r_fey¤Jiw, k¡fŸ ešthœÎ¤ Jiw, fšé¤

Jiw, ntsh©ik¥ bgh¿æaš Jiw £l§fë‹ ã Mjhu§fis Cuf ts®¢Á,

Cuh£Á¤Jiwfë‹ Ïju £l§fS¡fhd ã Mjhu§fSl‹ Ïa‹w msÎ

xU§»iz¤J x›bthU M©L« m©zh kWky®¢Á¤ £l¤Â‹Ñœ vL¤J¡

bfhŸs¥glΟs Cuh£Áfëš Ï¤Â£l« brašgL¤j¥gL«. x›bthU mid¤J »uhk

m©zh kWky®¢Á £l C®fS¡F« FiwªjsÎ %.1 nfho ãÂia mid¤J muR¤

£l§fë‹ têahf xUKf¥gL¤Jtij cWÂbrŒtJ muÁ‹ neh¡fkhF«.

j‰nghJ brayh¡f¤Âš cŸs mid¤J eLt© muR khãy muR £l§fënyna

‘mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £l«jh‹’ äf¥bgça £lkhF«. x›bthU

t£lhu¤ÂY« cŸs IªÂš xU g§F Cuh£Áfis x›bthU M©L« jyhthç

tUkhd¤Â‹ mo¥gilæš VWtçir¥gL¤Â, mjdo¥gilæš Cuh£ÁfŸ nj®Î

brŒa¥g£L, khãy¤Âš cŸs mid¤J Cuh£ÁfS« IªJ M©Lfëš Ï¤Â£l¤Â‹

Ñœ bfh©L tu¥gL«.

Kj‹ikahd têfh£L« be¿Kiwfëš Áy .

� mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £l ãÂfë‹ Ñœ nk‰bfhŸs nt©oa

gâfis FGjh‹ nj®Î brŒÍ«.

� nj®ªbjL¡f¥gL« gâfS¡F, C®k‹w¤Âš x¥òjš bgw¥gl nt©L«.

Fs¤ij¤ ö®thç MH¥gL¤Jjš - e¤j« Cuh£Á x‹¿a«

%.3 Ïy£r« kÂ¥Õ£oš, 3750 kåj ciH¥ò eh£fŸ

300

� x›bthU C®¥òw¤ÂY« Ábk©£ fh‹»ç£ rhiyfŸ mik¡f %.3.00

Ïy£r« tiuaW¡f¥g£LŸsJ.

� C®¥òw¤Âš xU Fs«/CUâ %. 3 Ïy£r« Kjš %.5 Ïy£r« bryéš

nk«gL¤J« gâ nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.

� RLfhL/ÏLfhLfëš bjhl®ò rhiyfŸ, R‰W¢Rt®, RLfh£L¡ bfh£lif,

j©Ù® trÂ, és¡F tr M»ad mik¡f¥gl nt©L«.

� mid¤J »uhk m©zh kWky®¢Á¤ £l¤Â‹go %.1.50/1.00 Ïy£r«

xJ¡Ñ£oš gŸë éisah£L ikjhd«/rKjha éisah£L ika«

mik¡f¥gl nt©L«.

� Ϫj C®¥òw§fëš üyf¡ f£ll« %.2 Ïy£r« tiuæY« f£l¥gL« mšyJ

V‰bfdnt cŸs f£ll« üyfkhf kh‰¿aik¡f¥g£L ga‹gL¤j¥gL«.

Ϫüyf¤Â‰F %.35,000 msΡF ò¤jf§fŸ th§f¥gL«.

Ϥ£l¤Â‹Ñœ, 2006-07M« M©o‰F xU CU¡F 20 Ïy£r« v‹w Åj¤Âš

2540 Cuh£ÁfS¡F %.507 nfho xJ¡ÑL brŒJŸsJ. 2007-08M« M©L, 2534

C®fëš %.506.80 nfho v‹w fz¡»š vL¤J brašgL¤j¥gl cŸsJ. Ï¥òÂa

£l¤Â‰F %.2540 nfho Ϥ£l fhy¤Âš tH§f¥gl cŸsJ.

fšéjh‹, xU eh£o‹ r_f, bghUshjhu kh‰w¤Â‰fhd K‹ndhoahF«.

Ï«kh‰w¤Âid¢ brŒtj‰F gŸë¡ FHªijfns Áwªj fUéfsht®. vdnt, mj‰F

VJthf, cŸsh£Á mik¥òfS¡F£g£l gŸëfŸ mid¤ijÍ« gGJgh®¤J, òJ¥Ã¤Âl

muR £lä£LŸsJ. gŸëæš khzt®fŸ gæY« Nœãiyia nk«gL¤Âl x›bthU

gŸë¡F« ä‹Ïiz¥òfŸ tH§f¥bgW«. Ï¥gâfS¡bfd gÂndhuhtJ £l¡

fhy¤Âš gutyh¡f ãÂahf %.675.00 nfho cŸsh£Á mik¥òfS¡F tH§f¥bgW«.

t®¤jf, bjhêš ãWtd§fŸ j§fsJ r_f¥ bghW¥Ã‹ xU gFÂahf gšntW

r_f bghUshjhu nk«gh£L¥ gâfëš <LgLtij C¡Fé¤J Áw¥Ã¡F« tifæš

el¥gh©oèUªJ M©LnjhW« Ϥjifa Áwªj ãWtd§fS¡F, jyh 5 Ïy£r« %ghŒ

gçR¤ bjhifÍ«, e‰rh‹¿jG« tH§f¥gL«. Ïj‰fhf 25 Ïy£r« %ghŒ ãÂ

xJ¡f¥gL«.

(iv) ÂU¤Â mik¡f¥g£l Áy £l be¿fŸ

eLt© muR¤ £l§fisÍ«, eLt© muR cjéÍl‹ khãy muR brašgL¤J«

£l§fisÍ« C®¥òw§fëš cŸs mid¤J k¡fS« éU«ò»w mséš ga‹ju¢

brŒjš khãy muÁ‹ K¡»a neh¡fkhF«. Ϫj ãiy mila¤ njitahd Áy kh‰w§fŸ

ts®¢Á¤ £l§fëš bfh©L tu¥g£LŸsd.

301

Å£L tr £l§fŸ : ϪÂuh ãidΡ FoæU¥ò¤ £l«

C®¥òw ViH¡ FL«g§fŸ tÁ¥gj‰F ciwÍŸ jªJ cjΫ khãy muÁ‹

Ka‰ÁfŸ Ϥ£l¡ fhy¤ÂY« bjhlU«.

ϪÂuh ãidΡ FoæU¥ò¤ £l¤Â‹ Kj‹ik neh¡fkhdJ MÂÂuhél®/

gH§Foæd®, bfh¤joikfshf ÏUªJ éLg£lt®fŸ, tWik¡ nfh£o‰F¡ Ñœ thG«

MÂÂuhél®, gH§Foæd® mšyhj Cuf ViH k¡fŸ M»nahU¡F Ïytrkhf

ÅLfis¡ f£o më¥gjhF«. clš CdK‰nwhU¡F ÅL f£o¤ ju 3 éG¡fhL ãÂ

xJ¡f¥gL»wJ. tWik¡ nfh£o‰F¡ Ñœ cŸst®fë‹ g£oaèèUªJ gadhëfŸ

nj®Î brŒa¥gL»‹wd®.

Ϥ£l¤Â‰fhf xU Å£L¡F %.25,000/%.27,500 xJ¡ÑL brŒ»wJ. ÏJ jéu,

khãy muR jdJ g§fë¥ghf x›bthU òÂa Å£o‰F« jyh %.12000 TLjyhf ãÂ

tH§F»wJ. xU Å£o‹ kÂ¥ÕL jäHf¤Âš k£L« %.37,000/%.39,500 vd ViHfS¡fhf

bryél¥gL»wJ. xU Å£o‹ Fiwªjg£r gu¥gsÎ 20 r.Û. MF«. òÂa ÅLfŸ

mid¤J« fê¥Ãl«, òifæšyh mL¥òfSl‹ f£l¥gL»‹wd. cŸqçš »il¡F«

bghU£fis¡ bfh©L bryΡ Fiwthd bjhêš E£g¤Âid¥ ga‹gL¤Â gadhëfŸ

f£Lkhd¥ gâfis nk‰bfhŸ»‹wd®. Ϥ£l¤Â‹Ñœ, %.1000 nfho bryéš 2,50,000

ÅLfŸ gÂndhuhtJ £l¡ fhy¤Â‰FŸ f£o Ko¡f¥bgW«.

ϪÂuh ãidΡ FoæU¥ò¤ £l ã xJ¡Ñ£oš Fiwªj msthf 20 éG¡fhL

ã giHa Tiu ÅLfis nk«gL¤j¥ ga‹gL¤j¥gL«. Tiu ÅLfŸ x›bth‹W¡F«

%.12,500 v‹w Åj¤Âš 55000 giHa ÅLfŸ òJ¥Ã¡f¥gL«.

czÎ¥ ghJfh¥ò¤ £l¤Â‹Ñœ MÂÂuhél/gH§Foæd ViH¡ FL«g§fS¡F

r«ó®z »uhk ntiythŒ¥ò¤ £l¤Âš mDk¡f¥g£LŸs 22.5 éG¡fhL ãÂ, ÅLfŸ

f£o¤ juΫ ga‹gL¤j¥gL«.

ntiy thŒ¥ò¤ £l§fŸ : r«óuz »uhk ntiy thŒ¥ò¤ £l«

Cuf¥ gFÂfëš ntiythŒ¥Ã‰F têtif brŒJ, mj‹ têahf FL«g¤Â‹

czÎ¥ ghJfh¥ò, nk«gL¤JtJ Ϥ£l¤Â‹ Kj‹ikahd neh¡fkhF«. Cuf

k¡fS¡F ãiy¤j gaid më¡f¡Toa bghJ/rKjha brh¤JfisÍ«, cŸf£lik¥ò

trÂfisÍ« cUth¡Fjš Ϥ£l¤Â‹ Ïu©lhtJ neh¡fkhF«. Ϥ£l¤Â‹Ñœ

tH§f¥gL« kht£l xJ¡ÑL, kht£l Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a«, Cuh£Á M»at‰W¡F

Kiwna 20:30:50 v‹w Åj¤Âš g»®ªjë¡f¥gL»wJ.

302

Cuh£ÁfS¡fhd xJ¡Ñ£oš, MÂÂuhél®/gH§Foæd® tÁ¡F« gFÂfëš

njitahd cŸf£lik¥ò trÂfis cUth¡f 50 éG¡fhL bryél¥gl nt©L«.

kht£l Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a§fS¡fhd xJ¡Ñ£oš, MÂÂuhél®/gH§Foæd®

tF¥ig¢ rh®ªj tWik¡ nfh£o‰F¡ Ñœ cŸs jåeg®/FG¡fë‹ gâfS¡fhf 22.5

éG¡fhL bryél¥gl nt©L«. 15 éG¡fhL ÁWgh‹ik Ïd¤ÂdU¡fhf bryél¥gl

nt©L«.

Ϥ£l¥ gâfëš <LgL« bjhêyhs®fS¡F CÂa¤Â‹ xU gF gzkhfΫ,

kWgF bghJ Ef®bghUŸ m§fhofŸ têahf mçÁahfΫ tH§f¥gL»wJ. jäHf

muR, bjhêyhs®fë‹ Fiwªj msÎ ehŸTè %.80/- vd tiuaW¤JŸsJ.

Ϥ£l¤Â‰fhd 㤠njitia eLt©, khãy muRfŸ 75:25 v‹w Åj¤Âš

tH§F»‹wd. czÎ jhåa¤Â‰fhd bkh¤j¢ bryéid eLt© muR«, czÎ

jhåa¤Â‰fhd ngh¡Ftu¤J¢ bryéid khãy muR« V‰»‹wd.

r«óuz »uhk ntiythŒ¥ò¤ £l«, njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¤Jl‹

Ïiz¡f¥g£L, flÿ®, ©L¡fš, ehf¥g£od«, Átf§if, ÂUt©zhkiy,

éG¥òu« M»a 6 kht£l§fëš brašgL¤j¥gLtjhY«, nkY« jŠrhñ®, ÂUth%®,

ÂUbešntè, f%® M»a 4 kht£l§fS¡F 2007-08M« M©oš éçÎ

gL¤j¥gLtjhY«, Ϥ£l« 19 kht£l§fëš k£L« brašgL¤j¥gL«.

gÂbdh‹wh« £l¡ fhy¤Âš, 775 Ïy£r kåj ehŸfS¡F Cuf k¡fS¡F ntiy

më¥gj‰F Ϥ£l¤Â‰bfd %.1100 nfho ã xJ¡ÑL brŒa¥gL«.

Fs¤ij¤ ö®thç MH¥gL¤Jjš - M¤ö® Cuh£Á x‹¿a«

%.6.20 Ïy£r« kÂ¥Õ£oš, 7500 kåj ciH¥ò ehŸfŸ

303

Cuf ntiy cWÂaë¥ò¤ £l«

2005M« M©o‹ njÁa Cuf ntiy cW¢ r£l«, Cuf¥ gFÂfëš clš ciH¥ò

brŒa K‹tU« x›bthU FL«g¤Â‰F« x® M©oš 100 ehŸfS¡F¡ Fiwahkš

ntiy më¥gij cW brŒ»wJ. Ï¢r£l« ntiy¡fhd cçikia ãiyeh£Ltj‰F

vL¡f¥g£l K¡»a elto¡ifahF«. Ï¢r£l« Cuf¥ gF k¡fë‹ r_f, bghUshjhu

cŸf£lik¥ò trÂfis nk«gL¤Jtj‹ têahf ãuªjukhd thœthjhu¤ij ca®¤J«

vd v®gh®¡f¥gL»wJ. Cuf ntiythŒ¥ò cW¤ £l¤Â‹ Ñœ gâ eilbgU»wJ

jäœehL Cuf ntiy cWÂaë¥ò¤ £l«, 2005-06Ïš flYh®, ©L¡fš,

ehf¥g£od«, Átf§if, ÂUt©zhkiy, éG¥òu« M»a MW kht£l§fëš

brašgL¤j¥g£lJ. 2007-2008Ïš Ϥ£l« jäœeh£o‹ g¤J kht£l§fS¡F

éçÎgL¤j¥g£lJ. r«ó®z »uhk ntiythŒ¥ò¤ £l¤Â‰F kh‰whf Ϥ£l«

Ï«kht£l§fëš brašgL¤j¥gL«; £l¡ fhy¤Â‰FŸ jäœeh£o‹ mid¤J

kht£l§fëY« brašgL¤j¥glΟsJ.

gÂÎ brŒa¥g£l x›bthU FL«g¤Â‰F« ntiy¡fhd m£ilia Cuh£Á

tH§F«. ntiy¡fhf é©z¥g« brŒj 15 ehŸfS¡FŸ gâ tH§f¥gl nt©L«.

jt¿dhš, r£l¤Âš F¿¥Ã£LŸsthW ntiyæ‹ik¥ goia (gz¤ij) khãy muR

tH§F«. r£l¥goahd FWk CÂa«, M©, bg© ÏUghyU¡F« rkkhd CÂa«

ngh‹wit Ϥ£l¤Â‹ Áw¥ò¡ TWfshF«.

Cuf ntiythŒ¥ò cW¤ £l¤Â‹ Ñœ gâ eilbgW»wJ

304

Ϥ£l¤Âid¢ br«ik¥gL¤jΫ, éiuthf brašgL¤jΫ Ñœ¡fhQ« Áw¥ò

Ka‰ÁfŸ nk‰bfhŸs¥g£LŸsd.

1. Ϥ£l¤Â‹Ñœ Áw¥ò¡ Tè msÎ tiuaW¡f¥g£L, xU ehëš 7 kâ neu«

ntiy brŒjhš FiwªjsÎ Âd¡Tèahf %.80/- bgWtj‰F têtif

brŒa¥g£LŸsJ.

2. x›bthU Cuh£ÁæY« Fiwªj msÎ 30 éG¡fhL ciH¥ghëfis Ïš

<Lgl¢ brŒa nt©L«.

3. Ϥ£l¢ brašgh£oid Cuh£Á x‹¿a mYty®fŸ Kid¥nghL

f©fhâ¥gj‰fhf, Cuh£Á x‹¿a§fë‹ thfd« x›bth‹W¡F« khj«

50 è£l® TLjyhf vçbghUŸ tH§f muR x¥òjš më¤JŸsJ.

4. bjhêšE£g cjéahs®fS«, fâå¥ gâahs®fS« t£lhu mséš

TLjyhf ãakd« brŒa¥g£LŸsd®.

5. 25 ng® bfh©l jäœehL khãy ntiy cW¤ £l¡FG mik¡f¥g£L

bjhl®ªJ ntiyfis¡ f©fhâ¡»wJ.

Ϥ£l¤jhš ga‹bgW« ciH¥ghëfëš 82 éG¡fhL bg©fS«, 56 éG¡fhL

jhœ¤j¥g£lt®fS« cŸsd®. Cuf CÂa mik¥ò xU Óuhd j‹ikia v£oÍŸsnj

Ϥ£l¤Â‹ Áw¥g«rkhF«. Ϥ£l¡fhy¤Âš, 750 y£r« ntiy ehŸfis

më¥gj‰F, %.850 nfho ã xJ¡ÑL K‹bkhêa¥g£LŸsJ.

j‹ ntiy t®Œ¥ò¤ £l§fŸ : bgh‹ éHh »uhk j‹ ntiythŒ¥ò¤ £l«

bgh‹éHh »uhk j‹ ntiythŒ¥ò¤ £l« (SGSY), Cuf¥ gFÂfëš tWik¡

nfh£o‰F Ñœ thG« k¡fë‹ Ja®ngh¡»L« bghU£L brašgL¤j¥g£L tU«

Kj‹ik¤ £lkhF«. Ϥ£l¤Â‹ Ñœ tWik¡ nfh£o‰F¡Ñœ cŸs k¡fis¡

bfh©L gšntW j‹cjé¡ FG¡fŸ mik¡f¥gL»‹wd. Ϫj j‹cjé¡ FGΡF¤

Âw‹ ts®¡F« gæ‰Á më¥gJl‹ gšntW ã ãWtd§fëläUªJ flDjé bg‰W¤

ju¥gL»wJ. nkY« mo¥gil¡ f£Lkhd trÂfisÍ«, Ϫj j‹cjé¡ FG¡fshš

jahç¡f¥g£l bghU£fis é‰gid brŒtj‰F VJthd Ïju cjéfisÍ« Ϥ£l«

tH§F»wJ. j‹ ntiythŒ¥ò £l¤Â‰fhd bryit eLt©, khãy muRfŸ 75:25 v‹w

Åj¤Âš V‰»‹wd.

Ϥ£l¤Â‹ ã xJ¡Ñ£oš, gæ‰Á¡fhf 10 éG¡fhL«, cŸf£lik¥ò tr¡fhf

20 éG¡fhL« RHš ã jéu, khåakhf vŠÁa 70 éG¡fhL ãÂÍ« tH§f¥gL»wJ.

j‹ cjé¡ FG¡fS¡F Kjš f£l¤ ju«Ãç¡f¥g£l ÃwF RHšãÂahf %.25000

(t§»¡fl‹ %.15000; khåa« %.10000) tH§f¥gL»wJ. Ïu©lh« f£l¤ ju«

305

Ãç¡f¥g£l ÃwF, jF thŒªj FG¡fS¡F mÂf msthf £l kÂ¥Õ£oš 50

éG¡fhL mšyJ %.1.25 Ïy£r¤Â‰F äfhkš khåa¤Jl‹ Toa fl‹ tH§f¥gL»wJ.

Ϥ£l¤ij nkY« gaDŸs tifæš brašgL¤Jtj‰fhf¡ Ñœ¡fhQ«

elto¡iffŸ vL¡f¥glΟsd. (1) j‹ cjé¡ FG¡fS¡F¥ gæ‰Áaë¡f¤ nj®ªj

gæ‰Á ãWtd§fŸ g‰¿a étu¢ Rto jahç¡f¥gL«. Ϫj gæ‰Á ãWtd§fë‹

thæyhf »uhk¥òw j‹ ntiy thŒ¥ò¤ £l¤Â‹ Ñœ gšntW gæ‰ÁfŸ më¡f¥gL«.

(2) khãy« KGtJ« xU éçthd MŒÎ el¤j¥g£L x›bthU t£lhu¤ÂY«

m›él¤Â‰F VJthd Ïu©L j‹ bjhêšfŸ bjçÎ brŒa¥g£L m¤bjhêšfëš

<LgL« j‹ cjé¡ FG¡fS¡F flDjé tH§f¥gL«. Ϥ£l¤Â‰fhd eLt©,

khãy muRfë‹ ã xJ¡ÑL Vw¤jhH %.500 nfho vdΫ, fl‹ Ïy¡F %.650 nfho

vdΫ £läl¥g£LŸsJ.

Cuf ts®¢Áæš k¡fŸ eythœÎ, thêl¤ öŒik

k¡fë‹ thœ¡if¤ ju¤ij nk«gL¤Jtj‰F KG Rfhjhu Ïa¡f« bjhl®ªJ

brašgL«. k¡fë‹ njitfS¡nf‰w mQFKiwia¡ if¡bfh©L KG eythœÎ

g‰¿a éê¥òz®it k¡fëilna V‰gL¤jΫ, kh‰W têKiwfis¡ fil¥Ão¤J

m¤njitia ãiwÎ brŒaΫ, Ϥ£l¤Âš, F¿¥ghf Å£L¡ fê¥Ãl§fŸ, gŸëfëY«,

m§f‹thofëY« cŸs fê¥Ãl§fŸ, Âl, Âut fêÎ nkyh©ik, rKjha, Rfhjhu

tshf§fŸ M»at‰W¡F K‹Dçik më¡f¥gL«.

thœél¤ öŒikia¥ ngQtj‰fhd gH¡f tH¡f§fë‹ Ï‹¿aikahik

F¿¤J bghJ k¡fël« kdkh‰w¤ij V‰gL¤j, gšClf k¡fŸ bjhl®ò rhjd§fŸ

têahf Ϫj M©L Kjš khãy mséš xU éê¥òz®Î Ïa¡f« el¤j KoÎ

SGSY £l¤Â‹ Ñœ bg©fë‹ thœthjhu elto¡if

306

brŒa¥g£LŸsJ. KG eythœÎ¤ £l¤Â‰F tYnr®¡F« tifæY«, éiuògL¤J«

tifæY« JhŒikahd R‰W¢NHš, Âwªj btëæš ky§fê¤jš Ïšyhj ãiy

mik¡f Cuh£ÁfŸ, Cuh£Á x‹¿a§fŸ, kht£l Cuh£ÁfŸ M»at‰W¡F C¡f«

jU« tifæY« ã®kš »uhk òu°fh® v‹w éUJ bjhl®ªJ tH§f¥gL«. Ïj‰bf‹W

C¡f¤ bjhif gzkhf më¡f¥gL«.

rhiy¡ f£Lkhd§fŸ (Ãujk kªÂç »uhk rhiyfŸ £l«)

500-èUªJ 1000 tiu k¡fŸ bjhif cŸs FoæU¥òfS¡F mid¤J gUt

ãiyfS¡F« V‰w rhiyfŸ Ãujk kªÂç Cuf rhiyfŸ £l¤Â‹ Ñœ bjhl®ªJ

mik¡f¥gL«.

Ϥ£l¤Â‹ Kjš _‹W f£l§fS¡fhd (2001-02 Kjš 2003-04 tiu) gâfŸ

Cuf ts®¢Á, Cuh£Á¤ Jiwfshš eilKiw¥gL¤j¥g£ld. Ϥ£l¤Â‹ eh‹fh«

f£l¥gâfŸ (2004-05) beLŠrhiy¤ Jiwæl« x¥gil¡f¥g£lJ. Ϥ£l

brayh¡f¤Â‹ mid¤J ãiyfëY« Cuh£Á mik¥òfis <LgL¤j

nt©oæU¥gjhš, Ϥ£l« Û©L« Cuf ts®¢Á, Cuh£Á¤ JiwfS¡F kh‰w¥g£lJ.

jäœehL Cuf Å£LtrÂ, cŸf£lik¥ò nk«gh£L¡ fHfnk Ϥ£l¤Â‹ khãy

xU§»iz¥ò ãWtdkhf mik¡f¥g£lJ.

Áw¥ò¡ ftd¥ gFÂfS¡F V‰w ts®¢Á¤ £l§fŸ

ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤ £l« K‰¿Y« eLt© murhš

ã xJ¡f¥g£L, khãy muR têahf brašgL¤j¥gL«. gšntW £l¥ gâfŸ têahf

cUth¡f¥gL« cŸf£lik¥ò trÂfS¡F« m¥gFÂæ‹ mo¥gil njit¡F« cŸs

Ïilbtëfis ãiwÎ brŒJ, mj‹ têahf KGikahd ts®¢Á¡F é¤ÂLtJ

Ϥ£l¤Â‹ neh¡fkhF«.

ehlhSk‹w cW¥Ãduhš nj®Î brŒa¥g£l ts®¢Á¥ gâfis nk‰bfhŸtj‰fhf,

x›bthU ehlhSk‹w cW¥ÃdU¡F« (k¡fsit, khãy§fsit) %.2 nfho

M©LnjhW« xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ. ehlhSk‹w cW¥Ãdç‹ bjhF¡F£g£l

kht£l§fëš Ï¤Â£l« brašgL¤j¥gL»wJ. khãy§fsit cW¥Ãd®fis¥

bghW¤jtiu nj®ªbjL¡f¥g£l khãy¤Â‰FŸ x‹W mšyJ mj‰F nk‰g£l

kht£l§fëš gâfis¥ gçªJiu¡fyh«. ãakd cW¥Ãd®fis¥ bghW¤jtiu

ϪÂahéš vªj¥ gFÂæY« gâfis¢ brašgL¤j gçªJiu¡fyh«. kht£l M£Á¤

jiyt® mid¤J¥ gâfS¡F« ãUthf mDk tH§Fth®. jå¥g£l ntiyæ‹

mÂfg£r kÂ¥ÕL %.25 Ïy£rkhF«. Ϥ£l¤Â‰fhd têfh£L be¿Kiwfëš jil

brŒa¥g£l gâfSila g£oaY«, mDk¡f¥g£l gâfë‹ g£oaY«

bjçé¡f¥g£LŸsd. Ϥ£l¤Â‹Ñœ %.570 nfho ã bgw¡Toa thŒ¥ò cŸsJ.

307

r£lk‹w cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l«

r£lk‹w cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l« khãy murhš brašgL¤j¥gL«

£lkhF«. r£lk‹w¤ bjhF¡F¤ njitahd cŸf£lik¥ò trÂfëš cŸs K¡»a

Ïilbtëfis ãu¥òtnj Ϥ£l¤Â‹ K¡»a neh¡fkhF«. Ϥ£l¤Â‹Ñœ,

x›bthU r£lk‹w cW¥ÃdU«, jdJ bjhFÂæš brŒa¥gl nt©oa nk«gh£L¥

gâfis¤ nj®ªbjL¤J¥ gçªJiu¥gh®. gçªJiu¡f¥gL« gâfS¡F kht£l M£Áa®

ãUthf mDk tH§Fth®. Ϥ£l¤Â‹ Ñœ xU bjhF¡F xJ¡f¥gL« %.120

Ïy£r¤Âš 50 éG¡fhL ã muR F¿¥Ã£LŸs K‹Dçik¥ gâfis vL¤J¢

brŒtj‰F«, ÛjKŸs 50 éG¡fhL jil brŒa¥g£l gâfë‹ g£oaèš Ïl«bgW«

gâfis¤ j鮤J cça r£lk‹w cW¥Ãdç‹ éU¥g¥ gâfis ãiwnt‰wΫ

xJ¡f¥g£LŸsJ. Ϥ£l¤Â‰fhf %.1600 nfho ã xJ¡ÑL brŒa¥gL«.

Ëj§»a¥ gFÂfŸ khåa ãÂ

gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¡ fhy¤Âš òÂa £lkhf F¿¥Ã£l kht£l§fëš

Ϥ£l« brašgL¤j¥gL«. Ϥ£l¤Âdhš ga‹bgW« mo¤js k¡fsik¥òfis

<LgL¤Â, £lälš, brayh¡f«, f©fhâ¥ò cŸsl¡»a gâfŸ KGikahf

brašgL¤j¥gL«.

gFÂfS¡F V‰wthW m§FŸs njitfS¡F V‰g £läLtj‰fhf k¡fsh£Á

mik¥òfS¡F ã xJ¡f¥gL»‹wJ. ekJ khãy¤Â‰F V‰wthW brayh¡f KiwfŸ

tF¡f¥g£lÎl‹ Ϥ£l« nk‰bfhŸs¥gL«.

gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l fhy¤Â‰F %.300 nfho Ϥ£l brayh¡f¤Â‰F

xJ¡f¥g£LŸsJ.

(V) muR¤ £l§fis¢ brašgL¤j òÂa ãUthf mik¥òfis mDk¤jš

k¡fël« éiuthfΫ, KGikahfΫ, btë¥gilahfΫ £l§fŸ

br‹wiltj‰fhf j‹ cjé¡ FG¡fis kh‰W mik¥ghf bgUkséš ga‹gL¤j

muR KoÎ brŒJŸsJ. mj‰fhf gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¡fhy¤Âš j‹ cjé¡

FG¡fS¡F ò¤Jz®Î më¡f FL«g¤ jiyéia K‹åiy¥gL¤Â gâfŸ

br›tnd el¥gj‰F« FL«gãiy ca®tj‰F« têtif brŒÍ« £l§fŸ

brašgL¤j¥gL«. j‹ntiythŒ¥gë¡F« mid¤J £l§fS¡F« kfë® eyD¡fhf

mik¡f¥g£l kfë® nk«gh£L¡ fHf« khãy xU§»iz¥ò mik¥ghf brašgL«.

C®¥òw bg©fŸ, r_f, bghUshjhu ts®¢ÁÍl‹ M‰wY« bgw nt©Lbk‹w

K¡»a neh¡f¤Jl‹ 1983M« M©L jäœehL kfë® ey nk«gh£L ãWtd« ãWt¥g£L,

Cuf ts®¢Á, Cuh£Á¤ Jiwæ‹ ãUthf¡ f£L¥gh£o‰F kh‰w« brŒa¥g£LŸsJ.

308

j‹cjé¡ FG¡fS¡fhd gšntW £l§fis¢ Áw¥ghfΫ, ešy xU§»iz¥òlD«

brašgL¤j Ϫj kh‰w« brŒa¥g£lJ. jäœehL kfë® nk«gh£L¡ fHf¤Â‹

brašghLfŸ F¿¤J r_f ey« F¿¤j gFÂæš és¡f¥g£LŸsJ.

x¤j fU¤Jila ViH kfë® jhkhfnt K‹ tªJ x‹W nr®ªJ xU ÁW FG

mik¥gnj j‹cjé¡ FGthF«. Ï¡FGéš 12èUªJ 20 kfë® cW¥Ãduhf

ÏU¡fyh«. FG cW¥Ãd®fŸ 18 Kjš 60 taJilat®fshf ÏU¡f nt©L«. FGéd®

midtU« xUkdjhf V‰f¡Toa xU F¿¥Ã£l bjhifæid thu« mšyJ

khjªnjhW« nrä¡»‹wd®.

FG cW¥Ãd®fëilna, Á¡fd¤ijÍ«, t§»æš nrä¡F« gH¡f¤ijÍ«

cUth¡Ftnj j‹cjé¡ FG¡fë‹ Áw¥ò m«rkhF«. fªJ t£o¡fhu®fë‹

nfhu¥ÃoæèUªJ éLglΫ, jå eguhf brašgL« nghJ t§»fëèUªJ »il¡f

Ïayhj ã cjéia¥ bgWtj‰F« j‹cjé¡ FG¡fŸ Áwªj têia

cUth¡»ÍŸsd.

kfë® j‹ cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ, jh« bgW»‹w flid rçahd Kiwæš

jtiz jtwhkš ÂU«g¢ brY¤JtJjh‹, jäHf¤Âš Ï¡FG¡fŸ bg‰WŸs khbgU«

bt‰¿¡F fhuz«. j‹ cjé¡FG fl‹fŸ 98 éG¡fhL tiu ÂU¥Ã¢

brY¤j¥gL»‹wd.

SGSY £l¤Â‹ Ñœ j‹ cjé¡FGédç‹ bghUshjhu¢ brašghL

309

Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò

kfë® Â£l¤Â‹Ñœ Cuh£Á mséš j‹ cjé¡ FG¡fë‹ T£lik¥òfŸ

mik¡f¥gL»‹wd. xU Cuh£Áæš Ïa§»tU« mid¤J j‹cjé¡

FG¡fëèUªJ« jyh 2 ÃuÂãÂfŸ T£lik¥Ã‹ cW¥Ãd®fshf m§f« t»¥g®. j‹

cjé¡ FG¡fS¡F, mt®fë‹ mDgt§fis¥ g»®ªJ bfhŸtj‰F«, Fiwfis

btë¥gL¤Jtj‰F« xU fskhf Ϫj Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò brašgL«. xU

j‹cjé¡FG, jåahf rh¡f Koahjij xU T£lik¥Ãš ÏizªJ M‰wšfisÍ«,

ts§fisÍ« xU§»iz¥gj‹ têahf rh¡fyh«. bghU£fis¡ bfhŸKjš

brŒtÂY«, c‰g¤Â brŒa¥g£l bghU£fis é‰gid brŒtÂY« T£lik¥òfŸ

gaDŸs Kiwæš brayh‰wyh«. T£lik¥òfŸ, j§fsJ Cuh£Áæš òÂa j‹cjé¡

FG¡fis mik¤J, gæ‰ÁfŸ tH§fyh«. nkY«, mt‰iw nk«gL¤J« gâiaÍ«

nk‰bfhŸsyh«. T£lik¥òfis tY¥gL¤Jtj‹ thæyhf, j‹cjé¡ FG¡fŸ

tU§fhy§fëš ãiy¤j j‹ikæid mila ÏaY«. Ϫj T£lik¥òfis tY¥bgw¢

brŒtj‰F %.10000 Åj« mik¥ò fU ãÂahf (seed money) murhš tH§f¥gL«. Áwªj

Kiwæš Ïa§F« mik¥òfS¡F kânkfiy gçR më¡f¥gL«.

gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‹Ñœ T£lik¥òfis nkY«

tY¥gL¤Jtj‰fhf Ñœ¡fhQ« elto¡iffŸ £läl¥g£LŸsd.

1. Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò ãUth»fS¡F MSik, ã ãUthf«

M»ait F¿¤j Áw¥ò¥ gæ‰Á më¡f¥gl cŸsJ.

2. j‹ cjé¡FG thœthjhu¤ £l§fë‹ têahf tH§f¥gL« rKjha tâf

nk«gh£o‰fhd c£f£lik¥òfis ãUt»¡F« bghW¥ò

Ï¡T£lik¥òfS¡F më¡f¥gl cŸsJ.

3. j‹cjé¡ FG mik¤jš, f©fhâ¤jš, muR rhuh ãWtd§fŸ më¡F«

gæ‰ÁfS¡fhd bryÎfŸ rh‹W më¡F« bghW¥ò Ï¡T£lik¥òfS¡F

më¡f¥gl cŸsJ.

4. muR rhuh ãWtd§fSldhd òÂa x¥gªj¤Âš xU Ãçthf Cuh£Á mséš

mik¡f¥gL« mid¤J FG¡fS«, T£lik¥Ãš gÂÎ brŒa¥gl nt©L«

v‹W òÂa tiuaiw nr®¡f¥gl cŸsJ.

bjhêš Kidnth® nk«gh£L¥ gæ‰Á

bjhê‰gæ‰Áæid xU khj¤Â‰F nk‰g£l Ú©lfhy¥ gæ‰Áahf më¡f

£läl¥g£LŸsJ. nkY«, 5 ehŸ bjhêš Kidnth® gæ‰ÁÍ« tH§f¥gL«. Ï¥gæ‰Á

òfœbg‰w jåah® ãWtd§fis¡ bfh©L më¡f¥gL«.

310

ÏisP® j‹ cjé¡ FG¡fŸ

kfë® j‹ cjé¡ FG¡fë‹ kf¤jhd bt‰¿, e‹F totik¡f¥g£l muR¤

£l§fŸ têahf rKjha¤Âš k©o¡»l¡F« M‰wiy, M¡fó®tkhf, rKjha

nk«gh£o‰F v›thW ga‹gL¤jyh« v‹gij vL¤J¡fh£oÍŸsJ.

Ï¡f©nzh£l¤Jl‹, ntiy thŒ¥g‰w ÏisP®fS¡F ntiy thŒ¥gë¡f¡ Toa

tifæš ÏisP® j‹ cjé¡FG¡fis mik¡f elto¡iffŸ nk‰bfhŸs¥gL«.

j‹cjé¡ FG¡fë‹ têahf ey¤Â£l§fis¢ brašgL¤Jjš

eythœÎ, Rfhjhu«, FHªij bjhêš xê¥ò, ts®fšé ngh‹w gšntW muR¤

£l§fŸ F¿¤J éê¥òz®it j‹cjé¡ FG¡fë‹ thæyhf k¡fël« V‰gL¤Â,

m¤Â£l§fë‹ ga‹fŸ Cuf k¡fis¢ br‹wila elto¡iffŸ nk‰bfhŸs¥gL«.

Ïj‹ têahf muR ey¤ £l§fis xU§»iz¡F« jskhf j‹ cjé¡ FG¡fŸ

és§F«.

� j‹ cjé¡ FG cW¥Ãd®fë‹ Âwid ts®¥gj‰fhd elto¡iffŸ

� gšntW mYtyf§fisÍ«, ãWtd§fisÍ« bjhl®ò bfhŸtj‰F trÂahf

x›bthU j‹ cjé¡ FG cW¥ÃdU¡F« milahs m£il tH§Fjš.

� go¥g¿Î, mo¥gil¡ fz¡FfŸ guhkç¥ò Âw‹ ts®¤jš.

� Cuf¥ gFÂæš cŸs Mjhu§fisna m¥gFÂ k¡fë‹ njit¡F¥

ga‹gL¤j¤ j¡f Âw‹ ts®¤jš.

� bjhêšE£g ts®¢Á¡F V‰wthW òÂa thŒ¥òfŸ V‰gL«nghJ mt‰iw¥

ga‹gL¤Jtj‰fhf j‹ cjé¡ FGit¢ Óuik¤jš.

� Cuf c‰g¤Â ika§fis¤ Jt¡Fjš. cŸqçš c‰g¤Â brŒa¥gL«

bghU£fis m§nfna ga‹gL¤Jtj‰F VJthf ÏJ mikÍ«.

� j‹cjé¡ FG¡fS¡»ilna ešy ngh£o kd¥gh‹ikia¤ ö©L«

t©z« Áwªj j‹ cjé¡ FG¡fS¡F kht£l mséY« khãy mséY«

éUJfŸ tH§Fjš.

j‹cjé¡ FG¡fŸ mid¤J¤ £l§fis brašgL¤J« xU§»iz¡f¥g£l

kh‰W mik¥ghf és§f nt©Lbk‹whš muÁ‹ ãiyæY«, jåah® ãWtd§fë‹

ãiyæY«, j‹dh®t¤ bjh©L ãWtd§fë‹ ãiyæY«, k¡fë‹ ãiyæY«

Ñœ¡fhQ« brašgh£L kh‰w§fŸ njit¥gL»‹wd.

khãy muÁ‹ ãiy

� thœthjhu¤ Âw‹fis C®¥òw ÏisP®fS¡F tH§f rçahd fšé

thŒ¥Ãid V‰gL¤Jjš.

311

� Âw‹ ts®¥Ãš jåah®, muRrhuh mik¥òfŸ, rKjha mik¥òfŸ g§Fbgw¤

njitahd r£l« V‰gL¤Jjš.

� nk‰f©lt‰W¡fhd fU¤j¿é¤jY¡F cjΫ tifæš ca®ãiy¡

FG¡fŸ mik¤J, xU§»izªj bra‰ghLfis nk‰bfhŸsš.

jåah® ãWtd mik¥òfë‹ ãiy

� ÏisP®fŸ ntiy bgw¤j¡f Âw‹fis¥ bgU¡»¡ bfhŸs ã cjé

më¤jš. Ïj‰fhd bjhê‰gæ‰Á më¡F« rKjha mik¥òfS¡F MjuÎ

më¤J, m§F gæ‰Á bg‰wt®fis ntiy¡F mk®¤Â¡ bfhŸSjš.

� muRrhuh mik¥òfS¡F«, rKjha mik¥òfS¡F« njit¥gL« Âw‹

F¿¤J étu§fis btë¥gL¤Jjš.

muRrhuh j‹dh®t mik¥òfë‹ ãiy

� C®¥òw§fëš rKjha¤ njit mšyJ rKjha« rh®ªj bjhê‰ gæ‰Á

ãiya§fis nk«gL¤Jjš.

� muR, jåah®, r_f mik¥òfëilna cwÎ V‰gL¤Jjš.

rKjha¤Â‹ ãiy

� j‰fhy ãiyæid cz®ªJ, cUth»L« thŒ¥òfis¥ ga‹gL¤Jjš;

fhy§fhykhf if¡bfh©L tU« bjhêš Kiwfis éL¤J òÂa

kh‰w§fis V‰gt®fshf mt®fis kh‰w nt©L«.

� mtut®¡F¤ njitahd Âw‹fis mtut® rKjha mik¥òfŸ têahf

btë¥gL¤Â mt‰¿id miljš.

jäœehL j‹dh®t¤ bjh©L ãWtd§fS¡fhd Mjhu ika« (TNVRC)

muR rh®ªj, muR rhuh k¡fŸ mik¥òfë‹ Âw‹fis nk«gL¤Jtj‰fhf

jäœehL kfë® ey nk«gh£L ãWtdkhdJ jäœehL khãy j‹dh®t¤ bjh©L

ãWtd§fS¡fhd ts Mjhu ika¤Âid cUth¡»aJ. jäHfbk§F« mikªJŸs

j‹cjé¡FG¡fŸ têahf v¢.I.é./v棰 g‰¿a fU¤J¥gu¥gš cŸë£l, Fiwªj

bryéš ãiwthd Kiwæš C®¥òw k¡fS¡F gšntW bjh©Lfis M‰Wtš Ϫj

Mjhu ika¤Â‰F¥ bgU« g§F©L.

7.1.4. gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l xJ¡ÑL

Cuf ts®¢Á¤ £l¤Â‰fhf gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Âš khãy¤Â‰F

%.10241.28 brythF« vd v®gh®¡f¥gL»wJ. Ït‰WŸ, khãy muR¤ £l§fS¡fhd

xJ¡ÑL %.8358.34 nfhoahfΫ, eLt© muR¤ £l§fëš khãy muÁ‹ g§fhf

%.1882.94 nfhoahfΫ gÂndhuhtJ Iªjh©L¤ £l¤Â‰F xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.

312

j‹

Ég ¤j¥g£l

ehlh

m£ltiz 7.1. 13

m£ltiz 7.1. 14