5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu...

12
GRA¯YNA HABRAJSKA Uniwersytet £ódzki Metody ankietowe 1 i analiza tekstów w badaniach jêzykowego obrazu wiata Gdy przyjmiemy za Renat¹ Grzegorczykow¹, ¿e: jêzykowy obraz wiata jest struktur¹ pojêciow¹, charakterystyczn¹ dla ka¿dego jêzyka, za pomoc¹ której ludzie mówi¹cy tym jêzykiem ujmuj¹ wiat (Grzegorczykowa 1990: 48) oraz za Jolant¹ Maækiewicz, ¿e: jêzykowe odtwarzanie rzeczywistoci obejmuje [...] strukturyzacjê wiata, czyli wyodrêbnianie obiektów i zjawisk, bêd¹- cych obiektem zainteresowania danej wspólnoty ludzkiej [...] o p i s tych wy- odrêbnionych obiektów i zjawisk, podanie ich cech [...] u p o r z ¹ d k o w a n i e opisanych obiektów i zjawisk i [...] ich o c e n ê (Maækiewicz 1990a: 210), to badanie jêzykowego obrazu wiata sprowadza siê do: 1) okrelenia, które elemen- ty rzeczywistoci s¹ nazywane (a nazywane s¹ tylko te elementy, których wy- odrêbnienie jest dla danej spo³ecznoci przydatne); 2) tworzenia definicji seman- tycznej, kognitywnej, odtwarzania stereotypu czy prototypu wyodrêbnianego ele- mentu; 3) kategoryzacji czy klasyfikacji tych elementów; i 4) zawartego w jêzy- ku ich wartociowania. 1. Ju¿ wskazanie, które elementy rzeczywistoci s¹ nazywane, w odniesieniu do kategorii naturalnych i artefaktów, nie jest proste. Analiza hase³ s³ownikowych nie wystarcza, mo¿na j¹ jednak uzupe³niæ materia³ami zebranymi za pomoc¹ Acta Universitatis Wratislaviensis No 2218 Jêzyk a Kultura tom 13 Wroc³aw 2000 1 Terminu ankieta u¿ywam tutaj umownie, równie dobrze mo¿na by³oby tego rodzaju badania empiryczne nazwaæ t e s t e m, k w e s t i o n a r i u s z e m itp. Mówi¹c o metodzie an- kietowej, mam na myli badania, w których bierze udzia³ okrelona (nieprzypadkowa) grupa re- spondentów, wype³niaj¹cych polecenia eksploratora pod jego nadzorem w wyznaczonym miejscu i czasie. Mo¿e to byæ ró¿nego rodzaju porz¹dkowanie elementów, ocenianie, odpowiedzi na pyta- nia, definiowanie, uk³adanie i uzupe³nianie zdañ itp. Nie zaliczam do badañ ankietowych pisania wypracowañ, listów, opowiadañ i innego rodzaju d³u¿szych wypowiedzi, o których treci i kompo- zycji decyduje ich autor zaliczam je do tekstów.

Transcript of 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu...

Page 1: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

��������������� �����������������

����������������� �������������������� ������!"�#$������%��� ���&�'�����

����(���#)��)����������*�����%��!�����*+� ,�-� .#$�������� ���� '�����#�������&��&�*�(�#$!���*+�!"�����������!��*�������,��%��#$����+����(�)�!*������#�&�����)���*!����)�#$�����)�&#)&#*�'����/�0����%��!��������112-�345�������������*���6�����!�+� ,�-� .#$������� ������������ ���!�������'!�� � �#)&#�� 78889� � � & � � & � � � � ! # $ '�����+�!����������$ �������� �������� �#�����+� $�*:!�!"�� �����)���������������������#���(��������&�����#�78889�� ( � � ��!"���:���$ �����!"�� �������� �#�����+�(��������!"�!�!"�78889�& ( � � � * � � � � � � � ��(�����!"�� �������� �#������� 78889��!"�� ! � � $/�0��6�����!���112�-�;�25+��� �������#$������%��� ���&�'�������(����������$���-��5�����'�����+����������)��:��� ���!�������'!�� �*���������� 0� ����������*� ������ ������)����+������!"���:���$ �������#������������#��(�<�!���'!��(��������5=�;5�������������>���!#����)��:��!���#+���%�������#+���������������������(&�!���(������(&������$ �����%�����:)���&=�?5�����%�����!#��!��������>���!#����!"����)�����=�� 35��������%��� #$��:�&��!"������'!�������8

�� &,����������+����������)��������!�������'!���*���������+�� ����������&�������%��������&�����!"�� ����>�����+�����#����(�����8���������"���<��<��������!"���� ������!��+� )�,��� #*� #������ &�&(�<��6� )������<�)�� �� ����)�� ��� (�)�!*

�!��� ��@����������A�������@������� ���;;�4������������������������ B ��)��? B A��!<���;222

� C��)��&��� � � � � � � &,���)��&��#�&)�����+���������� ����)�,��� �<� ����%�������#& ��������)(���!���������6��� � � � � )+��� � � � � � � � � � � & � � � ) ��(�� ����*!�� )����������:�������#+�)�)����)�'��� ������+�� �����!"� ������&����<�����'�����0���(���(������5�%�&(����:�(��������+���(�<���#*!�!"�(���!��������(���������(���#�%���������)�� �����!����)�)��#�!&� !�����8���,����� �6���,��%�������#&�(���*������������)�����+��!�������+���(�����������(���:���+���>���������+�&�<�������� &�&(�<����������D���(8���������!��)���� ���D����������!"�(��������(��!���D+�������+��(������D�� ����%�������#&��<&,���!"���(�������+�� �����!"����'!��� ��)(�:��!#����!��&#���!"��&����E�����!��)�#������������8

Page 2: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

�����������&���:�������8� F��!����� ��$����� (�� ��)�� (�#����#*� ��$� (���� ��:���$ �����&�(�#$6�� �����!�#��!"8��<������������������(������&#*�(�<����!"���:�� +�� ��>���!#�� ���#*�������������8���)�!�#���(���6+��� ����#����(���#���6���$������)�� ������!��)+�� (���!���)8�

�� G�� ������������>���!#�� ��)����!���!"+� ��%�������!"+������������� ���:�����(���!���(������(������������������ �<����,���)������E���� &���������>���!#���(����#�����<����#���)(����!#��#$������#+�(�����������&�������(����:��(������(�����������������&�������!"�� ���D����������!"+�����������������>����!#��(������(���!"�(�#$6�� ����!"��������!"�� ������!"�(����!��!"8

���� G�>���!#����)����!���������A���� �!���#���������!�!"������!#�����0�#8����%��!�#��5; �����!�!"��������(������&����$�(������(���)��0�#8����!#�!�#��H�!"�����������!���+����(���&#*!�������$�� (����)��!��+��&����,�������'!�&#*!�� �)������5?8�&�������#�������(�����������������!"�)�,����!"�����������+(����� �������������)��+�������)��+��<������������� >�������%��+��������(��� �����$ �������*�>�����������*!����>���!#$�(�#$!���0A���� �!����14I=�(��8���,���:��������:��)(����11�-���4:��1=���&�����!���11I-�1J:�2I58

G�>���!#���(���������<����#����&�!#�������������,����#���������!�!"�������������&����)�)�#$��������!�+������+������#*!���$�&��%�$���6�����������)�,:��������������+�(������#��.������6/�(�#$!�������#���(���!�$����&,���������#$��:��8�K������D)��(���������!"+�!�$����(���������!"�(����<���!"+�����!"�#�����>�:��!#�������8�K���(�)��#)����>���!#$������ (��(������*�(�����A���� �!�*-

L ����M� )��"���N�5� �>����� ����� (������

� �����������L �������������� (�����>�L 5� �!�&����>��"���������&����"�����"���L ��&����"�����"��-�

.O �����������%�����"��%��>����O ���M� ����� ����"��%�����"�((�������/�0A���� �!����11258

K��������!�$'6� ��#���>���!#�� #�������#�������!���+���(&��!���������������-)�����%�����!���#� � )����+������#����!��(�����(<�����"��������� (�� ��!�8G�&%��!�$'6���>���!#��#���� ��������� ����+�����&��%�$�������,��!"�(&��������:������+�� ������&(�)������$���������)�D����(�����(�����#$������%��� ���&�'���:���0P�58�F��<������#���<�'6�)����+�������,�#����������!��+�� ��������������!��������� ��8�C����&%�����&�!#��#����� (���(���&�)<���!"+�� ��<���!��� ������)<���!"+)�����(�����!"��8�A(��������� ����������� ����*���+�����������%�<�������������� ���#�)��!"�����&���!"�)�����E�����!��8�K������&#���<�'����������#�����E,�!��������(&������������+�)*���#+���#���<�#��� ����8�G�>���!#���������(������&:

Q3 ���,������ ��#���

; �*� ���!�!"���(���������(����� >��)&<$-�.O)�%����%� �"��%���>� �"��������(��(�����&��������"�����"��%��� �&���"�)/�0A���� �!����143-�;;;58

? �*� ��� !�!"�� �(���������(����� >��)&<$-� .O)�%����%� �"��%�� �>� �"��� �����(��(��� !�&��� ����"�����"��%��� �&���"�)/�0A���� �!����143-�;;;58

Page 3: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

#������(������(&+����� ��������(&+����� #���� ���,��(�<�*���>���!#*���%������*+� #��*(��(��&#�� �8� A���� �!��� �(8� ���� ����3 0A���� �!��� �14I=� ��&�����!�� �11358

���������%��R���>>+�� ��������(&'!�6����������������� �����!#��#��������:��#+�����#�� �� �<���%����+���(�����!�<�#��(�<�!���'!��#$������#+�(���&�&#����:���$ �������O�������!�#��%�������&�K�����!��%��0OS�5��(����%������>��)&<�:�����!"� ��!��%�<���!"� &�������!"� � �����&� ���D� ��������!���!"� 0�������113-�JJ58��8�R���>>���(��(�����<���������������8�(<�����H��%�������0�� 5+����!"�#��-����������+ ��������������������+�� �����������������������+������ �����������8I K������#*������������������)��#�!����,��%�����)���&���:��%������ ����������&����#�#�!����&)8�R���>>���������+�,��A���������������������%��������!�$����������� (����)����(��&���(���������������>����!���)&+����:���#*!�)&�� ���!�������'!��(���#$������#8����< ������������6�(&������������:���� ���� (���(���*��������� (���!��%����!"� ���)������ ��� ����'����#� ����%����0�&����(�����<&#���&�)8��8�(�#$!�����A�RT��J58�C��)��������%�����������<�:��#*���$������� ��+������*!���*��$�0��� ������� 5+������#�!����&)�(�<���>&��!#$����%�&#*!*8������������������������%�����!��������#�)�%*� �6���>������������:���(���������<�����������#8�C�������&��&������������0������� �������5�����)������������'����!"�%����!�0���������112-�;?:;I58�����(����<�������%�������������#�R�:��>>�(���#��)�������C�O8��������)�0UV5+����#����#�(��������������$ ��������:���<�����)����+����������������&����������%������������������#����$�(�<��)+�� ��:&����%��(&���&����������(����� �!��)��������������+�)����)����)��(���)(�#$!��8��,���� �������(���������� �<��)����*���������*+����)&���<������)�!:����&%�����6���(�������8���������&����#���+�����&#*!�������$+����� �6�� �(�:�� ����&����������'������)������)���������$(!��#+�)�����(��� ����#+�)��������(:!�#��#���(8+��������!"���*�� ��<�����������#�����%�������C�O�& R���>>�8

���� P�(��������(�����!"����(������������(������-�� ��������� ���������

)��'!�<����$���<*!������ R���>>������#�����%�����!��������#8�K�<����&!������������(���)���&���(��������<�+�,��)���� ���W�� ����+�������&�����<��� ��!"��&#�����!��M+�� (����������� ��������� ��)�����&���������� 0 ��������5+��� ��)�:������!"����!�� 0��� �����5�0(��8�R���>>��14Q-�Q358

G���%�&#*!������%�����!���������R���>>��#������(����������)�������,���:��%�&#*!�!"� !�!"� ����!#����!"�& A���� �!���#+� ������� ��$� ��� !�!"� #*�����!"+��������'!�&#*!�!"�� ����)������!"8�

���������������������������� ������!"�P� QI

3 G�>���!#������+���(��(��������(��������$�A���� �!�*+�(�����!����������<��(�������&�����&�����!���0�113-��23:�2I58

I ������#�� ���������&����8��%�������(���<��� ����G�)���� �����&���!������ �������������"���#$��������������������#�%�0�11?58

J K������#-�.O����"��������+� ����� �����>��������"����(�!��������OS��������"��"�������� "&:)�����!��������"�0��(�!�����)���%�)�&�5�)�����%�+������ ��(�!���)�����%�� ����%�8�C"�����������)�������������"��%�� �&���"���X�����!���>�(������+�Y���%:���)�&�)�������!�&(���%�Z+�"�)���X&�:����+������)���"������(��)������>�&����@������������"�@���"���+���!8�A��"����(�!������"������������!�%����@��)����+�� ����� �����)(������&�)���������&���)��/�0R���>>��14Q-�Q258

Page 4: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

A �>��!��� ��!����D� ��)����!���!"�A���� �!���#� !�!"�)�� ����%�&#*!�)��� ���$����)���$��*-�&���������� �������� ����!��8� R���>>��!�!"�)��!��������:)�+���������!"���,������������������$�&,���������#$����+�%���!"!�����������6+!����� �����#����)���*+��*-�&��������+�(�����������%����+���!"������+� �!���,�:�*��#!�8�A������)��!"� ���D����������!"+�� �����!"����(�����!������%�������� ���$����)���$+�(���(��&#*!�#�#�&���������� ��!"�������������!��+� ��,�����*��>���!#��A���� �!���#+�� �*���,��!*+�,��A���� �!���� ���#���>���!#�����<�������:��!������ &��������� � ��!"��������� ����!��+� �����&#*!� )��%�������� )����+������&�����<������!���� ������!"��&#*�%�+��������!"��&#*�����!��+������%�����&�����<�+�� � ��(��������!"�)��!"����(������������������������)������������:����� �<��#��������+��#8����<���H?���(������#*!�!"�&��,�<�+�,��)���*�#������: ����+�������&�����<������!��+��H?�E�,��)���*�#������ ����+���������!"���<������!:��+�� �H?�E�,��)���*�#������ ����+������������!��'����� &�����<������!��+�� ��!"�:��<��#�8��K������#�!�!"������%�&#*!��)���$�& R���>>�+�A���� �!���#�� � �����!" ������!"�E��!"�)�����:?�0�8�QQ58�

������� ����������� (���(���&� ������� !�!"� ����%��!�#��!"� #���+�)��)������)+� ��������%����+�(������������� ����� ���<���������'������!�!"�!��:������!"�H�(������(���!"8

�� ������,�� �����&�(���*������������)�����+�!������(��� &�����%�����:�������� �#�#*!�%�����������'�����+�"����!"�!���%��(�����<&��������%����+�(���:����,��'!�����)�������������%������ �!"�%����!+�!�$��������������������*���,:��%�������#&�)���������������8

���� A���&� ���!������������<�� ���(��D�(�������,��'!���������%����� (�������������������(������(&�0!����&)�����%����5�� �(��!�&�� )���������������8

������ K������*+�������������<�����"�����!"�!���'6�����%������ ���(������:��'6����)������� �!"�� �$ ��+� �<��T�����������!"8��������(�������<��)�:���*� ��������*8� ���<�� ���� ��,�������� !"�������8� G�� ��# ������#� �����!"���(���)�����+�!�$����(��������!"�(���)�(���������!"�����,*-��5�(���������:�(�������)�������(�#$!��������$���%�+�� ����$(����������%��)(�����+��� ��!"����&����+������)� ������)�#*�(���(���6�(&�������������=�;5�(����������:!��������� (��' *�� &�&(�<�������%��� ����%����+���������!"+�����,�=�?5����<��:����(���������(����)���&�� (������)�#�%��!�!"�>���!���!"+�>&��!#�+��������:��������(8�

������ F ������A8�R� �@���������<�������)�!���%����!�����%������ �(��!�&� ���(���)����(���%�#*!����� ��)+�,��(�������<������������)����&���������:��!"���!��D�� (����<�� (���(��������)������"���&����+ ��������� �����������$(:���� (���>��)���<� �����!"� � �������'!�� (���!��%����!"� ��!��D� � (��������(����<�� (���(����������)�����+����(���)����(�������<�������������+��)�����:#*!���>��)�!#��� �������'!����!��D8�P����<����$+�,����,���� ��!"������)�%<�� �6�����������������%����)�%��(����)���&�(������$���)*���� $�� ����,��'!�������:%�+�!��)� �<���(�<������0���������112-�;J58

QJ ���,������ ��#���

Page 5: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

���� ����)������������'������"�����!"�!���%��(�����<&�����%����� �������<�)����$���������*�������,�����%����) ��8������,�����(���)��������(�(���:���<�� ������)��(���*��&�P��(���������'�����������������>���!#��(�#$6����(��:��������������� &������<��������!"�!�*%�����>���!�#��!"8

�����8�A��������������!�*%�����>���!#������������!"��� ����!"�"���<�� ��'

(��� (�������#��������� ���� (���������<������%����) ���� �����&���� �'

������������$�����"�����#����0�14?58�F ��>���!#�� ����������#�!��(�*��%�����:!�������������,��#����������<��������� �������"��<���������*!��#�%����� ����'

���������������������������� ������!"�P� QQ

�������

&��������

������

�G�E���C�����>���!�#����8�A���� �!���#

�������

K�<�����>���!#����C�O�&�R���>>�

!�������%�����!���

��!"������

�������

��!"������

��>������������C�O�(�������&������

�G

��

G

�K

ST

[

��������

��������

�K�E�)�����(������(���-�&�����<���<���������!�������!"��&#��#�=���E�&�����<���<���������!��+����������!"��&#��0�(8�����<��������(!#�5=��E�#�������������!����*�#�#�!���=�S�E�#�������!����*#�#�!���� ����!"��&#������!��+���������&�����<��%�=�G�E� ��������!"��&#������!��=�T�E�&�����<�� ��!"��&#�� ����!��+� ���� #�#�!���+� �� �����%�� �����<�� ����!��� ��������+� ���� #���� #�#=� [� E� �����&�����<������!�������������#�%��#�#�!������������!"��&#��%�8

Page 6: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

����� � ������%��� ������"��<��(����������(��!��&�$+������)&#*!�!�*%����>���!�#:��+�������#��-��������)����������)���(�����)�� �����)��������� �� ��"�����)����(0�����$�5����8��������6+�(����(���#$!�&���%����(&���<�,�D�!�*%����>���!�#���)�:%*� �6� ������������.� %��$/+����(�#$!�����#�%�����#���%�+�� �����������"��<���#'!����� $����� � (����)&���,���%�� �& � !"�6 ��(���������%�+� !������ ��#�)�,����'!����������������������������������������(�<��#������>���!#��(�#$6���:�����#�� �<�����&+�� ��$!��������%���<��������%��� ���&����!�������'!�8���,:�������)�����(���#*6+�,�������)&#����$����!����'!��+�#���!"!��<���&������ ���D+��������������(�#$6�(��������!"8

������ A������ ���D�!�*%�����>���!�#��!"�&�<�����!"�(��������(��������+&��������� �(��!�&�� ����������������+�(���������<������%����) ���� C�����F�%������� � �����&��� *��������� ����������� ���������� � � �������

� ��������� ������� 0�11?58����(�����!�������)������&����������)����� ��:����������'����0%�������$����'6������)�������,�<�����(����)&�(���������%�5� �����,��%�������)&�)�����&<�,�6�!�*%����>���!�#��8��&������!"!��<�������)�6� �����(��� �.�<�'!�������(�������)�#$�������� ����'��������'���/�0��) ��+F�%��������11?-�?�258�A �>��!��������)�������������#*�(������$-��5���������:�������(���!���#�����%�����!#����'����0&����&�������#����(�!�*��&����(���)��:�&�(������&��������(�������)��� ���)������)���� � �����5=� 5����������������!����&)�� (���>���������%�����0�(8������ �� (��������(������#*����(���>����!"����%������AO�C\A5=�!5���������$ �������>�����(������#*!�!"�!"����������:��6� ��'����=��5����&�������� ��,��!"�(&���������������(��������%���������&0��) ��+�F�%��������11?-�?�258

������ ������,�)�#�����������������+�����!�*!��'��������'�����%�+�&����:���<���&,*�(��������'6���#�)��������� �����������%�����!#��(�#$68�K������<����&!"��!�������,��!��)�$����(���!���)�� ��&����)�(&����)����������(������:��%���������&�0(��8��!"�)����3:I5+�� ���,����������$ �������>�����&)�,�����#*:!�!"�!"������������������'���8�A ����)���'!��������<�)���$������%����!��6���:�(����������� ���)� �����)��8�������������)����� �2�)��&�� �����)���������������!"��������'���� 0���� �!"�!�$'!�58�K����������&� ��%���������������)����������(���!����-�)�����&(���*�����6���)��������������� (���6������������:����%��(�����<&8���!��%�<��������������(���)���&�(���������<�)�� ��>���!������������#��� ��� �"����#��)���������� ��������������+������0�11J58�

� ��,����'6������$ ������� >����� � &���������������!"�(������������!"� ��,��!"�(&���������������(��������������6������������%��)��������)������:<�����������������!"�� ������&�����&� ��>���!#�� ��%�������!"Q+� &���������������(���#$������!"8�C&�#&,�#��������)�����������*+�)��)�������)+������:����!��#*!�8������!����#�������������� ������ ����!"���������� ��>��)�!#�������:

Q4 ���,������ ��#���

Q C��)���� (&� � � � � � � � � � � � + � ( � � � ( � � � ��� + � � � > � � � ! # � � � � % � � � ��� � � &,���)� ���!�����!"���(��(�������!"�(���������%�����)�D����%��0�112�� ����58��

Page 7: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

���������������������������� ������!"�P� Q1

������ K�����<������)���!����'��������'�����%��0�% ��(#�����������������������#5

���������� ���������� ��������������� �����������8 ������08885 �8 �!"��08885 �8 K�(��!���08885 �8 ��%���������;8 ���� ��08885 ;8�888� ;8 �����(��08885 �8�888?8 K�������08885 ?8 A��<����08885 8�88838�888 38�888 S8���(������

E !��������0�� 5E ����������0+����,�#��(�,�������,

� ��5E !�(���������0#�(����,����5E�888

;8 P��������������8 G�&��'!�����E ����������0 �����,�����,���� ,

� ������5E &�������0 ��,��$ ,��� ����5E ����!"������0������(� ��5E ����� ������0���� �,�������5E )���������0"���,����5E ����(�������0������,�����5E (������������0��������,����5E ��*�������0��$�,����5E %*������������0#���(�5E �����������0�� �,� �����,��� �� ��,

�����,����5E ����&������E ��)��������0 ����,� ������,����5E %�]����������0��-����,�"�������,��$���,����5

E #����������0#� ���,��������,�������,� � ����,����5

E ����,����0�������,����� ��,�����,��������,����5

E >��<�������0"��(�,� ����5E ���&���!������0���������5E ������!������0��������,�

#�+���,����5E ��,������0��&�,��(��,���� ��,

#� (�.,�������,���������,�+����,

�������,������,���+���5E�888���0����,������43�������%�&(�5

8�������'!������E ����������0�����,���� ��,��������,

��������,����5E �)�����������0������,���� �+���,

�����5E ������0��&,�&���,�� �����,�������'

���,���� �,���� ,�#�����.,����5E� (��)�E�888

Page 8: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

�������K���!��������%�����!#��'��������'�����%�

� ��,

� ����,

� �,����,

��������

������,

�$ ��,

��+���,

�������,

���������,

��������

������,

�������,

���������,

��� �,

�����,

�����,

���(��,

�������,

��(���,

�� ��(�,

���

�8 ����������� ���,

����� ���,

�������,

���,� ��,

�������

;8 ������������,

�������,

�����,

���������

?8 �����)���������,

���� ��,

�(���

#�����.,

��� ,

� �����,

&���

(����

�������,

��������,

������,

��������,

����������#��

�%�����������,

�����,

��� ,

�� ����#�,

�����

��)����8 !�$��

"��#�,

��-����,

������,

�������,

&�����,

��&�,

���

;8�����!�����

������+

"��� ,

����� ,

��������,

���������,

���

�8��%�����

��'���8 #��(�,

������,

� ��,

+����,

��#�

8 �����, ��,

�$ ,

��� ,

����,

���

���!��� ��� ������,

�������,

��� ��,

#� (�.,

+����

�%�������8 #��(�,

+�����

8 ���� �,����,

����#�

�� !�"# $%&' ! (%&' # )%&#*# &�+,! !%&# ! &*+-! ( �!"#

���� ��

�P^RO��

8���'!�����

GFO�OT K��AO��T

�OT�G�R�T

�OT ��CTSF�T ��CTSF�T

�OT�G�R�T�G�R�T �G�R�T

42���,�����

� ��#���

Page 9: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

��!"�� �<������!"8�G�>���!#����%��������H���������(�)&���&��%�$����6�������,�����'!��������� �)������'6���������� #$���&+�� ���������������������� ���:������#��>����#���� ���������������+�!"�6��!����'!���)�,����8

��� S�����*�)����$� ��������)������'!���<������(�)�!*�������������:����<� (��!"���%� E� �<���)��� S��'��������8�A� ����)� �<���)� ���(�����!�)�����(���(���6�#���*�� �')�&�����%�����(����� ������$ �����!"�(���������:���%�+�����!"�#��-��O�P^_�0��!"����+�!�&<�'6+������!���'65+�F��PF��0����:��+�����$�+�����&!����5+���OTA�0�<�'6+��� &!"���'65+�KPGFOA�0!&�����'6+����������5+�R`� 0����%�+�����!"+��&�!��������$,����5+��PS�0����%�+���<�+ �"��������+�(����������5+��� CT��0����'6+�,��+�������5+���GP^_�0����<�'6+&!��!"�5� 0S��'��������+� ��������� �11;-� Q;58� ��CST� (���(�������� (�������������)�)�<�'6+�!�&<�'6+������!���'6��+�����#���A���� �!��+������$= K��A:GFOT+�K��A +�K��AP^SO�� �K��AOTGROAP^SO�(���(��������)�!����84

��� ������� �����&����'!��(�#$6�� �����&�� ���!���#�)�������(����#*����:#�� �����������%��K&������1+���������C�������+���������)�D����� �����(���!� ���!���0������)���*�� ��)����������(��������������)�(��!��(�����!"�#$����:����!��58��8�C����������������+�,��.�������!#������������������!#����������:����������*�������!�*���$���%�+�!���>��&#��#$����� �&��&��/�0C���������11I�-�;;358O ����#�� ����������&��������� ���-�.��������������!����� �(��� �����]���#�����,���,������������������)�����#$�����(����&#*�����#������+�������� �&��&����:%��(&���&�����������*�����������#��������#���8�F ���(�������%��� ���&�&��� ���:������!"�(�<*!��D� ����������!"�(������<������ �6������� ��!"� >��%)��������!�������'!��(���#$������#+��������������*�����(���!��%����!"������ ������:>����!#��(������(���8�K������<������������,�&#����6������!��������!�<�'!����:%��� ���&������ ��������#�����)����!���������>��)�!#���<���+�� #$���&��%��:��)���%& ������& ��<� ������!���8�C�������������!������#*������!���'�����!��� �������������&#*!�%��������)�����������������#��#����������!�������#��������:'!���<���/�0C���������11I�-�;;I58

C��� �� �&� #������ (�)�$��6+� ,�� �����!��'���+� ���� #��� ��� (�����'��� ����������%��!������+� ������ .��(���� <*!�����'6� 78889� #���� �� �!��)� �����������%�+(���!�$���%�����������'�����+�(������!������#�#+��<�'!����#$�������(����!���:)&+�� ���,�� ������#���������&���������)�������)�����<�!"�&,�����������#$:����+�#����(���#���)�(����#�����!��'!�+����������'!�+���)�����%�����(���!�$�:��%�����������'�����/�0����%��!��������14J-���358

K������,+� !��&#$� ����#� �8� ����%��!�����*+� .��<������ #$������%�� ��� � & ' � � � � � � �#)&#*����)������ ���&�'�����+�������(���#����#*���$

���������������������������� ������!"�P� 4�

4 A����������&����� �<���(& ��������+������<��)��&����$(������(������8�S��'���������%�8�1 8�K&�������&��,�+�,�� ������������������������������%�������*���� ����������!��D+�(��8

.A���#����$+�,�� ����������������+���������!����� ���������)����������(��&����$����#*�'!��<�'6&�����D�� �(��������!��D/�0K&��������112-�IJ58

Page 10: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

� (����!"��<����'!��!"��% � � ) � � � ! � � � ! " #$����+��#�����������������+� ��$!� !�!"�� � � < � � � � ! � � � �������*!�%�� �������� �����>������� '�����+� < � � � � ' ! � � < � � � � � � � ! � � �����)��+����������<����#*��(��� �&#)�:�������#������(�����)���*!�!"+��� � � � � � ! # � � � ) � � � � ! � � � ��*:���� (�����)���*!�!"�����#������)����������)�8��*����!�!"��0�!���+��)�!#�5��#�������(������%�<�)���*!�!"�0�& �(��������������'���������+�� ������#����:����5�� ����%����)������+�&���������� (����!"�>����!"� #$������!"�0)���>�:��!"+���������!"+�>�������%��)�!"5/�0����%��!��������112-�3I:3Q58����6���:��)�����,��������������������������!���+��������,������,*!���������!"���)�������:����!"�#$����8�

F%����#*!���$�� ��������)�C�������)+�,��.� �(�����#$�����!���)��������)� �6�������������#$������!"��(��� ������!�(�&�����!#��'�����+�� �������������(������ !�<�#��������� '���!���!���#���)'�#�%����!���&+�#��*����(��&#��&,��:�����������%��#$����/�0C���������11I -�I35+��*��$+�,����%<$ ���������������&�������+�� ��)����,�����������������!���!"+���#����# �%��������>��)�!#��� � ��:����'������&��������)�� #$���&8������,���(��!��� ���D���<*!���������������!"�����&�)��������,�����8�K��������������)����������%��������*�� (�<���(����:�������+�������(�����!"�)�����)���!���'!�8������ ���'!���(����!"����)��:������!���)�����)����� ��)+�!��� �<�������&������������&�������� '�����)��� ��!"������%����<+�!�����,�� �%����� ��!"������������<8�C�������������!������:���������!�����*�������*����������'!�*�� �������&����)�)8�G��������!"� ���DP��)�,����� �6������!��'����� ���*+�� �����*8�A��*�E� ������(����������&�:%��������+�� !"!���� �')��#������)���6�� &��������#�� #$���&�)*���'!��.&��:��������#/�H�.�&��&����#/=������*�E� ��(����������� �����!#$�(��>��������8�

�*��$+�,������������������#������!��%������(��������+�%��� ���)����) ���:�$�(�#$6+�������!#������%<�+� �<� ��&����$��������� � �<� ��&'�����)�����(����&,�����������#$����+�!�$��������*!��� �!"�(��'�����)�'!��� )�,����������:�� �!��� ������ (����� ��������!"+� ���#�&#*!�� �� �!��� %<������� &�����!"� ����:���!���!"8����������������+����������#���,����������������)�����+��� �#�������:���� #$���&������'!�������8�F�������� ������!"� �(������!���!"+� #��� � � ��:�<������(���)�'����!"�(�#�������$������'!����������������������� ����*���8�

����#�����)�����(����������*��������(���� �����&���������(���� �����)���!�:��%������%����������8�C&��������&����)��&����������#����$�(��������*�� &�%��:�����&+�� (���!��,���������(�#�����������(����)�&�%��������)8�S���������� (��:���#�������&������� ��%����(&�(���&�������!"�&�����6�)�,�)�+�����&#*!� ���������������8�K������#*����������� ����(��� ��������&,�!"�%�&(�&,�����������#$:����������!��'����� �������������&�>�����8�G�#*�)�,����'6����� �!�������!":�������!"�� (��!���#��!"�����!"�� �&,�#�)������(�����������!"8����������:!��'����&���&#*�#$�������� ����'���������������������#�%�&(���&����� ����'��:��)�!�����8� ��������� ��!"��������,�����)�%*�(���������6����(�<��#�.&�����:�����'!�/+� !"�6� �*� #�#� ��,���� ��� �����)���!"�� ������� �������� �������8� O��*���*+� ���� ��� &�����$!��� ��� ��������!"� �����#�!"� ���������!"� ������+� #���� )���#���)��& ���$����)����(��&��&%�����������(�������8�&,�(�������)����:

4; ���,������ ��#���

Page 11: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

������(�����������&#�)��&��%$����(���������������'�������%��������+���������+ �6�)�,�+���)���%�����������!�< ��&��%�8�K���6�(���!��,�)�,�)��������� ��+� !��)���)�����)�+�,��������#���& �!��%������������(���(&��!��)�8�����&#*!���:����$+�)�,�)��(����6���%��.!��%�'/�!�!"��� �(��� ����������+�������#(�����)&:��)���������6+�,�����.!�'/�#���8�A (���(���&� �����������%��������&�����!"�� ��:��>������)�,�)������������<�����&�&(�<��6�������������)� ���&#*!���%����+��� &����6�����%���$+� !��� #*� �)���>�����6+� ���� (����&!�&!��!"� � ���,����!"�������E�#�'���� �%����E�#�������)�,����8�F���)� ���������������������#*���$ ������(���������(��������������&���������(��+�(������(��+�����%�����!#�+���:���$ �����&�>�������(8�F������#�����������6���$����� ��� #�����#)���#������%���:������� ��(�����]8�����,��&����6+� � ���� ������ #���� ���)�,����+� �&%��������+� ���,���%����!��������(�������8�K������������� �6�#�����# ������#��%����+����:�����������&#*!�����(����������� ��������)��+���������!���������������8�

�*��$+�,���(��!�������� �<�������������&���������(�����������������)�%*�������6�(&������#'!���� ������!"�#$������%��� ���&�'�����8� ��������� ����(��� ������(������� �6�����$(��������>��������(����������������)�������:�������:�����������&�����!"�� ������������ ����!"�%�&(�!"����(��������8�

A������&��������� ������!"����������!"�� ����������������������������(�:�����#*���$+����������!���+�%��� �������(�����������*�� ���������� ��#���)�#�������#� ��)������ #$����8� P�������� (���%�*��<�)� ��$� >&��!#�������&� (�#$!��K��AP�� (�����+�!������������)����'!����(����)����#$���&�(���!���)+�� ���:��!��'����(���(�������<�)� ������������������ %�&(����&����� �������<!����)'�����)�� ����&����;2����3I����8����(�������)�� ����������)������D!�������8P����<����$+�,��� ������!"����������!"����!������������ ����$(���<�(�������������)�� ����!"� (�<*!�����!"� >�������%�!���!"+� #��-� ������ ���������+������������+ ������ ����+ ���������+��+ �������� ����+ ������(� ���+������������#��+ ����������+ �������( ��(8�A (& ����!#�!"�(������!"���'��)�����<��(�<*!�����-���������(�����+ ��������������+ ��������������+������ ��&���+ ������������+ ������� ����� �� ��(8�K������,�� ��>���:!#��(�����������+�,��������&����������)�%���������+�������#�����&������������!#���� �!�������� ��%�+� !�� �������� ���� ���� ��%��,����8� A �������!"� ��)�����<������)� >�������%��)�������'!�&#*!�+� ����,�#*!�� ��� ����� ����&����)���*!�%��������������%�+�!���������� �� *��������)��8�F������ (������(�����,�<�����)���(�����!���� ���*���������!"�� ��,���8�

� ���%��>��

��&�����!����&���0�1135+�/����� ����������������0��� ���� �������+�A��!<��8���)�D���������0�1125+�1������������,��� ������,�#��������� ����+�����+�7�-9�2��������� ���

+�����+�(������8�����%�����)�D����%�+�R& ���+��8��21:�;Q8S��'����������<���)���0�1425+�1�� �����+������� ����.����#����������������� (��+�.�(��:

���������� S�����'!��� K�������D���&����!"��C�/+����]8

���������������������������� ������!"�P� 4?

Page 12: 5 JK13 GRAŻYNA HABRAJSKA, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata

S��'����������<���)��+����������G��&���0�11;5+�0 �������.��� �����������#������������'

�������� ������� ��+�7�-9�*��������� �� ��������� ������+�������8G�)����� ����0�11?5+�!������ ��������������"���#$��������������������#�%+�7�-9�� �'

"����#��� � �"���������+� (��� ���8� ����%�� ���)�D����%�+� ��������� C��������%�+� R& ���+�8 �I?:�I18

����%��!��������������0�14J5+�3���������� ���������.��� ���������������+�K��!��[�����:%�!����LLLOOO+��8���?:�;28

E�0�1125+�1�#����#���������� �����+�����+�7�-9�2��������� ����+�����+�(������8�����%�����:)�D����%�+�R& ���+��8�3�:318

�� ��#�������,����0�11J5+�����������#��� ��� �"����#��)���������� ��������������+�����+7�-9�2������������������#��+�����+�(������8������������%��!������#+������K�#���D����#+R& ���8

���������)���0�1135+������������� �����#��������� ���������������+�7�-9�1�� ����������'��������������#+�(������8����������������+�A�������+��8�JI:QJ8

���������������0�1125+�������� 4����� �����#�$������(�����,���������� �������������������'�����+�7�-9�2��������� ����+�����+�(������8�����%�����)�D����%�+�R& ���+��8��I:328

R���>>�����%��0�14Q5+�3���,�5�������6������ ����� +�C"�� ��@��������>�S"�!�%��K����+�S"�:!�%�8

��6�����!���������0�112�5+�3� ���)�#��������� ������������������� ��+��+�7�-9�2��������� ���+�����+�(������8�����%�����)�D����%�+�R& ���+��8�I2:I18

E�0�112 5+�����������#��� #��������� ����+�����+�7�-9�2��������� ����+�����+�(������8�����%����)�D����%�+�R& ���+��8�I2:I18

����������:��)(���O�����0�11�5+�7�������� ��� �$&��������3��� ����#�8/�������������

9�������������� � :�)������������� ������������������+�T������%�������+��� 3+�(��� ���8����%�����)�D����%�+�R& ���+��8���I:�;48

K&�����������%��0�1125+�*(����7������+�A��!<��8��) �������%��0�14?5+�� �������������$�����"�����#����;������������"����#���� �������<+

.�&������K������%��C�����������$��������!��%�/�LR+��8��I�:�JI8��) �������%�+�F�%�������C������0�11?5+�*������������������������������� � �����'

���� ��������� ��������;������������������+���<+�7�-9�� �"����#���� �"���������+�(�����8�����%�����)�D����%�+����������C��������%�+�R& ���+ �8�?2I:?�18

C����������������0�1125+�2��������� ����+������� ���"��������������+�7�-9�2��������� ���+�����+�(������8�����%�����)�D����%�+�R& ���+��8�3�:318

E�0�11I�5+�*�������� ������� ��(�� �#���� ����-��+�R& ���8E�0�11I 5+��(������������ ���������#��� ����� �������+�7�-9���������+������� �� ���+

(������8�������#���8�R���!���%�+����������C��������%�+��8�?1:I48A���� �!��������0�14I5+�/��������������9�������������� � +�S���)�8E�0�1125+�=1������� � �>?@������� ������ � ��"�����������"�=��������?���������� ��� ����

������ "��� + 7�-9 ������ � ���� 1������� �� *���� � ��� /����� ���� 9������������+ ��8� ���8 R8�C�!"�������+�R������������������8

43 ���,������ ��#���