43-400 Cieszyn, ul. Bielska 62 tel. 33 85 46 249

Zakład Pedagogiki Ogólnej prof. zw. dr hab. Tadeusz Lewowicki

Zakład Pedagogiki Ogólnej i Metodologii Badań

dr hab. prof. UŚ Ewa Ogrodzka-Mazur

Zakład Pedagogiki Społecznej i Edukacji Międzykulturowej

dr hab. Alina Szczurek-Boruta

Zakład Pedagogiki Społecznej i Edukacji Międzykulturowej powstał 1 listopada 2012 roku w wyniku podziału

Zakładu Pedagogiki Ogólnej, który od 1989 roku prowadził badania Pogranicza

pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Tadeusza Lewowickiego.

Pracownicy ZPSiEM

dr hab. Alina Szczurek-Boruta

Kierownik

Zainteresowania badawcze:

- problematyka wielokulturowości i międzykulturowości, edukacji

wielo- i międzykulturowej;

- kwestie poczucia tożsamości i uczenia się międzykulturowego;

- główne kierunki działalności naukowej i specjalności to pedagogika

wczesnoszkolna, pedagogika społeczna, pedagogika

międzykulturowa.

Ważniejsze publikacje

Autor 4 monografii autorskich.

Współredaktor 15 monografii

wydanych w serii „Edukacja

Międzykulturowa”, 3 wydanych

w serii „Pedagogika

Społeczna”; zastępca redaktora

naczelnego czasopisma

„Edukacja Międzykulturowa”.

dr hab. Janina Urban

Zainteresowania badawcze:

– tożsamość mniejszości narodowych i jej uwarunkowania

– relacje społeczne w środowiskach z mniejszością autochtoniczną

– rodzaje i znaczenie szkoły dla mniejszości

– kompetencje matematyczne młodzieży i uwarunkowania ich rozwoju

– rodzaje nauczania matematyki

Ważniejsze publikacje

– Mniejszości narodowe krajów Grupy Wyszehradzkiej w procesach integracyjnych Europy – tożsamość młodzieży

mniejszości autochtonicznych. Toruń 2014.

– Obywatelstwo w hierarchii treści kształcenia szkół dla mniejszości

i większości w środowiskach wielokulturowych państw Grupy

Wyszehradzkiej. „Ruch Pedagogiczny” 2013, nr 4.

– Rok ważnych Jubileuszy – o czym przypominają edukacji?

„Oświatologia”/„Освітологія” Polsko-ukraiński rocznik. 2014, nr 3.

– Kontakty szkół miasta granicznego Republiki Czeskiej z Polską – na

przykładzie szkół z Czeskiego Cieszyna. [w:] T. Lewowicki,

B. Chojnacka-Synaszko, G. Piechaczek-Ogierman (red.): Edukacja dzieci

i młodzieży w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Toruń 2014

dr Anna Studenska

Zainteresowania badawcze: autonomia uczenia się

oraz możliwości jej wspomagania w procesie edukacji

Ważniejsze publikacje

– Strategie uczenia się a opanowanie języka niemacierzystego.

Warszawa 2005.

– Educational level, gender and foreign language learning self-regulation

difficulty. „Procedia - Social and Behavioral Sciences” 2011, 29, 1349-1358,

http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.373

– Inwentarz autonomii uczenia się. Podręcznik. Warszawa 2009.

– Foreign Language Anxiety Inventory.

„The New Educational Review” 2007, nr 11(1).

– Predyktory wykorzystywania strategii automotywacji w uczeniu się

języka obcego. „Ruch Pedagogiczny” 2012, nr 4.

dr Jolanta Suchodolska

Zainteresowania badawcze: potrzeby psychospołeczne i normy rozwojowe,

uwarunkowania rozwoju psychospołecznego od dzieciństwa do dorosłości;

zaburzenia rozwoju psychospołecznego; komunikacja międzykulturowa;

socjoterapia i inne formy pomocy; młodzi dorośli a rynek pracy; poczucie

jakości życia młodych dorosłych

Ważniejsze publikacje

- A. Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko, J. Suchodolska (red.): Człowiek w przestrzeni lokalnej.

Dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji społecznej. Konteksty teoretyczne i społeczno-

polityczne. Toruń 2014 .

- Marginalizacja osób niepełnosprawnych – jej wymiary i skutki społeczne, „Ruch Pedagogiczny” 2013, nr 3.

- Mechanizmy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i edukacyjnemu osób niepełnosprawnych. „Ruch

pedagogiczny” 2012, nr 4.

- Jakość kultury i jakość życia. Społeczne i edukacyjne uwarunkowania adaptacji do zmian. [w:] T. Lewowicki,

A. Szczurek-Boruta, B. Grabowska (red.): Kultura w edukacji międzykulturowej - konteksty

teoretyczne i społeczno-polityczne. Toruń 2013.

- T. Lewowicki, J. Suchodolska (red.): Dzieci i młodzież w procesie kształtowania postaw kulturowych.

Przewodnik po ścieżkach edukacji regionalnej, wielo- i międzykulturowej. Materiały dla nauczycieli gimnazjum

i szkół ponadgimnazjalnych. Cieszyn-Warszawa-Kraków 2011.

Zainteresowania badawcze: weryfikacja modelu oceniania opisowego, współpraca środowiska rodzinnego i szkolnego, kultura pedagogiczna rodziców, uczestnictwo społeczne, edukacja wielo- i międzykulturowa

Ważniejsze publikacje - redakcja naukowa 2 tomów zbiorowych z serii wydawniczej Edukacja

Międzykulturowa oraz 3 tomów zbiorowych z serii wydawniczej Pedagogika Społeczna

- Otwartość na Odmienność w sytuacji różnorodności kulturowej – na przykładzie studenckich doświadczeń w ich środowisku rodzinnym. „Ruch Pedagogiczny”2012, nr 4

- Oczekiwania rodziców wobec realizacji zadań współczesnej szkoły – rozważania z uwzględnieniem perspektywy społeczeństwa opartego na wiedzy [w:] M. Jeziorański, D. Opozda, A. Rynio (red.): Rodzina przestrzenią rozwoju osoby. Perspektywa pedagogiczna. Lublin 2012.

- Kultura pedagogiczna rodziny w obliczu wielo- i międzykulturowości [w:] T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta, B. Grabowska (red.): Kultura w edukacji międzykulturowej – konteksty teoretyczne i społeczno-polityczne. Cieszyn-Warszawa-Toruń 2013.

- Płaszczyzny życia codziennego młodych ludzi jako możliwe obszary realizacji edukacji wielo- i międzykulturowej [w:] T. Lewowicki, B. Chojnacka-Synaszko, G. Piechaczek-Ogierman (red.): Edukacja dzieci i młodzieży w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Cieszyn-Warszawa-Toruń 2014.

- Nie chcę, nie mogę, nie umiem, nie mam możliwości – o czynnikach utrudniających młodym ludziom uczestnictwo społeczne w środowisku lokalnym [w:] S. Neslušanová, M. Niklová, E. Jarosz (red.): Sociální pedagogika ve světle společenskeho, institucionálního a individuálního ohroženi. Brno 2015.

dr Barbara Chojnacka-Synaszko

dr Katarzyna Jas Zainteresowania badawcze: geragogika,

edukacja międzykulturowa, terapia

zajęciowa, aktywność osób starszych,

współpraca międzygeneracyjna

Ważniejsze publikacje - Oddziaływania socjalizacyjno-wychowawcze dziadków w rodzinie i ich znaczenie w życiu młodych

ludzi. „Edukacja Międzykulturowa” 2015, nr 4.

- The role of the Cieszyn University of the Third Age and the Daily Senior.

[w:] Activity Centre in activating persons at the age of late adulthood.

A. Chabior, A. Szplit: Ageing and Old Age as a Task - Health, Activation, Development

and Integration, Kraków 2014.

- Cieszyn jako miejsce aktywności osób w wieku późnej dorosłości.

[w:] A. Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko, J. Suchodolska: Człowiek

w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji

i integracji społecznej. Toruń 2014.

mgr Aleksandra Gancarz

Zainteresowania badawcze: edukacja

międzykulturowa, migracje, adaptacja

społeczna, adaptacja szkolna, współczesna

polska repatriacja, wolontariat osób starszych

Ważniejsze publikacje

- Zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu – przykład Górnego Śląska.

„Edukacja Międzykulturowa” 2015, nr 4.

- Noblesse oblige – losy polskich arystokratów na Syberii w perspektywie pedagogicznej. „Ruch

Pedagogiczny”, nr 3-4, 2012.

- Obcy w ojczyźnie przodków. Społeczeństwo polskie wobec repatriantów z Kazachstanu.

[w:] W. Dzianisava , P. Juszkiewicz, A. Okuskaite (red.): Polskie Kresy Wschodnie i ludzie

stamtąd. Warszawa 2014.

mgr Sylwia Ryszawy

Zainteresowania badawcze: pozycja socjometryczna uczniów w klasie szkolnej, edukacja międzykulturowa, wychowawcza rola aktywności fizycznej, wolontariat sportowy

Ważniejsze publikacje

- Pozycja socjometryczna uczniów w grupie rówieśniczej a jej znaczenie dla społecznego funkcjonowania dzieci. „Wychowanie na Co Dzień”, artykuł przyjęty do druku.

- Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim jako forma aktywizacji seniorów. [w:] A. Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko (red.): Człowiek w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji społecznej osób starszych. Toruń 2014.

mgr Anna Twardzik Zainteresowania badawcze: edukacja międzykulturowa, uwrażliwianie kulturowe, adaptacja przedszkolna, wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci wychowujących się na terenach wiejskich, socjoterapia, terapia dzieci z zaburzeniami zachowania i emocji

Ważniejsze publikacje

- Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym w środowisku wiejskim. [w:] Sociální pedagogika ve světle společenského, institucionálního a individuálního ohrožení, S. Neslušanová, M. Niklová, E. Jarosz (red.), 2015, Brno, Institut mezioborových studií.2

- Uwrażliwianie kulturowe dzieci w praktyce pedagogicznej. „Edukacja Międzykulturowa” 2016, nr 5.

- Czynniki warunkujące system wartości dzieci żyjących w środowisku wiejskim – prezentacja wyników badań własnych. [w:] A. Szczurek-Boruta (red.): Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie. Między teorią a praktyką. T.1, Katowice 2015.

Obszary badawcze ZPSiEM

Zakład kontynuuje zespołowe interdyscyplinarne badania

nt. Społecznych, pedagogicznych i kulturowych uwarunkowań rozwoju

i wychowania dzieci i młodzieży na Pograniczu, zainicjowane ponad

20 lat temu przez prof. zw. dr hab. Tadeusza Lewowickiego

(jeszcze w strukturze Zakładu Pedagogiki Ogólnej) oraz

realizuje zadania badawcze nt. Edukacja dzieci, młodzieży

i dorosłych w społecznościach zróżnicowanych kulturowo i Aktywizacja

jednostek, grup i zbiorowości w środowisku lokalnym.

Prowadzi badania naukowe, działalność wydawniczą,

zajęcia dydaktyczne w obrębie zagadnień związanych

z pedagogiką społeczną i edukacją międzykulturową.

Seria wydawnicza

„Edukacja Międzykulturowa” Seria ukazuje się od 1992 roku. Pomysłodawcą i autorem logo serii jest

prof. zw. dr hab. Tadeusz Lewowicki. Przy współpracy Wyższej Szkoły

Pedagogicznej ZNP w Warszawie ukazało się 67 tomów, których

współredaktorami i autorami rozdziałów byli pracownicy ZPSiEM.

Od 2012 roku z udziałem pracowników ZPSiEM powstało 5 tomów:

Aksjologiczne konteksty

edukacji międzykulturowej

(2015)

Edukacja dzieci i młodzieży

w środowiskach zróżnicowanych

kulturowo (2014)

Kultura w edukacji

międzykulturowej… (2013)

Poza paradygmaty. Pedagogika

międzykulturowa. Księga

pamiątkowa dedykowana

profesorowi Tadeuszowi

Lewowickiemu Tom 2. (2012)

Poza paradygmaty. Pedagogika

wielostronna. Księga pamiątkowa

dedykowana profesorowi

Tadeuszowi Lewowickiemu Tom 1.

(2012)

Seria wydawnicza

„Pedagogika Społeczna” Seria (od 2014) wyraźnie eksponuje powiązania pedagogiki społecznej (zagadnień

edukacji międzykulturowej) z wiedzą gromadzoną na gruncie pedagogiki

porównawczej, specjalnej, psychologii, socjologii, antropologii, polityki społecznej

i innych nauk. Podejmuje próbę integracji subdyscyplin pedagogicznych i różnych

dziedzin nauki w celu zbudowania więzi terminologicznych. Płaszczyznami integracji są

m.in. kategorie: wychowania, tożsamości, aktywności, wsparcia, środowiska,

ogniskujące rzeczywiste wyzwania stojące przed edukacją w jej różnych postaciach

w kreującym się demokratycznym społeczeństwie obywatelskim.

Człowiek w przestrzeni lokalnej

– dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji

i integracji społecznej osób starszych

Szkoła - kultura -

środowisko lokalne

Człowiek w przestrzeni lokalnej –

dobre praktyki wspierania rozwoju,

aktywizacji i integracji społecznej

Cykl konferencji naukowych

„Edukacja międzykulturowa” W latach 1993-2012 Zakład Pedagogiki Ogólnej zorganizował 17 konferencji poświęconych różnym aspektom edukacji międzykulturowej. Od 2012 roku ZPSiEM razem z Zakładem Pedagogiki Ogólnej i Metodologii Badań kontynuuje cykliczne spotkania naukowe. Wspólnie zorganizowano dotychczas 4 konferencje:

• Edukacja dzieci i młodzieży w środowiskach zróżnicowanych kulturowo, Czeski Cieszyn – Ustroń Zawodzie, 14-16.10.2013;

• Edukacja w wielokulturowym świecie – doświadczenia i propozycje, Cieszyn, 14-15.05.2014;

• Sfery życia duchowego dzieci, młodzieży i dorosłych w środowiskach zróżnicowanych kulturowo, Cieszyn – Ustroń Zawodzie, 22-24.09.2014;

• Teoria i praktyka badań międzykulturowych . Dylematy metodologiczne, Cieszyn – Ustroń-Zawodzie, 8-10.06. 2015.

Cykl międzynarodowych konferencji naukowych

„Aktywizacja jednostek, grup i zbiorowości

w środowisku lokalnym”

Zapoczątkowany w 2014 roku cykl ma na celu wzmacnianie procesów integracji

społecznej, podniesienie aktywności obywatelskiej jednostek poprzez tworzenie lokalnego

forum współpracy pomiędzy przedstawicielami środowisk kształtujących rozwój

społeczności lokalnej. W konferencjach biorą udział wybitni przedstawiciele współczesnej

pedagogiki, jak również reprezentanci innych dyscyplin naukowych, a także liderzy

środowiska lokalnego Cieszyna. Każdemu spotkaniu naukowemu towarzyszą zajęcia

praktyczne adresowane do młodzieży. Tematyka dotychczasowych spotkań naukowych to:

I. Człowiek w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji

społecznej Innego w warunkach wielokulturowości (25.02.2014)

II. Senior w centrum oddziaływań edukacyjnych (18.03.2014)

III. Socjoterapia – jako forma wspierania rozwoju dzieci

i młodzieży (10.04.2014)

IV. Szkoła – kultura – środowisko lokalne (19-20.10.2015)

V. Człowiek w sytuacji zagrożenia wykluczeniem społecznym

i edukacyjnym (13-14.04.2016)

VI. Rodzina i szkoła w środowisku lokalnym (14-15.11.2016 r.)

IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa

Szkoła – kultura – środowisko lokalne

19-20 października 2015 r.

prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski podczas wystąpienia

(Uniwersytet Łódzki, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w

Warszawie)

V Międzynarodowa Konferencja Naukowa Człowiek w sytuacji zagrożenia

wykluczeniem społecznym i edukacyjnym 13-14 kwietnia 2016

prof. zw. dr hab. Tadeusz Pilch

(Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie)