3 w 1, czyli co kryją ballady Adama Mickiewicza…

A. Mickiewicz „Do M***” (fragment)

Podmiot liryczny, (ja liryczne) mówi, zwraca się z lirycznym wyznaniem.

*Rozbudowane porównanie

*Epitet

*Metafora (przenośnia)

Środki poetyckiego wyrazu:

*Anafora

Precz z moich oczu!... posłucham od razu,Precz z mego serca!... i serce posłucha,Precz z mej pamięci!... nie tego rozkazu

Moja i twoja pamięć nie posłucha.

Jak cień tym dłuższy, gdy padnie z daleka,Tym szerzej koło żałobne roztoczy, -

Tak moja postać, im dalej ucieka,Tym grubszym kirem twą pamięć pomroczy.

Na każdym miejscu i o każdej dobie,

Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił,

Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie,Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił.

„W głąb myśli i uczuć”

Liryka: Mówi podmiot liryczny (ja liryczne). Występują środki poetyckiego wyrazu (tropy

poetyckie): Metafora Porównanie Epitet Anafora I inne

Podmiot liryczny wyraża uczucia, myśli.

A. Mickiewicz - II część „Dziadów”(fragment)

Didaskalia – tekst poboczny dramatu

Bohaterowie prowadzą dialog lub monolog

Komentarz chóru – odwołanie do tradycji teatru antycznego

Guślarz - starzec pierwszy z chóru - chór wieśniaków i wieśniaczek - kaplica, wieczórChór:Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,Co to będzie, co to będzie? Guślarz:Zamknijcie drzwi od kaplicyI stańcie dokoła truny;Żadnej lampy, żadnej świécy,W oknach zawieście całuny.Niech księżyca jasność bladaSzczelinami tu nie wpada.Tylko żwawo, tylko śmiało.Starzec:Jak kazałeś, tak się stało. Chór:Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,Co to będzie, co to będzie? (…) Guślarz i Starzec:Jak listek z listkiem w powiewie,Kręcą się pod cerkwi wierzchołkiem;Jak gołąbek z gołąbkiem na drzewie,Tak aniołek igra z aniołkiem. Aniołek(do jednej z wieśniaczek)Do mamy lecim, do mamy.Cóż to, mamo, nie znasz Józia?Ja to Józio, ja ten samy,A to siostra moja Rózia.My teraz w raju latamy,Tam nam lepiej niż u mamy.Patrz, jakie główki w promieniu,Ubiór z jutrzenki światełka,A na oboim ramieniuJak u motylków skrzydełka.

„Życie na scenie”

Dramat:

Utwór przeznaczony do wystawienia na scenie.Bohaterowie prowadzą dialogi lub monologi.Występują didaskalia, czyli tekst poboczny

dramatu (wskazówki dla reżysera, aktorów, scenarzysty itd.)

A. Mickiewicz „Zając i żaba” (fragment)

Szarak, co nieraz bywał w kłopotach i trwogach,Nie tracąc serca, póki czuł się rączy,Teraz podupadł na nogach.Poczuł, że się źle z nim skończy.(…)Tak z płaczem gdy do stawu zwraca skoki słabe,Po drodze stąpił na żabę.Ta mu, jak raca, drgnąwszy spod nóg szusłaI z góry na łeb w staw plusła.A zając rzekł do siebie: "Niech nikt nie narzeka,Że jest tchórzem, bo cały świat na tchórzu stoi;Każdy ma swoją żabę, co przed nim ucieka,I swojego zająca, którego się boi".r. 1829

Narrator opowiada… historię zająca, wierszem

Wprowadzono wypowiedź bohatera – zająca, czyli mowę niezależną

„W świecie narratora”

Epika:

Narrator opowiada,Prozą lub wierszem,Fabuła (początek, rozwinięcie wątku,

zakończenie)Różne formy wypowiedzi (charakterystyka

postaci, opis miejsca itd.)

Adam Mickiewicz „Romantyczność”

Ballada należy do epiki,lecz zawiera:

1. Elementy epickie (narracja)2. Elementy liryczne (obrazowanie

poetyckie, tropy poetyckie)3. Elementy dramatyczne (dialogi,

monologi)

Ballada – muzyczne komentarze

Chopin Fryderyk Franciszek (1810-1849), kompozytor i pianista polski. Urodzony w Żelazowej Woli, był synem Justyny z Krzyżanowskich i Mikołaja Chopina, nauczyciela pochodzącego z Lotaryngii.Chopin tworzył niemal wyłącznie utwory przeznaczone na fortepian, instrument typowy dla okresu romantyzmu muzycznego.Nowy gatunek muzyki fortepianowej stworzył Chopin w 4 balladach. Bezpośrednie inspiracje kompozytora utworami literackimi (np. balladami A. Mickiewicza) nie są w pełni udowodnione. Niewątpliwie jednak występuje w balladach zjawisko narracyjności, wyrażające się m.in. w ciągłości linii melodycznej, występowaniu silnych kontrastów dynamicznych i fakturalnych (Ballada Fdur).

Ballada – malarskie komentarze

Maurycy Gottlieb „Czaty”

Ballada – malarskie komentarze

Dante Gabriel Rossetti „Beata (Beatrix)”

Zadanie domowe:1.Napisz, czy obraz pt. „Beata (Beatrix)” może być ilustracją do ballady „Romantyczność”? Uzasadnij swoje zdanie. Weź pod uwagę klimat obrazu, nastrój. 2. Wejdź na stronę internetową www.ela.tomana.net/dlaucznia. Na podstawie zamieszczonych tam materiałów uzupełnij notatkę w zeszycie.

Czas na wykonanie tych zadań – 4 dni.