Zaburzenia treści i formy myśleniaZaburzenia myślenia mogą dotyczyć treści myślenia oraz formy myślenia.Do zaburzeń treści myślenia zaliczamy:1. Myśli nadwartościowe- to przekonania w zasadzie prawdziwe, które

zyskują bardzo silny wpływ na decyzje, zachowania i całe postepowanie człowieka. Człowiek zachowuje się mało elastycznie, jednostronnie a co za tym idzie dysfunkcjonalnie.

2. Urojenia- to fałszywe przekonania pochodzenia chorobowego. Cechuje je:

- fałszywość (rozmijanie się przekonań chorego z przekonaniami otoczenia)

- kontekst chorobowy (czyli występowanie innych objawów psychopatologicznych)

- niezwykle silne odczucie rzeczywistości

- niekorygowalność czyli niepodatność na tłumaczenia

3. Myśli natrętne (obsesje)- myśli uporczywie nawracające, narzucające się choremu z poczuciem przymusu mimo prób ich oddalenia.

Zaburzenia formy myślenia dzielimy na:

A) Zaburzenia toku myśleniaB) Zaburzenia struktury i funkcji myślenia

Do zaburzeń toku myślenia zaliczamy:

1. Spowolnienie/zahamowanie- jest to różnego stopnia ograniczenie szybkości, spontaniczności oraz zmienności myślenia i wypowiadania się. Spowolnienie odnosi się bardziej do spontaniczności i zmienności wątków. Powoduje powolność i pauzy w mówieniu.

Często występuje w zaburzeniach organicznych i schizofrenii.Zahamowanie- dotyczy bardziej samej szybkości rozwijania wątków. Występuje w depresji.2. Przyspieszenie - różnego stopnia wzmożenie szybkości przesuwania się, zmienności, inicjowania coraz to nowych wątków myślenia.3. Otamowanie- chwilowa, zwykle nieoczekiwana pauza w biegu myśli i wypowiedzi.4. Natłok (mantyzm)- subiektywne poczucie uciążliwego nadmiaru spontanicznie pojawiających się kolejnych wątków i tematów myślenia.5. Rozwlekłość, drobiazgowość- skłonność do inicjowania nowych, kolejnych zwykle zbędnych wątków wypowiedzi mimo niezakończenia już zaczętych. Jeśli występuje nadmierne uszczegóławianie mówimy o drobiazgowości.6. Stereotypie, perserweracje, iteracje- są to różne formy powtarzania, zawężania tych samych tematów, zdań lub wyrażeń.

7. Werbigeracje- kolejne jakby ,,seryjne” powtarzanie słów, fraz w formie dosłownej lub nieco zmieniającej się. 8. Mutyzm- brak reakcji słownych mimo zachęt i poleceń kierowanych do chorego.

Do zaburzeń struktury i funkcji myślenia należą:1. Zubożenie myślenia/ alogia- jest to ograniczanie ilościowej lub treściowej

zawartości myślenia i wypowiedzi.2. Myślenie nieskładne- zakłócenie reguł wiązania składników myślenia w

spójna całość np. (porzucanie wątku), dźwięczenie (kojarzenie nie na zasadzie związków logicznych ale fonetycznego podobieństwa słów).

3. Myślenie niekomunikatywne do którego należą:a) myślenie dereistyczne (oderwane od rzeczywistości)b) myślenie autystyczne (przeniesienie zainteresowania chorego na własne

życie wewnętrzne)c) myślenie odnoszące do siebie (potrzeba odnoszenia wszelkiej

komunikacji do siebie)

4. Myślenie paralogiczne- jest to komunikowanie się za pomocą wypowiedzi wyraźnie odbiegających od logiki.5. Rozkojarzenie- wypowiedzi stają się mało lub zupełnie niezrozumiałe. Całkowicie chaotyczny sposób wypowiadania się, w którym logika, składnia i funkcje komunikacyjne zanikają nazywamy schizofazją (sałata słowna).6. Splatanie/inkoherencja- złożone zaburzenie struktury i czynności myślenia, które prowadzi do wypowiedzi niezrozumiałych, niekomunikatywnych i wybitnie nieskładnych.7. Afazje- są to różnorodne zaburzenia mowy powstające na skutek uszkodzenia mózgu.

Zaburzenia uczuciowościEmocja, uczucie to subiektywnie odczuwany stan psychiczny, który przynagla do rozpoczęcia pewnych działań i któremu towarzyszą różne zmiany cielesne, ekspresja mimiczna oraz zachowanie.

I Obniżenie nastroju- dłużej utrzymujący się ujemny ton emocjonalny i ujemne zabarwienie uczuciowe wszystkich przeżyć (np. smutek, bezradność, beznadziejność, ból istnienia). Wyróżniamy m.in. nastrój depresyjny, dystymiczny, depresyjno-dysforyczny.II Podwyższenie nastroju- cechuje się wybitnie dodatnim tonem i zabarwieniem emocjonalnym wszystkich przeżyć, które chory opisuje jako: radość, wesołość, entuzjazm, poczucie mocy.Wyróżniamy nastrój maniakalny, euforyczny, moriatyczny (odmiana euforii ze szczególnie nasiloną wesołkowatością, tendencją do błaznowania-przy uszkodzeniu płatów czołowych), ekstatyczny (cechuje się wzmożeniem nastroju z odcieniem ekstazy)

III Lęk- jest to stan emocjonalny, w którym dominuje uczucie zagrożenia, zatrważającej zmiany wywodzącej się z nieznanego źródła.Wyróżniamy: lęk uogólniony tzw. wolno płynący lęk napadowy (krótki i bardzo silny) w postaci panikiIV Złość (dysforia)- to stan emocjonalny, w którym dominuje negatywnie przeżywane wzburzenie związane z poczuciem ograniczenia lub zablokowania możliwości osiągniecia własnych celów. Mogą być wybuchy złości i złość uogólniona.V Zobojętnienie uczuciowe, apatia, stępienie- ograniczenie lub brak przeżywania uczuć.VI Spłycenie uczuciowe (sztywność, bladość)- wyraża się zatraceniem intensywności, amplitudy, modulacji, zabarwienia reakcji emocjonalnych na zachodzące wydarzenia, wypowiedzi, osoby i okoliczności.VII zaleganie uczuć- tendencja do długotrwałego utrzymywania się stanów emocjonalnych w mało lub niezmienionej postaci.

VIII Lepkość uczuciowa- niemożność oderwania się od jakiś uczuć i przejścia nad nimi do porządku. Utrudnia to zachowanie dystansu emocjonalnego wobec ludzi i okoliczności i nadmierne wikłanie się w reakcje lub związki uczuciowe.IX Chwiejność uczuciowa- występuje nadmierna zmienność, niestałość, nietrwałość nastroju.X Nietrzymanie uczuć- przejawia się tendencją do wyzwalania gwałtownych i intensywnych reakcji uczuciowych, które wyłamują się spod kontroli z powodu błahych bodźców.

Zaburzenia czynności motywacyjnychI Zaburzenia aktywności ruchowej:1. Spowolnienie lub zahamowanie ruchowe.2. Przyspieszenie/pobudzenie ruchowe.3. Ruchy mimowolne(nie podlegające woli): drżenia, ruchy

pląsawicze, ruchy atetotyczne- drobne nieregularne ruchy w odsiebnych częściach kończyn górnych, dystonie, dyskinezy, ruchy baliczne- szybkie, nieregularne obszerne skręcające ruchy w dosiebnych częściach kończyn, mioklonie- krótkotrwałe, szybkie skurcze części lub całości mięśnia: szarpnięcia, zrywania, tiki.

4. Stereotypie, perserweracje, iteracje ruchowe5. Czynności natrętne (kompulsje)6. Parakinezy- niezwykłe formy aktywności ruchowej typowe dla

katatonii. Należą do nich:

a) Katalepsja- nienaturalne wzmożone napięcie mięśnioweb) Zastyganie-wybitne spowolnienie ruchów powodujące, że

pozycja nadana ciału chorego z trudem i bardzo wolno powraca do stanu pierwotnego.

c) Giętkość woskowa- plastyczność napięcia mięśniowego i uległość chorego pozwalają nadać jego ciału pozycje prawie dowolną ograniczona jedynie ruchomością stawów. Pozycja ta jest nienaturalna, niezwykła.

d) Objawy echa- natychmiastowe, wiernie jakby automatyczne powtarzanie za rozmówcą gestów (echopraksja), wyrazu twarzy (echomimia), lub wypowiedzi (echolalia).

e) Automatyzm nakazowy- skrajna uległość chorego wobec mimowolnych sugestii płynących z otoczenia

f) Automatyczna uległość-automatyczne, bezrefleksyjne podporządkowanie się chorego poleceniom czy sugestiom otoczenia

g) negatywizm- bezzasadny opór chorego lub przeciwstawianie się sugestiom i poleceniom płynącym z otoczenia. Jest czynny i bierny. Czynny polega na aktywnym przeciwstawianiu się poleceniom, a bierny na niepodejmowaniu.h) apraksja- niemożność wykonywania ruchów mimo sprawności ruchowej i zrozumienia polecenia. Czasem ruch jest wykonany spontanicznie ale nie może być wykonany na polecenie.

Zaburzenia spostrzegania

1. Przeżycia ejdetyczne- są to raczej wyobrażenia lub wspomnienia.2. Zniekształcenie spostrzegania (anomalie)- są to spostrzeżenia

rzeczywistych przedmiotów, prawidłowo rozpoznawanych, zakwalifikowanych i umiejscowionych w realnej przestrzeni cechujące się jednak zmienną niektórych właściwości spostrzeganych przedmiotów. Mogą wystąpić po środkach halucynogennych, w uszkodzeniach mózgu, migrenie, chorobach psychicznych w których występują omamy.

3. Paraidolie- są to spostrzeżenia nierzeczywiste wyprowadzone (np. wypatrzone, wysłuchane) z jednostajnego tła, nieostrego lub rytmicznie ukształtowanego tła.

4. Złudzenia (iluzje)- sa to błędnie rozpoznawane spostrzeżenia istniejących realnie przedmiotów, którym towarzyszy

Mniej lub bardziej stanowczy sąd realizujący. Dzieli je się zwykle stosownie do rodzaju zmysłów.5. Omamy (halucynacje)- to spostrzeżenia nieistniejących w rzeczywistości przedmiotów, którym towarzyszy błędny sąd realizujący. Poczucie realności nie podlega korekcie.6. Parahalucynacje- to wrażenia lub spostrzeżenia nieistniejących realnie przedmiotów, których nie traktuje chory jako realnych przedmiotów rzeczywistości (brak sadu realizującego), np. błyski, migoczące punkty w migrenie.7. Deficyty zmysłowe- jest to częściowa lub całkowita utrata wrażeń z poszczególnych zmysłów.8. Agnozje- niemożność rozpoznawania danego przedmiotu (chory opisuje go ale nie potrafi nazwać).