patomorfologia.lublin.pl

1

Łacińsko-polski słowniczek pojęć dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego

ZAPALENIA

Rubor - zaczerwienienie

Calor - podwyższona temperatura

Dolor - ból

Tumor - guz (obrzmienie)

Functio laesa - upośledzenie czynności

Inflammatio - zapalenie

Inflammatio focalis - z. ogniskowe

Inflammatio circumscripta - z. ograniczone

Inflammatio diffusa - z. rozlane, rozległe

Inflammatio superficialis - z. powierzchniowe

Inflammatio profunda - z. głębokie

Inflammatio interstitialis - zapalenie śródmiąższowe

Inflammatio parenchymatosa - zapalenie miąższowe

I. non specifica/specifica - zapalenie nieswoiste/

swoiste

Inflammatio acuta - zapalenie ostre

Inflammatio subacuta - zapalenie podostre

Inflammatio chronica - zapalenie przewlekłe

Inflammatio chronica exacerbata - zapalenie przewlekłe

zaostrzone

Resolutio - rozejście

Ulcus, ulceratio - wrzód, owrzodzenie

Fistula - przetoka

Inflammatio exsudativa - zapalenie wysiękowe

Exsudatio - wysiękanie

Exsudatum - wysięk

Transsudatum - przesięk

Inflammatio serosa - zapalenie surowicze

Inflammatio catarrhalis - zapalenie nieżytowe

Catarrhus - nieżyt

patomorfologia.lublin.pl

2

Inflammatio fibrinosa - zapalenie włóknikowe

I. pseudomembranosa - zapalenie rzekomobłoniaste

(diphteroides) (błonicowate)

Inflammatio escharotica - zapalenie zestrupiające

Inflammatio purulenta - zapalenie ropne

Pus - ropa

Suppuratio - ropienie

Empyema - ropniak

Empyema pleurae - ropniak opłucnej

(pyothorax)

Pyoarthrosis - ropniak stawu

Pyometra - ropniak jamy macicy

Pyosalpinx - ropniak jajowodu

Pyonephrosis - roponercze

Pyocephalus internus - obecność ropy w układzie

komorowym mózgu

Pyorrhoea - ropotok

Abscessus - ropień

Abscessus immaturus - ropień niedojrzały

Abscessus maturus - ropień dojrzały

A. metastaticus - ropień przerzutowy

Furunculus - czyrak

Carbunculus - czyrak mnogi, karbunkuł

Hordeolum - jęczmień

Phlegmone - ropowica

Panaritium - zastrzał

Paronychia - zanokcica

Inflammatio gangraenosa - zapalenie zgorzelinowe

(ichorosa) (posokowate)

Gangraena - zgorzel

Ichor - posoka

Inflammatio haemorrhagica - zapalenie krwotoczne

Inflammatio alterativa - zapalenie uszkadzające

Alteratio - uszkodzenie

patomorfologia.lublin.pl

3

Inflammatio proliferativa - zapalenie rozplemowe

(productiva) (wytwórcze)

Proliferatio - rozplem

Granulatio - ziarnina, ziarninowanie

Granulatio non specifica - ziarnina nieswoista

Fibrosis - włóknienie

Organisatio - organizacja

Cicatrix - blizna

Adhaesiones (synechiae) - zrosty

Adhaesiones funiculares - zrosty powrózkowate

Adhaesiones planiformes - zrosty płaszczyznowe

Obliteratio - zarośnięcie

Cirrhosis hepatis - marskość wątroby

Inflammatio granulomatosa - zapalenie ziarniniakowe

Granuloma - ziarniniak

Tuberculosis - gruźlica

Sarcoidosis - sarcoidoza

patomorfologia.lublin.pl

4

Przykłady nazw zapaleń w różnych lokalizacjach

Uwaga: studentów obowiązuje znajomość ogólnych zasad nomenklatury

łacińskiej zapaleń i umiejętność tworzenia nazw zapaleń od nazw

określonych narządów lub struktur. Podano głównie przykłady tych

nazw, które nie wywodzą się od łacińskich nazw narządów lub

struktur.

Cholangitis - zapalenie dróg żółciowych

Cholecystitis - zapalenie pęcherzyka

żółciowego

Cholecystitis calculosa/ - kamicze/bezkamicze

acalculosa z. pęcherzyka żółciowego

Colitis - zapalenie jelita grubego

(okrężnicy)

Cystitis (urocystitis) - z. pęcherza moczowego

Dermatitis - zapalenie skóry

Encephalitis - zapalenie mózgu

Encephalomyelitis - zapalenie mózgu i rdzenia

kręgowego

Endocarditis - zapalenie wsierdzia

Enteritis - zapalenie jelita cienkiego

Gastritis - zapalenie żołądka

Leptomeningitis - zapalenie opon miękkich

Lymphadenitis (lymphonodulitis) - zapalenie węzłów chłonnych

Lymphangitis - zapalenie naczyń chłonnych

Myocarditis - z. mięśnia sercowego

Nephritis - zapalenie nerek

Glomerulonephritis - kłębuszkowe z. nerek

Pyelonephritis - odmiedniczkowe z. nerek

Pancarditis - z. osierdzia, mięśnia

sercowego i wsierdzia

Pericarditis - zapalenie osierdzia

Pericarditis constrictiva - zaciskające z. osierdzia

Cor villosum (cor hirsutum) - „serce kosmate”

patomorfologia.lublin.pl

5

Pneumonia - zapalenie płuc

Pneumonia lobaris (p. fibrinosa, - zapalenie płuc płatowe

p. crouposa, pleuropneumonia) (włóknikowe, krupowe,

zapalenie płuc i opłucnej)

Carnificatio pulmonis - zmięsowacenie płuca

Bronchopneumonia (pneumonia - z. płuc odoskrzelowe

lobularis, p. multifocalis) (płacikowe,wieloogniskowe)

Pneumonia interstitialis - z. płuc śródmiąższowe

Proctitis - zapalenie odbytnicy

Proctocolitis - zapalenie jelita grubego

Rhinitis - zap. błony śluzowej nosa

Stomatitis - zapalenie jamy ustnej

Choroby zakaźne i pasożytnicze

Infectio - zakażenie

Infectio ascendens - zakażenie wstępujące

Infectio descendens - zakażenie zstępujące

Infectio haematogenes - zakażenie krwiopochodne

Bacteriaemia - obecność bakterii we krwi

Sepsis, septicaemia - posocznica

Sepsis cryptogenes - p. o nieznanym punkcie

wyjścia

Pyaemia - ropnica

Toxaemia - obecność toksyn

(bakteryjnych) we krwi

Actinomycosis - promienica

Amoebiasis - czerwonka pełzakowa

Angina - ostre paciorkowcowe z.

migdałków podniebiennych

i gardła

Anthrax - wąglik

Brucellosis - brucelloza

Cholera - cholera

patomorfologia.lublin.pl

6

Condyloma acuminatum - kłykcina kończysta

Cytomegalia - cytomegalia

Diphtheria - błonica

Myocarditis diphtherica - błonicze zapalenie mięśnia

sercowego

Dysenteria - czerwonka

Influenza - grypa

Lepra - trąd

Lepra tuberculoides - postać trądu o charakterze

zapalenia ziarniniakowego

Lepra lepromatosa - postać trądu bez tworzenia

ziarniniaków

Lues (syphilis) - kiła

Endarteriolitis obliterans - zarostowe zapalenie

tętniczek

Lues congenita - kiła wrodzona

Pneumonia alba - (kiłowe) białe zapalenie

płuc

Pemphigus lueticus - pęcherzyca kiłowa

Osteochondritis luetica - kiłowe zapalenie kości

i chrząstki

Nasus sellaris - nos siodełkowaty

Lues acquisita - kiła nabyta

Lues primaria - kiła pierwszorzędowa

Affectio primaria - objaw pierwotny

Sclerosis primaria - stwardnienie pierwotne

Ulcus durum - wrzód twardy

Lues secundaria - kiła drugorzędowa

Exanthema lueticum - osutka kiłowa skóry

Enanthema lueticum - osutka kiłowa błon

śluzowych

Condyloma latum - kłykcina płaska

Alopecia luetica - wyłysienie kiłowe

Lues tertiaria - kiła trzeciorzędowa

Gumma - kilak

patomorfologia.lublin.pl

7

Mesoaortitis luetica - kiłowe zapalenie błony

środkowej aorty

Tabes dorsalis - wiąd rdzenia

Paralysis progressiva- porażenie postępujące

Morbilli - odra

Mycosis - grzybica

Aspergillosis - grzybica kropidlakowa,

aspergiloza

A. bronchopulmonalis - aspergiloza oskrzelowo-

(allergica) płucna (alergiczna)

Aspergillosis invasiva - aspergiloza inwazyjna

Aspergilloma - grzybniak kropidlakowy

Candidiasis - bielnica

Aphta - pleśniawka

Cryptococcosis (torulosis) - kryptokokoza (toruloza)

Pneumocystosis - pneumocystoza, zakażenie

Pneumocystis jiroveci

Pneumonia pneumocystica - pneumocystozowe

(plasmacellularis) (plasmatycznokomórkowe)

zapalenie płuc

Pertussis - krztusiec

Poliomyelitis anterior acuta - ostre zapalenie rogów

przednich rdzenia

kręgowego (choroba

Heinego-Medina)

14

Rhinoscleroma - twardziel

Toxoplasmosis - toksoplazmoza

Tuberculosis - gruźlica

Tuberculum - gruzełek

Focus tuberculosus primarius - gruźlicze ognisko

pierwotne

Complexus tuberculosus - gruźliczy zespół pierwotny

primarius

Tuberculosis miliaris - gruźlica prosowata

Tuberculosis cavernosa - gruźlica jamista

patomorfologia.lublin.pl

8

Caverna tuberculosa - jama gruźlicza

Tuberculosis fibrosa - gruźlica włóknista

Tuberculosis acinosa - gruźlica groniasta

Tuberculosis nodosa - gruźlica guzkowa

Tuberculosis caseosa - gruźlica serowata

Pneumonia gelatinosa - gruźlicze galaretowate

zapalenie płuc

Pneumonia caseosa - gruźlicze serowate

zapalenie płuc

Abscesus frigidus - ropień zimny (opadowy)

(hypostaticus)

Tularaemia - tularemia

Typhus abdominalis - dur brzuszny

Typhus exanthematicus - dur plamisty

Variola vera - ospa prawdziwa

Oxyuriasis - owsica

Schistosomiasis - schistosomatoza

Taeniasis - tasiemczyca

Cysticercosis - wągrzyca

Trichinosis, trichinellosis - włośnica

Choroby związane z zaburzeniami immunologicznymi

Amyloidosis - skrobiawica

Amyloidosis circumscripta lienis – s. ograniczona śledziony

(„śledziona sagowata”)

Amyloidosis diffusa lienis - s. rozlana śledziony

(„śledziona sadłowata”

Anaemia perniciosa - niedokrwistość złośliwa

Arthritis rheumatoidea - reumatoidalne zapalenie

(morbus rheumatoideus) stawów (choroba

reumatoidalna)

Nodulus rheumatoideus - guzek reumatoidalny

Dermatomyositis - zapalenie skórno-

patomorfologia.lublin.pl

9

mięśniowe

Lupus erythematosus disseminatus - toczeń (liszaj)

rumieniowaty układowy

(trzewny)

Glomerulonephritis luposa - toczniowe kłębuszkowe

zapalenie nerek

Melasma suprarenale - pierwotna przewlekła

niewydolność kory

nadnerczy

Morbus rheumaticus - choroba reumatyczna

Endocarditis rheumatica - reumatyczne z. wsierdzia

Myocarditis rheumatica - reumatyczne zapalenie

mięśnia sercowego

Pericarditis theumatica - reumatyczne z. osierdzia

Pancarditis rheumatica - reumatyczne zapalenie

całego serca

Chorea minor - pląsawica mała (Sydenhama)

Myasthenia gravis - miastenia, męczliwość

(nużliwość) mięśni

Pemphigus vulgaris - pęcherzyca zwykła

Periarteriitis (polyarteriitis, - guzkowe zapalenie tętnic

panarteriitis) nodosa

Polymyositis - zapalenie wielomięśniowe

Scleroderma - twardzina

Sclerosis multiplex - stwardnienie rozsiane

Struma parenchymatosa (diffusa) - wole miąższowe (rozlane)

toxica nadczynne (choroba

Gravesa-Basedowa

Thyreoiditis lymphocytica - zapalenie limfocytowe

(thyreoiditis Hashimoto) tarczycy

(choroba Hashimoto)