Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Chojnice

Projekt pn. opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Chojnice wspfinansowany jest przez Uni Europejsk ze rodkw Funduszu Spjnoci wramach Programu Operacyjnego Infrastruktura irodowisko

Plan Gospodarki

Niskoemisyjnej

Gmina Chojnice

Chojnice, grudzie 2015 r.

Spis Treci

I. STRESZCZENIE5II. WSTP8II.1. Dlaczego potrzebny jest nam plan gospodarki niskoemisyjnej?8II.2. Podstawy prawne opracowania Planu9II.3. Analiza dokumentw strategicznych oraz ram prawnych dla gospodarki niskoemisyjnej9II.4. Dokumenty na poziomie midzynarodowym10II.5. Dokumenty na poziomie krajowym14II.6. Dokumenty na poziomie regionalnym23II.7. Dokumenty na poziomie lokalnym28II.8. Metodologia29III. ANALIZA STANU OBECNEGO32III.1. Charakterystyka gminy32III.2. Demografia36III.3. Gospodarka38III.4. Infrastruktura techniczna43III.5. Energetyka46III.5.1. Elektroenergetyka46III.5.2. Gazownictwo47III.5.3. Ciepownictwo47III.5.4. Owietlenie uliczne48III.5.5. Odnawialne rda energii48III.6. Stan powietrza atmosferycznego55III.7. Komunikacja58III.8. Gospodarka odpadami62IV. IDENTYFIKACJA OBSZARW PROBLEMOWYCH65IV.1. Budownictwo i mieszkalnictwo65IV.2. Energetyka i OZE66IV.3. Transport68V. ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE69VI. WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI DWUTLENKU WGLA72VI.1. Bilans emisji z obszaru gminy Chojnice76VI.1. Podsumowanie bazowej inwentaryzacji emisji77VII. ANALIZA SWOT78VIII. WIZJA I MISJA82IX. CELE STRATEGICZNE I SZCZEGOWE84X. PLAN DZIAA DO ROKU 202087X.1. Dziaania wynikajce z dugoterminowej strategii90X.2. Dziaania krtko/rednioterminowe105X.3. Harmonogram rzeczowo-finansowy118XI. MONITORING I RAPORTOWANIE POSTPW122XII. RDA FINANSOWANIA DZIAA125XIII. PODSUMOWANIE128XIV. BIBLIOGRAFIA130XV. SPIS TABEL, MAP I WYKRESW131

STRESZCZENIE

Plan gospodarki niskoemisyjnej to dokument o charakterze strategicznym/operacyjnym, ktrego celem jest zarzdzanie emisjami gazw cieplarnianych na poziomie gmin. Dokument wskazuje kierunki w zakresie dziaa inwestycyjnych i nieinwestycyjnych.

Polskie miasta i gminy na szerok skal przystpiy do walki z globalnym ociepleniem na pocztku 2014 roku. Z pomoc rodkw, pochodzcych z dotacji Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, zostan stworzone plany gospodarki niskoemisyjnej, ktrych celem jest:

oszacowanie iloci emitowanych na terenie gminy gazw cieplarnianych,

zaplanowanie moliwych dziaa, ograniczajcych te emisje,

uwzgldnienie kwestii emisji gazw cieplarnianych w planowanych inwestycjach,

znalezienie rde wspfinansowania przedsiwzi proekologicznych.

PGN ma si przyczyni take do osignicia celw okrelonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.:

redukcji emisji gazw cieplarnianych,

zwikszenia udziau energii pochodzcej ze rde odnawialnych,

redukcji zuycia energii finalnej, co ma zosta zrealizowane poprzez podniesienie efektywnoci energetycznej.

Biorc pod uwag powysze, cel gwny PGN dla gminy Chojnice zosta okrelony jako:

Lepsza jakoci ycia mieszkacw gminy Chojnice poczona z rozwojem gospodarczym, bdca efektem wdroenia dziaa niskoemisyjnych w segmencie publicznym oraz prywatnym.

Wskazane zostay take nastpujce cele strategiczne:

Cel strategiczny 1: Redukcja emisji gazw cieplarnianych do 2020 roku,

Cel strategiczny 2: Zwikszenie do 2020 roku udziau energii ze rde odnawialnych,

Cel strategiczny 3: Redukcja do 2020 roku zuycia energii finalnej,

Cel strategiczny 4: Redukcja zanieczyszcze do powietrza.

Plan uwzgldnia bardzo wiele obszarw funkcjonowania gminy mieszkalnictwo, transport, gospodark odpadami, czy produkcj energii cieplnej i elektrycznej; uwzgldnia rwnie tzw. nisk emisj, czyli emisj powodowan przez transport publiczny i prywatny, emisj pyw i szkodliwych gazw, pochodzcych z lokalnych kotowni wglowych i domowych piecw grzewczych. Wszystkie te dziedziny ludzkiej aktywnoci powoduj wzrost stenia gazw cieplarnianych w atmosferze i tym samym negatywnie wpywaj na komfort i zdrowie mieszkacw.

W Planie gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Chojnice zostay uwzgldnione dziaania majce na celu ograniczaniu emisji z powyszych obszarw, jak i planowane dziaania na rzecz ekologicznej edukacji mieszkacw oraz promocji zachowa proekologicznych. Dziaania zostay przedstawione w perspektywie krtko/rednio- i dugoterminowej wraz ze wskazaniem ich szacunkowych kosztw i przewidywanych rde finansowania. Ustalone zostay rwnie zasady monitorowania i raportowania wynikw prowadzonej polityki ekologiczno-energetycznej.

W wyniku przeprowadzonej bazowej inwentaryzacji emisji okrelono, e sumaryczna emisja w roku bazowym (tj. 2010) wyniosa 82437,4 Mg CO2.

W wyniku realizacji dziaa ujtych w PGN dla gminy Chojnice moliwe bdzie ograniczenie emisji na poziomie 4322,56 Mg CO2. Ostatecznie emisja w 2020 roku wyniesie zatem 78114,84 Mg CO2, co oznacza redukcj na poziomie 5,24 %.

Zuycie energii finalnej w gminie Chojnice w roku 2010 wynioso 126902 MWh Okrelone wharmonogramie rzeczowo-finansowym dziaania pozwalaj na zaoszczdzenie 11242,4 MWh energii, co stanowi redukcj zuycia energii finalnej o 8,86 % w stosunku do roku bazowego.

Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji zuycia energii finalnej w Gminie w roku 2010, proponowane wharmonogramie rzeczowo-finansowym dziaania umoliwi zwikszenie udziau energii ze rde odnawialnych o 1607,49 MWh energii rocznie do roku 2020, co stanowi wzrost o 1,27 %.

Z uwagi na przekroczenia poziomw dopuszczalnych dla pyu zawieszonego PM10 i zawartego w nim benzo(a)pirenu dla strefy pomorskiej, w 2013 roku Sejmik Wojewdztwa Pomorskiego uchwali Program Ochrony Powietrza.. Wrd dziaa wskazanych do realizacji wymieni naley:

1) ograniczenie emisji z indywidualnych systemw grzewczych oraz z transportu,

2) rozwj sieci gazowych,

3) zaopatrywanie mieszka w ciepo z nonikw, ktre nie powoduj nadmiernej emisji zanieczyszcze,

4) dziaania prewencyjne na poziomie wydawania decyzji rodowiskowych,

5) uwzgldnianie w zamwieniach publicznych problemw ochrony powietrza poprzez odpowiednie przygotowywanie specyfikacji,

6) kontrola gospodarstw domowych w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadw oraz spalania pozostaoci rolinnych z ogrodw na powierzchni ziemi, a take zakazy wypalania k, pastwisk itp.

7) dziaania promocyjne i edukacyjne.

WSTPDlaczego potrzebny jest nam plan gospodarki niskoemisyjnej?

W ostatnich latach skutki globalnego ocieplenia stay si wyczuwalne dla kadego czowieka przesuwaj si strefy opadw, co powoduje powodzie w rejonach, gdzie one nie wystpoway; due rejony Ziemi stepowiej, co negatywnie wpywa na produkcj roln; bardzo szybko zwiksza si liczba gwatownych burz i orkanw, ktre powoduj straty w ludziach i infrastrukturze. Makroekonomiczne koszty globalnego ocieplenia s szacowane nawet na kilkaset miliardw EURO rocznie. Gwn tego przyczyn jest gwatowny wzrost zawartoci gazw cieplarnianych w atmosferze w ostatnich 150 latach. Zakada si, e to dziaania czowieka s odpowiedzialne za wzrost emisji. Dlatego rzdy wikszoci pastw zdecydoway si na dziaania majce na celu ograniczenia emisji gazw cieplarnianych do atmosfery.

Midzy innymi z tych powodw doszo do podpisania w 1992 roku midzynarodowej Ramowej konwencji Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, ktra okrelaa zasady wsppracy pastw w celu ograniczenia emisji gazw cieplarnianych do atmosfery. Unia Europejska peni wiodc rol w okrelaniu celw redukcyjnych oraz wdraaniu nowych polityk, dotyczcych przeciwdziaania zmianom klimatycznym. Polska staa si czonkiem Unii Europejskiej ponad 10 lat temu, wic problem ten dotar rwnie do nas, wymuszajc zmiany wobszarze wytwarzania energii, czy uszczelniania procesw produkcyjnych.

Zgodnie z tendencj midzynarodow dziaania zwizane z przeciwdziaaniem zmianom klimatycznym podejmowane s na coraz niszych poziomach organizacyjnych spoeczestw. W pierwszej kolejnoci byy to rozmowy globalne na arenie midzynarodowej, nastpnie konkretne zobowizania poszczeglnych pastw, wreszcie systemy typu cap-and-trade (jak europejski ETS), ktre nakaday limity emisyjne na konkretne przedsibiorstwa. Plany gospodarki niskoemisyjnej s kolejnym krokiem wtym kierunku, przenoszc cz ciaru walki z globalnym ociepleniem na samorzdy lokalne. Najwiksza rezerwa emisyjna, tj. obszar, w ktrym jest jeszcze najwicej miejsca na ograniczanie emisji, to spoeczestwo. I wanie poprzez odpowiednie gospodarowanie zasobami wsplnot lokalnych mona jeszcze osign znaczce efekty.

Dziaania, nawet jednego czowieka, maj wpyw na ilo emisji gazw cieplarnianych uwalnianych do atmosfery, a take na zmiany klimatyczne. Gdy zuywamy energi elektryczn, do atmosfery trafia dwutlenek wgla, uwolniony podczas spalania wgla w elektrowni. Dla przykadu - gotowanie w jak najmniejszej iloci wody i korzystanie z przykrywek moe obniy zuycie prdu zuywanego podczas tego procesu nawet o 15%. Uywanie garnkw o rednicy wikszej o 2 cm od wielkoci pyty grzejnej zaoszczdzi nawet 20% energii. Regularne usuwanie kamienia z czajnika elektrycznego to mniejsze o 10% zuycie prdu. Z kolei szron o gruboci 7mm spowoduje dwukrotnie wikszy pobr energii przez zamraark.

Bank wiatowy w swoim raporcie z 2011 roku zauway, e Polsce udao si w latach 90-tych ubiegego wieku przeksztaci z gospodarki centralnie planowanej w ekonomi wolnorynkow i w najbliszych latach z powodzeniem moe przeksztaci j wgospodark niskoemisyjn. Dziaania na rzecz zrwnowaonego rozwoju wzakresie niskoemisyjnoci, rozwoju opartego na efektywnoci energetycznej, wykorzystaniu energii odnawialnej oraz zrwnowaonej produkcji ikonsumpcji umoliwi regionom walk ze zmianami klimatycznymi, przy jednoczesnym pobudzeniu gospodarki itworzeniu nowych miejsc pracy.

Podstawy prawne opracowania Planu

Zgodnie z przepisami polskiego czy unijnego prawa jednostka samorzdu terytorialnego nie ma obowizku przygotowania planu gospodarki niskoemisyjnej. Jest to wic dobrowolna inicjatywa wadz lokalnych.

Jednake po przyjciu PGN przez Rad Miejsk bdzie on mia charakter dokumentu obowizujcego, okrelajcego cele strategiczne i szczegowe oraz dziaania dla ich osignicia.

Analiza dokumentw strategicznych oraz ram prawnych dla gospodarki niskoemisyjnej

Zaoenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej s spjne z priorytetami i celami dokumentw na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i midzynarodowym.

Dokumenty na poziomie midzynarodowym

Kwestia ograniczenia emisji gazw cieplarnianych od wielu lat stanowi kluczowy temat spotka i wypracowanych porozumie midzynarodowych. Kluczowym dokumentem warunkujcym konieczno podjcia prac nad zagadnieniem emisji zanieczyszcze powietrza jest Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC, ktra zostaa podpisana na Midzynarodowej Konferencji ONZ Dotyczcej rodowiska i Rozwoju w Rio de Janeiro w 1992 roku. Pierwsze szczegowe informacje s rezultatem trzeciej konferencji z 1997 roku, ktra odbya si w Kioto. Ratyfikowany tam Protok jest kluczowym uzupenieniem Ramowej Konwencji Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Na mocy zapisw Protokou z Kioto kraje, ktre zdecydoway si na jego ratyfikacj, zobowizay si do redukcji emisji gazw cieplarnianych przecitnie o 5,2 % do 2012 roku. Dodatkowo, poczwszy od 2020 roku, globalna emisja winna spada w tempie 1 5 % rocznie tak, aby w 2050 roku osign poziom o 25 70 % niszy ni aktualnie.

Baz unijnej polityki klimatycznej stanowi zainicjowany w 2000 roku Europejski Program Ochrony Klimatu (ECCP), ktry jest zintegrowaniem dobrowolnych przedsiwzi, dobrych praktyk, mechanizmw rynkowych, a take programw informacyjnych. Wraz z kocem 2006 roku Unia Europejska zobowizaa si do osignicia celw Protokou z Kioto. W tym celu postanowiono wdroy pakiet klimatyczno-energetyczny, ktrego cele szczegowe prezentuj si nastpujco:

redukcja emisji gazw cieplarnianych o 20% w porwnaniu do bazowego 1990 roku;

wzrost wykorzystania odnawialnych rde energii o 20%, w tym 10% stanowi udzia biopaliw w zuyciu paliw pdnych;

wzrost efektywnoci energetycznej o 20%, w porwnaniu do prognozy zapotrzebowania na paliwa i energi.

Dziaania zwizane z realizacj wskazanych celw przypisane s w duej mierze jednostkom samorzdu terytorialnego. To wanie wadze lokalne, odpowiedzialne za konsumpcj 80% energii przekadajcej si na emisj gazw cieplarnianych, stoj przed najwikszym wyzwaniem ochrony rodowiska.

W styczniu 2014 roku Komisja Europejska przedstawia pakiet klimatyczno-energetyczny do 2030 roku, w ktrym zaproponowano:

redukcj emisji gazw cieplarnianych o 40 % do 2030 roku;

zwikszenie udziau rde odnawialnych do 27%;

redukcj zuycia energii pierwotnej o 30% w stosunku do 2005 roku.

Przyjcie powyszych ram zalene jest od poparcia pastw czonkowskich i obecnie znajduje si na etapie negocjacji.

Potrzeba wzmocnienia europejskiej polityki w zakresie racjonalizacji zuycia energii zostaa mocno wyartykuowana w wydanej w 2005 roku Zielonej Ksidze w sprawie racjonalizacji zuycia energii, czyli jak uzyska wicej mniejszym nakadem rodkw. Dokument opisuje szereg korzyci z propagowana systemowego podejcia do tematu ograniczania emisji oprcz zmniejszenia zuycia energii i odnotowania oszczdnoci z tego wynikajcych, wrd pozytywnego oddziaywania wskazano popraw konkurencyjnoci oraz zwikszenie zatrudnienia.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zgodny jest rwnie z Dyrektywami Parlamentu Europejskiego. Dyrektywa CAFE uchwalona przez Parlament Europejski i Rad 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakoci powietrza i czystego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z 11.06.2008) zostaa wdroona do polskiego prawa ustaw z dnia 13 kwietnia 2012 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. 2012, poz. 460). Dokument konstytuuje normy jakoci powietrza dotyczce pyu zawieszonego PM2,5 i innych substancji oraz mechanizmy zarzdzania jakoci powietrza w strefach i aglomeracjach. Normowanie okrelone zostao w formie wartoci docelowej, dopuszczalnej oraz oddzielnego wskanika dla obszarw miejskich. Nadrzdnym celem Dyrektywy CAFE jest zidentyfikowanie i okrelenie de dotyczcych jakoci powietrza, w nastpstwie czego nastpi uniknicie, zapobieenie lub ograniczenia szkodliwych oddziaywa na zdrowie ludzi i rodowisko. 18 grudnia 2013 roku przyjto nowy pakiet odnoszcy si do czystego powietrza, aktualizujcy funkcjonujce przepisy i dalej redukujcy szkodliwe emisje z przemysu, transportu, elektrowni i rolnictwa w celu ograniczenia ich wpywu na zdrowie ludzi oraz rodowisko. Skada si on z nastpujcych elementw:

nowego programu Czyste powietrze dla Europy zawierajcego rodki majce za zadanie zagwarantowanie osignicia obecnych celw w perspektywie krtkoterminowej i nowych celw w zakresie jakoci powietrza w okresie do roku 2030 oraz rodkw uzupeniajcych sucych ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza, wspieraniu bada i innowacji oraz promowaniu wsppracy midzynarodowej;

dyrektywy w sprawie krajowych poziomw emisji z bardziej restrykcyjnymi krajowymi poziomami emisji dla szeciu gwnych zanieczyszcze;

wniosku odnoszcego si do nowej dyrektywy majcej na celu ograniczenie zanieczyszcze powodowanych przez redniej wielkoci instalacje energetycznego spalania, takie jak indywidualne kotownie dla blokw mieszkalnych lub duych budynkw oraz maych zakadw przemysowych.

Specjalici szacuj, e do 2030 roku, w zestawieniu z dotychczasowym scenariuszem dziaania, pakiet dotyczcy czystego powietrza pozwoli na uniknicie 58 tys. przedwczesnych zgonw, uchroni 123tys. km2 ekosystemw przed zanieczyszczeniem azotem, 56tys. km2 obszarw chronionych Natura 2000 przed zanieczyszczeniem azotem, 19tys. km2 ekosystemw lenych przed zakwaszeniem.

Kolejnym istotnym aktem prawnym regulujcym kwestie energetyczne jest Dyrektywa IED Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 roku w sprawie emisji przemysowych (Dz. Urz. UE L 334 d 17.12.2010). Dyrektywa wesza w ycie dnia 6 stycznia 2011 r. IED kadzie szczeglny nacisk na zintegrowane podejcie do ochrony rodowiska, ktre ma prowadzi do zapobiegania lub przynajmniej ograniczenia powstawania zanieczyszcze, w gwnej mierze poprzez wdraanie nowych rozwiza technicznych i organizacyjnych dotyczcych dziaalnoci produkcyjnej. W myl przepisw, pastwa UE zobowizane s do podjcia rodkw prowadzcych do zagwarantowania, i adna instalacja, obiekt energetycznego spalania tudzie spalania bd wspspalania odpadw nie mog by eksploatowane bez pozwolenia. Dyrektywa wprowadzia wyrany wzrost standardw emisyjnych dla duych rde spalania paliw (o mocy wikszej anieli 50 MW) w zakresie SO2, NOx, a take pyw.

PGN zgodny jest rwnie z innymi regulacjami unijnymi dotyczcymi efektywnoci energetycznej, ktre stopniowo transponowane s do prawodawstwa pastw czonkowskich, a ich wykaz przedstawia Schemat I.

Schemat I Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie efektywnoci energetycznej

Dokumenty na poziomie krajowym

Przy przygotowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wzito pod uwag nastpujce dokumenty na szczeblu krajowym:

ustaw z dnia 11 marca 2013 r. o samorzdzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. 2013 poz. 594 z pn.zm.),

ustaw z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz.U. 2013 poz. 1232 z pn.zm.),

ustaw z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U. 2012 poz. 1059 z pn.zm.),

ustaw z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnieniu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz ocenach oddziaywania na rodowisko (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1235 z pn.zm.),

ustaw z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz.U. 2011, Nr 94, poz. 551 z pn.zm.),

ustaw z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz.U. 2012, poz. 647 z pn.zm.),

ustaw z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontw (Dz.U. 2008, Nr 223, poz. 1459 z pn.zm.),

ustaw z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentw (Dz.U. 2007, Nr 50, poz. 331 z pn.zm.),

ustaw z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1409 z pn.zm.),

Krajowy plan dziaa w zakresie energii ze rde odnawialnych,

Strategiczny Plan Adaptacji SPA 2020,

Poradnik "Jak opracowa plan dziaa na rzecz zrwnowaonej energii (SEAP)",

Krajowy plan dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej (EEAP),

Polityk energetyczn Polski do 2030 roku,

Strategia Bezpieczestwo Energetyczne i rodowisko

Koncepcj Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030,

Zacznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIi/9.3/2013 - Szczegowe zalecenia dotyczce struktury planu gospodarki niskoemisyjnej,

Polityka Ekologiczna Pastwa w latach 2009-2012 z perspektyw do roku 2016,

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego,

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej.

Poniej nakrelono gwne cele zawarte w wybranych dokumentach strategicznych wkontekcie planw gospodarki niskoemisyjnej.

Ustawa prawo energetyczne

Kluczowym aktem prawnym szczebla krajowego w dziedzinie energetyki jest ustawa zdnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz.U. 2012 r., poz. 1059, ze zm.) oraz powizane z ni rozporzdzenia gwnie Ministra Gospodarki i Ministra rodowiska. Niniejszy dokument w sposb szczegowy okrela zasady kreowania polityki energetycznej pastwa, warunki zaopatrzenia oraz uytkowania paliw i energii, w tym funkcjonowania przedsibiorstw energetycznych, a take precyzuje organizacyjn hierarchi w sprawach gospodarki paliwami i energi. Celem ustawy jest stworzenie podwalin do zapewnienia bezpieczestwa energetycznego kraju, oszczdnego i racjonalnego uytkowania paliw, rozkwitu konkurencji, przeciwdziaania negatywnym skutkom monopoli, uwzgldniania wymogw ochrony rodowiska oraz ochrony interesw odbiorcw i minimalizacji kosztw.

Ustawa o efektywnoci energetycznej

Aktem wdraajcym Dyrektyw 2006/32/WE w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych do polskiego prawa jest ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o efektywnoci energetycznej (Dz.U. 2011, Nr 94, poz. 551).

Ustawa ta stwarza ramy prawne systemowego podejcia do kwestii poprawy efektywnoci energetycznej gospodarki, prowadzcych do wykreowania wymiernych oszczdnoci energii. Dziaania te koncentruj si w trzech gwnych obszarach:

zwikszenie oszczdnoci energii przez odbiorc kocowego,

zwikszenie oszczdnoci energii przez urzdzenia potrzeb wasnych,

zmniejszenie strat energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji.

Ustawa nakrela konkretne zadania dla rnych interesariuszy ycia publicznego, ktre poprzez podejmowanie czynnoci zwizanych z wdraaniem inicjatyw promujcych efektywno energetyczn realizuj krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi wyznaczajcy uzyskanie do 2016 r. oszczdnoci energii finalnej w iloci nie mniejszej ni 9% redniego krajowego zuycia tej energii w cigu roku (przy czym urednienie obejmuje lata 20012005). Dokument sankcjonuje ponadto system wiadectw efektywnoci energetycznej, tzw. biaych certyfikatw z okreleniem zasad ich uzyskania i umorzenia.

Ustawa prawo ochrony rodowiska

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1232 z pn.zm.) stanowi podstawowy dokument prawny okrelajcy zasady ochrony rodowiska, a take warunki korzystania z jego zasobw. Tre ustawy obejmuje podstawowe przepisy w zakresie jakoci powietrza. Jako szczegowe formy realizacji wspomnianego zadania ustawa okrela:

utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej dopuszczalnych dla nich poziomw lub co najmniej na tych poziomach,

zmniejszanie poziomw substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s one dotrzymane,

zmniejszanie i utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej poziomw docelowych albo poziomw celw dugoterminowych lub co najmniej na tych poziomach.

Dopuszczalne poziomy zanieczyszcze okrela Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031). Tabele I i II zawieraj szczegowe wytyczne dla pyu PM10, PM2,5 i benzo()piranu.

Tabela I Dopuszczalne poziomy zanieczyszcze

Nazwa substancji

Okres uredniania wynikw pomiarw

Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu

w g/m3

Dopuszczalna czsto przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym

Termin osignicia poziomw dopuszczalnych

py zawieszony PM2,5

rok kalendarzowy

25

-

2015

20

-

2020

py zawieszony PM10

24 godziny

50

35 razy

2005

rok kalendarzowy

40

-

2005

benzo()piren

rok kalendarzowy

1 ng/m3

-

2013

rdo: Rozporzdzenie Ministra rodowiska, z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu

Tabela II Poziomy informowania i poziomy alarmowe dla pyw

Nazwa substancji

Okres uredniania wynikw pomiarw

Poziom w powietrzu w g/m3

py zawieszony PM10

24 godziny

300

Poziom alarmowy

200

Poziom informowania

rdo: Rozporzdzenie Ministra rodowiska, z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku

Dokument zosta przyjty przez Rad Ministrw 10 listopada 2009 roku. Okrela on priorytetowe kierunki dziaa na rzecz efektywnoci i bezpieczestwa energetycznego (opartego na wasnych zasobach surowcw), zwikszenia wykorzystania odnawialnych rde energii, rozwoju konkurencyjnych rynkw paliw i energii oraz ograniczenia oddziaywania energetyki na rodowisko. Gwne narzdzia realizacji aktualnie obowizujcej polityki energetycznej na szczeblu samorzdw gminnych iprzedsibiorstw energetycznych to:

planowanie przestrzenne zapewniajce realizacj priorytetw polityki energetycznej,

ustawowe dziaania jednostek samorzdu terytorialnego uwzgldniajce priorytety polityki energetycznej pastwa, w tym poprzez zastosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP),

wsparcie realizacji istotnych dla kraju projektw w zakresie energetyki (np. projekty inwestycyjne, prace badawczo-rozwojowe) ze rodkw publicznych, w tym funduszy europejskich.

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku zakada, e bezpieczestwo energetyczne kraju bdzie oparte w gwnej mierze o wasne zasoby, w szczeglnoci wgla kamiennego i brunatnego. Ograniczenie dla wykorzystania wgla stanowi polityka ekologiczna, skaniajca si ku redukcji emisji dwutlenku wgla. Warunkuje to konieczno rozwoju czystych technologii wglowych (tj. m.in. wysokosprawnej kogeneracji). Polityka energetyczna do 2030 zakada ponadto, e udzia OZE w cznym zuyciu w Polsce, ma wzrosn do 15 % w 2020 roku oraz do 20 % w roku 2030. Jakoelement dodatkowy projektuje si take osignicie w 2020 roku 10% udziau biopaliw w rynku paliw.

Krajowy plan dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej

Krajowy Plan Dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej dla Polski zosta przyjty w 2007 roku i stanowi realizacj zapisu art. 14 ust. 2 Dyrektywy 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 roku w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych. Dokument przedstawia kierunkowe cele w zakresie efektywnoci energetycznej:

oszczdno energii finalnej do 2016 roku, w iloci nie mniejszej ni 9% redniego krajowego zuycia w cigu roku,

oszczdno energii finalnej w 2010 roku o 2% cel mia charakter orientacyjny istanowi ciek dochodzenia do osignicia celu przewidzianego na 2016 rok.

Drugi Krajowy Plan zosta przyjty przez Rad Ministrw w dniu 17 kwietnia 2012 roku ipodtrzymuje krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi na poziomie 9%, jednoczenie nadmieniajc, e poziom zrealizowanych, jak i planowanych, oszczdnoci energii finalnej przekroczy wyznaczony cel. W ramach dokumentu wyszczeglniono szerok palet dziaa sucych realizacji przytoczonych celw, wrd ktrych mona wymieni zadania termomodernizacji i remontw w sektorze mieszkalnictwa, zarzdzanie energi w obiektach podmiotw sektora finansw publicznych, dofinansowanie audytw energetycznych i elektroenergetycznych w przedsibiorstwach, czy wymian floty w zakadach komunikacji miejskiej.

Krajowy plan dziaa w zakresie odnawialnych rde energii

Rada Ministrw w dniu 7 grudnia 2010 roku przyja dokument pn. Krajowy plan dziaa w zakresie energii ze rde odnawialnych, bdcy odpowiedzi na art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych. Okrela on przewidywane kocowe zuycie energii brutto w ukadzie sektorowym, tj.wciepownictwie, chodnictwie, elektroenergetyce i transporcie. W dokumencie zawarto take wytyczne dotyczce wsppracy midzy organami wadzy lokalnej, regionalneji krajowej, szacowanej nadwyki energii ze rde odnawialnych, ktra mogaby zosta przekazana innym pastwom czonkowskim, strategii ukierunkowanej na rozwj istniejcych zasobw biomasy izmobilizowanie nowych zasobw biomasy do rnych zastosowa, atake rodkw, ktre naley podj wcelu wypenienia odpowiednich zobowiza wynikajcych zdyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych.

Oglny cel krajowy w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych w ostatecznym zuyciu energii brutto w 2020 r. okrelono na poziomie 15%. Przewidywany rozkad wykorzystania OZE w ukadzie sektorowym wyglda nastpujco:

17,05% dla ciepownictwa i chodnictwa (systemy sieciowe i niesieciowe),

19,13% dla elektroenergetyki,

10,14% dla transportu.

Zapisy dokumentu szczeglny nacisk kad na rozwj odnawialnych rde energii w obszarze elektroenergetyki gwnie w zakresie rde opartych na energii wiatru oraz biomasie, jak rwnie zakada zwikszony wzrost iloci maych elektrowni wodnych. W obszarze ciepownictwa i chodnictwa przewiduje si utrzymanie dotychczasowej struktury rynku, przy uwzgldnieniu rozkwitu geotermii oraz wykorzystania energii sonecznej. W przypadku transportu zakada si zwikszanie udziau biopaliw i biokomponentw.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 zostaa przyjta przez Rad Ministrw w dniu 13 grudnia 2011 roku i okrela cele oraz kierunki polityki zagospodarowania kraju. Jako cel strategiczny przyjto efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zrnicowanych potencjaw rozwojowych.

Do pozostaych celw naley:

podwyszenie konkurencyjnoci gwnych orodkw miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integracj funkcjonaln przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjajcej spjnoci,

poprawa spjnoci wewntrznej i terytorialnej, rwnowaenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunkw dla rozprzestrzeniania si czynnikw rozwoju, wielofunkcyjny rozwj obszarw wiejskich oraz wykorzystanie potencjau wewntrznego wszystkich terytoriw,

poprawa dostpnoci terytorialnej kraju w rnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej,

ksztatowanie struktur przestrzennych wspierajcych osignicie i utrzymanie wysokiej jakoci rodowiska przyrodniczego i walorw krajobrazowych Polski,

zwikszenie odpornoci struktury przestrzennej kraju na zagroenia naturalne i utraty bezpieczestwa energetycznego oraz ksztatowanie struktur przestrzennych wspierajcych zdolnoci obronne pastwa,

przywrcenie i utrwalenie adu przestrzennego.

Strategia Rozwoju Kraju 2020

Dokument zosta przyjty uchwa Rady Ministrw z dnia 25 wrzenia 2012 roku, a jego zapisy wskazuj cele i priorytety polityki w Polsce tj. kierunki rozwoju spoeczno-gospodarczego oraz warunki, ktre powinny ten rozwj zapewni. Jest to najwaniejszy program w perspektywie redniookresowej, okrelajcy cele strategiczne rozwoju kraju do 2020 r. Zbieno zaoe Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z omawianym dokumentem dotyczy nastpujcych zapisw Strategii: poprawa efektywnoci energetycznej m.in. wsparcie termomodernizacji budynkw i modernizacji istniejcych systemw ciepowniczych z zastosowaniem dostpnych i sprawdzonych technologii, rozwj energetyki rozproszonej poza istniejc sieci energetyczn z wykorzystaniem lokalnych odnawialnych rde, zwikszenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii m.in. poprzez zwikszenie wykorzystania OZE, poprawa stanu rodowiska m.in. poprzez prowadzenie dugofalowej polityki ograniczenia emisji w sposb zachcajcy do zmian technologii produkcyjnych, poprawa efektywnoci infrastruktury ciepowniczej, modernizacji owietlenia.

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

Zaoenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej zostay zaakceptowane w dniu 16 sierpnia 2011 r. przez Rad Ministrw. Gwnym zamierzeniem opracowania dokumentu jest ch redukcji emisji gazw cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza we wszystkich obszarach gospodarki. Istot inicjatywy jest zapewnienie korzyci ekonomicznych, spoecznych i rodowiskowych pyncych z zada zmniejszajcych emisj.

Narodowym Programem Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej objto szerokie spectrum interesariuszy, do ktrych nale przedsibiorcy wszystkich sektorw gospodarki, samorzdy gospodarcze i terytorialne, organizacje otoczenia biznesu, organizacje pozarzdowe, a take wszyscy obywatele pastwa.

Celem gwnym programu jest rozwj gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrwnowaonego rozwoju kraju.

Osigniciu celu gwnego bd towarzyszy cele szczegowe:

rozwj niskoemisyjnych rde energii zwizany z dywersyfikacj rde wytwarzania energii elektrycznej, ciepa i chodu zakada denie do okrelenia mixu energetycznego, ktry bdzie najbardziej skuteczny w kwestii realizacji celw redukcji emisji gazw cieplarnianych, a z drugiej strony najkorzystniejszy ekonomicznie, oraz powstanie nowych bran przemysu efektywnie wspierajcych ten rozwj, a co za tym idzie nowych miejsc pracy,

poprawa efektywnoci energetycznej dotyczca przedsibiorstw energetycznych i gospodarstw domowych zakada dziaania z zakresu ujednolicenia poziomu infrastruktury technicznej, termomodernizacji infrastruktury mieszkalnej, zaostrzenia standardw w stosunku do nowych budynkw, wprowadzania budynkw pasywnych oraz modernizacji obecnie funkcjonujcej sieci energetycznej,

poprawa efektywnoci gospodarowania surowcami i materiaami zwizana ze skutecznym pozyskiwaniem i racjonalnym wykorzystywaniem surowcw i nonikw energii oraz wdroeniem nowych, innowacyjnych rozwiza,

rozwj i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych zakada wykorzystanie nowych technologii, gwnie czystych technologii wglowych, uwzgldniajcych aspekty efektywnoci energetycznej, gospodarowania surowcami i materiaami oraz efektywnego gospodarowania odpadami,

zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywnoci gospodarowania odpadami zakada prowadzenie dziaa w zakresie zbirki, odzysku i recyklingu odpadw, co w efekcie doprowadzi do rozwoju bardziej efektywnych i innowacyjnych technologii,

promocja nowych wzorcw konsumpcji konieczne jest wdraanie zrwnowaonych wzorcw konsumpcji oraz wyksztacenie waciwych postaw spoecznych we wczesnym etapie ksztacenia, a rodkiem realizacji powyszego celu jest zmiana niekorzystnych trendw konsumpcji i produkcji, poprawa efektywnoci wykorzystywania zasobw rodowiska (nieodnawialnych i odnawialnych), troska ointegralno iwydajno ekosystemw, ograniczanie emisji zanieczyszcze iefektywne wykorzystanie odpadw.

Strategiczny Plan Adaptacji SPA2020

Strategiczny plan adaptacji dla sektorw i obszarw wraliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw do roku 2030to pierwszy dokument strategiczny, ktry bezporednio dotyczy kwestii adaptacji do zachodzcych zmian klimatu. Okrela on warunki stabilnego rozwoju spoeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie nios ze sob zmiany klimatyczne. Przewidziano w nim rwnie przedsiwzicia wykorzystujce pozytywny wpyw, jaki dziaania te mog wywiera nie tylko na stan rodowiska, lecz take na wzrost gospodarczy. Dziaania adaptacyjne, podejmowane zarwno przez podmioty publiczne, jak i prywatne, bd dokonywane poprzez realizacj polityk, inwestycje w infrastruktur oraz technologie w najbardziej wraliwych na zmiany klimatu obszarach, takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, lenictwo, rnorodno biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo igospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary grskie i strefy wybrzea. Obejmuj one zarwno rozwizania techniczne, takie jak np. budowa niezbdnej infrastruktury przeciwpowodziowej i ochrony wybrzea, jak i zmiany regulacji prawnych, np. w systemie planowania przestrzennego ograniczajce moliwo zabudowy terenw zagroonych powodziami.

Strategia wpisuje si wramow polityk Unii Europejskiej w zakresie adaptacji do zmian klimatu, ktrej nadrzdnym celem jest poprawa odpornoci pastw czonkowskich na aktualne i oczekiwane zmiany klimatu, zwracajc baczn uwag na efektywniejsze przygotowanie do ekstremalnych zjawisk klimatycznych ipogodowych oraz redukcj kosztw spoeczno-ekonomicznych z tym zwizanych.

Dokumenty na poziomie regionalnym

Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Pomorskiego na lata 2014-2020

Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Pomorskiego na lata 2014-2020 kadzie szczeglny nacisk na dziaania o tematyce rodowiskowej i energetycznej. Wynikiem jest utworzenie dedykowanych osi priorytetowych:

1) o priorytetowa 9 mobilno. Realizowana ona bdzie poprzez, np. budow cieek rowerowych;

2) o priorytetowa 10 energia w ramach ktrej realizowane bd projekty zwizane z efektywnoci energetyczn (modernizacje energetyczne obiektw i budynkw, modernizacje rde ciepa, wykorzystanie OZE na potrzeby wasne budynkw itp.), odnawialnymi rdami energii (urzdzenia wykorzystujce soce, biomas, biogaz i energi wody itp.) oraz z redukcj emisji (likwidacja istniejcych indywidualnych rde ciepa, modernizacja owietlenia zewntrznego itp.);

3) o priorytetowa 11 rodowisko gdzie realizowane bd dziaania zwizane z gospodark odpadami (budowa instalacji do odzysku i recyklingu odpadw, np. biogazownie).

Wdroenie przedsiwzi dotyczcych gospodarki niskoemisyjnej suy uzyskaniu wymiernych efektw na wielu paszczyznach funkcjonowania spoeczestwa. Dokluczowych elementw docelowych mona zaliczy czynnik ekonomiczny zwizany z moliwoci ograniczenia wydatkw w zwizku ze zwikszeniem efektywnoci energetycznej budynkw. Niezwykle istotny jest rwnie aspekt spoeczny czcy si z koniecznoci zmiany zachowa i postaw spoecznych spowodowanych zastosowaniem nowych rozwiza i podnoszeniem wymogw w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Wreszcie celem dziaa przewidzianych do realizacji w ramach tych osi jest pozytywny wpyw tego typu zada na problematyk zmian klimatu oraz globalnego ocieplenia poprzez ograniczanie emisji gazw cieplarnianych do atmosfery.

Program Ochrony rodowiska Wojewdztwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw do roku 2020

Program nie formuuje celu generalnego, przyjmujc, e Misja Wojewdztwa Pomorskiego, zawarta jest w Strategii Rozwoju Wojewdztwa Pomorskiego 2020 dostatecznie mocno podkrela pierwszorzdn potrzeb zachowania dobrego stanu rodowiska, jako podstawowego warunku zrwnowaonego i harmonijnego rozwoju. Ostatecznie sformuowano 4 cele perspektywiczne, o charakterze staych de w perspektywie osignicia poza rokiem 2020, ktre speniajc rol osi priorytetowych wyznaczaj jednoczenie grupy celw realizacyjnych:

Do realizacji celw prowadzi bd sformuowane dla kadego z nich kierunki dziaa i dziaania. Cz z nich wykonywa bd poszczeglne instytucje administracji, jednak przewaajc wikszo wymaga bdzie wspdziaania wielu podmiotw publicznych, gospodarczych, a take organizacji pozarzdowych. PO nie jest prawem i nie moe stanowi samoistnej podstawy nakadania na urzdy i inne instytucje administracji publicznej innych obowizkw.

Program Ochrony Powietrza dla strefy pomorskiej, w ktrej zosta przekroczony poziom dopuszczalny dla pyu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu.

W Programie Ochrony Powietrza dla strefy pomorskiej, w ktrej znajduje si gmina Chojnice okrelono nastpujce dziaania zmierzajce do ograniczenia zanieczyszczenia powietrza:

1) w zakresie ograniczania emisji powierzchniowej:

obnienie emisji z indywidualnych systemw grzewczych poprzez stworzenie i realizacj systemu zacht do ich likwidacji lub wymiany na niskoemisyjne, w szczeglnoci na obszarach przekrocze standardw imisyjnych;

stworzenie bazy sucej do zarzdzania rdami niskiej emisji na terenie gminy w przypadku starania si o pozyskanie funduszy celowych;

obnienie emisji w obiektach uytecznoci publicznej poprzez likwidacj urzdze na paliwa stae;

dobrowolne wprowadzenie dziaa ograniczajcych emisj zanieczyszcze do powietrza z indywidualnych systemw grzewczych, w szczeglnoci na obszarach przekrocze standardw imisyjnych.

2) zakresie ograniczania emisji punktowej:

modernizacja obiektw energetycznego spalania paliw oraz wdraanie strategii czystej produkcji;

rozbudowa i modernizacja sieci ciepowniczych zapewniajca podczenie obiektw do centralnego rda ciepa wraz z podczeniem obiektu do sieci.

3) w zakresie ograniczania emisji liniowej:

utrzymanie drg w sposb ograniczajcy wtrn emisj zanieczyszcze poprzez regularne mycie, remonty i popraw stanu nawierzchni drg;

dokadne czyszczenie ulic metod mokr lub inn metod beze misyjn.

4) dziaania naprawcze cige i wspomagajce:

rozwj sieci gazowych lub ciepowniczych na obszarach, na ktrych nie ma sieci ciepowniczej i gazowej;

uwzgldniania w planach zagospodarowania przestrzennego wymogw dotyczcych zaopatrywania mieszka w ciepo z nonikw nie powodujcych nadmiernej emisji zanieczyszcze z indywidualnych systemw grzewczych oraz projektowanie linii zabudowy uwzgldniajc zapewnienie przetwarzania terenw o gstej zabudowie oraz zwikszenie powierzchni terenw zielonych;

rozwj komunikacji publicznej oraz wdroenie energooszczdnych i niskoemisyjnych rozwiza w transporcie publicznym;

prowadzenie odpowiedniej polityki parkingowej w centrach miast wymuszajcej ograniczenia w korzystaniu z samochodw, wprowadzenie systemu zniek w strefach parkowania wyznaczonych w miastach dla samochodw speniajcych normy emisji spalin EURO 6 lub z napdem hybrydowym i elektrycznym;

monitoring budw pod ktem ograniczenie niezorganizowanej emisji pyu, monitoring placw materiaw sypkich, przedkadanie do odpowiednich starostw sprawozda pokontrolnych;

monitoring pojazdw opuszczajcych place budw pod ktem ograniczenia zanieczyszczenia drg, prowadzcego do niezorganizowanej emisji pyu;

dziaania prewencyjne na poziomie wydawania decyzji z zakresu przepisw ochrony rodowiska, uwzgldnianie koniecznoci ograniczenia emisji zanieczyszcze do powietrza na etapie wydawania decyzji;

uwzgldnianie w zamwieniach publicznych problemw ochrony powietrza;

rozwj sieci cieek rowerowych lub systemw komunikacji rowerowej poprzez budow drg, cieek, tworzenia tras o charakterze transportowym stanowicych powizania z punktami integracyjnymi Bike & Ride;

kontrola gospodarstw domowych w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi;

kontrola zakresu spalania pozostaoci rolinnych z ogrodw na powierzchni ziemi;

prowadzenie dziaa promocyjnych i edukacyjnych majcych na celu popraw wiadomoci oraz ksztatowanie prawidowych postaw wrd mieszkacw oraz pokazujce korzyci zdrowotne i spoeczne wynikajce z eliminacji niskiej emisji;

kontrola przestrzegania zakresy wypalania k, pastwisk, nieuytkw, roww, pasw przydronych, szlakw kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarw.

5) dziaania naprawcze systemowe:

stworzenie i utrzymanie organizacyjnego dla realizacji dziaa naprawczych;

koordynacja realizacji dziaa naprawczych okrelonych w POP wykonywanych przez poszczeglne jednostki;

udzia w spotkaniach koordynatorw Programu.

Wojewdzki Plan Gospodarki Odpadami dla Wojewdztwa Pomorskiego 2018

Program jest spjny z dziaaniami realizowanymi bd wspieranymi przez Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w zakresie:

zapobiegania powstawaniu odpadw,

selektywnego zbierania odpadw,

przetwarzania odpadw w celu przygotowania do odzysku lub unieszkodliwiania,

prowadzenie dziaalnoci informacyjno-edukacyjnej dotyczcej koniecznoci waciwego postpowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi ni niebezpiecznymi,

propagowanie stosowania nowoczesnych technologii skutkujcym zmniejszeniem iloci wytworzonych odpadw.

Strategia Rozwoju Wojewdztwa Pomorskiego 2020

W ramach Strategii Rozwoju Wojewdztwa Pomorskiego 2020 wytypowano szereg celw strategicznych, wrd ktrych cel pod nazw atrakcyjna przestrze jest spjny z zaoeniami Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Do podanych kierunkw zmian za jego porednictwem zaliczy naley:

wzrost efektywnoci energetycznej;

poprawa stanu rodowiska oraz rodowiskowych warunkw ycia.

Cel ten zawiera w sobie nastpujce cele operacyjne wpisujce si w PGN:

1) sprawny system transportowy, ktrego jednym z oczekiwanych efektw bdzie mniejsze negatywne oddziaywanie transportu na rodowisko;

2) bezpieczestwo i efektywno energetyczna, kadca nacisk m.in. na:

wysz efektywno energetyczn, szczeglnie w zakresie produkcji (Kogeneracja) i przesyu energii oraz racjonalizacji jej wykorzystania (gwnie sektory mieszkaniowy i publiczny);

wysoki poziom wykorzystania OZE, gwnie w ukadzie generacji rozproszonej;

lepsz jako powietrza;

wysok wiadomo spoeczestwa na temat racjonalizacji zuycia energii oraz wpywy energetyki na jako rodowiska i warunki ycia, a take powszechne postawy prosumenckie.

3) dobry stan rodowiska, w ktrym oczekuje si:

mniejszej dysproporcji w dostpie do sieci wodocigowych oraz kanalizacyjnych;

szerszego monitoringu rodowiska;

sprawnego dziaania kompleksowych systemw zagospodarowania odpadw komunalnych;

wikszej wiadomoci spoeczestwa w zakresie potrzeb ochrony rodowiska.

Dokumenty na poziomie lokalnym

Strategia Rozwoju Powiatu Chojnickiego do roku 2025

Strategia okrela obecne i przyszociowe uwarunkowania rozwoju powiatu w kilku obszarach, wrd ktrych znajduj si takie cele strategiczne (a w ich ramach cele szczegowe) do osignicia w perspektywie 2025, ktre s spjne z Planem Gospodarki Niskoemisyjnej. Naley tu wymieni ochron rodowiska przyrodniczego i przestrzennego powiatu chojnickiego, poprzez:

ustawiczn edukacj ekologiczn obywateli;

rozwj alternatywnych systemowych rde energii;

koordynacj dziaa w obrbie gospodarki odpadami staymi na terenie powiatu.

Strategia Rozwoju Gminy Chojnice na lata 2014 2025

Dokument ten okrela kierunki rozwoju gminy w odniesienie do nowego programowania strategicznego UE. Wskazuje on cele strategiczne oraz operacyjne wane dla rozwoju gminy do roku 2025 wraz z okreleniem wskanikw ich realizacji. W analizie SWOT Strategia szans dla rozwoju gminy upatruje w dobrych warunkach do wykorzystania energii wiatrowej i fotowoltaiki, a take rozwijaniu sieci cieek rowerowych zadania te s spjne z zaoeniami Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.

Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Chojnice

Studium zakada, e do priorytetowych zada wpisujcych si rwnie w polityk Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w zakresie ochrony rodowiska na caym obszarze gminy Chojnice nale:

1) w zakresie ochrony powietrza:

gazyfikacja przewodowa gminy i wdraanie niskoemisyjnych rde ciepa;

modernizacja systemw grzewczych w obiektach uytecznoci publicznej w kierunku zastosowania niskoemisyjnych rde ciepa;

termoizolacja budynkw wica si z wymian stolarki okiennej, dociepleniem murw itp..

2) rozbudowa sieci gazowej:

czenie osiedli mieszkaniowych we wsplne systemy grzewcze.

3) w zakresie gospodarki odpadami:

wdroenie systemu selektywnej zbirki odpadw.

4) w zakresie komunikacji samochodowej:

zwikszenie pynnoci ruchu pojazdw samochodowych i modernizacja nawierzchni drg.

5) w obszarze terenw przemysowych:

ograniczenie emisji zanieczyszcze do atmosfery przez zmiany technologii lub instalacj urzdze redukcyjnych.

Metodologia

Ramy metodologiczne opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej, a take jego struktur wyznacza dokument pt. Jak opracowa Plan Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (SEAP) poradnik, przygotowany przez Komisj Europejsk na potrzeby Porozumienia Burmistrzw. Cho poradnik dotyczy dokumentu pn. Plan dziaa na rzecz zrwnowaonej energii powszechnie zakada si, e PGN jest odpowiednikiem tego dokumentu. Podejcie to jest zbiene ze stanowiskiem Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, ktry dodatkowo przygotowa swoje zalecenia dot. PGN, zawarte w zaczniku nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/PO Ii/ 9.3/2013. Zgodnie z nimi:

zakres dziaa proponowanych w PGN obejmuje szczebel miejski/gminny,

dokument dotyczy caoci obszaru geograficznego JST,

dokument zapewnia wspuczestnictwo podmiotw bdcych producentami i/lub odbiorcami energii ze szczeglnym uwzgldnieniem dziaa w sektorze publicznym,

plan skupia si zwaszcza na obszarach, w ktrych wadze lokalne maj wpyw na zuycie energii w perspektywie dugoterminowej,

plan skupia si na dziaaniach majcych na celu wspieranie produktw i usug efektywnych energetycznie,

plan skupia si na dziaaniach majcych wpyw na zmiany postaw konsumpcyjnych uytkownikw energii,

plan zakada spjno z nowotworzonymi bd aktualizowanymi zaoeniami do planw zaopatrzenia w ciepo, chd i energi elektryczn bd paliwa gazowe (lub zaoeniami do tych planw) i programami ochrony powietrza,

w dokumencie wskazane bd mierniki osignicia celw,

okrelone bd w dokumencie proponowane rda finansowania dziaa,

okrelony bdzie plan wdraania, monitorowania i weryfikacji (procedury),

zapewniona bdzie spjno z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zaoenia/plan zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe, program ochrony powietrza),

zapewniona bdzie zgodno z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko,

plan bdzie wskazywa zadania inwestycyjne i nieinwestycyjne, w nastpujcych obszarach, m.in.:

zuycie energii w budynkach/instalacjach,

zuycie energii w transporcie,

gospodarka odpadami,

produkcja energii.

Dane wykorzystywane do opracowania dokumentu pochodz od: jednostek samorzdu, spek samorzdowych, interesariuszy zewntrznych (w tym od operatorw energetycznych, Urzdu Marszakowskiego). Do szacowania emisji oraz opisu stanu aktualnego wykorzystano take dane statystyczne. Zaoenia metodyczne do przeprowadzenia bazowej inwentaryzacji emisji zostay opisane w rozdziale powiconym bazowej inwentaryzacji.

CZ I: GDZIE JESTEMY?

ANALIZA STANU OBECNEGOCharakterystyka gminy

Gmina Chojnice jest gmin wiejsk, pooon w poudniowo-zachodniej czci wojewdztwa pomorskiego, w powiecie Chojnickim. Posiada ona dobre warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa i turystyki. Przez jej teren przebiegaj ponadto drogi o znaczeniu krajowym, regionalnym i lokalnym. Jej pnocna cz ma bardzo du warto przyrodnicz oraz krajoznawcz,

Mapa I Plan gminy Chojnice

rdo: www.wikipedia.org

Mapa II Lokalizacja gminy Chojnice na tle powiatu chojnickiego

rdo: www.wikipedia.org

Gmina Chojnice graniczy:

od pnocy - z gmin Konarzyny oraz gmin miejsko-wiejsk Brusy (powiat chojnicki),

od wschodu z gmin miejsko-wiejsk Czersk (powiat chojnicki),

od poudnia - z gmin Tucholo, Ksowo i Kamie Krajeski (wojewdztwo kujawsko-pomorskie),

od zachodu z gmin Czuchw (powiat czuchowski).

Pooenie gminy Chojnice wzgldem ociennych gmin ilustruje Mapa II.

Gmina Chojnice zajmuje obszar o powierzchni 458,34 km2. Sie osadnicz w gminie tworzy 81 miejscowoci, w tym 31 soectw, do ktrych nale: Swornegacie, Kopernica, Charzykowy, Chojniczki, Zbeniny, Czartoomie-Jarcewo, Powaki, Kodawa, Kruszka, Krojanty, Topole, Klawkowo, Nowa Cerkiew, Loty, Pawowo, Pawwko, Racawki, Gockowice-Objezierze, Silno, Granowo, Lichnowy, Nieychowice, Angowice, Moszczenia, Nowy Dwr-Codanki, Ostrowite, Ostrowie ZR, Dorgowice, Ogorzeliny, Sawcin, Ciechocin. Cech charakterystyczn ukadu osadniczego gminy jest brak wyksztaconego orodka gminnego, ktrego rol peni miasto Chojnice ulokowane w centrum gminy Chojnice. Do najwikszych miejscowoci w gminie nale: Ogorzeliny, Charzykowy, Silno, Swornegacie i Lichnowy.

Wedug podziau na jednostki geologiczne, gmina Chojnice pooona jest we wschodniej czci makroregionu Pojezierza Pouniowo-pomorskiego, w ktrego skad wchodz nastpujce mezoregiony:

Bory Tucholskie (w pnocnej czci);

Rwnina Charzykowska (w rodkowej czci i pnocnym fragmencie);

Pojezierze Krajeskie (w poudniowej i centralnej czci).

Dwa pierwsze mezoregiony s obszarami rwniny sandrowej rozcite dolinami Brdy i jej dopyww powierzchnia jest tu urozmaicona licznymi zagbieniami, rynnami oraz pagrkami wychodzcymi spod pokrywy piaskw w formie wzgrz Wzgrze Wolno (206 m n.p.m.)nad jeziorem Charzykowskim. Rynny maj form podun, na og strome zbocza i wypenione s jeziorami formy erozyjne tworz z kolei wskie doliny, ktre wykorzystywane s przez cieki wodne lub jeziora przepywowe. Do najwikszych form zalicza si tu dolin Brdy. Trzeci z miezorejonw z kolei jest obszarem falistym, gdzie wystpuj jedyne w powiecie, zwarte kompleksy dobrych jakociowo gleb. Obszar ten wyrnia si w krajobrazie gminy, bowiem przewaaj tutaj kompleksy upraw polowych, ktrym towarzysz niewielkie kompleksy lene.

Gmina Chojnice pooona jest w zlewni Brdy, bdcym lewobrzenym dopywem Wisy. Przez obszar gminy przepywaj rzeki: Brda (bdca gwn rzek gminy i przepywajca przez jej pnocn cz), Chocina, Zbrzyca, Kamionka, Raciska Struga i Struga Jarcewska. Na obszarze gminy znajduj si rwnie liczne jeziora (42) o rnej wielkoci, z czego 22 z nich maj powierzchni powyej 10 ha. czna powierzchnia jezior wynosi 30,84 km2 co stanowi okoo 7% powierzchni caej gminy. Jeziora pooone s gwnie w pnocnej czci gminy, a do najwikszych z nich zalicza si: Charzykowskie, Ostrowite, pierewnik i Witoczno.

Jeeli chodzi o gleby to gmin Chojnice mona podzieli na dwa obszary cz pnocn, gdzie przewaaj gleby sabe (piaszczyste), oraz cz poudniowa oraz centralna, gdzie przewaaj gleby dobre (wytworzone na piaskach gliniastych lekkich i sabogliniastych). W zwizku z tym w czci pnocnej dominuje lene wykorzystywanie powierzchni ziemi, a w czci poudniowej i centralnej rolnicze wykorzystanie powierzchni ziemi.

Szata rolinna i lasy na terenie gminy s bardzo bogate, bowiem wystpuje tu ponad 800 gatunkw rolin, wrd ktrych najwiksz grup stanowi gatunki rzadkie dostosowane do skrajnych warunkw siedliskowych panujcych w pnocnej czci gminy, gdzie obecna jest znaczna ilo gatunkw reliktowych, w szczeglnoci na terenie Borw Tucholskich. Lasy zajmuj 38,2% powierzchni caej gminy, a ich najwiksze kompleksy znajduj si w pnocnej czci, z czego zdecydowana wikszo ma status lasw ochronnych. Na terenie gminy Chojnice wydzielono Obszar Specjalnej Ochrony w ramach sieci Natura 2000. Swoim zasigiem obejmuje: Sandr Brdy PLH220026, Czerwon wod pod Babilonem PLH220056, Doliny Brdy i Chociny PLH220058 oraz Las Wolnoci PLH220060 Obszar gminy jest zasobny w pomniki przyrody, wrd nich znajduj si: lipa drobnolistna, klon jawor, dwa dby szypukowe, grupa trzech drzew rosncych wok kapliczki (dby szypukowe) oraz modrzew europejski. Ponadto na terenie gminy wystpuje szereg form ochrony przyrody w wikszoci obejmujcych tereny pnocnej czci gminy, wyrni tutaj naley: Park Narodowy Bory Tucholskie, Zaborski Park Krajobrazowy oraz Tucholski Park Krajobrazowy, Chojnicko-Tucholski obszar chronionego krajobrazu oraz Rezerwat przyrody Mae owne w granicach Zaborskiego Parku Krajobrazowego oraz rezerwat Struga Siedmiu Jezior.

Jeeli chodzi o klimat, to dla gminy charakterystyczna jest jesie dusza od wiosny o okoo 10 dni, co tumaczy duej zalegajc pokryw nien. Okres wegetacyjny jest krtki i wynosi od 205 do 2010 dni, a rednioroczna temperatura wynosi od 6,5 do 7,0 oC, przy czym lato jest do chodne i krtkie (trwa 60-80 dni), a zima stosunkowo duga (90 dni). Roczne sumy opadw w gminie wynosz 600-650 mm, a ich maksimum obserwuje si w miesicach letnich i zimowych, minimum z kolei wiosn i jesieni. Zdecydowan przewag maj wiatry poudniowo-zachodnie i zachodnie.

Demografia

Wedug danych statystycznych na dzie 31.12.2010 r. gmin Chojnice zamieszkiway 17418 osoby, co stanowio blisko 18% ludnoci powiatu chojnickiego (95542 osoby) i 4% ludnoci wojewdztwa pomorskiego (2275494 osoby). Gsto zaludnienia, na koniec 2010 roku wynosia 38 osb/km2. Wskanik ten by mniejszy od redniej powiatowej 70 osb/km2 oraz od redniej wojewdzkiej 124 osoby/km2.

Na przestrzeni lat 2010-2014 mona zaobserwowa stay wzrost liczby mieszkacw gminy Chojnice. Porwnujc dane demograficzne, roczny przyrost liczby mieszkacw od roku 2010 do roku 2014 wynis 4,55%. W wartociach bezwzgldnych, pomidzy tymi latami liczba mieszkacw gminy Chojnice zwikszya si o 792 osoby. Wskanik gstoci zaludnienia, wzrs w porwnaniu z rokiem 2010 do poziomu 40 osb/ km2. Jeeli chodzi o struktur, to w gminie minimaln wikszo stanowi mczyni (50,68%).

Tabela III Liczba ludnoci gminy Chojnice w latach 2010-2014 w podziale na pe oraz gsto zaludnienia

Rok

Liczba mieszkacw

Gsto zaludnienia [osb/km2]

Kobiety

Mczyni

Ogem

2010

8618

8800

17418

38

2011

8746

8950

17696

39

2012

8798

9047

17845

39

2013

8888

9129

18017

39

2014

8982

9228

18210

40

rdo: Bank Danych Lokalnych

Wykres I Wzrost liczby ludnoci gminy Chojnice na przestrzeni lat 2010-2014

rdo: Bank Danych Lokalnych

Dominujc grup ludnociow w gminie Chojnice s osoby w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku od 15 do 59 i mczyni w wieku od 15 do 64 lat). Obecnie jest ich cznie 62,8% w stosunku do ogu (tabela poniej). Na przestrzeni piciu badanych lat ich liczba utrzymuje si na wzgldnie staym poziomie (od 62,6% do 63%). Jeeli chodzi o grup osb w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej) to w tym przypadku wida wyran, sukcesywn tendencj spadkow z 25,7% w roku 2010 do 23,7% w roku 2014. Przeciwstawnie prezentuje si tendencja dotyczca osb w wieku poprodukcyjnym. W 2010 roku ich odsetek wynosi 12%, by w 2014 zwikszy si do poziomu 13,5%. Przedstawione tendencje nie s odosobnionym zjawiskiem. Podobne mona zaobserwowa w skali powiatu, wojewdztwa, czy kraju.

Tabela IV Udzia ludnoci wg ekonomicznych grup wieku w % ludnoci ogem w gminie Chojnice w latach 2010-2014

Grupa ekonomiczna

2010

2011

2012

2013

2014

w wieku przedprodukcyjnym

%

25,4

24,9

24,5

24,0

23,7

w wieku produkcyjnym

%

62,6

62,8

63,0

63,0

62,8

w wieku poprodukcyjnym

%

12,0

12,3

12,6

13,0

13,5

rdo: Bank Danych Lokalnych

Szczegowe dane dotyczce ludnoci we wszystkich trzech analizowanych grupach wiekowych przedstawia ponisze zestawienie.

Tabela V Ludno miasta i gminy Chojnice w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w latach 2010-2014

Przedzia czasowy

Wiek

Przedprodukcyjny

Produkcyjny

Poprodukcyjny

razem

mczyni

kobiety

razem

mczyni

kobiety

razem

mczyni

kobiety

2010

3603

1885

1718

11733

6218

5515

2082

697

1385

2011

3612

1902

1710

11912

6334

5578

2172

714

1458

2012

3588

1910

1678

12015

6412

5603

2242

725

1517

2013

3589

1896

1 693

12088

6466

5622

2340

767

1573

2014

3562

1885

1 677

12188

6533

5655

2460

810

1 650

rdo: Bank Danych Lokalnych

Gospodarka

Na podstawie danych GUS na dzie 31.12.2014 w gminie Chojnice zarejestrowanych byo 1407 przedsibiorstw. W analizowanym okresie, czyli od 2010 roku do koca 2014 roku ich liczba wzrosa o 271 podmiotw (23,86%). Dominujc grup s mikroprzedsibiorstwa (zatrudniajce do 9 osb). Ich liczba w 2014 roku wynosia 1341 przedsibiorstw, co stanowio 95% wszystkich podmiotw gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy. W 2014 funkcjonowao 61 maych przedsibiorstw, co stanowio 4% oglnej liczby podmiotw gospodarczych. W porwnaniu z rokiem 2010 ich liczba zmniejszya si o 9 firm. Przedsibiorstwa rednie w liczbie 4 stanowiy w 2014 roku tylko 0,28% ogu. Ponadto warto zaznaczy, e na terenie gminy funkcjonuje jedno przedsibiorstwo, ktre zatrudnia 250-999 osb.

W tym samym czasie (2010-2014) na terenie caego powiatu chojnickiego zachodziy takie same zmiany jak w samej gminie.. Zauwaalny by wzrost mikroprzedsibiorstw (o 363 podmioty), ktre stanowiy zdecydowan wikszo powiatu (95%) oraz spadek w sektorze przedsibiorstw rednich (o 72 podmioty). Na uwag zasuguje fakt, e wczeniej wspomniane przedsibiorstwo na terenie gminy zatrudniajce 250-999 osb jest jednym z siedmiu jakie wystpuj na terenie caego powiatu. Ponadto w caym powiecie znajduje si jedno przedsibiorstwo zatrudniajce ponad 1000 osb.

Naley zatem odnotowa, e struktura przedsibiorstw w gminie jest odzwierciedleniem sytuacji zachodzcej w caym powiecie, co midzy innymi przedstawia zamieszczona niej tabela. Jest to cakiem naturalne, bowiem mniejsze jednostki buduj obraz jednostek wikszych, do ktrych s zaliczane.

Tabela VI Liczba przedsibiorstw dziaajcych na terenie gminy Chojnice i powiatu chojnickiego w latach 2010-2014 w podziale na liczb zatrudnianych pracownikw

Wyszczeglnienie

gmina Chojnice

Powiat chojnicki

2010

2011

2012

2013

2014

2010

2011

2012

2013

2014

0-9 osb

1061

1140

1229

1273

1341

7747

7646

7906

7966

8110

10-49 osb

70

68

59

57

61

390

378

323

312

318

50-249 osb

4

4

4

3

4

70

68

70

68

71

250-999 osb

1

1

1

1

1

9

6

6

7

7

1 000 i wicej osb

0

0

0

0

0

1

2

2

2

1

Ogem

1136

1213

1293

1334

1407

8217

8100

8307

8355

8507

rdo: Bank Danych Lokalnych

Na podstawie powyszych informacji mona wywnioskowa, e na terenie gminy nie ma duych zakadw przemysowych (za wyjtkiem jednego). W poudniowej czci zlokalizowana jest wikszo garbarni, zakadw przetwrstwa rolno-spoywczego oraz zakadw szkutnicznych. Wrd najwaniejszych podmiotw gospodarczych wymienia naley:

SOLANUM Sp. z o.o.;

Eurostandard sp.j.;

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Rolin;

Fabryk Materacw RELAKS Sp. z o.o.;

ZOM ZAKAD OCZYSZZCZANIA MIASTA;

Gospodarstwo Rybackie w Charzykowych Sp. z o.o.;

STACJA PALIW MARIAN ODEJEWSKI;

Orodek Wypoczynkowy KASZUB;

WODNIK BARBARA I KRZYSZTOF RINGWELSCY sp.j.;

PPH Spar-Meble sp. j;

Przedsibiorstwo Rolno-Handlowo-Usugowe AGRA Sp. z o.o.;

Zakad Grabarski;

Przedsibiorstwo Wielobranowe RAMEX;

Polcom Collection;

Pen Pol Import-Export;

Gacza Yacht Firma Handlowo-Usugowo-Produkcyjna;

PLAST-FOL PPHU s.c.;

Hurtownia Spoywcza Rudychowscy Sp. Z o.o.;

Orodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy NATURA s.c.;

Pro-Agent Sp. z o.o.;

POLYESTER YACHT s.c.;

CORSIVA YACHTING ARTUR GRUGEL;

AUTO SERWIS TIR SAWOMIR ADAMCZYK.

Na podstawie poniszego zestawienia wida, e w kadym roku analizowanego okresu na terenie gminy Chojnice, saldo wyrejestrowywanych i nowo rejestrowanych podmiotw gospodarczych byo dodatnie. Najwyszy wskanik osignity zosta w 2010 roku i wynis +85. Zjawisko takie jest pozytywne, bowiem wiadczy o tym, e zdecydowanie wicej jest podmiotw, ktre zaczynaj swoj dziaalno, ni tych, ktre t dziaalno zamykaj, co w przyszoci moe rzutowa na rozwj gospodarczy w gminie. Nieco odmiennie wygldaj wskaniki dla zagadnienia na poziomie powiatu i wojewdztwa, bowiem w roku 2011 odnotowano ujemny bilans nowych podmiotw w stosunku do zamykanych, natomiast w pozostaych latach wskanik ten przybiera warto dodatni.

Tabela VII Nowo zarejestrowane oraz wyrejestrowane podmioty gospodarcze w gminie Chojnice na tle danych dotyczcych powiatu chojnickiego oraz wojewdztwa pomorskiego w latach 2011-2013

Jednostka terytorialna

Podmioty gospodarcze

2010

2011

2012

2013

2014

wojewdztwo pomorskie

nowo zarejestrowane

27486

24829

25261

25875

25883

wyrejestrowane

16811

26659

18496

19269

21644

powiat chojnicki

nowo zarejestrowane

928

852

818

802

810

wyrejestrowane

565

953

608

734

639

gmina Chojnice

nowo zarejestrowane

159

173

143

138

152

wyrejestrowane

74

121

91

117

106

rdo: Bank Danych Lokalnych

Najwicej podmiotw dziaajcych na terenie gminy Chojnice funkcjonuje w handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdw i samochodw, wczajc motocykle. W 2014 roku liczba jednostek wchodzcych w skad wymienionej grupy wyniosa 310 i wzrosa w cigu ostatnich 4 lat o 29 (dynamika na poziomie 10,32%). Udzia firm sklasyfikowanych w tej brany stanowi 21,89% cznej liczby przedsibiorstw dziaajcych na terenie gminy. Zaraz za wczeniej wspomnianym sektorem G stoi brana zwizana z budownictwem. Jej udzia w strukturze gospodarczej wynosi 15,04% (213 podmiotw). Na trzecim miejscu plasuje si brana zwizana z przetwrstwem przemysowym 11,58% (164 przedsibiorstw).

Tabela VIII Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wedug sekcji PKD 2007 w gminie Chojnice w latach 2011-2014

Sektor dziaalnoci

2010

2011

2012

2013

2014

Sekcja A rolnictwo, lenictwo, owiectwo, rybactwo

85

92

91

86

70

Sekcja B grnictwo i wydobywanie

1

2

3

3

5

Sekcja C przetwrstwo przemysowe

119

136

149

149

164

Sekcja D wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz, par wodn i powietrze do ukadw klimatyzacyjnych

0

0

0

0

0

Sekcja E dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz dziaalno zwizana z rekultywacj

4

4

4

5

3

Sekcja F budownictwo

172

178

186

195

213

Sekcja G handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdw i samochodw, wczajc motocykle

281

286

288

295

310

Sekcja H transport; gospodarka magazynowa

62

68

70

72

74

Sekcja I dziaalno zwizana z zakwaterowaniem i usugami gastronomicznymi

53

53

64

64

64

Sekcja J informacja i komunikacja

10

13

14

14

20

Sekcja K dziaalno finansowa i ubezpieczeniowa

20

20

23

2

22

Sekcja L dziaalno zwizana z obsug rynku nieruchomoci

38

40

47

52

54

Sekcja M dziaalno profesjonalna, naukowa i techniczna

74

79

85

94

101

Sekcja N dziaalno w zakresie usug administrowania i dziaalno wspierajca

25

24

29

38

44

Sekcja O administracja publiczna, i obrona narodowa, obowizkowe zabezpieczenia spoeczne

15

15

15

14

14

Sekcja P edukacja

40

43

53

56

59

Sekcja Q opieka zdrowotna i pomoc spoeczna

45

52

57

59

71

Sekcja R dziaalno zwizana z kultur, rozrywk i rekreacj

30

34

33

30

31

Sekcja S pozostaa dziaalno usugowa

Sekcja T gospodarstwa domowe zatrudniajce pracownikw; gospodarstwa domowe produkujce wyroby i wiadczce usugi na wasne potrzeby

62

74

82

86

88

Sekcja U organizacje i zespoy eksterytorialne

0

0

0

0

0

rdo: Bank Danych Lokalnych

Infrastruktura techniczna

Na terenie gminy Chojnice infrastruktura budowlana jest zrnicowana pod wzgldem wieku, powierzchni zabudowy, technologii wykonania, przeznaczenia oraz podstawowych parametrw energochonnoci.

Na terenie gminy naley wyrni:

budynki mieszkalne,

obiekty uytecznoci publicznej,

obiekty pod dziaalno usugowo-handlow i wytwrcz,

obiekty pod dziaalno rolnicz.

Na podstawie danych GUS na dzie 31.12.2012 na terenie gminy Chojnice znajdoway si 4694 mieszkania, o cznej powierzchni uytkowej wynoszcej 455096 m2. Zarwno ilo mieszka, jak i powierzchnia uytkowa na przestrzeni badanych lat zwikszyy si. W porwnaniu z rokiem 2010 ilo mieszka zwikszya si o 162 szt., a powierzchnia uytkowa na mieszkanie wzrosa o 1,7 m2.. Poprawi si take wskanik powierzchni uytkowej mieszka na osob. W 2004 roku statystyczny mieszkaniec gminy Chojnice mia do dyspozycji 21,9 m2 powierzchni mieszkania. W przecigu omiu lat wskanik ten wzrs do wartoci 25,5 m2 na mieszkaca. W zestawieniu z danymi dla caego powiatu chojnickiego oraz wojewdztwa pomorskiego dla roku 2012, gmina Chojnice znajduje si powyej redniej dla przecitnej powierzchni uytkowej mieszkania na jedn osob, bowiem wartoci te wynosz dla powiatu 23,5 m2, a dla wojewdztwa 25 m2.

Tabela IX Zasoby mieszkaniowe w gminie Chojnice na przeomie lat 2004-2012

Wyszczeglnienie

2004

2008

2010

2012

Mieszkania [szt.]

3946

4179

4532

4694

Powierzchnia uytkowa mieszka [m2]

344412

378141

431768

455096

Powierzchnia uytkowa na mieszkanie [m2]

87,3

90,5

95,3

97,0

Powierzchnia uytkowa na osob [m2]

21,9

22,7

24,8

25,5

rdo: Bank Danych Lokalnych

Jeeli chodzi o zaopatrzenie ludnoci w wod, to na terenie gminy Chojnice wykorzystuje si w tym celu naturalnie wystpujce wody podziemne, zwaszcza czwatorzdowe. Wody powierzchniowe nie s eksploatowane. W 2012 roku wikszo mieszka bya przyczona do sieci wodocigowej (98,91%). Zasoby wd podziemnych ze wzgldu na sposb wystpowania, zasilania, przepyw oraz kontakt z otoczeniem s wodami o bardzo wysokiej jakoci, nadaj si do bezporedniego wykorzystania na cele gospodarcze, a na cele konsumpcyjne po zastosowaniu prostych metod uzdatniania. Utrzymaniem obiektw wodocigowych, jak rwnie kanalizacyjnych zajmuje si Gminny Zakad Gospodarki Komunalnej. W przypadku centralnego ogrzewania, to w roku 2012 posiadao je 77,18% . Zuycie wody na 1 mieszkaca w 2012 roku wynioso 30 m3 i w stosunku do redniej w powiecie jest wiksze o 3,5 m3, a z kolei mniejsze w stosunku do wojewdztwa o 2,3 m3. Szczegowe dane dot. wyposaenia techniczno-sanitarnego zawiera poniej.

Tabela X Wyposaenie techniczno-sanitarne gminy Chojnice

Wyszczeglnienie

2004

2008

2010

2012

Wodocig [szt.]

3873

4106

4481

4643

Ustp spukiwany [szt.]

3482

3716

4319

4482

azienka [szt.]

3410

3644

4124

4 288

Centralne ogrzewanie [szt.]

2683

2 918

3 460

3 623

rdo: Bank Danych Lokalnych

Na podstawie danych zawartych w wyej zamieszczonym zestawieniu wida wzrost iloci instalacji wpywajcych na popraw warunkw bytowych mieszkacw gminy Chojnice.

Istniejcy system kanalizacyjny w gminie jest niewystarczajcy. W 2010 roku z czynnej sieci kanalizacyjnej o cznej dugoci 142,5km korzystao 10650 mieszkacw gminy Chojnice. Dwa lata pniej dugo czynnej sieci kanalizacyjnej wynosia 161,4km, a liczba mieszkacw korzystajcych z niej wzrosa do 11885 osb. Stanowio to odpowiednio 61,14% mieszkacw w 2010 roku i 65,27% w 2012 roku. Wzrost dugoci sieci kanalizacyjnej jest wynikiem kontunuowania w roku 2012 rozbudowy sieci wodocigowej i kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Najwaniejsz inwestycj byo Uporzdkowanie i przebudowa systemu zaopatrzenia w wod na terenie aglomeracji Chojnice w ramach dziaania Podstawowe usugi dla gospodarki ludnoci wiejskiej objtego PROW na lata 2007-2013. W padzierniku 2012 roku zakoczono realizacj I etapu tej inwestycji w ramach ktrego zbudowano 17723 mb sieci wodocigowej w miejscowociach Krojanty, Pawowo, Nowa Cerkiew, Lichnowy, Granowo i Racawki. Rwnie za pomoc poyczki z WFOiGW w Gdasku na terenie gminy zrealizowane zostao zadanie Uporzdkowanie gospodarki wodno-ciekowej we wschodniej czci aglomeracji Chojnice w ramach ktrego wybudowana zostaa sie wodocigowa i kanalizacji sanitarnej z toczniami ciekw w miejscowociach Chojniczki i Powaki. W ramach programu 1:1 wybudowano sie wodocigow w miejscowoci Lipienice oraz sie wodocigow i sie kanalizacji sanitarnej w ul. Dugiej w miejscowoci Charzykowy.

Energetyka

Obszar gminy Chojnice charakteryzuje si wystarczajc infrastruktur energetyczn do zaopatrywania mieszkacw oraz ulokowanych tam przedsibiorstw w niezbdne iloci energii. Mimo wszystko, z biegiem czasu pojawia si konieczno ponoszenia kosztw zwizanych z unowoczenianiem i modernizacj tej infrastruktury (nowe technologie, zmiany prawa dotyczce zaostrzania wymogw zwizanych z wpywem na rodowisko, itp.). Warto rwnie odnotowa, e teren gminy Chojnice posiada dogodne warunki dla rozwoju Odnawialnych rde Energii.

Elektroenergetyka

Za obsug i eksploatacj urzdze energetycznych na terenie gminy Chojnice odpowiedzialna jest ENEA Operator Sp. z o.o. Zakad Usug Dystrybucji w Poznaniu. Na terenie gminy brak jest rde wytwarzania energii elektrycznej, dostarczana jest ona z zewntrz liniami wysokiego napicia. Gwnym rdem zasilania gminy s stacje GPZ zasilane liniami napowietrznymi WN-110 kV. Do gwnych Punktw Zasilania nale:

GZP Chojnice Przemysowa;

GZP Chojnice Kocierska;

Brusy

z zainstalowanymi transformatorami 16 MVA, skd poprzez sie SN, stacje transformatorowe SN/nN i sieci nN zasilany jest obszar gminy. Na terenie gminy nie zachodzi potrzeba lokalizacji nowego GPZ, bowiem ww. maj znaczne rezerwy. W ostatnim okresie odnotowany zosta wzrost zuycia energii elektrycznej w gminie Chojnice. Powoduje to konieczno rozbudowy istniejcych sieci elektroenergetycznych, wymian wysuonych stacji transformatorowych i budow nowych stacji. Linie wysokich napi 110 kV, ktre przebiegaj przez teren gminy powoduj spore ograniczenia dostpnoci terenw pooonych w pobliu ich przebiegu. Prowadzone s one na supach stalowo-kratowych. Dla linii tych obowizuje 40-metrowy pas powierzchni terenu ograniczony dla zabudowy. Nie jest rwnie zalecane aby linie te si krzyoway z budynkami mieszkalnymi, przemysowymi i gospodarczymi, na terenie ktrych stale przebywa mog ludzie. W gminie Chojnice linie takie przebiegaj gwnie przez tereny rolne i w duym stopniu ograniczaj moliwo udostpniania terenw pooonych w bezporednim ich ssiedztwie. Plany rozwojowe sieci dystrybucyjnej dla gminy zakadaj przyczenie nowych odbiorcw do istniejcej sieci nn i SN na terenie miasta i gminy Chojnice oraz modernizacj linii SN-15 kV Karolewo i Kolejarza.

Gazownictwo

Za dostaw gazu na terenie gminy Chojnice odpowiedzialna jest Polska Spka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddzia w Gdasku, Zakad w Bydgoszczy. Ludno korzystajca z sieci gazowej na terenie gminy Chojnice jest bardzo znikoma i stanowi zaledwie 8,7% ogu. Na obszarze gminy miejscowoci s zgazyfikowane w rnym stopniu, a nale do nich: Charzykowy, Chojniczki, Lipienice, Nieychowice, Topole i Karolewo. Do odbiorcw w wyej wymienionych miejscowociach dystrybuowany jest gaz ziemny wysokometanowy, rodzina 2, grupa E zgodnie z norm PN-C-04753 poprzez gazocigi redniego cinienia dla ktrych rdo zasilania stanowi sie redniego cinienia zlokalizowana na obszarze miasta Chojnice.

Podstawowym czynnikiem, ktry rzutuje na bardzo niski stopie wykorzystania gazu w szeregu miejscowoci na terenie gminy s wzrastajce ceny gazu. Zgodnie z obowizujcymi przepisami, gazyfikacj prowadzi si w przypadku, gdy istniej techniczne i ekonomiczne warunki dostarczenia paliwa gazowego. W oparciu o analiz istniejcego i planowanego zagospodarowania przestrzennego gminy wnioskuje si, e nie jest i nie bdzie w przyszoci ekonomicznie uzasadniona gazyfikacja caego obszaru gminy, bowiem brak jest potencjalnie duych odbiorcw gazu ziemnego, z kolei nowi jego odbiorcy mog pojawi si w przyszoci we wsiach rozwojowych, do ktrych zaliczy naley: Charzykowy, Pawwko, Pawowo oraz Racawki, gdzie przewiduje si tereny pod budownictwo mieszkaniowe i mieszkalno-usugowe.

Plany inwestycyjne na terenie gminy Chojnice uwzgldniaj gazyfikacj nastpujcych miejscowoci:

Klawkowo,

Krojanty,

Powaki.

W wyniku tych inwestycji planuje si przyczy do sicie gazowej 125 obiektw, w tym 57 budynkw w latach 2015-2016. Ponadto moliwa bdzie realizacja inwestycji zwizanych z rozbudow istniejcych sieci gazowych w ju zgazyfikowanych miejscowociach w przypadku zgoszenia si potencjalnych odbiorcw gazu.

Ciepownictwo

W 2004 roku gmina opracowaa Projekt zaoe do planu zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe gminy Chojnice, a w zakresie zaopatrzenia w ciepo praca ta zostaa ukierunkowana na rozwizania energooszczdne i ekologiczne, ktre w peni zapewniaj bezpieczestwo energetyczne odbiorcw z obszaru gminy w perspektywie do roku 2015-2020. W planie tym zakadano, e wiksze kotownie olejowe i wglowe zamieni si na kotownie, ktrych paliwem bd paliwa odnawialne takie jak biomasa lub koty opalane gazem ziemnym.

Na caym obszarze gminy zaoono preferencje do nastpujcych nonikw energii:

biomasy kadego rodzaju, a zatem zrbkw i odpadw drzewnych, granulatu, brykietw, z upraw rolin energetycznych, sprasowanej somy;

biopaliwa, np. biodiesla;

paliwa gazowego E na wydzielonym obszarze gminy,

systemw solarnych (kolektorw sonecznych i ogniw fotowoltaicznych) oraz pomp ciepa;

Ponadto moliwymi do zastosowania na terenie gminy nonikami energii mog by:

olej opaowy;

gaz pynny;

paliwa stae, takie jak wgiel i koks (w ograniczonym zakresie);

energia elektryczna.

Naley pamita, e przy ostatecznym wyborze nonika energii cieplnej trzeba mie na wzgldzie dwa czynniki, do ktrych nale:

wielko emisji zanieczyszcze;

wynik analizy techniczno-ekonomicznej.

Owietlenie uliczne

W gminie Chojnice systematycznie rozbudowywane jest owietlenie uliczne. Wedug danych wasnych gminy w roku 2010 znajdowao si 1425 punktw wietlnych, ktre stanowiy oprawy owietleniowe zoone z lamp sodowych o mocy 85 W. Roczne zuycie energii przez owietlenie uliczne wynioso wwczas 1400 MWh, co wizao si z kosztem zuycia energii na poziomie 404000 z.

Odnawialne rda energii

Wedug ustawy Prawo Energetyczne odnawialne rdo energii to rdo wykorzystujce w procesie przetwarzania energi wiatru, promieniowania sonecznego, geotermaln, fal, prdw i pyww morskich, spadku rzek oraz energi pozyskiwan z biomasy, biogazu wysypiskowego, a take biogazu powstaego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ciekw albo rozkadu skadowanych szcztek rolinnych i zwierzcych. Odnawialne rda energii s alternatyw dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nonikw energii (paliw kopalnych), a ich wykorzystanie staje si kluczowe w wikszoci dokumentw planistycznych szczebla europejskiego, krajowego czy regionalnego.

Energia soneczna

Soce uwaane jest za jedno z najwikszych i najtaszych rde energii odnawialnej, spekuluje si, e w nadchodzcych latach bdzie ono miao istotne znaczenie w proekologicznym pozyskiwaniu energii cieplnej i elektrycznej.

W Polsce, biorc pod uwag typ i waciwoci urzdze oraz charakter i rozkad w czasie promieniowania sonecznego, istniej sprzyjajce warunki do wykorzystania energii promieniowania sonecznego. Szanse na najwikszy rozwj w krtkim okresie maj technologie oparte na eksploatacji kolektorw sonecznych. Najistotniejszym parametrem, z punktu widzenia jej wykorzystania, jest roczna warto nasonecznienia, ktre wyraa ilo energii sonecznej padajcej na jednostk powierzchni paszczyzny w okrelonym czasie. Na terenie kraju roczna gsto promieniowania sonecznego na paszczyzn poziom waha si w granicach 950 1.250 kWh/m2, natomiast rednie usonecznienie wynosi 1600 godz./rok. Poziom przecitnego nasonecznienia obszaru Polski ilustruje Mapa III.

Mapa III Przecitne nasonecznienie w Polsce

rdo: http://yuplo.home.pl

Blisko 80% cakowitej rocznej sumy nasonecznienia przypada na sze miesicy sezonu wiosenno-letniego (od pocztku kwietnia do koca wrzenia), przy czym czas operacji sonecznej w lecie wydua si do 16 godz./dzie, natomiast w zimie skraca si do 8 godz./dzie.

Biorc pod uwag przemiany energetyczne promieniowania sonecznego, wyrnia si dwa podstawowe rodzaje konwersji:

fototermiczn, ktra prowadzi do przetworzenia energii promieniowania sonecznego na ciepo;

fotowoltaiczn, ktra prowadzi do przetworzenia energii promieniowania sonecznego na energi elektryczn.

Na terenie gminy Chojnice planuje si inwestycje, ktre wpisuj si dziaania zwizane z instalacj urzdze przetwarzajcych energi soneczn w energi ciepln i energi elektryczn. Przetwarzanie energii ze soca na energie ciepln i elektryczn nie wpywa negatywnie na stan rodowiska naturalnego. W okresie od wiosny do jesieni stanowi moe bardzo dobre rdo ciepa wykorzystywane do ogrzewania ciepej wody uytkowej.

Energia wiatru

Zdaniem ekspertw z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej 40% terytorium Polski posiada warunki do produkcji energii z wiatru. Teren ten obejmuje Nizin Szczecisk, pasmo ldu wzdu wybrzea Batyku od Koszalina do rejonu Suwak. W Polsce centralnej dobre wiatry odnotowywane s na Pomorzu i Mazowszu, jak rwnie na poudniu kraju - w Beskidach i rejonie Bieszczad. Jak wynika z poniszej mapy, gmina Chojnice ley na terenie III strefy wiatrowej, a zatem korzystnej dla stawiania farm wiatrowych.

Mapa IV Strefy energetyczne wiatru

rdo: http://www.baza-oze.pl

Przy wyborze lokalizacji dla elektrowni wiatrowej istotna jest odpowiednia odlego od zabudowa mieszkalnych, bowiem dwik pracujcej turbiny moe by uciliwy dla ludzi. Farma wiatrowa nie moe rwnie zosta zlokalizowana bezporednio na drodze przelotw ptakw. Istotny element to take moliwoci budowy farmy. Przy planowaniu budowy elektrowni wiatrowych wane jest uzyskanie wstpnej zgody urzdw i instytucji. Z jednej lokalizacji pomiarowej mona wykona charakterystyk wiatrow dla obszaru o promieniu do 10-20km na terenie paskim. Najczciej budowanymi obecnie siowniami s elektrownie wiatrowe o mocy 2 MW.

Energia elektryczna wyprodukowana w siowniach wiatrowych uznawana jest za energi czyst, gdy nie emituje do rodowiska odpadw ani szkodliwych gazw. Jest rzecz wan, aby w pierwszej fazie prac w gminie zakwalifikowa lub wykluczy potencjalne lokalizacje w aspekcie wymaga rodowiskowych i innych, co pozwoli unikn zbdnych kosztw, straty czasu oraz otwartego konfliktu z mieszkacami i organizacjami ekologicznymi.

Wstpna analiza lokalizacyjna powinna obejmowa:

okrelenie minimalnej odlegoci od siedzib ludzkich w kontekcie haasu (zalecana odlego od zabudowa mieszkalnych to co najmniej 500m);

wymogi ochrony krajobrazu w odniesieniu do obszarw prawnie chronionych;

wymogi ochrony rodowiska przyrodniczego w aspekcie siedlisk zwierzyny i ptactwa, tras przelotu ptakw i itp.

Analiza ta odnosi si rwnie do drg dojazdowych, linii energetycznych napowietrznych lub kablowych wyprowadzenia mocy, oraz innych urzdze towarzyszcych. Na tym etapie naley rwnie odnie si do wymogw lotnictwa oraz wadz wojskowych, jak rwnie wnikliwie zbada stan prawny wasnoci gruntw pod zabudow.

Na terenie gminy Chojnice planuje si wytworzy 8 elektrowni wiatrowych A1-A8 posadowionych na elbetonowych fundamentach i wyposaonych w platformy montaowe o utwardzonej nawierzchni w miejscowoci Lichnowy.

Energia wody

Elementarnym warunkiem pozyskiwania energii potencjalnej wody jest obecno w okrelonym miejscu znacznego spadu i przepywu wody. Z uwagi na to, e miejsca takie nie wystpuj czsto w przyrodzie w celu uzyskania wymaganego spadu wykonuje si budowle hydrotechniczne. W naszym kraju udzia energetyki wodnej w oglnej produkcji energii elektrycznej w przyblieniu wynosi 2,5%., a jego (teoretyczne) zasoby hydroenergetyczne odpowiadaj niemal 10% produkowanej w nim energii elektrycznej.

Potencjalne wykorzystanie zasobw wodno-energetycznych wie si z wieloma ograniczeniami i stratami, do ktrych nale:

nierwnomierno natenia przepywu w czasie;

naturalna zmienno wysokoci spadu;

bezzwrotne pobory wody dla celw nieenergetycznych;

konieczno zapewnienia minimalnego przepywu wody w korycie rzeki poza elektrowni.

Stosunkowo due nakady inwestycyjne na budow elektrowni wodnej powoduj, e celowo ekonomiczna ich budowy szczeglnie dla MEW na rzekach o maych spadkach jest czsto problematyczna. Koszt jednostkowy budowy MEW, w porwnaniu z wikszymi elektrowniami jest duo wyszy. Dlatego te podjcie decyzji o jej budowie musi by poprzedzone szczegow analiz kosztw oraz spodziewanych korzyci, nie tylko finansowych.

Na terenie gminy Chojnice brak jest funkcjonujcych elektrowni wodnych, a potencjalnymi obszarami, na ktrych inwestycje takie mogyby by realizowane jest cz terenu gminy leca na obszarze zlewni rzeki Brdy, ktra jest gwn rzek znajdujc si na terenie gminy. Na uwadze naley mie jednak, e przy planowaniu tego typu inwestycji trzeba zachowa wszelkie rodki ostronoci i poprzedzi wszystko szczegow analiz.

Energia geotermalna

Polska jest w posiadaniu duych zasobw wd geotermalnych niskotemperaturowych i z tego wzgldu energia geotermalna powinna by traktowana jako jedno z gwnych odnawialnych rde energii w naszym kraju. Ze wszystkich odnawialnych rde energii najwyszym potencjaem technicznym charakteryzuje si wanie energia geotermalna. Szacuje si go na poziomie 1512 PJ/rok, co tym samym stanowi blisko 30% krajowego zapotrzebowania na ciepo. Z opracowanych dotychczas bada i analiz wynika jednoznacznie, i na obszarze Polski znajduje si co najmniej 6600 km2 wd geotermalnych o temperaturach rzdu 27-125C. Zasoby te s do rwnomiernie rozmieszczone na znacznej czci obszaru Polski (http://pga.org.pl/geotermia-zasoby-polskie.html).

Oprcz ciepownictwa, wody geotermalne s stosowane take w lecznictwie i rekreacji. W pojedynczych przypadkach odzyskuje si z nich dwutlenek wgla i lecznicze sole mineralne.

Na terenie gminy Chojnice obecnie nie planuje si budowy instalacji geotermalnej.

Biomasa ibiogaz

Biomasa jest trzecim co do wielkoci na wiecie, naturalnym rdem energii. Zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Gospodarki z dnia 23 lutego 2010 r. biomasa to: stae lub cieke substancje pochodzenia rolinnego lub zwierzcego, ktre ulegaj biodegradacji, pochodzce z produktw, odpadw i pozostaoci z produkcji rolnej oraz lenej, a take przemysu przetwarzajcego ich produkty, a take czci pozostaych odpadw, ktre ulegaj biodegradacji, oraz ziarna zb niespeniajce wymaga jakociowych dla zb w zakupie interwencyjnym. Jako surowiec energetyczny gwnie wykorzystuje si biomas pochodzenia rolinnego, ktra powstaje w procesie fotosyntezy.

Do gwnych rodzajw biomasy wykorzystywanej na cele energetyczne zalicza si:

drewno i odpady z przerobu drewna;

roliny pochodzce z upraw energetycznych;

produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa;

frakcje organiczne odpadw komunalnych oraz komunalnych osadw ciekowych;

niektre odpady przemysowe, np. z przemysu papierniczego.

W naszym kraju biomas traktuje si jako podstawowe rdo pozyskiwania energii odnawialnej. Jej udzia w bilansie wykorzystania OZE przekracza 95%. Najpowaniejszym rdem biomasy jako rda energii odnawialnej w Polsce jest soma oraz odpady drzewne. Energi z biomasy uzyskuje si poprzez:

spalanie biomasy rolinnej;

wytwarzanie oleju opaowego z rolin oleistych;

fermentacj alkoholow;

beztlenow fermentacj metanow odpadowej masy organicznej.

Energi t pozyskuje si take produkujc biogaz, powstajcy w wyniku fermentacji beztlenowej odpadw zwierzcych, osadw ciekowych i odpadw organicznych. Mona go wykorzystywa do celw produkcji energii elektrycznej, ciepa, cznie energii elektrycznej i cieplnej w jednostkach skojarzonych oraz jako paliwo do napdu pojazdw i urzdze, a take w procesach technologicznych.

Gaz ten powstaje w wyniku fermentacji:

odpadw organicznych na wysypiskach mieci;

odpadw rolinnych (i zwierzcych) w gospodarstwach rolnych;

osadw ciekowych w oczyszczalniach ciekw.

Moe on by wykorzystywany na wiele rnych sposobw: na potrzeby sieci gazowej (po uprzednim oczyszczeniu), jako paliwo do pojazdw lub w procesach technologicznych. Spala si go w specjalnie przystosowanych kotach, zastpujc gaz ziemny. Uzyskane ciepo moe by przekazywane do instalacji centralnego ogrzewania.

Zalety wynikajce ze stosowania instalacji biogazowych:

produkowanie zielonej energii,

ograniczanie emisji gazw cieplarnianych poprzez wykorzystanie metanu,

obnianie kosztw skadowania odpadw,

zapobieganie zanieczyszczeniu gleb oraz wd gruntowych, zbiornikw powierzchniowych i rzek,

uzyskiwanie wydajnego i atwo przyswajalnego przez roliny nawozu naturalnego (pulpa pofermentacyjna),

eliminacja odorw.

Proekologiczne dziaania gminy Chojnice w tym zakresie posiadaj swj wymiar m.in. w oddanej w 2012 roku przebudowanej kotowni Zespou Szk w Swornegaciach. Przebudowa ta polegaa na wymianie palnikw olejowych na palniki na pelet z wykorzystaniem istniejcej automatyki kotowej, przerbce rurocigw w ramach kotowni oraz przystosowaniu istniejcego skadu opau i skadu oleju opaowego do magazynowania peletu. Naley szczeglnie podkreli, e w wyniku tej inwestycji zmniejszenie emisji gazw, znaczce obnienie kosztw i zwikszenie zamierzonego efektu ekologicznego miao ogromne znaczenie dla lokalnego ekosystemu. Obnienie rocznych kosztw ogrzewania oszacowano na poziomie a 40%.

Stan powietrza atmosferycznego

Na terenie wojewdztwa pomorskiego ocenie jakoci powietrza podlegaj dwie strefy:

1) Aglomeracja trjmiejska;

2) Strefa pomorska.

Biorc pod uwag fakt, e gmina Chojnice wchodzi w skad strefy pomorskiej, to badania oceny jakoci powietrza atmosferycznego dla niej odnosi si bd do wynikw tej strefy. Badania jakoci powietrza dla gminy Chojnice, w ranach Pastwowego Monitoringu rodowiska przeprowadza WIO w Szczecinie.

Podstaw klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakoci powietrza stanowi:

dopuszczalny poziom substancji w powietrzu,

dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powikszony o margines tolerancji, poziom docelowy,

poziom celu dugoterminowego.

Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska odrbnie dla