· Web viewUczniowie podkreślają znaczenie, jakie w tej sprawie ma osobowość nauczyciela...

RAPORT Z NADZORU PEDAGOGICZNEGO

SPRAWOWANEGO PRZEZ

DOLNOŚLĄSKIEGO KURATORA OŚWIATY

W ROKU SZKOLNYM 2010/2011

Wrocław, 31 października 2011r.1

Wstęp

Opracowanie niniejsze stanowi podsumowanie realizacji nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2010/2011. Zawiera ono analizę i wnioski z przeprowadzonych ewaluacji i kontroli. Uwzględnia także omówienie działań, realizowanych w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, w zakresie wspomagania oraz wnioski wynikające z tej formy nadzoru.

Opracowanie obejmuje dane statystyczne, analizę danych oraz omówienie wyników ewaluacji i kontroli.

Część końcowa opracowania zawiera wnioski, o których mówi § 19 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). Wynikają one z ewaluacji i kontroli przeprowadzonych w szkołach dolnośląskich. Wnioski znajdą zastosowanie w dalszych działaniach kontrolnych i monitorujących, a także wspomagających pracę szkół i placówek.

1. Ewaluacja

Ogólne informacje o przeprowadzonych ewaluacjach w roku szkolnym 2010/2011:1) Celem opracowania dokumentu „Wnioski z ewaluacji” jest:

przedstawienie i omówienie wyników ewaluacji całościowych i problemowych przeprowadzonych w roku szkolnym 2010/2011 w szkołach i placówkach dolnośląskich,

omówienie problemów uwidocznionych w badanych jednostkach oraz działań, które przyczyniają się do sukcesów tych szkół i placówek, w tym przykładów dobrych praktyk,

przedstawienie wniosków z ewaluacji.

2) liczba przeprowadzonych ewaluacji 110, w tym: całościowych - 24 problemowych - 86

Poniższa tabela zawiera zestawienie poziomów spełniania wymagań z ewaluacji przeprowadzonych w roku szkolnym 2010/2011, z uwzględnieniem typów szkół i placówek.

Typ placówki

poziom

wymagania1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Przedszkola

A 1 3 1 2B 13 7 15 15 11C 2 6 1 3DE

2

razem

16 16 16 16 16

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Szkoły podstawowe

A 3 3 4 6 1 2 1 1B 3 3 10 8 30 22 20 30 30 29 8 6 10 7 8 8 8C 4 4 2 5 11 18 10 9 11 3 3 2 1 1D 1 1 2 1Erazem

10 10 10 10 40 40 40 40 40 40 10 10 10 10 10 10 10

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Gimnazja

A 1 1 1 5 7 1B 1 3 5 5 24 12 16 24 24 21 6 5 6 4 5 6 5C 4 2 1 1 11 12 6 6 10 1 2 1 1D 1 1 2E 1 1razem

6 6 6 6 31 31 31 31 31 31 6 6 6 6 6 6 6

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Licea ogólnokształcące

A 1 1 1 5 1 1 1B 2 2 2 3 4 6 5 9 8 8 3 2 3 1 3 4 4C 1 1 1 1 2 4 1 1 2 1 2D 1Erazem

4 4 4 4 9 9 9 9 9 9 4 4 4 4 4 4 4

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Zasadnicze szkoły zawodowe

A 2 1 2B 1 1 1 1 4 5 3 6 3 4 1 1 1 1 1 1 1C 3 1 2DErazem

1 1 1 1 6 6 6 6 6 6 1 1 1 1 1 1 1

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Technika

A 3 1 2B 2 5 2 4 2 3C 3 1 2DEraz

5 5 5 5 5 5

3

em

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Szkoły specjalne

A 1 1 1B 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1C 1DErazem

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Poradnie psychologiczno – pedagogiczne

A 1B 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1CDErazem 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3

Ośrodki doskonalenia nauczycieli

AB 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1CDErazem

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

3) Informacja o realizacji planu nadzoru pedagogicznego Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w zakresie ewaluacji:

Dolnośląski Kurator Oświaty zaplanował na rok szkolny 2010/2011 przeprowadzenie 24 ewaluacji całościowych oraz 93 ewaluacji problemowych w obszarze „Procesy zachodzące w szkole lub placówce”.Ewaluacje całościowe zaplanowano w:

10 – samodzielnych szkołach podstawowych, 6 – samodzielnych gimnazjach, 4 - liceach ogólnokształcących, w tym 3 liceach ogólnokształcących w zespołach

szkół, 1 - zasadniczej szkole zawodowej w zespole szkół, 1 – gimnazjum specjalnym w zespole szkół,

4

1 – samodzielnej poradni psychologiczno - pedagogicznej, 1 - placówce doskonalenia nauczycieli w zespole placówek.

Ewaluacje problemowe zaplanowano w: 32 - szkołach podstawowych, w tym 25 szkołach podstawowych w zespołach szkół, 26- gimnazjach, w tym 20 gimnazjach w zespołach szkół, 6 - liceach ogólnokształcących, w tym 3 liceach ogólnokształcących w zespołach

szkół, 6 - technikach w zespołach szkół, 6 - zasadniczych szkołach zawodowych w zespołach szkół, 17 – przedszkolach, w tym 8 w zespołach szkół i przedszkoli.

Nie wszystkie ewaluacje zostały przeprowadzone zgodnie z planem. Nie zostało przeprowadzonych 7 ewaluacji, po jednej w gimnazjum, liceum ogólnokształcącym, technikum, zasadniczej szkole zawodowej i przedszkolu oraz dwie w szkole podstawowej. Wszystkie w obszarach ewaluacji problemowej.Poniższa tabela zawiera zestawienie liczby zaplanowanych i przeprowadzonych ewaluacji z podziałem na ewaluacje całościowe i problemowe.

ewaluacja całościowa ewaluacja problemowaplan wykonanie plan wykonanie

typ szkoły / rodzaj placówki

ogół

em

sam

odzi

elna

w

zesp

ole

ogół

em

sam

odzi

elna

w

zesp

ole

ogół

em

sam

odzi

elna

w

zesp

ole

ogół

em

sam

odzi

elna

w

zesp

ole

szkoła podstawowa

10 10 10 10 32 7 25 30 5 25

gimnazjum 6 6 6 6 26 6 20 25 5 20liceum ogólnokształcące

4 1 3 4 1 3 6 3 3 5 2 3

technikum 6 6 5 5zasadnicza szkoła zawodowa

1 1 1 1 6 6 5 5

szkoła specjalna 1 1 1 1przedszkole 17 9 8 16 8 8poradnia psychologiczno - pedagogiczna

1 1 1 1

placówka doskonalenia nauczycieli

1 1 1 1

Ogółem 24 18 6 24 18 6 93 25 68 86 20 66

5

Informacje dotyczące organizacji i przeprowadzania ewaluacji w zakresie:

1. Planowanie ewaluacji przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty

Plan nadzoru w zakresie ewaluacji tworzony jest zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Edukacji NarodowejZespoły ewaluatorów, dwu lub trzyosobowe, powoływane są zgodnie procedurą przeprowadzania ewaluacji obowiązującą w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu. Zespoły wizytatorów powoływane są na dany rok szkolny, ewentualne zmiany następują w przypadku przeprowadzania przez wizytatora pierwszej ewaluacji po uzyskaniu certyfikatu. Wówczas zespół tworzony jest z wizytatorów o różnym doświadczeniu. Zmiany mogą być również spowodowane przypadkami losowymi (choroba wizytatora). W skład zespołu wchodzą ewaluatorzy pracujący w danym oddziale (np., zespoły wizytatorów pracujących w Jeleniej Górze, zespoły wizytatorów pracujących w Legnicy, zespoły wizytatorów pracujących w Wałbrzychu) lub we Wrocławiu.Do 15 września każdego roku szkolnego sporządzany jest wykaz szkół i placówek, w których zostanie przeprowadzona ewaluacja w danym roku szkolnym.Przy typowaniu szkół i placówek do ewaluacji stosowane są następujące zasady:

– czas jaki upłynął od ostatnich czynności nadzoru pedagogicznego (mierzenie jakości pracy szkoły/placówki, wizytacja),

– wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego dotychczas nad szkołą/placówką,

– konieczność pozyskania informacji o pracy szkoły/placówki, w celu realizacji innych zadań kuratora oświaty,

– lokalizacja szkoły/placówki.Przy doborze wizytatorów do przeprowadzenia poszczególnych ewaluacji bierze się pod uwagę:

– oddalenie szkoły/placówki od miejsca pracy ewaluatorów,– pozostawanie wizytatora w ciągu ostatnich pięciu lat w stosunku pracy

w szkole/placówce,– sprawowanie przez wizytatora bezpośredniego nadzoru nad szkołą/placówką

w ciągu ostatnich trzech lat.

2. Przeprowadzanie ewaluacji

W Kuratorium Oświaty we Wrocławiu ewaluacje w zakresie terminów i czasu realizacji przeprowadzane są zgodnie z procedurą wynikającą z rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego.

3. Nadzór Dolnośląskiego Kuratora Oświaty nad realizacją zadań związanych organizacją i przeprowadzaniem ewaluacji.

a) Do Dolnośląskiego Kuratora Oświaty wpłynęły trzy zastrzeżenia do raportów z ewaluacji. W każdym przypadku zastrzeżenia dyrektorów dotyczyły poziomów spełnienia wymagań.

6

Wszystkie zgłoszone zastrzeżenia uznane zostały w całości za niezasadne.Rozpatrywanie zastrzeżeń przeprowadzano zgodnie z procedurą opisaną w rozporządzeniu.

b) Wykorzystanie wyników ewaluacji przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty wobec szkół i placówek. Wyniki ewaluacji wykorzystywane są do określenia obszarów wspomagania dolnośląskich szkół i placówek.W przypadku ustalenia poziomu E w odniesieniu do choćby jednego z wymagań w obszarze Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki, Dolnośląski Kurator Oświaty wydaje dyrektorowi szkoły/placówki polecenie opracowania w uzgodnieniu z organem prowadzącym, programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania uwzględniającego wnioski z raportu (art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty).W przypadku ustalenia w wyniku ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole lub placówce poziomu E w odniesieniu do choćby jednego z wymagań w pozostałych obszarach Dolnośląski Kurator Oświaty, nie później niż 6 miesięcy od daty przekazania raportu z ewaluacji zewnętrznej, zwraca się z prośbą do dyrektora szkoły/placówki o przesłanie sprawozdania z działań mających na celu poprawę spełnienia danego wymagania, podjętych na podstawie § 10 pkt 2 rozporządzenia MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego. W obu przypadkach nie później niż rok od przekazania raportu z zewnętrznej ewaluacji szkoły/placówki, podczas której ustalono niski poziom spełnienia wymagania Dolnośląski Kurator Oświaty zarządza przeprowadzenie doraźnej ewaluacji w zakresie danego wymagania.

7

1 Analiza wybranych danych z wymagań - szkoły

1.1 Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

Poziom spełnienia przez szkoły dolnosląskie wymagania "Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego

i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe"

0 0

5

7

9

0

2

4

6

8

10

E D C B A

poziom spełnienia wymagania

Wymaganie dotyczące analizowania wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych5 szkół spełniło na poziomie A, 7 szkół na poziomie B, i 9 szkół na poziomie C.

W wymaganiu tym, nie występują zależności związane z typem szkoły, z cechami strukturalnymi np. najwyższy poziom spełnienia A mają zarówno szkoły wiejskie jak i miejskie, SP, G i LO o w miarę zbliżonych cechach strukturalnych jak np. : wielkość szkoły, liczba zatrudnionych nauczycieli.Wizytatorzy ds. ewaluacji, wyróżniali szkoły najwyższym poziomem spełnienia, argumentując to bardzo różnorodnymi, wielopoziomowymi, powtarzalnymi, wyczerpującymi analizami ilościowymi i jakościowymi (uwzględniającymi konteksty środowiskowe, szkolne, indywidualne), przeprowadzanymi w szkołach, które przekładają się na wzrost efektów kształcenia w placówkach. Widoczny jest on w szczególności we wzrastających średnich wynikach punktowych za całość egzaminu, w poszczególnych obszarach, standardach czy umiejętnościach. Stosowane metody analizy danych, w sposób ciągły i kompleksowy, dostarczają informacji na temat sukcesów, trudności uczniów i w widoczny sposób, przekładają się na planowanie pracy w kolejnych latach.Dyrektorzy szkół podkreślają potrzebę i istotę prowadzonych analiz. Zwracają uwagę na ciągły, na przestrzeni lat, charakter zmian, odnoszący się do całego cyklu kształcenia (a nie tylko do jednego rocznika i działań podejmowanych w ostatnim roku nauki przed egzaminem) oraz potrzebę rozliczania podejmowanych działań. Ciągłość analiz jest też źródłem informacji o tym, czy podjęte środki zaradcze w procesie edukacyjnym przyniosły oczekiwane efekty u uczniów o różnych możliwościach uczenia się i o różnej motywacji do nauki, a w szczególności uczniów słabszych i daje możliwość weryfikowania planów wynikowych w stosunku do następnych roczników.Trudnością dla szkół jest spełnienie wymogów wynikających z kryterium: wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia, którego nie spełniło 8 placówek. Dyrektorzy szkół i nauczyciele nie potrafią wymienić wdrożonych wniosków, które

8

jednocześnie wynikałyby z analiz przeprowadzonych w szkole, oraz mają problem ze wskazaniem, jak te wdrożone wnioski, przekładają się na wzrost efektów kształcenia. Najczęściej wymieniane są działania podejmowane przez szkołę, które nie zawsze wynikają z analizy ilościowej i jakościowej.

1.Pytanie badawcze Czy prowadzone są analizy jakościowe wyników egzaminów zewnętrznych.

W szkołach są prowadzone analizy jakościowe wyników egzaminów zewnętrznych, co potwierdzają informacje uzyskane ze źródeł.

Dane /wskaźniki1. Jakie dane/ jakie informacje z egzaminów zewnętrznych są analizowane jakościowo?

W szkołach są prowadzone analizy jakościowe wyników egzaminów zewnętrznych. Analizę jakościową szkoły przeprowadzają: w kontekście zestawienia wyników egzaminacyjnych ze stopniem opanowania standardów wymagań, umiejętności kluczowych i realizacji podstawy programowej, przy uwzględnieniu czynników indywidualnych ucznia, czynników środowiskowych, oraz czynników szkolnych (jak analiza frekwencji, zarówno uczniów jaki i nauczycieli, programów nauczania, planu zajęć itp.). W szkołach analizuje się jakościowo, łatwość/trudność zadań egzaminacyjnych, wyodrębniając te obszary, które w sposób widoczny sprawiają trudność/łatwość uczniom. Dodatkowo szkoły ponadgimnazjalne wskazują na jakościowe analizowanie wyborów maturalnych.Niestety, niektóre dane/informacje wskazywane przez dyrektorów szkół jako analizowane jakościowo, są przykładem typowej analizy ilościowej np. porównywanie szkolnych wyników, do wyników innych szkół.

2. Podać przykłady wdrożonych wniosków pochodzących z tych analiz – wywiad z dyrektorem

Wnioski z przeprowadzanych analiz w większości są w szkołach wdrażane. Zdarzają się przypadki, gdy dyrektorzy szkół wymieniają pewne wprowadzone działania, jednak nie jest przypisany do nich żaden konkretny wniosek, który bezpośrednio wynikałby z analizy jakościowej, bądź ilościowej szkół. Najczęściej, jako przykłady wdrożonych wniosków, wskazywane jest doskonalenie/kształtowanie tych umiejętności, które na sprawdzianie, egzaminach zewnętrznych stwarzały uczniom trudność, poprzez: dodatkowe ćwiczenia, zajęcia wyrównawcze, zajęcia pozalekcyjne, wprowadzenie aktywizujących metod pracy, dodatkowe godziny nauki, czy zmianę podręcznika. Dane z ewaluacji wskazują, że nauczyciele jak i dyrektorzy szkół mają problem z formułowaniem wniosków, jakie następnie powinny być wdrażane, za pomocą konkretnych działań.

9

1.2 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności"

0 0

75

9

0

2

4

6

8

10

E D C B A

poziom spełnienoia w ymagania

Wymaganie Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności większość szkół spełniła na bardzo wysokim i wysokim poziomie, a 7 szkół spełniło je na poziomie C.Wizytatorzy ds. ewaluacji 5 szkół wyróżnili przyznaniem najwyższego poziomu spełnienia wymagania – A. Są to te same szkoły, które w wymaganiu analizuje się wyniki egzaminów również otrzymały stopień spełnienia wymagania A. Może to świadczyć o tym, że pogłębiona, wielopoziomowa analiza wyników egzaminacyjnych wykorzystana w planowaniu pracy, poprzez wdrażanie, modyfikowanie, inicjowanie bądź zaniechanie pewnych działań, przekłada się w istotny sposób na nabywanie wiedzy i umiejętności przez uczniów.Jako argument, przemawiający za wysokim stopniem spełnienia wymagania, ewaluatorzy podali przede wszystkim, mierzalne efekty nabywania wiedzy i umiejętności jak: wysokie i wciąż rosnące wyniki ze sprawdzianu i z egzaminów zewnętrznych, w ogólnych średnich punktowych lub w poszczególnych standardach wymagań; prawie 100% promocję uczniów do klas programowo wyższych; liczne udziały uczniów w konkursach, zawodach i wysokie lokaty w nich zajmowane, wrastające średnie ocen z poszczególnych przedmiotów, średnie klas, a także poprzez wzrastającą liczbę wydawanych świadectw z wyróżnieniem. Szkoły, które otrzymały stopień spełnienia wymagania A poddają szczegółowej analizie możliwości rozwojowe każdego dziecka, uwzględniają przy tym orzeczenia poradni PPP i opinie rodziców. Zajmują się określeniem mocnych i słabych stron, zdolności i predyspozycji każdego ucznia jak i całych zespołów klasowych. Przykładem może być wypowiedź jednego z dyrektorów szkół, przytoczona w raporcie ewaluacyjnym, który uzasadnił wzrost wyników kształcenia jednej z klas. Praca z tą klasą polegała głównie na motywowaniu zespołu do nauki i jednoczesnym zdiagnozowaniu niepowodzeń uczniów oraz zasugerowaniu potrzeby wizyty w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Dla uczniów mających trudności w nauce zorganizowano zajęcia w zespołach dydaktyczno-wyrównawczych. Kolejnym argumentem przemawiającym za spełnieniem przez szkoły wymagania na poziomie A jest konkretna wiedza dyrektorów i nauczycieli placówek na temat wdrażanych wniosków w szkołach w różnych obszarach jej funkcjonowania i widocznych efektów podejmowanych działań, a także, co bardzo ważne, okazywaniem wiary w możliwości rozwojowe uczniów, ich wspieranie i motywowanie. Jako dobrą praktykę można podać sparafrazowaną wypowiedź jednego z dyrektorów: Dyrektor

10

wymienił ponadto aktywizację uczniów osiągających niższe wyniki w nauce do innych obszarów pracy w szkole (np. w Samorządzie Uczniowskim), co pozwala podnieść ich samoocenę i poziom wiary w swoje możliwości. Dodał także włączanie rodziców w proces edukacyjny w celu uświadomienia im roli w sukcesach uczniów, co pozwoliło na poprawę frekwencji.

Trudnością w tym obszarze, podobnie jak w wymaganiu pierwszym dotyczącym analizy wyników, było kryterium: wdrażanie wniosków przyczynia się do wzrostu wyników kształcenia.Kryteria w pierwszym i drugim wymaganiu z obszaru Efekty (..), które sprawiły trudność dyrektorom i nauczycielom, brzmią niemal identycznie i odnoszą się do wdrażanych wniosków.

1. Pytanie badawcze Czy uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej stosownie do swoich możliwości rozwojowych?

Większość uczniów nabywa wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej. Wynika to z opinii nauczycieli, którzy wysoko oceniają stopień opanowania wiedzy i umiejętności przez uczniów opisany w podstawie programowej oraz deklaracji, że przy analizowaniu szkolnych osiągnięć uczniów uwzględniają ich możliwości rozwojowe. Uczniowie natomiast w 80% potwierdzają, że zajęcia lekcyjne, w których uczestniczyli były dostosowane do ich możliwości.

1. Proszę o zaznaczenie na skali od 1 do 8, w jakim stopniu Pana(i) uczniowie opanowali w poprzednim roku szkolnym wiadomości i umiejętności opisane w podstawie programowej? (ankieta dla nauczycieli)

Nauczyciele, stopień opanowania podstawy programowej przez uczniów, określają najczęściej pomiędzy 5 - 8 na skali. Najwyższych wskazań, na skali 8 stopniowej, udzielili nauczyciele szkół podstawowych – 7, 8 punkt na skali.

11

Najwięcej wątpliwości mają nauczyciele z gimnazjum, którzy z większą ostrożnością udzielali odpowiedzi – tylko niewielka grupa nauczycieli wskazała opanowanie podstawy programowej w stopniu dużym.

2. Czy Twoim zdaniem zajęcia lekcyjne, w których uczestniczyłeś(łaś) dzisiaj były dostosowane do Twoich możliwości? (ankieta dla uczniów gimnazjum/szkoły ponadgimnazjalnej Mój Dzień)

Treść odpowiedzi Częstość Procentnie, wcale 46 5,26%tak, bardzo rzadko 138 15,79%tak, dość często 496 56,75%tak, bardzo często 194 22,2%Razem 874 100%

Uczniowie gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych w ankiecie przeprowadzonej podczas ewaluacji stwierdzili, że zajęcia lekcyjne, w dniu przeprowadzenia badania, były dostosowane do ich możliwości - prawie 80%. W szkołach są jednak uczniowie, w sumie 21 % ankietowanych, którzy stwierdzili że zajęcia lekcyjne wcale lub rzadko są dostosowane, bądź wcale nie są dostosowane do ich możliwości.

3. Czy analizując osiągnięcia szkolne uczniów, uwzględniają Państwo ich możliwości rozwojowe? Jeśli tak, proszę opisać, jak jest to realizowane. (Wywiad grupowy z nauczycielami).

Wszyscy nauczyciele, niezależnie od typu szkoły, deklarują, że przy analizowaniu szkolnych osiągnięć uczniów uwzględniają ich możliwości rozwojowe. Nauczyciele w swoich wypowiedziach wskazali, że realizowane jest to poprzez, zapoznawanie się, analizowanie i dostosowanie się do opinii i orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz różnicowanie i dostosowanie zadań i wymagań do indywidualnych potrzeb ucznia. Te dwie odpowiedzi były zdecydowanie najczęściej występującymi - około ¾ wskazań. Dodatkowo wyróżniono jeszcze organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań. Ponadto nauczyciele SP wskazali na diagnozowanie osiągnięć uczniów oraz organizowanie zajęć wyrównawczych, bądź korekcyjno-kompensacyjnych - około ½ wskazań, a nauczyciele G i LO przygotowanie uczniów do konkursów.

12

1.3 Nazwa wymagania: Uczniowie są aktywni

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Uczniowie są aktywnii"

0 0 2 1

18

0

4

8

12

16

20

E D C B A

poziom spełnienoia wymagania

Wymaganie dotyczące aktywności uczniów, w większości szkoły spełniły na wysokim poziomie B – 18 placówek, 1 placówka na poziomie A i dwie na poziomie C.

Według wizytatorów ds. ewaluacji za spełnieniem wymagania na poziomie A przemawia fakt, że uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach prowadzonych w szkole i są w nie zaangażowani. Dodatkowo argumentem potwierdzającym powyższą tezę jest zbieżność wyników ankiet, opinii uczniów, rodziców i nauczycieli w tej sprawie, a także wyniki obserwacji lekcji. Jednak najważniejsze jest, że inicjatywy uczniów wykraczają poza obszar działań realizowanych w szkole, są bardzo zróżnicowane i dobrze służą im samym, placówce oraz lokalnej społeczności np. prowadzenie różnych przedsięwzięć przez Samorząd Uczniowski oraz spectrum działań takich jak: charytatywne, związane ze wzbogacaniem wyposażenia szkoły, związane z wykorzystywaniem i rozwijaniem talentów muzycznych i aktorskich, związane z udziałem w międzynarodowych projektach oraz w wymianach młodzieży, a także, przeprowadzanie przez uczniów wykładów, prelekcji, samodzielnych analiz i interpretacji lektur szkolnych twórczość plastyczną oraz inicjowanie, organizowanie, prowadzenie imprez szkolnych.

Przy tak wysoko spełnionym przez szkoły wymaganiu praktycznie nie widać, porażek i niepowodzeń. Jedynie dla dwóch szkół trudność stanowiło spełnienie kryterium: uczący podejmują inicjatywy na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły.

1.Pytanie badawcze: Czy uczniowie są zaangażowani w zajęcia?

Uczniowie są zaangażowani w zajęcia.Potwierdzają to opinie uczniów na temat zajęć szkolnych oraz obserwacja zajęć lekcyjnych przez wizytatorów ds. ewaluacji.

Źródła/wskaźniki:Ankieta dla uczniów (Moja szkoła) - Wybierz zdanie, które najlepiej wyraża Twoją opinię o zajęciach lekcyjnych. (Wykres + komentarz)

13

Treść odpowiedzi Częstość Procentzajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące 8 2,34%

niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko 87 25,44%

duża część zajęć (choć nie wszystkie) są wciągające i angażują mnie

137 40,06%

prawie wszystkie lub wszystkie zajęcia bardzo mnie angażują 110 32,16%

Razem 342 100%

Prawie ¾ ankietowanych uczniów potwierdza, że zajęcia lekcyjne, w większości, są dla nich wciągające i angażujące do pracy. Kolejna znaczna grupa wskazuje, że zaangażowanie na lekcji zależy od rodzaju zajęć, ich typu, potwierdzając to wskazaniami, że tylko niektóre zajęcia są wciągające. Na 342 uczniów zaledwie 8 wskazało na odpowiedź mówiącą, iż zajęcia ich nie wciągają, ani nie angażują.

Arkusz obserwacji zajęć - Uczniowie są zaangażowani w zajęcia.

Zaangażowanie uczniów potwierdza również obserwacja zajęć, podczas których najczęściej większość/ prawie wszyscy uczniowie, brali aktywnie udział w lekcji, według opinii wizytatorów ds. ewaluacji. Podczas obserwacji uwidoczniły się też takie zjawiska jak: zaangażowanie uczniów zależne od tematyki lekcji i metod nauczania oraz fakt, że aktywność uczniów jest znacznie większa podczas pierwszej fazy zajęć.

1.4 Respektowane są normy społeczne

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Respektowane są normy społeczne"

0 03

1

17

0

4

8

12

16

20

E D C B A

poziom spełnienoia w ymagania

Wymaganie respektowane są normy społeczne szkoły najczęściej spełniały na wysokim i bardzo wysokim poziomie. Jedynie 3 placówki otrzymały spełnienie wymagania charakteryzujące się poziomem C. Na uwagę zasługuje fakt, że najwyższy poziom spełnienia wymagania otrzymało Gimnazjum. Za spełnieniem wymagania na poziomie A, według wizytatorów ds. ewaluacji przemawia fakt, że uczniowie w szkole czują się bezpiecznie i wiedzą, jakiego postępowania się od

14

nich oczekuje. Szkoła zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i stale prowadzi szereg działań profilaktycznych, a przedstawiciele wszystkich środowisk szkolnych zdecydowanie podkreślają, że uczniowie prezentują pozytywne zachowania, partnerzy szkoły zwrócili ponadto uwagę na godne reprezentowanie placówki przez młodzież. Uczniowie w zdecydowanej większości prezentują pozytywne zachowania są tolerancyjni i otwarci, wykazują się kulturą osobistą i słowa, przejawiają postawy patriotyczne i szacunek dla symboli narodowych. Opiekują się miejscami pamięci narodowej. Cechuje ich wrażliwość społeczna, odwiedzają pensjonariuszy Domu Opieki Społecznej, angażują się w akcje charytatywne, z szacunkiem odnoszą się do zapraszanych do szkoły przedstawicieli Związku Sybiraków i Związku Kombatantów oraz innych gości. Gimnazjaliści dbają o swoje otoczenie (klasy, zieleń szkolną, dekoracje okolicznościowe, wystawy wytworów uczniowskich), propagują i podejmują działania na rzecz ochrony środowiska,, przejawiają wrażliwość wobec zwierząt (działa Szkolne Koło Przyjaciół Zwierząt, systematycznie współpracujące ze Schroniskiem, uczniowie potrafią przeprosić za niewłaściwe zachowania.

Przy tak wysoko spełnionym przez szkoły wymaganiu praktycznie nie widać, trudnościi niepowodzeń.

1. Pytanie badawcze : Czy zachowania uczniów świadczą o przestrzeganiu norm społecznych w szkole?

Nie wszystkie zachowania uczniów świadczą o przestrzeganiu norm społecznych w szkole.Na podstawie wskazanych źródeł nie można jednoznacznie odpowiedzieć na postawione pytanie badawcze.Analizując poniższe źródła widać, że w szkołach występują, w różnym natężeniu, wszystkie rodzaje nagannych zachowań wymienionych w ankiecie. Brak jest jednak informacji, która pozwoliłaby zobrazować częstotliwość występowania wymienianych zachowań. Nauczyciele natomiast wymieniają osiągnięcia szkoły w kształtowaniu wymaganych w szkole zachowań.Trudne jest zestawienie ze sobą tych dwóch źródeł w celu odpowiedzi na pytanie badawcze. Jednocześnie wysoki stopień spełnienia całego wymagania świadczy o przestrzeganiu norm społecznych w szkołach.

Wskaźniki/źródła1. Rodzaje zachowań niewłaściwych/nagannych (Czy w ciągu ostatniego roku zdarzyło się …) – ankieta do uczniów.

Czy w ciągu ostatniego roku zdarzyło się…Szkoła podstawowa Gimnazjum i szkoła

ponadgimnazjalnaTAK NIE TAK NIE

1. ktoś Cię obrażał, wymyślał 56% 44% 41% 59%2. ktoś obrażał osobę z Twojej klasy 65% 35% 70% 30%3. zostałeś(aś) pobity(a) 8% 92% 4% 96%

15

Czy w ciągu ostatniego roku zdarzyło się…Szkoła podstawowa Gimnazjum i szkoła

ponadgimnazjalna4. ktoś z Twojej klasy został pobity 22% 78% 14% 86%5. używano w trakcie bójki z Tobą ostrego narzędzia 1% 99% 0,1% 99,9%6. byłeś(aś) świadkiem bójki z użyciem ostrego narzędzia 3% 97% 0,1% 99,9%7. inni zmuszali Cię do kupowania czegoś za Twoje własne pieniądze 3% 97% 3% 97%8. ktoś z Twojej klasy był zmuszany przez innych do kupowania czegoś za własne pieniądze 3% 97% 5% 95%9. ukradziono Ci jakiś przedmiot lub pieniądze 14% 86% 13% 87%10. komuś z Twojej klasy skradziono jakiś przedmiot lub pieniądze 25% 75% 31% 69%11. żadne z tych wydarzeń nie miały miejsca 1% 99%

Uczniowie w swoich wyborach wskazują, że są w szkole obrażani, zwymyślani (56% uczniów szkół podstawowych i 41% uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych), a za świadka takiej sytuacji, wobec kolegów, koleżanek z klasy, uznaje się 65% przebadanych uczniów szkół podstawowych i 70% uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Również 25% uczniów szkół podstawowych i 31% szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych przyznaje, że wiedzą o fakcie, że komuś z ich klasy skradziono jakiś przedmiot lub pieniądze. Niepokojąca jest również informacja, że 22% ankietowanych uczniów szkół podstawowych i 14% uczniów ponadgimnazjalnych deklaruje, że ktoś z ich klasy został pobity. W pozostałych przypadkach dotyczących niewłaściwych/ nagannych zachowań są również wskazania uczniów.

2. Jak nauczyciele postrzegają zachowania uczniów? (dane z pytania: Porozmawiajmy o respektowaniu norm społecznych. Co uważają Państwo za osiągnięcie szkoły w kształtowaniu wymaganych w szkole zachowań?) - nauczyciele wywiad grupowy

Nauczyciele, za osiągnięcia szkoły w kształtowaniu wymaganych w szkole zachowań, najczęściej wymieniali: właściwy wygląd i zachowanie podczas różnorodnych wyjść szkolnych i wycieczek - ok. ½ wskazań oraz właściwy wygląd i zachowanie na uroczystościach szkolnych. Ważne dla nauczycieli są także relacje i zachowanie młodzieży wobec osób niepełnosprawnych. Nauczyciele w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych podkreślili jeszcze fakt braku agresji słownej i fizycznej oraz niszczenia mienia szkoły.

2. Pytanie badawcze: Jakie jest poczucie bezpieczeństwa uczniów w szkole?

Większość uczniów, w szczególności szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ma wysokie poczucie bezpieczeństwa w szkole: podczas lekcji, na przerwach, na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych. Jednak prawie połowa ankietowanych uczniów szkół podstawowych wskazuje, że w placówkach są miejsca, w których czuje się mało bezpiecznie jak: korytarz szkolny, boisko, toalety, szatnie.

16

Wymieniane miejsca, przez uczniów szkół podstawowych, świadczą o tym, że należy wzmocnić dyżury nauczycieli w tych miejscach.

Źródła /wskaźniki1. Czy dzisiaj podczas lekcji czułeś się bezpiecznie? (ankieta do uczniów)

Treść odpowiedzi Częstość SP

Procent SP

Częstość G i LO

Procent G i LO

zdecydowanie nie 12 2,97% 34 3,89%raczej nie 19 4,7% 21 2,41%raczej tak 98 24,26% 223 25,54%zdecydowanie tak 275 68,07% 595 68,16%Razem 404 100% 873 100%

3,0% 4,7%

24,3%

68,1%

3,9% 2,4%

25,5%

68,2%

0%

20%

40%

60%

80%

zdecydowanie nie raczej nie raczj tak zdecydowanie tak

Czy dzisiaj podczas lekcji czułeś się bezpiecznie? (ankieta dla uczniów)

szkoła podstawowa gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne

Zdecydowana większość, ponad 90% uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, stwierdza, że podczas lekcji czuje się bezpiecznie. Odpowiedzi nie i raczej nie, w stosunku do poczucia bezpieczeństwa na lekcjach, wskazuje mniej niż 10% uczniów.

2. Czy dzisiaj podczas przerw czułeś się bezpiecznie? (ankieta do uczniów)


Procent SP

Częstość G i LO

Procent G i LO

zdecydowanie nie 16 3,96% 22 2,52%raczej nie 31 7,67% 28 3,2%raczej tak 137 33,91% 194 22,2%zdecydowanie tak 220 54,46% 630 72,08%Razem 404 100% 874 100%

17

4,0% 7,7%

33,9%

54,5%

2,5% 3,2%

22,2%

72,1%

0%

20%

40%

60%

80%


Czy dzisiaj podczas przerw czułeś się bezpiecznie? (ankieta dla uczniów)


88% uczniów szkół podstawowych i 94% uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, w dniu przeprowadzenia badania, czuło się bezpiecznie podczas przerw w szkole. Wyniki badania pokazują, że uczniowie szkół podstawowych czują się mniej bezpiecznie podczas przerw niż ich starsi koledzy i koleżanki z gimnazjów i liceów ogólnokształcących.

3. Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych czuję się bezpiecznie? (ankieta do uczniów)


Procent SP

Częstość G i LO

Procent G i LO

zdecydowanie nie 5 1,46% 35 3,41%raczej nie 19 5,56% 54 5,26%raczej tak 135 39,47% 320 31,16%zdecydowanie tak 115 33,63% 370 36,03%nigdy nie bywam na terenie szkoły po lekcjach 68 19,88% 248 24,15%

Razem 342 100% 1027 100%

1,5% 5,6%

39,5%33,6%

19,9%

3,4% 5,3%

31,2%36,0%

24,2%

0%

20%

40%

60%

zdecydowanie nie raczej nie raczj tak zdecydowanie tak nigdy nie bywamna terenie szkoły

po lekcjach

Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych czuję się bezpiecznie? (ankieta dla uczniów)


18

Z grupy uczniów pozostających na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych zdecydowana większość czuje się bezpiecznie. Mniejsze poczucie bezpieczeństwa, w porównaniu do uczniów szkół podstawowych, mają uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

4. Jeśli są w szkole miejsca, w których czujesz się mało bezpieczny/a, wskaż je na liście poniżej. (ankieta do uczniów)

Jeśli są w szkole miejsca, w których czujesz się mało bezpieczny/a, wskaż je na liście poniżej )

Szkoła podstawowa Gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna

TAK NIE TAK NIE1. klasa 2% 98% 3% 97%2. korytarz 25% 75% 10% 90%3. boisko 18% 82% 7% 93%4. toalety 17% 83% 11% 89%5. szatnia 14% 86% 11% 89%6. stołówka 0% 100% 0% 100%7. inne, napisz jakie 7% 93% 7% 93%8.Wszędzie w szkole czuję się bezpiecznie (SP),W szkole nie ma miejsc, w których czuję się mało bezpiecznie 54% 46% 69% 31%

Wyniki przeprowadzonych ankiet wśród uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych wskazują, że dla uczniów najbezpieczniejszym miejscem jest klasa lekcyjna. Uczniowie szkół podstawowych jako miejsca, w których nie czują się bezpiecznie wskazują korytarz, boisko i toalety, jednocześnie tylko ponad połowa uczniów 54% deklaruje, że wszędzie w szkole czuje się bezpiecznie. Uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych jako miejsca, w których czują się mało bezpiecznie wskazują szatnie, toalety i korytarz, jednocześnie 69% uczniów, twierdzi, że w szkole nie ma miejsc, w których czuje się mało bezpiecznie.

19

2.1 Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy "

0 2 619

64

0

20

40

60

80

E D C B A

poziom spełnienoia wymagania

Wymaganie dotyczące koncepcji pracy dolnośląskie szkoły spełniły w bardzo wysokim i wysokim stopniu. Na spełnienie tego wymagania na poziomie A miały wpływ, w głównej mierze, działania podejmowane przez szkoły i placówki realizujące koncepcję pracy. Działania wieloaspektowe, wpisujące się we wszystkie obszary szkoły: dydaktyczne, wychowawcze, opiekuńcze. Szczegółowe, długofalowe, zaplanowane, systemowe, innowacyjne, mające na celu uatrakcyjnienie funkcjonowania szkół, dające znaczne możliwości uczniom, dostosowane do ich potrzeb i możliwości. Działania, które szczególnie, ze względu na ich wielorakość, wyróżniają te placówki spośród innych to między innymi: realizacja programów we współpracy z lekarzem, np.: "Najlepsze wyjście nie zacząć", "Moje ciało", ze Strażą Pożarną "Pierwsza pomoc" oraz z Policją "Bezpieczne i zdrowe życie" i "Nie narkotykom"; wykorzystanie i aktywne propagowanie wśród uczniów i nauczycieli stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych poprzez wyposażenie i zastosowanie w szkole multimediów, wprowadzenie elektronicznego dziennika, wielokierunkowe wykorzystanie platformy e-learningowej Moodle oraz strony internetowej szkoły, budowanie wirtualnych szkolnych i środowiskowych społeczności; wykorzystywanie w procesie dydaktyczno-wychowawczym różnorodnych metod sprzyjających efektywności nauczania:, spontanicznego ruchu R. Labana, kinezjologii edukacyjnej P. Denisona, systemu C. Orffa, metodę Lozanowa, fonetyczno – literowo – barwną B. Rocławskiego, symultaniczno-sekwencyjną J. Cieszyńskiej; wprowadzenie w ramach innowacji gabinetu terapii Biofeedback, który umożliwia ćwiczenia dotyczące koncentracji, radzenia sobie ze stresem, relaksacji oddechowej (RSA), treningi zwiększające kontrolę zachowań i emocji (EEG); oparcie się na filozofii nauczania opisanej w programie edukacyjnym The Middle Years Programme (MYP); propagowanie przez szkołę nauki języków obcych, zasad wychowawczych zorientowanych na tolerancję i otwartość na świat oraz podejmowanie inicjatyw o zasięgu lokalnym i globalnym; działania nadające szkole międzynarodowy charakter; uczestnictwo uczniów w wymianach międzynarodowych ze szkołami partnerskimi; realizacja projektów np.: "The Niners: 1939-1949-1989-2009”, „Młode pokolenie Polaków i Włochów w kontekście integracji europejskiej; realizacja programu Matury Międzynarodowej (International Baccalaureate); organizowanie inicjatywy WrocMUN, polegającej na wielotematycznej edukacji politycznej

20

poprzez symulację obrad ONZ, w której uczestniczą uczniowie szkół z całego świata, umożliwiającej uczniom zapoznanie się z problemami współczesnego świata i polityką globalną (światowy głód, łamanie praw człowieka, terroryzm; podejmowanie działań wspierających ucznia poprzez zajęcia specjalistyczne, a także zajęcia gimnastyki korekcyjnej; promowanie wartości edukacji poprzez aktywny ruch olimpijski w szkole; organizację licznych imprez i uroczystości dla społeczności szkolnej i lokalnej.

Kolejnym dowodem na przyznanie szkołom wysokiego stopnia spełnienia wymagania są sukcesy szkół widoczne w przyznawanych tytułach i certyfikatach np.; "Bezpieczna szkoła", "Szkoła innowacyjna", "Nauczyciel innowacyjny roku," "Złoty medal opiekuna miejsc pamięci narodowej", Zielona Flaga, w ramach światowego programu Eco-Schools przyznawanego szkołom dbającym o przyrodę, certyfikat Szkoły Otwartej na Unię Europejską w II edycji Ogólnopolskiego Plebiscytu "Złota Pięćdziesiątka Szkół Otwartych Na Unię Europejską 2005"; "Szkoła Przyjazna Dzieciom z Dysleksją" Polskiego Towarzystwa Dysleksji (2007 r.), "Szkoły przyjaznej dzieciom z wadą słuchu"; "Szkoły Promującej Ekorozwój", "Szkoła Przedsiębiorczości”, "Szkoła Przyjazna Środowisku", "Szkoła bez Przemocy", "Otwarta Szkoła" ,"Trzymaj formę" , "Ratujemy i uczmy ratować".Dodatkowo wizytatorzy ds. ewaluacji za fakt przemawiający za najwyższym stopniem spełnienia wymagania uznali: umiejętną analizę i modyfikację koncepcji pracy, oraz współdziałanie wszystkich podmiotów w szkole.

Trudnością dla szkół podstawowych i gimnazjalnych, w tym wymaganiu, stanowiło podanie argumentów przemawiających za faktem, że w szkołach koncepcja pracy szkoły jest analizowana i modyfikowana. Często dyrektorzy szkół i nauczyciele, gdy pytano ich o przykłady modyfikacji pracy szkoły, podawali przykłady nowo wprowadzonych działań w szkole, jakie nie wynikały z analizy funkcjonującej koncepcji pracy. Dla dwóch szkół podstawowych i jednego gimnazjum problemem jest spełnienie kryteriów: Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły jest znana uczniom i akceptowana przez nich; oraz Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły jest znana rodzicom i akceptowana przez nich.

1. Pytanie badawcze: W jakim stopniu nauczyciele uczestniczą w pracach nad koncepcją pracy szkoły?

Nauczyciele w znacznej większości, ponad 90%, czują się współautorami koncepcji pracy szkoły, a także uczestniczą w pracach nad jej analizą i modyfikacją.

Źródła/wskaźniki: 1. Czy uczestniczył(a) Pan(i) w pracach nad analizą i/lub modyfikacją koncepcji pracy

szkoły? (Ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie tak 1170 62,77%raczej tak 556 29,83%raczej nie 101 5,42%

21

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie nie 37 1,98%Razem 1864 100%

Nauczyciele zgodnie potwierdzają, że uczestniczą w pracach nad analizą i/lub modyfikacją koncepcji pracy szkoły, w tym zdecydowanie około 63% nauczycieli. Odpowiedzi zdecydowanie nie udzieliło zaledwie niecałe 2% ankietowanych nauczycieli.

2. Kto uczestniczy w analizie i modyfikacji koncepcji pracy szkoły? (ankieta dla dyrektora)

Kto uczestniczy w analizie i modyfikacji koncepcji pracy szkoły? Tak NIE1. dyrektor szkoły 95% 5%2. wybrani przez dyrekcję nauczyciele 35% 65%3. nauczyciele, którzy sami się zgłosili 24% 76%4. cała rada pedagogiczna 85% 15%5. rodzice 79% 21%6. uczniowie 71% 29%7. pracownicy niepedagogiczni 48% 52%

Kto uczestniczy w analizie i modyfikacji koncepcji pracy szkoły? (ankieta dla dyrektora)

95%

35%

24%

85%

79%

71%

48%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

dyrektor

wybrani przez dyrekcję nauczyciele

nauczyciele, którzy sami się zgłosili

cała rada pedagogiczna

rodzice

uczniowie

pracownicy niepedagogiczni

Dyrektorzy szkół, w których odbyła się ewaluacja, wskazują, że przy analizie i modyfikacji pracy szkoły uczestniczą głównie oni sami i całe rady pedagogiczne, a następnie wybrani lub zgłaszający się nauczyciele. W większości szkół w pracach nad koncepcją pracy uczestniczą również rodzice i uczniowie, a w blisko połowie również pracownicy niepedagogiczni.

3. Ankieta dla nauczycieli: Czy czuje się Pan/Pani współautorem koncepcji pracy szkoły?

22

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie tak 1125 59,27%raczej tak 626 32,98%raczej nie 91 4,79%zdecydowanie nie 56 2,95%Razem 1898 100%

Ankietowani nauczyciele w znacznej większości stwierdzili, że czują się współautorami koncepcji pracy szkoły, odpowiedzi zdecydowanie przeczącej udzieliło niecałe 3% nauczycieli.

2.2 Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej

0 2

24

50

15

0

20

40

60

E D C B Apoziomy spełnienia wymagania

Poziomy spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej"

Poziom spełnienia wymagania „Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej” badane szkoły dolnośląskie spełniły na czterech poziomach – od podstawowego (D) do bardzo wysokiego (A). Najwięcej szkół, około 55% spełniło wymaganie na poziomie wysokim. Na poziomie średnim (C) wymaganie spełniło ponad ¼ badanych szkół, a na poziomie bardzo wysokim 16,5%. Dwie szkoły spełniły wymaganie na poziomie podstawowym.Wyniki ewaluacji oraz dane źródłowe potwierdzają, że w każdej z badanych szkół oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową, zgodna z potrzebami uczniów, a także uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. Również w każdej badanej szkole realizacja podstawy programowej jest monitorowana.W 85 szkołach, co stanowi ponad 93% badanych, oferta edukacyjna jest modyfikowana w celu umożliwienia pełniejszego rozwoju uczniów. Jednak w 6 szkołach wystąpiły trudności w tym zakresie. Wprawdzie z danych źródłowych wynika, że oferta edukacyjna również w tych szkołach jest modyfikowana, ale wprowadzane modyfikacje nie umożliwiają uczniom pełniejszego rozwoju.W 70 szkołach, co stanowi blisko 77% badanych, realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe. W pozostałych 21 nauczyciele nie realizują takich rozwiązań lub też za nowatorskie rozwiązania programowe uznawali usprawnienia lub modyfikacje

23

realizowanych w szkole działań, np. nauczanie języków obcych w grupach międzyoddziałowych, zajęcia z native speakerem, nauczanie j. obcego w grupach o różnym stopniu zaawansowania, stosowanie aktywizujących metod nauczania, wykorzystanie multimediów w pracy lekcyjnej. W szkołach, które uzyskały najwyższy stopień spełnienia wymagania wdrożone zostały nowatorskie rozwiązania programowe w obszarze dydaktyki i wychowania. W obszarze dydaktyki obejmowały one: innowacje programowe, liczne programy i projekty edukacyjne (np. ekologiczne, językowe, edukacji regionalnej, sportowe), realizację projektów międzyprzedmiotowych (np. informatyczno – historyczny), wdrożenie indywidualnego programu nauczania dla uczniów zdolnych, nauczanie dwujęzyczne, realizację programu matury międzynarodowej (International Baccalaureate) oraz programu MYP (The Middle Years Programme) w gimnazjum, realizację programu nauczania języka niemieckiego DSD (Deutsches Sprachdiplom), zintegrowane nauczanie języka obcego z nauką innego przedmiotu (CLIL – Content and Language Integrated Learning). W obszarze wychowania rozwiązania nowatorskie dotyczyły wdrożenia licznych programów wychowawczych i profilaktyki, np. kształtujących postawy ucznia, programu ratownictwa medycznego, programów wzmacniających bezpieczeństwo uczniów, w tym bezpieczeństwo komunikacyjne. Niektóre z tych programów realizowane były we współpracy z instytucjami wspomagającymi rozwój i bezpieczeństwo ucznia.Przykładem dobrej praktyki realizowanej w niektórych badanych szkołach jest wdrożenie tutoringu tj. programu indywidualnej opieki nad uczniem, którego celem jest wspomaganie ucznia w jego rozwoju, a także realizacja wielopłaszczyznowego Programu Wspierania Uzdolnień obejmującego diagnozowanie uzdolnień i predyspozycji uczniów, organizację: indywidualnego programu nauczania, kół zainteresowań zajęć wyrównawczych i korekcyjno – kompensacyjnych, organizację konkursów tematycznych i przedmiotowych.

1 Pytanie badawcze Czy oferta szkoły umożliwia zaspokajanie potrzeb edukacyjnych uczniów?

Oferta edukacyjna w badanych szkołach nie w pełni umożliwia zaspokajanie potrzeb edukacyjnych uczniów. Wyniki badań uwidoczniły, że znaczny odsetek, około 22%, uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz ponad 11% uczniów szkół podstawowych uważa, że w szkole nie mogą nauczyć się rzeczy dla nich najważniejszych. Ponadto około 40% uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz blisko 17% uczniów szkół podstawowych ocenia, że szkoła nie pomaga rozwijać ich zainteresowań.Jednak z danych źródłowych wynika również, że uczniów, których potrzeby edukacyjne są zaspokojone jest w szkołach podstawowych blisko 8 razy więcej niż uczniów, którzy nie widzą zaspokajania swoich potrzeb edukacyjnych, a w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych takich uczniów jest ponad 3,5 razy więcej.Wysoki wskaźnik uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, którym szkoła nie pomaga rozwijać zainteresowań może świadczyć o tym, że w badanych szkołach są uczniowie, których potrzeby edukacyjne nie są znane lub nie są brane pod uwagę przy tworzeniu szkolnej oferty edukacyjnej lub też szkoła nie ma możliwości zaspokojenia, być może unikalnych, potrzeb edukacyjnych uczniów.

24

Źródła/ wskaźniki1. Czy szkoła zaspokaja potrzeby edukacyjne Pana(i) dziecka? (ankieta dla rodziców)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie nie 73 1,76%

raczej nie 353 8,51%

raczej tak 2778 66,94%

zdecydowanie tak 946 22,8%

Razem 4150 100%

1,8%8,5%

66,9%

22,8%

0%

20%

40%

60%

80%


Czy szkoła zaspokaja potrzeby edukacyjne Pana(i) dziecka? (ankieta dla rodziców)

Zdaniem blisko 90% ankietowanych rodziców szkoła zdecydowanie zaspokaja lub raczej zaspokaja potrzeby edukacyjne ich dzieci.

2. Czy szkoła umożliwia Ci nauczenie się tych najważniejszych dla Ciebie rzeczy? (ankieta dla uczniów)

Treść odpowiedziSzkoła podstawowa

Gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna

Częstość Procent Częstość Procentzdecydowanie nie 56 4,25% 167 4,92%

raczej nie 92 6,97% 583 17,16%

raczej tak 578 43,82% 2027 59,67%

zdecydowanie tak 593 44,96% 620 18,25%

Razem 1319 100% 3397 100%

25

4,3% 7,0%

43,8% 45,0%

4,9%

17,2%

59,7%

18,3%

0%

20%

40%

60%

80%

zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak

Czy szkoła umożliwia Ci nauczenie się tych najważniejszych dla Ciebie rzeczy? (ankieta dla uczniów)

szkoła podstawowa gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna

Opinie uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na temat tego, czy szkoła umożliwia im nauczenie się najważniejszych dla nich rzeczy różnią się. Blisko 89% uczniów szkół podstawowych uważa, że szkoła daje im taką możliwość, przy czym 45% uczniów zdecydowanie tak twierdzi. W gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych również przeważa opinia pozytywna, ale odsetek uczniów wynosi 78%, a więc jest mniejszy o 11 punktów % niż w szkołach podstawowych. Ponadto uczniów zdecydowanie wyrażających pozytywną opinię jest w szkołach podstawowych prawie 2,5 razy więcej niż uczniów w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wyrażających taką samą opinię. Z drugiej strony, uczniów, którzy uważają, że szkoła nie umożliwia im nauczenie się najważniejszych dla nich rzeczy jest w szkołach podstawowych ponad 11%, a w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych 2 razy więcej.

3. Czy szkoła pomaga Ci rozwijać Twoje zainteresowania? (Ankieta dla uczniów)

Treść odpowiedziSzkoła podstawowa

Gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna

Częstość Procent Częstość Procentzdecydowanie nie 57 4,32% 331 9,73%

raczej nie 163 12,35% 1051 30,9%

raczej tak 633 47,95% 1529 44,96%

zdecydowanie tak 467 35,38% 490 14,41%

Razem 1320 100% 3401 100%

26

4,3%12,4%

48,0%

35,4%

9,7%

30,9%

45,0%

14,4%

0%

20%

40%

60%


Czy szkoła pomaga Ci rozwijać Twoje zainteresowania? (ankieta dla uczniów)


Ponad 83% uczniów szkół podstawowych oraz ponad 59% uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych uważa, że szkoła pomaga rozwijać ich zainteresowania. Ponad 40% uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych jest przeciwnego zdania. Uczniów szkół podstawowych którzy uważają, że szkoła nie pomaga rozwijać ich zainteresowań jest blisko 2,5 razy mniej niż uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

2.3 Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany

Stopień spełniania wymagania: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany

1 4

4046

00

20

40

E D C B A


Wymaganie Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany w szkołach Dolnego Śląska spełniane jest w stopniu powyżej średniego. Na 91 badanych szkół 46 uzyskało poziom wysoki, 40 – średni. Pojedyncze były przypadki szkół (łącznie 5) na poziomie podstawowym i niskim. Żadna ze szkół nie osiągnęła poziomu A.Szkoła, która zakwalifikowana została na poziomie E, nie spełnia kryterium Organizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się, przez co nie uzyskała warunków dla spełnienia wymagania 2.3 na poziomie D. Dla osiągnięcia poziomu B najczęściej występującą w szkołach barierą jest spełnienie kryterium Współpraca nauczycieli i uczniów dotyczy procesów edukacyjnych, co nie udaje się 33 szkołom. Nieznacznie tylko lepiej spełniane jest kryterium Informacja o postępach w nauce pomaga uczniom uczyć się. Nie spełnia go 25 szkół. 20 szkół nie spełniło obu tych kryteriów łącznie. Nakazuje to zwrócić w tych szkołach szczególnie baczną uwagę na relacje nauczycieli z uczniami.

27

Pozostałe 5 kryteriów dla poziomu B okazało się przeszkodą dla 5-8 szkół.Wśród szczegółowych działań szkół na wyróżnienie zasługuje organizacja zajęć, służących opanowaniu różnorodnych technik uczenia się, zapamiętywania, prowadzenia notatek itp.

1. Pytanie badawcze : Czy organizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się?

O ile poszczególne kryteria, wymagane przy charakterystyce Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się, formalnie (zdaniem wizytatorów) spełnione są w 99% badanych szkół, to w odpowiedziach respondentów na szczegółowe pytania z tego zakresu zawarte są problemy świadczące, iż kryteria te spełniane są w różnym stopniu. Na temat czynników sprzyjających uczeniu się i odbierających motywację do nauki szczególnie interesująco wypowiadają się uczniowie. Wśród rodziców natomiast 23 % zwraca uwagę, iż plan lekcji w szkołach układany jest w sposób niesprzyjający uczeniu się.

Źródła/ wskaźniki1. Czy Pana(i) zdaniem plan lekcji jest ułożony tak, że sprzyja uczeniu się?/ Ankieta dla

rodziców/





Razem 4022 100%

6,6%16,6%

58,2%

18,7%

0%

20%

40%

60%

80%


Czy Pana(i) zdaniem plan lekcji jest ułożony tak, że sprzyja uczeniu się? (ankieta dla rodziców)

28

Plan lekcji, zdaniem większości rodziców, ułożony jest w sposób sprzyjający uczeniu się. Sprzyja on dzieciom w uczeniu się, choć większość z rodziców nie była tego całkowicie pewna. Liczba odpowiedzi negatywnych na to pytanie wynosi 23%, przy czym odpowiedzi zdecydowanie negatywnych jest mniej niż 7%.

2. Czy Państwo biorą pod uwagę opinie uczniów o tym, jak powinien przebiegać proces nauczania? Jeśli tak, proszę podać przykłady. (wywiad grupowy z nauczycielami)

Według informacji uzyskanych od nauczycieli w organizacji procesu nauczania uwzględniają oni opinie uczniów. Z pytania nie wynika jaka część nauczycieli tak czyni, nie można zatem na tej podstawie ocenić, czy dotyczy to np. większości nauczycieli, czy jedynie pojedynczych osób w każdej szkole. Brak było odpowiedzi z których wynikałoby, że nauczyciele opinii uczniów nie biorą pod uwagę. Nauczyciele opinie uczniów uwzględniają w następujących kwestiach:

dobór i kolejność omawiania lektur, szczególnie na języku polskim; działania wychowawcze, w tym tematyka lekcji wychowawczych, ale także

realizacja zadań wynikających z programu wychowawczego szkoły; organizacja zajęć pozalekcyjnych, zwłaszcza rekreacyjnych i turystycznych; wewnątrzszkolny system oceniania (zwłaszcza przedmiotowy).

W pojedynczych przypadkach przedmiotem opiniowania przez uczniów był rozkład materiału nauczania.Propozycje uczniów, dotyczące przebiegu procesu dydaktycznego (metod pracy nauczycieli, treści nauczania, pracy w grupach) najczęściej uwzględniane są na przedmiotach artystycznych, języku polskim, wychowaniu fizycznym i wiedzy o społeczeństwie.

3. Co nauczyciele robią, aby uczniowie chcieli się uczyć? (wywiad grupowy z uczniami)

Według opinii uczniów dla ich motywowania do nauki najczęściej są stosowane: urozmaicenie i uatrakcyjnienie zajęć (w tym zajęcia połączone z wyjściem ze

szkoły, realizacja projektów UE – Comenius, współpraca z uczelniami); konsekwentne stosowanie obowiązujących w szkole zasad oceniania.

Uczniowie podkreślają znaczenie, jakie w tej sprawie ma osobowość nauczyciela (kompetencje merytoryczne, konsekwencja, obiektywizm). Liczne są wymieniane przez nich przykłady udzielanej im przez nauczycieli pomocy w nauce (poza zajęciami lekcyjnymi).Często stosowana jest przez nauczycieli metoda perswazji, przekonywania uczniów o zaletach wykształcenia, przy czym w pojedynczych przypadkach szkół działania nauczycieli sprowadzają się jedynie do tego; rzadziej uczniowie wymieniają czynniki takie, jak nagrody i pochwały, stypendia itp.Zwraca uwagę fakt, iż stosunkowo rzadko uczniowie wspominają o współzawodnictwie (konkursach wiedzy i umiejętności) jako czynniku motywującym do nauki, choć formę tę stosują wszystkie szkoły.W pojedynczych przypadkach szkoła pomaga w opanowaniu technik uczenia się, zapamiętywania, prowadzenia notatek, itp. Niekiedy są to planowo zorganizowane

29

zajęcia tego typu, a niekiedy nauczyciel jednego z przedmiotów poświęca temu zagadnieniu część swych zajęć.W niewielkiej części szkół uczniowie przytaczają przykłady działań przeciwnych, odbierających uczniom motywację do nauki. Szczególnie dotyczy to niejasnych lub niekonsekwentnie stosowanych zasad oceniania (np. brak bieżącej informacji o ocenie lub nieczytelne jej kryteria);

4. Czy ktoś dzisiaj pomógł Ci się zastanowić, czego się nauczyłeś(łaś)? (ankieta z uczniami (dwa narzędzia)/

Treść odpowiedziSzkoły podstawowe Gimnazja

Częstość Procent Częstość ProcentTAK 218 52,53% 38 22,35%

NIE 197 47,47% 132 77,65%

Razem 415 100% 170 100%

W odpowiedzi na pytanie o pomoc w zrozumieniu codziennie nabywanej wiedzy uwagę zwraca fakt, iż gimnazjaliści pomoc taką odczuwają znacznie rzadziej niż uczniowie szkół podstawowych.

5. Jak często na zajęciach rozwiązujesz zadania sformułowane przez nauczycieli lub uczniów? /ankieta z uczniami/

Treść odpowiedziSzkoły podstawowe

Gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne

Częstość Procent Częstość ProcentNa wszystkich zajęciach 105 8,28% 154 4,53%Na większości zajęć 365 28,79% 995 29,29%Na niektórych zajęciach 684 53,94% 1940 57,11%Nigdy 114 8,99% 308 9,07%Razem 1268 100% 3397 100%

Większość uczniów na wszystkich poziomach kształcenia informuje, że rozwiązywaniem zadań na bieżąco, w toku lekcji formułowanych (przez siebie lub przez nauczycieli) zajmują się rzadko lub nigdy.

30

2.4 Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli

0 016

73

20

20

40

60

80

E D C B Apozimy spełnienia wymagania

Poziom spełnienia przez dolnośląskie szkoły wymagania "Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli"

Wymaganie „Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli” zostało spełnione przez większość dolnośląskich szkół na wysokim poziomie. Na 91 badanych szkół 80,2% uzyskało wysoki poziom spełnienia wymagania (B), 16 szkół (17,6%) poziom średni, a 2 poziom bardzo wysoki. Wyniki ewaluacji świadczą o tym, że w każdej badanej szkole nauczyciele współdziałają przy tworzeniu procesów edukacyjnych oraz współpracują przy analizie tych procesów. Wspólne planowanie, korelowanie działań i analizowanie efektów procesów edukacyjnych odbywa się w ramach zespołów przedmiotowych, zadaniowych, problemowych (np. ds. ewaluacji, zespoły wychowawcze) oraz na posiedzeniach rady pedagogicznej. Planowanie i analiza procesów edukacyjnych odbywa się również we współpracy z innymi nauczycielami w trakcie nieformalnych spotkań i rozmów.Nie we wszystkich badanych szkołach nauczyciele wspierają się w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych, Taka sytuacja miała miejsce w 7 badanych szkołach (7,7%). Ponadto w 12 szkołach (13,2%) wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych nie zawsze następowało w wyniku wspólnych ustaleń między nauczycielami. Niekiedy decyzje podejmował samodzielnie dyrektor szkoły lub decyzję o wprowadzeniu zmiany nauczyciel podjął indywidualnie, tylko niektóre zmiany były wspólnie ustalane. W niektórych szkołach nauczyciele nie wskazywali przykładów zmian dotyczących procesów edukacyjnych będących efektem wspólnych ustaleń.Dwie szkoły wyróżniły się w spełnianiu tego wymagania. W jednej z tych szkół nauczyciele stworzyli społeczność, której celem jest wymiana wiedzy, wzajemne podnoszenie kompetencji i inspirowanie się do podejmowania kolejnych wyzwań. Nauczyciele nie tylko aktywnie współpracują przy tworzeniu i analizowaniu procesów edukacyjnych, ale również wspólnie realizują różnorodne ogólnopolskie i międzynarodowe projekty. Ponadto dzielą się wiedzą i doświadczeniem także z nauczycielami innych szkół oraz ze środowiskiem lokalnym, w ramach prowadzonej działalności przez Regionalny Ośrodek Szkoleń E–Learningowych oraz jako moderatorzy programów ogólnopolskich.

1. Pytanie badawcze: W jaki sposób nauczyciele wspierają się wzajemnie w realizacji procesów edukacyjnych

31

Źródła, wskaźniki Proszę podać przykłady, w jaki sposób Państwo, jako nauczyciele wspierają się wzajemnie w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych. (wywiad z nauczycielami)

Do najczęściej wymienianych przez nauczycieli sposobów wzajemnego wspierania się należą:

– prezentowanie form i metod pracy podczas lekcji otwartych i lekcji koleżeńskich, – dzielenie się wiedzą po odbytych zewnętrznych formach doskonalenia oraz

podczas szkoleń wewnętrznych organizowanych w szkole w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli,

– współpraca i wzajemna pomoc przy organizacji imprez i uroczystości szkolnych i środowiskowych,

– udostępnianie pomocy dydaktycznych a także materiałów dydaktycznych, takich jak: sprawdziany, konspekty lub scenariusze lekcji oraz innych, np. scenariusze imprez szkolnych,

– dzielenie się wiedzą i doświadczeniem przez opiekunów stażu z nauczycielami stażystami lub kontraktowymi oraz pomoc koleżeńska nauczycielom z niskim stażem pracy,

– wspólne planowanie i realizowanie zadań w ramach zespołów przedmiotowych lub zadaniowych, np. ds. ewaluacji,

– prezentowanie własnych doświadczeń i udzielanie porad nauczycielom potrzebującym wsparcia,

– wzajemne wspieranie się i współpraca przy organizacji konkursów przedmiotowych, konkursów wiedzy i zawodów sportowych,

– współpraca podczas organizacji wycieczek dydaktycznych, zielonych szkół, wycieczek turystyczno – krajoznawczych,

– współpraca przy aplikowaniu o dofinansowanie projektu i podczas jego realizacji.Rzadziej wymieniane są takie sposoby wzajemnego wsparcia nauczycieli jak:

– współpraca i wzajemna pomoc przy rozwiązywaniu problemu wychowawczego lub dydaktycznego,

– współpraca przy planowaniu i organizowaniu szkolnych diagnoz, – współdziałanie przy analizowaniu wyników diagnoz szkolnych oraz sprawdzianu

i egzaminów zewnętrznych,– wspólne opracowywanie przedmiotowego systemu oceniania oraz kryteriów oceny

zachowania,– wspólne dokonywanie wyboru podręczników szkolnych.

2.Pytanie badawcze: Czy wsparcie ze strony innych nauczycieli jest wystarczające?

W badanych dolnośląskich szkołach wsparcie nauczyciela ze strony innych nauczycieli jest wystarczające. Wprawdzie 9% nauczycieli twierdzi zdecydowanie, że nie uzyskują wystarczającego wsparcia, kolejnych 9%, że raczej nie uzyskują. Jednak z drugiej strony przeciętnie ośmiu na każdych dziesięciu ankietowanych nauczycieli uważa, że uzyskiwane wsparcie jest wystarczające lub raczej wystarczające.

32

Źródła, wskaźniki Czy wsparcie jakie uzyskuje Pan(i) od innych nauczycieli jest wystarczające? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi SP G SPGCzęstość Procent Częstość Procent Częstość Procent

zdecydowanie nie 66 8,72% 50 8,85% 54 9,8%

raczej nie 70 9,25% 44 7,79% 58 10,53%

raczej tak 329 43,46% 230 40,71% 245 44,46%

zdecydowanie tak 292 38,57% 241 42,65% 194 35,21%

Razem 757 100% 565 100% 551 100%

8,7%

9,3%

43,5

%

38,6

%

8,6%

7,8%

40,7

%

42,7

%

9,8% 10,5

%

44,5

%

35,2

%

0%

20%

40%

60%


Czy wsparcie jakie uzyskuje Pan(i) od innych nauczycieli jest wystarczające? (ankieta dla nauczycieli)

szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna

Dane źródłowe wskazują, że blisko 82% nauczycieli uzyskuje od innych nauczycieli wystarczające lub raczej wystarczające wsparcie. Natomiast ponad 18% nauczycieli uważa, że wsparcie nie jest wystarczające (odpowiedzi raczej nie zdecydowanie nie). Opinie nauczycieli w każdym typie szkoły, tj szkole podstawowej, gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej utrzymują się na zbliżonym poziomie.

33

2.5 Kształtuje się postawy uczniów

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Kształtuje się postawy uczniów"

1 0

18

67

50

20

40

60

80

E D C B A

poziom spełnienia w ymagania

Wymaganie dotyczące kształtowania postaw uczniów zdecydowana większość szkół spełniła na poziomie B, 18 szkół na poziomie C i 5 placówek na poziomie A. Bardzo wysokim stopniem spełnienia wymagania zostały wyróżnione szkoły za zaangażowanie wszystkich pracowników w kształtowanie postaw uczniów, za uwzględnianie głosu uczniów w działaniach mających na celu kształtowanie pożądanych postaw społecznych, za udział uczniów w działaniach charytatywnych i wolontariackich. Jedna z placówek – Gimnazjum - spełniło to wymaganie na poziomie niskim E. W głównej mierze wpływ, na niski poziom spełnienia wymagania, miały konkretne opinie i przykłady podane przez uczniów na temat niesprawiedliwego ich traktowania w szkole.

Trudność dla szkół w tym wymaganiu stanowiło współdziałanie uczniów z nauczycielami, dyrektorem w zakresie planowania działań wychowawczych w szkole.

1. Pytanie badawcze – Czy postawy uczniów są kształtowane zgodnie z ich potrzebami oraz z ich udziałem?

W zdecydowanej większości postawy uczniów są kształtowane zgodnie z ich potrzebami oraz przy ich udziale. Potwierdzeniem są opinie uczniów na temat ich udziału w tworzeniu i zmianie szkolnego systemu oddziaływań wychowawczych oraz fakt, że uczniowie w szkołach mają możliwość przedstawiania swoich pomysłów i oczekiwań.

Źródła, wskaźniki 1. Czy uczniowie uczestniczą w tworzeniu i zmianie szkolnego systemu oddziaływań

wychowawczych?

Treść odpowiedzi Częstość Procent Procent ważnych

zdecydowanie nie 1 1,12% 1,15%raczej nie 1 1,12% 1,15%raczej tak 39 43,82% 44,83%zdecydowanie tak 46 51,69 52,87%

34

Treść odpowiedzi Częstość Procent Procent ważnych

Braki odpowiedzi 2 2,25%Razem 89 100% 100%

Uczniowie prawie w 100% uczestniczą w tworzeniu i zmianie szkolnego systemu oddziaływań wychowawczych, czego potwierdzeniem są odpowiedzi dyrektorów ewaluowanych szkół.

2. Czy Wasze pomysły, oczekiwania mają wpływ na to, w jaki sposób w szkole kształtuje się właściwe zachowania, pożądane postawy? Jeśli tak, jak możecie na to wpływać, przedstawiać swoje oczekiwania, pomysły? Jeśli nie - dlaczego? (wywiad z uczniami)

Prawie wszyscy uczniowie ze szkół, w których była przeprowadzona ewaluacja stwierdzają, że poprzez wdrażanie w życie własnych pomysłów i oczekiwań mają wpływ na kształtowanie właściwych zachowań. Wyjątek stanowią jedynie uczniowie z pięciu szkół: ze szkół podstawowych, którzy stwierdzili, że nie było takiej potrzeby (2) oraz że nie było takiej sytuacji (1); z gimnazjum stwierdzając, że nie chcą się angażować w życie szkoły, ponieważ i tak nie odniosłoby to żadnego skutku, oraz że nie do końca mają wpływ na kształtowanie właściwych postaw. Nie udzielili odpowiedzi na to pytanie uczniowie z trzech szkół, w jakich były przeprowadzone ewaluacje.Uczniowie, w każdym z typów szkół, wymieniali bardzo zbliżone do siebie formy, za pomocą których, mogą zgłaszać własne pomysły i oczekiwania czyli: dzięki wychowawcom, nauczycielom, rozmowie z dyrektorem placówki a najczęściej dzięki działalności Samorządu Uczniowskiego, który sam w sobie, jest inicjatorem działań przeprowadzanych w szkole z inicjatywy uczniów.Wymieniane inicjowane działania uczniów, dzięki którym kształtowane miałyby być właściwe, pożądane postawy, nie zawsze były opatrzone argumentem związanym z kształtowaniem postaw. Często uczniowie wymieniali działania, jakie zaistniały dzięki ich pomysłom, jak dyskoteki, apele, imprezy, wymieniając przy tym zachowania, które im towarzyszyły, bądź jakich było brak np. był dzień misia i były puszczane piosenki, uczniowie mogli śpiewać i tańczyć, a nie było krzyku; poproszono nas aby zorganizować przerwy aby nie było bójek, przynieśliśmy, gry i zabawy.Do działań najczęściej inicjowanych przez uczniów zdecydowanie możemy zaliczyć organizowanie akcji, imprez, przedsięwzięć szkolnych, akcji charytatywnych i wolontariackich, tematykę lekcji wychowawczych. Uczniowie argumentują, że te działania mają wpływ na zachowania prospołeczne, integracyjne, patriotyczne. Kształtuje się pożądane społecznie zachowania, uczy tolerancji, współczucia czy kultywuje tradycję.

35

2.6 Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych

Poziom spełnienia przez szkoły dolnośląskie wymagania "Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych "

0 0

26

65

00

20

40

60

80

E D C B A

poziom spełnienia w ymagania

Wymaganie, dotyczące wyrównywania szans edukacyjnych, większość szkół spełniła na poziomie wysokim B. Żadna ze szkół nie spełniła tego wymagania na poziomie bardzo wysokim – A.Trudnością w tym wymaganiu okazało się przede wszystkich spełnienie charakterystyki na poziomie B: W szkole lub placówce są prowadzone działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów uwzględniające indywidualizację procesu edukacji, szczególnym problemem było wymienienie sposobów indywidualizowania procesów nauczania. Wizytatorzy w swoich wypowiedziach wskazywali na brak indywidualizacji nauczania, bądź podkreślali, że obserwacja placówki nie potwierdziła go. 26 szkół miało problem ze spełnieniem tej charakterystyki w tym: 11 szkół podstawowych, 10 gimnazjów i 5 szkół ponadgimnazjalnych.

1. Pytanie badawcze – Czy i w jaki sposób szkoła umożliwia wszystkim uczniom odniesienie sukcesu edukacyjnego na miarę ich możliwości?

Większość szkół umożliwia swoim uczniom odniesienie sukcesu edukacyjnego na miarę ich możliwości, poprzez podejmowane w szkołach różnorodnych działań w zakresie dydaktyki, opieki, wychowania, rozwijania pasji i uzdolnień, motywowania do pracy, a także dzięki indywidualizacji procesu nauczania.

Źródła, wskaźniki 1. Czy szkoła podejmuje starania, aby umożliwić wszystkim uczniom odniesienie

sukcesu szkolnego na miarę ich możliwości? Proszę podać przykład takiej działalności. (wywiad z rodzicami)

Według rodziców uczestniczących w badaniu szkoły podejmują starania mające na celu umożliwienie dzieciom odniesienie sukcesu szkolnego. Przykładami takich działań, które wymieniane były zdecydowanie najczęściej przez wszystkich rodziców, niezależnie od typu szkoły były: przygotowanie i udział uczniów w konkursach i zawodach; przyznawanie uczniom nagród i udzielanie pochwał; organizowanie przez szkoły zajęć pozalekcyjnych,

36

dodatkowych, kół zainteresowań, zajęć wyrównawczych; organizowanie zajęć specjalistycznych, pomoc uczniom mającym trudności; stosowanie różnych metod pracy. Rodzice zwrócili również uwagę na to, że szkoły dbają o rozwijanie pasji, zdolności i zainteresowań uczniów, mają do swoich wychowanków podejście indywidualne oraz motywują ich do dobrej pracy. Oprócz tych najczęściej występujących wymieniane były działania szkół wpisujących się we wszystkie obszary funkcjonowania placówek.

2. Jakie działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów prowadzi szkoła? (wywiad z dyrektorem)

Dyrektorzy podczas wywiadu wymieniali różnorodne przykłady działań prowadzonych w szkołach, jakie przyczyniają się zwiększenia szans edukacyjnych uczniów. Do najczęściej prowadzonych przez szkoły, niezależnie od jej typu, (ponad 70% wypowiedzi) należy zaliczyć: organizowanie zajęć wyrównawczych, zróżnicowaną ofertę zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań rozwijających pasje i uzdolnienia uczniów. Równie często, w ponad połowie wypowiedzi, wskazywano na realizowanie i wdrażanie programów edukacyjnych, a także przygotowanie uczniów do udziału w konkursach i zawodach.W pozostałych przypadkach były pewne rozróżnienia działań w zależności od typu szkoły. W szkołach podstawowych wymieniano również: wszystkie rodzaje zajęć specjalistycznych, jak zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne, korekcyjno-kompensacyjne, terapię pedagogiczną i inne; dostosowanie form i metod pracy do orzeczeń PPP; pomoc psychologiczno-pedagogiczną; indywidualizację procesu nauczania, a także wspieranie ucznia zdolnego i doskonalenie zawodowe nauczycieli. Często zwracano uwagę na potrzebę organizowania pomocy materialnej dla uczniów, wspieranie i współpracę z rodzicami oraz z przedstawicielami Policji i parafii. Jako ważne działanie, zwiększające szanse edukacyjne uczniów dyrektorzy szkół podstawowych, widzą eksponowanie osiągnięć uczniów.W gimnazjach wymieniano natomiast: przeprowadzanie indywidualnych zajęć, konsultacji; prowadzenie wycieczek edukacyjnych, organizowanie lekcji, zajęć w terenie; przygotowanie uczniów do udziału w konkursach, zawodach; zakup książek, podręczników tworzenie tzw. banków podręczników; organizowanie zajęć specjalistycznych; objęcie opieką uczniów o specyficznych trudnościach w nauce; organizowanie pomocy pedagogiczno-psychologicznej, a także organizowanie pomocy materialnej; współpraca z poradniami PPP, Policją, parafiami i Kuratorium Oświaty.W liceach ogólnokształcących dyrektorzy wymieniali: indywidualizację zajęć; prowadzenie konsultacji dla uczniów - ponad 70% wskazań; dostosowanie form i metod pracy do orzeczeń PPP; organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej; organizowanie wycieczek edukacyjnych; przeprowadzanie diagnoz, wspieranie uczniów zdolnych; doskonalenie zawodowe nauczycieli; oraz objęcie opieką uczniów o specyficznych trudnościach w nauce. Często wskazywano również na współpracę z instytucjami oświatowymi.W technikach i zasadniczych szkołach zawodowych wypowiedzi dyrektorów były praktycznie identyczne i wskazywały na: dobre wyposażenie szkoły; przygotowanie

37

uczniów do egzaminów; organizację egzaminów próbnych, udział uczniów w konkursach; pomoc psychologiczno-pedagogiczną.

W wypowiedziach dyrektorów pojawiały się także takie działania jak: tutoring, czy treningi biofeedback.

3. W jaki sposób indywidualizowany jest proces edukacji? Proszę podać przykłady. (wywiad z nauczycielami)

Nauczyciele podczas wywiadów podali, że najczęściej, dostosowują wymogi do poziomu uczniów, wydłużają ich czas pracy, stopniują trudność zadań (w zależności od predyspozycji ucznia), dostosowują wymagania do orzeczeń i opinii PPP, w ramach indywidualizowania procesu nauczania. W swoich wypowiedziach wskazywali ponadto na specjalny rodzaj pracy z uczniem zdolnym (np. poprzez umożliwienie rozwiązywania dodatkowych zadań np. trudniejszych), stosowanie odpowiednich metod pracy. Ważnym elementem w procesie indywidualizowania procesu nauczania jest też przygotowywanie uczniów do konkursów, praca w ramach kół zainteresowań, zapewnianie zajęć specjalistycznych, oraz organizowanie dodatkowych zajęć w celu wyrównania braków, bądź rozwijania uzdolnień.

3.1 Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju

Bardzo wysoko ocenione zostały w toku ewaluacji działania szkół w zakresie współpracy ze środowiskiem na rzecz wzajemnego rozwoju. Trzy z nich zostały zaszeregowane na poziomie bardzo wysokim. Czynnikiem wyróżniającym je jest szeroki zakres współpracy ze środowiskiem, szczególnie z instytucjami działającymi na obszarze kultury, pomocy społecznej i sportu. Ponadto w szkole ponadgimnazjalnej znaczącym elementem współpracy ze środowiskiem jest zaangażowanie młodzieży w działalność charytatywną. Wszystkie szkoły w ramach współpracy prowadzą działania na rzecz kształtowania patriotyzmu i postaw obywatelskich u uczniów.W pozostałych 16 szkołach spełnianie kryteriów dla wymagania Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju ocenione zostało na poziomie wysokim.

38

1. Pytanie badawcze Jakie działania podejmuje szkoła we współpracy z podmiotami środowiska?

Źródła, wskaźniki 1. Jakie działania dydaktyczne, wychowawcze i organizacyjne prowadził(a) Pan(i) we

współpracy z podmiotami środowiska lokalnego w tym lub poprzednim roku szkolnym? (charakterystyka na poziomie B - współpraca szkoły z instytucjami szkoły i organizacjami działającymi w środowisku wpływa korzystnie na rozwój edukacyjny uczniów) (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi TAK NIE1. organizacja wyjazdów i wycieczek szkolnych 308 138

2. stypendia dla najlepszych uczniów 104 342

3. zakup sprzętu dla szkoły 162 284

4. organizacja zajęć pozalekcyjnych 278 168

5. organizacja zajęć profilaktycznych 150 296

6. prowadzenie lub współprowadzenie lekcji 152 294

7. imprezy środowiskowe 263 183

8. pomoc socjalna dla uczniów 137 309

9. projekty edukacyjne 219 227

10. inne - jakie? 64 382

W opinii nauczycieli szkoła najczęściej współpracuje z lokalnym środowiskiem w organizacji następujących przedsięwzięć:

organizacja wyjazdów i wycieczek; organizacja zajęć pozalekcyjnych; imprezy środowiskowe.

Współpraca stosunkowo rzadko obejmowała: organizację stypendiów i pomocy materialnej uczniom; organizację zajęć profilaktycznych; prowadzenie lub współprowadzenie lekcji; zakup sprzętu dla szkoły.

Uwagę zwraca bardzo duża rola partnerów zewnętrznych w organizacji zajęć pozalekcyjnych. Natomiast ich rola w organizacji wycieczek i wyjazdów, czy imprez środowiskowych jest oczywista – przedsięwzięcie takie niemal zawsze oznacza konieczność nawiązania przez szkołę kontaktu na zewnątrz.

39

2. Pytanie badawcze Jaki wpływ na rozwój uczniów ma współpraca szkoły ze środowiskiem?

Źródła, wskaźniki 1. Proszę wymienić najważniejsze korzyści, jakie odnoszą uczniowie dzięki współpracy

szkoły z podmiotami działającymi w lokalnym środowisku? (charakterystyka na poziomie B - współpraca szkoły z instytucjami szkoły i organizacjami działającymi w środowisku wpływa korzystnie na rozwój edukacyjny uczniów); (wywiad z dyrektorem)

Najczęściej wymieniane przez dyrektorów korzyści, jakie współpraca szkoły ze środowiskiem przynosi uczniom, są następujące:

uczniowie poznają środowisko lokalne, nabywają umiejętność funkcjonowania w nim, rozwijają aktywność na forum szerszym, niż szkoła;

wykorzystywane są możliwości, jakimi szkoła na co dzień nie dysponuje (np. dostęp do infrastruktury sportowej, kulturalnej, kontakt z twórcami kultury itp.);

W kilku przypadkach dyrektorzy za taką korzyść uznali uzyskiwaną przez szkołę w środowisku pomoc w bieżącym funkcjonowaniu, np. w utrzymaniu szkolnej bazy, czy pomoc materialną dla uczniów. Dyrektorzy wskazują również, iż współpraca ze środowiskiem wspiera działania szkoły, szczególnie wychowawcze, poprzez utrwalanie oraz praktyczne wykorzystywanie umiejętności nabywanych w szkole;

3.2 Wykorzystywane są informacje o losach absolwentów

40

Spośród kryteriów dla wymagania Wykorzystywane są informacje o losach absolwentów wszystkie szkoły spełniają oba kryteria dla poziomu D. Spośród wymagań stawianych na poziomie B jedna ze szkół nie spełnia kryterium Szkoła przygotowuje do funkcjonowania na rynku pracy. Problem jednak jest o tyle poważny, iż dotyczy jedynej wśród objętych badaniem szkoły zawodowej, bezpośrednio przygotowującej absolwentów do rynku pracy. Równie duży problem przedstawia kryterium Szkoła przygotowuje do dalszej edukacji. Na 21 badanych szkół 14 nie spełnia tego kryterium.Z treści raportów z ewaluacji wynika, iż szkoły w swej analizie losów absolwentów koncentrują się na wybranych przykładach – wyłącznie absolwentów, którzy odnieśli sukces. Tymczasem na sukcesy osób dorosłych składa się praca wszystkich szkół, jakie kończyli. Niekiedy sukcesy (np. w sporcie) w niewielkim stopniu są zasługą szkoły. Brak jest w raportach informacji o całościowych analizach, dotyczących losów większej części absolwentów. Szkoły nie mają możliwości uzyskiwania informacji o wszystkich absolwentach, jednak z raportów wynika, iż wykorzystują jedynie te o najbardziej spektakularnych przypadkach. Tak prowadzona analiza ma ograniczoną przydatność przy określaniu kierunków pracy szkoły.Wartościowym, choć nie związanym wprost z zadanym pytaniem, przykładem współpracy nauczycieli z absolwentami jest praktykowane w jednej ze szkół zasięganie u absolwentów opinii o pracy ich byłych nauczycieli (pytanie do nauczycieli dotyczyło losów absolwentów, a odpowiedź obejmowała m.in. opinie absolwentów o ukończonej przez nich szkole).

1. Pytanie badawcze : W jaki sposób szkoła wykorzystuje informacje o losach absolwentów?

Wykorzystywanie informacji o absolwentach w większości szkół polega na rozpowszechnianiu informacji o ich sukcesach. Pozyskiwane są w tym celu informacje na temat pojedynczych osób. Informacje te są przez to mało miarodajne i trudne do wykorzystania. W pojedynczych przypadkach szkoły współpracują z absolwentami, wykorzystując ich opinie. W jednym przypadku nauczyciele zasięgali u absolwentów opinii o swej własnej pracy, o tym, jak wygląda ona z perspektywy ucznia i jak wypadają w porównaniu z innymi nauczycielami. Służy im to do korygowania własnych błędów i sprzyja rozwojowi zawodowemu.

Dane/wskaźniki:Odpowiedzi na pytania : 1. W jaki sposób informacje o losach absolwentów są wykorzystywane przez Państwa

w uczeniu i wychowaniu? /wywiad grupowy z nauczycielami/

Nauczyciele w wywiadzie na ogół koncentrują się na tym, w jaki sposób zbierają informacje o losach absolwentów. Stosunkowo niewiele wypowiedzi dotyczy ich wykorzystywania. Zwykle polega to na rozpowszechnieniu tych informacji, które dotyczą absolwentów odnoszących sukcesy (zawodowe, sportowe). W pojedynczych przypadkach nauczyciele informują o korekcie we własnych planach pracy (pod wpływem informacji od absolwentów).

41

2. Czy Państwa zdaniem nauczycielom i innym pracownikom szkoły zależy na współpracy z lokalnym środowiskiem?( pytanie prekategoryzowane, wywiad grupowy z partnerami i samorządem)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie nie 0 0%

raczej nie 0 0%

raczej tak 0 0%

zdecydowanie tak 19 100%

Razem 19 100%

Przedstawiciele partnerów szkół oraz samorządów jednoznacznie wskazali, iż badanym szkołom zależy na współpracy z lokalnym środowiskiem. Pośrednim potwierdzeniem tego stanu jest fakt, iż szkoły prowadzą bardzo szeroko zakrojoną współpracę z licznymi podmiotami środowiska, co wynika z analizy wymagania 3.1 (Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju).(ta sama ankieta będzie przy wymaganiu 3.3)

3.3 Promowana jest wartość edukacji

Wymaganie Promowana jest wartość edukacji większość szkół spełnia na poziomie wysokim. Nie osiąga tego poziomu tylko jedna szkoła w zakresie jednego z trzech kryteriów (Szkoła prowadzi działania w lokalnej społeczności promujące wartość uczenia się przez całe życie), bowiem działania szkoły na tym polu nie znalazły uznania rodziców. W wszystkich badanych szkołach natomiast ewaluacja potwierdziła, iż dbają one o jakość uczenia się oraz o relacje z lokalnym środowiskiem (kryteria wymagane dla poziomu B).

1. Pytanie badawcze: Jak postrzegana jest szkoła w środowisku i jakie czynniki wpływają na jej wizerunek?

42

Wśród odpowiedzi na pytania o wizerunek szkoły w środowisku uwagę zwraca bardzo dobra opinia o szkołach, jaką wyrazili w ankietach przedstawiciele partnerów szkół i samorządów. Wśród 57 odpowiedzi, udzielonych na 3 pytania z tego zakresu tylko jedna (na pytanie o to, czy szkoła dba o jakość uczenia się) była negatywna. Na 2 pytania postawione rodzicom odpowiedzi negatywnych było od 11% do 15%. Na potwierdzenie swej opinii respondenci przytoczyli w trakcie ewaluacji argumenty takie, jak dobre wyniki egzaminów zewnętrznych, czy zadbana baza szkoły.

Źródła danych:Pytania:1. Czy szkoła dba o jakość uczenia się? (wywiady z rodzicami, partnerami

i samorządem; dane statystyczne + pytania otwarte)

Treść odpowiedziRodzice Partnerzy

i samorządCzęstość Procent Częstość Procent

zdecydowanie nie 24 2,05% 1 5,26%raczej nie 155 13,27% 0 0%raczej tak 766 65,58% 3 15,79%zdecydowanie tak 223 19,09% 15 78,95%Razem 1168 100% 19 100%

Wśród rodziców większość respondentów oceniła, iż ich szkoła dba o jakość uczenia się, ale w większości przypadków nie przytoczyli żadnych argumentów na potwierdzenie swej opinii. Nieliczne przykłady, jakimi się posłużyli, dotyczą:

urozmaicenia oferty edukacyjnej szkoły; wysokich wyników egzaminu zewnętrznego oraz sukcesów we współzawodnictwie

międzyszkolnym; dbałości o szkolną bazę dydaktyczną; współpracy z rodzicami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.

Wśród partnerów szkoły i przedstawicieli samorządów zdecydowana większość (blisko 95%) potwierdziła w ankiecie zdanie rodziców. 5% (1 szkoła) wyraziło zdanie przeciwne.

2. Czy uzyskują Państwo pełną informację na temat osiągnięć szkoły? (wywiad grupowy z partnerami i samorządem)


raczej nie 0 0%

raczej tak 0 0%


Razem 19 100%

43

Partnerzy szkoły i samorząd bez żadnych wątpliwości potwierdzili, iż otrzymują pełną informację na temat osiągnięć szkoły.

3. Czy Pana(i) zdaniem nauczycielom i innym pracownikom szkoły zależy na współpracy z rodzicami? (Pytanie jednokrotnego wyboru ,ankieta dla rodziców)


raczej nie 104 8,9%

raczej tak 678 58%


Razem 1169 100%

Wśród rodziców przeważa opinia, iż pracownikom szkoły zależy na współpracy z nimi. Stosunkowo niewiele jednak (30%) jest osób, które z takim poglądem zgadzają się bez zastrzeżeń. Z treści komentarzy w raportach wynika, iż współpraca szkół z rodzicami koncentruje się na jednostronnie kierowanej do rodziców informacji szkołach – o ich działaniach, o sukcesach uczniów itp. Wartościowym przykładem takiej jednostronnej współpracy szkoły z rodzicami są przeznaczone dla rodziców zajęcia wspierające ich w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, organizowane niekiedy z udziałem specjalistów, zwykle w formie wykładów lub warsztatów.Znacznie rzadziej wymieniane są w raportach przykłady współpracy dalej idącej, zakładającej np. udział rodziców w podejmowanych w szkole decyzjach, czy w prowadzonych działaniach.

4. Czy Państwa zdaniem nauczycielom i innym pracownikom szkoły zależy na współpracy z lokalnym środowiskiem? (wywiad grupowy z partnerami i samorządem)


raczej nie 0 0%

raczej tak 0 0%


Razem 19 100%

Zdaniem rozmówców pracownikom szkoły zdecydowanie zależy na współpracy ze środowiskiem. Potwierdza to prowadzona przez szkoły bardzo szeroko zakrojona współpraca z licznymi podmiotami środowiska, czego dotyczy analiza wymagania Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju.(ta sama ankieta była już przy wymaganiu 3.2)

44

3.4: Rodzice są parterami szkoły

Wymaganie Rodzice są partnerami szkoły wszystkie szkoły spełniają na poziomie D. Osiem z nich jednak nie spełnia kryteriów dla poziomu B, z tego jedna – obu kryteriów jednocześnie. Oznacza to, iż niski jest w tej szkole stopień udziału rodziców w życiu szkoły.

Według nauczycieli rodzice bardzo aktywnie włączają się w życie szkoły. Zdaniem rodziców jednak ich opinie nie w pełni są w szkole uwzględniane. Z informacji dyrektorów wynika, iż rola rodziców polega przede wszystkim na wykorzystywaniu przez nich kompetencji, jakie nadają im przepisy prawa oraz na organizowaniu pomocy materialnej szkołom. Inne zadania są im wyznaczane jedynie sporadycznie.

Pytanie badawcze: W jakim stopniu rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących pracy szkoły?

W opinii podmiotów uczestniczących w badaniu rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących pracy szkoły. Dużą rolę, odgrywaną przez rodziców dostrzegają zwłaszcza nauczyciele. Sami rodzice swą znaczącą rolę w życiu szkoły również zauważają, choć ich akceptacja dla takiej opinii jest mniejsza, nie u nauczycieli.

Źródła/wskaźniki: 1. Czy rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły? (ankieta

dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie tak 241 53,56%


raczej nie 9 2%

zdecydowanie nie 0 0%

Razem 450 100%

45

Zdaniem 98% nauczycieli rodzice współdecydują o życiu szkoły 54% nauczycieli nie miało w tej sprawie wątpliwości. Wyraźnie inne zdanie mają w tej sprawie rodzice. Na podobne pytanie ankietowe 69% z nich stwierdziło, że ich zdanie w planowaniu działań szkoły się liczy. Jednak wątpliwości tej sprawie nie miało jedynie 11%.

2. Proszę wskazać decyzje, na które rodzice mieli największy wpływ. (wywiad z dyrektorem)

Dyrektorzy szkół, wymieniając przykłady decyzji, na które wpływ rodziców był największy, w większości przypadków wskazali takie decyzje, których podejmowane należy według obowiązujących przepisów do rady rodziców i samych rodziców:

opiniowanie programu wychowawczego i programu profilaktyki szkoły; stosowanie jednolitego ubioru przez uczniów; organizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie.

Inne przykłady to najczęściej: organizacja pracy rady rodziców (regulamin, zasady wyboru np.); plan imprez i wycieczek szkolnych; wybór ubezpieczyciela dla szkoły.

W pojedynczych przypadkach decyzje, podejmowane z udziałem rodziców dotyczyły: organizacji pracy świetlicy; przydziału zadań dla nauczycieli; opiniowania szkolnego zestawu programów nauczania; współpracy szkoły z partnerem zagranicznym (w tym przyjęcia przez rodziców

części zadań).Oprócz współdecydowania o życiu szkoły rodzice sami prowadzili część działań. Dotyczy to:

finansowania lub współfinansowania wybranych przedsięwzięć (głównie imprez turystycznych i rekreacyjnych, ale także np. zakupów wyposażenia, czy finansowania nagród i pomocy materialnej dla uczniów);

organizacji imprez i wycieczek.

3. Czy opinie rodziców są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły? (ankieta dla rodziców)





Razem 1131 100%

46

Wśród rodziców przeważa opinia, iż w planowaniu pracy szkoły ich zdanie brane jest pod uwagę. Liczba osób, uważających inaczej jest jednak znaczna (30,6%). Oznacza to rozbieżność w opiniach pomiędzy rodzicami a nauczycielami, wśród których jedynie 2% uważa, iż rodzice nie uczestniczą w życiu szkoły.

4.1 Funkcjonuje współpraca w zespołach

0 03

17

10

4

8

12

16

20

E D C B Apoziom spełnienia wymagania

Poziomy spełniena przez szkoły dolnopśląskiee wymania "Funkcjonuje współpraca w zespole"

Wymaganie „Funkcjonuje współpraca w zespołach” szkoły dolnośląskie spełniły na poziomie wysokim. Wskazują na to uzyskane stopnie spełnienia wymagania – na 21 badanych szkół 17 uzyskało pozom wysoki (B), 1 - bardzo wysoki (A), 3 – średni (C).

Ewaluacja potwierdziła, że nauczyciele w każdej badanej szkole pracują zespołowo i analizują efekty swojej pracy, wspólnie planują działania opierając się na analizie efektów pracy zespołów oraz rozwiązują problemy.Doskonalenie form i metod współpracy potwierdziło się w 18 badanych szkołach, natomiast w trzech, które spełniły wymaganie na poziomie średnim, w ostatnich dwóch latach, nie przeprowadzano form doskonalenia w tym zakresie.Jedna z badanych szkół wyróżnia się w spełnianiu tego wymagania. Potwierdzają to wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej przedstawionej przez dyrektora szkoły. Na uwagę zasługuje fakt systematycznego dokonywania analizy efektów pracy zespołów zgodnie z przyjętymi procedurami ewaluacyjnymi.

1.Pytanie badawcze: Jaki jest poziom zaangażowania nauczycieli we współpracę?

Poziom zaangażowania nauczycieli badanych dolnośląskich szkół we współpracę jest wysoki. Świadczą o tym dane źródłowe. Prawie wszyscy nauczyciele, 446 na 448 badanych, współpracują ze sobą poprzez zaangażowanie w pracę w różnorodnych zespołach zadaniowych. Zdaniem dyrektorów szkół większość nauczycieli angażuje się w pracę zespołów. Ponad 8 na każdych 10 ankietowanych nauczycieli twierdzi, że korzysta z pomocy kolegów często lub bardzo często. Nauczyciele twierdzą także (prawie 97%), że działania planują wspólnie z innymi nauczycielami.

Wskaźniki/źródła

47

1. Rodzaje zespołów nauczycieli: W pracę jakich zespołów jest Pan(i) zaangażowany(a)? (ankieta dla nauczycieli)

2

123

18

96

273

123

51

289

164

199

446

325

430

352

175

325

397

159

284

249

0 100 200 300 400 500

nie uczestniczę

inne

do spraw ewaluacji wewnętzrnej

ds. współpracy z otoczeniem zewnętrznym

organizacja imprez dla uczniów, rodziców lub nauczycieli

szkoleniowy (doskonalenie zawodowe nauczycieli)

ds. zarządzania szkołą (planowanie i organizacja działalności szkoły)

wychowawczy i profilaktyki

metodyczny

programowy

liczba nauczycieli

W pracę jakich zespołów jest Pan(i) zaangażowany(a)? (ankieta dla nauczycieli)

jestem zaangażowana/y nie jestem zaangażowana/y

Spośród 448 ankietowanych nauczycieli tylko 2 osoby nie wskazały żadnego zespołu, w którego pracę byłyby zaangażowane.Analiza danych potwierdza, że w każdej badanej szkole nauczyciele pracują zespołowo. Najczęściej angażują się w pracę zespołów wychowawczych i ds. profilaktyki oraz zajmujących się organizacją imprez dla uczniów, rodziców lub nauczycieli. Ponad 45% ankietowanych nauczycieli deklaruje pracę w zespołach programowych, tj. zajmujących się treściami nauczania, a około 1/3 w zespołach metodycznych, tj. ds. rozwijania metod pracy z uczniem. Nauczyciele współpracują także w ramach: zespołów szkoleniowych dla nauczycieli, zespołów ds. współpracy z otoczeniem zewnętrznym szkoły, ds. zarządzania szkołą. Ponadto 18 nauczycieli potwierdziło swoje zaangażowanie w pracę zespołu do spraw ewaluacji wewnętrznej. Faktyczna liczba nauczycieli zaangażowanych w pracę tego zespołu jest wyższa. Świadczą o tym odpowiedzi udzielone przez 123 nauczycieli w kategorii inne zespoły, gdzie na liście komentarzy 40 osób wymienia zespół ds. ewaluacji. Tak więc nauczycieli zaangażowanych w pracę zespołu ds. ewaluacji jest 58, co stanowi blisko 13% badanych.

Zaangażowanie we współpracę: 2. Jak ocenia Pan(i) zaangażowanie nauczycieli w pracę zespołów szkolnych? / wywiad

z dyrektorem;

48

Treść odpowiedzi Częstość ProcentProcent ważnych

większość angażuje się w wysokim stopniu 13 68,42% 72,22%

większość angażuje się w wystarczającym stopniu

5 26,32% 27,78%

zaangażowani w wystarczającym stopniu stanowią mniejszość

0 0% 0%

głębokie zaangażowanie przejawiają nieliczni 0 0% 0%

Brak odpowiedzi 1 5,26%

Razem 19 100% 100%

Zaangażowanie nauczycieli w pracę zespołów pozytywnie oceniają dyrektorzy szkół. Zgodnie z opinią 100% dyrektorów, którzy udzielili odpowiedzi na pytanie ankietowe większość nauczycieli angażuje się w pracę zespołów w wysokim stopniu lub w stopniu wystarczającym.

3. Jak często korzysta Pan(i) z pomocy innych nauczycieli w rozwiązywaniu problemów, które napotyka Pan(i) w szkole? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentbardzo często 61 13,56%

często 295 65,56%

rzadko 87 19,33%

nigdy 0 0%

nie mam takiej potrzeby 7 1,56%

Razem 450 100%

13,6%

65,6%

19,3%

0,0% 1,6% 0,0%0%

20%

40%

60%

80%

bardzo często często rzadko nigdy nie mam takiej potrzeby

brak odpowiedzi

Jak często korzysta Pan(i) z pomocy innych nauczycieli w rozwiązywaniu problemów, które napotyka Pan(i) w szkole?

(ankieta dla nauczycieli

49

Zaangażowanie nauczycieli we współpracę potwierdza również fakt korzystania ze wzajemnej pomocy. Z różną częstotliwością korzysta z niej 98,5%. Na 450 ankietowanych ponad 79% nauczycieli stwierdziło, że korzysta z pomocy innych nauczycieli często lub bardzo często. Tylko 7 nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych na 100 ankietowanych stwierdziło, że nie ma potrzeby korzystania z takiej pomocy.

4. Jak często Pan(i) planuje wspólnie z innymi nauczycielami działania w szkole? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowana większość działań planowana jest wspólnie z innymi nauczycielami

256 56,89%

większość działań jest planowana wspólnie z innymi nauczycielami

180 40%

większość działań planowana jest indywidualnie 9 2%

zdecydowana większość działań planowana jest indywidualnie

4 0,89%

wszystkie działania planujemy indywidualnie 1 0,22%

Razem 450 100%

56,9%

40,0%

2,0% 0,9% 0,2%0,0%

Jak często Pan(i) planuje wspólnie z innymi nauczycielami działania w szkole? (pytanie do nauczycieli)

zdecydowana większość działań planowana jest wspólnie z innymi nauczycielami

większość działań jest planowana wspólnie z innymi nauczycielami

większość działań planowana jest indywidualnie

zdecydowana większość działań planowana jest indywidualnie

wszystkie działania planujemy indywidualnie

brak odpowiedzi

W każdej badanej szkole nauczyciele wspólnie planują podejmowane działania oraz rozwiązują problemy. Blisko 97% ankietowanych nauczycieli twierdzi, że zdecydowaną większość lub większość działań planują wspólnie z innymi nauczycielami.

50

4.2 Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny

0 0 1

19

10

4

8

12

16

20

E D C B Apoziom spełnienia wymagania

Poziomy spełniena przez szkoły dolnopśląskie wymania "Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny"

Dolnośląskie szkoły spełniły wymaganie „Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny na wysokim poziomie. Na 21 badanych szkół 19 uzyskało poziom wysoki (B), 1 – bardzo wysoki (A), 1 – poziom średni (C).Z przeprowadzonych ewaluacji wynika, że dyrektor każdej badanej szkoły angażuje nauczycieli do udziału w realizacji ewaluacji wewnętrznej, a wyniki wewnętrznego nadzoru pedagogicznego są wykorzystywane do planowania pracy szkoły.Wnioski z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego przyczyniają się w każdej badanej szkole do wprowadzania zmian w jej funkcjonowaniu.Stwierdzono również, że ewaluacja wewnętrzna prowadzona jest w badanych szkołach z udziałem zespołów nauczycieli.Na uwagę zasługują wyniki ewaluacji w jednej ze szkół, która osiągnęła bardzo wysoki poziom (A) spełnienia tego wymagania. Nadzór pedagogiczny sprawowany przez Dyrektora tej szkoły charakteryzuje się jasnością celów, spójnością działań, bezpośrednim zaangażowaniem ponad 60% nauczycieli w proces ewaluacji wewnętrznej, a pozostałych w stopniu wystarczającym. Włączenie nauczycieli, zgodnie z ich możliwościami i kompetencjami, w proces wdrażania ewaluacji do praktyki szkolnej poprzedzone zostało szkoleniem na temat ewaluacji. Wybór obszarów do ewaluacji poprzedzają dyskusje grona pedagogicznego w ramach zespołów przedmiotowych. Zespołowa praca nad przygotowaniem i przeprowadzeniem ewaluacji, a później konsekwentne wdrażanie wniosków poprzez zaplanowanie i realizację działań adekwatnych do wniosków z ewaluacji wewnętrznej powodują zmiany, które wpływają na rozwój szkoły.

1.Pytanie badawcze: W jaki sposób wnioski płynące z nadzoru pedagogicznego wpływają na rozwój szkoły?

Wnioski płynące z nadzoru pedagogicznego wpływają pozytywnie na rozwój badanych szkół. Świadczą o tym dane źródłowe. Według opinii ponad 98% nauczycieli wnioski z nadzoru pedagogicznego są podstawą dla wprowadzanych zmian w funkcjonowaniu szkoły. Natomiast wdrożone wnioski przyczyniają się np. w zakresie dydaktyki do poprawy wyników na sprawdzanie lub egzaminach zewnętrznych, poprawy wyników nauczania, wzrostu sukcesów uczniów w konkursach i zawodach sportowych. W obszarze

51

wychowania poprawia się skuteczność oddziaływań wychowawczych i w konsekwencji następuje poprawa zachowania uczniów, poprawa frekwencji. Zmienia się także baza lokalowa i poprawia bezpieczeństwo w szkole.

1. W jakim stopniu wnioski płynące z nadzoru pedagogicznego (ewaluacji wewnętrznej) są podstawą dla wprowadzanych zmian w funkcjonowaniu szkoły? (wykres). /ankieta dla nauczycieli

Treść odpowiedzi Częstość Procentsą w pełni uwzględniane 272 60,85%

są uwzględniane dużym zakresie 168 37,58%

są uwzględniane w małym zakresie 7 1,57%

nie są uwzględniane 0 0%

Razem 447 100%

60,9%

37,6%

1,6% 0,0%0%

20%

40%

60%

80%

są w pełni uwzględniane są uwzględniane w dużym zakresie

są uwzględniane w małym zakresie

nie są uwzględniane

proc

ent w

ażny

ch

W jakim stopniu wnioski płynące z nadzoru pedagogicznego (ewaluacji wewnętrznej) są podstawą dla wprowadzanych zmian w funkcjonowaniu szkoły? (ankieta dla nauczycieli)

Spośród 447 ankietowanych nauczycieli 440, co stanowi ponad 98% badanych, potwierdza, że wnioski płynące z nadzoru pedagogicznego są w pełni lub w dużym zakresie uwzględniane do planowania zmian w szkole. Jedynie 7 (1,6%) nauczycieli sądzi, że wnioski są uwzględniane w małym zakresie.

2. W jaki sposób zmiany te wpływają na rozwój szkoły? (komentarz). /wywiad grupowy z nauczycielami

Wdrożenie wniosków powoduje podjęcie działań dotyczących dydaktyki, wychowywania lub innych obszarów działalności szkoły, np. poprawy bazy dydaktycznej, bezpieczeństwa w szkole, współpracy z rodzicami. Efektem tych działań jest rozwój szkół. W zakresie dydaktyki rozwój szkół potwierdza poprawa wyników na sprawdzanie lub egzaminach zewnętrznych, poprawa wyników nauczania, wzrost sukcesów uczniów w konkursach i zawodach sportowych. W obszarze wychowania poprawia się skuteczność oddziaływań wychowawczych i w konsekwencji następuje poprawa zachowania uczniów, poprawa

52

frekwencji. Niektóre szkoły wskazują na zmianę poglądów rodziców i uczniów na temat wagi obecności na zajęciach lekcyjnych. Zmienia się także baza lokalowa i poprawia bezpieczeństwo w szkole. Udział w szkoleniach wewnętrznych i zewnętrznych przyczynia się do wzrostu kompetencji dydaktycznych i wychowawczych nauczycieli. Wdrożone zmiany powodują lepsze postrzeganie szkoły w środowisku lokalnym, a w konsekwencji, w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej i gimnazjum, wzrost zainteresowania daną szkołą absolwentów szkół niższego szczebla.

4.3 Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie

0 02

18

10

4

8

12

16

20

E D C B Apoziom spenienia wymagania

Poziom spełnienia przez dolnośląskie szkoły wymagania "Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie"

Badane szkoły spełniły na wysokim poziomie wymaganie „Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie”. Potwierdzają to uzyskane poziomy spełnienia wymagania: poziom wysoki (B) – 18 szkół, poziom bardzo wysoki (A) – 1 szkoła, poziom średni (C) – 2 szkoły. Żadna szkoła nie uzyskała poziomu podstawowego (D) lub niskiego (E).Wyniki ewaluacji świadczą o tym, że warunki lokalowe każdej badanej szkoły są wystarczające do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów nauczania. Ponadto w każdej badanej szkole znajduje się wyposażenie wystarczające do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów nauczania.Tyko w jednej szkole nie przedstawiono planu wzbogacania warunków lokalowych i wyposażenia szkoły, w pozostałych 20 szkołach taki plan został opracowany. W 20 szkołach na 21 badanych podejmowane są działania mające na celu wzbogacenie warunków lokalowych i wyposażenia dydaktycznego.Szkoła podstawowa, która uzyskała bardzo wysoki poziom spełnienia omawianego wymagania posiada bardzo dobre warunki lokalowe i wyposażenie oraz pomoce dydaktyczne. Baza lokalowa szkoły dostosowana jest do potrzeb uczniów niepełnosprawnych (winda, podjazdy). W szkole są: jasne, przestronne sale, stołówka, świetlica, sala gimnastyczna, boisko sportowe wielofunkcyjne, mały amfiteatr, place zabaw, gabinety terapeutyczne. Uczniom klas I – III umożliwiono wejście na plac zabaw bezpośrednio z sali lekcyjnej. W zakresie wyposażenia zwracają uwagę: indywidualne szafki dla uczniów (osobno na buty i ubrania), nowe meble. Posiadane przez szkołę środki dydaktyczne to w szczególności: sprzęt multimedialny, bogaty księgozbiór (10 tysięcy

53

woluminów), Internet i komputer w każdej klasie, tablice interaktywne, pracownia przyrodnicza. Ponadto w pobliżu szkoły znajduje się ścieżka przyrodnicza, a szkoła jest położona w otoczeniu zieleni. Pomimo spełniania wysokich standardów w zakresie bazy lokalowej i wyposażenia, szkoła „ciągle się zmienia…". Zmiany dokonywane są planowo, zgodnie z opracowanym „Planem utrzymania i polepszenia warunków lokalowych” i mają na celu zaspokojenie potrzeb uczniów. Podejmowane w szkole działania i realizowane projekty skutecznie przyczyniają się do wzbogacania warunków lokalowych i wyposażenia szkoły oraz umożliwiają efektywną realizację zalecanych warunków i sposobów realizacji przyjętych w szkole programów nauczania.Warte polecenia, jako dobra praktyka, jest uczestniczenie w projektach, których realizacja przyczyniła się do poprawy warunków lokalowych i wzbogacenia wyposażenia dydaktycznego szkoły. Udział w projektach: ”Równać szanse edukacyjne - poszerzanie oferty edukacyjnej dla uczniów szkół podstawowych z terenu Związku Gmin Zagłębia Miedziowego", „Doposażenie placówek oświatowych z terenu Związku Gmin Zagłębia Miedziowego", „Pracownia przyrodnicza w każdej gminie", umożliwił wzbogacenie wyposażenia szkoły m.in. o: mikroskop z kamerą, laptopa, drukarkę laserową, sprzęt do realizacji zajęć metodą Biofeedback, tablice interaktywne, projektor, odczynniki chemiczne, zestawy komputerowe wraz z oprogramowaniem do zastosowań interfejsu w eksperymentach biologicznych. W ramach modernizacji pracowni przyrodniczej dokonano wymiany mebli i komputerów.

1. Pytanie badawcze Czy baza lokalowa i wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne umożliwiają realizację podstawy programowej?

Opinie nauczycieli i rodziców na temat warunków lokalowych w badanych szkołach są zbliżone. Zdaniem nauczycieli baza lokalowa umożliwia realizację podstawy programowej. Również rodzice uważają, że warunki lokalowe w szkole są odpowiednie.Według opinii nauczycieli i większości uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne umożliwia realizację podstawy programowej. Zwraca jednak uwagę fakt, że ponad 27% ankietowanych uczniów jest przeciwnego zdania. Negatywne opinie ponad ¼ uczniów na temat wyposażenia szkoły w pomoce dydaktyczne oraz wysoka ocena nauczycieli na ten temat może świadczyć o posiadaniu przez szkoły wielu pomocy dydaktycznych, ale rzadkim ich wykorzystywaniu w czasie zajęć lekcyjnych lub też o tym, że pomoce, którymi dysponują szkoły nie spełniają oczekiwań uczniów. Fakt posiadania, być może starych i mocno wysłużonych, środków dydaktycznych może nie zadowalać ucznia, który oczekuje pomocy opartych o nowe technologie, większego dostępu do środków multimedialnych (np. tablic interaktywnych, rzutników multimedialnych), swobodnego dostępu, na każdym przedmiocie, do sprzętu komputerowego ze stałym przyłączem do Internetu.

1. Jak Pan(i) ocenia warunki lokalowe - czy są one odpowiednie do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów? (ankieta dla nauczycieli)

54

Treść odpowiedzi Częstość Procentsą wystarczające 227 50,56%

występują nieliczne braki 180 40,09%

występują znaczące braki 32 7,13%

są niewystarczające 10 2,23%

Razem 449 100%

50,1

%

40,1

%

7,1%

2,2%

51,3

%

34,5

%

6,9%

7,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

są wystarczające/są odpowiednie

występują nieliczne braki występują znaczące braki są niewystarczające

Jak Pan(i) ocenia warunki lokalowe - czy są one odpowiednie do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów?

(ankieta dla nauczycieli)Jak Pan(i) ocenia warunki lokalowe w szkole - czy są one odpowiednie?

(ankieta dla rodziców)

nauczyciele rodzice

Około 50% ankietowanych nauczycieli uważa, że warunki lokalowe są wystarczające do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów, a około 40%, że w zakresie bazy lokalowej występują nieliczne braki. Problemy w tym zakresie dostrzega około 9% nauczycieli, którzy sądzą, że w zakresie bazy lokalowej występują znaczące braki lub że jest ona niewystarczająca do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów.

2. Jak Pan(i) ocenia warunki lokalowe w szkole - czy są one odpowiednie? (ankieta dla rodziców)

Treść odpowiedzi Częstość Procentsą odpowiednie 603 51,32%



są one niewystarczające 86 7,32%

Razem 1175 100%

55

Ponad 85,5% rodziców uważa, że warunki lokalowe w szkole są odpowiednie lub występują w tym zakresie nieliczne braki. Zbliżony do nauczycieli odsetek rodziców, około 7%, wyraża opinię, że w zakresie bazy lokalowej występują znaczące braki, a ponad 7% rodziców uważa, że warunki te są niewystarczające.

3. Jak Pan(i) ocenia wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne - czy jest ono wystarczające do realizacji Pana(i) przedmiotów? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentwyposażenie jest wystarczające 179 39,87%



jest ono niewystarczające 8 1,78%

Razem 449 100%

39,9%

52,1%

6,2%1,8%

0%

20%

40%

60%

wyposażenie jest wystarczające

występują nieliczne braki występują znaczące braki jest ono niewystarczające

Jak Pan(i) ocenia wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne - czy jest ono wystarczające do realizacji Pana(i) przedmiotów?

(ankieta dla nauczycieli)

92% nauczycieli uważa, że wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne jest wystarczające do realizacji przedmiotu nauczanego przez nauczyciela, chociaż ponad połowa ankietowanych jest zdania, że występują nieliczne braki w wyposażeniu. Odsetek nauczycieli, którzy sądzą, że występują znaczące braki lub jest ono niewystarczające wynosi 8%.

4. Czy, Twoim zdaniem, w szkole jest wystarczająco dużo pomocy do nauki? (ankieta dla uczniów)

56

Treść odpowiedzi Częstość Procenttak 242 23,61%



nie 65 6,34%

Razem 1025 100%

23,6%

49,0%

21,1%

6,3%

0%

20%

40%

60%

tak raczej tak raczej nie nie

Czy, Twoim zdaniem, w szkole jest wystarczająco dużo pomocy do nauki? (ankieta dla uczniów)

Pytanie zawarte w ankiecie zostało skierowane do gimnazjalistów i uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Odsetek uczniów, którzy uważają, że w szkole jest wystarczająco dużo pomocy do nauki lub raczej wystarczająco dużo wynosi 72%. Odsetek uczniów, którzy są przeciwnego zdania wynosi ponad 27% (odpowiedzi raczej nie i nie). Uczniów, którzy oceniają pozytywnie wyposażenie szkoły jest 2,5 razy więcej, niż uczniów, którzy są przeciwnego zdania.

Międzywymaganiowe - fakultatywne1. Pytanie badawcze – Czy nauczyciele, uczniowie i rodzice mają wpływ na

procesy decyzyjne zachodzące w szkole? Jeżeli tak, to w jaki sposób ?

W większości nauczyciele i ponad połowa rodziców potwierdza, wpływ na procesy decyzyjne zachodzące w szkole, wskazując na działania powstałe z ich inicjatywy. Jednak blisko 77% uczniów badanych szkół podstawowych i ponad 81% uczniów badanych gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wskazuje, podczas badania ankietowego, że nauczyciele nie są zainteresowani ich opiniami na temat tego, w jaki sposób chcieliby się uczyć na lekcjach. Jednocześnie potrafią wskazać na zmiany w szkołach, jakie zostały dokonane wspólnie z nauczycielami.

Źródła, wskaźniki 1. Czy opinie rodziców są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły? (ankieta dla

rodziców)

57





Razem 1131 100%

5,2%

25,4%

58,1%

11,3%

0%

20%

40%

60%

80%

zecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak

Czy opinie rodziców są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły? (ankieta dla rodziców)

Ponad 69% rodziców jest zdania, że ich opinie są brane lub raczej są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły. Ponad 1/4 rodziców uważa, że raczej nie bierze się pod uwagę ich opinii, a około 5% rodziców jest przekonanych, że opinie ich nie są brane pod uwagę.

2. Proszę podać przykład działań szkoły, na które wpływ miały opinie rodziców? (wywiad z rodzicami)

Spośród 19 grup rodziców tylko jedna nie udzieliła odpowiedzi na pytanie. Rodzice z pozostałych grup podawali przykłady działań z różnych obszarów działalności szkoły, na które ich zdaniem mieli wpływ. Najczęściej wymieniali opinie dotyczące: organizacji wycieczek klasowych i szkolnych, rezygnacji z mundurków szkolnych lub ich wprowadzenia, programu wychowawczego i programu profilaktyki, organizacji zajęć pozalekcyjnych, organizacji zabaw dla młodzieży (np. balu gimnazjalisty czy studniówki), organizacji pracy szkoły (np. planu zajęć, terminarza spotkań z rodzicami, dni wolnych od zajęć), organizacji konkursów i zawodów sportowych. Opinie rodziców dotyczyły również spraw związanych z bezpieczeństwem uczniów, rozbudowy bazy lokalowej szkoły, remontów, wyposażenia (np. zakup szafek ubraniowych). Rodzice potwierdzili również opiniowanie pracy nauczycieli ubiegających się o stopień awansu zawodowego.

3. Czy uważa Pan(i), że Pana(i) głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji o wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych? (ankieta dla nauczycieli)

58


raczej nie 156 8,5%



Razem 1836 100%

5,7% 8,5%

48,5%37,3%

0%

20%

40%

60%

zecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak

Czy uważa Pan(i), że Pana(i) głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzjio wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych?

(ankieta dla nauczycieli)

1576 nauczycieli na 1836 badanych, tj. blisko 86% uważa, że ich głos jest brany lub raczej jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji o wprowadzeniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych. Zdecydowanie przeciwnego zdania jest 5,7% nauczycieli, a 8,5% uważa, że raczej nie jest brany pod uwagę. Nauczycieli, którzy uważają, że ich głos jest brany pod uwagę (odpowiedzi zdecydowanie tak lub raczej tak) jest 6 razy więcej niż nauczycieli, którzy są odmiennego zdania (odpowiedzi zdecydowanie nie lub raczej nie).

4. Proszę uzasadnić odpowiedź. (ankieta dla nauczycieli)

Nauczyciele uzasadniając odpowiedź na pytanie: Czy uważa Pan(i), że Pana(i) głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji o wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych?, udzielali wyczerpujących wypowiedzi. Pojawiła się jednak znaczna grupa ponad 350 osób (około 20 % ankietowanych), która nie uzasadniła wyboru w pytaniu ankietowym. Nauczyciele najczęściej wskazywali, że ich głos jest brany pod uwagę w trakcie prac w zespołach zadaniowych i przedmiotowych, oraz podczas omawiania zmian, zgłaszania wniosków, czy dyskusji na temat funkcjonowania szkoły w czasie rad pedagogicznych. Nauczyciele wypowiadają swoje zdanie również podczas opracowywania planów działań szkoły; np. planu pracy, planu lekcji, planu nauczania, planu wychowawczego i innych. Ankietowani mają poczucie, że mogą wyrazić opinię w każdej sprawie szkolnej, że ich zdanie się liczy a głos jest brany pod uwagę.

59

5. Czy nauczyciele pytają Was o opinie, w jaki sposób chcielibyście uczyć się na lekcjach? (ankieta dla ucznia)

Treść odpowiedziSzkoła

podstawowaGimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna

Częstość Procent Częstość Procentna wszystkich zajęciach 54 4,26% 70 2,06%

na większości zajęć 244 19,23% 572 16,82%

na niektórych zajęciach 637 50,2% 1654 48,65%

nigdy 334 26,32% 1104 32,47%

Razem 1269 100% 3400 100%

Czy nauczyciele pytają Was o opinie, w jaki sposób chcielibyście się uczyć na lekcjach? (ankieta dla ucznia)

4,3%

19,2%

50,2%

26,3%

2,1%

16,8%

48,7%

32,5%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

na wszystkich zajęciach na większości zajęć na niektórych zajęciach nigdy


Zdaniem blisko 77% uczniów badanych szkół podstawowych i ponad 81% uczniów badanych gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych nauczyciele nie są zainteresowani opiniami uczniów na temat tego, w jaki sposób chcieliby się uczyć na lekcjach (odpowiedzi nigdy i na niektórych zajęciach). Tylko około 4% uczniów szkół podstawowych i około 2% uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych uważa, że opinia na ten temat interesuje nauczycieli na wszystkich zajęciach, a ponad 19% uczniów szkół podstawowych i blisko 17% uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, że na większości zajęć. Bardziej krytyczne wypowiadają się na ten temat uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.Uczniów, którzy są zdania, że nauczyciele nie pytają ich o opinię (odpowiedzi nigdy i na niektórych zajęciach) jest w szkołach podstawowych 3,3 razy więcej niż tych, którzy uważają, że nauczycieli interesuje opinia uczniów (odpowiedzi na wszystkich zajęciach i na większości zajęć), natomiast w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych takich uczniów jest 4,3 razy więcej. Z opinii uczniów wynika, że większość nauczycieli nie jest zainteresowana opiniami uczniów na temat tego, w jaki sposób chcieliby się uczyć na lekcjach.

6. Proszę podać przykład jakiejś zmiany w szkole, która została przygotowana wspólnie przez nauczycieli i uczniów. Co o tym sądzicie? (wywiad z uczniami)

60

Uczniowie uczestniczący w wywiadach, w swoich wypowiedziach dotyczących przykładu zmian w szkole, które zostały przygotowane wspólnie z nauczycielami podawali przede wszystkim wprowadzenie i współorganizację imprez szkolnych, apeli, dyskotek, wycieczek. Wymieniali również: ustalenia związane z kołami zainteresowań i zajęciami pozalekcyjnymi – tematyka, terminy, godziny trwania; organizowanie akcji szkolnych jak zbieranie zużytych baterii, akcja krwiodawstwa, imprezy, koncerty organizowane na rzecz chorego kolegi i koleżanki. Podawali, że dzięki współdziałaniu uczniów i nauczycieli wprowadzono zmiany w zasadach ocen z zachowania, oraz organizowane są akcje charytatywne. Ponadto uczniowie wymienili: wspomaganie nauczycieli podczas dyżurów; zmiany związane z mundurkami szkolnymi, szczególnie dotyczące ich wycofania; powstanie i działanie radiowęzła szkolnego, wprowadzenie szczęśliwego numerka; wprowadzenie zasad dotyczących stroju szkolnego i wiele innych charakterystycznych dla danej placówki. Pojawiły się też dwie wypowiedzi nie było takich zmian.

61

2 Analiza wybranych danych z wymagań - przedszkola

W roku szkolnym 2010/2011 ewaluacją zewnętrzną objęto 16 przedszkoli. Wszystkie przeprowadzone ewaluacje były ewaluacjami problemowymi. Badany obszar to „Procesy zachodzące w przedszkolu”.

2.1 Przedszkole ma koncepcję pracy

Wymaganie Przedszkole ma koncepcję pracy 13 przedszkoli spełniło na poziomie wysokim - B, 2 na średnim - C i 1 na bardzo wysokim - A.Za najwyższym stopniem spełnienia wymagania przemawia między innymi fakt, że wszystkie działania przeprowadzane w przedszkolu wynikają z potrzeb dzieci i w pełni satysfakcjonują ich rodziców. Placówka ta realizuje również ogólnopolski program Optymistyczne Przedszkole w ramach, którego założono Klub Optymistycznych Rodziców, organizowane jest Święto Czekolady, Optymistyczny Sejm Dziecięcy, Dzień Dobroci i Dobrego Humoru, Dzień Przytulania i Sztafeta Optymizmu. W 2009 roku przedszkole otrzymało Certyfikat Optymistycznego Przedszkola, a w styczniu bieżącego roku zorganizowało konferencję dla 120 uczestników programu z całej Polski.

1. Pytanie badawcze: W jakim stopniu nauczyciele uczestniczą w pracach nad koncepcją pracy szkoły?

Nauczyciele w wysokim stopniu uczestniczą w pracach nad koncepcją pracy przedszkola.

Świadczą o tym twierdzące odpowiedzi ponad 90% nauczycieli, na temat ich uczestnictwa w pracach nad koncepcją pracy przedszkola (współtworzenie, analiza i modyfikacja).

Źródła danych/wskaźniki1. Czy uczestniczył(a) Pan(i) w pracach nad analizą i/lub modyfikacją koncepcji pracy

przedszkola? (ankieta dla nauczycieli)

Na 118 ankietowanych nauczycieli przedszkoli 114 potwierdziło, że uczestniczy w pracach nad analizą i modyfikacją koncepcji pracy przedszkola.

62

2. Czy czuje się Pan(i) współautorem(ką) koncepcji pracy przedszkola? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procent

zdecydowanie nie 8 6.78%

raczej nie 1 0.85%

raczej tak 13 11.02%

zdecydowanie tak 96 81.36%

Razem 118 100%

Zdecydowana większość nauczycieli, którzy udzielili odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak (92%), czuje się współautorami koncepcji pracy szkoły. Odpowiedzi zdecydowanie nie udzieliło niecałe 7 % ankietowanych.

3. Czy koncepcja pracy przedszkola jest analizowana? Jeśli tak - jakie są wnioski? (wywiad z dyrektorem)

Większość dyrektorów potwierdziła, że koncepcja pracy przedszkola jest analizowana, wyjątek stanowiły te przedszkola, które posiadały nową koncepcję pracy. Wnioski wynikające z analizy koncepcji pracy, wymieniane przez dyrektorów, były różnorodne. Dotyczyły większości obszarów funkcjonowania przedszkola, bądź działań w nich podejmowanych i w każdej z ewaluowanych placówek były inne. Przykładowe wnioski to: potrzeba zmiany programu nauczania, w celu dostosowania do nowej podstawy programowej, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualizacji nauczania, jako najkorzystniejszej formy rozwoju dziecka; potrzeba rozszerzenia oferty zajęć dodatkowych w przedszkolu o np. zajęcia ekologiczne, korekcyjne; wzbogacenie przedsięwzięć związanych z wdrażaniem dzieci do samodzielności. Często, w odpowiedzi na to pytanie, dyrektorzy wymieniali zmiany jakie zostały dokonane lub są planowane w przedszkolu, nowo podejmowane działania i zmiany w organizacji pracy wynikające z potrzeb przedszkolaków np. w związku z zaobserwowanym wzrostem spożycia słodyczy przez dzieci w przedszkolu należy wprowadzić przerwę owocową.

63

2.2 Oferta zajęć umożliwia realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego

Poziom spełnienia przez przedszkola dolnośląskie wymagania "Oferta zajęć umożliwia realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego"

0 0

67

3

0

2

4

6

8

E D C B A


liczb

a pr

zeds

zkol

i

Dolnośląskie przedszkola spełniły wymaganie „Oferta zajęć umożliwia realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego” na trzech poziomach: średnim, wysokim i bardzo wysokim. Najwięcej przedszkoli, spełniło wymaganie na poziomie wysokim i średnim.Ewaluacja potwierdziła, że w każdym badanym przedszkolu oferta zajęć prowadzonych w przedszkolu wynika z podstawy programowej wychowania przedszkolnego i jest zgodna z tą podstawą. Również w każdym przedszkolu oferta przedszkola jest zgodna z potrzebami edukacyjnymi dzieci i jest modyfikowana. W 10 przedszkolach realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe, natomiast w 6 nie stwierdzono realizacji takich rozwiązań. Trzy przedszkola wyróżniają się w spełnianiu tego wymagania. W przedszkolach tych realizowane są liczne programy i projekty zaspokajające potrzeby dzieci. Wśród realizowanych są programy: profilaktyczne (np.: „Przyjaciele Zippiego”, „Edukacja dla bezpieczeństwa”), programy i projekty edukacji ekologicznej (np.: „Zaadoptuj rzekę”, „Chociaż mało mamy lat dbamy o świat”, „Choć przedszkolak jest nieduży to przyrodzie wie jak służyć”, „Przedszkolak Ekologiem”), adaptacyjny dla dzieci najmłodszych („Mały Przedszkolak”), zajęcia logopedyczne. W przedszkolach realizowane są również projekty edukacyjne (np.: „Drużyna strażacka”, „Jesteśmy częścią przyrody”, „Razem w pełni sprawni").Oferta zajęć przedszkoli obejmuje także wychowanie przez sztukę, poprzez m.in.: udział dzieci w przeglądach poezji, teatrzyków przedszkolnych i piosenki przedszkolnej, występy dla rodziców, wystawy prac plastycznych dzieci, udział w konkursach recytatorskich, wyjścia do muzeum, wyjazdy do teatru, udział w warsztatach teatralnych i cyklicznych spotkaniach z muzyką, organizację kółka tanecznego i rytmiki.Dzieciom umożliwia się poznanie różnych zawodów w ramach spotkań z ludźmi reprezentującymi ciekawe zawody i pasje oraz wycieczek do zakładów pracy.Stosowane są ciekawe i różnorodne formy i metody pracy, np. elementy metody Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej w celu rozwijania logicznego myślenia i kształtowania pojęć matematycznych u dzieci. Prowadzone są zajęcia z wykorzystaniem komputera,

64

prezentacji multimedialnych, ćwiczeń badawczych i eksperymentów. Organizowane są wycieczki edukacyjne.Przedszkola wdrażają nowatorskie rozwiązania programowe, tj. m.in.: projekty ekologiczne rozszerzające treści podstawy programowej wychowania

przedszkolnego, ogólnopolski program „Optymistyczne Przedszkole” (3 przedszkola na Dolnym Śląsku -

stan z lutego 2011 r.), rozszerzenie programu wychowania przedszkolnego o elementy technologii

informacyjnej, zapoznanie dzieci z podstawową obsługą komputera i programami Paint i Word Pad,

opracowanie i wdrożenie programów zapewniających prawidłowy i wszechstronny rozwój zdolności i talentów oraz umiejętności przydatnych w edukacji przedszkolnej (np. „Rozwijamy talenty”, Akademia Przedszkolaka”, „Mądry Przedszkolak”),

rozszerzenie programu wychowania przedszkolnego o cykl zajęć pt. „Przygoda z biblioteką”, którego celem jest rozbudzanie chęci obcowania z książką,

wdrożenie autorskiego programu profilaktyki inspirowanego programem pierwszej pomocy dla klas I-III szkoły podstawowej „Mały Ratowniczek” Mariana Stebelskiego (jego nowatorstwo polega na objęciu wszystkich dzieci przedszkolnych zorganizowanymi działaniami kształcącymi postawy służące bezpieczeństwu swojemu i innych),

realizacja programu ,,Razem w pełni sprawni” z udziałem osób niepełnosprawnych, którego celem jest uświadamianie problemów osób niepełnosprawnych, uczenie tolerancji, likwidowanie stereotypów,

realizacja we współpracy z asystentem romskim autorskiego programu dla dzieci romskich „Razem w przedszkolu", którego celem jest integracja środowiskowa, tworzenie szans edukacyjnych dla dzieci romskich, możliwości znalezienia godnego miejsca w społeczności oraz odnoszenia sukcesów przez przedstawicieli tej grupy etnicznej.

1. Pytanie badawcze Czy oferta przedszkola umożliwia zaspokajanie potrzeb edukacyjnych dzieci?

Oferta edukacyjna umożliwia zaspokajanie potrzeb edukacyjnych dzieci. Ten fakt potwierdza 92% ankietowanych rodziców. Ponadto rodzice i nauczyciele wymieniają zgodnie potrzeby edukacyjne dzieci. Wśród potrzeb najczęściej wymienianych przez rodziców i nauczycieli wystąpiły takie jak: samoobsługowe, manualne, umiejętność pracy w grupie, wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo, przygotowanie dzieci do nauki w szkole. Wymienione przez nauczycieli działania zaspokajają potrzeby edukacyjne wymienione przez rodziców, np.: ćwiczenie codziennych czynności samoobsługowych, realizacja edukacji dla bezpieczeństwa, realizacja programów własnych, np. adaptacyjnych, wspomagających, edukacyjnych, wprowadzanie do zajęć ćwiczeń badawczych i eksperymentów, organizacja konkursów, przeglądów, zawodów sportowych, przygotowywanie z dziećmi przedstawień, prezentacji, występów okolicznościowych i inne.

Źródła/wskaźniki

65

1. Czego Państwa zdaniem dzieci powinny nauczyć się w przedszkolu? Pytanie otwarte (wywiad grupowy z rodzicami)

Rodzice najczęściej uważają, że dzieci w przedszkolu powinny wykształcić w sobie: samodzielność, kulturę osobistą, umiejętności samoobsługowe, nawyki zdrowego i higienicznego stylu życia , postawy prospołeczne – umiejętność pracy w grupie, tolerancja, szacunek wobec

rówieśników i osób starszych, sprawności manualne, umiejętność bezpiecznego zachowania, w tym bezpiecznego zachowania na

drogach.Zdaniem rodziców powinny także zostać przygotowane do nauki w szkole podstawowej poprzez rozwijanie zdolności i rozbudzanie zainteresowań, poznanie podstaw czytania, pisania i liczenia.

2. Czy przedszkole umożliwia Pana(i) dziecku nauczenie się tych najważniejszych rzeczy - proszę odnieść się do pierwszej wymienionej przez Pana(ią) rzeczy w poprzednim pytaniu? Pytanie jednokrotnego wyboru (ankieta dla rodziców)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie nie 42 4.39%

raczej nie 34 3.55%



Razem 957 100%

Według opinii 92% rodziców przedszkole umożliwia ich dziecku nauczenie się najważniejszych dla niego rzeczy (odpowiedzi „zdecydowanie tak” i „raczej tak”), przy czym 53,5% rodziców zdecydowanie wyraża tę opinię.

3. Jakie są najważniejsze potrzeby edukacyjne dzieci? Proszę o odniesienie się do poszczególnych grup wiekowych. Pytanie otwarte, Wywiad grupowy z nauczycielami

Pewne trudności nastręcza skatalogowanie wymienionych przez nauczycieli potrzeb edukacyjnych dzieci w zakresie grup wiekowych. Poszczególne grupy nauczycieli wymieniają potrzeby edukacyjne w odniesieniu do dzieci, z którymi mają kontakt oraz realizowanych programów. Sprawia to, że dana potrzeba przestaje być charakterystyczna dla jakiejś grupy wiekowej. Niekiedy formy zaspokajania potrzeb edukacyjnych błędnie podawane są jako potrzeby (np. zabawa, ruch). Niekiedy wymieniane są potrzeby emocjonalne (np. potrzeba miłości, akceptacji). Wśród potrzeb edukacyjnych w każdej grupie wiekowej wymieniono potrzebę wdrażania dzieci do dbałości o bezpieczeństwo, najczęściej w grupie 3–latków. Ponadto nauczyciele najczęściej wymieniali: wśród 3-latków potrzeby: akceptacji i przynależności, samoobsługowe, sprawnościowe, manualne, wspomaganie rozwoju mowy; w grupie 4–latków: wychowanie przez sztukę - muzykę i śpiew, taniec, komunikowanie się, pracę w grupie; w grupie 5-latków: potrzeby

66

związane z przygotowaniem do kolejnego etapu edukacyjnego, komunikowania się – rozwijanie mowy; w grupie 6-latków: potrzeby związane z przygotowaniem do kolejnego etapu edukacyjnego, poznawanie środowiska.

4. Proszę wskazać najważniejsze działania przedszkola, które zaspokajają wymienione przez Państwa potrzeby? Pytanie otwarte Wywiad grupowy z nauczycielami

Do najważniejszych działań przedszkola, które zaspokajają wymienione przez nauczycieli potrzeby dzieci należą: wyjścia i wycieczki tematyczne, organizacja konkursów, przeglądów, zawodów sportowych, przygotowywanie z dziećmi przedstawień, prezentacji, występów okolicznościowych, organizacja zabaw badawczych, ruchowych, tematycznych, realizacja programów własnych, np. adaptacyjnych, wspomagających, edukacyjnych, organizacja zajęć w kącikach tematycznych, np. przyrodniczych, ćwiczenie codziennych czynności samoobsługowych, wprowadzanie do zajęć ćwiczeń badawczych i eksperymentów, w tym prowadzenie upraw i hodowli, wprowadzenie zajęć z logopedą, realizacja edukacji dla bezpieczeństwa, realizacja edukacji teatralnej i muzycznej poprzez wyjazdy do teatru lalek, filharmonii, poszerzenie oferty zajęć, np. o rytmikę, taniec, naukę języków obcych, zainteresowanie dzieci książką poprzez czytanie dzieciom bajek, realizacja zajęć korekcyjno – wyrównawczych, gimnastyki korekcyjnej. Wśród działań zaspokajających potrzeby dziecka nauczyciele wymieniają również unowocześnianie i wzbogacanie bazy lokalowej i wyposażenia, a także zakup nowych pomocy dydaktycznych.

2.3 Procesy wspomagania rozwoju i edukacji dzieci mają charakter zorganizowany

Poziom spełnienia przez przedszkola dolnośląskie wymagania "Procesy wspomagania rozwoju i edukacji dzieci mają charakter zorganizowany"

0 0 1

15

005

101520

E D C B A


liczb

a pr

zeds

zkol

i

Na 16 badanych przedszkoli 15 zaszeregowanych zostało na poziomie wysokim. W jednym z przedszkoli nie są formułowane wnioski z monitorowania procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci, przez co nie spełniło ono odpowiedniego kryterium dla poziomu B.

Pytanie badawcze: W jaki sposób w przedszkolu planuje się i doskonali procesy edukacyjne?

67

Z wypowiedzi dyrektorów i nauczycieli przedszkoli wynika, iż planuje się w nich procesy edukacyjne. Na ogół odbywa się to drogą pracy zespołowej. Wykorzystywane są przy tym wyniki diagnoz i analiz, prowadzonych niekiedy z udziałem specjalistów, rzadziej rodziców.Jako wnioski wypływające z monitorowania procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci najczęściej wymieniane są działania na rzecz wyrównywania szans rozwojowych dzieci, przejawiających różnorodne problemy. Nieco rzadziej podkreślana jest konieczność doskonalenia bazy przedszkolnej oraz potrzeba bliższej współpracy z rodzicami, w tym ich pedagogizacja.Bardzo nieliczne są wskazane przez nauczycieli przypadki ograniczeń, utrudniających realizację podstawy programowej.

Źródła odpowiedzi/ wskaźniki:1. W jaki sposób w przedszkolu planuje się procesy edukacyjne? (wywiad

z dyrektorem)

Planowanie procesów edukacyjnych w badanych przedszkolach oparte jest o okresowe (najczęściej miesięczne, niekiedy również tygodniowe) plany pracy nauczycieli. W części przedszkoli plany te omawiane są na cyklicznych spotkaniach nauczycieli, najczęściej całej rady pedagogicznej. W większych przedszkoli stosowany jest podział rady na zespoły. W znacznej części przedszkoli planowanie poprzedza rozpoznanie potrzeb i możliwości dzieci, a niekiedy również diagnoza ich osiągnięć. W czterech z badanych 16 przedszkoli dyrektorzy informują o zasięganiu opinii rodziców w procesie planowania. W jednym przypadku diagnozowane są również potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia.

2. Czy w przedszkolu planuje się procesy edukacyjne? Jeśli tak, co uwzględniają Państwo w planowaniu procesów edukacyjnych? (wywiad grupowy z nauczycielami)

Zakres zadań objętych w przedszkolach planowaniem jest bardzo szeroki i każde z wymienianych przez nauczycieli zadań planowane jest nie więcej, niż w ¼ badanych przedszkoli. Najczęściej dotyczy to relacji placówki z otoczeniem (rodzice, szkoła podstawowa), w tym jej promocji. Innym, stosunkowo często uwzględnianym zadaniem jest badanie potrzeb i możliwości dzieci. Następuje to drogą diagnoz, często z udziałem specjalistów, a także z wykorzystaniem informacji uzyskanych od rodziców.Równie często przedmiotem planowania jest rozszerzenie dotychczasowej oferty edukacyjnej. Następuje to zarówno poprzez wprowadzenie dodatkowej formy zajęć (w tym nawet tak rzadko spotykanej, jak jazda konna), modyfikację zajęć już prowadzonych (kilkakrotnie wymieniane rozwijanie zainteresowań czytelniczych), jak i wydłużenie czasu pracy przedszkola.W pojedynczych przypadkach przedmiotem planowania są problemy związane z bezpieczeństwem dzieci.

68

3. Przykłady wykorzystania wniosków wypływających z monitorowania procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci? (wywiad z dyrektorem, wywiad grupowy z nauczycielami)

W opinii dyrektorów i nauczycieli wnioski, wypracowane w trakcie monitorowania procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci, w większości przedszkoli prowadzą do form służących bezpośrednio wspieraniu dzieci, u których zdiagnozowano różnego rodzaju niedostatki rozwojowe. Formy te to np. terapia indywidualna, na ogół prowadzona przez specjalistów, dodatkowe ćwiczenia dla poprawy sprawności manualnej dzieci oraz analizy i syntezy wyrazów.Nieco rzadziej, ale również często realizowanym wnioskiem z monitorowania jest potrzeba organizowania zajęć rozwijających uzdolnienia. W kilku przypadkach (3-4 badane przedszkola) dokonano zmian w bazie przedszkolnej, a także podjęto działania wspierające rodziców – głównie o charakterze pedagogizującym. Dodatkowo nauczyciele wskazali na działania, służące otwarciu przedszkola na środowisko, takie jak wycieczki po okolicy, czy imprezy organizowane wspólnie z partnerami zewnętrznymi.Pojedyncze przypadki obejmowały działania takie, jak organizacja pomocy materialnej dzieciom, zmiany w organizacji przedszkola, czy podjęcie jednej z form doskonalenia nauczycieli. Na wyróżnienie zasługuje zastosowana w jednym z przedszkoli forma promocji czytelnictwa wśród dzieci, obejmująca m.in. czytanie bajek przez osoby znane w lokalnym środowisku (ksiądz, dyrektor szkoły podstawowej) oraz spotkanie z pisarką, autorką książek dla dzieci.

4. Czy w przedszkolu są ograniczenia - a jeśli tak to jakie - w stosowaniu zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej? (wywiad grupowy z nauczycielami)

W większości przedszkoli nauczyciele są zdania, iż w realizacji podstawy programowej nie napotykają w swych placówkach na istotne ograniczenia. Pojedyncze przykłady, jakie wymieniają, dotyczą bazy lokalowej (zwłaszcza zbyt małej liczby pomieszczeń i ich małej powierzchni) oraz zużytego sprzętu. W jednym przypadku zwrócili uwagę na problem, jakim jest wysoka absencja wśród dzieci, szczególnie w okresie prowadzonych badań i diagnoz.

69

2.4 Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli

Poziom spełnienia przez przedszkola dolnośląskie wymagania "Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli"

0 0 0

15

10

5

10

15

20

E D C B A


liczb

a pr

zeds

zkol

i

Dolnośląskie przedszkola spełniły wymaganie na wysokim poziomie (poziom wysoki B – 15 przedszkoli, poziom bardzo wysoki A – 1 przedszkole). Poziomy spełnienia wymagań świadczą o tym, że w każdym badanym przedszkolu nauczyciele współpracują przy tworzeniu procesów sprzyjających rozwojowi dzieci oraz przy analizie tych procesów. W każdym badanym przedszkolu nauczyciele wspierają siebie nawzajem w organizowaniu i realizacji procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci.Z przeprowadzonej analizy wynika, że w badanych dolnośląskich przedszkolach nie wystąpiły trudności, które uniemożliwiałby współdziałanie nauczycieli. Jedno z badanych przedszkoli wyróżnia w spełnieniu tego wymagania. Współdziałanie nauczycieli w tym przedszkolu dotyczy różnorodnych obszarów. W zakresie organizacji pracy przedszkola nauczyciele wspólnie opracowują koncepcję pracy, roczne plany pracy dydaktyczno – wychowawczej, wspólnie tworzą plany wewnętrznego doskonalenia. Zespoły zadaniowe opracowują karty obserwacji, arkusze diagnostyczne, narzędzia do ewaluacji, plany współpracy ze środowiskiem i rodzicami. W zakresie podejmowanych działań edukacyjnych wspólnie tworzą scenariusze zajęć i imprez, przygotowują projekty edukacyjne, współdziałają przy organizacji uroczystości przedszkolnych. Wspólnie opracowany został program wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Nauczyciele wspierają się w organizacji i realizacji procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. Otrzymują również znaczące wsparcie od dyrektora, który stwarza możliwość doskonalenia zawodowego zgodnego z potrzebami i osobistymi zainteresowaniami nauczycieli, proponuje ciekawe rozwiązania metodyczne, doradza i informuje o projektach edukacyjnych, konkursach, szkoleniach, wystawach i koncertach, udziela nauczycielom wsparcia i monitoruje realizację zadań.

Pytanie badawcze: W jaki sposób nauczyciele wspierają się wzajemnie w tworzeniu i analizie procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci podejmowanych w przedszkolu. i czy wsparcie to jest wystarczające?

Blisko 99% ankietowanych nauczycieli przedszkoli potwierdza, że uzyskują wsparcie od innych współpracowników. Formy wspierania się nauczycieli są różnorodne. Do

70

najczęściej stosowanych należą: wymienianie się informacjami, doświadczeniami z pracy własnej uzyskanej na kursach, szkoleniach, dzielenie się wiedzą, wsparcie przy organizacji imprez, uroczystości, wycieczek szkolnych, wymiana scenariuszy zajęć, literatury, czasopism pedagogicznych, interesujących stron www, wymiana pomocy dydaktycznych, prowadzenie zajęć koleżeńskich, pomoc przy przygotowaniu dekoracji, gazetek, ozdób w salach i na korytarzu.

Źródła, wskaźniki 1. Proszę podać przykłady, w jaki sposób Państwo, jako nauczyciele, wspierają się

wzajemnie w organizacji i realizacji procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. (ankieta dla rodziców)

Nauczyciele wymieniają różnorodne formy wsparcia, jakie uzyskują od innych nauczycieli. Wśród najczęściej wymienianych znajdują się:

wymienianie się informacjami, doświadczeniami z pracy własnej, uzyskanej na kursach, szkoleniach, dzielenie się wiedzą,

wsparcie przy organizacji imprez, uroczystość, wycieczek szkolnych, wymiana scenariuszy zajęć, literatury, czasopism pedagogicznych, interesujących

stron www, wymiana pomocy dydaktycznych, prowadzenie zajęć koleżeńskich, pomoc przy przygotowaniu dekoracji, gazetek, ozdób w salach i na korytarzu, pomoc przy realizacji projektów edukacyjnych, wskazówki przy opracowaniu kalendarza imprez i uroczystości, pomoc przy opracowywaniu scenariuszy zajęć, wsparcie przy organizowaniu konkursów.

Niektórzy nauczyciele zamiast form wsparcia wymieniali formy współpracy, a w kilku przypadkach posługiwali się ogólnikiem „wspomaganie w zakresie organizacji, realizacji i analizy procesów edukacyjnych”.

3. Czy wsparcie jakie uzyskuje Pan(i) od innych nauczycieli jest wystarczające? (ankieta dla nauczycieli)

Treść odpowiedzi Częstość Procentzdecydowanie tak 71 92.21%

raczej tak 5 6.49%

raczej nie 1 1.3%

zdecydowanie nie 0 0%

Razem 77 100%

Wzajemne wsparcie, jakie uzyskują nauczyciele jest wystarczające dla blisko 99% ankietowanych (odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak).

71

2.5 Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych

Poziom spełnienia przez przedszkola dolnośląskie wymagania "Prowadzine są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych"

0 03

11

2

0

5

10

15

E D C B A


liczb

a pr

zeds

zkol

i

Większość przedszkoli (11 z 16) wymaganie dotyczące prowadzonych działań służących wyrównywaniu szans edukacyjnych, spełniło na wysokim poziomie B. Trzy placówki spełniły go na poziomie C, a 2 na bardzo wysokim - A. Za najwyższym stopniem spełnienia wymagania, według wizytatorów ds. ewaluacji, przemawia fakt: różnorodności realizowanych w przedszkolu działań skierowanych na diagnozę potrzeb i możliwości dziecka, dostosowanie sposobów pracy do jej wyników, realizacji programów oraz indywidualizowanie oddziaływań, metod i form nauczania.

Trudność dla dwóch placówek stanowi uwzględnianie indywidualizacji procesu wspomagania rozwoju i edukacji dzieci, a dla jednej dostosowanie działań do możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci.

1. Pytanie badawcze – Czy i w jaki sposób przedszkole dostosowuje proces wspomagania i edukacji dzieci do ich możliwości i potrzeb rozwojowych?

Większość przedszkoli dostosowuje proces wspomagania i edukacji dzieci do ich możliwości i potrzeb rozwojowych, dzięki przeprowadzanym diagnozom i wdrażaniu wniosków z nich wynikających oraz indywidualizowaniu działań wspomagających rozwój i edukację dzieci.

Źródła, wskaźniki 1. Czy ma Pan(i) poczucie, że w przedszkolu pracuje się z Pana(i) dzieckiem w sposób,

który uwzględnia jego indywidualne możliwości i potrzeby? (pytanie jednokrotnego wyboru), (ankieta dla rodziców)




raczej nie 30 4.75%

zdecydowanie nie 11 1.74%

72


Razem 631 100%

Według opinii ponad 93% rodziców, w przedszkolach, w których była przeprowadzona ewaluacja, pracuje się z uwzględnieniem indywidualnych możliwości i potrzeb dziecka.

2. Czy wychowankowie przedszkola są objęci zindywidualizowanymi działaniami wspomagającymi ich rozwój i edukację? Jeśli tak, proszę powiedzieć jakie działania są indywidualizowane i jakiej części dzieci one dotyczą. (wywiad z dyrektorem)

Większość dyrektorów potwierdza, że wychowankowie przedszkola są objęci zindywidualizowanymi działaniami wspomagającymi ich rozwój i edukację. W przedszkolach działaniami najczęściej indywidualizowanymi są te, które mają na celu rozwój zdolności dzieci. Około połowa ankietowanych dyrektorów wskazała na działania wspomagające rozwój i edukację, prawidłową wymowę, zdolności manualne. Dyrektorzy wymienili również działania dotyczące: rozwijania zainteresowań, koordynacji słuchowo-wzrokowej i wzrokowo-ruchowej, związane z rodzajem zadań i wymagań stawianym wobec dzieci oraz, te wymagające uwzględnienia indywidualnych potrzeb dzieci.Nie wszyscy dyrektorzy wskazują na liczbę dzieci objętych zindywidualizowanymi działaniami, a liczby w większości zależą od rodzaju działań i potrzeb dzieci np. w jednym z przedszkoli w indywidualnej terapii logopedycznej uczestniczy 40 przedszkolaków, a w innym tylko 2.

3. Czy wyniki diagnozy potrzeb i możliwości wpłynęły na Pana(i) sposób pracy z dziećmi? (pytanie jednokrotnego wyboru) (ankieta dla nauczycieli)

100% ankietowanych nauczycieli w przedszkolach potwierdza, że wyniki diagnozy potrzeb

i możliwości wpływają na ich sposób pracy z dziećmi.

4. Jeśli tak, proszę opisać, jakie zmiany Pan(i) wprowadził(a) w pracy z dziećmi?

Nauczyciele podają też zmiany, jakich dokonali po przeprowadzeniu diagnoz potrzeb i możliwości u dzieci. Prawie jednogłośnie wskazują na: pracę indywidualną z dzieckiem (dobór odpowiednich zadań, tempa pracy); opracowanie indywidualnych planów pracy, zadań dla dzieci; pracę z dzieckiem zdolnym (rozwijanie jego pasji i zainteresowań). Do najczęściej wymienianych odpowiedzi należały również: spotkania, współpraca z rodzicami (konsultacje, przekazywanie informacji o specjalnych potrzebach dzieci, wywiad środowiskowy); wprowadzenie zajęć wspomagających np. z logopedii, koordynacji słuchowo-wzrokowych oraz rozwijających zdolności i zainteresowania; dostosowanie się do potrzeb dzieci np. wzbogacenie sali o kącik teatralny - w celu rozwijania talentów aktorskich; wprowadzenie zajęć rytmicznych z elementami tańca - ze względu na zainteresowanie i zdolności taneczne dzieci; wprowadzenie zajęć integrujących; wprowadzenie większej liczby ćwiczeń artykulacyjnych; dostosowania do możliwości dzieci, poprzez dobór odpowiednich form i metod pracy, zmiany form i metod.

73

Rzadziej wymieniane były działania związane z udziałem dzieci w konkursach i zawodach, organizowanie spotkań ze specjalistami, czy ustaleniem zasad postępowania w przypadkach trudnych (brak wskazań, o jakie sytuacje chodziło). Sporadycznie nauczyciele wspominali o potrzebie organizowania wycieczek, albo organizacji spotkań z ciekawymi ludźmi.

74

Wnioski z ewaluacji przeprowadzonych w województwie dolnośląskim w roku szkolnym 2010/2011.

Wnioski z ewaluacji w szkołach:1. Dolnośląskie szkoły systematycznie badają efekty nauczania poprzez analizę ilościową i jakościową wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych. W wyniku analiz formułują wnioski. Realizują również działania zmierzające do poprawy efektów kształcenia. Podejmowane działania nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty. Problemem niektórych szkół jest formułowanie wniosków do pracy opartych o wyniki tych analiz oraz zaplanowanie i wdrożenie działań służących realizacji wniosków.

2. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności, o czym świadczą mierzalne efekty, takie jak wyniki sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych, wyniki klasyfikacji. Jednak z opinii części uczniów wynika, że zajęcia lekcyjne nie są lub rzadko są dostosowane do ich możliwości. W celu zaspokojenia potrzeb edukacyjnych wszystkich uczniów należy dostosowywać wymagania edukacyjnych do możliwości uczniów poprzez zastosowanie odpowiednich metod i form pracy lekcyjnej,

3. Uczniowie w badanych szkołach są aktywni. Aktywność i zaangażowanie uczniów widoczne są zarówno podczas zajęć lekcyjnych jak i poza lekcjami podczas realizacji różnych przedsięwzięć. Z drugiej strony niektórzy uczniowie sygnalizują, że zajęcia rzadko są dla nich ciekawe, co może mieć wpływ na obniżenie ich aktywności. Widoczna jest zatem potrzeba odchodzenia od utartych schematów, wprowadzania nowych, atrakcyjnych metody pracy lekcyjnej, zmiany organizacji zajęć.

4. Pomimo wysokiej oceny w zakresie respektowania norm społecznych w szkołach oraz podejmowania działań mających na celu zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa część uczniów wyraża opinię, że nie wszędzie w szkole czuje się bezpiecznie. Konieczne jest zatem podejmowanie dalszych działań wychowawczych i profilaktycznych zmierzających do wzrostu poczucia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkole.

5. Szkoły posiadają koncepcję pracy przyjętą do realizacji przez radę pedagogiczną. Jest ona znana pracownikom szkoły, większości uczniów i rodziców oraz jest przez nich akceptowana. Na koncepcje pracy składają się działania ze wszystkich obszarów funkcjonowania szkół. Wnikliwa analiza i modyfikacja koncepcji pracy szkół przyczynia się do wszechstronnego rozwoju ucznia, podnoszenia efektów kształcenia oraz promocji szkoły w środowisku.

6. W każdej badanej szkole oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej. W wielu szkołach wdrożone zostały nowatorskie rozwiązania programowe takie jak: innowacje pedagogiczne, programy i projekty, np. ekologiczne, językowe, edukacji regionalnej, sportowe, w tym realizujące programy międzynarodowe (program International Baccalaureate, The Middle Years Programme, Deutsches Sprachdiplom),

75

nauczanie dwujęzyczne. Problemem dla niektórych badanych szkół jest jednak wdrożenie takich rozwiązań, które poszerzałyby i wzbogacały ofertę edukacyjną szkoły.

7. Szkoły umożliwiają rozwój zainteresowań większości uczniów. Jednak część uczniów, szczególnie w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, jest zdania, że szkoła raczej nie pomaga lub nie pomaga w rozwijaniu ich zainteresowań. Świadczy to o konieczności badania potrzeb w tym zakresie i dostosowania oferty.

8. Sprawna i spójna organizacja procesów edukacyjnych umożliwia efektywne uczenie się. Wpływ na organizację procesów edukacyjnych mają wszystkie podmioty szkoły, a w szczególności ich współpraca i współdziałanie. Zdarza się jednak, że nauczyciele nie zawsze biorą pod uwagę opinie uczniów dotyczące sposobów pracy na lekcjach, a informacja o postępach w nauce uzyskana od nauczycieli nie zawsze pomaga uczniom uczyć się oraz nie wszystkich motywuje do dalszej pracy. Wskazuje to na potrzebę zwiększania pozytywnej motywacji uczniów do nauki, dostrzegania ich mocnych stron oraz nawet małych postępów. Poprawie powinna ulegać również komunikacja pomiędzy nauczycielem a uczniem.

9. W większości badanych szkół nauczyciele w różnorodny sposób współdziałają i wspierają się w organizacji, analizie i modyfikacji procesów edukacyjnych, kładąc szczególny nacisk na dzielenie się wiedzą i doświadczeniem w trakcie pracy w zespołach przedmiotowych i zadaniowych.

10. Kompleksowe działania wychowawcze, podejmowane w szkołach z udziałem uczniów, przyczyniają się do kształtowania postaw społecznych dzieci i młodzieży. Poprzez różnorodne działania i realizację projektów edukacyjnych szkoły promują pożądane społecznie postawy.

11. Indywidualizacja procesu edukacji, realizowana poprzez wspomaganie w pracy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych umożliwia im odniesienie sukcesu na miarę ich możliwości. Zdarzają się jednak opinie rodziców na temat braku indywidualnego traktowania ich dziecka w szkole. Świadczy to o potrzebie wdrażania w niektórych szkołach systemu rozpoznawania indywidualnych potrzeb uczniów i indywidualizowania pracy, szczególnie z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

12. Każda badana szkoła podejmuje inicjatywy na rzecz środowiska. W swoich działaniach uwzględnia możliwości i potrzeby środowiska. Współpracuje także z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku, a współpraca ta wpływa korzystnie na rozwój edukacyjny uczniów.

13. Szkoły wykorzystują informacje o losach absolwentów w procesie nauczania i wychowania, a także współpracują z absolwentami. Jednak kontakt, jaki nawiązują z absolwentami dotyczy niekiedy wybranych osób. W opinii części rodziców absolwenci nie zawsze są przygotowani do dalszego kształcenia. Istnieje potrzeba systemowego badania losu absolwentów oraz ich opinii o szkole w celu poprawy jakości jej pracy.

76

14. Szkoły promują wartość edukacji, prezentują i upowszechniają informacje o ofercie edukacyjnej oraz podejmowanych działaniach i osiągnięciach. Informują środowisko o celowości i skuteczności podejmowanych działań oraz promują w środowisku potrzebę uczenia się. Szkoły są pozytywnie postrzegane w środowisku, jako dbające o jakość uczenia się oraz o właściwe relacje z lokalnym środowiskiem.

15. Szkoły pozyskują i wykorzystują opinie rodziców na temat swojej pracy, wspierają rodziców w wychowaniu dzieci. W większości badanych szkół rodzice aktywnie włączają się w życie szkoły, a ich opinie mają wpływ na działania szkoły. Część rodziców sądzi jednak, że ich opinie rzadko są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły. Wskazane jest zatem, w placówkach, których te opinie dotyczą, podejmowanie działań zmierzających do zacieśniania współpracy z rodzicami i zwiększenia ich udziału podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły.

16. Nauczyciele w badanych szkołach pracują zespołowo i analizują efekty swojej pracy, wspólnie planują działania opierając się na analizie efektów pracy zespołów oraz rozwiązują problemy. Nauczyciele w zdecydowanej większości szkół uczestniczą w formach doskonalenia zawodowego dotyczących metod i form współpracy.

17. W szkołach sprawowany jest nadzór pedagogiczny. Jedną z form nadzoru stosowaną w szkołach jest ewaluacja wewnętrzna, realizowana przez zespoły nauczycieli. Wnioski z wewnętrznego nadzoru wykorzystywane są do planowania pracy szkół i przyczyniają się do wprowadzania zmian w ich funkcjonowaniu.

18. Rodzice i nauczyciele są zdania, że warunki lokalowe w badanych szkołach są odpowiednie do realizowania podstawy programowej i przyjętych w szkole programów nauczania. Pewne rozbieżności występują w ocenie wyposażenia szkoły w pomoce dydaktyczne, pomiędzy nauczycielami uznającymi je za wystarczające i częścią uczniów, którzy są przeciwnego zdania. Świadczy to o potrzebie dalszego wzbogacania szkół w nowoczesne pomoce dydaktyczne i ich stałego wykorzystywania w procesie edukacyjnym.

Wnioski z ewaluacji w przedszkolach w obszarze Procesy zachodzące w przedszkolu1. Działania podejmowane przez przedszkola tworzą spójną całość i są odzwierciedleniem znanej i akceptowanej przez wszystkie podmioty koncepcji pracy.

2. Oferta edukacyjna w przedszkolach jest zgodna z podstawą programową, a jej realizacja sprzyja rozwojowi i edukacji dzieci. W większości podlega ona modyfikacji ze względu na zmieniające się potrzeby dzieci oraz oczekiwania rodziców. Jednak nie we wszystkich przedszkolach realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe.

77

3. Prowadzone systematycznie i celowo diagnozy, analizy i monitorowania służą wspomaganiu rozwoju oraz wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci.

4. W przedszkolach rozpoznaje się możliwości i potrzeby dzieci, dostosowuje się do nich działania, uwzględniając przy tym indywidualizację procesu wspomagania rozwoju i edukacji dzieci.

5. Nauczyciele w przedszkolach współpracują ze sobą, wymieniają się doświadczeniami i wspierają siebie nawzajem w zakresie organizacji i realizacji procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci.

6. Przyjazna atmosfera i konstruktywna współpraca pracowników przedszkoli korzystnie wpływa na doskonalenie procesów wspomagania, rozwoju i edukacji dzieci.

Wnioski z ewaluacji w poradniach psychologiczno – pedagogicznych (badaniem objęto jedną placówkę)1. Poradnia identyfikuje potrzeby klientów, analizuje atrakcyjność oferty i poziom zadowolenia klientów oraz formułuje wnioski, które przyczyniają się do poszerzania zakresu jej działania i stosowania najskuteczniejszych form terapii.

2. Stałe monitorowanie stosowanych form i metod pracy w zakresie diagnozy i terapii psychologicznej, pedagogicznej i logopedycznej wpływa na wysoką jakość usług świadczonych przez poradnię.

3. Łatwiejszy dostęp do specjalistów, ich dyspozycyjność, wysoka jakość usług, terminowość i duże zaangażowanie pracowników poradni wpływa na pełną akceptację i wsparcie placówki przez lokalne środowisko.

4. Stała współpraca specjalistów z partnerami i klientami pozwala na wypracowanie procedur i działań ułatwiających rozwiązywanie problemów i zaspokajanie bieżących potrzeb mieszkańców powiatu.

5. Poradnia realizuje wnioski z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego i wykorzystuje je do planowania pracy oraz wprowadzania zmian w jej funkcjonowaniu, co zapewnia systematyczny rozwój placówki.

6. W placówce podejmowane są skuteczne działania wzbogacające warunki lokalowe i jej wyposażenie.

Wnioski z ewaluacji w placówkach doskonalenia nauczycieli (badaniem objęto jedną placówkę)

78

1. Placówka zapewnienia dostęp do różnorodnych form doskonalenia i dokształcania oraz kompleksowej informacji pedagogicznej, co umożliwia podnoszenie wiedzy, kompetencji i umiejętności osób korzystających z oferty placówki.

2. Współdziałanie pracowników placówki, w zakresie organizacji form doradztwa i doskonalenia zawodowego nauczycieli, wpływa na organizację procesów edukacyjnych oraz promocję placówki w środowisku lokalnym.

3. Wewnętrzna komunikacja, wspólne rozwiązywanie problemów, analiza efektów pracy, wzajemne konsultacje, praca zespołowa, doskonalenie zawodowe, wpływają na podnoszenie kompetencji pracowników, oraz na jakość świadczonych usług.

4. Dyrektor sprawując wewnętrzny nadzór pedagogiczny, angażuje do wykonywania poszczególnych zadań zespoły nauczycieli a wnioski z pełnionego nadzoru wykorzystywane są do wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu placówki i planowaniu dalszych działań.

Wnioski z ewaluacji w bibliotekach pedagogicznychW roku szkolnym 2010/2011 nie przeprowadzano w województwie dolnośląskim ewaluacji w bibliotekach pedagogicznych.

Wnioski z ewaluacji w placówkach opisanych w trzeciej części załącznika do rozporządzenia W roku szkolnym 2010/2011 nie przeprowadzano w województwie dolnośląskim ewaluacji w placówkach oświatowo-wychowawczych, placówkach artystycznych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych, ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Uogólnione wnioski z ewaluacji przeprowadzonych w województwie dolnośląskim w roku szkolnym 2010/20111. W badanych szkołach wdrażane wnioski z analizy wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych nie zawsze przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. W placówkach obserwuje się aktywność uczniów oraz respektowanie norm społecznych. Jednak znaczna grupa przede wszystkim uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych stwierdziła, że są miejsca w szkole, w których czują się mało bezpiecznie.

2. Procesy edukacyjne realizowane w szkołach są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. Nauczyciele współpracują ze sobą podczas planowania i realizacji procesów edukacyjnych a wiele szkół realizuje nowatorskie rozwiązania programowe,

79

które wzbogacają ofertę edukacyjną województwa dolnośląskiego. Problemem niektórych szkół jest niewłaściwa komunikacja pomiędzy nauczycielami i uczniami, która nie zwiększa motywacji uczniów do nauki, oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości uczniów.

3. Dolnośląskie szkoły i placówki aktywnie współpracują ze środowiskiem i jego podmiotami, co wpływa na rozwój uczniów. Rodzice i przedstawiciele lokalnego środowiska postrzegają pozytywnie szkoły jako dbające o wychowanie, bezpieczeństwo uczniów i jakość uczenia się. Rodzice nie zawsze biorą jednak udział w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły.

4. Szkoły i placówki mają odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie do realizacji procesu edukacyjnego, a sprawowany wewnętrzny nadzór pedagogiczny, realizowany przy udziale nauczycieli, przyczynia się do wprowadzania pozytywnych zmian w funkcjonowaniu szkół i placówek.

.

80

2. Kontrola

Kontrola jest formą nadzoru pedagogicznego polegającą na podejmowaniu przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny działań w szkole lub placówce, których celem jest ocena stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek.Kontrole mogą być przeprowadzane w trybie działań planowych lub doraźnych.

2.1. Kontrola planowa

Kontrole podejmowane przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w trybie działań planowych są przeprowadzane z wykorzystaniem arkuszy kontroli zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.W roku szkolnym 2010/2011 Minister Edukacji Narodowej zatwierdził arkusze do przeprowadzenia kontroli planowych w następujących zakresach:1) prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek

zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego;2) prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego

w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego;

3) prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych i gimnazjach;

4) zgodność organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń z obowiązującymi przepisami prawa;

5) prawidłowość dopuszczania w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu;

6) zgodność wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa;

7) przestrzeganie przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym;

8) zgodność organizacji pracy bursy z obowiązującymi przepisami prawa;9) zgodność dokumentacji przebiegu działalności dydaktyczno-wychowawczej

prowadzonej przez domy wczasów dziecięcych z przepisami prawa;10) realizacja prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowania

przedszkolnego;11) prawidłowość nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego

obowiązkowego przygotowania przedszkolnego.

81

2.1.1.Realizacja kontroli planowych

2.1.1.1. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEPROWADZONYCH KONTROLACH PLANOWYCH

W roku szkolnym 2010/2011 pracownicy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu przeprowadzili 1120 kontroli planowych w 926 szkołach spośród 4064 nadzorowanych szkół i placówek. Kontrole te zostały przeprowadzone w szkołach i placówkach kierowanych przez 926 dyrektorów szkół i placówek. Plan nadzoru pedagogicznego został wykonany w 100%, ponieważ w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu zaplanowano przeprowadzenie 1100 kontroli.Wykonanie planu kontroli wynikających z ustalonych na rok szkolny 2010/2011 zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego przedstawiono w poniższej tabeli:

l.p. zadanie z zakresu nadzoru pedagogicznego

liczba kontroli liczba kontroli uwagi o realizacji

planuzaplanowanych przeprowadzonych1 prawidłowość wykonywania przez

dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego

374 422

zrealizowano

2 prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego

99 99

zrealizowano

3 prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych i gimnazjach

233 233

zrealizowano

4 zgodność organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń z obowiązującymi przepisami prawa

75 46

nie zrealizowano

5 prawidłowość dopuszczania w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu

50 50

zrealizowano

6 zgodność wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa

9 9

zrealizowano

7 przestrzeganie przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym

6 6

zrealizowano

8 zgodność organizacji pracy bursy zrealizowano

82

z obowiązującymi przepisami prawa 2 29 zgodność dokumentacji przebiegu

działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez domy wczasów dziecięcych z przepisami prawa

5 5

zrealizowano

10 realizacja prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowania przedszkolnego

164 165zrealizowano

11 prawidłowość nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego

83 83zrealizowano

RAZEM 1100 1120

Przyczyny niewykonania planu nadzoru pedagogicznego:

Liczbę kontroli w zakresie „zgodności organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń z obowiązującymi przepisami prawa” – zaplanowano ze znacznym przekroczeniem próby określonej przez MEN. W miesiącach, w których przeprowadzano kontrolę tylko w 46 szkołach spośród wytypowanych do kontroli zaistniała potrzeba zorganizowania nauczania indywidualnego. Kontrolą objęto każdą z tych szkół.

Przyczyny zaplanowania znacząco mniejszej, niż wykonano, liczby kontroli:

liczbę kontroli w zakresie „prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego” zaplanowano zgodnie z propozycją MEN – po 10% szkół samodzielnych i w zespołach zgodnie z danymi bazy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu na dzień 31 sierpnia 2010. Wiele samodzielnych szkół zostało włączonych w zespół lub połączonych w zespoły. Ponieważ kontrolą były objęte wszystkie szkoły wchodzące w skład zespołów – liczba kontrolowanych szkół zwiększyła się o 48.

2.1.1.2. Organizacja i przeprowadzanie kontroli planowych

1. Planowanie i organizowanie kontroli.

Plan nadzoru pedagogicznego Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w części dotyczącej kontroli został uzupełniony o harmonogram przeprowadzania kontroli, który został przekazany do wiadomości wizytatorów ds. kontroli.

O wyborze szkół i placówek do przeprowadzenia kontroli w danym zakresie decydowały następujące czynniki: czas, jaki upłynął od przeprowadzenia ostatnich czynności nadzoru

pedagogicznego w szkole lub placówce;

83

wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego dotychczas nad szkołą lub placówką (np. zakres lub liczba wydanych dotąd zaleceń, niepokojące sygnały o funkcjonowaniu szkoły lub placówki…) – na przestrzeni ostatnich lat;

konieczność pozyskania informacji o pracy szkoły lub placówki w celu realizacji innych zadań kuratora oświaty (np. w celu dokonania cząstkowej oceny pracy dyrektora szkoły).

Zastosowanie powyżej wyszczególnionych kryteriów doboru szkół i placówek do kontroli planowych było wystarczające do wyłonienia szkół i placówek do przeprowadzenia kontroli planowych.

Dobór wizytatorów do przeprowadzenia kontroli we wskazanym zakresie w danej szkole lub placówce odbywał się średnio na dwa miesiące przed przystąpieniem do kontroli. Do kontroli w zakresie realizacji prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowania przedszkolnego oraz w zakresie prawidłowości nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego wizytatorzy zostali wskazani na miesiąc przed przystąpieniem do kontroli. O przydzieleniu do przeprowadzenia kontroli planowej jednego wizytatora lub dwuosobowego zespołu wizytatorów decydowało doświadczenie wizytatorów wskazanych do przeprowadzenia kontroli.

2. Przeprowadzanie kontroli planowych.

Przeprowadzając kontrole planowe wizytatorzy stosowali przepisy rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego. Na 1120 kontroli planowych było przeprowadzonych przez:

jedną osobę – 1119 ; zespół dwuosobowy – 1;

W roku szkolnym 2010/11 kontrole planowe przeprowadziło 7 wizytatorów Kuratorium Oświaty we Wrocławiu oraz 24 wizytatorów trzech oddziałów zamiejscowych. W trakcie roku szkolnego liczba kontrolujących ulegała zmianie ponieważ część spośród wizytatorów ds. kontroli zdobyła uprawnienia ewaluatorów.Wszystkie komórki organizacyjne Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, których właściwością jest przeprowadzanie kontroli, realizowały kontrole planowe w każdym z ustalonych na rok szkolny 2010/2011 zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego, jeżeli tylko dany typ placówki występował na terenie działania komórki.

Wszystkie (1120) kontrole zostały przeprowadzone na podstawie upoważnień wydanych przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty. Wszyscy dyrektorzy (926) kontrowanych szkół lub placówek zostali zawiadomieni o planowanej kontroli w terminie nieprzekraczającym 7 dni od dnia ich rozpoczęcia.Wszystkie kontrole zostały przeprowadzone w terminie nieprzekraczającym 2 dni roboczych.

84

Kontrolujący sporządzili łącznie 1120 protokołów kontroli, w tym wszystkie w terminie 7 dni od zakończenia czynności w szkole/placówce. W wymienionym okresie kontrolnym (rok szkolny 2010/2011) nie zaistniały nieprawidłowości w stosowaniu procedury przeprowadzania kontroli.

3. Nadzór Kuratora Oświaty nad przeprowadzaniem kontroli planowych

Dolnośląski Kurator Oświaty nadzoruje realizację zadań związanych z planowaniem, organizowaniem i przeprowadzaniem kontroli planowych.Dolnośląski Kurator Oświaty podpisał Plan nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2010/2011, zawierający m.in. tematykę kontroli i wyszczególnione typy placówek zaplanowanych do kontroli. Dyrektor Wydziału Nadzoru Pedagogicznego określił liczby szkół i placówek podlegających poszczególnym kontrolom z podziałem na wszystkie ośrodki, biorąc pod uwagę liczbę szkół i placówek znajdujących się na terenie działania jednostki i liczbę zatrudnionych wizytatorów ds. kontroli.Działania związane z dokonywaniem przydziału kontroli poszczególnym wizytatorom realizują kierownicy poszczególnych oddziałów, a wizytatorom zatrudnionym we Wrocławiu,. wizytator upoważniony przez Dyrektora Wydziału. Bezpośredni nadzór nad prawidłową realizacją planu i przebiegiem kontroli sprawuje Dyrektor Wydziału Nadzoru Pedagogicznego.W roku szkolnym 2010/2011 wszystkie protokoły pokontrolne zostały podpisane przez dyrektorów. Do żadnej z przeprowadzonych kontroli nie wniesiono zastrzeżeń.

W okresie objętym podsumowaniem do Dolnośląskiego Kuratora Oświaty nie wpłynęły skargi dotyczące prowadzenia kontroli przez wizytatorów.

2.1.2.Wyniki kontroli planowych

2.1.2.1. Kontrola prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego.

Celem kontroli było pozyskanie informacji o zgodności podejmowanych przez dyrektorów szkół i placówek publicznych działań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego w roku szkolnym 2010/2011. Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 138, poz. 1324).Kontrolą zostały objęte wszystkie typy publicznych szkół i określone w próbie badawczej rodzaje publicznych placówek, które znajdują się na obszarze województwa dolnośląskiego. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 10 % szkół i placówek samodzielnych oraz w 10 % szkół i placówek w zespołach. Doboru próby badawczej dokonano na podstawie danych z bazy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, zgodnie ze stanem na dzień 31 sierpnia 2010 r.

85

Kontrola została zrealizowana w okresie od 11 października do 30 listopada 2010 r. Kurator Oświaty wyznaczył osobę odpowiedzialną za koordynację zadań związanych zaplanowaniem, przeprowadzeniem i podsumowaniem wyników kontroli.

1. Kluczowe zagadnienia kontroli:

Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach i placówkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy dyrektorzy kontrolowanych szkół i placówek posiadają plany nadzoru pedagogicznego. Potwierdzenie posiadania planu nadzoru pedagogicznego przez dyrektora szkoły lub placówki pozwalało na przystąpienie do drugiej części kontroli, w wyniku której następowało sprawdzenie zgodności realizacji przez dyrektora zadań związanych z planowaniem nadzoru pedagogicznego.

Sprawdzano więc, czy:1) dyrektorzy przedstawili radzie pedagogicznej lub nauczycielom plan

nadzoru pedagogicznego, i czy uczynili to do 15 września 2010 r., a więc w terminie zgodnym z przepisami rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego;

2) plan nadzoru pedagogicznego zawiera wszystkie wymagane rozporządzeniem elementy: cele, przedmiot i harmonogram ewaluacji, tematykę i terminy kontroli oraz tematykę szkoleń i narad dla nauczycieli;

3) działania przewidziane w planie nadzoru pedagogicznego wynikają z potrzeb szkoły lub placówki, które zostały zidentyfikowane przed sporządzeniem planu;

4) proces planowania nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce przebiega z uwzględnieniem współdziałania dyrektora szkoły lub placówki z nauczycielami.

2. Opis danych i ich analiza (szczegółowe wyniki kontroli umieszczono w załączniku nr 1).

1) Dyrektorzy kontrolowanych szkół i placówek posiadają plany nadzoru pedagogicznego. Na 422 skontrolowane szkoły i placówki, kierowane przez 252 dyrektorów, plan nadzoru pedagogicznego posiadało 228 dyrektorów (90,47%).

Problem braku planu nadzoru pedagogicznego dotyczył wyłącznie 37 tzw. ,,martwych szkół”, funkcjonujących w 23 zespołach szkół i 1 szkoły samodzielnej. Brak planu nadzoru pedagogicznego odnotowany u 24 dyrektorów dotyczył szkół/placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

86

Spośród 37 ww. przypadków nieposiadania planu nadzoru pedagogicznego 2 przypadki dotyczyły liceów ogólnokształcących, 12 liceów profilowanych, 6 techników, 1 zasadniczej szkoły zawodowej, 15 szkół policealnych/ pomaturalnych i 1 młodzieżowego ośrodka socjoterapii.

Zatem na 422 kontrolowane szkoły, 385 to szkoły działające.

W zespołach szkół/placówek plan nadzoru pedagogicznego ma najczęściej formę jednego dokumentu (81 na 86 przypadków).

2) Dyrektorzy przedstawili radzie pedagogicznej lub nauczycielom plan nadzoru pedagogicznego.

Wszyscy dyrektorzy, z 228 posiadających plan nadzoru pedagogicznego, przedstawili plan radzie pedagogicznej lub nauczycielom, w przypadku placówek, w których nie funkcjonuje rada pedagogiczna.

Najczęściej plan nadzoru pedagogicznego był przedstawiany radzie pedagogicznej (nauczycielom):

– na zebraniach rady pedagogicznej (nauczycieli) – 375 przypadków,– w formie zarządzenia dyrektora szkoły lub placówki – 80 przypadków,– przekaz informacji za pośrednictwem: tablicy informacyjnej, komunikatu

dyrektora lub drogą e- mailową.

214 dyrektorów dokonało zapoznania rady pedagogicznej (nauczycieli) z planem nadzoru przed 16 września 2010 r.Najczęstsze przypadki niedotrzymania terminu przedstawienia radzie pedagogicznej (nauczycielom) planu nadzoru pedagogicznego wystąpiły w szkołach podstawowych i gimnazjach.Dyrektorzy (14), którzy nie zachowali przepisowego terminu przedstawienia radzie pedagogicznej (nauczycielom) planu nadzoru pedagogicznego, jako przyczynę niezgodności działania z prawem najczęściej podają:

– nieobecność dyrektora.– zmianę na stanowisku dyrektora.– dużą absencję nauczycieli.

3) Plan nadzoru pedagogicznego zawiera wszystkie wymagane rozporządzeniem elementy: cele, przedmiot i harmonogram ewaluacji, tematykę i terminy kontroli oraz tematykę szkoleń i narad dla nauczycieli.Badanie zgodności zawartości planów nadzoru pedagogicznego z przepisami rozporządzenia wykazało:a) 382 play na 385 kontroli dokumentów zawiera cele ewaluacji;b) 382 plany na 385 poddanych kontroli zawiera przedmiot ewaluacji;

87

c) 382 plany na 385 poddanych kontroli zawiera harmonogram ewaluacji;d) 384 plany na 385 poddanych kontroli zawiera tematykę kontroli;e) 384 plany na 385 poddanych kontroli zawiera terminy kontroli;f) 380 planów na 385 poddanych kontroli zawiera tematykę szkoleń i narad dla

nauczycieli.

Niezgodności z przepisami rozporządzenia dotyczące uwzględnienia w planie nadzoru pedagogicznego wymaganych elementów, najczęściej dotyczyły braku tematyki szkoleń i narad dla nauczycieli – 5 przypadków.Nieprawidłowości te wystąpiły w jednym przedszkolu, jednej szkole podstawowej i trzech gimnazjach.Dyrektorzy, jako najczęstszą przyczynę niepełnej zawartości planu nadzoru pedagogicznego wskazują umieszczenie elementów składowych planu nadzoru pedagogicznego w innych dokumentach szkolnych.

4) Działania przewidziane w planie nadzoru pedagogicznego wynikają z potrzeb szkoły lub placówki, które zostały zidentyfikowane przed sporządzeniem planu.W 384 z 385 działających, kontrolowanych szkół i placówek stwierdzono, iż określone zostały (zidentyfikowane) potrzeby wymagające zastosowania działań w zakresie nadzoru pedagogicznego. Przypadek nieokreślenia potrzeb w powyższym zakresie wykryto w jednej szkole podstawowej.

Najczęstszym źródłem informacji do zidentyfikowania w szkole lub placówce potrzeb wymagających zastosowania działań z zakresu nadzoru pedagogicznego były dla kontrolujących:

– protokoły rady pedagogicznej,– sprawozdania dyrektora z nadzoru pedagogicznego,– sprawozdania nauczycieli z pracy dydaktyczno – wychowawczej.

W jednym stwierdzonym przypadku nieokreślenia potrzeb wymagających zastosowania działań w zakresie nadzoru pedagogicznego, dyrektor nie potrafił wskazać potrzeb szkoły lub placówki, które zostały zidentyfikowane przed sporządzeniem planu nadzoru pedagogicznego.

5) Proces planowania nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce przebiega z uwzględnieniem współdziałania dyrektora szkoły lub placówki z nauczycielami.

Proces planowania nadzoru pedagogicznego uwzględnia współdziałanie dyrektora szkoły/placówki z nauczycielami w zakresie:

– opracowywania planu nadzoru pedagogicznego: w 383 kontrolowanych szkołach i placówkach;

– udziału w wykonywaniu zadań i czynności zawartych w planie nadzoru pedagogicznego: w 383 kontrolowanych szkołach i placówkach.

88

Współdziałania dyrektora szkoły/placówki z nauczycielami w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego nie uwzględniono w jednej szkole podstawowej i jednej placówce doskonalenia nauczycieli.Dyrektorzy jako przyczynę nieuwzględnienia współdziałania z nauczycielami w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego wskazali, iż plan nadzoru pedagogicznego opracowywali samodzielnie.

Wyniki kontroli prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego wskazują, że dyrektorzy kontrolowanych w województwie dolnośląskim szkół i placówek w 90,47% posiadali plan nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2010/2011. Nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły tylko i wyłącznie wymienionych wyżej przypadków tzw. ,,martwych szkół”, których łączną liczbę przedstawia poniższa tabela:

Typ szkoły/rodzaj placówki, w których dyrektor nie posiadał planu nadzoru pedagogicznego

Liczba kontrolowanych dyrektorów szkół/placówek

Liczba dyrektorów nieposiadających planu nadzoru pedagogicznego

Procent kontrolowanych dyrektorów nieposiadających planu nadzoru pedagogicznego

Licea ogólnokształcące 252 2 0,8%

Licea profilowane 252 12 4,8%

Technika 252 6 2,4%

Zasadnicza Szkoła Zawodowa

252 1 0,4%

Szkoły policealne/pomaturalne

252 14 5,5%

Szkolne Schronisko Młodzieżowe

252 1 0,4%

Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii

252 1 0,4%

Analiza wyników kontroli w odniesieniu do szkół i placówek posiadających plan nadzoru pedagogicznego pozwala wyłonić obszary działalności dyrektora szkoły lub placówki w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego, których wykonywanie przebiega z najmniejszą liczbą uchybień oraz wskazać takie obszary, których wykonanie sprawia dyrektorom trudności.

89

Żadnej nieprawidłowości nie stwierdzono w zakresie obowiązku przedstawienia planu nadzoru pedagogicznego radzie pedagogicznej/nauczycielom. Zadanie to wykonało 228 (100%) dyrektorów kontrolowanych szkół/placówek, w tym 10 (100%) dyrektorów placówek, w których nie tworzy się rad pedagogicznych.

Najwięcej nieprawidłowości dotyczących wykonywania przez dyrektorów szkół i placówek publicznych zadań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego dotyczyło: przestrzegania terminu przedstawienia radzie pedagogicznej/radom pedagogicznym planu nadzoru pedagogicznego.

Nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły wskazanych poniżej typów szkół i rodzajów placówek:

Typ szkoły/rodzaj placówki,

w których plan nadzoru

pedagogicznego nie został przedstawiony radzie pedagogicznej/ nauczycielom do 15

września 2010r.

Liczba kontrolowanych

dyrektorów szkół/placówek

Liczba dyrektorów szkół/placówek,

którzy nie dotrzymali terminu

przedstawienia radzie pedagogicznej/

nauczycielom planu nadzoru

pedagogicznego

Procent kontrolowanych

dyrektorów, którzy nie dotrzymali terminu

przedstawienia radzie pedagogicznej/

nauczycielom planu nadzoru

pedagogicznego

przedszkole 252 1 0,4%

szkoły podstawowe 252 4 1,6%

gimnazja 252 4 1,6%

liceum ogólnokształcące

252 1 0,4%

technika 252 2 0,8%

zasadnicza szkoła zawodowa

252 1 0,4%

poradnia psychologiczno - pedagogiczna

2521 1,6%

Pojedyncze uchybienia odnotowano w odniesieniu do zawartości planu nadzoru pedagogicznego. Nieprawidłowości te dotyczyły określenia:- tematyki kontroli – 1 przypadek.- terminów kontroli – 1 przypadek.

90

Po trzy nieprawidłowości na 385 przeprowadzonych kontroli stwierdzono w zakresie: określenia celu, przedmiotu oraz harmonogramu ewaluacji.

3. Zalecenia, uwagi i wnioski zawarte w protokołach kontroli oraz spostrzeżenia kontrolujących.

Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół/placówek 19 zaleceń.Zalecenia wydano 17 dyrektorom (6,7%) kontrolowanych szkół/placówek, z tego najmniej: 1 (0,4%) dyrektorowi liceum ogólnokształcącego, 1 (0,4%) zasadniczej szkoły zawodowej i 1 (0,4%) dyrektorowi ośrodka metodycznego, a najwięcej 7 (2,8%) dyrektorom gimnazjum. Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:a) terminu przedstawienia radzie pedagogicznej planu nadzoru pedagogicznego - § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009r. Nr 168, poz. 1324) –6 zaleceń.b) zawartości planu nadzoru pedagogicznego w zakresie określenia celu, przedmiotu i harmonogramu ewaluacji wewnętrznej - § 21 ust. 2 pkt 1) rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10. 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 Nr 168, poz. 1324) - 6 zaleceń.c) zawartości planu nadzoru pedagogicznego w zakresie tematyki szkoleń i narad dla nauczycieli – § 21 ust. 2 pkt 3) rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10. 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009r. Nr 168, poz. 1324) - 5 zaleceń.

W trakcie przeprowadzonych kontroli nie sformułowano uwag i wniosków.

4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli:

1. Wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek, określające zakres wspomagania:

1) W ramach przeprowadzonych kontroli wykazano pojedyncze nieprawidłowości, co potwierdza, iż dyrektorzy prawidłowo wykonują zadania w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego.2) W ramach wspomagania należy jednak zwrócić większą uwagę na doskonalenie umiejętności planowanie nadzoru pedagogicznego w kontekście:a) potrzeb szkoły/placówki,b) uwzględniania współdziałania dyrektora z nauczycielami w zakresie opracowania planu nadzoru pedagogicznego,c) uwzględniania współdziałania dyrektora z nauczycielami w zakresie udziału w wykonywaniu zadań i czynności zawartych w planie nadzoru pedagogicznego.

91

2. Wskazujące na potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego:

Wyniki przeprowadzonej kontroli nie nasuwają potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego zwłaszcza, że w roku szkolnym 2011/2012 została zaplanowana kontrola planowa dotycząca prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek, planowych zadań w zakresie nadzoru pedagogicznego.

2.1.2.2. Kontrola prawidłowości dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego1)

Celem kontroli było pozyskanie informacji o prawidłowości dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2010/2011.

Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiły: – art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 22a ust. 2 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r.

o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.),– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r.

w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 138, poz. 1324),– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie

dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730).

Kontrolą zostały objęte publiczne przedszkola, szkoły podstawowe z oddziałami przedszkolnymi oraz inne formy wychowania przedszkolnego znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego

Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 10 % samodzielnych szkół podstawowych i wskazanych powyżej jednostek oraz w 5 % szkół podstawowych i wskazanych jednostek w zespołach. Doboru próby badawczej dokonano na podstawie danych z bazy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, zgodnie ze stanem na dzień 31 sierpnia 2010 r.

Kontrola została zrealizowana w okresie od 1 grudnia 2010 r. do 15 marca 2011r.


1) W przypadku innej formy wychowania przedszkolnego kontrola dotyczy odpowiednio dyrektora szkoły/przedszkola, który zatrudnia nauczyciela prowadzącego zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego.

92

Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach i placówkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji o kontrolowanych programach oraz o trybie dopuszczania tych programów . Sprawdzano więc, czy:1) Program wychowania przedszkolnego stanowi opis:

a) zadań przewidzianych do realizacji w czasie ustalonym przez organ prowadzący na bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę,

b) zadań, które mogą być realizowane w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki.

2) Program wychowania przedszkolnego został opracowany:a) samodzielnie przez nauczyciela,b) przez nauczyciela we współpracy z innymi nauczycielami,c) przez innego autora (autorów),d) przez innego autora (autorów) i zawiera zmiany dokonane przez

nauczyciela.3) Dyrektor przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania

przedszkolnego zasięgał opinii:a) nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego posiadającego

wykształcenie wyższe i kwalifikacje do pracy w przedszkolu,b) konsultanta,c) doradcy metodycznego;

4) Dyrektor przed dopuszczeniem do użytku programów wychowania przedszkolnego zasięgnął opinii rady pedagogicznej.


Kontrolą objęto 76 grup trzylatków, 106 czterolatków, 102 pięciolatków oraz 132 grupy sześciolatków, w których realizowano liczbę programów, odpowiednio 62 dla trzylatków, 82 dla czterolatków, 79 dla pięciolatków, 87 dla sześciolatków.

1) Informacje o kontrolowanych programach

1. Na 99 kontrolowanych przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego, w 99 (100%) kontrolowanych jednostkach program wychowania przedszkolnego stanowił opis zadań przewidzianych do realizacji w czasie ustalonym przez organ prowadzący na bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę ponadto w 18 (18,18%) kontrolowanych jednostkach stanowił opis zadań, które mogą być realizowane w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki.

93

2. Na 99 kontrolowanych przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego, program wychowania przedszkolnego został opracowany:a) samodzielnie przez nauczyciela w jednym przypadku, co stanowi (1,01%

wszystkich kontrolowanych jednostek),b) przez nauczyciela we współpracy z innymi nauczycielami w jednym

przypadku, co stanowi 1,01% wszystkich kontrolowanych jednostek)c) przez innego autora (autorów), w 92 przypadkach, co stanowi 92,93%

wszystkich kontrolowanych jednostek,d) przez innego autora (autorów) i zawiera zmiany dokonane przez

nauczyciela w pięciu przypadkach, co stanowi 5,05% wszystkich kontrolowanych jednostek.

2) Tryb dopuszczenia programu:

1. Na 99 kontrolowanych przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego, dyrektor przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania przedszkolnego zasięgał opinii:a) nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego posiadającego

wykształcenie wyższe i kwalifikacje do pracy w przedszkolu, w 39 przypadkach, co stanowi 39,39% wszystkich kontrolowanych dyrektorów,

b) konsultanta, w jednym przypadku, co stanowi 1,01% wszystkich kontrolowanych dyrektorów,

c) doradcy metodycznego, w 10 przypadkach, co stanowi 10,1% wszystkich kontrolowanych jednostek,

d) na 99 kontrolowanych przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego dyrektor przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania przedszkolnego zasięgał opinii rady pedagogicznej, w 92 przypadkach, co stanowi (92,93 % wszystkich kontrolowanych dyrektorów.

Najczęstsze przypadki (5) niezasięgnięcia opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programu/programów wychowania przedszkolnego zaproponowanego/zaproponowanych przez nauczyciela/nauczycieli wystąpiły w przedszkolach.Dyrektorzy, którzy nie wywiązali się z obowiązku zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programu/programów wychowania przedszkolnego zaproponowanego/zaproponowanych przez nauczyciela/ nauczycieli wskazując na przyczynę niezgodności działania z prawem najczęściej podają objęcie stanowiska dyrektora szkoły od dnia 1 września 2010r.

Wyniki kontroli prawidłowości dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami

94

przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego wskazują, że spośród 99 kontrolowanych w województwie dolnośląskim dyrektorów szkół i placówek, 92 (92,93 %) prawidłowo dopuściło programy wychowania przedszkolnego na rok szkolny 2010/2011. Odnotowane nieprawidłowości w związku z dopuszczaniem do użytku programów wychowania przedszkolnego dotyczyły wskazanych poniżej typów szkół i rodzajów placówek:

Typ szkoły/rodzaj placówki, w

których dyrektor nieprawidłowo

dopuścił do użytku program

wychowania przedszkolnego

Liczba kontrolowanych

dyrektorów szkół/placówek

Liczba dyrektorów,

którzy nieprawidłowo dopuścili do

użytku program wychowania

przedszkolnego

Procent kontrolowanych

dyrektorów, którzy

nieprawidłowo dopuścili do

użytku program wychowania

przedszkolnego

Przedszkola 75 5 5,05

Szkoły podstawowe z oddziałami przedszkolnymi

17 2 2,02

Inne formy wychowania przedszkolnego

6* 0 0

*Na 7 kontrolowanych punktów przedszkolnych w jednym przypadku organizacja punktu przedszkolnego nie przewiduje stanowiska dyrektora, dlatego wpisano liczbę 6.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół/placówek 7 zaleceń. Zalecenia wydano dyrektorom 7 (7,07%) kontrolowanych szkół/placówek, z tego najmniej, dyrektorom szkoły podstawowej - 2 dyrektorom (2,02%), a najwięcej dyrektorom przedszkoli – 5 dyrektorom (5,05%).Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania art. 22a ust. 2) ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.), tj. zasięgania opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania przedszkolnego – 7 przypadków, w tym w dwóch przypadkach z ww. wskazano, że informacje w tym zakresie należy odnotowywać w protokołach z zebrań rady pedagogicznej.

95

Wizytatorzy w uwagach i wnioskach najczęściej zwracali uwagę na brak adnotacji w protokołach z zebrań rady pedagogicznej o zaopiniowaniu programu wychowania przedszkolnego


Na podstawie analizy wyników przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że prawie wszyscy dyrektorzy (92,93%) kontrolowanych w województwie dolnośląskim publicznych przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych form wychowania przedszkolnego przestrzegają art. 22a ust. 2 ustawy z dnia7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.). W związku z powyższym w tym zakresie nie planuje się wspomagania pracy szkół i placówek oraz nie wskazuje się potrzeb z tego obszaru do planowania nadzoru pedagogicznego.

2.1.2.3. Kontrola prawidłowości dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych i gimnazjach.

Celem kontroli było pozyskanie informacji o prawidłowości dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w roku szkolnym 2010/11. Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiły:

– art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 22a ust. 2 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 138, poz. 1324),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730).

Kontrolą zostały objęte publiczne szkoły podstawowe i gimnazja znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 20 % samodzielnych publicznych szkół podstawowych i publicznych gimnazjów oraz w 20 % publicznych szkół podstawowych i publicznych gimnazjów w zespołach. Doboru próby badawczej dokonano na podstawie danych z bazy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, zgodnie ze stanem na dzień 31 sierpnia 2010 r.

Kontrola została zrealizowana w okresie od 2 stycznia do 15 kwietnia 2011 r. W publicznych szkołach podstawowych kontrolą objęto 4 losowo wybrane programy edukacji wczesnoszkolnej: 2 realizowane w klasach pierwszych i 2 – w klasach

96

drugich. Jeśli w szkole realizowane były mniej niż 4 programy edukacji wczesnoszkolnej, kontrolą objęto wszystkie programy edukacji wczesnoszkolnej. W publicznych gimnazjach kontrolą objęto 4 losowo wybrane programy realizowane w klasach pierwszych i drugich – po jednym z: języka polskiego, języka angielskiego nauczanego na poziomie III.1, historii i matematyki.


Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach podstawowych i gimnazjach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczone przez dyrektora programy nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich. Sprawdzano więc, czy:

1) w szkołach podstawowych program edukacji wczesnoszkolnej uwzględnia wszystkie obszary edukacji wczesnoszkolnej,

2) w szkołach podstawowych w programie edukacji wczesnoszkolnej dopuszczone zostały odrębne programy nauczania z zakresu edukacji muzycznej, edukacji plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych lub języka obcego nowożytnego,

3) program kształcenia ogólnego w gimnazjach obejmuje tylko III etap edukacyjny lub III i IV etap edukacyjny,

4) program edukacji wczesnoszkolnej w szkole podstawowej oraz kształcenia ogólnego w gimnazjach został opracowany samodzielnie przez nauczyciela, czy w inny sposób,

5) dyrektor przed dopuszczeniem do użytku programu nauczania ogólnego zasięgał opinii różnych podmiotów zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia MEN w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania,

6) dyrektor przed dopuszczeniem do użytku poszczególnych programów nauczania ogólnego zasięgnął opinii rady pedagogicznej.


1. Na 151 kontrolowanych publicznych szkół podstawowych, w 149 (98,67%) szkołach szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczone przez dyrektora programy nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich. Dyrektorzy

97

dwóch (1,33%) szkół, w których w szkolnym zestawie programów nauczania dopuszczonych przez dyrektora nie uwzględniono programów nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich, jako najczęstszą przyczynę nieprawidłowości wskazali: zmianę programu i zastąpienie go innym na skutek niezadawalających wyników diagnozy umiejętności uczniów kończących poprzednią klasę

2. Na 82 kontrolowane publiczne gimnazja, we wszystkich kontrolowanych gimnazjach szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczone przez dyrektora programy nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich.

3. W jednej (0,06%) szkole podstawowej program edukacji wczesnoszkolnej nie uwzględnia wszystkich obszarów i nie zostały dopuszczone odrębne programy poszczególnych edukacji.

Dyrektor, jako przyczynę dopuszczenia do użytku w szkole programu edukacji wczesnoszkolnej nieuwzględniającego wszystkich obszarów i niedopuszczenia odrębnych programów poszczególnych edukacji wskazał, że po objęciu funkcji dyrektora od 1 września 2010 r. zastał w szkole sytuację całkowicie nieuporządkowaną w zakresie dopuszczenia do użytku programów nauczania; w chwili przeprowadzania kontroli dyrektor był na etapie gromadzenia dokumentacji niezbędnej do formalnego dopuszczenia realizowanych w szkole programów, zgodnie z przepisami prawa.4. We wszystkich (100%) kontrolowanych szkołach podstawowych program

edukacji wczesnoszkolnej wyodrębnia cele i treści nauczania i wychowania dla klasy pierwszej.

5. W 146 (96,66 %) szkołach podstawowych i w 81 (98,78 %) gimnazjach dyrektorzy nie przedstawili dowodów na zasięganie opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem do użytku poszczególnych programów nauczania ogólnego

Dyrektorzy, jako najczęstszą przyczynę takiego stanu podają:– „Rada Pedagogiczna wyraziła pozytywna opinię, jednak w zapisie

protokołu znajduje się tylko informacja o "podjęciu uchwały o włączeniu w/w programów do Szkolnego Zestawu Programów Nauczania".

Nieprawidłowości w zakresie zgodności dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania z przepisami prawa odnotowano w poszczególnych typach szkół w skali przedstawionej w poniższej tabeli:

98

L.p

Rodzaj nieprawidłowości Szkoły podstawowe GimnazjaLiczba % kontrolowa-

nych szkół podst.

Liczba % kontrolowa-nych gimnazjów

1 Szkolny zestaw programów nauczania nie uwzględniał dopuszczonych przez dyrektora programów nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich.

2 1,3% 0 0

2 Dyrektor przed dopuszczeniem do użytku poszczególnych programów nauczania ogólnego nie zasięgnął opinii rady pedagogicznej.

5 3,3% 1 1,2%

3 Program edukacji wczesnoszkolnej nie uwzględnia wszystkich obszarów i nie zostały dopuszczone odrębne programy poszczególnych edukacji

1 0,06

4 Program edukacji wczesnoszkolnej nie wyodrębnia celów i treści nauczania i wychowania dla klasy pierwszej

0 0

Analiza wyników kontroli pozwala wyłonić obszary działalności dyrektora szkoły w zakresie dopuszczania do użytku w szkole programów edukacji wczesnoszkolnej w szkołach podstawowych i programów nauczania w gimnazjach, których wykonywanie przebiega z najmniejszą liczbą uchybień oraz wskazać takie obszary, których wykonanie sprawia dyrektorom trudności:Najmniej nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą dotyczyło programów -edukacji wczesnoszkolnej tj. wyodrębniania celów i treści nauczania i wychowania dla klasy pierwszej. Zadanie to wykonało 150 ( 99,33%) dyrektorów szkół podstawowych. Natomiast we wszystkich 82 ( 100%) kontrolowanych gimnazjach szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczone przez dyrektora programy nauczania do wszystkich zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnym planie

99

nauczania i realizowanych w roku szkolnym 2010/11 oraz w roku poprzednim dla obecnych klas drugich.Najwięcej nieprawidłowości dotyczących wykonywania przez dyrektorów szkół publicznych zadań w zakresie objętym kontrolą, dotyczyło dopuszczenia przez dyrektora szkoły do użytku poszczególnych programów nauczania ogólnego bez zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej. Niezgodność działań w powyższym zakresie z przepisami prawa odnotowano u 5 (3,3%) dyrektorów szkół podstawowych i jednego (1,2 %) dyrektora gimnazjum.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom 5 ( 3,3%) szkół podstawowych zaleceń. Zalecenia wydano dyrektorom 6 (3,9%) kontrolowanych szkół, w tym: jednemu (1,2%), dyrektorowi gimnazjum i 5 (3,3 %) dyrektorom szkoły podstawowej.Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), §2 ust. 2 oraz § 4 rozp. MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia programów – dyrektor nie zasięgnął opinii rady pedagogicznej. – 5 zaleceń;Wizytatorzy w uwagach i wnioskach najczęściej zwracali uwagę na nieustalanie zestawów programów nauczania odrębnie dla każdego oddziału – 8 szkół podstawowych przez nauczycieli prowadzących zajęcia w klasach 1-2 szkoły podstawowej.


Na podstawie analizy wyników przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że prawie wszyscy dyrektorzy (98,8%) kontrolowanych w województwie dolnośląskim publicznych szkół podstawowych i gimnazjów przestrzegają art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.), w związku z powyższym w tym zakresie nie planuje się wspomagania pracy szkół i placówek oraz nie wskazuje się potrzeb z tego obszaru do planów nadzoru pedagogicznego.

1.1.2.4. Kontrola zgodności organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń w obowiązującymi przepisami prawa.

Celem kontroli było uzyskanie informacji, czy w roku szkolnym 2010/2011 dyrektorzy szkół organizowali indywidualne nauczanie na podstawie wydanych orzeczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

100

Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiły:– art.71b ust. 5c i art. 85a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.),– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r.

w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114),

– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.)

Kontrolą zostały objęte publiczne i niepubliczne licea ogólnokształcące i licea profilowane znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 20 % nadzorowanych szkół, w tym w: 10% szkół samodzielnych i 10 % szkół funkcjonujących w zespołach. Kontrola została zrealizowana w okresie od 1 marca do 31 maja 2011 r.


101

Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy dyrektorzy szkół organizują indywidualne nauczanie na podstawie wydanych orzeczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli.

W trakcie kontroli sprawdzano, czy:a) dyrektor szkoły zorganizował indywidualne nauczanie na wniosek rodziców

(prawnych opiekunów) ucznia posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania oraz w porozumieniu z organem prowadzącym,

b) zostało ono zorganizowane zgodnie z orzeczeniem,c) zajęcia indywidualnego nauczania zostały przydzielone nauczycielom zgodnie

z wymaganymi kwalifikacjami,d) tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania realizowanych

bezpośrednio z uczniem wynosił od 12 do 16 godzin oraz czy był realizowany co najmniej w ciągu 3 dni,

e) organizacja indywidualnego nauczania obejmowała wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne,

f) szkoła prowadziła wymaganą dokumentację przebiegu indywidualnego nauczania.

2. Opis danych i ich analiza (szczegółowe wyniki kontroli umieszczono w załącznikach nr 4 i 4a).

W 46 szkołach, w których przeprowadzono kontrole, indywidualnym nauczaniem objętych było 124 uczniów, tj. 0,91% ogółu uczniów, w tym: w liceach ogólnokształcących 111 uczniów (0,89%), w liceach profilowanych 13 uczniów (1,26%). W liceum ogólnokształcącym próba badawcza wynosiła 103 uczniów.

1) Dyrektor zorganizował indywidualne nauczanie zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Indywidualne nauczanie 38 dyrektorów liceów ogólnokształcących (100%) oraz 8 dyrektorów liceów profilowanych (100%) organizowało zgodnie z obowiązującymi przepisami, tj. na wniosek rodziców po otrzymaniu orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania oraz w uzgodnieniu z organem prowadzącym.

2) Indywidualne nauczanie jest organizowane zgodnie z orzeczeniem wydanym w tej sprawie przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

32 dyrektorów liceów ogólnokształcących (84,21%) oraz 6 dyrektorów liceów profilowanych (75%) organizowało indywidualne nauczanie zgodnie z orzeczeniami wydanymi w tej sprawie przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne: dyrektorzy kontrolowanych szkół z uwzględnieniem orzeczenia ustalali zakres i miejsce oraz

102

czas trwania nauczania, a także zakres i formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Dyrektorzy tych szkół w miarę posiadanych możliwości, uwzględniając zalecenia zawarte w orzeczeniu oraz aktualny stan zdrowia, umożliwiali uczniom udział w zajęciach pozalekcyjnych, uroczystościach i imprezach szkolnych, a także w zajęciach z oddziałem w szkole. Spośród 116 uczniów (próba badawcza) realizujących nauczanie indywidualne w kontrolowanych szkołach 108 miało nauczanie zorganizowane zgodnie orzeczeniem, co stanowi 93% powyższej populacji.Stwierdzone w tym zakresie nieprawidłowości dotyczyły nieustalenia przez dyrektora: - miejsca prowadzenia zajęć indywidualnego nauczania (3 przypadki)- czasu prowadzenia zajęć indywidualnego nauczania (1 przypadek)- formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej (4 przypadki)- zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej (4 przypadki).

Jako przyczyny występujących nieprawidłowości dyrektorzy najczęściej podawali:- w orzeczeniu nie wydano zaleceń dotyczących organizowania form i zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Wskazano na specjalistyczną opiekę lekarską, którą objęty jest uczeń - z uwagi na nieuleczalną przewlekłą chorobę- oraz na konieczność zminimalizowania narażenia na zakażenia oraz oszczędzający tryb życia- miejsce prowadzenia zajęć indywidualnego nauczania zostało ustalone przez dyrektora ustnie, nie zostało wpisane do decyzji o przyznaniu nauczania indywidualnego- formy wsparcia psychologiczno - pedagogicznego zostaną dopiero przygotowane przez pedagoga i zatwierdzone przez dyrektora.

3) Zajęcia indywidualnego nauczania zostały przydzielone nauczycielom zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami.

Zajęcia indywidualnego nauczania zostały przydzielone przez dyrektorów kontrolowanych szkół nauczycielom realizującym zajęcia indywidualnego nauczania zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami w 38 liceach ogólnokształcących (100%) oraz 8 liceach profilowanych (100%).

4) Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania realizowanych bezpośrednio z uczniem wynosi od 12 do 16 godzin.

W 37 liceach ogólnokształcących (97,37% ) oraz 8 liceach profilowanych (100%) zajęcia indywidualnego nauczania realizowane były w wymiarze określonym w przepisach prawa tj. od 12 do 16 godzin tygodniowo. Wymieniona liczba godzin dotyczyła tylko zajęć indywidualnego nauczania realizowanych bezpośrednio z uczniem.Stwierdzone w tym zakresie nieprawidłowości polegające na realizacji zajęć w wymiarze niższym niż 12 godzin dotyczyły 1 ucznia tj. 0,86%.

103

Jako przyczynę nieprawidłowości dyrektor wskazał: pomyłkowe przydzielone mniejszej liczby godzin niż to wynika z § 8 ust.1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086) na podstawie decyzji nr 1/2010/2011 wydanej przez dyrektora. Liczba godzin zostanie wyrównana do końca roku szkolnego poprzez odpowiednie zwiększenie liczby godzin w trybie natychmiastowym. Godziny te zostaną wykorzystane na powtórkowe zajęcia z przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym ponieważ uczeń w tym roku szkolnym zdaje egzamin maturalny.

5) Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania realizowany jest co najmniej w ciągu 3 dni.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zajęcia indywidualnego nauczania realizowane były co najmniej w ciągu 3 dni w 38 liceach ogólnokształcących (100%) oraz 8 liceach profilowanych (100%). Nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie.

6) Organizacja indywidualnego nauczania obejmuje wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne.

Przeprowadzone kontrole wykazały, że dyrektorzy 35 liceów ogólnokształcących (92%) oraz 7 liceów profilowanych (87,5%) organizując indywidualne nauczanie uwzględniali wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne. W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na nieobejmowaniu nauczaniem wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Sytuacja taka miała miejsce w 8,7% szkół objętych kontrolą i dotyczyła 16 uczniów tj. (13,79%). Stwierdzone nieprawidłowości najczęściej dotyczyły: wychowanie fizyczne (10 przypadków) podstawy przedsiębiorczości (3 przypadki) przysposobienie obronne (3 przypadki).

Jako przyczyny występujących nieprawidłowości dyrektorzy najczęściej podawali: rodzice ucznia nie dostarczyli opinii lekarza, na podstawie której dyrektor

zwalnia ucznia z zajęć na czas określony w tej opinii, organ prowadzący nie przydzielił wystarczających środków finansowych na

organizację indywidualnego nauczania obowiązkowych zajęć edukacyjnych wynikających ze szkolnego planu nauczania oddziału, do którego uczęszcza uczeń,

uczeń realizował przedmiot samodzielnie, zaliczając partiami materiał u nauczyciela.

104

7) Szkoła prowadzi dziennik indywidualnego nauczania odrębnie dla każdego ucznia.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami w szkole powinny być prowadzone dzienniki indywidualnego nauczania odrębnie dla każdego ucznia zakwalifikowanego do indywidualnego nauczania. Kontrola wykazała, że obowiązek w tym zakresie był przestrzegany przez 38 liceów ogólnokształcących (100%) oraz 8 liceów profilowanych (100%).

Analiza wyników kontroli wykazała, że na 46 szkół objętych kontrolą w 36 tj. w 78,26% dyrektorzy organizują indywidualne nauczanie z uwzględnieniem wszystkich obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Dotyczy to 31 liceów ogólnokształcących (81,58%) oraz 5 liceów profilowanych (62,5%).

Wykres 1

Odsetek kontrolowanych szkół, w których nie stwierdzono nieprawidłowości

Najczęściej stwierdzanymi nieprawidłowościami były:1. organizacja indywidualnego nauczania nie obejmowała wszystkich

obowiązkowych zajęć edukacyjnych,2. nieustalenie przez dyrektora zakresu i formy pomocy psychologiczno-

pedagogicznej,3. nieustalenie przez dyrektora miejsca prowadzenia zajęć indywidualnego

nauczania.

Najmniej nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą dotyczyło:

1) czasu prowadzenia zajęć indywidualnego nauczania,2) realizacji zajęć w wymiarze niższym niż 12 godzin.

105

Wykres 2

Odsetek nieprawidłowości wg kontrolowanych zagadnień


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół 13 zaleceń. Zalecenia wydano dyrektorom 10 (21,74%) kontrolowanych szkół, z tego: 7 (18,42%) dyrektorom liceów ogólnokształcących, a 3 (37,5%) dyrektorom liceów profilowanych.Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:a) Ustalania formy i zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla ucznia na podstawie orzeczenia. Podstawa prawna: § 6 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086). (4 przypadki)b) Organizowania nauczania indywidualnego z uwzględnieniem wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych wynikających z ramowego planu nauczania danego typu i rodzaju szkoły. Podstawa prawna: § 5 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086) ( 5 przypadków)c) Organizowania indywidualnego nauczania w miejscu wskazanym w zaleceniach orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania, wydanego przez

106

zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Podstawa prawna: § 2 i § 6 Rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086) (3 przypadki)

Wizytatorzy w uwagach i wnioskach najczęściej podnosili problem nieprawidłowości związanych z organizacja nauczania indywidualnego.

Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły organizacji nauczania, natomiast wizytatorzy nie odnotowali nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania szkół, niebędących przedmiotem tej kontroli.

4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli: 1) wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek,

określające zakres wspomagania:Zorganizować szkolenie dla dyrektorów w zakresie udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej przez szkołę, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji nauczania indywidualnego, w tym ustalania na podstawie orzeczenia PPP formy i zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej.

2) wskazujące na potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego:Wyniki przeprowadzonej kontroli nie nasuwają potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego.

2.1.2.5. Kontrola prawidłowości dopuszczania do użytku w publicznym technikum dla młodzieży i w publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu.

Celem kontroli było pozyskanie informacji dotyczącej prawidłowości dopuszczania do użytku w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu.Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730).Kontrolą zostały objęte publiczne technika dla młodzieży kształcące w zawodzie technik mechanik (symbol cyfrowy 311[20]) oraz zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży kształcące w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych (symbol cyfrowy 723[04]). Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 50 % szkół każdego z ww. typów kształcących we wskazanych zawodach. Kontrolą objęto program nauczania dla zawodu, dopuszczony do użytku w danej szkole, dla jednego oddziału

107

klasy pierwszej w roku szkolnym 2010/2011. Kontrola została zrealizowana w okresie od 1 października do 31 grudnia 2010 r.


Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy dyrektorzy kontrolowanych szkół dopuszczają do użytku w danej szkole programy nauczania dla zawodu, a także rozpoznanie, jakie są przyjęte w szkołach formy dopuszczania do użytku programu nauczania dla zawodu.Potwierdzenie dopuszczenia przez dyrektora szkoły programu nauczania dla zawodu pozwalało na przystąpienie do dalszej części kontroli, w wyniku której następowało sprawdzenie, czy dyrektor dopuszcza program nauczania dla zawodu na wniosek nauczyciela/nauczycieli oraz jakie są przyjęte sposoby jego wnoszenia, spełniania warunków zasięgania opinii rady pedagogicznej i uwzględnienia w szkolnym zestawie programów nauczania dopuszczonego programu. Kolejnym etapem było rozpoznanie przez kontrolującego czy dopuszczony program był programem nauczania opracowanym w danej szkole (np. przez nauczyciela, zespół nauczycieli), czy też programem nauczania opracowanym, jako wzorcowy i opublikowanym przez KOWEZiU. W przypadku stwierdzenia, że dopuszczony program opracowany został w danej szkole sprawdzano, czy program nauczania dla zawodu:1) stanowi zbiór usystematyzowanych, celowych układów umiejętności i treści

nauczania, ujętych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie;2) zawiera programy nauczania poszczególnych przedmiotów zawodowych,

bloków tematycznych, modułów lub innych układów treści;3) zawiera programy nauczania poszczególnych przedmiotów zawodowych,

bloków tematycznych, modułów lub innych układów treści, obejmujące:a) szczegółowe cele kształcenia określające wiadomości i umiejętności, które

powinny być opanowane przez ucznia,b) treści kształcenia w formie haseł programowych, powiązane ze

szczegółowymi celami kształcenia,c) wskazówki metodyczne dotyczące realizacji programu,d) propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia;

4) zawiera propozycję planu nauczania dla zawodu opracowaną na podstawie ramowych planów nauczania, określonych w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych;

Ponadto rozpoznano, czy:1) przed dopuszczeniem programu nauczania dla zawodu w danej szkole

dyrektor szkoły zasięgnął opinii:a) zespołu nauczycieli przedmiotów zawodowych właściwych dla danego

zawodu,b) konsultanta lub doradcy metodycznego,

108

c) specjalistów z zakresu danego zawodu, w szczególności pracodawców, przedstawicieli stowarzyszeń zawodowych i pracowników naukowych,

d) nie zasięgnął opinii;2) dopuszczony w szkole program nauczania dla zawodu uwzględnia

umiejętności i treści specjalizacji w zawodzie, jeżeli podstawa programowa kształcenia w zawodzie przewiduje możliwość wprowadzenia specjalizacji.


1) Dyrektorzy kontrolowanych szkół dopuścili do użytku w szkołach program nauczania dla zawodu.

Na 50 (100 %) skontrolowanych szkół, program nauczania dla zawodu dopuściło 48 (96,00 %) dyrektorów, w tym 48 programów nauczania przedmiotowych,

Nie były realizowane programy nauczania modułowe.Dwa wykryte przypadki niedopuszczenia programu nauczania dla zawodu dotyczyły zasadniczych szkół zawodowych z oddziałami wielozawodowymi. Jako najczęstsze przyczyny niedopuszczenia programu nauczania dla zawodu dyrektorzy podawali:

– brak świadomości, że dopuszczenie programu dla zawodu realizowanego przez uczniów oddziałów wielozawodowych w ODDiZ i u pracodawców należy do kompetencji dyrektora ZSZ;

– przeświadczenie, że za dopuszczenie programu dla zawodu odpowiada dyrektor ODDiZ,

2) W kontrolowanych szkołach najczęściej występowały następujące formy dopuszczenia do użytku programu nauczania dla zawodu:a) decyzja dyrektora szkoły w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole

programu nauczania dla zawodu – 5 (10,42 %) kontrolowanych szkół),b) adnotacja dyrektora pod szkolnym zestawem programów nauczania

„programy nauczania dopuszczone do użytku w szkole” oraz pieczęć i własnoręczny podpis dyrektora” – 15 (31,25 % kontrolowanych szkół),

c) zarządzenie dyrektora szkoły w sprawie dopuszczenia - 22 (45,83 % kontrolowanych szkół),

d) podpisanie przez dyrektora programu nauczania dla zawodu z klauzulą ”dopuszczam do realizacji” – 2 (4,17 % kontrolowanych szkół),

e) inne: adnotacja dyrektora szkoły na wniosku nauczyciela o dopuszczenie programu: „Program nauczania dopuszczony do użytku w szkole” oraz pieczęć i własnoręczny podpis dyrektora - 4 (8,33 % kontrolowanych szkół).

3) Dyrektor szkoły dopuścił do użytku w danej szkole program nauczania dla zawodu, na wniosek nauczyciela lub nauczycieli.Spośród 48 dyrektorów kontrolowanych szkół, w których dyrektor dopuścił program nauczania dla zawodu, wszyscy dyrektorzy dopuścili program

109

nauczania dla zawodu na wniosek nauczyciela lub nauczycieli. Najczęściej przyjmowano następujące sposoby wnoszenia wniosku przez nauczyciela lub nauczycieli:a) złożenie do dyrektora szkoły pisemnego wniosku przez przedmiotowy zespół

nauczycieli – 17 (35,42 % kontrolowanych szkół),b) złożenie do dyrektora szkoły pisemnego wniosku przez nauczyciela – 22

(45,83 % kontrolowanych szkół),c) złożenie do dyrektora szkoły pisemnego wniosku przez koordynatora ds.

kształcenia zawodowego – w przypadku klas wielozawodowych – 5 (10,42 % kontrolowanych szkół),

d) złożenie ustnego wniosku przez nauczyciela na posiedzeniu rady pedagogicznej – 3 (6,25%),

e) złożenie ustnego wniosku przez przewodniczącego zespołu przedmiotówzawodowych na posiedzeniu rady pedagogicznej – 1 (2,08%),

4) Dyrektor szkoły dopuścił do użytku w danej szkole program nauczania dla zawodu po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.W 47 (97,92%) szkołach dyrektorzy dopuścili do użytku program nauczania dla zawodu, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.

5) Szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczony przez dyrektora do użytku w danej szkole program nauczania dla zawodu.W 48 (100%) kontrolowanych szkołach zestaw programów nauczania uwzględnia dopuszczony przez dyrektora do użytku program nauczania dla zawodu.

6) We wszystkich kontrolowanych szkołach dopuszczone do użytku programy nauczania dla zawodu były programami opracowanymi jako wzorcowe i opublikowanymi przez KOWEZiU. W związku z powyższym nie podlegały analizie prowadzonej przez kontrolującego.

7) Dopuszczony w szkole program nauczania dla zawodu uwzględnia umiejętności i treści specjalizacji w zawodzie, jeżeli podstawa programowa kształcenia w zawodzie przewiduje możliwość wprowadzenia specjalizacji.W przypadku 31 (64,58 %) programów, dopuszczony przez dyrektorów program nauczania dla zawodu uwzględnia umiejętności i treści specjalizacji w zawodzie, jeżeli podstawa programowa kształcenia w zawodzie przewiduje możliwość wprowadzenia specjalizacji.

Wyniki kontroli prawidłowości dopuszczania do użytku w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu wskazują, że dyrektorzy kontrolowanych w województwie dolnośląskim szkół w 96,00% dopuścili programy nauczania, w tym: w 17 technikach dla młodzieży kształcących w zawodzie technik mechanik i w 31 zasadniczych szkołach zawodowych dla młodzieży kształcących w zawodzie

110

mechanik pojazdów samochodowych. Z ogólnej liczby dopuszczonych do użytku programów nauczania, 48 stanowiły programy przedmiotowe.W dwóch kontrolowanych zasadniczych szkołach zawodowych z oddziałami wielozawodowymi dyrektorzy nie dopełnili obowiązku dopuszczenia do użytku programu nauczania dla zawodu, co stanowi 4% ogólnej liczby kontrolowanych szkół.

Analiza wyników kontroli pozwala wyłonić obszary działalności dyrektora szkoły w zakresie dopuszczania programów nauczania do użytku w szkole, których wykonywanie przebiega z najmniejszą liczbą uchybień oraz wskazać takie obszary, których wykonanie sprawia dyrektorom trudności.

Wykres słupkowy ilustrujący rozkład odpowiedzi wraz z procentowym ujęciem w zakresie poszczególnych zagadnień szczegółowych (uwzględniający ogólną liczbę skontrolowanych szkół oraz dane liczbowe i procentowe z pkt 1,2,9,10 z arkusza kontroli).

Tabela źródłowa:

Obszar Liczba wynikająca z kontroli

szkoły objęte kontrolą 50

szkoły, w których dyrektor dopuścił program nauczania dla zawodu

48

szkoły, w których dyrektor dopuścił program nauczania na wniosek nauczyciela lub nauczycieli

48

szkoły, w których dyrektor dopuścił program 47

111

nauczania po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej

szkoły, w których szkolny zestaw programów nauczania zawiera dopuszczony program nauczania dla zawodu

48

Najmniej nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą dotyczyło niespełnienia przez dyrektora szkoły obowiązku zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programu nauczania dla zawodu do użytku w szkole.Zadanie to wykonało 47 (97,92 %) dyrektorów spośród 48 dyrektorów szkół objętych kontrolą.

Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło niedopuszczenia przez dyrektorów programu nauczania dla zawodu, co stwierdzono w dwóch (4,00 %) kontrolowanych szkołach.

Przeprowadzona analiza wskazuje, że w kontrolowanych szkołach dyrektorzy dopuszczali do użytku programy nauczania dla zawodu opracowane jako wzorcowe i opublikowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, co stwierdzono w 48 (100 %) szkołach.W żadnej z kontrolowanych szkół nauczyciele nie opracowali programów własnych dla zawodu technik mechanik lub mechanik pojazdów samochodowych.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół trzech zaleceń i sformułowania jednego wniosku. Zalecenia wydano dyrektorom trzech (6,00 %) kontrolowanych szkół, z tego wszystkie zalecenia dotyczyły dyrektorów zasadniczych szkół zawodowych.Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:

a) Obowiązku dopuszczenia przez dyrektora do użytku w szkole programu nauczania dla zawodu (art. 22a ust. 2 ustawy o systemie oświaty, §2 ust.2-4 i §5 ust. 1-4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. z 2009 r. Nr 89, poz. 730). - 2;

b) Obowiązku zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programu nauczania dla zawodu ( art. 22a ust. 2 ustawy o systemie oświaty, § 2 ust. 2-4 oraz § 5 rozporządzenia MEN z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów […] (Dz.U. z 2009r. Nr 89, poz. 730). – 1;

112

Sformułowano jeden wniosek, w którym stwierdzono dopuszczenie przez dyrektora programu nauczania dla zawodu realizowanego przez uczniów oddziału pierwszego zasadniczej szkoły zawodowej dopiero z dniem 29.11.2010r. Nie odnotowano spostrzeżeń.

4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli 1. Wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek,

określające zakres wspomagania:

1) we wszystkich kontrolowanych technikach kształcących w zawodzie technik mechanik oraz w zasadniczych szkołach zawodowych kształcących w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych wybrano do realizacji program przedmiotowy, nie są natomiast stosowane programy modułowe. W związku z powyższym należy uwzględnić w tematyce planowanych konferencji dla dyrektorów treści promujące korzyści wynikające z kształcenie w zawodzie na podstawie programów modułowych.

2) należy uwzględnić w tematyce planowanych konferencji dla dyrektorów omówienie przepisów prawa dotyczących obowiązków dyrektora zasadniczej szkoły zawodowej z oddziałem wielozawodowym w zakresie dopuszczania programów nauczania dla zawodu


uwzględnić w planowaniu nadzoru pedagogicznego kontrolę realizacji zaleceń wydanych po kontroli planowej dotyczącej prawidłowości dopuszczania do użytku w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkoły zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu.

2.1.2.6. Kontrola zgodności wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno - pedagogicznych z przepisami prawa.

Celem kontroli było pozyskanie informacji o zgodności wydawania przez dyrektorów publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające z przepisami prawa w okresie od 1 września 2010 do dnia kontroli.Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno- pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072).Kontrolą zostały objęte publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 20% publicznych poradni. Kontrola została zrealizowana w okresie od maja do czerwca 2011 roku.

113


Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w poradniach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli.

Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane były przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych zgodnie z przepisami prawa.Mając powyższe na względzie, w trakcie kontroli sprawdzano, czy:1) wnioski o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zostały

złożone przez rodziców dziecka, zawierały elementy wskazane w w/w rozporządzeniu i czy w przypadku określonych niepełnosprawności zostały rozpatrzone przez właściwą poradnię wskazaną przez kuratora oświaty, za zgodą organu prowadzącego;

2) dyrektorzy poradni powołali zespoły orzekające i czy w ich skład weszli: dyrektor poradni lub upoważniona osoba, jako przewodniczący zespołu oraz psycholog, pedagog, lekarz, inny specjalista;

3) przewodniczący zespołów orzekających i ich członkowie realizowali zadania wynikające z rozporządzenia;

4) wydane orzeczenia są zgodne ze wzorem stanowiącym załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia i zostały przekazane wnioskodawcom w terminie 14 dni od dnia posiedzenia zespołu orzekającego, podczas którego zapadła decyzja o jego wydaniu.

3. Opis danych i ich analiza (szczegółowe wyniki kontroli umieszczono w załącznikach nr 6 i 6a).

1. Wnioski o potrzebie kształcenia specjalnego są składane przez rodziców/prawnych opiekunów dziecka, zawierają elementy wskazane w rozporządzeniu i w przypadku określonych niepełnosprawności są rozpatrywane przez właściwą poradnię wskazaną przez kuratora oświaty, za zgodą organu prowadzącego;

a) w 9 skontrolowanych poradniach kontrolą objęto 90 orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego;

b) 90 orzeczeń zostało wydanych na wniosek rodziców/prawnych opiekunów dziecka, co stanowi 100% skontrolowanych orzeczeń.

c) na 90 skontrolowanych wniosków o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego elementy wskazane w cytowanym rozporządzeniu, tj.: imię i nazwisko dziecka, datę i miejsca urodzenia, miejsce

114

zamieszkania, a w przypadku ucznia nazwę i adres szkoły zawierało 84 wniosków, co stanowi 93% skontrolowanych wniosków.

d) imiona i nazwiska rodziców/prawnych opiekunów oraz miejsce ich zamieszkania zawierało 90 wniosków, co stanowi 100%.

e) określenie celu i przyczyny, dla której niezbędne jest uzyskanie orzeczenia, zawierało 90 wniosków, co stanowi 100%.

f) podpis wnioskodawcy zawierało 90 wniosków, co stanowi 100%.

Wśród elementów najczęściej brakujących w składanych wnioskach należy wymienić nazwę i adres szkoły/placówki.

Spośród 8 wniosków dot. określonych niepełnosprawności 8 (100%) zostało rozpatrzonych przez właściwą poradnię wskazaną przez kuratora oświaty, za zgodą organu prowadzącego.

2. Dyrektorzy poradni powołali zespoły orzekające i w ich skład weszli: dyrektor poradni lub upoważniona osoba jako przewodniczący zespołu, psycholog, pedagog, lekarz, inny specjalista.

Na 90 skontrolowanych wniosków w 90 (100%) przypadkach dyrektorzy powołali zespoły orzekające.W 84 (93,33%) przypadkach w skład zespołu orzekającego weszli: dyrektor poradni lub upoważniona osoba jako przewodniczący zespołu, psycholog, pedagog, lekarz, inny specjalista.

Najczęściej stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły braku pedagoga w składzie zespołu.

3. Przewodniczący zespołów orzekających i ich członkowie realizowali swoje zadania:

Na 90 skontrolowanych orzeczeń w:

a) 90 przypadkach przewodniczący powiadomił wnioskodawcę o terminie posiedzenia zespołu;

b) 90 przypadkach przewodniczący powiadomił wnioskodawcę o możliwości udziału w posiedzeniu i przedstawieniu swojego stanowiska;

c) 90 przypadkach sporządzono protokół z posiedzenia zespołu orzekającego;

d) 90 przypadkach sporządzony protokół z posiedzenia zespołu orzekającego zawierał informację o podjętym rozstrzygnięciu wraz z uzasadnieniem,

115

e) 90 przypadkach sporządzony protokół z posiedzenia zespołu orzekającego zawierał podpis przewodniczącego i członków zespołu orzekającego;

f) 90 przypadkach orzeczenie przygotował członek zespołu wyznaczony przez przewodniczącego.

W tym obszarze nie stwierdzono nieprawidłowości.

4. Wydane orzeczenia są zgodne ze wzorem stanowiącym załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia i zostały przekazane wnioskodawcom w terminie 14 dni od dnia posiedzenie zespołu orzekającego, podczas którego zapadła decyzja o jego wydaniu.

Badanie zgodności zawartości orzeczeń z przepisami rozporządzenia wykazało, że na 90 skontrolowanych orzeczeń:

g) 90 zawiera oznaczenie poradni, miejscowość i datę;h) 90 zawiera numer orzeczenia;i) 90 zawiera imię i nazwisko wnioskodawcy;j) 90 zawiera skład zespołu orzekającego;k) 90 zawiera imię i nazwisko dziecka;l) 90 zawiera datę i miejsce urodzenia dziecka;m) 90 zawiera adres zamieszkania dziecka;n) 79 zawiera nazwę i adres przedszkola lub szkoły, oznaczenie klasy,

nazwę zawodu;o) 90 zawiera imiona i nazwiska rodziców (prawnych opiekunów);p) 80 zawiera adres zamieszkania rodziców (prawnych opiekunów);q) 90 zawiera informację, na jaki czas wydano orzeczenie; r) 90 zawiera wskazanie powodu wydania orzeczenia;s) 90 zawiera diagnozę;t) 90 zawiera zalecenia;u) 90 zawiera uzasadnienie wydania orzeczenia; v) 90 zawiera pouczenie o możliwości wniesienia przez wnioskodawcę

odwołania; w) 90 zawiera podpis przewodniczącego zespołu orzekającego.

Niezgodności z przepisami rozporządzenia dotyczące uwzględnienia w orzeczeniu wymaganych elementów najczęściej dotyczyły braku nazwy szkoły, adresu szkoły oraz adresu rodziców/prawnych opiekunów.

Dyrektorzy, jako najczęstszą przyczynę niepełnej zawartości orzeczeń wskazują:

brak adresu lub pełnej nazwy przedszkola/szkoły wynika z niedopatrzenia pracownika,

116

brak adresu zamieszkania rodziców (prawnych opiekunów) wynika z przyjętego założenia, że adres zamieszkania rodziców jest taki sam jak adres zamieszkania dziecka.

Na 90 skontrolowanych orzeczeń w 87 przypadkach orzeczenie przekazano wnioskodawcy w terminie 14 dni od dnia posiedzenia zespołu orzekającego, podczas którego zapadła decyzja o jego wydaniu.

Dyrektorzy dwóch poradni które nie zachowały przepisowego terminu przekazania wnioskodawcy orzeczenia, najczęściej wskazują jako przyczynę niezgodności działania z prawem, deklarację wnioskodawcy osobistego odbioru orzeczenia w poradni – pomimo informacji o konieczności zachowania 14-dniowego termu odbioru, wnioskodawcy zgłosili się później.

Wyniki kontroli w zakresie zgodności wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa wskazują, że w kontrolowanych w województwie dolnośląskim poradniach w roku szkolnym 2010/2011, 76,67% zostało wydanych zgodnie z przepisami prawa.

Analiza wyników kontroli w poradniach pozwala wyłonić przepisy w zakresie zgodności wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych, których przestrzeganie jest realizowane z najmniejszą liczbą uchybień oraz wskazać takie przepisy, których przestrzeganie sprawia dyrektorom poradni trudności.

Najmniej nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą dotyczyło niedotrzymania 14 dniowego terminu przekazania orzeczenia wnioskodawcy.Zadanie to wykonało 7 dyrektorów, tj. w 77,77% skontrolowanych poradni.

Najwięcej nieprawidłowości dotyczących zgodności wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa dotyczyło: braku nazwy lub adresu szkoły w wydanych orzeczeniach.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom poradni 7 zaleceń. Zalecenia wydano dyrektorom 4 (44,44%) kontrolowanych poradni.Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:

117

a) § 16 ust.1 oraz załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno - pedagogicznych - w 4 poradniach;

b) § 4 ust.1, i 2 rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno - pedagogicznych – w 2 poradniach;

c) § 5 ust.1, § 6 ust.1 oraz § 3 ust.5 rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno - pedagogicznych – w 1 poradni.

Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły, prawidłowości powoływania zespołów działających w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych oraz wydawania przez nie orzeczeń zgodnie z przepisami prawa.

3. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli: 1. Wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek,

określające zakres wspomagania: - nie sformułowano wniosków


Wyniki przeprowadzonej kontroli nie nasuwają potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego

2.1.2.7. Kontrola przestrzegania przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym

Celem kontroli było pozyskanie informacji o przestrzeganiu przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym w roku szkolnym 2010/2011. Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz. U. Nr 200, poz. 1537 i Nr 218, poz. 1701). Kontrolą zostały objęte niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 20 % nadzorowanych niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli.Kontrola została zrealizowana w okresie od maja do lipca 2011 r.

118


Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w placówkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy kontrolowane placówki przestrzegają przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym. Sprawdzano czy:

1) organ prowadzący niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przygotował plan pracy placówki na rok 2010;

2) dane zawarte w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji są zgodne ze stanem faktycznym;

3) organ prowadzący, którego dane zawarte w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji są niezgodne ze stanem faktycznym, zgłosił samorządowi województwa zmiany danych objętych wpisem, powstałe po wpisie do ewidencji;

4) powyższe zmiany zostały zgłoszone w terminie 14 dni od dnia ich powstania;5) organ prowadzący niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli

przedstawił organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny sprawozdanie z realizacji planu pracy placówki za rok 2010 w terminie do dnia 31 marca 2011 r.


Skontrolowano 6 niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli1) Organami prowadzącymi kontrolowanych placówek są:

osoby fizyczne w 2 przypadkach (33,33%); osoby prawne w 4 przypadkach (66,67%).

2) Dyrektorzy kontrolowanych placówek posiadają plany pracy przygotowane przez organ prowadzący:Na 6 skontrolowanych placówek, plan pracy posiadało 2 dyrektorów placówek prowadzonych przez osoby fizyczne i 4 dyrektorów placówek prowadzonych przez osoby prawne.

3) Dane zawarte w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji wszystkich kontrolowanych placówek są zgodne ze stanem faktycznym.

4. Organ prowadzący niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli w 2 przypadkach nie przedstawił organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny

119

sprawozdania z realizacji planu pracy placówki za rok 2010 w terminie do dnia 31 marca 2011 r.: w 1 (50%) przypadku stwierdzono brak sprawozdania w placówce

prowadzonej przez osobę fizyczną; w 1 (25%) przypadku stwierdzono brak sprawozdania w placówce

prowadzonej przez osobę prawną.

Wyniki kontroli przestrzegania przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem faktycznym wskazują, że w województwie dolnośląskim 4 placówki (66,37 %) prowadzą działalność zgodnie z przepisami prawa w kontrolowanym zakresie.

Dyrektorzy niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli najmniej uchybień popełniają w zakresie planowania pracy.

Odnotowane nieprawidłowości najczęściej dotyczyły przestrzegania ustalonego terminu przedstawienia organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny sprawozdania z realizacji planu pracy placówki za dany rok kalendarzowy.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania zaleceń dyrektorom dwóch kontrolowanych niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli (33,33. %)

Zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania § 25 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 19 listopada 2009r. w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz.U. Nr 200, poz. 1537 z późn. zm.) ustalonego przepisami prawa terminu przedstawiania organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny przez organ prowadzący sprawozdania z realizacji planu pracy placówki za dany rok kalendarzowy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 marca każdego roku.

Wizytatorzy nie sformułowali uwag, wniosków i spostrzeżeń .

Kurator Oświaty nie wydał organom prowadzącym placówki niepubliczne polecenia usunięcia uchybień w funkcjonowaniu placówki zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie oświaty.



120

- Nie sformułowano wniosków, wskazujących na potrzebę wspomagania pracy niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli w zakresie objętym kontrolą.


- Nie określono potrzeb w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego.

2.1.2.8. Kontrola zgodności organizacji pracy bursy z obowiązującymi przepisami prawa.

Celem kontroli było pozyskanie informacji o prawidłowości pracy publicznej bursy w roku szkolnym 2010/2011. Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz. 1767) i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.). Kontrolą objęto 20% publicznych burs w województwie dolnośląskim Kontrola została zrealizowana w terminie 28 czerwca 2011 roku.


Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy organizacja pracy bursy jest zgodna z przepisami prawa.Sprawdzono więc:1) Kto korzysta z burs.2) Czy bursa zapewnia wychowankom opiekę, warunki do nauki, rozwijania

zainteresowań, warunki do nauki i pomoc w nauce, rozwijanie zainteresowań.3) Z kim współpracuje dyrektor i kadra pedagogiczna bursy w sprawowaniu opieki

nad wychowankami.4) Czy powołany został zespół wychowawczy ds. okresowej oceny sytuacji

wychowanków. 5) Czy zespół wychowawczy ds. okresowej oceny sytuacji wychowanków opracował

plan wychowawczy na dany rok szkolny i czy dokonał okresowej analizy i oceny podejmowanych działań wychowawczych.

6) Jak zorganizowana jest w bursie grupa wychowawcza (m.in. liczebność grupy, tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczo – wychowawczych, opiekę nad wychowankami w porze nocnej).

7) Czy bursa prowadzi działalność w okresie ferii szkolnych.

121


W dwóch kontrolowanych bursach wychowankami byli uczniowie szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży. Dyrektorzy obu burs zapewnili wychowankom:

całodobową opiekę, warunki do nauki pomoc w nauce, warunki do rozwijania zainteresowań, warunki umożliwiające uczestnictwo w kulturze, sporcie i turystyce.

Opieka nad wychowankami jest sprawowana przez dyrektora i kadrę pedagogiczną we współpracy z rodzicami, ze szkołą oraz z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Dyrektorzy w kontrolowanych bursach powołali zespoły wychowawcze ds. okresowej oceny sytuacji wychowanków. Skład w/w zespołów wychowawczych był zgodny z przepisami prawa, tj. w dwóch przypadkach powołano przewodniczącego zespołu, wychowawcę grupy wychowawczej oraz pedagoga. W jednej z kontrolowanych burs powołano psychologa i innego specjalistę. Zespoły wychowawcze we wszystkich kontrolowanych bursach opracowały plany wychowawcze na rok szkolny 2010/2011 oraz dokonały okresowej analizy i oceny podejmowanych działań wychowawczych. Liczba wychowanków we wszystkich kontrolowanych grupach wychowawczych w bursach jest zgodna z przepisami rozporządzenia, a opieka nad grupami wychowawczymi została powierzona wychowawcy. W obu kontrolowanych bursach tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczo-wychowawczych z grupami podlegającymi kontroli został ustalony zgodnie z przepisami rozporządzenia.Opiekę nad wychowankami w porze nocnej sprawuje wychowawca oraz osoba niebędąca wychowawcą wskazana przez dyrektora bursy. W okresie ferii szkolnych, jedna skontrolowana bursa, za zgodą organu prowadzącego, prowadziła działalność zapewniając wychowankom zajęcia opiekuńczo – wychowawcze.

Wyniki kontroli prawidłowości pracy publicznej bursy w roku szkolnym 2010/2011 wskazują, że w dwóch skontrolowanych bursach w województwie dolnośląskim organizacja pracy burs w kontrolowanym zakresie jest zgodna z obowiązującym prawem.

6. Zaleceń nie wydano. 7. Na podstawie analizy wyników kontroli nie stwierdzono potrzeby w zakresie

wspomagania dyrektorów oraz w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego.

2.1.2.9. Kontrola zgodności dokumentacji przebiegu działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej w domu wczasów dziecięcych z przepisami prawa.

122

Celem kontroli było pozyskanie informacji o zgodności dokumentacji przebiegu działalności dydaktyczno - wychowawczej prowadzonej w domu wczasów dziecięcych z przepisami prawa.Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz. 1767) i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.).Kontrolą objęto 5 (100%) domów wczasów dziecięcych, funkcjonujących na terenie województwa dolnośląskiego. Kontrola została zrealizowana w terminie od 23 marca 2011 r. do 20 maja 2011 r.

1. Kluczowe zagadnienia kontroli

Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w placówkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy dokumentowanie przebiegu działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej w domu wczasów dziecięcych było zgodne z przepisami prawa.Kontrolą objęto zgodność działalności domów wczasów dziecięcych w zakresie:1) prowadzenia ksiąg wychowanków,2) prowadzenia dzienników zajęć wychowawczych,3) dokumentowania prowadzonych zajęć specjalistycznych,4) przekazywania pisemnej informacji o pobycie wychowanka w placówce dyrektorowi szkoły macierzystej i rodzicom (prawnym opiekunom) wychowanka.


W wyniku kontroli ustalono, że wszystkie kontrolowane domy wczasów dziecięcych prowadziły księgę wychowanków prawidłowo.

Każdy z kontrolowanych domów wczasów dziecięcych prowadził dziennik zajęć wychowawczych dla poszczególnych, kontrolowanych grup wychowanków.

Wykryte nieprawidłowości w zakresie prowadzenia dziennika zajęć wychowawczych dotyczyły rejestracji wychowanków w dziennikach zajęć wychowawczych – 1 (20 %) kontrolowany dom wczasów dziecięcych. Nieprawidłowości te dotyczyły:

123

uwag o wychowanku – 1 (20%) kontrolowany dom wczasów dziecięcych, w tym 5 (20%) kontrolowanych przypadków,

informacji o kontaktach z rodziną wychowanka – 1 (20%) kontrolowany dom wczasów dziecięcych, w tym 5 (20%) kontrolowanych przypadków.

daty i miejsca urodzenia wychowanka – 1 (20%) kontrolowany dom wczasów dziecięcych, w tym 5 (20%) kontrolowanych przypadków,

imion i nazwisk rodziców (prawnych opiekunów wychowanka) – 1 (20%) kontrolowany domów wczasów dziecięcych, w tym 5 (20%) kontrolowanych przypadków,

adresu zamieszkania rodziców wychowanka – 1 (20%) kontrolowany dom wczasów dziecięcych, w tym 5 (20%) kontrolowanych przypadków.

W żadnym z 5 kontrolowanych domów wczasów dziecięcych nie były organizowane zajęcia specjalistyczne i w związku z tym nie były prowadzone dzienniki zajęć specjalistycznych.

Przekazanie pisemnych informacji o pobycie wychowanka w domu wczasów dziecięcych przebiegało zgodnie z przepisami w 2 (40%) kontrolowanych placówkach. Odnotowane w tym zakresie nieprawidłowości dotyczyły:

- Informacji przekazywanych dyrektorowi szkoły macierzystej – 3 (60%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym w zakresie:

bieżących ocen uzyskanych przez wychowanka – 3 (60%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 15 (60 %) kontrolowanych przypadków,

informacji o zachowaniu wychowanka – 2 (40%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 10 (40%) kontrolowanych przypadków,

informacji o kondycji psychofizycznej wychowanka – 2 (40%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 10 (40%) kontrolowanych przypadków.

- Informacji przekazywanych rodzicom (prawnym opiekunom) wychowanka – 3 (60%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym w zakresie:

bieżących ocen uzyskanych przez wychowanka – 3 (60%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 15 (60 %) kontrolowanych przypadków,

informacji o zachowaniu wychowanka – 2 (40%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 10 (40%) kontrolowanych przypadków,

informacji o kondycji psychofizycznej wychowanka – 2 (40%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych, w tym 10 (40%) kontrolowanych przypadków.

Wyniki kontroli zgodności dokumentacji przebiegu działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej w domu wczasów dziecięcych z przepisami prawa w roku szkolnym 2010/2011 wykazują, że 1 (20%) dom wczasów dziecięcych w województwie dolnośląskim prowadzi działalność w kontrolowanym zakresie zgodnie z przepisami prawa.

Odnotowane nieprawidłowości najczęściej dotyczyły:

124

1) prowadzenia dzienników zajęć wychowawczych – 1 (20%) kontrolowany dom wczasów dziecięcych;

2) przekazywania pisemnej informacji o pobycie wychowanka w placówce – 3 (60%) kontrolowane domy wczasów dziecięcych.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania zaleceń dyrektorom 4 kontrolowanych domów wczasów dziecięcych (80%).

Wydane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:

a) Przekazywania po zakończeniu pobytu wychowanka w domu wczasów dziecięcych, pisemnej informacji o bieżących ocenach uzyskanych przez wychowanka, jego zachowaniu oraz kondycji psychofizycznej dyrektorowi szkoły macierzystej wychowanka oraz rodzicom (prawnym opiekunom) wychowanka – § 57 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. z 2005 r. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz. 1767) – 3 zalecenia. b) Wpisywania do dziennika zajęć wychowawczych daty i miejsca urodzenia wychowanka, imion, nazwisk i adresów zamieszkania rodziców/prawnych opiekunów wychowanka oraz uwag o wychowanku – § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 225 z późn. zm. ) – 1 zalecenie.W trakcie przeprowadzonych kontroli nie sformułowano uwag i wniosków.



- Nie sformułowano wniosków, wskazujących na potrzebę wspomagania pracy dyrektorów domów wczasów publicznych w zakresie objętym kontrolą.


125

1) Zaplanować kontrolę w zakresie zgodności funkcjonowania domów wczasów dziecięcych z przepisami prawa, w tym w zakresie realizacji ich celów statutowych.

2) Dostosować przepisy prawa dot. funkcjonowania domów wczasów dziecięcych do faktycznych warunków ich funkcjonowania (ze szczególnym uwzględnieniem realizacji statutowych celów i zadań domów wczasów dziecięcych).

2.1.2.10. Kontrola realizacji prawa dziecka pięcioletniego do rocznego przygotowania przedszkolnego.

Celem kontroli było pozyskanie informacji w zakresie realizacji prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego w roku szkolnym 2010/2011 (przyjmowanie dzieci pięcioletnich do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego na rok szkolny 2010/2011).Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 i Nr 219, poz. 1705).Kontrolą zostały objęte:

publiczne przedszkola, publiczne szkoły podstawowe z oddziałami przedszkolnymi, zespoły szkół (publicznych), w skład których wchodzą przedszkola;

prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, osoby prawne, inne niż jst,

publiczne inne formy wychowania przedszkolnego, niepubliczne przedszkola, niepubliczne inne formy wychowania przedszkolnego, niepubliczne szkoły podstawowe z oddziałami przedszkolnymi,

znajdujące się na obszarze województwa dolnośląskiego Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 11% wskazanych powyżej szkół i placówek.Kontrola została zrealizowana w okresie od 3 czerwca 2011r. do 5 lipca 2011r.


Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w kontrolowanych jednostkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli. Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji, czy realizowane jest prawo dzieci 5 letnich do rocznego przygotowania przedszkolnego. Sprawdzano:

126

1. Zatrudnienie nauczycieli punktów przedszkolnych lub zespołów wychowania przedszkolnego w kontrolowanej jednostce.

2. Sposób ustalenia rekrutacji zgodnie z postanowieniami statutu kontrolowanej jednostki lub postanowieniami organizacji innej formy wychowania przedszkolnego.

3. Czy w kontrolowanej jednostce jest prowadzony rejestr zgłoszeń rodziców o przyjęcie dziecka i w jakiej formie.

4. Liczbę zgłoszeń rodziców ubiegających się, w terminie i po terminie rekrutacji, o przyjęcie dziecka do kontrolowanej jednostki.

5. Rodzaje działań podjętych przez dyrektora wobec dzieci pięcioletnich nieprzyjętych do kontrolowanej jednostki.


Dotyczy przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.

Na 138 (100%) skontrolowanych jednostek w 2 (1,45%) jednostkach są zatrudnieni 2 nauczyciele (2 etaty) punktów przedszkolnych. W kontrolowanych szkołach podstawowych i przedszkolach nie zatrudniono nauczycieli zespołów wychowania przedszkolnego.

W 113 (81,88%) jednostkach publicznych i we wszystkich kontrolowanych jednostkach niepublicznych termin rekrutacji ustalono zgodnie z postanowieniami statutu.

W 138 (100%) kontrolowanych jednostkach jest prowadzony rejestr zgłoszeń rodziców o przyjęcie dziecka.Najczęściej występujące formy rejestrowania zgłoszeń to:1) pisemny rejestr wniosków/kart zgłoszeń (zeszyt, lista, itp.) – 87 (63,04%) kontrolowanych jednostek;2) zbiór kart zgłoszeń – 86 (62,32%) kontrolowanych jednostek;3) elektroniczny rejestr wniosków – 13 (9,42%) kontrolowanych jednostek;

W 138 (100%) kontrolowanych jednostkach, o przyjęcie dziecka w terminie rekrutacji ubiegało się 8690 rodziców, w tym: 2243 rodziców dzieci pięcioletnich (100%). W terminie rekrutacji do kontrolowanych jednostek przyjęto 8159 dzieci, w tym 2243 dzieci pięcioletnich.

W kontrolowanych jednostkach nie stwierdzono przypadku nieprzyjęcia dziecka pięcioletniego w pierwszym terminie rekrutacji.

W 138 (100%) kontrolowanych jednostkach, spośród 170 rodziców dzieci pięcioletnich, ubiegających się o przyjęcie po terminie rekrutacji:

127

przyjęto 167 dzieci, nie przyjęto 3 dzieci.

W 3 (2,17%) kontrolowanych jednostkach publicznych dyrektorzy podjęli działania wobec 3 dzieci pięcioletnich nieprzyjętych do kontrolowanych jednostek.3 dyrektorów przekazało wnioski rodziców do innych jednostek, w których były wolne miejsca.Ponadto 2 dyrektorów przekazało informację o nieprzyjęciu 2 dzieci pięcioletnich do organu prowadzącego.

Wśród kontrolowanych jednostek w 132 (95,65%) nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z przestrzeganiem postanowień statutu w kontrolowanym zakresie. Wykryte w tym obszarze nieprawidłowości w 6 (4,35%) kontrolowanych jednostkach,dotyczyły braku w statucie uregulowań dotyczących przyjmowania dzieci pięcioletnich.

Dotyczy punktów przedszkolnych.

W 23 (88,46%) punktach przedszkolnych termin rekrutacji ustalono zgodnie z postanowieniami organizacji punktu przedszkolnego. W 26 (100%) punktach przedszkolnych jest prowadzony rejestr zgłoszeń rodziców o przyjęcie dziecka.Najczęściej występujące formy rejestrowania zgłoszeń to:1) pisemny rejestr wniosków/kart zgłoszeń (zeszyt, lista, itp.) – 6 (23,08%) punktów przedszkolnych;2) zbiór kart zgłoszeń – 4 (15,38%) kontrolowanych punktów przedszkolnych;

W 26 (100%) kontrolowanych punktach przedszkolnych o przyjęcie dziecka do kontrolowanej jednostki w terminie rekrutacji, ubiegało się 245 rodziców, w tym 75 rodziców dzieci pięcioletnich. W terminie rekrutacji do kontrolowanych punktów przedszkolnych przyjęto 239 dzieci, w tym 75 (100%) dzieci pięcioletnich.

W kontrolowanych jednostkach nie stwierdzono przypadku nieprzyjęcia dziecka pięcioletniego w pierwszym terminie rekrutacji.Wszystkie dzieci pięcioletnie (6) ubiegające się o miejsce w 6 (23,08%) kontrolowanych punktach przedszkolnych w drugim terminie rekrutacji, zostały przyjęte do kontrolowanych jednostek.

Wśród kontrolowanych punktów przedszkolnych, w 23 (88,46%) nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z przestrzeganiem postanowień organizacji punktu przedszkolnego w kontrolowanym zakresie. Wykryte w tym obszarze nieprawidłowości dotyczyły braku w organizacji punktu przedszkolnego uregulowań dotyczących przyjmowania dzieci pięcioletnich – 3 (11,54%) kontrolowane punkty.

128

Dotyczy zespołów wychowania przedszkolnego.

W jednym (100%) kontrolowanym zespole wychowania przedszkolnego termin rekrutacji ustalono zgodnie z postanowieniami organizacji zespołu wychowania przedszkolnego. W kontrolowanym zespole wychowania przedszkolnego jest prowadzony pisemny rejestr wniosków/kart zgłoszeń rodziców o przyjęcie dziecka.

W kontrolowanym zespole wychowania przedszkolnego o przyjęcie dziecka w terminie rekrutacji ubiegało się 25 rodziców, w tym 9 rodziców dzieci pięcioletnich. Wszystkie dzieci; w tym 5 dzieci pięcioletnich, ubiegających się o przyjęcie do kontrolowanego zespołu wychowania przedszkolnego w terminie rekrutacji, zostało przyjętych do kontrolowanej jednostki.

W kontrolowanym zespole wychowania przedszkolnego, rodzice nie ubiegali się o miejsce dla swojego dziecka w drugim terminie rekrutacji.

W kontrolowanym zespole wychowania przedszkolnego stwierdzono nieprawidłowość związaną z przestrzeganiem postanowień organizacji zespołu wychowania przedszkolnego w kontrolowanym zakresie. Wykryte w tym obszarze nieprawidłowości dotyczyły braku w organizacji zespołu wychowania przedszkolnego uregulowań dotyczących przyjmowania dzieci pięcioletnich.

Wyniki kontroli w zakresie realizacji prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego w roku szkolnym 2010/2011 wskazują, że dyrektorzy 165 (100%) kontrolowanych w województwie dolnośląskim przedszkoli, szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi oraz innych form wychowania przedszkolnego realizowali prawo dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego. Nieprawidłowości stwierdzono w: przedszkolach i szkołach – 6 (4,35%) kontrolowanych jednostek; punktach przedszkolnych – 3 (11,54%) kontrolowanych punktów; zespołach wychowania przedszkolnego – 1 (100%) kontrolowany zespół wychowania przedszkolnego.

Analiza wyników kontroli w odniesieniu do przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego pozwala wyłonić obszary działalności dyrektora w zakresie realizowania prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego, których wykonywanie przebiega z najmniejszą liczbą uchybień oraz wskazać takie obszary, których wykonanie sprawia dyrektorom trudności.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości dotyczyły jedynie braku uregulowań prawnych w statutach oraz projektach organizacji wychowania przedszkolnego,

129

tj. braku określenia zasad i terminów rekrutacji dzieci do oddziałów wychowania przedszkolnego – 10 (6,06%).

2.1.2.11. Kontrola prawidłowości nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego.

Celem kontroli było pozyskanie informacji o prawidłowości nadzorowania przez dyrektorów publicznych szkół podstawowych spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego.Podstawę przeprowadzenia kontroli stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 i Nr 219, poz. 1705), a także rozporządzenia Ministra edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej, dydaktycznej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.) i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. Nr 175, poz. 1086)..Kontrolą została przeprowadzona w publicznych szkołach podstawowych, dla których ustalono obwód. Zaplanowano przeprowadzenie kontroli w 10 % wskazanych powyżej szkół i placówek Kontrola została zrealizowana w czerwcu 2011 r.

1. Kluczowe zagadnienia kontroli:Osiągnięcie celu kontroli było uzależnione od uzyskania w szkołach i placówkach dowodów potwierdzających realizację zadań określonych w szczegółowych zagadnieniach zawartych w arkuszu kontroli.

Kluczowym zagadnieniem przedmiotowej kontroli było uzyskanie informacji o skuteczności dyrektorów publicznych szkół podstawowych w sprawowaniu nadzoru nad spełnianiem przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego..

Sprawdzano więc, czy:1) wszystkie dzieci sześcioletnie zamieszkałe w obwodzie szkoły realizują

obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego;2) dyrektorzy przedszkoli i szkół przestrzegają obowiązku powiadamiania

dyrektora szkoły, w obwodzie której mieszka dziecko, o spełnianiu przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego w kierowanej przez nich szkole lub przedszkolu;

130

3) dyrektorzy podejmują działania mające na celu uzyskanie informacji o spełnianiu przez dziecko rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego;

4) szkoły prowadzą zgodnie z przepisami księgi ewidencji dzieci podlegających rocznemu obowiązkowemu przygotowaniu przedszkolnemu;

5) dyrektorzy szkół podejmują działania w przypadku stwierdzenia nierealizowania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego przez dziecko.


W obwodach 83 kontrolowanych publicznych szkół podstawowych zamieszkałych jest 2986 dzieci, spośród których 2277 (76,26%) spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego. W 25 (0,84 %) kontrolowanych przypadkach nie potwierdzono spełniania przez dziecko sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego.Dyrektorzy 47 (56,63%) kontrolowanych szkół zostali powiadomieni przez dyrektorów publicznych i niepublicznych przedszkoli i szkół podstawowych o spełnianiu w ich szkole przez dziecko rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego.W 82 (98,80%) kontrolowanych szkołach dyrektorzy podjęli działania mające na celu uzyskanie przez dyrektora informacji o spełnianiu przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego lub obowiązku szkolnego.Najczęściej dyrektorzy

podejmowali próby nawiązania kontaktu z rodzicami dziecka i uzyskania informacji o spełnianiu obowiązku przez dziecko – 21 kontrolowanych szkół;

przeprowadzali wywiad w środowisku zamieszkania dziecka – 20 kontrolowanych szkół;

kierowali pisemne lub telefoniczne zapytania do dyrektorów innych szkół/przedszkoli – 13 kontrolowanych szkół;

powiadamiali policję – 10 kontrolowanych szkół; stosowali inne działania – 8 kontrolowanych szkół, np.

kontaktowali się z kuratorem sądowym powiadamiali Straż Miejską wysyłali zapytania w formie elektronicznej do dyrektorów innych

szkół.

W 83 (100%) kontrolowanych szkołach jest prowadzona księga ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego zamieszkałych w obwodzie szkoły. W 3 (3,61%) szkołach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie prowadzenia księgi ewidencji.

131

Najczęściej stwierdzano nieprawidłowości polegające na: braku wpisów dotyczących danych osobowych dziecka oraz rodziców –

2 kontrolowane szkoły; braku wpisów dotyczących informacji o przedszkolu lub oddziale

przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego, w którym dziecko spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego – 1 kontrolowana szkoła.

W przypadkach niespełniania przez dzieci rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego, dyrektorzy 18 kontrolowanych szkół podejmowali działania, do których najczęściej należały:

korespondencja z rodzicami, przypomnienia, upomnienia – 13 kontrolowanych szkół;

telefoniczne lub bezpośrednie rozmowy z rodzicami o charakterze przypomnienia o obowiązku – 7 kontrolowanych szkół;

złożenie wniosku o wszczęcie postępowania administracyjnego – 1 kontrolowana szkoła; inne działania – 12 kontrolowanych szkół, to:

wywiad środowiskowy powiadomienie policji zapytanie w formie elektronicznej do dyrektorów innych szkół.

Spośród 2986 dzieci sześcioletnich zamieszkałych w obwodach kontrolowanych szkół 125 dzieci (4,19%) rozpoczęło naukę w klasie pierwszej. W kontrolowanych szkołach rozpoczęło naukę w klasie pierwszej 57 dzieci zamieszkałych poza ich obwodami.

Analiza wyników kontroli wskazuje, iż dyrektorzy 80 (96,39%) kontrolowanych szkół prawidłowo nadzorują spełnianie przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego lub obowiązku szkolnego.Odnotowane nieprawidłowości w kontrolowanym zakresie najczęściej dotyczyły:

braku wpisów dotyczących danych osobowych dziecka oraz rodziców braku wpisów dotyczących informacji o przedszkolach lub oddziale

przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego, w którym dziecko spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego.


Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół 3 zaleceń. Zalecenia wydano dyrektorom 3 (3,61 %) kontrolowanych szkół.

132

Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do przestrzegania:

a) prawidłowego dokonywania wpisów w księdze ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi, o którym mowa w § 14 ust 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 2572 z późn. zm.) oraz w § 3a ust. 2 rozporządzenia MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2003 r. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.) – 2 zalecenia

b) kontrolowania i dokumentowania spełniania przez dzieci rocznego przygotowania przedszkolnego (art.14 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Dz.U. z 2004 r. Nr 2572 z późn. zm.) – 1 zalecenie

Wizytatorzy w uwagach i wnioskach najczęściej zwracali uwagę na to, że:a) rodzice przebywający z dziećmi za granicą często nie informują

dyrektorów szkół o spełnianiu przez dzieci obowiązkowego przygotowania przedszkolnego

b) występują problemy z ustaleniem adresu dzieci przebywających z rodzicami za granicą.

Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły nieprawidłowości związanych z prowadzeniem księgi ewidencji. Często wynikają one z braku możliwości nawiązania kontaktu z rodzicami dzieci przebywającymi za granicą kraju, a zameldowanymi w obwodzie kontrolowanej szkoły.

4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli: 1. wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek,

określające zakres wspomagania:

Nie sformułowano wniosków.2. wskazujące na potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego:

Nie sformułowano wniosków.

2.1.3. Wnioski z kontroli planowych

a) wynikające z analizy wyników kontroli:– wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek,

określające zakres wspomagania,

133

Zorganizować szkolenie dla dyrektorów w zakresie udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej przez szkołę, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji nauczania indywidualnego, w tym ustalania na podstawie orzeczenia PPP formy i zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej.

– wskazujące na potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego;Zaplanować kontrolę w zakresie zgodności funkcjonowania domów wczasów dziecięcych z przepisami prawa, w tym w zakresie realizacji ich celów statutowych.

– wskazujące na potrzebę zmiany w przepisach prawa;Dostosować przepisy prawa dot. funkcjonowania domów wczasów dziecięcych do faktycznych warunków ich funkcjonowania (ze szczególnym uwzględnieniem statutowych celów i zadań dwd).

b) dotyczące organizacji kontroli.

1) Narzędzia kontroli: arkusz kontroli, instrukcja wypełniania arkusza oraz arkusz zbiorczy kontroli, powinny być udostępniane kontrolującym przed rozpoczęciem kontroli.

2) Arkusz zbiorczy kontroli powinien być spójny z arkuszem kontroli.3) Należy usprawnić pracę platformy kontroli tak, by kontroler:

- mógł na bieżąco wprowadzać wyniki kontroli,- miał stały podgląd wyników zbiorczych kontroli,- mógł wykorzystywać dane z platformy do przygotowywania opracowań zbiorczych.

134

2.2. Kontrola doraźna

W roku szkolnym 2010/2011 pracownicy Kuratorium Oświaty we Wrocławiu przeprowadzili 180 kontroli doraźnych w 180 szkołach i placówkach, spośród 4064 nadzorowanych. Kontrole te zostały przeprowadzone w szkołach i placówkach kierowanych przez 180 dyrektorów szkół i placówek. W poniższej tabeli przedstawiono informację o obszarach, w jakich kontrole doraźne zostały przeprowadzone w roku szkolnym 2010/2011.

Obszary funkcjonowania szkół i placówek będące przedmiotem kontroli*:

Liczba kontroli w:

prze

dszk

olac

h

szkołach dla dzieci i młodzieży

szko

łach

dla

dor

osły

ch

plac

ówka

ch

RA

ZEM

szko

łach

po

dsta

wow

ych

gim

nazj

ach

szko

łach

po

nadg

imna

zjal

nych

zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami 1 1 2 1 5

realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania 1 2 2 1 6

przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz prowadzenia egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego i obowiązku nauki

5 10 1 1 17

przestrzeganie statutu szkoły lub placówki 2 2 4 przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia 0 zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

1 1

przestrzeganie przez szkolę niepubliczną przepisów art. 7 ust. 3 ustawy o systemie oświaty

3 5 25 28 54 115

inne 40 27 4 5 10 86* W przypadku kontroli obejmujących zagadnienia z wielu obszarów należy ją wskazać przy każdym obszarze, którego dotyczy kontrola.

2.2.2. Informacje dotyczące organizacji i przeprowadzania kontroli doraźnych w zakresie:

Przyczyną zarządzenia przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty kontroli doraźnej w szkole lub placówce było:- stwierdzenie potrzeby przeprowadzenia w tej szkole lub placówce działań nieujętych w planie nadzoru pedagogicznego- wyniki dotychczas sprawowanego nadzoru pedagogicznego nad szkołą lub placówką - wniosek podmiotu zewnętrznego wnioskującego o zarządzenie kontroli. Podmioty wnioskujące o przeprowadzenie w roku szkolnym 2010/2011 kontroli doraźnych w szkołach lub placówkach przedstawiono w poniższej tabeli.

135

Liczba kontroli doraźnych przeprowadzonych

Liczba kontroli w:

prze

dszk

olac

h

szkołach dla dzieci i młodzieży

szko

łach

dla

dor

osły

ch

plac

ówka

ch

RA

ZEM

szko

łach

po

dsta

wow

ych

gim

nazj

ach

szko

łach

po

nadg

imna

zjal

nych

a) na wniosek, prośbę, w związku z informacją pozyskaną od:

organu prowadzącego szkołę lub placówkę 1 4 5 MEN 1 1 prokuratury 0 Rzecznika Praw Obywatelskich 0 rodziców 0 uczniów 0 nauczycieli 0 Rzecznika Praw Dziecka 0 innych podmiotów 1 1 4 6b) na skutek stwierdzenia przez Kuratora Oświaty potrzeby przeprowadzenia kontroli doraźnej

41 29 17 71 10 168

RAZEM KONTROLI DORAŹNYCH 0 41 31 18 80 10 180

O przydzieleniu do przeprowadzenia kontroli doraźnej wizytatora (zespołu wizytatorów o określonej liczbie członków) decydowały takie czynniki, jak: :

specyfika i zakres przedmiotu kontroli; doświadczenie wizytatorów wskazanych do przeprowadzenia kontroli; wielkość kontrolowanej szkoły/placówki (liczba oddziałów, uczniów, członków

rady pedagogicznej);

Przeprowadzając kontrole doraźne wizytatorzy przestrzegali przepisów rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego, co zaprezentowano w tabeli.

1.

Liczba kontroli doraźnych, w tym:a) przeprowadzonych przez:

● jedną osobę 140

● zespół dwuosobowy 31

● zespół więcej niż dwuosobowy 0

RAZEM KONTROLI DORAŹNYCH 180b) przeprowadzonych na podstawie imiennych upoważnień. 180

2.

Liczba sporządzonych przez kontrolujących protokołów kontroli:a) w terminie 7 dni od dnia zakończenia kontroli 180

b) w terminie dłuższym niż 7 dni od dnia zakończenia kontroli. 0

RAZEM PROTOKOŁÓW 180

Dolnośląski Kurator Oświaty nadzoruje realizację zadań związanych z organizowaniem i przeprowadzaniem kontroli doraźnych.

136

Dolnośląski Kurator Oświaty zarządza przeprowadzenie kontroli doraźnej w przypadku:– kontroli realizacji zaleceń wydanych szkołom/placówkom w wyniku

sprawowanego nadzoru pedagogicznego;– dokonania zmian w danych zgłoszonych do ewidencji przez szkoły niepubliczne

o uprawnieniach szkoły publicznej;– konieczności sprawdzenia, w terminie do 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia

działalności przez szkołę niepubliczną posiadającą uprawnienia szkoły publicznej, czy szkoła spełnia wymogi określone w art. 7 ust. 3 ustawy o systemie oświaty;

– ubiegania się o nadanie uprawnień szkoły publicznej przez szkołę niepubliczną w trakcie działalności;

– stwierdzenia nieprawidłowości podczas realizacji kontroli planowej w zakresie nieobjętym kontrolą;

– stwierdzenia nieprawidłowości podczas realizacji ewaluacji;– stwierdzenia nieprawidłowości podczas innych czynności dokonywanych

w szkole/placówce np. postępowanie skargowe, dokonywanie oceny pracy;– w przypadku wskazania przez inne podmioty ewentualnych nieprawidłowości.

Dolnośląski Kurator Oświaty zlecał przeprowadzenie kontroli Dyrektorowi Wydziału Nadzoru Pedagogicznego. Dyrektor Wydziału Nadzoru Pedagogicznego – w uzgodnieniu z Kierownikami Oddziałów - przydzielał przeprowadzenie kontroli wizytatorom, oraz nadzorował zgodność przebiegu kontroli z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

W roku szkolnym 2010/2011, żaden z dyrektorów szkół i placówek nie skorzystał z prawa określonego § 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego tj. nie odmówił, podpisania protokołu kontroli. Do Kuratora Oświaty wpłynęło 6 zastrzeżeń do protokołów kontroli doraźnych zgłoszonych przez dyrektorów kontrolowanych szkół/ placówek zgodnie z § 16 ust. 1 rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego. Kurator Oświaty :

- stwierdził zasadność zgłoszonych zastrzeżeń : o w części – w 1 przypadku ; dokonał zmian w protokole kontroli,

zgodnie z § 16 ust. 3 ww. rozporządzenia, w 1 przypadku, sporządził i przekazał dyrektorowi szkoły, na podstawie § 16 ust. 4

rozporządzenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania protokołu stanowisko wobec 5 nieuwzględnionych zastrzeżeń.

W związku ze stwierdzeniem w części zasadności zastrzeżeń Dolnośląski Kurator Oświaty w celu wyeliminowanie występowania zjawiska w przyszłości zobowiązał Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego do przeprowadzenia rozmowy wyjaśniającej z wizytatorami przeprowadzającymi kontrolę. Dyrektor przeprowadził rozmowę z wizytatorami.

137

Do Dolnośląskiego Kuratora Oświaty nie wpłynęły skargi na wizytatorów na przeprowadzanie kontroli doraźnych.

2.2.3. Wyniki kontroli doraźnych

Obszary funkcjonowania szkół i placówek będące przedmiotem kontroli

Liczba zaleceń

zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami

7

realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania

6

przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz prowadzenia egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego i obowiązku nauki

11

przestrzeganie statutu szkoły lub placówki 5 przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia 0zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

2

przestrzeganie przez szkolę niepubliczną przepisów art. 7 ust. 3 ustawy o systemie oświaty

124

inne – dokumentacja przebiegu nauczania 25RAZEM 180

Zalecenia najczęściej wskazywały na niezgodność funkcjonowania szkól i placówek z przepisami prawa w zakresie: – I obszar – przestrzeganie przez szkolę niepubliczną przepisów art. 7 ust. 3

ustawy o systemie o prowadzenie dokumentacji przebiegu nauczania

– II obszar działalność szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznycho brak zaświadczeń o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych-

zgodnych ze stanem faktycznym o brak w dokumentacji osobowej słuchaczy - zaświadczeń lekarskich

o przeciwwskazaniach do kształcenia w danym zawodzie Ponadto w pojedynczych przypadkach w szkołach publicznych zalecenia dotyczyły

a) prowadzenia księgi uczniów b) prowadzenia arkuszy ocen – niezgodnie z obowiązującymi przepisami c) wypełniania dzienników lekcyjnych ( wpisywania ocen semestralnych

2.2.4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli doraźnych:

1. wskazujące na potrzeby w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek, określające zakres wspomagania:1) kontynuowanie wspomagania dyrektorów szkół niepublicznych w zakresie

spełniania wymogów określonych w art. 7 ust. 3 2) zorganizowanie konferencji dla dyrektorów niepublicznych szkół dla

młodzieży w zakresie organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej

138

2. wskazujące na potrzeby w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego:1) uwzględnić w tematyce kontroli planowych kontrolę szkół niepublicznych

w zakresie prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania.

139

3. Wspomaganie

3.1. Organizacja i realizacja wspomagania

3.1.1. Informacje o wspomaganiu szkół i placówek opisujące działania Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w zakresie:

1) Przygotowywania i podawania do publicznej wiadomości na stronie internetowej Kuratorium analiz wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli:

a) Przyjęty w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu sposób dokonywania analizy wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego obejmuje:– analizy bieżące – bieżąca analiza raportów, wyników ewaluacji, bieżąca

analiza statystyczna przeprowadzonych kontroli planowych i doraźnych, bieżąca analiza zaleceń w ramach przeprowadzonych kontroli,

– analizy problemowe – w odniesieniu do obszarów realizowanych ewaluacji, tematów kontroli planowych oraz tematycznie powiązanych ze sobą kontroli doraźnych,

– całościowe – obejmujące wyniki przeprowadzonych wszystkich kontroli i ewaluacji,

– podsumowujące – formułowanie wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty na podstawie wyników

z analiz problemowych i całościowych– analizy wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych.

Analiza bieżąca i całościowa wyników ewaluacji uwzględnia: typ szkoły, warstwę, lokalizację (powiat, gmina), kryteria w odniesieniu do charakterystyki, wymagania, obszaru.

Analiza bieżąca wyników kontroli obejmuje typ szkoły, lokalizację, wydane zalecenia w odniesieniu do rodzaju i tematyki kontroli.

Analizy dokonywane są zgodnie z obowiązującymi w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu zasadami:

– opracowywanie miesięcznych zestawień ilościowych dotyczących przeprowadzonych ewaluacji (z podziałem na całościowe i problemowe) i kontroli wg tematów,

– po zakończeniu kontroli koordynatorzy opracowują ilościowe wyniki kontroli oraz analizują wydane zalecenia, uwagi i wnioski a także spostrzeżenia wizytatorów przeprowadzających kontrole,

140

– w trakcie roku szkolnego analizowane są na bieżąco wyniki ewaluacji na poziomie kryteriów, w miarę pojawiania się wyników ewaluacji na platformie SEO,

– całościowego podsumowania wyników ewaluacji i kontroli dokonuje się na podstawie analiz problemowych,

– opracowanie analizy podsumowującej odbywa się zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej.

b) Obszary, w których dokonano analizy wyników sprawowanego w roku szkolnym 2010/2011 nadzoru pedagogicznego.

W roku szkolnym 2010/2011 Dolnośląski Kurator Oświaty dokonał analizy wyników kontroli, ewaluacji i działań podjętych w wyniku wspomagania szkół i placówek.Analiza wyników kontroli została przeprowadzona w zakresie poszczególnych tematów kontroli oraz typów szkół i placówek podlegających kontroli.Analiza wyników ewaluacji dotyczyła wszystkich obszarów odrębnie dla szkół i przedszkoli.

c) Sposoby podania analiz do publicznej wiadomości.

Wyniki analizy problemowej i całościowej oraz wnioski z nadzoru pedagogicznego zamieszczane są na stronie internetowej Kuratorium Oświaty we Wrocławiu. Wyniki analizy problemowej i całościowej przekazywane są dyrektorom szkół podczas konferencji.Analizy bieżące nie są publikowane. Są natomiast wykorzystywane do poprawy jakości nadzoru pedagogicznego i omawiane z wizytatorami podczas narad (średnio raz na dwa miesiące).

Sposób dokonywania analiz i wniosków:

Wyniki analizy problemowej i całościowej dotyczące poszczególnych tematów kontroli i wybranego obszaru ewaluacji szkół/placówek przekazywane są dyrektorom szkół w ostatnim tygodniu sierpnia każdego roku szkolnego.Wyniki analizy całościowej i podsumowującej oraz wnioski z nadzoru pedagogicznego publikowane są na stronie internetowej. Analizy kontroli dokonywane są w odniesieniu do poszczególnych tematów z podziałem na typy szkół i placówek podlegających kontroli oraz w oparciu o zalecenia wydane dyrektorom szkół/placówek.Analizy ewaluacji dokonywane są w oparciu o szczegółowe wyniki ewaluacji na poziomie kryteriów, charakterystyk, wymagań z uwzględnieniem poziomów ich spełnienia. Do tego celu tworzone są książki kodowe dla poszczególnych kryteriów oraz zestawienia poziomów spełnienia poszczególnych wymagań i spełnienia poszczególnych kryteriów.

141

Do opracowania analizy kontroli w zakresie danego tematu wykorzystywane są arkusze poszczególnych kontroli i dane zgromadzone na platformie Systemu Ewaluacji Oświaty. Na tej podstawie powstają zbiorcze arkusze poszczególnych kontroli.Przy opracowywaniu analizy wyników ewaluacji wizytatorzy korzystają z wyników poszczególnych ewaluacji znajdujących się na platformie Systemu Ewaluacji Oświaty.

Analizy problemowej wyników kontroli dokonują koordynatorzy poszczególnych kontroli wyznaczeni przez Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego. W przypadku kontroli o dużej próbie badawczej analiza dokonywana jest we współpracy z wizytatorami odpowiedzialnymi za zbieranie informacji zbiorczych w oddziałach. po jej zakończeniu. Analizy wyników ewaluacji (bieżącej, problemowej, całościowej i podsumowującej) dokonuje dwóch wizytatorów, którym przydzielono to zadanie w ramach stałych obowiązków oraz socjolog edukacji zatrudniony w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu. Na bieżąco dokonywana jest analiza ilościowa pod kątem realizacji miesięcznych planów.

Wnioski z nadzoru pedagogicznego oraz wyniki monitorowania szkół i placówek przedstawiane są dyrektorom podczas konferencji podsumowujących rok szkolny. W roku szkolnym 2010/2011 przeprowadzono dodatkowo konferencje dla dyrektorów szkół niepublicznych posiadających uprawnienia szkoły publicznej, podczas których przedstawiono wnioski z kontroli szkół niepublicznych. Oprócz konferencji poświęconych podsumowaniu nadzoru pedagogicznego w każdym roku szkolnym przeprowadzane są konferencje wynikające z potrzeb szkół i placówek. Ogółem w roku szkolnym 2010/2011 przeprowadzone zostały 22 konferencje.

2) Upowszechniania przykładów dobrych praktyk:

1. Sposób pozyskiwania (wyłaniania, wybierania) przykładów dobrej praktyki

W Kuratorium Oświaty we Wrocławiu opracowana została szczegółowa procedura regulująca pozyskiwanie i opiniowanie przykładów dobrych praktyk oraz ich upowszechnianie. Procedura przewiduje, iż każdy przykład opisany zostanie przez dyrektora szkoły według jednolitego wzoru.

Inicjatywa zgłoszenia dobrej praktyki pochodzić może również od wizytatora lub przedstawiciela organu prowadzącego, lecz również w takim przypadku wymagany jest opis, dokonany przez dyrektora szkoły/placówki. Wymagana jest też zgoda dyrektora na publikację opisu na stronie internetowej Kuratorium.

142

2. Przyjęte w Kuratorium zasady uznawania działań szkół i placówek za dobre praktyki, godne upowszechniania

Za przykłady warte upowszechnienia uznawane są takie działania, które nie należą do standardowych, powszechnie spotykanych w szkołach rozwiązań, ale jednocześnie prowadzą do podniesienia efektów nauczania oraz służą skuteczności pracy wychowawczej.

Działania szkół zostały w tym celu pogrupowane w trzech kategoriach: dydaktyka, wychowanie i opieka oraz organizacja. Przykładowe działania to:

niestandardowe sposoby realizacji zagadnień, objętych podstawami programowymi kształcenia;

realizacja problematyki wykraczającej poza podstawy programowe kształcenia, lecz mieszczącej się w celach i zadaniach szkoły;

działania poprawiające bezpieczeństwo uczniów, nie naruszające jednocześnie ich swobody i praw ucznia;

działania wspierające rodziców oraz wykorzystujące ich aktywność na rzecz szkoły;

budowanie systemu partnerskiej współpracy szkoły ze środowiskiem na rzecz realizacji celów szkoły (wolontariat, system praktyk uczniowskich, edukacja kulturalna i in.);

Opis prowadzonych działań zawiera m.in. informację o uzyskanych w ich wyniku rezultatach i wnioski dotyczące realizacji, dyrektor szkoły dołączyć może również swe spostrzeżenia a także informacje o napotykanych trudnościach.

Każdy ze zgłoszonych przykładów podlega opiniowaniu przez wizytatora, wyznaczonego przez dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego. Po uzyskaniu pozytywnej opinii wizytatora dyrektor Wydziału Nadzoru Pedagogicznego podejmuje decyzję o zamieszczeniu przykładu na stronie internetowej Kuratorium Oświaty.

3. Przyjęte w Kuratorium sposoby upowszechniania

Opis dobrych praktyk, zakwalifikowanych do upowszechnienia, zamieszczany jest na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w zakładce Dobre Praktyki. Każdy przykład od momentu publikacji znajduje się w tym miejscu przez 1 rok. Po tym terminie opis jest dostępny w archiwum strony.

Ponadto na platformie e-learningowej Kuratorium Oświaty prowadzony jest moduł o nazwie „Dobre praktyki”, gdzie szczegółowo omawiane są najbardziej

143

interesujące przykłady i gdzie zamieszczane są dodatkowe informacje i wyjaśnienia dla szkół zainteresowanych realizacją takich działań.

Wybrane przypadki działań wartych upowszechnienia przedstawiane są również na naradach i konferencjach, organizowanych przez Kuratorium Oświaty.

4. Zaproponowanie przykładów dobrych praktyk (najwyżej trzech) do szerszego upowszechnienia

„Detektywi na lekcji, czyli o muzyce średniowiecznej” – nieszablonowy scenariusz lekcji muzyki dla klasy I gimnazjum;

„Projekt współpracy międzynarodowej przedszkola w ramach programu eTwinning” – opis współpracy przedszkola z partnerami zagranicznymi;

„Ratujemy i uczymy ratować” – kurs pierwszej pomocy w szkole podstawowej.

5. Sposoby wykorzystania dobrych praktyk w działaniach wspomagających

Podstawowym sposobem wykorzystania dobrych praktyk jest ich upowszechnienie.

3) W Kuratorium Oświaty we Wrocławiu wykorzystanie ewaluacji w procesie doskonalenia jakości działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek promowane jest podczas konferencji organizowanych dla dyrektorów szkół i placówek.

W Kuratorium Oświaty we Wrocławiu analizowanie są informacje o działalności szkół i placówek uzyskiwane w wyniku ewaluacji w celu wyłonienia obszarów, zagadnień, których funkcjonowanie ma szanse ulec poprawie na skutek ich zbadania w czasie ewaluacji. Ewaluatorzy wskazują w raportach przykłady działań w zakresie ewaluacji wewnętrznej warte upowszechnienia. Pozyskiwane zostają informacje ze szkół objętych ewaluacją o tym, czy i w jaki sposób szkoła wykorzystała wyniki ewaluacji zewnętrznej. Wizytatorzy dokonują analizy i zestawienia ilościowego stopnia spełniania wymagań w poszczególnych obszarach według typów szkół i placówek.W roku szkolnym 2010/2011 promowana była, poprzez szkolenia organizowane w ramach grantów Dolnośląskiego Kuratora Oświaty, tematyka związana z ewaluacją np. Ewaluacja wewnętrzna i wykorzystanie jej wyników do podniesienia jakości pracy szkoły, Edukacyjna Wartość Dodana - Interpretacja i wykorzystanie do modyfikacji pracy szkoły.

4) W Kuratorium Oświaty we Wrocławiu organizowane są konferencje i narady dla dyrektorów szkół i placówek. Tematykę ustala się na podstawie:

144

– kierunków polityki oświatowej państwa wskazanej przez MEN na dany rok szkolny,

– wniosków z nadzoru pedagogicznego za poprzedni rok szkolny,– badania potrzeb doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Przy organizacji konferencji i narad współpracowano między innymi z: uczelniami wyższymi: Uniwersytetem Ekonomicznym, Politechniką

Wrocławską, Akademią Medyczną, placówkami doskonalenia nauczycieli, tj.: Dolnośląskim Ośrodkiem

Doskonalenia Nauczycieli, Wrocławskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Powiatowym Centrum Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego,

Stowarzyszeniami; KARAN, URIN, TRATWA, ALERT, NOWA RODZINA, Fundacjami: Hobbit, Świat z Uśmiechem, Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, Policją ( Komedą Wojewódzką oraz jednostkami powiatowymi), Państwową Strażą Pożarną ( Komedą Wojewódzką oraz jednostkami

powiatowymi), Pogotowiem Ratunkowym we Wrocławiu, Wojewódzkim Inspektoratem Transportu Drogowego (jednostki: Wrocław,

Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych), Wojewódzkimi Ośrodkami Ruchu Drogowego (Wrocław, Jelenia Góra,

Legnica, Wałbrzych), Sądem okręgowym, Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego i Urzędem

Wojewódzkim.

Poniższe zestawienie zawiera informacje o konferencjach i naradach przeprowadzonych w roku szkolnym 2010/2011 w województwie dolnośląskim.

Lp.

Zakres tematyczny Typ szkoły/

rodzaj placówki

Liczba szkoleń

Adresaci

Liczba uczestników

konfe-rencje

nara-dy

inne

1 Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia

Szkoły Podstawowe, Gimnazja, Szkoły Ponadgimnazjalne, placówki oświatowe

1 Dyrektorzy, pedagodzy, psycholodzy szkół i placówek oświatowych,przedstawiciele samorządów

500

2 Bezpieczeństwo w szkole

SP, GIM, pnadgim.

1 8 Dyrektorzy i pedagodzy wszystkich typów szkół i placówek, przedstawiciele

750

145

3 Zmiany w przepisach prawa oświatowego

Szkoły niepubliczne wszystkich typów

2 Dyrektorzy i osoby prowadzące szkoły niepubliczne

300

4 Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazja, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne..

33 Dyrektorzy, pedagodzy, psycholodzy szkół i placówek oświatowych, poradni psychologiczno-pedagogicznych,przedstawiciele samorządów

3400

5 Edukacja europejska

Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazja, Szkoły Ponadgimnazjalne

3 Nauczyciele i dyrektorzy, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego.

191

6 Rok talentów Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazja, Szkoły Ponadgimnazjalne

1 4 Dyrektorzy nauczy nauczyciele szkół wszystkich typów

600

7 Nadzór pedagogiczny

Wszystkie typy szkół i placówek

9 dyrektorzy szkół i placówek publicznych i niepublicznych oraz przedstawiciele organów prowadzących

2500

8 Szkolnictwo zawodowe

Ponadgimnazjalne szkoły i placówki zawodowe

8 10 Dolnośląski Kurator Oświaty, Wojewoda,, eksperci MEN, dyrektorzy, nauczyciele, przedstawiciele jst, przedstawiciele ośrodków doskonalenia nauczycieli, przedstawiciele zagranicznych instytucji zagranicznych

402

9 InneRegionalna konferencja – Jak podnosić

Gimnazja, Szkoły Ponadgimnazjalne,

1 Dyrektorzy i nauczyciele gimnazjów, szkół ponadgimnazjalny

100

146

jakość edukacji –raport PISA

ch, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego

– Informacja na temat przeprowadzonych szkoleń i materiały konferencyjne z niektórych konferencji zamieszczane są na stronie internetowej Kuratorium Oświaty we Wrocławiu.

Kuratorium Oświaty we Wrocławiu do współpracy z dyrektorami szkół i placówek wykorzystuje narzędzia kształcenia na odległość. Od stycznia 2008 roku prowadzona jest platforma informacyjno-komunikacyjna Kuratorium, oparta o program Moodle. Początkowo obejmowała szkoły i placówki w wybranych powiatach województwa dolnośląskiego. Od maja 2010 roku otwarta jest dla zainteresowanych w całym województwie. Aktywne uczestnictwo w jej pracach wymaga zarejestrowania i dotyczy głównie dyrektorów szkół i wizytatorów Kuratorium. Do końca roku szkolnego 2010/2011 zarejestrowanych zostało na niej 313 osób.Przeznaczeniem platformy jest wspomaganie dyrektorów poprzez zamieszczanie informacji o zmianach w prawie oświatowym, interpretacji obowiązujących przepisów, materiałów szkoleniowych i konferencyjnych. Platforma daje też możliwość wymiany uwag i doświadczeń pomiędzy uczestnikami.

147

Wnioski z działalności wspomagającej Dolnośląskiego Kuratora OświatyWnioski:

a) Objąć indywidualnym wspomaganiem szkoły, które uzyskały niski poziom spełnienia wymagania;

b) Wzmocnić wspomaganie szkół i placówek w zakresie problematyki wyłonionej w obszarze Procesy zachodzące a szkole lub placówce poprzez kryteria, których spełnienie sprawiało trudności dolnośląskim szkołom i przedszkolom .

c) Kontynuować organizację konferencji na temat zmian w prawie oświatowym. Przeprowadzić konferencje na temat zmian w ustawie o systemie oświaty i projektach aktów wykonawczych do ustawy w zakresie szkolnictwa zawodowego.

d) Wśród form doskonalenia zlecanych do realizacji przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty uwzględnić szkolenia nt.:

zasad pisania programów nauczania, współpracy szkoły i przedszkola z rodzicami, sposobów motywowanie uczniów do nauki, dokonywania analizy jakościowej w pracy szkół i sposobów jej wykorzystywania.

Podsumowanie

Obszary funkcjonowania systemu oświaty, których zdiagnozowanie, rozpoznanie jest konieczne w ramach nadzoru pedagogicznego i monitorowania:

wdrażanie nowej podstawowy programowej kształcenia ogólnego i zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych;

pomoc psychologiczno – pedagogiczna.Obszarem funkcjonowania szkół i placówek, który proponuje się objąć wspomaganiem jest organizacja procesów edukacyjnych.Należy kontynuować doskonalenie systemu nadzoru pedagogicznego w zakresie przeprowadzania i wykorzystania ewaluacji wewnętrznej do poprawy jakości pracy szkoły.

148

· Web viewUczniowie podkreślają znaczenie, jakie w tej sprawie ma osobowość nauczyciela...

Documents

Transcript of · Web viewUczniowie podkreślają znaczenie, jakie w tej sprawie ma osobowość nauczyciela...