ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE NARZĄDU ŻUCIA

W SKŁAD UKŁADU STOMATOGNATYCZNEGO

WCHODZĄ:• Jama ustna wraz z jej zawartością• Szczęka• Żuchwa• Staw skroniowo- żuchwowy• Mięsnie żucia• Mięśnie mimiczne• Gruczoły ślinowe

Narząd żucia stanowi funkcjonalną jedność z całym organizmem

Charakterystycznym tylko dla układu ruchowego narządu żucia elementem jest to, że na czynność mięśni tego układu mają wpływ receptory wychodzące ze:

• stawów skroniowo-żuchwowych; • zębów; • przyzębia.

W układzie ruchowym narządu żucia są 3 stawy:

• Staw skroniowo-żuchwowy.

• Staw zębowo-zębodołowy, to z jednej strony powierzchnia korzenia a z drugiej ściana zębodołu. Pomiędzy nimi możliwe są określone ruchy dzięki elastyczności przyzębia.

• Staw zębowo-zębowy (międzyzębowy). Czynność tego stawu określają wzajemne kontakty powierzchni zwarciowych zębów górnych i dolnych (tj. zębów przeciwstawnych).

Tylko staw skroniowo-żuchwowy jest stawem z anatomicznego punktu widzenia. Pozostałe są uzasadnione z fizjologicznego

punktu widzenia (ponieważ oba te stawy powodują za

pośrednictwem proprioreceptorów przyzębia

pobudzanie czynności odpowiednich mięśni).

Uszkodzenie stawów doprowadza do upośledzenia czynności

mięśni związanych z narządem żucia, ale również nieprawidłowa czynność mięśni doprowadza do

zaburzenia w stawach. Zaburzenia mięśniowe mogą być skutkiem wzmożonego napięcia

tych mięśni pochodzenia centralnego

Długotrwałe zmiany czynnościowe prowadzą do zmian organicznych w poszczególnych elementach układu

ruchowego narządu żucia czyli dysfunkcji.

Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane:

• przez czynniki miejscowe zlokalizowane w poszczególnych stawach;

• przez czynniki ogólne.

1. Zaburzenie zwarcia w stawie zębowo-zębowym, są one następujące: • przemieszczenie zębów (utrata punktów

stycznych, wyrzynanie zębów mądrości, częściowa utrata uzębienia), przemieszczenie zębów w stronę luki, wydłużenie się zębów;

• nieprawidłowości zgryzowe i zębowe (zęby ustawione poza łukiem, zgryz przemieszany);

• błędne leczenie protetyczne czy ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia;

• urazy stawu skroniowo-żuchwowego; • złamania żuchwy czy szczęki (główna miejscowa

przyczyna parafunkcji zwarciowych).

2. Zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym, zaburzenia w ułożeniu głów żuchwy, zaburzenia czynności krążków stawowych.

3. Czynniki miejscowe sprzyjające powstawaniu parafunkcji niezwarciowych (nawyki ruchowe w obrębie narządu żucia przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych).

4.Zaburzenia w stawie zębowo-zębodołowym:

-stany zapalne; -rozchwianie zębów; -obrzęk brodawki (błądzenie języka w tej okolicy); -ostre brzegi ubytków, wypełnień, prac protetycznych - parafunkcje języka; -zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.

5. Długotrwałe nawykowe żucie po jednej stronie

•asymetryczna czynność mięśni;

•obciążenie stawu skroniowo-żuchwowego po tej stronie.

6. Utrwalona, nieprawidłowa pozycje mięśni z przemieszczeniem żuchwy do boku lub do przodu.

Czynnik psychiczny jest głównym czynnikiem ogólnym wpływającym na funkcje narządu żucia. Napięcie psychiczne powoduje zwiększenie intensywności uprawiania określonych nawyków.

Ze zdenerwowania: • zaciskamy, zgrzytamy zębami; • ogryzamy paznokcie; • nagryzamy obce przedmioty.

OBJAWY ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH

NARZĄDU ZUCIA

1.W obrębie stawu zębowo-zębowego:

• patologiczne starcie zębów;

• dodatnie testy zwarciowe, zaciskania i/lub zgrzytania zębami.

2. W obrębie stawu zębowo-zębodołowego:

• rozchwianie pojedynczych zębów; • rozchwianie grupy zębów; • przemieszczenie zębów; • odsłonięcie pojedynczych szyjek

zębów lub grup zębowych; • przerost kości zębodołu.

3. W obrębie stawu skroniowo-żuchwowego:

• bóle głowy (często przypominające migrenę), bóle uszu oraz ból i ucisk za oczami

• zaburzenia ruchomości głów żuchwy (bez objawów akustycznych), tzw. "przeskakiwanie głów żuchwy";

• patologiczne objawy akustyczne np.: trzaski lub trzeszczenia;

• bolesność uciskowa stawu skroniowo-żuchwowego; • zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia i/lub

przywodzenia; • nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej

opuszczania; • zbaczanie przy wysuwaniu; • niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy; • nadmierne ruchy żuchwy; • ograniczone ruchy żuchwy.

4. Ze strony mięśni: • zmęczenie i poranna sztywność

mięśni; • zwiększone napięcie mięśni; • bolesność uciskowa, dotykowa; • przerost (twarz kwadratowa przy

przeroście żuchwy); • promieniowanie bólu z przeciążonych

mięśni; • ból głowy z napięcia mięśni narządu

żucia.

5.Inne obiektywne i subiektywne objawy kliniczne dysfunkcji narządu żucia:

• drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych zębów;

• objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, "ból ucha", zaleganie woskowiny, zawroty głowy;

• objawy oczne np.: ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka;

• objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu trójdzielnego;

• ból głowy.

Jak leczy się schorzenia stawu skroniowo-

żuchwowego? • Wyeliminowanie skurczów i bólów mięśni poprzez

zastosowanie wilgotnego ciepła lub przyjmowanie leków takich jak środki rozkurczowe lub dostępne bez recepty leki o działaniu przeciwbólowym bądź przeciwzapalnym.

• Redukcja szkodliwego wpływu zaciskania i ścierania zębów poprzez noszenie szyny relaksacyjnej. Szyna jest zakładana na zęby górne i chroni je przed tarciem o zęby dolne.

• Nauka technik relaksacyjnych w celu poprawienia kontroli napięcia mięśni żuchwy.

• Jeżeli wszystkie metody zawiodą a stawy żuchwy są objęte procesem chorobowym może być wskazane wykonanie zabiegu chirurgicznego w obrębie stawu żuchwy