Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Archeologia kognitywnaWstep do archeologii

Paweł Borycki

24 maja 2012

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Plan prezentacji

1 KognitywistykaKognitywistyka czyli nauki o poznaniuBaza wiedzy i mapa kognitywnaSchemat poznawczySymbole i modelowanie swiataModelowanie procesu decyzyjnego

2 Archeologia kognitywnaCel badanProblemy archeologii kognitywnejDomniemany schemat poznawczy a przedmiot badanDotychczasowe osiagniecia i cele na przyszłosc

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Kognitywistyka czyli nauki o poznaniu

Definicja (Kognitywistyka)Kognitywistyka to rodzina dziedzin naukowych zajmujacych siewyjasnieniem oraz modelowaniem działania ludzkiego umysłu.

Jak człowiek mysli?

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Baza wiedzy i mapa kognitywna

Definicja (Baza wiedzy)Baza wiedzy to zbiór wszystkich informacji zapisanych w ludzkimumysle, które, w sposób swiadomy lub podswiadomy, determinujapodejmowane przez niego decyzje.

Baza wiedzy jest kluczowym elementem mapy kognitywnej.

Przykłady.

Wspomnienia i doswiadczenia

Wykształcenie

Religia i wyznawane wartosci

Uczucia wzgledem innych ludzi

Sposób rozumienia komunikatów werbalnych i niewerbalnych

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Schemat poznawczy

Uniwersalny model schematupoznawczego

Istnienie?

Mozliwosc ustalenia?

Rodzaje reakcji

Aktualizacja bazy wiedzy

Dazenie do modyfikacjisrodowiska

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Symbole i modelowanie swiata

Bodziec wzrokowy

Obiekt = kosciółBudulec = drewnoKonstrukcja = słupowaLiczba wiez = 3Kształt wiez = okragłyObecnosc apsydy = tak

Kolor nieba = błekitnyTyp chmur = CumulusPora dnia = po wschodziesłonca, przed południem

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Symbole i modelowanie swiata

Rodzaje symboliRzezbaPłaskie wyobrazenie ikonograficzneSłowo mówione w okreslonym jezykuNapis w okreslonym jezyku

Rodzaj pisma

Semantyka symboliJednoznacznosc symboluBrak scisłych definicji uniemozliwia analize

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Cele kognitywistyki

Opisanie procesu myslowego w jezyku jednoznacznym(jezyku matematyki).

Napotykane problemy:Złozonosc modelu bazy wiedzyTranslacja ze swiata rzeczywistego na jezyk symboli

ZłozonoscJednoznacznosc – zaleznosc od bazy wiedzy

Dostepnosc danych eksperymentalnychPaweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Model procesu decyzyjnego

Jesli istnieje uniwersalny modelschematu poznawczego, mozezostac opisany przez funkcje

matematyczna.

Bodzce i reakcje → Baza wiedzy

Baza wiedzy i reakcje → Bodzce

Sztuczna inteligencja

Jesli nie istnieje, to mozna goaproksymowac dla:

ludów?

przedstawicieli kultur?

gatunków hominidów?

wyznawców religii?

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Archeologia kognitywna

Jak mysleli ludzie w przeszłosci?Jaki posiadali schemat poznawczy?

1 Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy niz obecnie.Pytanie: Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Pytanie: Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?Przedmiot badan:

przejawy istnienia schematu poznawczegoArcheologia prehistoryczna i protohistoryczna

2 Hipoteza 2: Taki sam schemat poznawczy jak obecnie.Pytanie: Co mysleli ludzie w przeszłosci?Przedmiot badan:

mapy kognitywnebodzcereakcje

Archeologia historyczna

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Problemy archeologii kognitywnej

Zapis mysli w materiale archeologicznym?Mapa kognitywna + Bodzce → Modyfikacja srodowiskaModyfikacja srodowiska → Mapa kognitywna + Bodzce

Mapa kognitywnaJednostkiKulturyLudzkosci

Semantyka symboluDomysły i intuicjeBrak scisłych semantyk formalnych

Rozwój zdolnosci poznawczychEwolucyjny, jednostajnyRewolucyjny, skokowyNiemonotoniczny

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy

Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?

1 Poczatek myslenia symbolicznegoMowa artykułowanaPrzedstawienia wizualneSposób posługiwania sie symbolami i relacje miedzy nimi

2 Posiadanie wizji przyszłosciPlanowanie czynnosci z wyprzedzeniemProjektowanie narzedzi i konstrukcjiWiara w zycie wieczne, religia wyjasniajaca cel zycia

3 Dazenie do wyjasnienia rzeczywistosciReligia wyjasniajaca kosmogonieBadania “naukowe”

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy

Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?

4 Poczatek abstrakcyjnego rozumowania matematycznegoJednostki czasu

Czas trwania cyklu astronomicznegoWyznaczanie kierunków kardynalnych i astronomicznych

Jednostki długosciWielokrotnosc jednej wartosci

Jednostki masyJednostki wartosci

Pieniadze i płacidłaang. Fungibility

5 Istnienie struktury społecznejPoczucie przynaleznosci do grupyPoczucie indywidualnosci

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Hipoteza 2: Taki sam schemat poznawczy

Co mysleli ludzie w przeszłosci?

1 Cechy wspólne mapy kognitywnej społecznosciReligia i formy kultuPochówek zmarłychDorobek naukowy społecznosciProtokoły komunikacyjne, w tym jezyk i pismoPoczucie estetyki, style w sztuceMoralnosc

2 Wewnetrzne zróznicowanie społecznosciIstnienie elit o szerszych bazach wiedzy

3 Postrzeganie ludzi o odmiennych mapach kognitywnychPoczucie wyzszosciChec dominacji

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Archeologia kognitywna – osiagniecia i cele

1 Wykształcenie schematu poznawczego Homo sapiensRozwój schematu poznawczegoElementy schematu poznawczegoOpis w postaci funkcji matematycznej

2 Zróznicowanie map kognitywnych i baz wiedzy

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Archeologia kognitywna – wstep teoretyczny

Dziekuje.

Paweł Borycki Archeologia kognitywna

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Bibliografia

C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka,Warszawa 2002.

P. Thagard, Mind. Introduction to Cognitive Science, Cambridge 2005.

Paweł Borycki Archeologia kognitywna