J. Meder, K. Charzyńska, M. Sawicka Klinika Rehabilitacji PsychiatrycznejInstytut Psychiatrii i Neurologii, WarszawaKierownik Kliniki: doc. dr n. med. Joanna Meder

Uzależnienie od SPA w schizofrenii

Współistnienie schizofrenii i nadużywanie środków psychoaktywnych jest częste.

Najbardziej zagrożeni- młodzi mężczyźni

Najczęstsze środki odurzające- alkohol, kanabinole, kokaina

Chorzy na schizofrenię preferują alkohol i środki stymulujące, a nie antypsychotycznie działające opiaty (Marsden, 2000)

Częstość występowania zaburzeń

W populacji ogólnej- 17% Wśród chorych na schizofrenię-47 % Wśród chorych na MD- 32% Wsród chorych na zab. lękowe- 24% Wśród chorych po próbie „S”- 71 %

Próba oceny rozpowszechnienia używania środków psychoaktywnych wśród pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii (Sawicka, 2003)

150 osób z Instytutu Psychiatrii i Neurologii

Test MAST typ używanych substancji i nasilenie problemów z tym związanych

Pacjenci z podwójną diagnozą:

Młodsi od pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii 28,62/36,52

Łączenie różnego rodzaju środków Kobiety- większe konsekwencje

społeczne i osobiste Im starszy pacjent tym gorzej z

utrzymaniem abstynencji

schizofrenia

90 osób- 3 grupy uzależnienia

podwójna diagnoza

Podwójna diagnoza- Zwiększona podatność na stres- Trudności z utrzymaniem abstynencji- Wysoki wskaźnik poczucia koherencji

Związek przyczynowo- skutkowy

Nadużywanie narkotyków lub alkoholu Mechanizm spustowy psychozy Próba samoleczenia choroby Próba zmniejszania objawów

niepożądanych po neuroleptykach Koincydencja dwóch zaburzeń

Nadużywanie alkoholu lub narkotyków przez chorych na schizofrenię

Wcześniejszy początek schizofrenii Większa liczba hospitalizacji Cięższy przebieg psychozy (więcej objawów

paranoidalnych i halucynacji) Większe nasilenie objawów (np. depresji) Gorsze rokowania, brak współpracy w leczeniu Częsta oporność na neuroleptyki i więcej późnych

dyskinez Więcej zachowań agresywnych i asocjalnych

(Cuffel, 1994) Więcej zachowań samobójczych (Bartels, 1992) Większe narażenie na infekcję HIV (Skodol, 1999)

Czynniki ważne w leczeniu uzależnienia

Motywacja do leczenia Zdolność do samokontroli Poznawcze i behawioralne sposoby

radzenia sobie Wsparcie i nacisk społeczny

Terapia

WielokierunkowaDługoterminowaElastyczna

Modele terapii

SeryjnaRównoległaZintegrowana

Osher i Kofoeol 4 fazy leczenia

Zaangażowanie pacjenta w leczenie Przekonanie do długoterminowego

leczenia uzależnień Techniki treningu umiejętności

społecznych i rozwiązywania problemów

Zapobieganie nawrotom

Ogólne zasady leczenia i postępowania w DD:

Stosowanie farmakoterapii zaburzeń psychicznych oraz farmakoterapii uzależnienia

Zapobieganie nawrotom czynnego uzależnienia Edukacja o skutkach zdrowotnych (psychicznych i

somatycznych) przyjmowania substancji psychoaktywnych

Przewaga oddziaływań psychologicznych indywidualnych nad oddziaływaniami grupowymi

Powolne realizowanie etapów leczenia Ciągłość opieki Współpraca z rodziną

Cele programów psychoedukacyjnych dla pacjentów i ich rodzin

Akceptacja choroby psychicznej i konieczności leczenia farmakologicznego

Zapobieganie nawrotom choroby Redukcja negatywnych emocji Przejęcie części odpowiedzialności za

leczenie przez pacjenta i uaktywnianie go Uwrażliwienie na stresujące wydarzenia

życiowe jako czynniki spustowe w nawrotach schizofrenii

Umiejętności konieczne do prawidłowego funkcjonowania w środowisku:

umiejętności prowadzenia rozmowy aktywny udział pacjenta we własnej

farmakoterapii umiejętność rozpoznawania wczesnych

objawów psychotycznych zrozumienie objawów choroby i problemów

pacjenta przez rodzinę

Zasady Centrum Leczenia Uzależnień „Familia” w Gliwicach

Samo uczestnictwo w AA nie jest leczeniem skutecznym

Na początku leczenia należy być mniej sztywnym i konfrontacyjnym

Spotkania terapeutyczne muszą być częste Poszukiwanie zachęt do podjęcia walki z

uzależnieniem, bo pacjent musi chcieć się wyleczyć

Udział w grupach samopomocowych Nawroty są częste, ale nie oznaczają

niepowodzenia

Według Liebermana atypowe neuroleptyki wywołują:

lepszy poziom uzyskanej poprawy mniejszą ilość nawrotów zmniejszenie skumulowanego okresu

choroby lepszą długotrwałą poprawę

Neuroleptyki II-giej generacji przewyższają typowe neuroleptyki bo:

Mają różnorodny sposób działania Dają inne, mniej uciążliwe objawy

uboczne Poprawiają jakość życia Są lepiej tolerowane Powodują mniejszą stygmatyzację Powodują lepszą współpracę z

pacjentem

Stosowanie leków antypsychotycznych II generacji zmniejsza spożycie alkoholu i używanie narkotyków.

Gdzie leczyć?

Podstawa: Długie i intensywne leczenie środowiskowe

Wskazania do leczenia szpitalnego: Detoksykacja Zły stan somatyczny Ryzyko samobójstwa Silna depresja Zaburzenia lękowe Zaostrzenie psychotyczne

Niepowodzenia w leczeniu ambulatoryjnym

Nasilone objawy uzależnienia Dożylne przyjmowanie substancji

psychoaktywnych Ryzyko zakażenia AIDS i wirusowym

zapaleniem wątroby Wziewne stosowanie narkotyków Handlarze narkotyków Zagrożenie aresztem Zagrożenie utratą pracy i rodziny ciąża

Hospitalizacja pełnodobowa

Nie zależy od nasilenia uzależnienia

Umożliwia kontrolę nad przyjmowaniem substancji psychoaktywnych