Ustrój sądów administracyjnych

I. Wiadomości ogólneI. Wiadomości ogólne1. Źródła prawa

• Konstytucja RP• Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o

ustroju sądów administracyjnych (p.u.s.a.)• Rozporządzenia Prezydenta RP• Uchwała Zgromadzenia Ogólnego NSA z

9.2.2004 w sprawie regulaminu wewnętrznego urzędowania NSA

I. Wiadomości ogólneI. Wiadomości ogólne2. Sądy administracyjne w systemie sądów polskich

• XX-lecie międzywojenne: Najwyższy Trybunał AdministracyjnyTrybunał KompetencyjnyInwalidzki Sąd Administracyjny i sądy ubezpieczeń społecznych

• 1980-2003: jednoinstancyjne sądownictwo administracyjneutworzenie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wraz z ośrodkami zamiejscowymi)

• od 2004: Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne

I. Wiadomości ogólneI. Wiadomości ogólne2. Sądy administracyjne w systemie sądów polskich

• art. 175 ust. 1 KRP  Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

• art. 184 KRP Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

• art. 2 p.u.s.a.Sądy administracyjne = NSA + wojewódzkie sądy administracyjne

I. Wiadomości ogólneI. Wiadomości ogólne2. Sądy administracyjne w systemie sądów polskich

Sądy w Polsce

Sąd Najwyższy Naczelny SądAdministracyjny

wojewódzkie sądy administracyjneSądy powszechne Sądy wojskowe

Oddzielny pion

sądownictwa!

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny1. Właściwość

1. Art. 3 § 2 p.u.s.a.• Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad

działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych w zakresie orzekania w trybie określonym ustawami, a w szczególności

– rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów – podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne

• rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy innych ustaw.

• Sąd dyscyplinarny dla sędziów sądów admintracyjnych2. Art. 15 § 1 p.p.s.a.

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny1. Skład

• Art. 30 p.p.s.a. W skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wchodzą: Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesi oraz sędziowie

• PREZES– Powoływany przez Prezydenta spośród 2 kandydatów

przedstawionych przez ZOS NSS– Kadencja: 6 lat

• WICEPREZESI– Powoływani przez Prezydenta na wniosek Prezesa NSA za

zgodą ZOS NSA– Stoją na czele Izb

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny2. Struktura (39-40 p.u.s.a.)

NSA

IZBA FINANSOWA

2 wydziały

IZBA GOSPODARCZA

2 wydziały

IZBA OGÓLNO-ADMINISTRACYJNA

2 wydziały

Kancelaria PrezesaNSA Biuro Orzecznictwa

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny3. Organy (31 i nast. p.u.s.a.)

1. Prezes NSA

2. Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA

3. Kolegium NSA

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny3.1 Prezes NSA

• Stoi na czele NSA– Kieruje pracami NSA– Reprezentuje je na zewnątrz

• Nadzór w zakresie administracji sądowej• Występuje o podjęcie uchwały

„abstrakcyjnej”

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny3.2 Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA

• Skład: sędziowie NSA• Przewodniczy Prezes NSA• Co najmniej raz do roku• Uchwały: bezwzględna większość przy

obecności co najmniej ½ członków• Kompetencje: art. 46 p.u.s.a.

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny3.3 Kolegium NSA

• Przewodniczy Prezes NSA• 3 letnia kadencja• Kompetencje: art. 47 p.u.s.a.

II. Naczelny Sąd AdministracyjnyII. Naczelny Sąd Administracyjny4. Sąd dyscyplinarny

• Dla sędziów NSA i wsa• I instancja – 3 sędziów• II instancja – 7 sędziów• Rzecznik Dyscyplinarny wybierany przez

Kolegium NSA

III. Wojewódzkie sądy administracyjneIII. Wojewódzkie sądy administracyjne1. Wiadomości ogólne

• Art. 3 § 1 p.u.s.a.  Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne

• Tworzone rozporządzeniem Prezydenta na wniosek Prezesa NSA dla obszaru jednego lub więcej województw

• Obecnie: 16 • Właściwość ustalana wg siedziby organu, ale są wyjątki!

(13 § 2 p.p.s.a.)

III. Wojewódzkie sądy administracyjneIII. Wojewódzkie sądy administracyjne2. Skład i struktura

• Skład: Prezes WSA, wiceprezes(i), sędziowie

WSA

Wydział(tworzy i znosi Prezes NSA)

Wydział

Wydział Zamiejscowy

(fakultatywnie)Tworzy i znosi Prezydent na wniosek Prezesa NSA

III. Wojewódzkie sądy administracyjneIII. Wojewódzkie sądy administracyjne3. Organy

1. Prezes WSA

2. Zgromadzenie ogólne sędziów wsa

3. Kolegium WSA

IV. Sędziowie sądów administracyjnychIV. Sędziowie sądów administracyjnych1. Wiadomości ogólne1. Wiadomości ogólne

• Niezawiśli, podlegają tylko Konstytucji i ustawomGwarancje niezawisłości: Konst. Art. 180-181

• Powoływani przez Prezydenta na wniosek KRS (zgoda na przedstawienie kandydata: ZO NSA + opinia odpowiedniego Kolegium)– na stanowisko sędziego NSA lub sędziego WSA z wyznaczenie

miejsca służbowego

• Wymagania art. 6 i 7 p.u.s.a.• Możliwa delegacja przez Prezesa NSA lub Ministra

Sprawiedliwości

IV. Sędziowie sądów administracyjnychIV. Sędziowie sądów administracyjnych 2. Wyznaczanie sędziów w WSA2. Wyznaczanie sędziów w WSA

• Zasada: wyznacza przewodniczący• Wyjątek: losowanie

– Sprawa przekazana do ponownego rozpoznania

– Wznowienie postępowania– Wyłączenie sędziego– Uzasadniony wniosek sędziego

sprawozdawcy(regul.wewn.urzęd.WSA)

V. Inni pracownicy sądówV. Inni pracownicy sądów

• (asesorzy sądowi)• referendarze• Asystenci sędziów• Inni urzędnicy (obsługa administracyjna i

techniczna)

VI. OrzecznictwoVI. Orzecznictwo

• Orzecznictwo NSA i wsa (tzw. żółte orzecznictwo)

• Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego

• Baza orzeczeń http://orzeczenia.nsa.gov.pl/