Temat: Cechy populacji biologicznej.

Cechy populacji:

Liczebność, Rozrodczość, Śmiertelność, Rozprzestrzenianie,

W obrębie populacji występuje zróżnicowanie poszczególnych osobników, co przejawia się w postaci:

Struktury wiekowej, Struktury płciowej, Struktury przestrzennej związanej z

rozmieszczeniem osobników na danym obszarze.

Wyróżnia się następujące typy rozmieszczenia:

Równomierne (np.: rośliny w sadzie, pingwiny w kolonii). Bardzo rzadkie w przyrodzie. Obserwuje się je w populacjach o ostrej konkurencji międzygatunkowej.

Losowe ,przypadkowe (np.: niektóre gatunki drzew wiatropylnych w lesie mieszanym) .W przyrodzie rzadko spotykane.

Skupiskowe (np. mszyce, antylopy, kolonie nietoperzy ,dęby ,mniszek lekarski). Najczęściej spotykane w przyrodzie.

Struktura przestrzenna: Areał, Rozmieszczenie.

Areał czyli obszar, na którym można spotkać osobniki należące do danej populacji, oraz rozmieszczenie-sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał.

Liczebność.

To liczba osobników składających się na daną populację. W ścisłym związku z liczebnością pozostaje zagęszczenie populacji czyli liczba osobników przypadająca na określoną jednostkę powierzchni lub objętości,np.500 sosen/ha.

liczba osobników zagęszczenie =------------------------------------- jednostka powierzchni

Na zagęszczenie populacji wpływają: Śmiertelność, Rozrodczość, Imigracja, Emigracja. Zagęszczenie populacji nie może być

duże ze względu na ograniczoną pojemność i wydolność

środowiska (np. pokarmową)

Suma fizycznych i biologicznych czynników, które nie pozwalają gatunkowi osiągnąć maksymalnej liczebności to opór środowiska.

Opór środowiska można wyrazić liczbą osobników ubywających z populacji w jednostce czasu.

Natomiast szybkość wzrostu populacji jest to liczba osobników o które zwiększa się

populacja w jednostce czasu. Tempo wzrostu ilościowego populacji obrazują krzywe wzrostu populacji.

Krzywe wzrostu populacji: Esowata –uzyskiwana przy ograniczonym

wzroście populacji, związana z istnieniem

czynników ograniczających biotycznie i abiotycznie.

Krzywa jotowata, uzyskiwana przy wzroście nieograniczonym (brak czynnika ograniczającego; wówczas wzrasta liczba osobników.

Efekty oddziaływań czynników biotycznych przejawiają się dość często u drapieżników i pasożytów, i abiotycznych np. zmiany klimatyczne (temperatura, wilgotność).

Nieregularne wahania liczebności populacji to fluktuacja

Rozrodczość.

To stosunek liczby nowo urodzonych osobników do liczby całej populacji.

liczba nowo urodzonych

ROZRODCZOŚĆ =……………………. liczebność całej populacji

Śmiertelność.

To proces przeciwstawny do rozrodczości, dotyczy umieralności osobników populacji.

Obraz śmiertelności badanej populacji przedstawia się krzywą przeżywania I typu, II typu ,III typu.

Typ I- do pewnego wieku śmiertelność osobników jest niewielka, a dopiero w późniejszym wieku rośnie np. człowiek ,zebry ,bawołu .

Typ II (liniowy) wskazuje na jednakowe prawdopodobieństwo śmierci niezależnie od wieku osobników- taki rozkład śmiertelności wykazują np. zgromadzone w glebie nasiona z wielu populacji roślin;

Typ III cechuje duża śmiertelność w okresie młodocianym a jednocześnie znaczna przeżywalność osobników w wieku zaawansowanym np.ryby morskie,mięczaki,żółw.

Przyczyny śmiertelności: Środowiskowe np. brak pokarmu, Osobnicze, np. starzenie się ,brak opieki nad potomstwem, sposób rozrodu, Populacyjne

np. zagęszczenie, konkurencja,

Biocenotyczne np. organizmy chorobotwórcze.

Przyrost naturalny.

Przyrost naturalny= rozrodczość-śmiertelność

Może być: Dodatni, Ujemny, Zerowy

Struktura wiekowa i płciowa populacji. Struktura płciowa wskazuje że w życiu każdego

osobnika można wyróżnić okresy rozwoju: Przedrozrodczy, Rozrodczy, Porozrodczy. Dotyczy gatunków ,które wykazują dymorfizm

płciowy i obejmują zależności między liczbą samie i samców.

Struktura wiekowa.

Określa udział w populacji osobników w różnych grupach wiekowych (młodych, dojrzałych i starych) .W zależności od wieku osobników wyróżnia się populacje:

Rozwijająca się, Ustabilizowana, Wymierająca.

Graficzne przedstawienie struktury wiekowo – płciowej.

Rozwijająca się:

Ustabilizowana

Wymierająca

Wnioski :

Analizując cechy populacji można wnioskować o jej stanie i przyszłych losach.

Określa proporcje wiekowe i płciowe, Pozwala określać przyrost naturalny

(np..niż/wyż demograficzny), Utrzymuje równowagę biologiczną.