SZACHY - Jan Przewoźnikjanprzewoznik.pl/artykuly/szachy_szkola_myslenia_2014_01.pdf · Fortepian...

Post on 01-Mar-2019

220 views 0 download

Transcript of SZACHY - Jan Przewoźnikjanprzewoznik.pl/artykuly/szachy_szkola_myslenia_2014_01.pdf · Fortepian...

SZACHY

SZKOŁA MYŚLENIA

PODKARPACKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI

dr Jan Przewoźnik

Dlaczego warto wprowadzać

szachy do szkół

Królewska gra

WPROWADZENIE

R

D

Dz

Rodzic krytyczny

Rodzic opiekuńczy

Dorosły

Dziecko naturalne

Dziecko przystosowane

Dziecko zbuntowane

ZAKTYWIZUJ W SOBIE WEWNĘTRZNE DZIECKO

ZACZĄĆ LEKCJĘ

OD ZAGADKI?

Rytuał

ZAANGAŻUJ

UKŁAD LIMBICZNY UCZNIA !

AKADEMIA PLATOŃSKA

Niech nikt tu nie wchodzi, kto nie zna matematyki !

Doświadczenie…

5 + 5 + 5 = 550

TEST KREATYWNOŚCI

Jak włożyć żyrafę do lodówki ?

Jak włożyć słonia do lodówki ?

Lew zwołał zebranie wszystkich zwierząt.

Jak przebyć rzekę, w której mieszkają krokodyle ?

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

BODZIEC WARUNKOWY

BODZIEC BEZWARUNKOWY

I.

II.

III.

ŚLINA

ŚLINA

ŚLINA

JEŚLI PATRZYSZ W OTCHŁAŃ, TO PAMIĘTAJ, ŻE OTCHŁAŃ TEŻ PATRZY NA CIEBIE !

Alexander Cockburn: Idle Passion: Chess and the Dance of Death

Plume 1975

Kamila Wojdyło, Sylwiusz Retowski: Kwestionariusz Celów związanych z Osiągnięciami (KCO) - konstrukcja i charakterystyka psychometryczna. Przegląd Psychologiczny, 2012, Tom 55, Nr 1, 9-28.

Zmienna

Mistrzostwo –

Dążenie

Mistrzostwo -

Unikanie

Wykazanie się -

Dążenie

Wykazanie się -

Unikanie

Dolegliwości

somatyczne 0,02 0,35 0,20 0,32

Satysfakcja

ze studiowania 0,40 0,09 0,21 -0,04

Przewidywanie

sukcesu – egzamin 0,17 0,04 0,31 0,07

W KWESTII MOTYWACJI…

Pytanie: Gdyby można było mieć w życiu jedno życzenie,

które na pewno się spełni,

to jakie byłoby Twoje ?

Odpowiedź: Ja to bym zjadła batona…

ZAANGAŻUJ

UKŁAD LIMBICZNY UCZNIA !

I. PARALELA - SZACHY I ŻYCIE

POSTULAT

SZACHY SZKOŁĄ MYŚLENIA

EKSPERYMENT: SKONTAKTUJ MNIE Z …

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

„BUDOWANIE NEUROSTRAD”

DRZEWO DECYZYJNE

Proponują

kartę

Payback

Przyjmuję

i otrzymuję

punkty

Za punkty

otrzymuję

zniżki

Widzę, że nieco

oszczędzam !

Oni

otrzymują

informacje

o mnie

Dopasowują

reklamy

do moich

nawyków

zakupowych

Reklama działa – wydaję więcej

pieniędzy !

W jaki sposób można zniszczyć guz żołądka za pomocą promieni rentgenowskich o pewnej mocy tak,

aby po drodze nie uszkodzić zdrowej tkanki, która znajduje się wokół guza?

skóra

guz

zdrowa tkanka

promień rentgenowski

ĆWICZENIE: Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt psy i koty można kupić tylko w

zarejestrowanej hodowli. Transakcji nie można już teraz dokonać na targu, w sklepie

zoologicznym, na wystawie psów i kotów. Jak próbują ominąć ten przepis pseudohodowcy,

którzy nie rejestrują hodowli, aby nie rozliczać się z hodowli? Poszerzcie przestrzeń

problemową o nowe przedmioty.

Problem: Nie możemy sprzedawać psów i kotów, bo ograniczają nas przepisy.

JAK

SPRZEDAĆ

PSA?

„Samoloty to interesujący wynalazek,

ale pod względem militarnym –

bezwartościowy.”

Ferdinand Foch, Marszałek Francji, 1911

„Nie ma żadnego powodu,

by ludzie używali komputerów

w domu.”

Kenneth Olsen

Prezes firmy Digital Equipment, 1977

CZAS

KRZYWA „S” WZROST

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

LINIA CZASU

WCZORAJ – DZIŚ – JUTRO – POJUTRZE

POLICZ KONSEKWENCJE…

„EFEKT MOTYLA”

ZAWSZE MAMY PLAN A, B, C

Co zrobić?

Wybór

wariantu

i działanie

Wariant A

Wariant B

Wariant C

„BUDOWANIE NEUROSTRAD”

II. PROGRAM I CELE SZKOLENIA

I. PARALELA – SZACHY I ŻYCIE II. PROGRAM I CELE SZKOLENIA III. POZNANIE SIĘ UCZESTNIKÓW IV. KONTRAKT SZKOLENIOWY

PLAN SPOTKANIA

V. DĄŻENIE DO MISTRZOSTWA OSOBISTEGO VI. MEMENTO: „CYFROWA DEMENCJA” VII. ANTIDOTUM: MYŚLEĆ SZERZEJ I GŁĘBIEJ VIII. RODZAJE DRZEW DECYZYJNYCH IX. MODEL BADANIA MYŚLENIA - DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW X. JAK MYŚLI SZACHISTA W KRYTYCZNYCH POZYCJACH

PLAN SPOTKANIA

XI. POGŁĘBIĆ MYŚLENIE W SZACHACH I W ŻYCIU XII. CZAS NA REFLEKSJĘ I WNIOSKI XIII. MYŚLENIE ANALITYCZNE - SZACHY I ŻYCIE XIV. MYŚLENIE TWÓRCZE - SZACHY I ŻYCIE XV. MYŚLENIE PRAKTYCZNE - SZACHY I ŻYCIE XVI. PODSUMOWANIE

PLAN SPOTKANIA

Po ukończeniu szkolenia uczestnicy powinni umieć: I. Wymienić najważniejsze wyniki badań, wykazujących wartość nauczania gry w szachy w rozwoju myślenia dzieci i młodzieży. II. Zdefiniować podstawowe wskaźniki myślenia w złożonej sytuacji. III. Zastosować metodę dziewięciu wskaźników, dzięki której proces myślenia i podejmowania decyzji będzie bardziej pogłębiony. IV. Zastosować 10 metod prowadzenia kreatywnych zajęć szachowych.

CELE SPOTKANIA

III. POZNANIE SIĘ UCZESTNIKÓW

DOŚWIADCZENIA

Psychologia biznesu i sportu – trener

23 (35) lat na rynku szkoleniowym

13.000 uczestników kursów

Psychologia szachów

Podejście: „mistrzostwo osobiste”

Autor: „Strategie myślenia w złożonych sytuacjach gry w szachy”

„Sprawdź swoją fantazję szachową”

„Kreatywne rozwiązywanie problemów”.

IV. KONTRAKT SZKOLENIOWY

JAKIE SĄ PANI / PANA OCZEKIWANIA ?

POTRZEBY RODZICÓW ?

POTRZEBY DZIECI ?

INSPIRACJA

Potrzeby kobiety Waga

Zaspokojenie

potrzeby

Możliwość

poprawienia

sytuacji

P W ZP M

Zarobki partnera 7 5 9

Opiekuńczość 9 4 14

Empatia 10 5 15

Seks 6 10 2

Wspólny czas 7 5 9

Wspólne zakupy 6 4 8

Pomoc w pracach domowych 7 2 12

Uczciwość 10 8 12

Dbanie o dzieci 9 3 15

Wyjazdy 9 3 15

POŻĄDANE

REZULTATY WAGA

ZASPO-

KOJENIE

POTRZEBY MOŻLIWOŚĆ

R W ZP M

Atrakcyjność zajęć 8 5 11

Kompetencje 10 9 11

Przydatność wiedzy 10 3 17

Słowność 6 7 5

Punktualność 4 5 3

Dopasowalność wymagań 8 6 10

Gradacja zadań 5 6 4

Udostępnienie materiałów 7 8 6

Przystępność 7 7 7

Planowanie rozwoju 10 3 17

V. DĄŻENIE DO MISTRZOSTWA OSOBISTEGO

MŁODY WIEK – SZANSĄ

MISTRZOSTWO

10.000 – 50.000 godzin

Chase, W. G., Simon, H. A. (1973). Perception in chess. Cognitive Psychology, 4, 55-81.

A Multilevel Model Analysis of Expertise in Chess Across the Life Span.

Roy W. Roring and Neil Charness, na podstawie Elo 1986.

N. Krogius

Średnia

rozpoczęcia

nauki: Start

Osiągnięcie

poziomu

GM

Czas do

poziomu

GM

Wcześniej zaczynający naukę: 6,5 22,8 16,3

Później zaczynający naukę: 13,6 25,3 11,7

Im szybciej dziecko zaczyna naukę, tym więcej czasu spędzi do momentu osiągnięcia poziomu arcymistrzowskiego``.

N. Krogius: Psychology in chess. New York 1976.

SZACHY I CZAS TRENINGU

Osiągnięcie

poziomu mistrzowskiego:

3.016

11.053

godziny 23.608

34 argentyńskich szachistów

Fernand Gobet, Guillermo Campitelli: The Role of Domain-Specific Practice, Handedness, and Starting Age in Chess. Developmental Psychology, 2007, Vol. 43, No. 1, 159–172.

KRYTYCZNY OKRES STARTU

Warto zaczynać wcześniej !

Czas rozpoczęcia poważnej gry

N Wiek

Arcymistrzowie 3 11,3

Mistrzowie międzynarodowi 9 10,3

Mistrzowie FIDE 13 11,6

Szachiści sklasyfikowani 39 14,2

Szachiści nie sklasyfikowani 36 18,6

100 Argentyńskich szachistów

Fernand Gobet, Guillermo Campitelli: The Role of Domain-Specific Practice, Handedness, and Starting Age in Chess. Developmental Psychology, 2007, Vol. 43, No. 1, 159–172.

KRYTYCZNY OKRES STARTU

Warto zaczynać wcześniej !

Prawdopodobieństwo osiągnięcia poziomu

GM lub IM

Szachiści rozpoczynający naukę przed 12 r. ż. 1 do 4

Szachiści rozpoczynający naukę po 12 r. ż. 1 do 55

100 argentyńskich szachistów

Fernand Gobet, Guillermo Campitelli: The Role of Domain-Specific Practice, Handedness, and Starting Age in Chess. Developmental Psychology, 2007, Vol. 43, No. 1, 159–172.

KRYTYCZNY OKRES STARTU

Warto zaczynać wcześniej !

100 argentyńskich szachistów

Fernand Gobet, Guillermo Campitelli: The Role of Domain-Specific Practice, Handedness, and Starting Age in Chess. Developmental Psychology, 2007, Vol. 43, No. 1, 159–172.

Poziom mistrzowski

Szachiści rozpoczynający naukę przed 12 r. ż. 75,60 %

Szachiści rozpoczynający naukę po 12 r. ż. 54,50 %

1. Grupa specjalistyczna – 4 szkoły muzyczne

2. Grupa, która nie zdała egzaminu do Gr. 1.

3. Nauka w szkołach ogólnokształcących

4. Nauka w szkołach ogólnokształcących

5. Uczniowie, przerywający naukę po 2 latach

GRUPY MUZYCZNE

CZAS NAUKI

Wiek w latach Średni czas nauki dziennie (minuty)

Grupa 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

I. 17,3 22,8 26,7 34,5 46,6 65,9 85,3 107,0 123,1 130,1 172,1 191,8 208,7

II. 22,5 14,7 15,6 24,4 32,3 40,5 55,4 55,6 66,3 74,9 95,4 125,7 167,1

III. 10,0 8,7 13,1 19,5 27,1 33,3 43,0 49,6 66,8 78,5 81,1 72,7 49,7

IV. 5,0 9,7 10,1 17,3 20,8 22,6 24,2 25,7 31,1 25,3 29,5 29,2 24,8

V. 10,0 8,7 7,2 17,5 15,9 15,5 16,2 14,3 16,8 14,7 15,0 31,3

John Sloboda (2008). Wykłady z psychologii muzyki. Warszawa: Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina.

60

KUMULACYJNY EFEKT... DZIEŃ TYDZIEŃ ROK 5’ 35’ 30 GODZ. 10’ 70’ 60 GODZ. 30’ 210’ 182 GODZ. 60’ 420’ 365 GODZ. (45 DNI NAUKI)

Zwycięzca 6000

1500

1500

1500

Happy Looser 1500

CEL

2016

2015

2014

2013

PLAN PN WT ŚR CZ P S N SUMA

Debiuty - Białymi 1 1

Debiuty - Czarnymi 1 1

Analiza własnych partii 1 1

Partie Mistrza 1 1

Rozwiązywanie kombinacji 1 1

Strategia 5 5

Końcówki 5 5

SUMA 15

REALIZACJA PN WT ŚR CZ P S N SUMA

Debiuty - Białymi 1 1

Debiuty - Czarnymi 1 1

Analiza własnych partii 1 1

Partie Mistrza 1 1

Rozwiązywanie kombinacji 1 1

Strategia 6 6

Końcówki 5 5

SUMA 16

UMIEJĘTNOŚĆ GODZINY

Harmonijka 50

Czytanie nut 150

Gitara 150

Trąbka 300

Fortepian 450

Puzon 600

Saksofon altowy 600

Kung Fu 600

Śpiew 900

Wioloczela 900

Flet 1200

Skrzypce 1900

SZACUNKI NOWOJORSKICH NAUCZYCIELI MUZYKI

Unikaj złych nawyków ...

NASZE MISTRZOWSKIE NAWYKI

W MŁODZIEŻOWEJ AKADEMII SZACHOWEJ

1. Zawsze jesteśmy przygotowani do zajęć –

mamy czyste zeszyty, dwa długopisy.

2. Przychodzimy na zajęcia pięć minut wcześniej,

aby przygotować się mentalnie do wykonywania zadań.

3. Pytani – odpowiadamy, sami zadajemy przygotowane

wcześniej pytania, bo jesteśmy otwarci na świat.

4. Mówimy dzień dobry, do widzenia, dziękuję, proszę.

5. Nie mówimy wszyscy naraz, tylko pojedynczo.

6. Nie obrażamy się, gdy coś nie idzie po naszej myśli.

7. Szanujemy własność innych osób.

8. Szanujemy opinie innych.

9. Ćwiczymy nawyki koncentracji przy każdej okazji.

10. Po zajęciach sprzątamy salę.

NASZE MISTRZOWSKIE NAWYKI

W MŁODZIEŻOWEJ AKADEMII SZACHOWEJ

NASZE MISTRZOWSKIE NAWYKI

W MŁODZIEŻOWEJ AKADEMII SZACHOWEJ

11. Przed zajęciami sportowymi mamy do dyspozycji

więcej czasu na przygotowanie się.

12. Kiedy jest zimno i mokro, to na zaprawę idziemy na halę.

13. Zachowujemy ciszę po godzinie 22.00 i zbieramy energię

na następny dzień.

14. Jako mistrzowie mamy możliwość oglądania wybitnych

wydarzeń sportowych po godzinie 22.30.

15. Mamy okazję zmierzyć się podczas symultan

z silnymi arcymistrzami, także zagranicznymi.

NASZE MISTRZOWSKIE NAWYKI

W MŁODZIEŻOWEJ AKADEMII SZACHOWEJ

16. Konsultacje trwają po 45 minut,

aby więcej osób mogło z nich skorzystać.

17. Komentujemy obowiązkowo dwie partie, ale jeśli ktoś chce

więcej, to może skorzystać z tego przywileju.

18. Mamy możliwość mieszkania z osobami,

z którymi chcielibyśmy mieszkać.

19. Mamy wiele zabaw grupowych, integracyjnych.

20. Mamy ciekawe wycieczki w okolice zgrupowania.

NAWYKI…

www.janprzewoznik.pl:

Kwestionariusz mistrza

Plan tygodniowy – Excel

Zarządzanie karierą przez role – Excel

Savoir vivre !

Szacunek !

Wrażliwość !

MISTRZOWSKA STRATEGIA

11 rund

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

ROLE REALIA CZASOWE

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

SZACHISTA TRENING I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

TURNIEJE 0

DEBIUTY 0

GRA ŚRODKOWA 0

STRATEGIA 0

KOŃCÓWKI 0

TAKTYKA 0

ANALIZA WŁASNYCH PARTII 0

PARTIE "MISTRZÓW" 0

PARTIE TRENINGOWE 0

ZARZĄDZANIE INFORMACJĄ 0

TRENING MENTALNY 0

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

CZŁOWIEK ROK RUCHU! I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

ASANY 0

ĆWICZENIA ODDECHOWE 0

GIMASTYKA 0

BIEGI 0

PŁYWANIE 0

SPORTY ZESPOŁOWE 0

KARATE 0

GŁODÓWKA 0

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

BADACZ ODKRYWANIE I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

DZIENNIK SPORTOWCA 0

BUDOWANIE FORMY 0

TEORIA SPORTU 0

PUBLIKACJE WŁASNE 0

JĘZYK OBCY 0

LITERATURA SZACHOWA 0

LITERATURA SPORTOWA 0

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

UCZEŃ UCZENIE SIĘ I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

CZAS W SZKOLE 0

NAUKA WŁASNA 0

KOREPETYCJE 0

KOŁA ZAINTERESOWAŃ 0

HOBBYSTA ROZWÓJ ZAINTERESOWAŃ I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

LITERATURA PIĘKNA 0

FILM 0

MUZYKA 0

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

CZŁOWIEK

W RODZINIE AKCJE BUDUJĄCE WIĘZI I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

0

0

0

0

0

PRZYJACIEL BUDOWANIE WIĘZI I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

SPOTKANIA 0

0

OSOBISTA STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW

HARMONOGRAM GANTTA

W Y D A J N O Ś Ć zrobić dużo

S K U T E C Z N O Ś Ć osiągnąć cel

E F E K T Y W N O Ś Ć Małym nakładem dużo zrobić

VI. MEMENTO: CYFROWA DEMENCJA

MEMENTO W CYFROWEJ ERZE

NICOLAS CARR: Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg? MANFRED SPITZER: Cyfrowa demencja. GARY SMALL, GIGI VORGAN: iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości. SZYMON WÓJCIK: Problem nadużywania Internetu. W: Nadmierne korzystanie z komputera i Internetu przez dzieci i młodzież.

KŁOPOTY Z KONCENTRACJĄ

CORAZ KRÓTSZE I UBOŻSZE WYPOWIEDZI

PROBLEMY Z PRZYSWAJANIEM DŁUGICH TEKSTÓW

PŁYTKIE MYŚLENIE

MEMENTO W CYFROWEJ ERZE

Komórki, komputery, TV, video,

surfowanie

7 godzin

dziennie

Jaki wpływ będzie wywierało nadmierne korzystanie z komputerów, ultrabooków, konsoli, smartfonów na umiejętność koncentracji ludzi dorosłych, a zwłaszcza dzieci i młodzieży?

Efekt Flynna (Flynn 2008) Czy rzeczywiście jakość komunikacji interpersonalnej jest zagrożona, jak sugerują badacze (Wójcik 2012)? Czy „wielozadaniowcy” mogą mieć problemy z oddzieleniem spraw istotnych od drugorzędnych?

Wójcik, S. (2012). Problem nadużywania Internetu. W: Nadmierne korzystanie z komputera i Internetu przez dzieci i młodzież. Fundacja Dzieci Niczyje: Warszawa, s. 5-13. [dostęp: 15 marca 2013] Dostępny w internecie: http://fdn.pl/materialy-do-pobrania-przeglad?cat1=445&cat2=674&cat3=742

„Z czcicieli wiedzy i mądrości staliśmy się na powrót myśliwymi i zbieraczami, tym razem w elektronicznym lesie pełnym informacji.” (Carr) Zagrożenia: – pobieżne czytanie – chaotyczna nauka – byle jakie rozumowanie. Za dużo jest informacji, za mało interpretacji. Szybka reakcja staje się ważniejsza od głębokiej refleksji… Przed psychologią poznawczą zorientowaną na treść – content-oriented cognitive psychology – stoją ogromne i odpowiedzialne zadania. Na miarę XXI wieku. Carr (2012, 2013a, 2013b) Nass (Nass, Corina 2010)

A. Umiejętność zorganizowanego strukturyzowania ogromnej ilości danych i informacji, czyli porządkowania ich w ramach większych jednostek znaczeniowych, wokół wybranych, ważnych alternatyw, idei, wartości.

B. Umiejętność układania danych i informacji w pewne sekwencje i tak dalekiego ich badania w przód, aby odnajdywać najdalsze ważne konsekwencje.

C. Umiejętność znajdywania właściwej intensywności zachowań eksploracyjnych: od szerokiego i dalekiego przeszukiwania przestrzeni problemowej (odpowiednik empirycznego stylu przetwarzania danych), aż po mocno ograniczone kalkulacje, obliczania, a bazowanie na myśleniu dedukcyjnym (dedukcyjny styl przetwarzania danych).

JAKIE ASPEKTY MYŚLENIA KSZTAŁCIĆ ?

VII. ANTIDOTUM: MYŚLEĆ SZERZEJ I DALEJ

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 L.p. Opcje

Psychologia Lubię tę dziedzinę Mam do niej

predyspozycje

Byłabym zadowolona z pracy

nawet długofalowo

1 A

Psychologia Przy braku satysfakcji w tym zawodzie można zmieniać branże Mogłabym pracować w psychologii

Klinicznej

Do wyboru praca zarówno z dziećmi,

jak i dorosłymi

2 A

Psychologia Mogłabym pracować

z dziećmi w normie, jak i upośledzonymi

3 A

Psychologia Mogłabym pracować w psychologii pracy (HR) To ciągle

rozwojowa dziedzina

4 A

Psychologia Mogłabym dokształcać się w psychologii zdrowia To daje szansę połączenia moich dwóch ulubionych dziedzin:

psychologii i dietetyki

Miałabym wtedy okazję realizować coś naprawdę ważnego

dla ludzi

Miałabym okazję realizować coś własnego, kreatywnego Jeśli byłabym w tym bardzo dobra mogłabym zyskać zupełną

niezależność

finansową

Pasja byłaby połączona z możliwością rozwoju i godziwego

zarabiania

5 A

Psychologia Wszystkie te możliwości dają szansę

na realizację

własnych pomysłów

6 A

Psychologia Wszystkie te możliwości dają szansę

na przejawienie

kreatywności

7 A

Psychologia Przejawienie kreatywności jest dla mnie bardzo ważne 8 A

Psychologia Możliwość bezpośredniego pomagania

ludziom jest dla mnie bardzo ważna

9 A

Psychologia Lubię kontakt

z ludźmi

W psychologii

jest wiele obszarów

na zaspokojenie

tej potrzeby

10 A

Psychologia Ważne są zarobki

w pracy

Praca w charakterze psychologa daje dobre zarobki w biznesie 11 A

Psychologia W psychologii klinicznej mogłabym łączyć etaty Miałabym szanse

na niezłe zarobki

Ale wystąpiłoby

przeciążenie pracą

W życiu mogłabym ograniczyć potrzeby Iść przez życie drogą minimalistki ma sens Ale nie wiem, czy za daleko już nie błądzę w tych rozmyślaniach 12 A

Technologia

żywności

Też lubię tę dziedzinę Ale mniej,

niż psychologię

Po latach mogłabym mieć poczucie, że się nie spełniam w życiu Trudniej byłoby zmienić wtedy zawód,

w porównaniu

z psychologią

13 C

Psychologia W psychologii jest łatwiej o zmiany

miejsca pracy –

jest więcej możliwości

14 A

Technologia

żywności

Zarobki są ważne Ten zawód daje duże możliwości zarobkowe Można mieć pewne miejsce pracy

i dobrze żyć

Groziłaby mi nuda

po latach

15 C

Technologia

żywności

Dużo w tej branży opiera się

na technologii

Kreatywność

jest tu chyba

ograniczona

Poza tym z matematyki jestem słabsza, niż z przedmiotów

humanistycznych

Musiałabym

na studiach wziąć się bardziej za matematykę, chemię

16 C

Technologia

żywności

Mniej kontaktów

z ludźmi

Gorzej się czuję

w zamkniętych

grupach, „skazanych” na siebie przez lata

Wolę zmiany Brak zmian

może zaowocować stagnacją życiową

17 C

Technologia

żywności

Bezpieczeństwo

też jest

dla mnie ważne

Ten zawód dałby mi raczej pewność pracy po studiach Mogłabym

szybko się

uniezależnić

To ułatwiłoby mi podjęcie ewentualnej nauki na kursach

psychologicznych

18 C

Technologia

żywności

Mogłabym połączyć

te dwie dziedziny

i poszukać możliwości pracy

interdyscyplinarnej

19 C

Technologia

żywności

Na przykład w psychologii zdrowia. 20 C

Technologia

żywności

Czyli obydwie możliwości są atrakcyjne 21 C

Psychologia Wchodzi w rachubę 22 A

Technologia

żywności

Wchodzi w rachubę 23 C

Archiwista W sumie średnio

tym się fascynuję

24 E

Archiwista Zarobki niskie 25 E

Archiwista Możliwość przejawienia kreatywności raczej bardzo niska Po latach

wypaliłabym się

zawodowo

Być może trzeba by się było

przekwalifikować

A to trudniejsze

w przypadku zawodu archiwisty

26 E

Archiwista Z drugiej strony – stabilna praca też może dawać poczucie

bezpieczeństwa

Ale czy mnie tak bardzo zależy na poczuciu bezpieczeństwa? Chyba nie! 27 E

Archiwista Z drugiej strony, stabilna praca mogłaby mi dawać satysfakcję, że

robię

coś pożytecznego

28 E

Archiwista Ale pewnie też mały kontakt z ludźmi 29 E

Archiwista I te zarobki

takie niskie!

Nie – odpada! 30 E

Pracownik

ochrony kultury

Lubię mieć

do czynienia

z wytworami kultury

Praca może być bardzo satysfakcjonująca 31 D

Pracownik

ochrony kultury

Zarobki będą niskie Trzeba by się pożegnać z ambitnymi planami finansowymi 32 D

Pracownik

ochrony kultury

Kontakt z ludźmi, ciekawymi, nie zrekompensuje kłopotów

finansowych

33 D

Pracownik

ochrony kultury

Poza tym stabilność pracy nie jest

taka pewna

To kolejne napięcie związane z tą pracą 34 D

Pracownik

ochrony kultury

Czy te niedogodności zrekompensuje

satysfakcja z pracy?

To już lepiej z kulturą będę miała do czynienia chodząc do

muzeum, kina, teatru

i filharmonii!

Odpada! 35 D

Dietetyk Bardzo mnie

fascynuje ten zawód!

Mogłabym realizować pasję, a jeszcze

by mi za to płacili!

36 B

Dietetyk Mam w tym kierunku predyspozycje,

ponieważ znam

kilka diet z autopsji

Dieta Ewy Dąbrowskiej, dieta South Beach, dieta

śródziemnomorska, dieta kopenhaska…

Mogę być

szybko ekspertem, nawet na studiach!

Mogłabym szybko robić karierę

w tym kierunku!

37 B

Dietetyk Byłabym bardzo

zadowolona, wykonując ten zawód

38 B

Dietetyk Społeczeństwo

generalnie średnio dobrze się odżywia

Rośnie też świadomość ekologii żywienia Miałabym pewność pracy na lata Mogłabym bardzo pomagać ludziom 39 B

Dietetyk Zarobki byłyby

duże z czasem

Tylko początki mogą być trudne –

mój młody wiek może być przeszkodą

40 B

Dietetyk Możliwość przejawienia kreatywności jest bardzo duża 41 B

Dietetyk Można połączyć

z psychologią?

Tak! Specjalistka

od psychologii zdrowego odżywiania się!

Można rozwinąć

w kierunku

psychologii życia

Life – coaching

to przyszłość

42 B

Dietetyk To bardzo poważna kandydatura 43 B

Psychologia Wchodzi w rachubę 44 A

Technologia

żywności

Wchodzi w rachubę 45 C

Dietetyk Wchodzi w rachubę 46 B

Archiwista Odpada 47 E

Pracownik

ochrony kultury

Odpada 48 D

Psychologia Jednak

ta psychologia…

Daje możliwość

łączenia w przyszłości z innym zawodem

Psycholog i dietetyk 49 A

Psychologia Psychologia z technologią żywności

już takich możliwości nie daje

50 A

Psychologia Czyli

składam dokumenty na psychologię…

51 A

Średni poziom inteligencji wśród belgijskich szachistów. Pełna skala Werbalna Wykonawcza Grupa N IQ IQ IQ 1 11 122 110 131 2 11 123 110 132 3 11 117 107 124 Ogółem 33 121 109 129

Frydman, Marcel, Lynn, Richard: The general intelligence and spatial abilities of gifted young Belgian chess players. British Journal of Psychology, May 1992, Vol. 83, No. 2.

Średni poziom inteligencji wśród belgijskich szachistów

(WISC) Wiek w latach: 8,10 – 13,2

Halsband, U., Kaller, C., Rahm, B., Unterrainer, J. (2006). Planning abilities and chess: A comparison of chess and nonchess players on the Tower of London task. British Journal of Psychology, 97.3 (Aug. 2006), p.299.

SZACHIŚCI VS. NIE-SZACHIŚCI Lepsze planowanie działania, przy czym różnice zwiększały się wraz ze wzrostem trudności zadania.

Więcej czasu poświęconego na rozwiązywanie zadań w sytuacjach

trudnych, po odkryciu błędów;.

Większe wysiłki w kierunku rozwiązania zadania.

Mniej niepotrzebnych kroków w analizie w sytuacjach trudnych.

Koncentracja na przeplanowaniu problemu, stąd dłuższy czas namysłu.

[Brak różnic między grupami w testach inteligencji i pamięci roboczej!]

Frydman i Lynn (1992), oraz Horgan i Morgan (1990): Przewagi w zakresie rozwoju intelektualnego wśród dzieci grających w szachy, w porównaniu z dziećmi nie grającymi. Doll i Mayr (1987): Przewaga szachistów w testach inteligencji nad grupą osób nie grających w szachy.

BADANIA

Frydman, M., Lynn, R. (1992). The general intelligence and spatial abilities of gifted young Belgian chess players. British Journal of Psychology, 83, 233-235. Doll, J., Mayr, U. (1987). Intelligenz und Schachleistung – eine Untersuchung an Schachexperten. Psychologische Beiträge, 29, 270-289.

Można postawić hipotezę, że szachiści, jako doświadczeni w planowaniu kolejnych posunięć na szachownicy, będą też skuteczniejsi od nie-szachistów w planowaniu kolejnych kroków w innych dziedzinach życia (Holding 1985a, Holding, Pfau 1985b).

BADANIA

Holding, D. (1985). The psychology of chess skill. Hillsdale, NJ: Erlbaum. Holding, D., Pfau, H. (1985). Thinking ahead in chess. The American Journal of Psychology, Vol. 98, No. 2 (Summer), 271-282.

ANDRZEJ MODZELAN:

OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE UCZNIÓW

OBJĘTYCH PROGRAMEM NAUKI GRY W SZACHY

W TRZECH PIERWSZYCH LATACH NAUCZANIA

W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 13

W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

1. Rozwój zainteresowań 2. Aktywność twórcza 3. Rozwijanie pamięci i uwagi 4. Rozwój wyobraźni wzrokowej i koncentracji 5. Myślenie logiczno-wyobrażeniowe 6. Rozwój pozytywnych sfer osobowości 7. Konsekwencja i wytrwałość w działaniu 8. Aspekty wychowawcze

Szachy, to narzędzie stymulujące

rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka,

kształtujące jego osobowość

i pozwalające na rozwój twórczego potencjału,

który drzemie w każdym młodym człowieku.

Dzieci objęte programem szachowym Grupa kontrolna

N % N %

Wysokie 6 60 11 31

Średnie 3 30 17 49

Niskie 1 10 7 20

0

20

40

60

80

100

Wysokie Średnie Niskie

E %

K %

A. Modzelan: Osiągnięcia szkolne uczniów objętych programem nauki gry w szachy w trzech pierwszych latach nauczania. Gorzów 2002.

WYNIKI TESTÓW LOGICZNEGO MYŚLENIA

Test I Test II Test III

E 70 % 100 % 70 %

K 37 % 63 % 46 %

0

20

40

60

80

100

120

Test I Test II Test III

E

K

A. Modzelan: Osiągnięcia szkolne uczniów objętych programem nauki gry w szachy w trzech pierwszych latach nauczania. Gorzów 2002.

Pierwszy w historii Afroamerykanin, który otrzymał tytuł arcymistrza (w 1999 roku).

Maurice Ashley. Chess for Success: Using an Old Game to Build New Strengths in Children and Teens (Broadway Books, 2005)

SZACHY: Rozwijają myślenie logiczne

Doskonalą umiejętność rozwiązywania problemów

Poprawiają koncentrację

Poszerzają wyobraźnię i kreatywność

Rozwijają zdolność do przewidywania konsekwencji

Wspierają wykształcenie się samodzielności

Wspierają procesy pamięciowe

Wzmacniają obraz siebie

Wzmacniają umiejętność odraczania gratyfikacji

Maurice Ashley. Chess for Success: Using an Old Game to Build New Strengths in Children and Teens (Broadway Books, 2005)

RECEPTA GARRI KASPAROWA Kształtować w sobie poczucie dyscypliny (czas!) Rozkoszować się przygotowaniami debiutowymi Rozwijać samoświadomość i konsekwencję Zadawać pytanie „Dlaczego” Mistyczna korelacja pomiędzy pracą a wynikami „Daremny wysiłek” (nowinki, które nie ujrzały

światła dziennego) dawały poczucie pewności (jak u prawników, jak u Thomasa Edisona)

T. Edison: „Szansa umyka uwadze większości osób, ponieważ jest ubrana w roboczy kombinezon i wygląda jak praca”.

Garri Kasparow: Jak życie naśladuje szachy. Fijorr Publishing, Warszawa 2009.

RECEPTA GARRI KASPAROWA Przekształcić grę w naukę (rygorystyczna analiza

własnych partii i publikowanie ich) Planować i kontrolować organizację dnia ! Wiedzieć, co nas motywuje

„Do moich nowych zajęć zastosowałem stary

szachowy program, zachowując wzorce zapewniające sprawność i poczucie komfortu.”

Garri Kasparow: Jak życie naśladuje szachy. Fijorr Publishing, Warszawa 2009.

PODEJMOWANIE DECYZJI

RECEPTA GARRI KASPAROWA

MATERIAŁ – „Pieniądze to nie wszystko”

CZAS – Liczba kroków niezbędnych do osiągnięcia celu

Czas można dostać w zamian za aktywa materialne

JAKOŚĆ – Wartość figur jest płynna

Wartość najwyżej położonego obszaru w bitwie Rozmieszczenie zasobów - np. torów kolejowych

Garri Kasparow: Jak życie naśladuje szachy. Fijorr Publishing, Warszawa 2009.

Kasparow – Karpow, Londyn 1986

Kasparow – Karpow, Nowy Jork – Lyon 1990 (4 partia)

TEORIA

WIĘKSZYCH JEDNOSTEK

ZNACZENIOWYCH

KRÓL

HETMAN

SKOCZEK

PIONEK

PIONEK

ĆWICZENIE PAMIĘCIOWE

Gobet, Fernand, Waters, Andrew J. The Role of Constraints in Expert Memory. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 2003, Vol. 29, No. 6.

Partia

1/3

2/3

Przypadkowa

W pełni przypadkowa

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-zP-+-+-+$ 3zPQ+PvLNzP-# 2-+RsNPzPLzP" 1+-tR-+-mK-! xabcdefghy

PEŁNA STRUKTURA ODCZYTANA

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-+-+-+-+$ 3+-+-+-zP-# 2-+-+-zPLzP" 1+-+-+RmK-! xabcdefghy

STRUKTURA: FINANCHETTO GOŃCA

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-+-+-+-+$ 3+-+PvLNzP-# 2-+-sNPzPLzP" 1+-+-+-mK-! xabcdefghy

STRUKTURA: ANGIELSKA

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-+-+-+-+$ 3+-+-+-+-# 2-+R+-+-+" 1+-tR-+-+-! xabcdefghy

STRUKTURA: ZDUBLOWANE WIEŻE

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-zP-+-+-+$ 3zPQ+-+-+-# 2-+-+-+-+" 1+-+-+-+-! xabcdefghy

STRUKTURA: UKŁAD SYCYLIJSKI

XABCDEFGHY 8r+lwqr+k+( 7zpp+nvlpzpp' 6-+p+-sn-+& 5+-+p+-vL-% 4-+-zP-+-+$ 3+-sNLzPN+-# 2PzP-+-zPPzP" 1tR-+Q+RmK-! xabcdefghy

STRUKTURA: KARLSBADZKA

I. Nowikow – J. Przewoźnik, Poznań 1987 Posunięcie czarnych

36…f3 37.H:c5 f:e2 38.Sf7+ H:f7 39.W:f7 e1H+ 40.Kg2 He4+ 41.Kf1 Hb1+ 0 - 1

XABCDEFGHY 8-+-+-+-+( 7+-+-+-+-' 6-+-+-+-+& 5+-+-+-+-% 4-zP-+-+-+$ 3zPQ+PvLNzP-# 2-+RsNPzPLzP" 1+-tR-+-mK-! xabcdefghy

MISTRZOSTWO

50.000 – 100.000 JEDNOSTEK ZNACZENIOWYCH

CHUNK

Chase, W. G., Simon, H. A. (1973). Perception in chess. Cognitive Psychology, 4, 55-81.

POWIĄZANIA !

KRÓL

HETMAN

SKOCZEK

PIONEK

PIONEK

Reti 1922, posunięcie białych

Rinck 1935, posunięcie białych

Liburkin 1933, posunięcie białych

Rinck 1927, posunięcie białych

Alechin – Junge, Polska 1942, posunięcie białych

Alechin – Roselli, Zurich 1934, posunięcie białych

Krasenkow – Szieberth, 2007, posunięcie białych

ĆWICZENIA !

POWIĄZANIA !

AGRO

TURYSTYKA

BASEN

AGROTURYSTYKA

HOTEL

HOTEL

VIII. RODZAJE DRZEW DECYZYJNYCH

DRZEWA DECYZYJNE

DRZEWA DECYZYJNE

DRZEWA DECYZYJNE

IX. MODEL BADANIA MYŚLENIA DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

ADRIAAN DE GROOT

PSYCHOLOGIA MYŚLENIA

Thought and Choice in Chess (1965)

1914 - 2006

JAN PRZEWOŹNIK

STRATEGIE MYŚLENIA

W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH

GRY W SZACHY

Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez analogię

PROMOTOR:

PROF. DR HAB. ADAM BIELA KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI

Gr. kontrolna = 16 osób 4 zadania 64 protokoły

Gr. eksperymentalna = 16 osób 4 zadania 64 protokoły

32 OSOBY BADANE

Arcymistrzowie, mistrzowie międzynarodowi, mistrzowie, kandydaci na mistrzów

1 000 stron protokołów

NAGRYWANIE

GŁOŚNEGO MYŚLENIA

Sprawozdania słowne

GŁÓWNA METODA:

PROTOKOŁY GŁOŚNEGO MYŚLENIA

1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 i czarne wygrywają

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 i przegrywam

1.H:h8 Wb5 i znowu czarne wygrywają

1 000

Strategia poznawcza to charakterystyczny dla osoby badanej sposób przetwarzania danych i docierania do takich informacji, których poznanie ostatecznie warunkuje, zdaniem decydenta, wykonanie złożonego zadania lub rozwiązanie aktualnie stojącego przed nim problemu. Zamiennie używany był termin strategia myślenia.

STRATEGIA

DRZEWO DECYZYJNE

Proponują

kartę

Payback

Przyjmuję

i otrzymuję

punkty

Za punkty

otrzymuję

zniżki

Widzę, że nieco

oszczędzam !

Oni

otrzymują

informacje

o mnie

Dopasowują

reklamy

do moich

nawyków

zakupowych

Reklama działa – wydaję więcej

pieniędzy !

X. JAK MYŚLI SZACHISTA W KRYTYCZNYCH POZYCJACH

1.H:h8 Wb5

1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

1.H:h8 Wb5 – +

1.H:h8 Wb5 – +

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

1.He5

1.Hf4

1.Hg3

1.W:f7 DRZEWO DECYZYJNE

M

ILOŚĆ POSUNIĘĆ

d ——— 1.H:h8 Wb5

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

d ——— 1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

b ——— 1.He5

e ——— 1.Hf4

f ——— 1.Hg3

a ——— 1.W:f7

Dmax = 10 pół-posunięć = najdłuższy wariant

d ——— 1.H:h8 Wb5

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

d ——— 1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

b ——— 1.He5

e ——— 1.Hf4

f ——— 1.Hg3

a ——— 1.W:f7

N = 11 GAŁĘZIE DRZEWA DECYZYJNEGO

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

PRZYKŁAD

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

A = 5 OPCJE

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

N = 53

GAŁĘZIE DRZEWA DECYZYJNEGO

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Pmax = 29

NAJCZĘŚCIEJ ROZPATRYWANA OPCJA

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

P ser = 25

OPCJA ROZPATRYWANA W JEDNEJ, NAJDŁUŻSZEJ SERII

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

nn = 8

PRZEJŚCIA OD JEDNEJ OPCJI DO DRUGIEJ

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

T = 320’’ CZAS

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

W = 0 lub 1

WARTOŚĆ POSUNIĘCIA

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

PODSUMOWANIE WSKAŹNIKÓW M nn N Pmax A Pser Dmax T W

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

XI. POGŁĘBIĆ MYŚLENIE W SZACHACH I W ŻYCIU

WYNIKI:

Sekwencja trzech posunięć

1. 2. 3.

Przewoźnik, J. (2014). Strategie myślenia w złożonych sytuacjach gry w szachy. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

N1 N2 N3

Mężczyźni

Kobiety

M

N

Dmax

T

GENERALNA STRATEGIA „GRADIENT CELU”

Gradient celu.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Wzmożona aktywność eksploracyjna

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

WYNIKI:

KATEGORIE SZACHOWE

ARCYMIMISTRZOWIE

MISTRZOWIE

MIĘDZYNARODOWI

vs.

KANDYDACI NA MISTRZÓW

KATEGORIE SZACHOWE

Wskaźnik A –

rozważane opcje

Grupa Średnia Odchylenie

standardowe

Błąd

standardowy

średniej

Silniejsza

AM + MM 5,00 2,140 ,378

Słabsza

KM 3,97 1,787 ,316

Mężczyźni. Porównanie grupy silniejszej (AM + MM) i słabszej (KM). F = 0,493; istotność = 0,485; t = 2,092; df = 62; poziom istotności = 0,041. W grupie kobiet brak różnic.

KATEGORIE SZACHOWE

Strategia silniejszych szachistów:

Patrzeć szerzej

A1

WYNIKI:

GRUPA EKSPERYMENTALNA

GRUPA KONTROLNA

163,58

112,92

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

160,00

180,00

200,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

M - Ilość wszystkich rozpatrywanych posunięć (średnia)

57,94

44,05

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

N - Ilość gałęzi w drzewie decyzyjnym (średnia)

13,14

10,95

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Dmax - Nadłuższy rozpatrywany wariant (średnia)

41,17

26,66

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Pmax - Najczęściej rozpatrywana opcja (średnia)

29,17

18,50

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Pser - Najdłużej rozpatrywana opcja (średnia)

864,05

608,41

0,00

100,00

200,00

300,00

400,00

500,00

600,00

700,00

800,00

900,00

1 000,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Czas1 - Średnia (sek.)

Statystyki dla wskaźników myślenia w grupie eksperymentalnej (E) i kontrolnej (K)

w pierwszym posunięciu – ogółem, mężczyźni i kobiety, N = 32.

Test t równości średnich

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

M1 3,214 126 ,002

N1 2,599 126 ,010

Pmax1 3,589 126 ,000

Pser1 3,556 126 ,001

Dmax1 2,687 126 ,008

Czas1* 3,561 121,185 ,001

Grupa E: rozpatrywała więcej posunięć (M1), analizowała więcej „gałązek” drzewa gry (N1), potrafiła dalej policzyć wariant (Dmax1), dłużej i częściej koncentrowała się nad wybranym posunięciem (Pser1, Pmax1), dłużej zastanawiała się na wyborem (Czas1).

Strategia grupy eksperymentalnej oparta jest na większej ilości

przetwarzanych danych.

W trzecim posunięciu pracowitsza staje się grupa kontrolna –

we wszystkich ośmiu wskaźnikach przewyższa grupę eksperymentalną!

Większa aktywizacja grupy kontrolnej

przy wyborze trzeciego posunięcia

REGUŁA WZAJEMNOŚCI ?

WYNIKI:

SKUTECZNOŚĆ

0 1

Dmax

Najdłuższy obliczony wariant

ŚREDNIA DŁUGOŚĆ NAJDŁUŻSZEGO OBLICZANEGO WARIANTU GRUPA NIESKUTECZNA (0) 12,73 pos. GRUPA SKUTECZNA (1) 10,98 pos.

Wskaźnik myślenia Dmax1 a wartość posunięcia (0 lub 1).

Dmax1 – Test t równości średnich

t df Istotność (dwustronna, założono równość wariancji)

2,075 126 ,040

Dla skuteczności myślenia w złożonej sytuacji gry w szachy nie jest istotna umiejętność dalekiego obliczania wariantów (Dmax).

Mogę być sprawny w dalekim liczeniu wariantu,

ale kierunek może być mylny.

Wskaźnik myślenia Dmax1 a wartość posunięcia (0 lub 1). N = 32.

WYNIKI:

MĘŻCZYŹNI KOBIETY

♂ ♀

Statystyczna istotność różnic pomiędzy wskaźnikami myślenia

mężczyzn i kobiet przy wyborze pierwszego posunięcia –

ogółem. N = 32.

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

M1 3,048 126 ,003

N1 2,866 126 ,005

A1 -1,962 126 ,052

Pmax1 2,981 126 ,003

Pser1 2,701 126 ,008

Dmax1 4,003 126 ,001

Statystycznie istotne różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami

przy wyborze trzeciego posunięcia. N = 32.

Wskaźniki t df Istotność

(dwustronna)

A3 -2,109 126 ,037

nn3 -2,912 126 ,004

Ranking: Kobiety 2248 Mężczyźni 2213 Kobiety A = 5,28 Mężczyźni A = 4,00 F (jednorodność wariancji) = 0,319, p.i. (F) = 0,576, t=2,71, df=62, p0,009.

MĘŻCZYŹNI KOBIETY

MĘŻCZYŹNI Dmax

STRATEGIE

KOBIETY A

MĘŻCZYŹNI - KOBIETY

Mężczyźni: zmiana trendu – od wstępnej aktywności do wyciszenia informacyjnego.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

Kobiety: Aktywność eksploracyjna w kształcie litery „U”.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Wzmożona aktywność eksploracyjna

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

MUHAMMAD YUNUS ?

ĆWICZENIA !

XII. CZAS NA REFLEKSJĘ I WNIOSKI

XIII. MYŚLENIE ANALITYCZNE SZACHY I ŻYCIE

Mało informacji zbieranych Wiele informacji zbieranych

Jedna rozważana opcja STYL STANOWCZY STYL

HIERARCHICZNY

Kilka rozważanych opcji STYL ELASTYCZNY STYL INTEGRUJĄCY

JAK PODEJMUJEMY DECYZJE

Wg: K. Brousseau, M. Driver, G. Hourihan, R. Larsson, 2006

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

XIV. MYŚLENIE TWÓRCZE SZACHY I ŻYCIE

TWOJA KARIERA

=

+ WIEDZA

+ INTELIGENCJA EMOCJONALNA

+ INNOWACYJNOŚĆ

Nie chcemy robić niczego w ten sam, stary sposób. Dlatego mam nadzieję, że przybywasz do nas, reprezentując postawę sprawiającą, iż zmiana będzie dla ciebie sposobem na życie. W dniu jutrzejszym będziesz robił różne rzeczy inaczej niż dzisiaj. Joseph Wilson, Xerox, do nowo przyjmowanych pracowników

Szirow – Kasparow, Tilburg 1997

Czy nie byłoby miło, gdyby…? Co się stanie jeśli…? A dlaczego nie?

WAŻNE PYTANIA

Pańczyk – Schurade, Zakopane

XV. MYŚLENIE PRAKTYCZNE SZACHY I ŻYCIE

XVI. PODSUMOWANIE

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

POWIĄZANIA !

KRÓL

HETMAN

SKOCZEK

PIONEK

PIONEK

DZIĘKUJĘ I

DO WIDZENIA !

www.janprzewoznik.pl