Post on 05-Aug-2020
1
Stan środowiska naturalnego na Dolnym Śląsku i w Polsce w latach 2005-2015
Edmund Cibis
Katedra Inżynierii BioprocesowejUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Wrocław, 09.12.2016
2
Priorytety z zakresu ochrony środowiska rozważane w projekcie QoL
1. Gospodarowanie odpadami 2. Gospodarka wodno-ściekowa 3. Ochrona atmosfery4. Ochrona przed hałasem5. Ochrona gleb6. Ochrona dóbr i środowiska naturalnego
3
1. Gospodarowanie odpadami
0
5
10
15
20
25
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[%]
Polska Dolny ŚląskOdsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie na Dolnym Śląsku i w Polsce
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
Nastąpiło przekazanie gospodarowaniaodpadami komunalnymi samorządomw kraju w dniu 01. 07. 2013, opróczWarszawy, gdzie nastąpiło to 01. 02.2014.
Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r.o zmianie ustawy o odpadachoraz niektórych innych ustaw
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[T]
[T]
Polska Dolny Śląsk
Papier i tektura zebrane selektywnie w latach 2005-2015
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[T]
[T]
Polska Dolny Śląsk
Tworzywa sztuczne zebrane selektywnie w latach 2005-2015
Do recyklingu przekazuje się w Polsce ok. 36% papierui tektury. W Austrii, Holandii i Niemczech – ok. 70%. Celemdo osiągnięcia w Polsce był poziom 60% w roku 2014.
Celem do osiągnięcia w Polsce był 22,5% poziomrecyklingu tworzyw sztucznych w 2014 roku.Uzyskano poziom 10%.
5
050100150200250300350400450500
0500
100015002000250030003500400045005000
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[szt
.]
[szt
.]
Polska Dolny Śląsk
Dzikie wysypiska odpadów
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[szt
.]
[szt
.]Polska Dolny Śląsk
Składowiska odpadów komunalnych
6
0102030405060708090
100
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[%]
Polska Dolny Śląsk
2. Gospodarka wodno-ściekowa
Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków na Dolnym Śląsku i w Polsce w latach 2005-2015
7
39,6
44,1
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[%]
Polska Dolny Śląsk
Odsetek ludności wiejskiej korzystającej z oczyszczalni ścieków
94,6 95,6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015[%
]
Polska Dolny Śląsk
Odsetek ludności miejskiej korzystającej z oczyszczalni ścieków
8
3. Ochrona atmosfery
0
25
50
75
100
125
0
500
1000
1500
2000
2500
20052006200720082009201020112012201320142015
[tys
. T/r
ok]
[tys
. T/r
ok]
Polska Dolny Śląsk
Emisja gazów z zakładów szczególnie uciążliwych
0
1,5
3
4,5
6
7,5
9
0
20
40
60
80
100
120
20052006200720082009201020112012201320142015
tys.
T/r
ok]
[tys
.T/r
ok]
Polska Dolny Śląsk
Emisja pyłów z zakładów szczególnie uciążliwychPyły zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do ich redukcji
9
Lp. Kraj
Średnioroczne stężenie pyłu
PM2,5[μg/m3]
Liczba zgonów w ciągu roku z powodu zanieczyszczenia
powietrza[na 100 tys. osób]
1 Bułgaria 24,1 2002 Polska 22,8 134 3 Grecja 19,7 1464 Czechy 19,6 1215 Rumunia 18,5 1386 Włochy 18,2 1537 Węgry 18,2 1398 Słowacja 17,4 1089 Chorwacja 16,8 12210 Belgia 16,6 11311 Austria 15,7 9712 Francja 14,5 8713 Holandia 14,3 81
Lp. Kraj
Średnioroczne stężenie pyłu
PM2,5[μg/m3]
Liczba zgonów w ciągu roku z powodu zanieczyszczenia
powietrza[na 100 tys. osób]
14 Niemcy 14,2 10715 Litwa 13,9 11016 Szwajcaria 13,9 7917 Łotwa 12,8 11118 Wlk. Brytania 11,8 7919 Hiszpania 11 6720 Portugalia 10 6721 Dania 9,6 5522 Irlandia 9,2 3523 Estonia 7,8 5524 Norwegia 7,1 3625 Szwecja 6 3326 Finlandia 5,9 33
Średnioroczne stężenie pyłu PM2,5 w krajach europejskichW Polsce za 94% przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza odpowiada
nadmierne stężenie pyłu PM2,5.
10
0
120
240
360
480
600
0
1000
2000
3000
4000
5000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[mln
zł]
[mln
zł]
Polska Dolny Śląsk
Nakłady finansowe na ochronę powietrza i klimatu
11
Źródła emisji pyłu PM10 i PM2,5 w województwie dolnośląskim w 2015 r.
12
Stężenia średniodobowe oraz liczba dni z przekroczeniami normy 24 godzinnej pyłu PM10 na Dolnym Śląsku w 2015 r.
Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu w pyle PM10 na Dolnym Śląsku w 2015 r.
13
Klasyfikacja stref województwa dolnośląskiego dla roku 2015 pod kątem ochrony zdrowia ludzi
14
4. Ochrona przed hałasem
Liczba pojazdów zarejestrowanych w województwie dolnośląskim w latach 2005-2015
15
Udział procentowy punktów pomiarowych hałasu drogowego zlokalizowanych naterenach mieszkalnych z przekroczeniami dopuszczalnych poziomów hałasu* naDolnym Śląsku w porze dziennej (a) oraz nocnej (b) w okresie 2013–2015.*Norma: 40-68 dB w zależności od pory dnia, rodzaju terenu i źródła emisji.
a) b)
16
Natężenie ruchu pojazdów orazpoziom równoważny hałasu wpunktach pomiarowo-kontrolnych naterenie powiatu polkowickiego (a)i jaworskiego (b) w 2009 i 2014 r.
a)
b)
17
5. Ochrona gleby
0
60
120
180
240
0
1000
2000
3000
4000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[ha]
[ha]
Polska Dolny SląskGrunty zrekultywowane oraz zagospodarowane w ciągu roku
0
3
6
9
0
30
60
90
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[tys
. ha]
[tys
. ha]
Polska Dolny Śląsk
Grunty zdegradowane i zdewastowane wymagające rekultywacji
18
6. Ochrona dóbr i środowiska naturalnego
0
3
6
9
12
0
80
160
240
320
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[tys
. ha]
[tys
. ha]
Polska Dolny Śląsk
Obszar parków narodowych w latach 2005-2015
0
3
6
9
12
0
45
90
135
180
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
[tys
. ha]
[tys
. ha]
Polska Dolny Śląsk
Obszar rezerwatów przyrody w latach 2005-2015
19
1.05. Zostanie wybudowana jedna spalarnia odpadów komunalnych w okolicach Wrocławia i dwiespalarnie w pobliżu innych dużych aglomeracji Dolnego Śląska.
2.03. Udział mieszkańców Dolnego Śląska korzystających z oczyszczalni ścieków będzie wynosił 100%.2.04. Wszyscy mieszkańcy Dolnego Śląska będą zaopatrywani w wodę z sieci wodociągowych.2.06. Zostanie opracowany oraz wdrożony program wykorzystania osadów ściekowych w energetyce,
ciepłownictwie i cementowniach do współspalania.2.07. Zostanie opracowany i wdrożony program zbierania wód opadowych w miastach i gminach wraz
z budową sieci kanalizacji deszczowych i odprowadzeniem kanałów zbiorczych do lokalnychzbiorników retencyjnych.
3.03. Zostanie wdrożony system i pełny monitoring zbierania oraz zagospodarowania zużytych olejówtechnicznych ze źródeł rozproszonych.
4.01. Spadek emisji NOX, SO2 oraz PM10 z sektora przemysłowego będzie się odbywał w tempie 5%rocznie dla dwóch pierwszych zanieczyszczeń oraz w tempie 4% rocznie dla PM10.
6.02. Zostanie wdrożony system monitorowania zużycia nawozów sztucznych i środków ochrony roślinoraz system obligatoryjnych zabiegów agrotechnicznych dla zmniejszenia zakwaszania gleb.
Przykładowe tezy ankiety Delphi w brzmieniu z II tury
20
Mocne strony Słabe strony
1. Wysoki wskaźnik urbanizacji umożliwiający skupienie inwestycji środowiskowych w miastach.
2. Rozbudowana infrastruktura sieci wodno-kanalizacyjnych 3. Intensywny proces budowy nowych oczyszczalni ścieków i
modernizacja starych. 4. Systematyczna poprawa jakości wód.5. Systematyczne obniżanie emisji do atmosfery pyłów i gazów
przez zakłady szczególnie uciążliwe 6. Budowa obwodnic miejskich – przyczynia się do zmniejszenia
emisji zanieczyszczeń powietrza w miastach7. Podmioty sektora produkcyjnego w swoich planach
strategicznych uwzględniają politykę środowiskową i klimatyczną.
8. Rozbudowana sieć kontrolno-pomiarowa dotycząca środowiska i klimatu.
9. Rosnąca świadomość administracji regionu i społeczeństwa o wadze problemu ochrony środowiska.
10. Wzrastający udział wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych kosztem konwencjonalnych opartych na węglu.
1. Zły stan techniczny infrastruktury sieci kanalizacyjnych w miastach.
2. Brak sieci kanalizacyjnej na znacznych obszarach wiejskich.3. Niski poziom nakładów na rozwiązania innowacyjne w
ochronie środowiska.4. Znaczne zanieczyszczenie powietrza w miastach i centrach
przemysłowych, zwłaszcza w zakresie „niskiej” emisji oraz pyłów.
5. Niski poziom gazyfikacji i nadmierne oparcie sektora energetycznego i ciepłowniczego na technologii węglowej.
6. Eutrofizacja wody w dopływach Odry.7. Brak skutecznego systemu zbierania i selekcjonowania
odpadów.8. Niska świadomość społeczna w zakresie gospodarowania
odpadami i ściekami.9. Niska świadomość społeczna w zakresie zdrowotnych
skutków zanieczyszczenia powietrza.10. Zły stan techniczny infrastruktury przeciwpowodziowej.
Analiza SWOT
21
Wpływ na jakość życia oraz bariery w realizacji tezy 1.05 (I tura): Wybudowanie spalarni odpadów komunalnych we Wrocławiu
1. http://www.recykling.pl/recykling/index/b/odpady/1102. http://surka.pl/recykling-tworzyw-sztucznych/3. GUS: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start/pl4. Dolnośląski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska: http://www.wroclaw.pios.gov.pl5. Raport EEA (Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska (za Gazetą Wyborczą z dnia 24.11.2016)6. Wielgosiński G., Namiecińska O.: Spalarnie odpadów komunalnych - perspektywa roku 2020,
Nowa Energia, 2016(2), s.11-20.7. Praca zbiorowa pod redakcją: Hanuza J., Cibis E., Miśkiewicz T., Ziółkowski P.: Identyfikacjapotencjału i zasobów Dolnego Śląska w obszarze Nauka i Technologie na rzecz poprawy jakościżycia (Quality of Life) oraz wytyczenie przyszłych kierunków rozwoju. Badania metodamiforesight. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, ISBN 978-83-930212-4-6.
Literatura
Dziękuję za uwagę