Propedeutyka leśnictwa

Wykład 1

Zagadnienia poruszane na zajęciach

Sprawy organizacyjne Studia na WL – Kto? Co? Kiedy? Dlaczego? Podstawowe pojęcia z zakresu leśnictwa Lasy i leśnictwo w Polsce Podstawy gospodarki leśnej i jej działów Prezentacja poszczególnych jednostek WL

Leśnicy...

Co to jest las?

Las według „Encyklopedii PWN”

naturalny lub ukształtowany przez człowieka ekosystem

lub kompleks ekosystemów, w którego szacie roślinnej

dominującym składnikiem jest drzewostan utworzony

przez zwarcie rosnące drzewa.

(http://encyklopedia.pwn.pl)

Drzewostan

zespół drzew rosnących w bliskim sąsiedztwie i wzajemnie na siebie oddziałujących, o określonym składzie gatunkowym, budowie (często także wieku) i związku z warunkami siedliskowymi

jednorodny pod względem przyrodniczym i gospodarczym płate lasu, wyróżniający się od płatów sąsiednich cechami taksonomicznymi oraz ukształtowaniem szaty roślinnej

Drzewostan

Inne definicje – związane z procesami zachodzącymi w drzewostanie oraz z funkcjami pełnionymi przez drzewostan (urządzanie lasu, hodowla, nauka o produkcyjności lasu, ...)

Las w rozumieniu „Ustawy o lasach”

Las jest to grunt

1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty

roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i

krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej

pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub

b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący

w skład parku narodowego albo

c) wpisany do rejestru zabytków,

Las w rozumieniu „Ustawy o lasach”

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod

wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i

budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału

przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami

energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania

drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i

urządzenia turystyczne.

(Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, (tekst jednolity,

Dz. U. 91.101.444). Aktualizacja na 1.09.2004 r.)

Las jako przedmiot opodatkowania

Lasem są grunty leśne sklasyfikowane w

ewidencji gruntów i budynków jako lasy,

za wyjątkiem lasów zajętych na

wykonywanie innej działalności

gospodarczej niż leśna.

Czym zajmują się leśnicy?

Leśnictwo

Gałąź gospodarki narodowej obejmująca

zagospodarowanie, pielęgnowanie, ochronę,

użytkowanie i odnawianie lasów w celu stałego

pozyskiwania drewna i innych użytków leśnych

oraz wykorzystywania zdrowotnych i ochronnych

wartości lasów.

Leśnictwo

uwzględnia dwojaką rolę lasów, które spełniają w

gospodarce narodowej 2 funkcje:

- produkcyjną, jako źródło drewna i ubocznych

użytków leśnych

- pozaprodukcyjną: ochronną i zdrowotną

(zapobieganie erozji i powodziom, regulacja

bilansu wodnego gleb i rzek, łagodzenie klimatu,

wpływ na czystość powietrza, walory rekreacyjne)

Funkcje lasu

Funkcje lasu

Ekologiczne (ochronne, środowiskotwórcze) Produkcyjne (gospodarcze) Społeczne

Funkcje ekologiczne (ochronne)

kształtowanie klimatu globalnego i lokalnego, stabilizacja składu atmosfery i jej

oczyszczanie, regulacja obiegu wody w przyrodzie, przeciwdziałanie powodziom, lawinom i

osuwiskom,

Funkcje ekologiczne (ochronne)

ochrona gleb przed erozją i krajobrazu przed stepowieniem,

warunki do zachowania potencjału biologicznego wielkiej liczby gatunków i ekosystemów,

różnorodność krajobrazu i lepsze warunki produkcji rolniczej

Funkcje produkcyjne (gospodarcze)

zdolność do ciągłej do produkcji biomasy, co

zapewnia trwałe użytkowanie drewna i surowców

niedrzewnych pozyskiwanych z lasu, w tym

użytków gospodarki łowieckiej, a w konsekwencji

uzyskiwanie dochodów ze sprzedaży towarów i

usług, oraz przyczyniające się do tworzenia

stanowisk pracy i zasilania podatkiem budżetu

państwa i budżetów samorządów lokalnych

Funkcje społeczne

kształtowanie korzystnych warunków zdrowotnych i rekreacyjnych dla społeczeństwa,

tworzenie różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność lokalną,

wzbogacanie rynku pracy, wzmacnianie obronność kraju, rozwój kultury, oświaty i nauki oraz edukacji

ekologicznej społeczeństwa

Funkcje lasu

W wielu wypadkach wzrost znaczenia jednych funkcji powoduje ograniczenie pozostałych

Rodzi to konflikt między funkcjami Nowoczesna koncepcja gospodarki leśnej:

leśnictwo wielofunkcyjne - poszukiwanie „złotego środka”

Funkcje lasu (Lasy Państwowe)

Kilka ważnych podstawowych pojęć

Lesistość

Inaczej: wskaźnik lesistości – procentowy

stosunek powierzchni lasów do ogólnej

powierzchni geograficznej kraju (lub

określonego obszaru).

Klasa wieku

umowny okres, zwykle 20-letni, umożliwiający

zbiorcze grupowanie drzewostanów według

ich wieku. Np. I klasa wieku obejmuje

drzewostany do 20 lat, II – drzewostany w

wieku 21–40 lat, itd.

Miąższość drewna

objętość drewna, mierzona w metrach

sześciennych (m3).

W wielu wypadkach objętość ta dotyczy nie

całego drewna w lesie, a jego części.

Na przykład...

Grubizna

1) miąższość drzewa od wysokości pniaka do miejsca, w którym średnica w cieńszym końcu wynosi co najmniej 7 cm w korze (dotyczy zapasu na pniu)

2) drewno okrągłe o średnicy w cieńszym końcu bez kory co najmniej 5 cm (dotyczy drewna pozyskanego)

Grubizna brutto – w korze; netto – bez kory

Zasobność (zapas na pniu)

miąższość (objętość) wszystkich drzew żywych o pierśnicy powyżej 7 cm (w korze) na danym obszarze.

zapas na pniu w przeliczeniu na 1 ha nazywany jest zasobnością.

Pierśnica

Grubość (średnica) drzewa stojącego na pniu, mierzona na wysokości 1,3m od najwyższego punktu przy podstawie pnia

1,3 m

1,3 m

Siedlisko

Abiotyczna część środowiska przyrodniczego Zespół czynników decydujących o warunkach

produkcji leśnej Kształtuje się ono pod wpływem klimatu, gleby

i położenia powierzchni Siedlisko związane jest sprzężeniem zwrotnym

z biocenozą

Typ siedliskowy lasu

Uogólnione pojęcie oznaczajęce grupę drzewostanów na siedliskach o podobnej przydatności dla produkcji leśnej

Drzewostany o zbliżonych właściwościach przyrostowych

Determinuje cel hodowlany Wyróżniony na podstawie gleby, roślinności

dna lasu i niektórych cech drzewostanu

Typ siedliskowy lasu

Żyznościowe typy siedliskowe:– bory, bory mieszane, lasy mieszane, lasy

Typy wilgotnościowe lasu:– suche, świeże, wilgotne, bagienne

Warianty uwilgotnienia– umiarkowanie/silnie świeże/wilgotne, ...

Obszary górskie i wyżynne Lasy łęgowe

Typ siedliskowy lasu

Stopnie żyzności (troficzności) siedliskStopnie uwilgotnienia B BM LM L

bory bory mieszanelasy mieszanelasys suche Bsśw świeże Bśw BMśw LMśw Lśww wilgotne Bw BMw LMw Lwb bagienne Bb BMb LMb Ol, OlJł łęgowe Lł

Typ siedliskowy lasu

Stopnie żyzności (troficzności) siedliskStrefy pionowe B BM LM L

bory bory mieszanelasy mieszanelasyWG wysokogórskie BWGG górskie BG BMG LMG LGŁG łęgi górskie LŁGWyż wyżynne BMWyż LMWyż Lwyż