PROJEKT DYPLOMOWY

dr inż. Piotr LUBIŃSKIPolitechnika Poznańska

ul. Strzelecka 11 pok.312www.fem.put.poznan.pl

Piotr.Lubinski@PUT.Poznan.PL

Treści programowe

zasady i etapy realizacji projektu dyplomowego

formalna strona projektu dyplomowego

kryteria oceny projektu dyplomowego

kryteria obrony projektu dyplomowego

metoda projektu

praktyczny i teoretyczny problem badawczy

metody i techniki badawcze

rodzaje i opracowanie materiałów źródłowych

prezentacja wstępnego planu realizacji projektu dyplomowego

Zadanie na zaliczenie przedmiotu

grupa studencka (2-4 osobowa) przygotowuje wstępny/próbny plan realizacji projektu dyplomowego - propozycja:

tytuł projektu

cele i zakres projektu

najważniejsze zadania oraz czas i warunki ich wykonania

sposób monitorowania wykonywanych zadań i ewaluacji(oceny tego co zostało wykonane)

analizę możliwości wykonania projektu w praktyce (co ułatwi wykonanie projektu, jakie trudności mogą się pojawić w trakcie prac i jak sobie z nimi poradzić)

metody i techniki badawcze służące realizacji projektu

propozycje zasad działania grupy, w tym komunikację pomiędzy członkami grupy

Informacje ogólne

Student kończący studia pierwszego stopnia zobowiązany jest do przygotowania projektu dyplomowego, którym może być rozwiązanie lub koncepcja rozwiązania problemu praktycznego lub teoretycznego z zakresu studiowanego kierunku

Informacje ogólne

Przykłady projektu dyplomowego:

projekt eksperymentu

opracowanie modelu

opracowanie i analiza wyników badań

koncepcja wykorzystania analiz i wyników badań

case study

opracowanie oprogramowania

projekt techniczny

studium porównawcze / ewolucyjne

Struktura projektu dyplomowego strona tytułowa

spis treści

streszczenie

wprowadzenie (cel i zakres projektu, uzasadnienie wyboru problemu)

opis problemu (diagnoza sytuacji w ujęciu praktycznym i teoretycznym)

metody i techniki badawcze (wykorzystywane na potrzeby projektu)

przyjęte rozwiązanie (opis i uzasadnienie)

wnioski

bibliografia

załączniki (zależnie od charakteru projektu, obowiązkowo harmonogram prac nad projektem)

Informacje ogólne

w semestrze IV, Studenci zapoznają się z zasadami przygotowania projektu dyplomowego (przed rozpoczęciem prac nad projektem dyplomowym)

pod koniec semestru IV Studenci dokonują wyboru grupy seminaryjnej (zasady wyboru będą dostępne w Extranecie)

podczas V i VI semestru studiów (logistyka inżynierska semestry V, VI i VII) studenci uczestniczą w wybranym Seminarium dyplomowym, w ramach którego przygotowują projekty dyplomowe

Informacje ogólne

studencka grupa projektowa dokonuje wyboru problematyki projektowej w porozumieniu z promotorem - przedstawiając kilka propozycji

projekty przygotowywane są przez studentów w zespołach 2-3 osobowych lub w uzasadnionych przypadkach indywidualnie - pod kierunkiem promotora

w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zmiany w składzie grupy projektowej (za pisemną zgodą promotora/dziekana)

Informacje ogólne

tryb prac nad projektem zatwierdza promotor

oceny projektu dokonuje promotor i recenzent zgodnie z przyjętymi kryteriami

średnia arytmetyczna ocen projektu dyplomowego (promotora i recenzenta) stanowi 20% ostatecznego wyniku studiów wpisanego na dyplomie

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

problem badawczy

przyjęte rozwiązanie

metody i techniki wykorzystane do rozwiązania problemu

wymogi formalne

indywidualna praca Studenta

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

Problem badawczy

• poprawność sformułowania problemu

• odpowiada na zapotrzebowanie praktyki / teorii

• wskazuje na potencjalne potrzeby

• oryginalność, złożoność, aktualność problemu badawczego

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

Przyjęte rozwiązanie

• rozpoznanie i uwzględnienie uwarunkowań mających wpływ na rozwiązanie problemu

• kompleksowość proponowanych rozwiązań

• możliwość zastosowania

• spójność projektu

• oryginalność rozwiązań

• poprawność sformułowanych wniosków i ustaleń

• uzasadnienie wyboru wariantu rozwiązania problemu

• wpływ projektu na otoczenie gospodarcze i społeczne

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

Metody i techniki wykorzystane do rozwiązania problemu

• adekwatność doboru metod, technik i narzędzi do problemu

• umiejętność poprawnego wykorzystania metod, technik i narzędzi

• dobór i wykorzystanie źródeł

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

Wymogi formalne

• poprawność językowa

• poprawność redakcyjna (błędy korektorskie, błędy edycyjne i ..ortograficzne)

• przestrzeganie standardów edycyjnych

Kryteria oceny projektu przez promotora i recenzenta

Indywidualna praca Studentaopinia promotora w oparciu o opinię członków zespołu projektowego:

• realizacja harmonogramu działań

• zaangażowanie Studenta

• systematyczność

• odpowiedzialność (wywiązywanie się z powierzonych zadań i etyka pracy)

Kryteria oceny projektu i ich wagi

kryterium oceny projektu waga kryterium

Problem badawczy …. x 0,1 = ….

Przyjęte rozwiązanie …. x 0,4 = ….

Metody i techniki wykorzystane do rozwiązania problemu

…. x 0,1 = ….

Wymogi formalne …. x 0,1 = ….

Indywidualna praca Studenta …. x 0,3 = ….

suma …………

ocena ..………..

Ocena projektu dyplomowego

wyliczona wartość ocena słownie ocena cyfrą

do 2,99 niedostateczny 2

od 3,00 do 3,24 dostateczny 3

od 3,25 do 3,74 dostateczny plus 3+

od 3,75 do 4,24 dobry 4

od 4,25 do 4,74 dobry plus 4+

od 4,75 bardzo dobry 5

Obrona projektu dyplomowego

obrona odbywa się podczas egzaminu dyplomowego i obejmuje prezentację projektu oraz odpowiedzi na pytania komisji egzaminacyjnej

prezentacja projektu odbywa się zgodnie z przyjętymi standardami

obrona projektu oceniana jest zgodnie przyjętymi kryteriami

każdy Student oceniany jest indywidualnie

ocena z obrony projektu dyplomowego stanowi 20% ostatecznego wyniku studiów wpisanego na dyplomie

Kryteria oceny obrony projektu dyplomowego

prezentacja

argumentacja

formułowanie wniosków

wykorzystanie wiedzy

Kryteria oceny obrony projektu dyplomowego

Prezentacja

• struktura wypowiedzi

• komunikatywność

• wykorzystanie czasu prezentacji (organizacja)

• sposób opracowania materiałów wizualnych

Kryteria oceny obrony projektu dyplomowego

Argumentacja

• dobór rzeczowych przesłanek wypowiedzi

• opieranie się na właściwych danych źródłowych

• umiejętność skoncentrowania się na istotnych elementach podejmowanego problemu

• konsekwencja / logiczność wypowiedzi

Kryteria oceny obrony projektu dyplomowego

Formułowanie wniosków

• wyczerpujące wnioski

• logiczna poprawność wniosków

Wykorzystanie wiedzy

• umiejętność wykorzystania wiedzy zdobytej podczas studiów

Kryteria oceny obrony i ich wagi

kryterium oceny obrony waga kryterium

prezentacja …. X 0,4 = ….

argumentacja …. X 0,4 = ….

Formułowanie wniosków …. X 0,1 = ….

Wykorzystanie wiedzy ze studiów …. X 0,1 = ….

suma …………

ocena …………

Fazy rozwoju grupy

faza orientacji

faza konfrontacji i eksploatacji różnic

faza współpracy

faza kończenia

Faza orientacji okres formowania – poznawania się członków grupy, wstępnej często

pobieżnej autoprezentacji, określania zasad i celów funkcjonowania grupy, przełamania barier psychologicznych, ustalenie relacji wobec innych uczestników grupy oraz własnego miejsca w grupie

w tej fazie wyłania się lider oraz podstawowe role społeczne, grupa nie realizuje zadań twórczych, uczestnicy starają się znajdować podobieństwa i niwelować różnice, nie są ujawniane wzajemne niechęci, obawy i niepokoje, relacje pomiędzy członkami mają oficjalny charakter

następuje integracja grupy najczęściej wokół celów i/lub problemów; rozmowy dotyczą raczej obaw grupy - nie emocji; grupa unika wzrostu napięcia, które rozładowywane jest w konwencjonalny sposób (np. śmiech)

celem grupy jest poznanie się, rozpoznanie zasad, norm, granic, ról, koalicji oraz budowanie poczucia bezpieczeństwa

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

bardzo dynamiczny okres kiedy grupa eksperymentuje, ścierają się cele i interesy jednostkowe, toczy się walka o władzę i pozycje w grupie

etapy: ogólne zakłopotanie, opór, opis dawnych odczuć, wyrażenie nieprzyjemnych emocji wobec trenera i członków grupy, powstają podgrupy (różne powody i zasady)

następuje spadek zaufania i poczucia bezpieczeństwa; uczestnicy bardziej jawnie wyrażają nadzieje na uzyskanie sympatii innych oraz obawiają się odrzucenia; następuje destabilizacja pierwotnych ról w grupie, mogą powstać nowe role, pomyślny rozwój grupy powoduje zanik ról destruktywnych

celem grupy jest testowanie granic, ustalanie norm, badanie autentyczności uczestników, zdobycie poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania, konstruktywne rozwiązywanie konfliktów i antagonizmów oraz ustalenie swojej pozycji i własnych potrzeb; w efekcie końcowym znacznie wzrasta spójność grupy

Faza współpracy

okres ujednolicania funkcjonowania grupy kończy się normalizacją jej działalności, kiedy na nowo zostaną ustanowione wspólne cele i wartości; następuje ustabilizowanie wewnętrznej struktury grupy, rozwija się grupowa solidarność, zaufanie i współpraca, wzrasta poziom otwartości, pojawiają się twórcze pomysły, zapał i energia do pracy

uczestnicy grupy są w mniejszym stopniu osadzeni tylko w jednej roli, są bardziej niezależni od trenera i postrzegają go bardziej realistycznie

celem grupy w tej fazie jest integracja poprzez m.in. wspólną realizację zadań, obecność w grupie oraz osiąganie z tego powodu satysfakcji, zwiększenie produktywności zespołu oraz równoległe zaspokajanie potrzeb jednostek i grupy

Faza kończenia

w grupach, które mają z góry wyznaczony czas trwania, okres kończenia pracy grupy (a nawet samo przewidywanie rozstania) zwykle wywołuje u uczestników smutek, niepewność i niepokój

w tej fazie zazwyczaj omawiane są plany na przyszłość, zmiany jakie się dokonały podczas pracy grupy oraz wspomnienia wspólnych przeżyć

następuje spadek aktywności i zaangażowania, wzrost indywidualnych zainteresowań oraz pragnienie przedłużenia kontaktu; niektórzy uczestnicy jawnie wyrażają rozczarowanie i żal wobec trenera z powodu mniejszych niż się spodziewali efektów pracy

celem grupy w tej fazie jest rozstanie się, podsumowanie pracy grupy, domykanie relacji i zadań oraz znalezienie innych

Dziękując za uwagę..

..proszę świadomie utworzyć

2-3 osobowe zespoły projektowe

METODA PROJEKTÓW

metoda projektówwprowadzenie

podział na 2-3 osobowe grupy projektowe

każda grupa otrzymuje arkusz A4

otrzymany arkusz proszę podzielić na cztery pola (ćwiartki)

w pierwszej ćwiartce, każdy uczestnik grupy rysuje swój znak rozpoznawczy

metoda projektówwprowadzenie

drugą ćwiartkę dzieli się na tyle pól, ilu jest uczestników grupy

w każdym z pól, każdy uczestnik rysuje swój znak

metoda projektówwprowadzenie

trzecia ćwiartka:

wszyscy uczestnicy grupy równocześnie rysują „na wyścigi” jak najwięcej swoich znaków

metoda projektówwprowadzenie

czwarta ćwiartka:

wszyscy uczestnicy grupy wspólnie rysują historyjkę wykorzystując swoje znaki

następnie wspólnie budują opowiadanie na podstawie przygotowanego rysunku

metoda projektówwprowadzenie

Analiza działań członków grupy:

Kto wybrał najskuteczniejszy symbol?(jednoznaczność, łatwość rysowania..)

Kto narysował najwięcej swoich znaków?(łatwość rysowania znaku czy sprawność rysującego?)

Czy wszyscy członkowie grupy grali fair?(Najszybciej rysował czy powiększał rozmiar zajmując większą

powierzchnię blokując pozostałych?)

Kto został liderem grupy?(Jak do tego doszło?)

metoda projektówwprowadzenie

Praca zespołowa

• szybkość

• skuteczność

• innowacyjność

• efektywność

metoda projektów samodzielne działanie uczestników

grupy na wybrany temat(indywidualne lub zespołowe),sprzyjające osiąganiu celów kształcenia

to metoda nauczania kształtująca wiele umiejętności i integrująca wiedzę z różnych przedmiotów dla osiągnięcia unikalnego efektu(łącząca wiedzę teoretyczną z działaniem praktycznym)

metoda projektówProjekt jest odbywającym się w oznaczonym terminie zadaniem

wymagającym podejmowania różnorodnych działań,

realizowanym przez Studentów samodzielnie,

jednak pod kierunkiem opiekuna

oraz według przygotowanego wcześniej planu

metoda projektów

Działania przygotowujące Studentów do pracy projektowej

wprowadzenie do zasad pracy zespołowej

wspomaganie w nabywaniu umiejętności skutecznego porozumiewania się

rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji zespołowej

wspomaganie w rozwiązywaniu problemów grupie

metoda projektówCechy dobrego projektu

cele są jasne i możliwe do osiągnięcia

uczestnicy uczą się czegoś nowego oraz użytecznego

jest dobrze rozplanowany w czasie

zadania są jasno rozdzielone, zgodnie z zainteresowaniami, predyspozycjami i możliwościami uczestników

metoda projektówrola opiekuna

Wybór tematu projektu

Ogranicza się do wskazania Studentom obszaru tematycznego, zakresu zagadnień spośród których wybierają oni szczegółowy temat możliwie dokładnie go precyzując

Przygotowanie kontraktu

Zadanie zwykle realizowane wyłącznie przez opiekuna

Zbieranie i opracowanie materiałów, wykonanie projektu

Opiekun może wspierać grupę jako konsultant, odpowiadając na ewentualne pytania i prośby;konsultacje mogą odbywać się regularnie, a ich czas i miejsce powinny być określone w kontrakcie

Prezentacja Opiekun ogranicza się do podania czasu i ewentualnie formy prezentacji oraz szczegółów przygotowania technicznego sali, środków audiowizualnych..

Ocena Opiekun podejmuje decyzję czy ocena będzie wystawiana tylko przez niego czy też włączy on do tej czynności Studentów – członków grupy projektowej

metoda projektówInicjacja projektu

określenie obszaru problemowego

wybór tematu• pomysł• selekcja• wybór

uzasadnienie wyboru tematu

Temat określony pytaniem?

metoda projektówplanowanie projektu

• Zdefiniowanie celów• Cel główny• Cele szczegółowe

Planowanie projektu Dekompozycja celów do zadań Przydział zadań do uczestników zespołu

• Analiza ryzyka • Ustalenie harmonogramu prac projektowych (na piśmie)

Weryfikacja - przeformowanie celów, zmiana tematu?..

metoda projektówprzykład

obszar problemowy/tematyczny

OCHRONA ŚRODOWISKA

temat UDZIAŁ CZŁOWIEKA W KSZTAŁTOWANIU KRAJOBRAZU

cel główny STWORZENIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA TERENU W OBRĘBIE PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI MIASTA DO ROKU 2015r

cel szczegółowy UTWORZENIE TERENU REKREACYJNEGO W OBSZARZE 100 ha WRAZ Z JEZIOREM.. I LASEM DO KOŃCA maja 2018r

metoda projektówformułowanie celów

S – szczegółowy, konkretny

M – mierzalny

A – ambitny

R – realny

T - terminowy

metoda projektówanaliza ryzyka

Zagrożenia

brak funduszy na realizację zadań

choroba członka zespołu

nieterminowość

brak kontaktu z opiekunem..

Kierowanie / odpowiedzialność za projekt powinna być przekazywana czasowo dla każdego członka zespołu projektowego

kontraktKONTRAKT NA WYKONANIE PROJEKTU zawarty w dniu …..pomiędzy …(imię i nazwisko opiekuna) …a zespołem w składzie:………………………………..………………………………..………………………………..Temat projektu: ……….Cele projektu: ……..Formy realizacji: ……..Efekt końcowy projektu: ………Termin rozpoczęcia projektu: ………Termin zakończenia projektu: ……....

Na mocy niniejszego kontraktu:1. Studenci zobowiązują się do wykonania

działań zgodnie z ustalonym harmonogramem realizacji projektu zgodnie z założeniami zawartymi w kontrakcie.

2. Studenci mają obowiązek uczestniczyć w konsultacjach z opiekunem

3. Studenci zobowiązują się do zaprezentowania publicznie efektów swojej pracy4. Opiekun prowadzący projekt zobowiązuje się do prowadzenia konsultacji ze Studentami w ustalonych terminach oraz służenia pomocąw sytuacjach, gdy zespół wykonujący projekt tego potrzebuje,ustala się termin konsultacji: ……..…

Konsekwencje nieprzestrzegania zobowiązań1. W przypadku jednorazowego

niedotrzymania terminu wykonania zadania Student otrzyma ustne upomnienie opiekuna

2. Jeśli pomimo upomnienia, licznych rozmów, Student nadal nie wywiązuje się z przydzielonego zadania, może zostać wykluczony z zespołu i nie zaliczyć projektu

Prowadzący projekt Wykonujący projekt

……………………… …………………...... …………………….. ……………………..

opis projektuprojekt powinien zawierać

Szczegółowy temat projektu

Cele projektu (jasne i mierzalne)

Przewidywaną formę realizacji i prezentacji (wybraną w drodze dyskusji w grupie, biorąc pod uwagę: realność, możliwość realizacji, ryzyko, spodziewane rezultaty, atrakcyjność..)

Plan pracy grupy – zakres zadań dla każdego z uczestników (harmonogram)

Przygotowany przez grupę opis przedstawiony zostaje opiekunowi, wspólnie z nim przeanalizowany, zaakceptowany po uwzględnieniu wynegocjowanych poprawek

metoda projektówharmonogram

zadania formarealizacji

potrzebne środki

osoby odpowie-dzialne

dokumen-towanie

termin wykonania

metoda projektówco kontrolować?

Realizacja i kontrola

harmonogram

jakość

zakres

ryzyko

metoda projektówocena

Składniki oceny projektu

samoocena wykonawców

społecznościowa zewnętrzna

opiekuna

metoda projektówprezentacja

Prezentacja projektu

wewnętrzna

publiczna

metoda projektówocena projektu

ocena pracy Studenta powinna być rzetelna;musi odbywać się w sposób ciągły na poszczególnych etapach projektu, a kończyć oceną zbiorczą

arkusz oceny projektu, zawierający oceny cząstkowe umożliwia wystawienie oceny końcowej (obejmujące on jak największy zakres zdobywanych umiejętności, czynności Studenta oraz ocenę jego zaangażowania, a także samoocenę i ocenę innych osób biorących udział w projekcie)

metoda projektówocena projektu - przykład

50% ocena opiekuna

30% średnia ocen wystawionych przez członków grupy

20% samoocena

ocena projektu przykład samooceny 1/2

lp. kryterium tak częściowo

nie

1 Uczestniczyłem w wyborze tematu pracy projektowej

2 Uczestniczyłem w opracowaniu opisu projektu

3 Uczestniczyłem w planowaniu pracy zespołu

4 Poszczególne etapy projektu wykonywałem systematycznie

5 Zaplanowane zadania wykonywałem terminowo

6 W pełni zaangażowałem się w prace projektowe zespołu

7 Motywowałem kolegów do podjęcia działań związanych z wykonywaniem projektu

ocena projektu przykład samooceny 2/2

lp. kryterium tak częściowo

nie

8 Unikałem tworzenia konfliktowych sytuacji (??!!)

9 Pomagałem kolegom w przypadku kiedy mieli trudności

10 W realizacji projektu korzystałem z różnorodnych źródeł

11 Jestem zadowolony z mojej pracy w zespole

12 Moje refleksje i uwagi związane z wykonywaniem projektu w zespole

Moja praca zasługuje na ocenę

2 3 4 5

ocena projektu co podlega ocenie?

wybór tematu i jego ujęcie, zrozumienie zagadnienia

realizacja zamierzonych celów

poprawność merytoryczna

dotrzymywanie terminów

dobór i wykorzystanie różnych źródeł

estetyka wykonania prac

sposób i forma prezentacji

umiejętność współpracy w grupie oraz organizacji pracy

metoda projektówplan sprawozdania z projektu

STORNA TYTUŁOWAzawiera nazwę projektu, imiona i nazwiska autorów oraz opiekuna (koordynatora), datę złożenia projektu, nazwę szkoły (instytucji) w której projekt zrealizowano

PODZIĘKOWANIA(dla osób, instytucji, konsultantów mających wpływ na końcowy efekt projektu)

SPIS TREŚCI(sporządzony na końcu sprawozdania)

metoda projektówplan sprawozdania z projektu

STRESZCZENIE PROJEKTUW skondensowanej formie (do jednej strony A4) przedstawia cele, warunki i podstawowe wnioski płynące z projektu oraz uwypukla jego osiągnięcia

WSTĘPA. warunki projektu

określa się cel, temat i czas wykonania projektu; w tym miejscu należy poinformować dlaczego temat projektu warty jest zainteresowania, należy przedstawić problem, który jest tematem oraz dotychczasowe próby jego rozwiązania; jakie aspekty problemu zostały przebadane i dlaczego; należy podać dla kogo projekt jest przeznaczony

B. procedury badańokreśla się zakres badań, metody zbierania informacji i uzasadnienie ich wyboru

metoda projektówplan sprawozdania z projektu

CZĘŚĆ GŁÓWNA – ODKRYCIE i INFORMACJEnależy podzielić tę część na mniejsze, logicznie uporządkowane; przedstawia się tu istniejące rozwiązania, analizę wyników, pomiarów, badań, opis sposobu dojścia do rozwiązania, opisuje uzyskane efekty; najważniejsze rysunki, tabele, wykresy..

WNIOSKIkonkluzje wynikające z przeprowadzonych badań, eksperymentów lub innych działań oraz omówienie wad i zalet rozwiązania

REKOMENDACJE – ZALECENIAzapisuje się je w przypadku , gdy opisana w projekcie sytuacja nie jest satysfakcjonująca lub wykazuje warunkowość czy też niestabilność; zawiera sugestie dotyczące działań w celu naprawy istniejącej sytuacji

BIBLIOGRAFIA(powinny do niej nawiązywać odsyłacze w tekście)

ZAŁĄCZNIKI(wzory ankiet, kalkulacje ekonomiczne..)

metoda projektówzadanie

Pracując w ramach grupy projektowej proszę przygotować pisemnie i przedstawić na następnych zajęciach (w formie krótkiego referatu) następujące zagadnienia:

określenie obszaru problemowego

wybór tematu (pomysł, selekcja, wybór)

uzasadnienie wyboru tematu

szczegółowy temat projektu

cele projektu (jasne i mierzalne)

przewidywaną formę realizacji i prezentacji (wybraną w drodze dyskusji w grupie, biorąc pod uwagę: realność, możliwość realizacji, spodziewane rezultaty, ryzyko, atrakcyjność..)

plan pracy grupy – zakres zadań dla każdego z uczestników (harmonogram)

oraz zastanowić się wstępnie nad wyborem metody badawczej?..

Dziękując za uwagę....życzę Państwu Dobrego

Dnia

METODY BADAŃ NAUKOWYCH

METODY BADAŃ NAUKOWYCH

Jako metodę naukową rozumie się:

całokształt sposobów badawczego docierania do prawdy i pojęciowego przedstawiania jej

sposób uzyskiwania materiału naukowego do prowadzenia badań

METODY BADAŃ NAUKOWYCHetapy pracy naukowej

ustalenie i uzasadnienie problemu oraz dostrzeżenie zagadnień pochodnych

krytyka problemu w świetle dotychczasowych osiągnięć nauki (analiza literatury przedmiotu)

wyliczenie niezbędnych założeń lub twierdzeń, czasem także hipotez

ustalenie metod roboczych, obejmujące krytykę metod dotychczasowych i wybór lub konstrukcję metod nowych

przeprowadzenie badań naukowych: wykonanie czynności wynikających z postawionego problemu i wybranej metody roboczej

opracowanie materiałów zebranych w czasie badań i ich synteza

pisemne opracowanie wyników badań aż do stanu pracy gotowej do druku, po czym ujawnienie ich w publikacji naukowej

krytyczna ocena przebiegu własnych badań i pisemnego opracowania wyników

METODY BADAŃ NAUKOWYCH

METODA OBSERWACYJNA

METODA INTUICYJNA

KRYTYKA ŹRÓDEŁ

METODA ANKIETOWA

ANALIZA KRYTYCZNA

METODA EKSPERYMENTALNA

METODA STATYSTYCZNA

METODA MONOGRAFICZNA

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA OBSERWACYJNA

sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej)

jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów

stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe; wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk, od którego często zaczynają się badania naukowe

jest najstarszą metodą roboczą pracy naukowej jej elementy występują w wielu innych metodach

należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub przewodnik obserwacyjny;podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez postawionych w przewodniku

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA OBSERWACYJNA

niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy instrumentów naukowych (środków technicznych do różnego rodzaju badań ) spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację

pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich; ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie(np. internet – przeglądarka internetowa)

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA OBSERWACYJNA – klasyfikacja metod

obserwacja bez interwencji – jej celem jest opis naturalnie występujących zachowań bez ingerowania w nie przez badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką trafnością ekologiczną (kiedy taka obserwacja odbywa się w warunkach naturalnych, nazywamy ją obserwacją naturalną), ta metoda jest wykorzystywana głównie w psychologii

obserwacje z interwencją – obejmują sytuacje, gdy badacz ingeruje w spontaniczny tok zdarzeń, wyróżnia się trzy typy tego rodzaju obserwacji: • obserwację uczestniczącą – badacz sam uczestniczy w sytuacji,

która jest przedmiotem jego obserwacji• obserwację ustrukturowaną – może być prowadzona w warunkach

naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące go zdarzenia

• eksperyment naturalny – badacz manipuluje wieloma zmiennymi w warunkach naturalnych i określa ich wpływ na zachowanie

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA INTUICYJNA

metoda intuicyjna to sposób pracy naukowej, w którym argumenty do twierdzeń ogólnych są czerpane z doświadczenia osobistego

sprawdzianem ostatecznym dla prac naukowych opartych na tej metodzie są wyniki badań późniejszych;

częściowo można już się przekonać o wartości takiej pracy według stopnia zgodności zawartych w niej twierdzeń z ustaloną już wiedzą naukową i z bieżącym stanem problematyki naukowej

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA INTUICYJNA

rozumie się jako pracę naukową, czysto umysłową;

polega ona wtedy na rozważeniu pojęć, przypuszczeń, problemów, projektów lub innych elementów szeroko pojętej pracy naukowo-badawczej

jest składnikiem zawsze i koniecznie obecnym w każdej metodzie badan naukowych

staje się niezbędna do uzasadnienia problemu, wyboru metody roboczej, wskazania założeń, ustalenia hipotez

tożsama z myśleniem?..

METODY BADAŃ NAUKOWYCHKRYTYKA ŹRÓDEŁ

polega na stwierdzeniu autentyczności śladów pewnej działalności ludzkiej (źródło historyczne) oraz odczytaniu ich znaczenia (wydarzenie historyczne) w świetle przyczyn i warunków ich powstania w procesie historycznym

niezbędna w poznawaniu przebiegu minionej aktywności (np. chronologia) i jej wytworów

w procesie oceny jakości źródła pomocnych jest szereg metod, tzw. Nauk Pomocniczych Historii,

ma fundamentalne znaczenie w metodologii badań historycznych

uwaga na fałszerstwa.. (MRP, H. Ford..)

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA ANKIETOWA

metoda ankietowa i metoda wywiadu to metody badań naukowych polegające na stawianiu pytań, a następnie – na opracowywaniu uzyskanych odpowiedzi (próbka reprezentatywna?)

stanowią one trzon metodologiczny nauk społecznych

ankieta jest zbiorem pytań stawianych pisemnie, celem uzyskania odpowiedzi mających służyć do rozwiązania pewnego problemu; odpowiedzi te są następnie opracowywane statystycznie, a wyniki objaśniane / interpretowane

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA ANKIETOWA

odpowiedzi na pytania często bywają niedokładne lub kłamliwe czy zwodniczeistnieją jednak sposoby na uzyskanie prawdy z takich wypowiedzi, w ankietach tym sposobem jest odpowiednie ułożenie pytań, na przykład zadawanie parokrotne pytań różnie sformułowanych, które jednak powinny dać tą samą odpowiedź

ankiety mogą być niedokładne lub wręcz nieprawdziwe z tego powodu, że pytania zostały źle ułożone: ankietowany nie rozumie ich lub jego odpowiedź leży poza przyjętym zestawem odpowiedzi (w pytaniach zamkniętych)

wartość poznawcza w badaniach naukowych obu metod jest ogromnie zmienna, w zależności od jakości przygotowania ankiet i od praktycznego zastosowania jednej z nich

METODY BADAŃ NAUKOWYCHANALIZA KRYTYCZNA

metoda analizy i krytyki piśmiennictwa albo analiza krytyczna jako metoda badań naukowych jest stosowana do prac naukowych i badań innych naukowców

jest metodą stosowaną powszechnie w nauce

powstają dzięki niej publikacje oparte nie tylko na badaniach własnych, lecz na pracach i badaniach cudzych

elementy tej metody są stosowane również w innych badaniach

istotą metody naukowej jest przystosowanie nowego problemu do wiedzy dotychczasowej, a więc niezbędnym etapem jest analiza i krytyka literatury przedmiotu

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA EKSPERYMENTALNA

charakteryzuje się innym niż w obserwacji stosunkiem osoby badanej do zjawiska badanego; obserwując nie zmienia się badanego zjawiska - natomiast eksperyment naukowy polega na czynnej modyfikacji zjawiska stanowiącego przedmiot badania, dążąc do poznania zależności przyczynowych pomiędzy składnikami lub warunkami przebiegu badanego zjawiska

dzięki eksperymentom powstała większa część odkryć w fizyce, chemii, biologii i innych dziedzinach naukowych

metoda ta najlepiej nadaje się do badań nad zjawiskami powtarzającymi się w warunkach przynajmniej częściowo takich samych (nadaje się więc także do badań nad zjawiskami społecznymi, politycznymi lub gospodarczymi)

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA EKSPERYMENTALNA - etapy

wyodrębnienie zjawiska mającego stanowić przedmiot badania, nazywane stwarzaniem układu odosobnionego

ustalenie zmiennych warunków danego zjawiska i wyodrębnienie warunków mających stanowić przedmiot czynnej ingerencji prowadzącego eksperyment

wywołanie zmian wyodrębnionych warunków zjawiska.

stwierdzenie rodzaju zmiany czynnie wywołanej

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA EKSPERYMENTALNA

do pomiaru wielkości zmian służą instrumenty naukowe możliwy jest jednak eksperyment naukowy bez instrumentów, pod warunkiem możliwie dokładnego opisu warunków zmiennych

podobnie jak w metodzie obserwacyjnej do badań przystępuje się z przygotowanymi punktami widzenia i założeniami

niezbędnym jest także rejestrowanie przebiegu eksperymentu oraz uzyskanych wyników; metoda jedynej różnicy

obserwacja stanowi część składową eksperymentu; wiele prac badawczych prowadzi się metodami obserwacyjnymi i eksperymentalnymi łącznie,niejako podchodząc z dwóch stron do studiów nad tą samą sprawą

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA EKSPERYMENTALNA

eksperyment naturalny jest analizą przebiegu zjawiska, wywołanego i kontrolowanego, ale w warunkach naturalnych, między innymi w warunkach działalności ludzkiej uprawianych z innych względów niż poznawanie prawdy naukowej; stosuje się tu na przykład grupy równoważne: grupę eksperymentalną i grupę kontrolną, by porównać zachowanie pewnej zbiorowości gdzie wprowadzony zostaje nowy czynnik i zbiorowości, gdzie zmiana taka nie nastąpiła

Eksperyment laboratoryjny wykonywany jest w sztucznie stworzonym środowisku – tradycyjnie w ograniczonym zaopatrzonym w przyrządy miejscu jakim jest laboratorium, z zastosowaniem odpowiednich instrumentów;istotą takich eksperymentów jest izolacja zjawisk w postaci układów odosobnionych; jest szeroko stosowany w naukach ścisłych, naukach technicznych, naukach biologicznych i w naukach medycznych

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODY STATYSTYCZNE

stosuje się wszędzie tam, gdzie chodzi o poznanie prawidłowości w zakresie zjawisk masowych – tam, gdzie bada się problemy demograficzne, ekonomiczne, socjologiczne (oraz w innych naukach)

dzięki danym statystycznym można ustalić zmienność zjawisk masowych, tendencji ich przekształceń w czasie (sporządza się w tym celu wykresy, ilustrujące krzywą rozwoju danego zjawiska czy też to, jaką część stanowi większej całości)

część danych dostarcza badanie metodą grup reprezentatywnych (zbiera się dane nie od wszystkich, ale od odpowiednio wybranej grupy, określanej jako grupa reprezentatywna)

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODY STATYSTYCZNE

celem analizy statystycznej jest pozyskanie jak największej wiedzy z pozyskanych danych

aby zbiór danych był dobrą bazą do analizy statystycznej należy:• zaplanować badanie• podsumować zbiór danych z obserwacji, podkreślając

tendencje, ale rezygnując ze szczegółów• uzgodnić, jaką wiedzę o badanym zjawisku mają dostarczyć

dane.

powyższe punkty odpowiadają działom statystyki:• metoda reprezentatywna• statystyka opisowa• wnioskowanie statystyczne

METODY BADAŃ NAUKOWYCHMETODA MONOGRAFICZNA

należy do metod obserwacji częściowej

polega na wszechstronnym opisie i szczegółowej analizie pojedynczej jednostki lub niewielkiej liczby charakterystycznych jednostek badanej zbiorowości statystycznej (w związku z tym, że badaniu poddaje się pojedynczą jednostkę obejmuje ono na ogół bardzo szeroki zakres zagadnień, co sprzyja wnikliwej analizie; przy tego typu badaniu oprócz charakterystyki liczbowej uwzględnia się informacje w formie jakościowo-ilościowej)

w metodzie monograficznej, badana jednostka dobierana jest w sposób świadomy (wybiera się jednostkę typową, taką, która występuje powszechnie; czasem bada się jednostki skrajne lub też przodujące)

z uwagi na to, że na podstawie badania jednostki ocenia się całą zbiorowość, ważne jest by dokonać poprawnego doboru

Dziękując za uwagę..

..proszę o przygotowanie.. (na piśmie, 2-3 str)..

..planu realizacji próbnego projektu dyplomowego

(spis treści ww. planu jest dostępny na slajdzie nr 3)