Post on 17-May-2018
Podstawy Farmakologii Leków Stosowanych Przez Ratowników
Medycznych
Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty
pobudzenia
ADRENERGICZNE
1 – serce – przyśpieszenie AS, zwiększenie siły skurczu
2 – oskrzela, naczynia krwionośne – rozkurcz
1 – naczynia krwionośne – skurcz
CHOLINERGICZNE
M1 (muskarynowe) - żołądek – zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego
M2 (muskarynowe) – serce - zwolnienie AS
M3 (muskarynowe) – gruczoły - zwiększanie wydzielania gruczołowego
Nm (nikotynowe, typ mięśniowy) – płytka nerwowo-mięśniowa – skurcz mięśni
szkieletowych
Nn (nikotynowe, typ neuronalny) – układ nerwowy – różnorodne efekty
INNE
D1, D2 (dopaminowe) – nerki, układ krążenia – poprawa perfuzji nerek i
diurezy, pobudzenie układu krążenia, wymioty
Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty
pobudzenia
H1 (histaminowe) – rozsiane – r. alergiczne, wymioty
H2 (histaminowe) – żołądek – zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego
Receptory opioidowe – układ nerwowy – działanie przeciwbólowe
Receptory benzodwuazepinowe (strukturalna część receptorów GABA) –
układ nerwowy – działanie uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe,
rozluźniające mięśnie szkieletowe
UKŁAD KRĄŻENIA
Układ krążenia
LEKI DZIAŁAJĄCE NA SERCE • ADRENALINA (EPINEFRYNA)
• ATROPINA • AMIODARON (CORDARONE)
• LIGNOKAINA (LIDOKAINA, XYLOKAINA)
• ADENOZYNA (ADENOCOR)
• DIGOKSYNA • PROPRANOLOL, METOPROLOL • VERAPAMIL (ISOPTIN, LEKOPTIN) • SIARCZAN MAGNEZU (MgSO4) • CHLOREK POTASU (KCl)
Układ krążenia
LEKI OBNIŻAJĄCE CTK
• FUROSEMID
• CAPTOPRIL (ACEI)
• NITROGLICERYNA (NTG )
LEKI PODWYŻSZAJĄCE CTK
• DOPAMINA
• NOREPINEFRYNA (LEVONOR)
LEKI WPŁYWAJĄCE NA KRZEPNIĘCIE KRWI
PRZECIWPŁYTKOWE
• KWAS ACETYLOSALICYLOWY (ASPIRYNA, POLOCARD)
• KLOPIDOGREL
PRZECIWZAKRZEPOWE
• HEPARYNA
ADRENALINA
Działanie:
1
α1
2
daw
ka
serce
oskrzela
naczynia
ADRENALINA Działa od 3 do 5 min
Wskazania: - resuscytacja krążeniowo-oddechowa
- wstrząs anafilaktyczny
- astma
- gdy stosowanie innych leków działających inotropowo dodatnio nie przynosi oczekiwanego efektu
Przeciwwskazania: przy resuscytacji brak, kardiomiopatia zaporowa, zwężenie ujścia aorty, przełom nadciśnieniowy, wstrząs hipowolemiczny, łagodny rozrost gruczołu krokowego
ADRENALINA - DAWKOWANIE
Resuscytacja • 1mg co 3 - 5 min i.v / i.o • dzieci 10 - 30 μg / kg m.c i.v / i.o • dzieci E.T 100 μg / kg m.c droga E.T nie jest zalecana Anafilaksja • osoby dorosłe 0.5 mg i.m /i.c • niemowlęta < 6 m - cy 150 μg i.m / i.c • dzieci 6 m – cy – 6 r.ż 150 μg i.m / i.c • 6 - 12 r.ż 300 μg i.m/ i,c >12 r.ż 0.5 mg i.m / i,c Osoby dorosłe • bolus 50 μg i.v (można powtarzać) • następnie wlew 2 – 10 μg/ min i.v Dzieci 1 μg/ kg m.c i.v wlew
VF / VT – zacząć podawanie po trzeciej defibrylacji (wytyczne ERC 2010)
VF / VT – zacząć podawanie po drugiej
defibrylacji (wytyczne AHA 2010) Asystolia / PEA – podać tak szybko jak to
będzie możliwe Bradykardia 2 - 10 μg / min Astma 300 μg s.c (można trzy dawki w odstępach 20 min) Skurcz oskrzeli 0.5 - 1mg E.T, dzieci 10 μg / kg m.c E.T
ATROPINA Działanie: antagonista receptorów muskarynowych
M1/M3 Wydz. Żołądkowe
Wydz. gruczołowe
Rozkurcz oskrzeli
M2 (tachykardia)
ATROPINA Wskazania: - bradykardia zatokowa
- zatrucie związkami fosforoorganicznymi, lekami cholinomimetycznymi, zatrucie grzybami zawierającymi muskarynę
- premedykacja (rzadko)
- stany spastyczne mięśni gładkich (kolka wątrobowa, kolka nerkowa - rzadko)
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na leki cholinolityczne, jaskra z wąskim kątem przesączania, zaburzenia drożności przewodu pokarmowego
ATROPINA - DAWKOWANIE
Resuscytacja: asystolia/ PEA - 3 mg iv / i.o. dawka jednorazowa (podejrzenie stymulacji
nerwu błędnego) - Dzieci 0,02 mg/kg m.c i.v. / i.o. (minimalna dawka 0,1 mg) - Dzieci E.T. 0,06 mg/kg m.c. – (dawka potrójna) droga E.T.
nie jest zalecana (wytyczne ERC 2010) - 1 mg co 3-5 min iv/ i.o. (wytyczne AHA 2010) Bradykardia - 0,5 mg i.v. / i.o. – można powtarzać (max. 3 mg)
AMIODARON Działanie: lek przeciwarytmiczny klasy III Kanały K+ (zależne od potencjału)
serce
K
Ca
K
Ca
AMIODARON Wskazania: - nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu
serca
- zaburzenia rytmu serca w przebiegu zespołu WPW
Przeciwwskazania: bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo komorowy, zaburzenia czynności tarczycy, nadwrażliwość na jod, porfiria, hipokaliemia, ciąża, okres karmienia piersią, równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT
AMIODARNON - DAWKOWANIE
Resuscytacja - 300 mg i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) - 150 mg iv./i.o. (po piątej defibrylacji) - Wlew 900 mg/24 h - Dzieci 5 mg/kg m.c. iv./i.o. (można powtarzać mac 15 mg/kg m.c./24 h) Częstoskurcze - Wlew 300 mg iv./i.o. Pacjent niestabilny wlew 10-20 min Pacjent stabilny 20-60 min - Wlew 900 mg/24 h DO ROZPUSZCZANIA AMIODARONU UŻYWAĆ ZAWSZE GLUKOZY 5%!!! NIE STOSOWAĆ JEŚLI JUŻ BYŁA PODANA LIDOKAINA!!! Dawka dobowa 1,2 g/24 h
LIDOKAINA
Działanie: amidowy środek znieczulenia miejscowego oraz lek przeciwarytmiczny
Na
Kanały Na+ (zależne od potencjału)
Serce
Włókna nerwowe
LIDOKAINA
Wskazania: - komorowe zaburzenia rytmu
serca: częstoskurcz komorowy, migotanie komór
Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia przewodnictwa w sercu, znaczna bradykardia, zespół Morgagniego-Adamsa-Stokesa, tachyarytmie napadowe, ciężka niewydolność krążenia
ZAGROŻENIE HIPERTERMIĄ ZŁOŚLIWĄ
LIDOKAINA - DAWKOWANIE
Resuscytacja
- 100 mg lub 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o.
(po trzeciej defibrylacji)
- Można powtórzyć bolus 50 mg i.v./i.o.
- Dzieci 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o.
- Dzieci 2-3 mg/kg m.c. E.T
(droga E.T. nie jest zalecana)
NIE STOSOWAĆ JEŚLI BYŁ JUŻ PODANY AMIODARON!!!
ADENOZYNA
Działanie: endogenny nukleozyd purynowy o działaniu przeciwarytmicznym
Receptory adenozynowe
serce
oskrzela
ADENOZYNA
Wskazania: - lecznicze - szybkie przywrócenie rytmu
zatokowego w napadowym częstoskurczu
nadkomorowym, także w zespole WPW
- diagnostyczne – określenie miejsca powstawania pobudzeń dodatkowych
Przeciwwskazania: blok przedsionkowo komorowy II lub III stopnia, zespół chorej zatoki, astma
ADENOZYNA - DAWKOWANIE
Szybkie wstrzykniecie dożylne (1-2 sek)
Dorośli:
- 6 mg i.v.
- 12 mg i.v.
- 12 mg i.v.
Dzieci:
- 0,1 mg/kg m.c. iv (max 6 mg)
- 0,2 mg/ kg m.c. i.v. (max 12 mg)
- TRZECIEJ DAWKI NIE MA!!!
DIGOKSYNA
Działanie: glikozyd nasercowy – wymiennik K+/Na+
Na
K
Ca
Ca
skurcz
kardiomiocyt
DIGOKSYNA
Wskazania: - zaawansowana niewydolność serca
(NYHA III/IV)
- zwłaszcza migotanie (lub trzepotanie) przedsionków z szybką akcją komór
Przeciwwskazania: całkowity blok serca lub blok przedsionkowo
komorowy II stopnia, niemiarowość wywołana glikozydami nasercowymi, niemiarowość nadkomorowa z dodatkowa droga przewodzenia (zespół WPW), kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem odpływu lewej komory, częstoskurcz komorowy, migotanie komór
DIGOKSYNA - DAWKOWANIE
Dorośli
- 0,25 – 0,5 mg i.v. kolejne dawki 0,2 mg co 3-5 h (max 1,5 mg)
- 0,01-0,015mg/kg m.c. i.v.
(przy jednoczesnym stosowaniu Amiodaronu dawkę należy zmniejszyć o 50%)
WĄSKIE OKNO TERAPEUTYCZNE !!!
PROPRANOLOL
Działanie: nieselektywny antagonista receptorów
1
2
serce
oskrzela
PROPRANOLOL
Wskazania: - nadkomorowe i komorowe (np. po aminach
katecholowych, po wysiłku lub w zespole WPW) - przełom tarczycowy - nadciśnienie tętnicze - choroba niedokrwienna serca Przeciwwskazania: astma oskrzelowa i stany skurczowe
oskrzeli, bradykardia, wstrząs kardiogenny, nasilona niewydolność serca, zespół chorej zatoki, choroby naczyniowe
METOPROLOL
Działanie: selektywny antagonista receptorów 1
1 serce
PROPRANOLOL, METOPROLOL DAWKOWANIE
- 2-5 mg i.v. (max 0,1 mg/ kg m.c.)
- Wlew ok. 5 min (max 1mg/min) lub trzy równe dawki w odstępach 2 min.
VERAPAMIL Działanie: antagonista kanałów wapniowych
zlokalizowanych w sercu
Kanały Ca++ serce
VERAPAMIL
Wskazania: - zaburzenia rytmu serca np. częstoskurcz napadowy nadkomorowy, migotanie lub trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór (z wyjątkiem WPW)
- przełom nadciśnieniowy powodujący ostrą niewydolność serca
Przeciwwskazania: wstrząs kardiogenny, powikłany zawał serca, ciężkie zaburzenia przewodzenia
VERAPAMIL - DAWKOWANIE
I 2,5-5 mg i.v. przez 2 min.
II. 5-10 mg i.v.
(w razie potrzeby co 15-30 min. Max 20 mg)
Alternatywnie 5 mg i.v. co 15 min do całkowitej dawki 30 mg
SIARCZAN MAGNEZU Działanie: obok potasu drugi najważniejszy kation
wewnątrzkomórkowy
Wskazania: - nadciśnienie tętnicze indukowne ciążą
- stany przedrzucawkowe i rzucawka
- hipomagnezemia
- napady astmy oskrzelowej
- pomocniczo w zwalczaniu zaburzeń rytmu serca
Przeciwwskazania: hipermagnezemia, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia, niewydolność nerek
20% SIARCZAN MAGNEZU - DAWKOWANIE
25-50 mg/ kg m.c. i.v./i.o. max 2 g
(bolus lub wlew 10-20 min)
1 amp (10 ml) zawiera 2g MgSO4
CHLOREK POTASU
Działanie: podstawowy kation wewnątrzkomórkowy
Wskazania: - profilaktyka i leczenie stanów niedoboru potasu
- przedawkowanie glikozydów naparstnicy.
Przeciwwskazania: hiperkaliemia, stany chorobowe zwiększające ryzyko hiperkaliemii, niewydolność nerek, niewydolność kory nadnerczy, ostrożnie w chorobach serca z zaburzeniami rytmu serca, w stanach ostrego odwodnienia
CHLOREK POTASU - DAWKOWANIE
- 10-20 mEq/h (do 100 mEq/h przez CVP)
1 ml 15% = 2 mEq K+
1 ml 7,5% - 1 mEq K+
1 g KCl = 13,5 mEq K+
FUROSEMID Działanie: diuretyk hamujący wchłanianie zwrotne
sodu i wody w pętli Henlego kłębuszków
nerkowych (pętlowy)
mocz
krew
Na
2 Cl
K X
woda
FUROSEMID Wskazania: - stany obrzękowe (zastoinowa niewydolność
serca, marskość wątroby, choroby nerek)
- przełom nadciśnieniowy
- obrzęk płuc
- hiperkalcemia
Przeciwwskazania: bezmocz, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, stany przedśpiączkowe spowodowane marskością wątroby
FUROSEMID - DAWKOWANIE
• 0,5 mg/kg m.c. i.v.
• 2 mg/kg m.c. i.v. (jeśli nie ma efektu)
LEK PODAWAĆ 1-2 min.
CAPTOPRIL
Działanie: inhibitor konwertazy angiotensyny
Aldosteron
Aktywacja układu sympatycznego
Czynniki wzrostowe
Na+ retencja
H2O retencja
K+ wydalanie Skurcz naczyń
Enzym konwertujący angiotenzynę
(ACE)
Angiotenzyna II
Wątroba Nerki
Angiotenzynogen Angiotenzyna I
nadnercza
krew Renina
CAPTOPRIL
Wskazania: - nadciśnienie tętnicze
- zastoinowa niewydolność krążenia
Przeciwwskazania: zwężenie obu tętnic nerkowych lub stan po transplantacji nerek, ciąża, okres karmienia piersią
NITROGLICERYNA Działanie: lek rozszerzający naczynia, także wieńcowe poprzez
uwolnienie tlenku azotu
Wskazania: - leczenie napadu dławicy piersiowej
- zawał serca
- ostre zatrucie kokainą
- obrzęk płuc
- kamica żółciowa
Przeciwwskazania: hipotonia w przebiegu zawału, ryzyko methemoglobinemii, nadciśnienie/krwawienie mózgowe
NITROGLICERYNA - DAWKOWANIE
Tabletka – 0,5 mg s.l.
(można podać trzy razy w odstępach 5 min.)
Areozol – 1 lub 2 rozpylenia s.l. w odstępach 5 min. (każda dawka zawiera 0,4 mg leku).
Pompa -10-200 mcg/min
Nie więcej niż 3 rozpylenia w ciągu 5 min !!!!
DOPAMINA Działanie: amina katecholowa pobudzająca, wraz ze
wzrostem stężenia receptory dopaminowe a następnie i α
D
α1
1
daw
ka
nerki
serce
naczynia
DOPAMINA
Wskazania: - zaburzenia hemodynamiczne występujące we wstrząsie spowodowanym zawałem mięśnia sercowego urazami, posocznicą, operacjami kardiologicznymi
- zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca
Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia rytmu serca, guz chromochłonny nadnerczy
DOPAMINA - DAWKOWANIE
2 – 30 mcg/kg m.c./min i.v. (CVP)/i.o.
NORADRENALINA
Działanie: pobudzenie receptorów α i
α1
1 serce
naczynia
NORADRENALINA
Wskazania: głęboka hipotonia - w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia tętniczego
Przeciwwskazania: hipotensja po zawale serca, wstrząs hipowolemiczny, dławica Prinzmetala, choroby zakrzepowe, równoległe stosowanie anestetyków wziewnych, znacznego stopnia hipoksja lub hiperkapnia
NORADRENALINA - DAWKOWANIE
Dorośli
- Wlew 2-20 mcg/min i.v.
Dzieci
- 2 mcg/min i.v.
KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna)
Działanie: przeciwpłytkowe, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne
Kwas arachidonowy
CYKLOOKSYGENAZA
Prostaglandyny
ZAPALENIE
BÓL
GORĄCZKA
Tromboxany
AKTYWACJA
PŁYTEK KRWI
KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna)
Wskazania: - bóle o małym lub umiarkowanym nasileniu
- gorączka w przebiegu zakażeń
- zapalenie stawów, gorączka reumatyczna
- zawał serca, wtórna profilaktyka zawału serca
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub inny NLPZ, zaburzenia krzepnięcia krwi, astma oskrzelowa, ciąża
NIE STOSOWAĆ U DZIECI DO 12 R.Ż
KWAS ACETYLOSALICYLOWY DAWKOWANIE
Działanie przeciwkrzepliwe
Tabletka 160-325 mg p.o.
100 mg p.o. przy łączeniu z Clopidogrelem
(w leczeniu przewlekłym)
Pozostałe działania
500 mg – 2 g p.o
KLOPIDOGREL
Działanie: inhibitor agregacji płytek krwi
ADP
IIa/IIIb
Fibrinogen
IIa/IIIb
KLOPIDOGREL
Wskazania: - zapobieganie zakrzepom objawowej miażdżycy u chorych z zawałem serca
- zapobieganie zakrzepom u chorych z OZW
Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia czynności wątroby, czynne krwawienia, okres karmienia piersią
KLOPIDOGREL - DAWKOWANIE
Tabletka: 300 mg p.o.
Następnie 75 mg/d
HEPARYNA
Działanie: lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny III, inhibitor czynnika X
Hamowanie czynnika Xa
Aktywacja Fibryny
Aktywacja czynników krzepnięcia
Aktywacja płytek
Inne działania
Trombina
AT III
Heparyna
HEPARYNA
Wskazania: - leczenie zakrzepowego zapalenia żył, zapaleń żył i zatorów
- wczesne leczenie zawału serca
Przeciwwskazania: wzmożona skłonność do krwawień, ciąża, poród, wrzodziejące zmiany w żołądku i jelitach, zaawansowane choroby wątroby i nerek, ostre zapalenie trzustki, małopłytkowość
HEPARYNA - DAWKOWANIE
Bolus 80 j.m./kg i.v.
Wlew 15 j.m. /kg/ h i.v.
(średnio 5000 j.m. bolus następnie 1000 j.m./h)
UKŁAD ODDECHOWY
Układ oddechowy
LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA • SALBUTAMOL (VENTOLIN) • BERODUAL (FENOTEROL I BROMEK IPRATROPIUM) • ATROVENT (BROMEK IPRATROPIUM) • ADRENALINA (EPINEFRYNA) • SIARCZAN MAGNEZU ( MgSO4) • THEOSPIREX (AMINOFILINA) • ASTMOPENT (ORCYPRENALINA) LEKI PRZECIWZAPALNE - GLIKOKORTYKOSTEROIDY HYDROKORTYZON (CORHYDRON) DEKSAMETAZON (DEXAVEN) PREDNIZOLON (FENICORT) SOLU – MEDROL (METYLOPREDNIZOLON)
SALBUTAMOL
Działanie: krótko działający agonista receptorów 2
2 oskrzela
SALBUTAMOL
Wskazania: - zwalczanie duszności w przebiegu astmy oskrzelowej
- przerwanie stanów spastycznych oskrzeli w przebiegu nieżytu oskrzeli
- ciężkie stany skurczowe dróg oddechowych
- POChP, rozedma płuc
Przeciwwskazania: zawał serca, niestabilne nadciśnienie tętnicze/choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy
1
SALBUTAMOL - DAWKOWANIE
2,5 – 5 mg E.T w nebulizacji (kolejne dawki co 15-20 min)
0,25 mg i.v. (powolny wlew) lub 0,003-0,3 mg/min i.v
Zwykle stosuje się 0.004 mg/ kg m.c. w ciągu 10 min
Następnie powolny wlew 0,1-0,2 mcg/kg m.c./ min
lub 0,5 mg s.c.
BERODUAL Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów
muskarynowych oraz fenoterol - agonista receptorów 2
M1/M3 Wydz. gruczołowe
Rozkurcz oskrzeli
2 oskrzela
ipratropium
fenoterol
BERODUAL
Wskazania: - POChP
- zapobieganie i leczenie objawów przewlekłych obturacyjnych chorób dróg oddechowych
- astma oskrzelowa
Przeciwwskazania: kardiomiopatia przerostowa, tachyarytmie
BERODUAL - DAWKOWANIE
0,25 – 0,5 mg E.T (można powtórzyć 15-20 min)
1 ml = 20 kropli = ok. 0.25 mg
(1 kropla 0,0123 mg leku)
ATROVENT
Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych, pochodna atropiny
M1/M3 Wydz. gruczołowe
Rozkurcz oskrzeli
ATROVENT
Wskazania: - POChP
- Astma oskrzelowa
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na atropinę lub jej pochodne
ATROVENT - DAWKOWANIE
0,25 – 0,5 mg E.T.
(można powtórzyć 15-20 min)
THEOSPIREX
Działanie: pochodna metyloksantyny hamująca receptory adenozynowe
A1
A1
serce
oskrzela
THEOSPIREX
Wskazania: - stany chorobowe z ostrymi napadami duszności (astma oskrzelowa, stan astmatyczny, przewlekłe infekcje oskrzeli, rozedma płuc)
Przeciwwskazania: świeży zawał serca, ostry obrzęk płuc,
niewydolność wątroby, zaburzenia rytmu serca, choroba wrzodowa żołądka, nadczynność tarczycy, padaczka, ciąża
THEOSPIREX - DAWKOWANIE
5 mg/kg m.c. w ciągu 20-30 min.
Następnie wlew 0,5 – 0,7 mg/kg m.c./h
ASTMOPENT
Działanie: wycofany z użycia w Polsce nieselektywny agonista receptorów
HYDROKORTYZON (HK)
Działanie: glikokorykosteroid o kompleksowym działaniu przeciwzapalnym, wpływający na gospodarkę wodno-elektrolitową
HK
PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych
Potęgowanie działania amin katecholowych
Hamowanie aktywności układu immunologicznego
Retencja sodu i wody/utrata potasu
(częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)
HYDROKORTYZON
Wskazania: - objawowe - różne postacie wstrząsu, reakcje anafilaktyczne, choroby alergiczne m.in. astma oskrzelowa
- substytucyjne
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek
HYDROKORTYZON - DAWKOWANIE
Dorośli: 200-400 mg i.v.
(ponad 1g w stanach krytycznych)
Dzieci:
4-8 mg/kg m.c. i.v
DEKSAMETAZON (DX)
Działanie: glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym a słabym wpływie na gospodarkę wodno-elektrolitową
DX
PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych
Potęgowanie działania amin katecholowych
Hamowanie aktywności układu immunologicznego
Retencja sodu i wody/utrata potasu
(częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)
DEKSAMETAZON Wskazania: - ostry obrzęk mózgu
- Wstrząs anafilaktyczny
- stan astmatyczny
- ostra niewydolność nadnerczy
- choroby alergiczne
Przeciwwskazania: w ostrych groźnych dla życia stanach nie ma żadnych przeciwwskazań
DEKASAMETAZON - DAWKOWANIE
4-16 mg/ 24h i.v. (wyjątkowo 32 mg/24h i.v.)
0,6 – 1 mg/kg m.c. i.m.
PREDNIZOLON
Działanie: glikokortykosteroid o pośrednich właściwościach pomiędzy hydrokortyzonem a deksametazonem
Wskazania: - astma oskrzelowa
- zatrucia drogą wziewną
- ciężkie choroby infekcyjne z towarzyszącym uszkodzeniem narządów
- reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny
PREDNIZOLON DAWKOWANIE
Dorośli
25-50 mg i.v.
Dzieci
1,5 – 2,5 mg/ kg m.c./ 24h i.v.
UKŁAD POKARMOWY
Układ pokarmowy
• METOCLOPRAMID
• HIOSCYNA (Buscolysin)
• PAPAWERYNA
• NO – SPA
METOCLOPRAMID
Działanie: antagonista receptorów dopaminowych
dolny zwieracz przełyku
odźwiernik
jelita
ośrodek wymiotny
D
METOCLOPRAMID
Wskazania: zaburzenia perystaltyki przewodu żołądkowego, zapobieganie nudnościom i wymiotom
Przeciwwskazania: krwawienia z przewodu pokarmowego, niedrożności, perforacja przewodu pokarmowego, padaczka, guz chromochłonny.
METOCLOPRAMID - DAWKOWANIE
Dorośli
10 mg i.v./i.m.
Dzieci
pow. 6 – 14 r.ż. 2,5-5 mg
2-6 r.ż. 0,1 mg/ kg m.c.
HIOSCYNA
Działanie: alkaloid pokrzyku, antagonista ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych
M2 serce
M1 żołądek jelita
M3 gruczoły
HIOSCYNA
Wskazania: ostre stany skurczowe przewodu pokarmowego lub dróg moczowych, kolka żółciowa
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub atropinę, jaskra, rozrost gruczołu krokowego, zwężenie w obrębie przewodu pokarmowego, tachykardia, dławica piersiowa, niewydolność serca
HIOSCYNA - DAWKOWANIE
Dorośli
20 mg iv, im można powtórzyć po 20 min
Max 100 mg/ 24 h
Dzieci
powyżej 6 r.ż. 5- 10 mg 2-4 razy/24 h
PAPAWERYNA
Działanie: spazmolityk bezpośrednio rozkurczający mięśnie gładkie
Wskazania: stany skurczowe mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, zaburzenia przewodnictwa serca
PAPAWERYNA DAWKOWANIE
40 -120 mg s.c./i.m. do 4 razy/24 h co 3 godz.
40 mg i.v. jednorazowo - powoli
NO-SPA - DROTAVERYNA
Działanie: spazmolityk, syntetyczna pochodna papaweryny
Wskazania: - stany skurczowe mięśni gładkich dróg żółciowych, moczowych i dróg rodnych
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, niewydolność serca, blok przedsnionkowo-komorowy II lub III stopnia
NO-SPA - DAWKOWANIE
40-80 mg i.v./i.m. (2-3 razy dziennie)
40-240 mg/24 h
LEKI PRZECIWBÓLOWE
Leki przeciwbólowe
NLPZ · KETONAL (KETOPROFEN) · PYRALGINA (METAMIZOL) OPIOIDY · TRAMAL (TRAMADOL) · DOLARGAN (PETYDYNA) · MORFINA (MF) · FENTANYL (FNT)
KETONAL
Działanie: NLPZ, hamuje odwracalnie agregację
Kwas arachidonowy
CYKLOOKSYGENAZA
Prostaglandyny
ZAPALENIE
BÓL
GORĄCZKA
Tromboxany
AKTYWACJA
PŁYTEK KRWI
KETONAL
Wskazania: - jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny
Przeciwwskazania: astma aspirynowa, czynna choroba wrzodowa, ciężka niewydolność nerek, czynne krwawienie
KETONAL - DAWKOWANIE
100-200 mg / 24h i.m./i.v.
Maksymalnie 200 mg / 24 h
NIE STOSOWAĆ U OSÓB DO 15 R.Ż
PYRALGINA
Działanie: NLPZ, pochodna pirazolonu, nie działająca przeciwzapalnie, wykazuje dodatkowo działanie spazmolityczne
Wskazania: - bóle różnego pochodzenia, również w przebiegu choroby nowotworowej
Przeciwwskazania: uczulenie na pyralginę!, ostra porfiria wątrobowa, zaburzenia funkcji szpiku kostnego
PYRALGINA - DAWKOWANIE
powyżej. 15 r.ż. (pow. 50 kg m.c.) 0,5 – 1 g i.m/ i.v
W razie konieczności można podać jednorazowo 2,5 g
Dawkę można powtórzyć co 6-8 h. Max. 5 g /24 h
Rozcieńczenie 1:10
(5% glukoza, 0,9% NaCl, płyn Ringera)
TRAMAL Działanie: działający ośrodkowo lek przeciwbólowy z grupy
słabych opioidów aktywujacy receptory opioidowe, wykazuje również działanie przeciwkaszlowe
Tramal
Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe
aktywność układów kontroli bólu
TRAMAL
Wskazanie: - ostre i przewlekle bóle pourazowe, pooperacyjne i nowotworowe
- w premedykacji
Przeciwwskazanie: - zatrucie substancjami (etanolem) i lekami powodującymi depresje centralnego układu nerwowego
TRAMAL - DAWKOWANIE
Dawka pojedyncza powyżej 12 r.ż. 50-100 mg/4-6 h
max. 400 mg/ 24 h
Dzieci
powyżej 1 r.ż. 1-2 mg/kg .m.c. Max 8 mg/ kg m.c.
DOLARGAN (PETYDYNA)
Działanie: silny lek przeciwbólowy z grupy opioidów, działa 8-10 krotnie słabiej niż morfina ale w większym stopniu uwalnia histaminę
Dolargan
Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe
Receptory muskarynowe rozkurcz zwieraczy
Histamina oskrzela
metabolity uzależnienie / drgawki
DOLARGAN (PETYDYNA)
Wskazania: - krótkotrwałe zwalczenie bólu ostrego różnego pochodzenia, np. kolka nerkowa lub żółciowa
- Dreszcze pooperacyjne
Przeciwwskazania: niewydolność wątroby, nerek, padaczka, napad astmy oskrzelowej, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
DOLARGAN - DAWKOWANIE
Dorośli: Dawka pojedyncza 25-50 mg i.v.
1,5 g/ kg m.c. / 3-4 h Max 100 mg i.v.
Max 300 mg i.v./ 24 h
25-100 mg s.c. i.m. co 4 h
Dzieci 0,5 – 2 mg s.c. i.m./ kg m.c. co 4 h
MORFINA Działanie: silnie działający opioid, pochodna
fenantrenowa występująca w opium
MF
Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe
Histamina rozszerzenie naczyń żylnych preload
MORFINA Wskazania: - leczenie bólu pourazowego,
nowotworowego, pozawałowego
- leczenie obrzęku płuc
(uspakajająco, przeciwbólowo, zmniejsza obciążenie wstępne)
Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, zatrucie środkami narkotycznymi, atropiną, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe.
MORFINA - DAWKOWANIE
2-20 mg i.v.
0,1-02 mg/ kg m.c.
Wlew ciągły 0,03 – 0,05 mg/ kg/ h
Dawkowanie osobniczo-zmienne w przypadku leczenia przewlekłego (tolerancja)
FENTANYL
Działanie: silnie działający syntetyczny lek przeciwbólowy z grupy opioidów
Wskazania: - zniesienie bólu i odpowiedzi hemodynamicznej na intubacje i bodźce chirurgiczne (utrzymane efektu analgetycznego podczas znieczulenia, analgezja w czasie znieczuleń ambulatoryjnych, analgezja chorych w oddziałach IT)
Przeciwwskazania: należy zmniejszyć dawkę chorych w podeszłym wieku
FENTANYL - DAWKOWANIE
50-100 mcg i.v.
1-5 mcg/kg m.c.
Wlew ciągły dożylny 1-10 mcg kg m.c./h
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE
• CLEMASTINUM
• PHENAZOLINUM
• HYDROKSYZYNA
CLEMASTINUM
Działanie: syntetyczny nieselektywny antagonista receptorów histaminowych, wykazuje również działanie cholinolityczne i uspokajające
H1 (obwodowe) Reakcje alergiczne
H1 (w mózgu) Działanie uspokajające
M Działanie cholinolityczne
CLEMASTINUM
Wskazania: - w nagłych przypadkach reakcji uczuleniowych
Przeciwwskazania: jaska z wąskim kątem przesączania, ciężka astma
CLEMASTINUM - DAWKOWANIE
Dorośli:
2 mg i.v/i.m (2 mg x 2 /24 h)
Dzieci
powyżej 3 r.ż. 200-750 mcg
25 mcg/ kg m.c.
Do rozpuszczenia (1:5) używać glukozy 5%!!!
Podawać powoli
PHENOZALINUM Działanie: lek przeciwhistaminowy pierwszej generacji,
blokuje receptor H1, wykazuje również działanie cholinolityczne, miejscowo znieczulające, przeciwarytmiczne oraz zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych
Wskazania: - nadkomorowe zaburzenia rytmu serca w przebiegu odczynów alergicznych
- leczenie ostrych odczynów alergicznych
Przeciwwskazania: jaskra z wąskim kątem przesączania, padaczka
PHENOZALINUM - DAWKOWANIE
Doraźnie 50-100 mg i.m. do 300 mg /24 h
Migotanie przedsionków
100-200 mg i.v. powoli w ciągu 10 min. max 300 mg
Dzieci:
powyzej 12 .ż 50-100 mg i.m./24 h
HYDROKSYZYNA Działanie: działa uspakajająco i przeciwlękowo, zmniejsza
napięcie mięśniowe wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, przeciwbólowe, przeciwwymiotne i znieczulające miejscowo
Wskazania: - lęk, uogólniony niepokój, napięcie przedmiesiączkowe
- nadpobudliwość u dzieci
- pomocniczo w leczeniu alergii
Przeciwwskazania: rozrost gruczołu krokowego, porfiria, jaskra z wąskim kątem przesączania
HYDROKSYZYNA - DAWKOWANIE
50-100 mg i.m.
(można powtórzyć co 4-6 h)
Max 400 mg/24 h
Dzieci
1 mg/ kg m.c.
LEKI USPAKAJAJĄCE I NASENNE
BARBITURANY
· THIOPENTAL
BENZODIAZEPINY
· DIAZEPAM
· KLONAZEPAM
· MIDAZOLAM
KETAMINA
THIOPENTAL Działanie: barbituran bardzo szybkim i krótkim działaniu
nasennym i przeciwdrgawkowym. Nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco
Aktywacja receptorów GABA-A w mózgu
Cl-
BARBITURANY
GABA
BENZODIAZEPINY
ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
THIOPENTAL
Wskazania: - głównie do indukcji znieczulenia ogólnego i sedacji do krótkotrwałych zabiegów ambulatoryjnych –
- przerwanie napadu drgawek
- obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego pacjentów z urazem głowy (śpiączka barbituranowa)
Przeciwwskazania: porfiria, astma, hipowolemia
THIOPENTAL
krew
Tkanka tłuszczowa Tkanka tłuszczowa
THIOPENTAL - DAWKOWANIE
Wlew ciągły 4-8 mg/kg/h
Indukcja znieczulenia
5 mg/kg (max. 500 mg)
Przygotowanie:
20 ml Aqua pro injectione
Roztwór 2,5% (1 ml = 25 mg)
5% (1 ml = 50 mg)
DIAZEPAM
Działanie: długodziałąca benzodwuazepina wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajajace i nasenne
Modulacja działania receptorów GABA-A w mózgu
Cl-
GABA BENZODIAZEPINY
ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
DIAZEPAM
Wskazania: - leczenie objawów zespołów odstawiennych - lek uspokajający - w premedykacji jako lek przeciwdrgawkowy - stan padaczkowy u dzieci - drgawki gorączkowych - rzucawka ciężarnych Przeciwwskazania: jaskra z zamykającym się katem przesączania,
przewlekła niewydolność oddechowa, zespół bezdechu sennego, ostre zatrucie lekami działającymi na OUN lub alkoholem
DIAZEPAM - DAWKOWANIE
Dorośli:
0,2-1 mg/kg m.c.
Dzieci
0,2-0,3 mg/ kg m.c.
KLONAZEPAM
Działanie: długodziałająca benzodwuazepina, wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe a także dzianie nasenne i uspokajające
Wskazania: - lek z wyboru we wszystkich postaciach stanu padaczkowego
- może być stosowany również w leczeniu zaburzeń psychicznych
Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność wątroby, należy zachować ostrożność u osób w podeszłym wieku
KLONAZEPAM - DAWKOWANIE
Dorośli: 1 mg
Dzieci
0,3-0,5 mg/ kg m.c.
Max. 2-8 mg
Powolny wlew 3 mg/8 h
MIDAZOLAM Działanie: krótkodziałająca benzodiazepina o bardzo
silnym działaniu nasennym i uspokajającym, działa także przeciwdrgawkowo, charakteryzuje się szybkim początkiem działania
Wskazania: - premedykacja
- wprowadzenie do znieczulenia ogólnego
- sedacja
Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, wstrząs, śpiączka, ostre zatrucie alkoholem
MIDAZOLAM - DAWKOWANIE
0,05 – 0,3 mg/ kg m.c.
Wlew 0,05-0,3/ kg m.c./min
KETAMINA Działanie: szybko działający środek anestetyczny
Ketamina
Receptory opioidowe działanie halucynogenne
Układ adrenergiczny AS, CTK, ciśnienie śródczaszkowe
Receptory NMDA działanie przeciwbólowe
KETAMINA Wskazania: - do znieczulenia w zabiegach nie
wymagających zwiotczenia mięśni (nie znosi bólu trzewnego)
- w leczeniu oparzeń skóry
- wprowadzenie do znieczulenia ogólnego pacjenta we wstrząsie
Przeciwwskazania: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zwężenia zastawki aortalnej lub mitralnej, niewyrównana nadczynność tarczycy
KETAMINA - DAWKOWANIE
Dawka analgetyczna:
0,2-0,5 mg/ kg m.c.(brak działania anesteycznego)
Dawka anestetyczna:
0,5 – 2 mg/ kg m.c.
2-6 mg/ kg m.c. / h
(wywołuje stan anestezji zdysocjowanej)
5-10 mg i.m.
WYBRANE ODTRUTKI
ANEXATE (FLUMAZENIL)
NALOXON
GLUKAGON
ANEXATE
ODTRUTKA PRZY PRZEDAWKOWANIU BENZODIAZEPIN (0,2-0,6 mg iv)
Cl-
GABA BENZODIAZEPINY
ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
ANEXATE
NALOXON Swoisty antagonista receptorów opioidowych
0,4-0,8 mg
I dawka:
0,4 mg i.v.
0,8 mg im
0.8 mg s.c
1 mg i.n.
Można miareczkować dawkę 6-10 mg
(przywrócony oddech brak świadomości)
Czas działania 45 – 75 min (podane i.v.)
Dziękuję za uwagę
GLUKAGON
Zmniejsza nasilenie blokady receptorów w
sercu spowodowanej przedawkowaniem
betablokerów
Dorośli 1 mg i.m. lub s.c.
DZIECI
0,05-0,15 mg/ kg m.c. i.m. lub s.c.