Podstawy Ekonomii

Podstawy ekonomiiwykład 04

dr Adam Salomon

Podstawy Ekonomii: KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW

I NIEUCZCIWA KONKURENCJA

Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 2

Konkurencja (1/6)

▪ Konkurencja jest podstawowym mechanizmem ekonomicznym gospodarki rynkowej.

▪ Z ekonomicznego punktu widzenia konkurencja ma na celu maksymalizowanie przez podmioty gospodarcze przychodu ze sprzedaży lub korzyści z zakupu produktów i usług.

Konkurencja (2/6)

▪ Konkurencja oznacza rywalizację o źródła zaopatrzenia w środki produkcji i kapitał pracowniczy a przede wszystkim rynki zbytu.

▪ Działania przedsiębiorstw zmierzają do pozyskania rynku i zwiększenia swojego udziału.

Konkurencja (3/6)

▪ Konkurencyjność wywodzi się od konkurencji i jest jej elementem.

▪ Konkurencyjnością nazywa się zdolność podmiotu do konkurowania.

▪ Jest to pojęcie wieloznaczne i relatywne.

Konkurencja (4/6)

▪ Konkurencyjność jako kategoria teoretyczna wydaje się niełatwa do zastosowania w badaniu realnie kształtujących się procesów gospodarczych, gdy wymaga porównania z otoczeniem zewnętrznym, to znaczy z obiektem konkurencyjnym.

▪ Z tego wynika, że badania empiryczne w odniesieniu do konkurencyjności powinno poprzedzać określenie miar ocen, ich wag oraz wybór metod badawczych, dostosowanych do badanego podmiotu.

Konkurencja (5/6)

▪ Wielu autorów, dyskutując na temat konkurencyjności, nie definiuje tej kategorii.

▪ Zarówno w polskiej literaturze ekonomicznej, jak i światowej również trwa pewnego rodzaju spór o zakres pojmowania tego pojęciai dobór mierników oceny konkurencyjności.

Konkurencja (6/6)

▪ Konkurencyjność jest często odnoszona do rynku międzynarodowego, czyli gospodarki otwartej.

▪ Chodzi o rynek globalny, na którym występuje dany kraj, przedsiębiorstwo, towary, marki.

▪ Jest też pogląd, że o sukcesie na rynku globalnym decyduje wcześniej wygrana walka konkurencyjna na rynku lokalnym, regionalnym, krajowym.

Podmioty konkurencyjności

państwo (skala makro)

sektor, branża, gałąź (skala mezo)

grupa krajów, makroregion (skala mega)

przedsiębiorstwo (skala mikro)

towar, usługa (skala mikro-mikro)

Cechy konkurencyjności

▪ Można przyjąć, że konkurencyjność jest pojęciem wartościującym, określającym pewien stan pożądany.

▪ Termin ten w odniesieniu do gospodarki i przedsiębiorstwa zawiera m.in. takie cechy, jak:

1) sprzedawanie wyrobów z zyskiem w kraju i za granicą;

2) zdolność do utrzymywania a nawet umacniania udziałów w rynkach;

3) zdolność do zrównoważonego rozwoju w długim okresie.

Definicja konkurencyjności gospodarki (OECD)

▪ Z definicji przyjętej przez OECD wynika, że konkurencyjność gospodarki to zdolność do sprostania konkurencji międzynarodowej, a więc realizowania znaczącego eksportu i utrzymania wysokiego poziomu i tempa wzrostu popytu wewnętrznego, bez pogorszenia salda rachunku obrotów bieżących.

▪ W definicji tej akcentuje się zachowanie zmiennych makroekonomicznych.

Inna definicja konkurencyjności

▪ Inna definicja konkurencyjności określa ją jako zdolność do projektowania, wytwarzania i sprzedawania towarów, których ceny, jakość i inne walory są bardziej atrakcyjne od odpowiednich cech towarów oferowanych przez konkurentów.

Konkurencyjność podstawowa i kluczowa

▪ D. Faulkner i C. Bowman (Faulkner D., Bowman C., Strategie konkurencji, Gobether i S-ka, Warszawa 1996, s. 44) wyróżniają konkurencyjność podstawową i kluczową.

▪ Konkurencyjność podstawowa obejmuje „procesy i systemy, które dają firmie pozycję lidera w branży” i jest związana z umiejętnością zwiększania przez przedsiębiorstwo wartości użytkowej postrzeganej przez klienta.

▪ Konkurencyjność kluczowa natomiast utożsamiana jest z „umiejętnościami wymaganymi do zdobycia trwałej przewagi konkurencyjnej na danym rynku” i może ona niezupełnie pokrywać się z konkurencyjnością podstawową, w skład której wchodzi konkurencyjność operacyjna i systemowa.

Definicja konkurencyjności operacyjnej i systemowej

▪ Konkurencyjność operacyjną przywołani autorzy definiują jako „konkretne, techniczne umiejętności, które są istotne z punktu widzenia funkcjonowania na określonym rynku”. Dotyczyć to może technologii, dystrybucji, logistyki, kontroli itp.

▪ Konkurencyjność systemowa – to zespół działań wykonywanych przez firmę w zakresie efektywności ogólnej i kosztowej. Obejmuje ona zapewnienie wartości, podnoszenie wartości i

innowacyjności.

Definicja konkurencyjności przedsiębiorstw

▪ Istnieje wiele definicji konkurencyjności przedsiębiorstw.

▪ Konkurencyjność przedsiębiorstw postrzegana jest jako proces, w którym uczestnicy rynku, dążąc do realizacji swoich interesów, próbują przedstawić korzystniejsze od innych oferty ceny, jakości lub innych cech wpływających na decyzje zawarcia transakcji.

Rodzaje źródeł konkurencyjności (1/9)

▪ Produkcyjne – konkurencyjność firmy wynika z przywództwa kosztowego lub/i wyższej jakości.

▪ Dystrybucyjne – konkurencyjność firmy wynika z niższego kosztu zamrożenia kapitału i kosztów transportu oraz lepszej obsługi nabywców.

▪ Marketingowe – konkurencyjność firmy wynika z lepszego rozpoznania potrzeb rynku i w efekcie lepszego dostosowania produktu oraz jego dystrybucji do tych potrzeb.

▪ Technologiczne – konkurencyjność firmy wynika z pierwszeństwa, osiągniętego dzięki: pracom naukowo-badawczym, innowacyjności technologicznej, innowacjom produktowym.

▪ Miejsce na rynku: znak firmowy, patenty, reputacja –konkurencyjność firmy wynika z lojalności nabywców wobec znaku firmowego i unikalności produktu w przypadku posiadania patentów.

▪ Unikalność firmy i jej produktu – konkurencyjność firmy wynika z osiągnięcia pozycji minimonopolu poprzez np. skuteczne różnicowanie produktu.

▪ Jakość zarządzania – fachowość zarządzania, talenty menedżerskie itp.

▪ Wiedza i informacja – dużą rolę odgrywa zdobywanie wiedzy o: procesie produkcji, produkcie, sprawnych systemach informacyjnych, nabywcach itp.

▪ Gospodarowanie czasem – zdolność do szybszego niż konkurenci reagowania na zmiany rynkowe, umiejętności działania w firmie w dłuższym horyzoncie czasowym.

Koncepcje konkurencyjności przedsiębiorstwa (nowe)

1) informacja oraz systemy informatyczne (Internet, Intranet) –jako źródła przewagi konkurencyjnej;

2) wirtualne formy organizacyjne oraz sieci przedsiębiorstw;

3) organizacje uczące się oraz oparte na wiedzy.

Elementy potencjału konkurencyjności przedsiębiorstw (1/5)

▪ Kapitał ludzki – jakość kadr marketingowych (logistyka, dystrybucja, sprzedaż), jakość kadr technicznych i finansowych, jakość kadr menedżerskich (skłonność do ryzyka, przedsiębiorczość i zaangażowanie w sprawy jakości), pracownicy (kwalifikacje, wydajność pracy, kreatywność).

▪ Zasoby fizyczne (jakość, substytucyjność, komplementarność, struktura) - maszyny, urządzenia, środki transportu, infrastruktura informatyczna.

▪ Zasoby finansowe – rozmiar zysku, wartość aktywów netto, rentowność kapitałów własnych, płynność finansowa, środki pieniężne i należności.

▪ Zasoby niewidoczne – informacja, technologie, innowacje, renoma firmy, unikatowe umiejętności, powiązania nieformalne z ośrodkami decyzyjnymi, patenty, licencje, klimat pracy, kultura organizacyjna, marki produktów, doświadczenie, kontakty.

▪ Zasoby organizacyjne – system podejmowania decyzji, organizacja sieci dystrybucji i logistyki, wielkość przedsiębiorstwa, struktura organizacyjna, zarządzanie jakością, sposoby powiązań z dostawcami i odbiorcami, system monitoringu.

Przewaga konkurencyjna

▪ Przewaga konkurencyjna oznacza lepsze usytuowanie przedsiębiorstwa na rynku w stosunku do konkurentów.

Przewaga konkurencyjna może być uzyskana poprzez:

▪ zaspokajanie potrzeb klientów1) lepiej lub bardziej efektywnie niż konkurencja;

2) w sposób, który jest trudny do naśladowania.

Przewaga konkurencyjna - definicja

▪ Przewaga konkurencyjna oznacza lepsze usytuowanie przedsiębiorstwa na rynku w stosunku do konkurentów.

Czynniki wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa

▪ Źródła przewagi konkurencyjnej – restrukturyzacja, postęp technologiczny, innowacje,

koncentracja, konsolidacja, przejście, system kształcenia, inwestycje bezpośrednie, preferencje konsumenckie.

▪ Potencjał konkurencyjności i umiejętności (skutek) – potencjał rzeczowy i finansowy,

jakość procesów (ISO, HACCP), zarządzanie logistyką, kultura organizacji, zarządzanie wiedzą, realizacje z dostawcami i odbiorcami, niskie koszty, informacje o klientach, jakość kadr marketingu, zarządzanie dystrybucją, więzi nieformalne z dostawcami i odbiorcami, posiadanie systemu jakości, marka.

▪ Instrumenty konkurowania – jakość wyrobu, warunki płatności, cena produktu i usługi,

renoma firmy, szerokość asortymentu, promocja sprzedaży, zakres usług posprzedażnych, promocja, marka wyrobu, wizerunek firmy, zróżnicowanie produktu, jakość produktów i usług.

▪ Otoczenie – siła przetargowa odbiorców, pozycja konkurentów, polityka kredytowa i fiskalna,

struktura organizacyjna podmiotów, faza cyklu rozwoju gospodarki, prawne aspekty ekologizacji środowiska, stopień edukacji technicznej społeczeństwa, system finansowy, zwyczaje i normy etyczne, stopa bezrobocia, liberalizacja ceł, siła przetargowa odbiorców, dochody realne konsumentów.

Analiza strategii konkurencji Michaela Eugene Portera

▪ Podejście pozycjonowania do analizy strategii konkurencji rozwinął i upowszechnił M.E. Porter.

▪ Teoretyczne uogólnienia oraz praktyczne wskazania oparł na analizie przedsiębiorstw działających w okresie gospodarki przemysłowej.

▪ Teoria ta opiera się na trzech podstawowych koncepcjach: siłach konkurencji, określających atrakcyjność strukturalną gałęzi, ogólnych strategiach konkurencji, umożliwiających firmie stawienie czoła konkurencji, oraz łańcuchu wartości.

Sytuacja konkurencyjna w gałęzizależy od następujących pięciu podstawowych sił konkurencji

1) groźby wejścia nowych konkurentów;

2) intensywności rywalizacji między istniejącymi firmami;

3) nacisków ze strony substytucyjnych produktów lub usług;

4) siły przetargowej nabywców;

5) siły przetargowej dostawców.

5 podstawowych sił konkurencji

Konkurencyjność przedsiębiorstwa

Potencjał konkurencyjności w budowaniu konkurencyjności przedsiębiorstwa

Trwała przewaga konkurencyjna w ujęciu przedsiębiorczości strategicznej

System instrumentów konkurowania i strategii konkurencyjności przedsiębiorstwa

Model międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstw wg M. Ma oraz M. Liao

Model międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstw wg Nelly Daszkiewicz

Model międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstw według Piotra Trąpczyńskiego

i Thomasa Wrony

Macierz postaw międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstw

w koncepcji Jean-Claude Larreche’a

Jak dochodowa firma przestaje być dochodowa po akwizycji, a jej do tej pory dobre i rentowne lokalizacje

mogą przestać być i dobre, i rentowne

Zmiana strategii finansowej firmy branży TSL:

Nieuczciwa konkurencja

▪ Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211) definiuje pojęcie nieuczciwej konkurencji, przez które należy rozumieć działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Katalog czynów nieuczciwej konkurencji (1/13)

Oznaczenie przedsiębiorstwa wprowadzające w błąd▪ Czynem nieuczciwej

konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić w błąd klientów co do jego tożsamości, na przykład używanie firmy lub skrótu firmy innego przedsiębiorstwa.

Wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług▪ Za czyn nieuczciwej konkurencji w każdym przypadku uznane będzie

takie oznaczenie towarów lub usług, które może wprowadzić w błąd klientów co do istotnych cech tych towarów lub usług, takich jak ich pochodzenie, ilość, jakość, składniki, sposób zastosowania, a także ryzyko, związane z korzystaniem z nich.

▪ Ponadto czynem nieuczciwej konkurencji jest oznaczanie towaru lub usługi fałszywym lub wprowadzającym w błąd oznaczeniem geograficznym.

▪ Oznaczenia geograficzne odnoszą się najczęściej do: produktów rolnych, środków spożywczych, win, napojów spirytusowych i produktów przemysłowych („Ciasteczka lubelskie”, „Prosciutto di Parma”)

▪ Ponadto czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszukańcze używanie chronionych oznaczeń geograficznych i chronionych nazw pochodzenia.

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa▪ Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości

publicznej informacje przedsiębiorstwa (techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne wchodzące w zakres tzw. know-how) posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

▪ W każdym przypadku za czyn nieuczciwej konkurencji będzie uznane: przekazanie, ujawnienie, wykorzystanie, nabycie od nieuprawnionego cudzych informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Nakłanianie do niewykonania umowy lub obowiązków pracowniczych▪ Za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się także nakłanianie:

pracownika przedsiębiorcy do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, lub też klienta przedsiębiorcy do rozwiązania lub niewykonania umowy z tym przedsiębiorcą, w celu osiągnięcia korzyści lub zaszkodzenia przedsiębiorcy.

Naśladownictwo produktów▪ Naśladowanie gotowego produktu poprzez kopiowanie zewnętrznej

postaci tego produktu stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli może wprowadzić klienta w błąd co do tożsamości produktu lub producenta.

▪ Dozwolone jest naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, chyba że wiąże się z naśladowaniem charakterystycznej formy produktu i przez to mogłoby wprowadzić klienta w błąd co do tożsamości tego produktu lub producenta.

▪ Przyjmuje się, że prawo naśladowania cech funkcjonalnych produktu może wchodzić w rachubę wyłącznie wówczas, gdy jest niezbędne dla zapewnienia produktowi funkcjonalności lub użyteczności (np. skopiowanie kształtu tubki, w którym sprzedawany jest krem do rąk, ale już nie jej kolorystki).

Naśladownictwo produktów (przykłady)

Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji▪ Czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub

wprowadzających w błąd informacji o swoim lub innym przedsiębiorstwie lub przedsiębiorcy, jeżeli ma na celu przysporzenie korzyści lub wyrządzenie szkody.

Utrudnianie dostępu do rynku▪ Wśród tych działań ustawa wymienia m.in. sprzedaż towarów/usług poniżej

kosztów wytworzenia lub kosztów zakupu (dumping), bezzasadnie zróżnicowane traktowanie klientów, czy pobieranie opłat za przyjęcie towaru innych niż marża handlowa.

▪ Ustawa także stwierdza, że czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie dostępu do rynku małym przedsiębiorcom poprzez sprzedaż towarów lub usług w sklepach o powierzchni powyżej 400 m2, po cenie nieuwzględniającej marży handlowej.

▪ Wyjątkiem od zakazu takiej sprzedaży jest możliwość prowadzenia sprzedaży w ramach: wyprzedaży posezonowej, prowadzonej dwa razy w roku, na koniec sezonu letniego i zimowego, trwającej każdorazowo nie dłużej, niż miesiąc; wyprzedaży ze względu na upływający termin przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości towaru; likwidacji placówki handlowej.

▪ Koncerny farmaceutyczne dają aptekarzom rabaty i promocje.

▪ Ale dyskryminują przy tym małe placówki.

Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną▪ Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekupstwo osoby pełniącej funkcję

publiczną, stanowiące jednocześnie przestępstwo, zgodnie z przepisami Kodeksu karnego.

Kradzież sygnału telewizyjnego▪ Zgodnie z przepisami polskiego prawa, niektóre usługi, świadczone drogą

elektroniczną, a oparte na dostępie warunkowym, podlegają ochronie. ▪ Do usług takich należy przede wszystkim rozpowszechnianie i rozprowadzanie

programów telewizyjnych i radiowych. ▪ W związku z tym m.in. wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzedaż czy posiadanie

urządzeń niedozwolonych, tj. służących do bezprawnego uzyskiwania dostępu do chronionych usług, następujące w celach zarobkowych, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Nieuczciwa reklama▪ W świetle ustawy czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie

reklamy jest zwłaszcza: reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka; reklama wprowadzająca klienta w błąd, gdy może to wpłynąć na jego decyzję o zakupie towaru; reklama, która wywołuje u klientów lęk, wykorzystuje przesądy czy łatwowierność dzieci; reklama ukryta - sprawiająca wrażenie neutralnej informacji; reklama istotnie ingerująca w prywatność, np. uciążliwe nagabywanie w miejscach publicznych.

▪ Niedopuszczalna jest także reklama porównawcza, jeśli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.

▪ Dla zgodności reklamy porównawczej z dobrymi obyczajami wymagane jest spełnienie przez nią szeregu kryteriów odwołujących się do jej rzetelności i obiektywizmu.

Promocja▪ Zasadą jest, że za czyn nieuczciwej konkurencji uważa się sprzedaż

konsumentom towarów lub usług połączoną z przyznaniem wszystkim lub niektórym nabywcom nieodpłatnej premii, którą stanowią towary lub usługi odmienne od stanowiących przedmiot sprzedaży.

▪ Czynu nieuczciwej konkurencji nie stanowi jednak sprzedaż promocyjna, jeżeli premią jest towar lub usługa: niewielkiej wartości (lub próbka towaru); lub wygrana w loterii promocyjnej, organizowanej na podstawie przepisów Ustawy o grach hazardowych, lub ewentualnie w konkursie, którego wynik nie zależy od przypadku.

Nieuczciwa promocja

Systemy sprzedaży lawinowej▪ Do czynów nieuczciwej konkurencji zaliczane jest organizowanie systemu

sprzedaży lawinowej, tj. systemu, w którym proponuje się nabywanie towarów lub usług poprzez składanie nabywcom obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji.

▪ Organizowanie systemu sprzedaży lawinowej nie będzie jednak uznane za czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli: obiecane korzyści materialne pochodzą ze środków uzyskiwanych z zakupu lub ze sprzedaży dóbr i usług po cenie, której wartość nie może rażąco przekraczać rzeczywistej wartości rynkowej tych dóbr i usług; oraz osoba rezygnująca z udziału w systemie ma prawo do odsprzedaży organizatorowi systemu za co najmniej 90% ceny zakupu wszystkich towarów, zakupionych od organizatora w ciągu ostatnich 6 miesięcy.

System

y sprze

Afera Amber Gold

Sprzedaż w sklepach dyskontowych pod własną marką▪ Czynem nieuczciwej konkurencji jest wprowadzanie do obrotu przez sieci

sklepów dyskontowych towarów pod własną marką, tj. oznaczonych marką stanowiącą własność właściciela sieci lub podmiotów zależnych, jeżeli towary te stanowią ponad 20% wartości obrotów.

Sposoby zwalczania nieuczciwej konkurencji (1/3)

▪ Nieuczciwa konkurencja nie musi pozostać bezkarna.▪ Przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony,

może zgłosić do sądu pozew oraz domagać się pociągnięcia podmiotu dopuszczającego się nieuczciwej konkurencji do odpowiedzialności cywilnej lub karnej - w zależności od rodzaju popełnionego czynu.

▪ Możliwość zgłaszania roszczeń z tytułu nieuczciwej konkurencji ulega przedawnieniu z upływem trzech lat.

▪ Wykroczenia te są jednak egzekwowane wyłącznie na wniosek poszkodowanego.

▪ W pozwie należy wskazać, na czym polega czynność uznana za niezgodną z prawem, opisać działalność podmiotu oraz udokumentować, że działania pozwanego podlegają definicji nieuczciwej konkurencji.

▪ Powód może wystąpić do sądu m.in. z roszczeniem o zaniechanie niedozwolonych działań, czy też usunięcie skutków niedozwolonych działań.

▪ W praktyce żądanie może polegać na nakazie zmiany zachowania pozwanego, np. usunięcie logo, które naśladuje oznaczenie innego przedsiębiorstwa.

Odpowiedzialność z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji

▪ Popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji może rodzić odpowiedzialność cywilnoprawną, a także odpowiedzialność karnoprawną.

Odpowiedzialność cywilna

▪ Przedsiębiorca, którego interes został naruszony, lub chociażby tylko zagrożony, w związku z dokonanym czynem nieuczciwej konkurencji, może żądać od przedsiębiorcy dokonującego czynu nieuczciwej konkurencji:

1) zaniechania niedozwolonych działań;2) usunięcia skutków tych działań;3) złożenia określonego oświadczenia;4) naprawienia wyrządzonej szkody,5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści;6) zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny -

jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.▪ Z wymienionymi wyżej roszczeniami (z pewnymi wyjątkami) może także

wystąpić organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców.

Odpowiedzialność karna

▪ Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadza odpowiedzialność karną z tytułu popełnienia niektórych z przewidzianych w tej ustawie czynów nieuczciwej konkurencji.

▪ Popełnienie jednego z opisanych w ustawie przestępstw (lub wykroczeń) zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności a nawet pozbawienia wolności (maksymalnie do 8 lat).

▪ Ściganie przestępstw (lub wykroczeń) z Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji następuje na wniosek (żądanie) pokrzywdzonego.

1) znać prawo i śledzić zmiany w ustawodawstwie;2) przekazywać prawdę w komunikatach marketingowych.

Jak uniknąć nieuczciwej konkurencji?

Podstawy ekonomii (WN UM w Gdyni)– dziękuję za uwagę

Podstawy Ekonomii - wykład 4 · Podstawy ekonomii wykład 04 dr Adam Salomon KTiL. Podstawy...

Documents

Transcript of Podstawy Ekonomii - wykład 4 · Podstawy ekonomii wykład 04 dr Adam Salomon KTiL. Podstawy...

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 3

Podstawy programowania - wykład 3

Podstawy zarządzania - wykład 9

PODSTAWY WIEDZY EKONOMICZNEJ cz. 1 – PODSTAWY EKONOMII

Podstawy programowania. Wykład 1 Wstępbanas/PP/PP_W01_Wstep.pdf · Podstawy programowania. Wykład 1 Wstęp. Krzysztof Banaś Architektury komputerów 2 Elementy historii informatyki

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 9

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 8

Podstawy Ekonomii - wykład 2 domowe Firmy •zysk •dobrobyt i stabilność Rząd ogólnogospodarcza Konsument a przedmiot potrzeb • Konsument to uczestnik gry rynkowej i aktywny

Czarny B - Podstawy Ekonomii. Wyd 3

MODUŁY KSZTAŁCENIA - Wydział Zarządzania i Ekonomiki ... · Semestr I E/zo/z ECTS Wykład Ćwiczenia Inne Podstawy zarządzania E 5 15 - Podstawy ekonomii E 5 30 15 - Inżynieria

Podstawy Ekonomii - wykład 3 - WEBD.pl...Podstawy Ekonomii - wykład 3 Author dr Adam Salomon, KTiL Subject Makroekonomiczne podstawy gospodarowania Keywords Podstawy ekonomii, ekonomia,

Wykład 4 Algebraiczne podstawy implementacji ...prac.us.edu.pl/~agrzybow/BD_W4.pdf · Wykład 4 Algebraiczne podstawy implementacji strukturalnego języka zapytań (SQL) w systemach

Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019)€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 5 1) wzrost gospodarczy równomierny - charakteryzuje

PZ - wykład SGH cz · Podstawy zarządzania (wykład – częśćII) (wykład ad –– czcz II) dr Zbigniew Pawlak

Podstawy Ekonomii Matematycznejmarmaj.math.uni.lodz.pl/Files/El_Ek_Mat_W.pdf · Podstawy Ekonomii Matematycznej Aktualizacja: 9 czerwca 2011. Spis tre±ci I Elementy matematyki nansowej.5

Podstawy zarządzania - wykład 12

Podstawy zarządzania - wykład 13

Podstawy zarządzania - wykład 10

Podstawy ekonomii-makroekonomia - Difin