PODSTAWY WIEDZY EKONOMICZNEJ cz. 1– PODSTAWY EKONOMII

Studia Podyplomowe "Zarządzanie nieruchomościami"

Agnieszka Macuga

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy

2011

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

jest nauką o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania , czyli gospodarczą działalnością człowieka.

Ekonomia

Bada w jaki sposób podmioty gospodarcze wykorzystują ograniczone zasoby stojące do ich dyspozycji w celu wytworzenia dóbr i ich podziału między różne grupy społeczne.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Mikroekonomia – koncentruje się na wyborach dokonywanych przez poszczególne podmioty gospodarcze: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd oraz zajmuje się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w różnych fragmentach gospodarki, na poszczególnych rynkach.

Makroekonomia – kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące  w gospodarce jako całość. Bada współzależności między takimi agregatami, czyli wielkościami dotyczącymi całej gospodarki jak np.: dochód narodowy, wydatki na konsumpcję, bezrobocie, podaż i popyt, ogólny poziom cen.

Dwa działy ekonomii zajmujące się badaniem i wyjaśnianiem procesu gospodarowania

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Gospodarowanie

Korzyści z dokonanego wyboru

Koszt alternatywny wyboru

Nieograniczone potrzeby

Rzadkość zasobów

Co jest podstawowym problemem ekonomicznym?

Gospodarowanie w warunkach ograniczoności zasobów jest procesem ciągłego dokonywania wyborów między alternatywnymi możliwościami wykorzystania zasobów.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

DOBRA

to rzeczy i usługi służące zaspakajaniu potrzeb

Wyróżnia się dobra:- ekonomiczne i pierwotne- konsumpcyjne i produkcyjne- wolne i rzadkie- elementarnie podstawowe (poślednie), podstawowe i luksusowe- substytucyjne, komplementarne i neutralne

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Co nazywamy CZYNNIKAMI PRODUKCJI?

Te zasoby ekonomiczne, które są angażowane w proces produkcji

Trzy podstawowe czynniki produkcji to:

ZIEMIA - szeroko rozumiane zasoby naturalne oraz wszelkie zawarte w niej bogactwa materialne.PRACA - ludzie ze swoimi kwalifikacjami, umiejętnościami i doświadczeniem, wiedzą. KAPITAŁ - szeroko rozumiane zasoby materialne potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej (budynki, maszyny, urządzenia, surowce oraz środki finansowe np. papiery wartościowe, akcje itd.)

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Podstawowe podmioty gospodarcze:

Gospodarstwo domowe

Przedsiębiorstwo

Państwo

Kto jest podmiotem gospodarczym?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Najczęściej rynek pojmowany jest jako:- forma więzi społecznych i ekonomicznych występujących

między uczestnikami życia gospodarczego (podmiotami gospodarczymi),

- forma komunikowania się sprzedawców z nabywcami oraz zawierania transakcji kupna-sprzedaży (wymiany),

- miejsce dokonywania aktów kupna-sprzedaży (pewna przestrzeń geograficzna),

- zgrupowania czasowo-przestrzenne nabywców i sprzedawców

RYNEK

Rynek – to ogół transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług oraz ogół warunków,  w których są zawierane owe transakcje wymienne między sprzedawcami a  kupującymi.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Wielkościami określającymi sytuację na danym rynku oraz jego charakter (atrybuty) są: ceny, popyt, podaż.

Cena to pieniężny ekwiwalent jednostki towaru.

Dwa podstawowe sposoby interpretacji pojęcia ceny:

1/ cena absolutna lub nominalna rozumiana jako liczba jednostek pieniężnych, które są wymieniane na jednostkę towaru (nabywca oddaje, oferent otrzymuje),

2/ cena relatywna (realna), którą jest relacją ceny jednego dobra do ceny innego dobra. Cena relatywna informuje potencjalnych nabywców danego dobra o ilości innych dóbr, które należy poświęcić aby produkt ten kupić.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

System cen to ogół kształtujących się na rynku cen produktów i usług oraz relacje tworzące się między cenami towarów.

System cen spełnia w gospodarce rynkowej funkcje:

- funkcja informacyjna (cena powinna być informacją o rzadkości poszczególnych dóbr)

- funkcja obrachunkowa (to podstawowy parametr wykorzystywany w mikroekonomicznym rachunku prowadzonym przez poszczególne podmioty rynkowe

- funkcja alokacyjna (ceny informują czy dokonana przez podmioty rynkowe alokacja posiadanych zasobów ekonomicznych jest optymalna.)

- funkcja motywacyjna (ceny stanowią bodźce do podejmowania lub rozszerzania działalności albo zmniejszania czy zaniechania działalności gospodarczej)

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Co to jest popyt ?

POPYT to ogólna ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnych poziomach ceny, w określonym czasie i przestrzeni. (to nie jakaś określona ilość, ale pewien zbiór ilości, jakie byłyby kupowane przez nabywców przy różnych poziomach ceny).

Określonej cenie odpowiadają określone rozmiary popytu (wielkość zapotrzebowania). Pojęcie rozmiaru zapotrzebowania ma tylko sens w

odniesieniu do określonej ceny.

Popyt określa postępowanie nabywców przy różnych

poziomach ceny.

O czym mówi prawo popytu?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

PRAWO POPYTU – istnieje odwrotna zależność pomiędzy ceną dobra/usługi a ich ilością, którą konsumenci są skłonni nabyć w danym odcinku czasu, przy założeniu, że wszystkie elementy charakteryzujące sytuację rynkową pozostaną bez zmiany.

Najlepiej tę ujemną relację ilustruje krzywa popytu

Jeżeli cena danego dobra wzrośnie, ceteris paribus, ilość nabywana zmniejszy się. I odwrotnie - jeśli cena dobra spada, ceteris paribus, to ilość nabywana rośnie.

Krzywa popytu

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

P (cena)

Qd (ilość dóbr

nabywanych)

012345

20016012080400

Gdy cena danego dobra obniża się, a ceny pozostałych dóbr pozostają bez zmian, siłą nabywcza konsumentów rośnie. Więcej klientów jest w stanie dane dobro nabyć a wielu nabędzie je w większej ilości. Taka reakcja konsumentów jest określana jako efekt dochodowy.

Gdy cena dobra obniża się, a ceny innych dóbr pozostają bez zmian, dobro to staje się względnie tańsze i konsumenci zastąpią nim inne dobra. Ta reakcja konsumenta zwana jest efektem substytucji.

Czy tylko cena wpływa na popyt ?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

NIE !

Na popyt wpływają także czynniki niecenowe, które określa się mianem DETERMINANT POPYTU

Cena jest ważnym czynnikiem wpływającym na to, ile danego dobra ludzie będą chcieli kupić ale nie

jedynym. Jest wiele innych czynników wpływających na popyt.

DETERMINANTY POPYTU

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Ceny innych dóbr

Dochody nabywców

Gusty i preferencje konsumentów, zwyczaje i tradycje

Liczba konsumentów i ich struktura demograficzna

Oczekiwania dotyczące przyszłych cen i dochodów

Szereg innych czynników

Przesunięcia po krzywej popytu – wzrost / spadek popytu

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

! Przesunięcia po krzywej popytu uwidaczniają wpływ ceny dobra na

rozmiary zapotrzebowania przy innych czynnikach nie zmienionych.

! Natomiast zmiany tych czynników – determinant popytu – spowodują

zmianę (wzrost lub spadek) popytu.

WZROST POPYTU

SPADEK POPYTU

polega na wzroście wielkości popytu przy każdej cenie. To wzrost ilości nabywanych dóbr przy każdym poziomie ceny. Graficznie przedstawia się go jako przesunięcie krzywej popytu w prawo (na zewnątrz).

polega na spadku wielkości popytu przy każdej cenie. To zmniejszenie ilości nabywanych dóbr przy każdym poziomie ceny. Graficznie przedstawia się go jako przesunięcie krzywej popytu w prawo (do wewnątrz).

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Wzrost / spadek popytu

Czy gospodarstwa domowe podejmują decyzje dotyczące zakupów niezależnie od innych?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Przyjmuje się, że każde gospodarstwo domowe podejmuje decyzje o rozmiarach zakupów niezależnie od innych, dążąc do maksymalizacji swoich korzyści. Ale w rzeczywistości występują wzajemne uzależnienia

decyzji konsumentów tzw. EFEKTY ZEWNĘTRZNE:

EFEKT DEMONSTRACJ

I (PRESTIŻU, VEBLENA)

EFEKT SNOBIZMU – opisany przez Leibensteina

EFEKT NAŚLADOWNIC

TWA ( OWCZEGO

PĘDU)

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

PODAŻ to ilość dobra w jednostce czasu oferowana na rynku przy różnych wysokościach ceny (ceteris paribus).

To nie określona ilość. Ale pewien zbiór różnych ilości oferowanych przy różnych możliwych poziomach ceny.

Co to jest podaż ?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

zakłada się, że relacja między ceną a wielkością podaży jest dodatnia.

Określonej cenie odpowiada konkretna wielkość podaży.

O czym mówi prawo podaży ?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

PRAWO PODAŻY - kiedy inne warunki gospodarowania są stałe (ceteris paribus) ilość oferowana na rynku zmienia się w tym samym kierunku co cena.

Wraz ze wzrostem ceny danego dobra, ceteris paribus, wielkość oferty też wzrasta.

Najlepiej tę dodatnią relację ilustruje krzywa podaży

Krzywa podaży

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Czy tylko cena wpływa na podaż ?

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

NIE !

Czynniki wpływające na podaż to DETERMINANTY PODAŻY

Wielkość podaży danego dobra w danym czasie zależy nie tylko od ceny tego dobra. Podaż tego dobra, niezależnie od poziomu jego ceny, może ulec zmianie na skutek działania różnych czynników.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

DETERMINANTY PODAŻY

1) Ceny czynników produkcji

2) Technika i technologia produkcji

3) Czynniki wynikające z działalności państwa

4) Zmiana liczby oferentów (producentów i sprzedawców działających na danym rynku)

5) Katastrofy, kataklizmy, zdarzenia losowe

Przesunięcia po krzywej podaży – wzrost / spadek podaży

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

! Efekt zmiany ceny jest ilustrowany ruchem po krzywej podaży

! Jeśli zmianie ulegnie jakikolwiek inny czynnik determinujący podaż

(poza ceną), cała funkcja podaży ulegnie przesunięciu. Nastąpi ZMIANA PODAŻY (wzrost lub spadek podaży)

WZROST PODAŻY

SPADEK PODAŻY

przesunięcie krzywej podaży w prawo w dół – oznacza wzrost wielkości oferty przy każdym poziomie ceny.

przesunięcie krzywej podaży w lewo w górę – to spadek wielkości oferty przy każdej cenie

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Wzrost / spadek podaży

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

W jaki sposób na rynku wolnokonkurencyjnym dochodzi do ustalenia się ceny danego produktu i ilości tego dobra na rynku?

RÓWNOWAGA RYNKOWA jest to

stan na rynku, w którym siły działające na rynku równoważą się, co oznacza, że nie występują tendencje

do zmiany ceny i ilości oferowanych oraz

nabywanych dóbr. Jest to zrównanie się

wielkości popytu z wielkością podaży dla

danej ceny.

Różnokierunkowe reakcje sprzedawców i

nabywców, dążących do realizacji własnych

korzyści, prowadzą do zrównania się ilości

oferowanej na sprzedaż z ilością, jaką nabywcy

chcą zakupić przy pewnym poziomie ceny.

Cenę tę nazywa się CENĄ RÓWNOWAGI

RYNKOWEJ

ILOŚĆ RÓWNOWAGI - jest to poziom wielkości sprzedaży i produkcji, do której rynek będzie zmierzał, na poziomie którego pozostanie gdy ją osiągnie.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

NADWYŻKA ………………. NIEDOBÓR

RYNKOWY

Przy cenie P1 występuje nadwyżka rynkowa – wielkość podaży przewyższa wielkość popytu

Przy cenie P2 powstał niedobór rynkowy - wielkość popytu jest mniejsza niż wielkość podaży

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Czy raz osiągnięta równowaga na rynku jest stanem stałym?

Równowaga rynkowa może ulegać zmianie na skutek oddziaływania na rynek różnych czynników.

Czynniki te, to warunki zmieniające podstawowe elementy rynku: popyt i podaż.

Zmienia się wówczas punkt równowagi rynkowej, tzn. że zmienia się cena równowagi rynkowej i ilość równowagi.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Zachwianie równowagi rynkowej na skutek wzrostu podaży

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Zachwianie równowagi rynkowej na skutek spadku podaży

Zmiana równowagi rynkowej pod wpływem wzrostu popytu

Zmiana równowagi rynkowej pod wpływem spadku popytu

Wpływ jednoczesnej zmiany popytu i podaży na równowagę rynkową

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Ćwiczenie:

Jak poniższe sytuacje wpłyną na cenę i ilość równowagi na rynku czekolady Wedel. Zilustruj każdą zmianę na wykresie:

1) Rośnie cena ziarna kakaowego (ceteris paribus)

2) Obniżyły się dochody społeczeństwa (ceteris paribus)

3) Rośnie cena czekolad Milka (ceteris paribus)

4) Spada cena mleka zagęszczonego (ceteris paribus)

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Powyższe rozważania dotyczyły kształtowania się ceny rynkowej w efekcie działania mechanizmu rynkowego.

Wpływ państwa na ceny rynkowe

We współczesnych gospodarkach mechanizm rynkowy dość często korygowany jest lub uzupełniany przez różne interwencje państwa.

Podstawowe sposoby oddziaływania państwa na rynku:

- bezpośrednie ustalanie cen przez państwo, polegające na ustalaniu cen maksymalnych i cen minimalnych,- pośrednie oddziaływanie na poziom cen rynkowych poprzez wpływanie na popyt lub podaż (polityka podatkowa, celna, system dotacji państwowych, racjonowanie),

cena minimalna

cena maksymalna

Interwencja państwa w mechanizm rynkowy

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga