Post on 11-Jan-2017
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia
Katarzyna Martowska
Wszechnica Edukacyjna Targówek, Warszawa, 17.06.2013 r.
Czy inteligencja racjonalna wystarczy, aby odnieść sukces w szkole?
Sukces w szkole:• Postępy w nauce czyli osiąganie rezultatów na miarę
własnych możliwości• Dobre relacje z rówieśnikami i pracownikami szkoły
Inteligencja racjonalna a sukces w nauce
1. Nie istnieje prosta zależność między ilorazem inteligencji a sprawnością uczenia się, sukcesem szkolnym, sukcesem życiowym, interpersonalnym
2. Rozwiązywanie testów inteligencji zwykle skłania osobę badaną do krótkotrwałego działania na poziomie maksymalnym, powodzenie w nauce zależy od poziomu typowego
3. Zdolność do mobilizacji bardziej zależy od innych czynników niż inteligencja
4. Choć iloraz inteligencji jest najsilniejszym, pojedynczym predyktorem powodzenia w szkole i pracy zawodowej, to górna granica jego predykcji wynosi 25%
)
Przypadki osób z uszkodzeniami płatów czołowych pokazują, że błędne jest założenie, że emocje to przeciwieństwo rozumu.
Emocje są jednym z kluczowych elementów w podejmowaniu właściwych decyzji.
Adaptacyjne funkcje emocji
Informacyjna – emocje informują o ważności iznaczeniu bodźców i zdarzeń
Mobilizująca – emocje pobudzają do myślenia i działania
Komunikacyjna – emocje informują otoczenie o tym, co przeżywa jednostka
1. Inteligencja emocjonalna wyznacza efektywność pełnienia tych funkcji (Matczak, 2008)
Komponenty inteligencji emocjonalnej(Mayer i Salovey, 1999)
• Rozpoznawanie i wyrażanie emocji (zapewnia efektywne radzenie sobie w sytuacjach interpersonalnych)
• Emocjonalne wspomaganie myślenia (pozwala m.in. wykorzystywanie emocji poprzez kierowanie uwagi na istotne informacje – emocje jako system alarmowy)
• Wykorzystywanie wiedzy emocjonalnej (w nazywaniu emocji, w łączeniu emocji z różnymi sytuacjami w życiu, w rozumieniu uczuć złożonych, w przewidywaniu konsekwencji emocji
• Regulacja emocji (pozwala m.in. na monitorowanie własnych emocji i emocji innych, na panowanie nad emocjami)
Znaczenie inteligencji emocjonalnejpostępy w nauce
•Dzieci, które uzyskały wyższe wyniki w zakresie inteligencji emocjonalnej miały wyższą średnią ocen i odczuwały wyższe poczucie sukcesu niż dzieci z niższym poziomem inteligencji emocjonalnej; mimo braku różnic w zakresie inteligencji racjonalnej mierzonej testem inteligencji (Przybylska, 2007; Boryszewska, 2008)•Związek średniej ocen szkolnych z wynikami w zakresie inteligencji emocjonalnej u uczniów klas maturalnych – wraz z sumiennością (cechą osobowości), inteligencja emocjonalna wyjaśnia w 31% średnią ocen; wszystkie osoby miały podobne wyniki w teście inteligencji (Szczygieł i Kielkiewicz-Okrzesik, 2005)•Związek średniej ocen szkolnych (ale również z ocenami z języka polskiego, matematyki i historii) z wynikami w zakresie inteligencji emocjonalnej w grupie chłopców uczących się w I klasie szkoły średniej (Jaworowska i Matczak, 2001)
Znaczenie inteligencji emocjonalnejdobre relacje
•Związek między zdolnością do uświadamiania sobie własnych emocji i werbalizacji emocji z pozycją socjometryczną ucznia w klasie; osoby z wysoką inteligencją emocjonalną były uważne przez swoich rówieśników jako najlepiej rozumiejące innych, najbardziej pomocne i popularne (Jaworowska, Matczak, 2001; Szczygieł i Kielkiewicz-Okrzesik, 2005)
Znaczenie inteligencji emocjonalnej
Dzieci z wysoką inteligencją emocjonalną:• są bardziej cenione przez nauczycieli i rodziców• cechuje je wyższy stopień uspołecznienia• unikają zachowań ryzykownych, rzadziej sięgają po używki• rzadziej doświadczają depresji
Znaczenie inteligencji emocjonalnej
Dzieci z niską inteligencją emocjonalną:• mają tendencję do przypisywania innym wrogich skłonności w sytuacji, kiedy dana dyspozycja jest niejasna• częściej stosują niekonstruktywnesposoby radzenia sobie z emocjami negatywnymi• mają częściej problemy z prawem
Dlaczego inteligencja emocjonalna może wspomagać sukces ucznia?
•Rozpoznawanie emocji nauczyciela może wspomóc podjęcie określonych decyzji przez ucznia •Rozpoznawanie emocji rówieśników sprzyja nawiązywaniu więzi, rozwiązywaniu konfliktów•Emocje mogą motywować do myślenia i działania•Emocje ukierunkowują uwagę na istotne sprawy•Regulacja emocjonalna sprzyja zdobywaniu dobrych ocen i … przyjaciół (radzenie sobie z negatywnymi stanami emocjonalnymi ułatwia podnoszenie się po porażkach;kontrola emocjonalna zapewnia nam dobre relacje z innymi)
Uwarunkowania inteligencji emocjonalnej
Inteligencja emocjonalna
Doświadczenia + Autorefleksja
Aktywność działaniowa i poznawcza
Oddziaływania środowiskowo-wychowawcze i cechy indywidualne dziecka
Główne kierunki oddziaływań w rozwijaniu inteligencji emocjonalnej
(Matczak, 2003)
1. Rozwijanie samoświadomości emocjonalnej dziecka
2. Uczenie akceptowanych form wyrażania emocji
3. Kształtowanie wrażliwości na emocje innych
4. Kształtowanie postaw
Rozum i serceInteligencja racjonalna i emocjonalna
= sukces ucznia
Co warto przeczytać?
Peter Salovey i David J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Problemy edukacyjne. Poznań, 1999 (Dom Wydawniczy Rebis)