1. Prawa emocji wg N. Frijdy 2. Kontrola emocji 3...

1. Prawa emocji wg N. Frijdy

2. Kontrola emocji

3. Inteligencja emocjonalna

4. Aleksytymia4. Aleksytymia

FUNKCJONALNE UJĘCIE EMOCJI

wg NICO FRIJDY

EMOCJE POWSTAJĄ, NARASTAJĄ I ZNIKAJĄ

ZGODNIE Z PEWNYMI REGUŁAMI ZGODNIE Z PEWNYMI REGUŁAMI

W ŚCIŚLE OKREŚLONY SPOSÓB

2

FUNKCJONALNE UJĘCIE EMOCJI wg NICO FRIJDY- PRAWA

EMOCJI

1. PRAWO ZNACZENIA SYTUACYJNEGO

• emocje powstają w odpowiedzi na konkretne sytuacje

• Zdarzenia zgodne z dążeniami- emocje pozytywne, • Zdarzenia zgodne z dążeniami- emocje pozytywne,

• zdarzenia przynoszące szkodę lub zagrażające- negatywne,

• zdarzenia nowe także są źródłem emocji /nadzieja, obawa, ciekawość/

3


EMOCJI

2. PRAWO ZAANGAŻOWANIA

• emocje powstają w odpowiedzi na zdarzenia , które są ważne dla celów,

motywów czy zaangażowań danej osoby

• Emocja to efekt interakcji znaczenia sytuacyjnego i zaangażowań

/ silna reakcja = SUBIEKTYWNIE bardzo ważna sytuacja/

4


EMOCJI

3.PRAWO BEZPOŚREDNIO SPOSTRZEGANEJ RZECZYWISTOŚCI

• emocje są wywoływane przez zdarzenia uważane za rzeczywiste a ich intensywność odpowiada temu , do jakiego stopnia są za takie uważane

Np. odczuwamy mniej intensywnie emocje, gdy słyszymy o katastrofie w Afryce, niż gdy widzimy wypadek w naszym otoczeniu

Najintensywniejsze są emocje wtedy gdy sytuacja je wywołująca dzieje się "tu i teraz". Czas przeszły i przyszły nie liczą się tak bardzo w przeżywaniu emocji jak czas teraźniejszy

5


EMOCJI

4. PRAWO ZMIANY PRZYZWYCZAJENIA I ODCZUWANIA PORÓWNAWCZEGO• emocje powstają nie tyle wskutek korzystnych lub niekorzystnych

warunków, co wskutek aktualnych lub oczekiwanych zmian w korzystnych lub niekorzystnych warunkachlub niekorzystnych warunkach

• Układem odniesienia dla emocji jest poziom adaptacji oraz wizje przyszłości

• Im większa zmiana tym silniejsza emocja

6


EMOCJI

4. PRAWO ZMIANY PRZYZWYCZAJENIA I ODCZUWANIA PORÓWNAWCZEGO

a) Prawo zmiany przyzwyczajenia - z czasem emocje takie jak: przyjemność, żal, smutek bledną, znikają. Przyzwyczajamy się do danej sytuacji i nie żal, smutek bledną, znikają. Przyzwyczajamy się do danej sytuacji i nie odczuwamy już tak intensywnych emocji jak na początku.

Np. Emocje w związku

b) Prawo odczuwania porównawczego - intensywność przeżywanych emocji zależy do punktu odniesienia.

Np. Kupno pierwszego auta jest innym doświadczeniem niż kolejnego

7


EMOCJI

5. PRAWO HEDONISTYCZNEJ ASYMETRII

• przyjemność jest zawsze zależna od zmiany i zanika wraz z ciągłością zaspokojenia.

• Przykrość może się utrzymywać długo w utrzymujących się złych warunkach• Przykrość może się utrzymywać długo w utrzymujących się złych warunkach

• SZCZĘŚCIE BLEDNIE Z CZASEM – UTRZYMYWANIE SIĘ PRZEŻYWANIA POZYTYWNYCH EMOCJI WYMAGA ODPOWIEDNIEJ ZMIANY W SYTUACJI KTÓRA JE WZBUDZA

• DO UTRZYMANIA EMOCJI POZYTYWNYCH POTRZEBNE ICH STAŁE WZMACNIANIE LUB ZMIANA

• Przywykamy do przyjemnych sytuacji, z przykrymi trudniej nam się pogodzić

8


EMOCJI

6. PRAWO ZACHOWANIA EMOCJONALNEGO MOMENTU• zdarzenia emocjonalne zachowują swoją siłę wywoływania emocji na czas

nieokreślony, chyba, że spotkają się z przeciwdziałaniem innych , powtarzających się zdarzeń, które mogą spowodować wygaszenie tamtych lub przyzwyczajenie się do nich powtarzających się zdarzeń, które mogą spowodować wygaszenie tamtych lub przyzwyczajenie się do nich

• Nie tylko czas goi rany

• Np. dawna miłość wygaśnie szybciej, jeśli spotka się z chłodem u drugiej osoby

.

9


EMOCJI

7. PRAWO ZAMKNIĘCIA SIĘ W SOBIE• emocje wykazują skłonność do zamknięcia się przed sądami o względności

bodźca, który je spowodował i przed wymaganiami celów innych niż ich własnywłasny

• Czasami osądzamy sytuację bez zważania na jej wszystkie aspekty. Ktoś kto wyrządził nam straszną krzywdę jest podły, a żal do niego może trwać przez długi czas.

• Nie zważamy na to co będzie za chwilę (np. przy rzucaniu palenia) liczy się dla nas to co jest obecnie. Jesteśmy głusi na wszystko, co przeczy naszemu przeżywaniu emocji

.

10

FUNKCJONALNE UJĘCIE EMOCJI wg NICO FRIJDY- PRAWA EMOCJI

8. PRAWO ZWAŻANIA NA KONSEKWENCJE

• każdy emocjonalny impuls powoduje impuls wtórny, który zmierza do zmodyfikowania tamtego zgodnie z przewidywanymi konsekwencjami.

Jest to związane z kontrolowaniem emocji. Kontrolujemy nasze emocje, często Jest to związane z kontrolowaniem emocji. Kontrolujemy nasze emocje, często nie zdając sobie z tego sprawy.

Np. Coś hamuje nas przed zniszczeniem jakiegoś przedmiotu cennego dla nas w napadzie gniewu

11


9. PRAWO MINIMALNEGO OBCIĄŻENIA

• ilekroć można ocenić sytuacje na więcej niż jeden ze sposobów, pojawia się skłonność do takiego jej ujmowania, które minimalizuje jej negatywne obciążenia emocjonalne

Np. mechanizmy obronne wyparcia i depersonalizacji

- Ofiary przemocy domowej oceniają sytuację w sposób, który pozwala zachować godność i sens trwania w związku

12


10. PRAWO MAKSYMALNEGO ZYSKUilekroć można ocenić sytuacje na wiele sposobów, to pojawia się tendencja do

ujmowania jej w sposób maksymalizujący emocjonalny zysk

• Przeżywanie emocji daje podmiotowi określone zyski psychologiczne

zwrotnie wpływając na jego poczucie własnej wartości

13

Kontrola emocji

• Samokontrola emocji bywa rozumiana jako

sterowanie jej doświadczaniem lub sterowanie jej doświadczaniem lub

wyrażaniem

Cele kontroli emocji

• Radzenie sobie z emocjami niepożądanymi

• Uzyskanie kontroli nad emocjami

pozytywnymipozytywnymi

Kontrola emocji może dotyczyć:

1. odbioru informacji budzących emocje

(kontrola sytuacji)

2. procesów intrapsychicznych2. procesów intrapsychicznych

3. ekspresji emocji

1. Kontrola sytuacji

• Zapobieganie pojawieniu się emocji

• Unikanie i/lub selektywna percepcja

(świadoma selekcja bodźców i koncentracja na (świadoma selekcja bodźców i koncentracja na

tych pożądanych)

2. Oddziaływanie na procesy

intrapsychiczne• Oddziaływanie na oddech, mięśnie, ciało…

• Oddziaływanie na myśli….

3. Kontrola ekspresji

• Podstawowa zasada: rób coś innego zamiast

tego, do czego ta emocja Cię popycha!

• Np. - w złości - zamiast ataku – mów o sobie• Np. - w złości - zamiast ataku – mów o sobie

Wyrażanie emocji

na przykładzie złości

Scenariusz stopniowania reakcji

autorstwa Pameli Buttler

• przekazujemy informację innej osobie bez

naruszania jej granic.naruszania jej granic.

Etap I - udzielenie informacji.

• Np. Przeszkadza mi, jak przerywasz, kiedy

zaczynam mówić

• Proszę, nie przerywaj mi…• Proszę, nie przerywaj mi…

Etap II - wyrażanie uczuć.

• Np. Złości mnie, kiedy przerywasz, gdy

zaczynam mówić…

Etap III - przywołanie "zaplecza".

� Np. Jeżeli nie przestaniesz przerywać mi,

kiedy mówię, to skończymy tę rozmowę.kiedy mówię, to skończymy tę rozmowę.

Etap IV - skorzystanie z "zaplecza".

• Np. Przerywam rozmowę i odchodzę.

INTELIGENCJA EMOCJONALNA

„Sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu,

lecz także od umiejętności kierowania

emocjami”emocjami”Daniel Goleman

Inteligencja emocjonalna

• Inteligencja emocjonalna, inaczej EQ (Emotional Intelligence Quotient) lub EI (Emotional Intelligence) - kompetencje osobiste człowieka w rozumieniu zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi innych osób.

• Kompetencje zaliczane do inteligencji emocjonalnej, to zdolności komplementarne w stosunku do inteligencji racjonalnej, rozumianej jako umiejętności czysto intelektualne, analityczne i abstrakcyjne, mierzone ilorazem inteligencji i wyrażane wskaźnikiem IQ

Główne modele inteligencji emocjonalnej

• Według Daniela Golemana inteligencja emocjonalna obejmuje zdolność rozumienia siebie i własnych emocji, kierowania i kontrolowania ich, zdolność samomotywacji, empatię oraz umiejętności o charakterze społecznymumiejętności o charakterze społecznym

• Jack Mayer i Peter Salovey mówią o czterech obszarach tworzących inteligencję emocjonalną: spostrzeganie emocji, wspomaganie myślenia za pomocą emocji, rozumienie emocji oraz kierowanie emocjami

Podstawy inteligencji emocjonalnej:

1. Samoświadomość (znajomość własnych

emocji) - zdolność do odczytywania swoich

emocji i rozpoznawania ich wpływu przy emocji i rozpoznawania ich wpływu przy

poleganiu na wewnętrznych odczuciach w

podejmowaniu decyzji.


2. Samoregulacja (kierowanie emocjami) –

obejmuje kontrolowanie swoich emocji i

impulsów oraz dostosowywanie ich do impulsów oraz dostosowywanie ich do

zmieniających się okoliczności


3. Zdolność motywowania się - odkładanie w

czasie zaspakajania niektórych pragnień , leży u

podstaw wszelkich osiągnięćpodstaw wszelkich osiągnięć


4. Empatia (rozpoznawanie emocji u innych) –

rozumienie emocji innych, wyczulenie na

subtelne sygnały społeczne. subtelne sygnały społeczne.


5. Nawiązywanie i podtrzymywanie związków z

innymi. Sztuka ta w dużej mierze polega na

umiejętności kierowania emocjami innych ludziumiejętności kierowania emocjami innych ludzi

Aleksytymia

35

Aleksytymia• gr. a – brak, lexis – słowo,

thymos – emocja

• zaburzenie procesów emocjonalnych polegające na tym, że ludzie są „ślepi” na

• termin wprowadził w 1970 roku psychiatra Peter Sifneos, nazywając w ten sposób zaburzenia charakterystyczne dla pacjentów

polegające na tym, że ludzie są „ślepi” na własne uczucia

pacjentów psychosomatycznych

36

SYNDROM ALEKSYTYMII – 4 cechy1. niezdolność do nazywania emocji - osoba odczuwa pobudzenie

emocjonalne, ale nie umie go określić ani kontrolować2. niezdolność odróżnienia pobudzenia fizjologicznego, pojawiającego się

np. po wypiciu kawy, od emocji – emocje nie informują aleksytymika o jego własnym stanie

3. ubóstwo życia wyobrażeniowego – aleksytymicy obawiają się, że emocje wymkną im się spod kontroli, dlatego nie lubią oddawać się marzeniom. Są superlogiczni.wymkną im się spod kontroli, dlatego nie lubią oddawać się marzeniom. Są superlogiczni.

4. operacyjny styl myślenia – alekstymicy potrafią długo rozprawiać o szczegółach sytuacji, która ich pobudziła, ale nie zastanawiają się nad przyczyną tego stanu. Ich relacja z doświadczanych, złożonych emocji przypomina streszczenie oper mydlanych – ciąg zdarzeń pozbawiony głębszego sensu.

37

SYNDROM ALEKSYTYMII

ALEKSYTYMICY NIEALEKSYTYMICY

• EMOCJE NEGATYWNE WYSOKIE NATĘŻENIE NISKIE NATĘŻENIE

• EMOCJE POZYTYWNE NISKIE NATĘŻENIE WYSOKIE NATĘŻENIE•

• ZAINTERESOWANIA WĄSKIE SZEROKIE• ZAINTERESOWANIA WĄSKIE SZEROKIE

• MYŚLENIE KONKRETNE ABSTRAKCYJNE

• UKIERUNKOWANIE NA FAKTY NA FANTAZJĘ I WYOBRAŹNIĘ

• POSZUKIWANIE RZECZY ZNANYCH NOWOŚCI

• RADZENIA SOBIE NIEZDOLNOŚĆ ODPORNOŚĆ NA STRES• ZE STRESEM

38

Jak funkcjonuje osoba z aleksytymią?

• Nie jest zdolna do empatii i dostrzegania uczuć innych ludzi.

• Nie potrafi nawiązywać więzi międzyludzkich, jego partner będzie się czuł odtrącony, nierozumiany.

• Nie rozumiejąc swoich negatywnych emocji i nie wiedząc, co z nimi zrobić, aleksytymik często obwinia innych.

• Często aleksytymia idzie w parze z zaburzeniami nierozumiany. zaburzeniami psychosomatycznymi i uzależnieniami.

39

Jak funkcjonuje osoba z aleksytymią?

• Ktoś, kto nie radzi sobie z emocjami, wypiera je ze świadomości, ale wyparte pobudzenie nie przestaje istnieć.

• Odczuwając pobudzenie, z

którego emocjonalnego

charakteru nie zdaje sobie

sprawy, aleksytymik może

widzieć w nim objawy chorób widzieć w nim objawy chorób

lub szukać ucieczki w alkoholu

lub w narkotykach.

40

Maski aleksytymika• Inteligentny aleksytymik wie,

że ludzie okazują emocje,

uśmiechają się do siebie. Więc

może demonstrować

wyuczone schematy zachowań

• Na pierwszy rzut oka tacy

ludzie sprawiają wrażenie

superopanowanych i

rzeczowych.

wyuczone schematy zachowań

emocjonalnych pasujące do

określonych sytuacji.

41

Skąd się bierze aleksytymia?

• Wychowanie w zimnym lub nadopiekuńczym domu

• Brak treningu emocjonalnego, mało sytuacji

emocjogennych, a jeśli – to mało zróżnicowane.emocjogennych, a jeśli – to mało zróżnicowane.

• Społeczne uwarunkowania - lansowanie kultu

racjonalności, przekonań, że emocje są szkodliwe,

należy je lekceważyć, nie wypada okazywać

(„Chłopaki nie płaczą, nie boją się”).

42

Nadzieja dla aleksytymików – rozwój inteligencji

emocjonalnej

• rozmawianie o emocjach, nauka rozpoznawania ich i

nazywania.

• trening we wchodzeniu w role innych ludzi, w • trening we wchodzeniu w role innych ludzi, w

wyobrażaniu sobie, jak i dlaczego ktoś może się czuć

w określonych sytuacjach

43

1. Prawa emocji wg N. Frijdy 2. Kontrola emocji 3...

Documents

Transcript of 1. Prawa emocji wg N. Frijdy 2. Kontrola emocji 3...