Liliana Madelska

Logopedyzacja rodziców

i opiekunówPolskość poza granicami

RzeczpospolitejOstróda, 25 - 28 marca 2010 r.

Prezentacja na podstawie materiałów Liliany Madelskiej

Posłuchaj, jak mówię: - Podręcznik dziecka

- Poradnik dla rodziców i nauczycieli

- Powiedz mi, co widziszfilm dydaktyczny

Liliana Madelska & Artur Jamrozowicz

Fragmenty filmu dydaktycznego„Powiedz mi, co widzisz“

można obejrzeć na stroniewww.lilianamadelska.com

Joanna Wójtowicz i pracownicy PCN w Lublinie

Hanna Kaczmarczyk i nauczyciele, Polska Szkoła w Wiedniu

Małgorzata Lasocka i nauczyciele, Polska Szkoła w Londynie

Agnieszka Rabiej, UJ

Dziękuję Koleżankom z grupy ekspertów MEN

za pomoc i współpracę

Serdecznie dziękuję za pomoc, liczę na dalszą współpracę.

asymilanci asymil.niska integraliści

tożsamość niska tożsamość wysoka

marginaliści

asymil.wysoka

separatyści

J. W. Berry

Postawy w stosunku do emigracji

Szkoły polskie za granicą:

- zajęcia raz w tygodniu- zróżnicowane grupy

- brak pomocy logopedycznej

⇒ pedagogizacja rodziców

Fonologia a mentalne

(nieuświadamiane) procesy, sterujące

rozumieniem mowy

A. Dieter z Austrii i Ewa z Polski

Ewa: Podobno będziecie mieli trzecie dziecko?

Dieter: Tak, moja żona jest cielna.

Ewa: Musimy to oblać! Mamy wino, chcesz kieliszek?

Dieter: Dziękuję, mam słój.

Roger: Co to półka?Kasia: To regał na ścianie.Roger: A czemu regał półka?Kasia: Bo półka to regał.Roger: Ale czemu półka? Kasia: Chcesz wiedzieć,

czemu się nazywa półka?!

Roger: Nie, czemu półka!!!

Co mówią dzieci, co „słyszą” rodzice

ras tfa cz´szí sz´teri pieńsz´ sz´esz´sz´edem:

No widzi pani? Dobrze liczy!

Przykłady alternacji w polszczyźnieniosę : nosi : noś : znoszony

wozy : wożę : wozi : wóźmróz : mrozić : mroźny : mrożonka

miły : milszyduży : duziręka : ręce : ręcznynoga : na nodze : piłka nożnaKasia : Kacha : Kasiunia : pięć Kaś

kwas : kwaśny : kwaszonygłuchy : głośno : głusza

pusty : opuszczę : opuścijazda : jeździ : jeżdżącymiasto : w mieście : mieszczański

Przykłady paronimów w niemieckim: Ofen: offen

Raten: RattenHüte: HütteHöhle: Hölle

spuken: spucken(oraz wiele niecenzuralnych przykładów angielskich)

Rozpoznanie potrzeb dziecka:

nauczyciel ⇒ opiekunowie

Jak czuje się dziecko, któremu każemy pisać zdania typu:

Kasia dzisiaj będzie jadła kaszę

jeśli odbiera ono słuchem coś w rodzaju:

kasz’a dż’isz’aj będż’e jadła

kasz’ę.

Typowe problemy dzieci polsko- i angielskojęzycznych

• słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz. Mylone pary minimalne to np.

prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki;

• słabe różnicowanie samogłosek i : y, np. biłem w Warszawie;

• dyftongizacja samogłosek: koki : kołki, puka : półka

Typowe problemy dzieci polsko- i niemieckojęzycznych

• słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz Mylone pary minimalne to np.

prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki;

• słabe różnicowanie spółgłosek dźwięcznych w opozycji do bezdźwięcznych, np.

pierzemy : bierzemy, buciki : budziki, cień : dzień;

• słabe różnicowanie w i ł, co prowadzi do mylenia par wyrazów jak łuski : wózki.

W jakiej kolejności ćwiczyć podane przykłady?Tomek : domek

cień : dzieńleci : leczyszyje : żyje

półka : bułkaśle : źle

kosa : koza

Text

Text

Text

Text

Text

Text

Text

ś

• sposób artykulacji: plozywne > frykatywne > afrykaty

• sylaba: akcentowana > nieakcentowana; nagłos > wygłos

• kompleksowość: sylaby o prostej strukturze (CV) > zbitki spółgłoskowe

1. Tomek : domekpółka : bułka

2. kosa : koza szyje : żyje

śle : źle

3. leci : leczycień : dzień

Potrzeby:

- prosty system diagnozowania

- proste materiały dydaktyczne dla opiekunów

Podstawy teoretyczne: fonologia naturalna

***- rozwój mowy dziecka

- języki świata- polszczyzna spontaniczna

Zasada pięciu kroków 1. Wybór materiału 2. Omówienie znaczenia ćwiczonych wyrazów 3. Ćwiczenie słuchu mownego (percepcji słuchowej) 4. Ćwiczenie wymowy 5. Podsumowanie osiągnięć ucznia

Ucznia trzeba chwalić za każdy sukces, warto też prowadzić dokumentację jego postępów

: słyszę

: mówię

: piszę

Cele:

- rozwijanie świadomości fonetyczno-fonologicznej

- przygotowanie do nauki innych języków- ćwiczenie dialogu, podstawowej formy

komunikacji - przygotowanie do nauki czytania i pisania

- nauka samodzielności i systematycznej pracy- dzieci uczą się od siebie nawzajem

(indywidualizacja procesu dydaktycznego)

Ćwiczenia, wspomagające rozwój świadomości fonologicznej:

• szukanie rymów do ćwiczonych wyrazów; jeśli np. na obrazkach mamy parę muszka : nóżka, to pasuje też do tego gruszka, jabłuszka czy pietruszka; • układanie z dziećmi krótkich wierszyków, np. do pary cień : dzień: Biega za mną długi cień, bo dziś jest słoneczny dzień. • recytowanie wierszyków, układanych wspólnie z dziećmi; można przy tym klaskać w dłonie, licząc w ten sposób sylaby; • szukanie słów, „schowanych” w innych słowach, np. plamy: tu „schowały się” takie słowa, jak lamy, a, my;• „rozwijanie” wyrazów, np. pas: PASek, zaPASy, PASuje, PAStwisko, wyPAStujemy, komPAS...

Kto poleca uczniom powtarzanie „chrząszcz brzmi w trzcinie“, niech najpierw sam spróbuje coś takiego:

• The thirty-three thieves thought that they thrilled the throne throughout Thursday. • Cinq chiens chassent six chats. • Sopra la panca la capra campa, sotto la panca la capra crepa. • Jorge el cerrajero vende cerrajes en la cerrajería. • Zwischen zwei Zwetschgenzweigen sitzen zwei zechenschwarze tschechisch zwitschernde Zwergschwalben.

Marzenia:

- włączenie rodziców do pracy dydaktycznej

- stabilna sytuacja materialna i zawodowa

polskich nauczycieli za granicą

- pomoc logopedów, przygotowanych do pracy z dziećmi wielojęzycznymi