Post on 17-Jul-2020
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
22
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
3
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Polecam Paƒstwa uwadze pierwsze wydanie kwartalnika Zak∏adu OpiekiZdrowotnej MSWiA z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie.
Ju˝ od ponad 65 lat pracownicy Szpitala MSWiA dbajà o ˝ycie i zdrowie miesz-kaƒców Warmii i Mazur. Dziesi´ciolecia, które mamy za sobà, nieustannie wnosi∏yi nadal wnoszà do wiedzy medycznej nowe wartoÊci i jakoÊci. Osiàgni´ty dorobek jesttrwa∏ym fundamentem, na którym opiera si´ dzieƒ dzisiejszy Szpitala - placówki namiar´ potrzeb ludzi i czasów, na miar´ nowoczesnej medycyny, na miar´wspó∏czeÊnie obowiàzujàcych Êwiatowych standardów medycznych, co potwierdzajàcertyfikowane systemy zarzàdzania oraz kolejny rok z rz´du, pierwsze miejscew ogólnopolskim rankingu Rzeczpospolitej „Bezpieczny szpital”.
Niech ten szczególny czas Âwiàt Wielkanocnych, b´dzie dla Paƒstwa okazjà dosp´dzenia mi∏ych chwil w atmosferze mi∏oÊci i wzajemnej ˝yczliwoÊci, a lekturapierwszego wydania „Polikliniki” pozwoli Paƒstwu na chwil´ relaksu.
Dyrektordr in˝. Janusz Che∏chowski
4
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Spis treÊci
˚yczenia Wielkanocne ………………...…..................................... 2
S∏owo Dyrektora ……..…...……..............................…….............. 3
Woda wyjdzie nam na zdrowie…………........................................ 5- rozmowa z dr Danutà Dorotà Poêniak
Warmiƒsko-Mazurskie Warsztaty Onkologiczne ……................... 6
Radioterapia stereotaktyczna ……................................................. 7– nowa metoda leczenia w Zak∏adzie Radioterapii
Nagrody i wyró˝nienia ….............................................................. 8
Przepisy Moniki .............................……....................................... 10– mgr Monika Mozol
Nakarm swój mózg ….….............................................................. 11– mgr Marta Ustach
Stres a odpornoÊç organizmu …………….…………..................... 12– mgr Bo˝ena Rychlik
Prezentacja oddzia∏ów szpitalnych: Rehabilitacja ………………... 13
Recepta na zdrowie …………...………………….......................... 14– ¸ukasz Gàsiorowski
Programy profilaktyczne ……...………………….......................... 15
Wy daw ca:ZOZ MSWiAz Warmiƒsko-Mazurskim CentrumOnkologii w OlsztynieRe dak cja:Brygida KondrackaArtur GuzewiczPro jekt graficznyi sk∏ad kom pu te ro wy:USE Piotr Szaw dzia niecKorekta:El˝bieta Lenkiewicz
Dys try bu cja:Kol por ta˝ w∏asny na te re nieZOZ MSWiAz Warmiƒsko-Mazurskim CentrumOnkologii w OlsztynieKwar tal nik jest bezp∏at nyKontakt:brygida.kondracka@poliklinika.olsztyn.pl
Kwartalnik Szpitala MSWiA w Olsztynie
– To jest coÊ, na co czeka∏am – oceniaEwa Balcerzak, która na rehabilitacj´zg∏osi∏a si´ po z∏amaniu nogi. – Uda∏o misi´, bo zabiegów mam bardzo du˝o, ˝ewÊród nich by∏ masa˝ wirowy. Efekt?Coraz mniej narzekam na ból, zmniejszajàsi´ obrz´ki. Jest naprawd´ super.
Pani Ewa jest jednà z osób, które ko-rzystajà z rehabilitacji w Szpitalu MSWiA.
– Kàpiele wirowe trwajà od 20 do 30minut – mówi Danuta Dorota Poêniak, kie-rownik Zak∏adu Usprawniania LeczniczegoZak∏adu Opieki Zdrowotnej MSWiAz Warmiƒsko-Mazurskim Centrum On-kologii w Olsztynie, lekarz rehabilitacjimedycznej. W zale˝noÊci od urazu i scho-rzenia stosuje si´ wod´ o ró˝nej tempera-turze. Ch∏odniejsza wskazana jest naprzyk∏ad w chorobach reumatycznych,wówczas zmniejsza si´ obrz´k. Regulacjatemperatury wody wywo∏uje okreÊlonyskutek. Masa˝ wirowy przynosi efektym.in. po z∏amaniach koƒczyn dolnych,daje uczucie lekkoÊci, pomaga przyobrz´kach. Ale nie tylko. Polecamy gorównie˝ osobom, które wiele godzinsp´dzajà przy biurku, poniewa˝ usprawniakrà˝enie ˝ylne i limfatyczne.
Siedzàc w wielkiej wannieCo pomo˝e zestresowanemu mieszczu-
chowi? Woda, woda i jeszcze raz woda. Naprzyk∏ad taki masa˝ podwodny. Dzia∏a jakklasyczny masa˝, powodujàc zwi´kszenieukrwienia. Si∏a podwodnego natrysku biczo-wego jest jednak wi´ksza. Siedzàc w wiel-kiej wannie na nasze cia∏o dzia∏a nie tylkowoda o temperaturze od 34 do 36 stopni, alete˝ wpuszczana do niej woda pod ciÊnieniem.
– Masa˝ trwa od 5 do 20 minut – dodajeDorota Danuta Poêniak. Rozluênia napi´te
mi´Ênie, dzia∏a odpr´˝ajàco, mo˝e byç wy-konywany u osób z m.in. z chorobami zwy-rodnieniowymi kr´gos∏upa. Znakomite
efekty przynosi po wysi∏ku fizycznym. AlewÊród przeciwwskazaƒ jest m.in. nieuregu-lowane nadciÊnienie; przez pó∏ roku niemogà z niego korzystaç osoby po zawaleserca, a tak˝e chorzy na mia˝d˝yc´. Prze-ciwwskazaniem jest te˝ cià˝a. Uwa˝aç po-winny równie˝ osoby z padaczkà.
Nie czekaj z rehabilitacjàJak oceniajà lekarze, niestety zbyt póêno
przypominamy sobie o swoim zdrowiu.
A po urazie najwa˝niejsze jest kilka pierw-szych miesi´cy.
– Najlepiej ˝eby rehabilitacja stanowi∏aca∏oÊç – ocenia dr Poêniak. åwiczenia po-winny byç poprzedzone zabiegami z hy-droterapii lub krioterapii, które przygotujàmi´Ênie do çwiczeƒ. Na efekt trzeba zapra-cowaç i z tego powodu najlepiej, eby w re-habilitacji wykorzystaç po∏àczenie ró˝nychjej dziedzin.
Pan Radek w grudniu ubieg∏ego rokumia∏ wypadek samochodowy, w wynikuktórego ucierpia∏ m.in. odcinek szyjny,l´dêwiowy i piersiowy kr´gos∏upa, naru-szona zosta∏a ∏´kotka w kolanie i zerwanewiàzad∏o krzy˝owe.
– Od po∏owy marca bior udzia∏ w ró˝nychzabiegach i metodach rehabilitacji – mówiRadek Brudzyƒski. Jasne, e czuj´ ró˝nic´.Jeszcze kilka tygodni temu nie mog∏emsi´gnàç d∏oƒmi do pod∏ogi, teraz ju˝ pra-wie dotykam jej palcami.
Od 1 kwietnia, ze wzgl´du na niskà re-fundacj´ z Narodowego Funduszu Zdro-wia, zabiegi z hydroterapii wykonywane sàtylko prywatnie. Chcesz skorzystaç z za-biegów rehabilitacyjnych?
Zg∏oÊ si´ do Zak∏adu UsprawnianiaLeczniczego Zak∏adu Opieki ZdrowotnejMSWiA z Warmiƒsko-Mazurskim Cen-trum Onkologii w Olsztynie.
Rozmawia∏aKatarzyna Janków-Mazurkiewicz
5
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Woda wyjdzie nam na zdrowieMedycyna stawia na dzia∏anie wody i wykorzystuje hydroterapi´ w leczeniu. Jednà z jej metod jest masa˝ wirowy, sto-sunkowo naj∏agodniejsza forma masa˝u. Polecany jest m.in. w stanach zwyrodnieniowych stawów, pourazowychwiàzade∏ i torebek stawowych oraz koÊci i stawów. Pacjenci przekonujà – to naprawd´ dzia∏a! Ból mija.
7.30 - 9.30 i 13.30 - 16.30 - poniedzia∏ek, wtorek, piàtek 7.30 - 9.30 i 13.00 - 18.00 - Êroda, czwartek Rejestracja osobista w godz. 7.30-16.00 w Êrody do 17.00
Rejestracja telefoniczna: (89) 539 84 04Zapraszamy na zabiegi z zakresu: fizykoterapii, masa˝u, hydroterapii,
çwiczeƒ indywidualnych i zespo∏owych wykonywane równie˝ prywatnie.
Zak∏ad Usprawniania Leczniczego przy ZOZ MSWIA z WMCO w Olsztyniejest czynny dla pacjentów, w ramach umowy NFZ w 2011 roku w godzinach:
Patronat honorowy nad imprezà obj´li:
– Wojewoda Warmiƒsko-Mazurski - Marian Podziewski– Rektor Uniwersytetu Warmiƒsko-Mazurskiego w Olsztynie - prof. dr hab. Józef Górniewicz– Dyrektor ZOZ MSWiA z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie - dr in˝. Janusz Che∏chowski
Komitet Organizacyjny reprezentowali:
– Wojciech Rogowski - ordynator Oddzia∏u Klinicznego Chemioterapii Szpitala MSWiA w Olsztynie– Zespól Oddzia∏u Klinicznego Chemioterapii ZOZ MSWiA z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie– Warmiƒsko-Mazurski Oddzia∏ Polskiego Towarzystwa Onkologicznego– Agencja FM
6
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Warmiƒsko-Mazurskie Warsztaty OnkologiczneWe wrzeÊniu 2010 w Rynie, ju˝ po raz drugi odby∏y si´ Warmiƒsko-Mazurskie Warsztaty Onkologiczne.
Powodzenie ubieg∏orocznej edycji wykaza∏o, ˝e istnieje olbrzymie zainteresowanie zaj´ciami prowadzonymi w sposób interaktywny,zach´cajàcy uczestników do czynnego udzia∏u w warsztatach.
W Rynie spotka∏o si´ ponad stu lekarzy onkologów z naszego regionu, a tak˝e z Podlasia, cz´Êci Pomorza i pó∏nocnego Mazowsza.
W ramach spotkaƒ omówione zosta∏y wybrane aspekty celowanego leczenia oparte na rzeczywistych przypadkach klinicznych. Uczest-nicy warsztatów mieli mo˝liwoÊç wyra˝enia swojego poglàdu poprzez g∏osowanie i jego weryfikacj´ ze strony wyk∏adowcy.
W programie znalaz∏y si´ równie˝ debaty dotyczàce kontrowersyjnych zagadnieƒ oraz wyk∏ady okreÊlajàce metody post´powaniaw ró˝nych sytuacjach klinicznych. Warsztaty zorganizowano zarówno z myÊlà o doÊwiadczonych lekarzach, którzy w swojej praktycecodziennej coraz cz´Êciej stawiajà czo∏a nowym wyzwaniom zwiàzanym z terapià biologicznà, jak i osób specjalizujàcych si´ w on-kologii klinicznej.
Na konferencj´ zaproszono równie˝ prof. Macieja Krzakowskiego, konsultanta krajowego, Andrzeja Zakrzewskiego, dyrektoraWarmiƒsko-Mazurskiego Oddzia∏u Wojewódzkiego NFZ, przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia oraz tak˝e tych którzy finansujàs∏u˝b´ zdrowia.
Od maja b.r. w Zak∏adzie Radioterapiib´dzie dost´pna bardzo precyzyjna metodaleczenia nowotworów mózgowia – radio-terapia stereotaktyczna. Dzi´ki Êrodkomz Narodowego Programu ZwalczaniaChorób Nowotworowych Zak∏ad Radiote-rapii zosta∏ wyposa˝ony w najnowoczeÊnie-jszy sprz´t: mikrokolimator wielolistkowy,system unieruchomieƒ i system planowaniafirmy BrainLab.
Nowa metoda nazywana jest radiochi-rurgià ze wzgl´du na bardzo wysokà pre-cyzj´ napromieniania (poni˝ej 1 mm),
umo˝liwiajàcà niszczenie guzów nowo-tworowych z nieosiàgalnà do tej porydok∏adnoÊcià. Chory jest unieruchamianyprzy pomocy specjalnego systemu unieru-chomieƒ, spe∏niajàcego funkcj´ tzw. ramystereotaktycznej.
Dodatkowo zakupiony system kamerumo˝liwia Êledzenie powierzchni skóry pa-cjenta i automatycznà korekt´ u∏o˝enia wrazie poruszenia si´ chorego. Nowa metodab´dzie równie˝ s∏u˝yç do leczenia guzówpo∏o˝onych poza mózgowiem. Systemkamer umo˝liwia monitorowanie toru od-
dechowego chorego i zastosowanie systemuradioterapii stereotaktycznej do nowotwo-rów po∏o˝onych w klatce piersiowej i jamiebrzusznej. System ma byç tak˝e stosowanydo precyzyjnego leczenia raka gruczo∏u kro-kowego, po wprowadzeniu do prostatymarkerów ze z∏ota.
Zakupiony sprz´t umo˝liwia leczenie ra-dioterapià na najwy˝szym Êwiatowym po-ziomie, dost´pne do tej pory w niewieluoÊrodkach w Polsce i w Europie.
dr hab. n. med. Sergiusz Nawrocki
Radioterapia stereotaktyczna– nowa metoda leczenia w Zak∏adzie Radioterapii
7
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
8
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Nagrody i wyró˝nienia
Laur „Najlepszym z Najlepszych” OsobowoÊç Warmii i Mazur
Certyfikat Zintegrowanego Centrum Zarzàdzania
Certyfikat Systemu Przeciwdzia∏aniaZagro˝eniom Korupcyjnym
CertyfikatAkredytacyjny
9
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Nagroda za Akcj´ „Rak to nie wyrok…” I miejsce w Polsce w rankingu Rzeczpospolitej
Polska Nagroda JakoÊci
Polska Nagroda JakoÊci – Znakomity Przywódca
MAZUREK SEROWY Z MIGDA¸AMI
SK¸ADNIKI:1 kg mielonego twarogu, 1 budyƒ waniliowy, 2 szklanki mleka, 8 dag cukru, 1 ˝ó∏tko,200 ml kremówki, 3 dag p∏atków migda∏owych, 5 ∏y˝eczek ˝elatyny, puszka brzoskwiƒ,15 dag p∏atków owsianych, 3 mandarynki.
NA CIASTO:10 dag mas∏a, 5 ∏y˝ek Êmietany, 5 dag cukru, 1 jajo,1 szklanka màki tortowej, ? ∏y˝eczkiproszku do pieczenia, szczypta soli, skórka z cytryny.
Z podanych sk∏adników zagnieÊç ciasto. Schowaç na 30 min do lodówki. Ciastorozwa∏kowaç, po∏o˝yç na blach´, piec ok.15 min. w temp 200°C, dooko∏a blachy zrobiçrant z folii aluminiowej. Brzoskwinie pokroiç w plastry, ˝elatyn´ namoczyç, rozpuÊciçw ma∏ej iloÊci ciep∏ej wody, p∏atki migda∏owe upra˝yç, zemleç.
Budyƒ ugotowaç na mleku, przestudziç. Utrzeç ó∏tko z cukrem, miksujàc, dodaç budyƒi Êmietan´. Po∏àczyç z migda∏ami i ˝elatynà. Na cieÊcie u∏o˝yç brzoskwinie, zalaç masà,odstawiç do lodówki. Kiedy mazurek st´˝eje, zdjàç foli´, boki obsypaç p∏atkami owsia-nymi, ubraç mandarynkami.
Przepisy MonikiPrawdziwy dom pachnie mi∏oÊcià, dobrem i Êwie˝ym ciastem. Czy wiesz jak upiec mazurek serowy z migda∏ami, którywszystkim b´dzie smakowa∏? Poznaj przepis Moniki Mozol, kierowniczki Sekcji ˚ywnoÊciowej Szpitala MSWiA.
10
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
¸OSOÂ POD PIERZYNKÑ
SK¸ADNIKI:6 ugotowanych jaj, 250 g w´dzonego ∏ososia sa∏atkowego, 1 s∏oik (200 g) majo-nezu k´trzyƒskiego, 3 du˝e bia∏e cebule, 2 Êrednie buraki, 5 ziemniaków ugotowa-nych w mundurkach, sól, pieprz.
Cebul´ sparzyç, wszystkie sk∏adniki pokroiç w drobna kostk´. Uk∏adaç war-stwami, zaczynajàc od ∏ososia. Ka˝dà warstw´ posypaç solà i pieprzem, prze∏o˝yçwarstwà majonezu, udekorowaç koperkiem. Odstawiç na 4-6 godzin, ale nie do lo-dówki!
Kawiarnia
Kawiarnia znajduje si´ na I pi´trze budynku B Godziny otwarcia: poniedzia∏ek - piàtek – 6:30 - 17:00
sobota - niedziela – 10:00 - 16:00
Bufet
Bufet znajduje si´ na parterze budynku GGodziny otwarcia: poniedzia∏ek - piàtek – 8:00 - 18:00
sobota - niedziela – 9:00 - 16:00
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
W´glowodanyGlukoza stanowi g∏ówne êród∏o energii
dla mózgu. Aby ten narzàd funkcjonowa∏optymalnie wskazane jest spo˝ywanieproduktów o niskim indeksie glikemicz-nym (IG <50).
Witaminy i mikroelementyWitaminy z grupy B pomagajà prze-
kszta∏ciç w´glowodany w energi´, metabo-lizowaç wa˝ne dla mózgu t∏uszcze, a tak˝ebudowaç i utrzymywaç w zdrowiu ko-mórki nerwowe. Magnez z kolei umo˝liwiasprawne dzia∏anie mózgu, a elazo odgrywaistotnà rol´ w transporcie tlenu do mózgu.
Kwasy t∏uszczowe omega-3Mózg zawiera du˝o t∏uszczu struktural-
nego; aby komórki mózgowe dzia∏a∏y nadobrym poziomie, t∏uszcz ten powinienbyç budowany z kwasów t∏uszczowychomega-3. Osoby spo˝ywajàce optymalnedawki tych kwasów sà mniej nara˝one narozwój choroby Alzheimera.
PrzeciwutleniaczeZadaniem przeciwutleniaczy jest usuni´cie
nadmiaru produktów ubocznych natural-nych procesów przebiegajàcych w mózgu.Dieta bogata w przeciwutleniacze w znacz-nym stopniu redukuje ryzyko utraty zdol-noÊci poznawczych, tj. utraty pami´ci,umiej´tnoÊci oceniania produktów rozumo-wania. èród∏em przeciwutleniaczy sà: szpi-nak, broku∏y, papryka, maliny, truskawki,Êwie˝e zio∏a.
PRZEPISYSa∏atka z broku∏ami
Sk∏adniki:– 2 broku∏y– 4-5 jajek– koperek– jogurt / majonez
– czosnek dla ch´tnych– sól pieprz do smakuPrzygotowanie:Umyte broku∏y, rozdzielone na ma∏e,
równej wielkoÊci ró˝yczki wk∏adamy dowrzàcej wody i gotujemy a˝ b´dà al dente(trzeba uwa˝aç aby ich nie rozgotowaç).
Jajka gotujemy na twardo i kroimy wdu˝à kostk´, koperek drobno siekamy.Broku∏y i jajka wk∏adamy do miski, w od-dzielnym naczyniu mieszamy jogurt lubmajonez z solà, pieprzem, czosnkiem i ko-perkiem, po czym zalewamy nasze broku∏yi delikatnie mieszamy. Sa∏atka od razu na-daje si´ do zjedzenia.
Pasta z ∏ososia w´dzonegoSk∏adniki:– 40 dkg ∏ososia w´dzonego– 1 ma∏a cebula– 3 jajka– 2 ∏y˝ki majonezu– 1 ∏y˝eczka koncentratu pomidorowego– pieprz do smakuPrzygotowanie:Jajka gotujemy na twardo, kroimy w
bardzo drobnà kosteczk´, mo˝emy te˝ roz-gnieÊç je widelcem. ¸ososia i cebul´ sie-kamy bardzo drobno. Wszystkie sk∏adniki∏àczymy, dodajemy majonez i koncentratpomidorowy, pieprz, dok∏adnie mieszamy.Pasta b´dzie idealna z pe∏noziarnistymchlebem.
Sa∏ata z kurczakiem, brzoskwiniài orzechami w∏oskimi
Sk∏adniki:– 1 g∏ówka sa∏aty lodowej– 1 du˝a pierÊ z kurczaka– 1 cebula– szklanka ∏uskanych orzechów w∏oskich– puszka brzoskwiƒ– sos do sa∏atekPrzygotowanie:PierÊ z kurczaka gotujemy, sma˝ymy lub
pieczemy w worku, wed∏ug uznania. Kroimyjà w kostk´, mieszamy z pokrojonà cebulài brzoskwiniami. Odk∏adamy na 1-2 go-dziny. Na krótko przed podaniem doda-jemy pokrojonà sa∏at´ lodowà, zalewamysosem do sa∏atek, posypujemy orzechamiw∏oskimi.
Wskazówka! Aby sa∏ata podawana doobiadu by∏a smaczniejsza i po˝ywniej-sza dla naszego mózgu, mo˝emy dodaçpestki s∏onecznika i dyni, wczeÊniejupra˝one na patelni.
Informacje zebra∏a: mgr Marta UstachOddzia∏ Rehabilitacji ZOZ MSWiA
z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
11
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Nakarm swój mózgJesteÊ tym co jesz! Aby mózg móg∏ prawid∏owo funkcjonowaç musimy dostarczaç mu po˝ywienia w odpo-wiedniej iloÊci i o odpowiednich wartoÊciach od˝ywczych. Nasz mózg „zjada” 20% dostarczanych mu kalorii!!!
mgr Marta Ustach
Produkty,które Twój mózg kocha:
• awokado – jest êród∏em bogatym wi-taminy E i B6;
• borówki – êród∏o przeciwutleniaczy;• chuda wo∏owina – êród∏o witaminy B
i ˝elaza;• pestki dyni – êród∏o kwasów t∏uszczo-
wych omega-3, ˝elaza, magnezu orazwitaminy E;
• jajka – bogate êród∏o witaminy B;• ∏osoÊ – êród∏o kwasów t∏uszczowych
omega-3, cynku, witaminy E i bia∏ka;• orzechy w∏oskie – êród∏o kwasów
tluszczowych omega-3, witaminy Ei magnezu;
• pe∏noziarnisty chleb – ma niski in-deks glikemiczny, bogate êród∏o wi-tamin z grupy B i cynku;
• soczewica – niski indeks glikemiczny,bogate ˝ród∏o bia∏ka, ˝elaza, kwasufoliowego;
• zielone warzywa liÊciaste – êród∏oprzeciwutleniaczy, witaminy C, kwasufoliowego, karotenu i wapnia.
Ju˝ niemal 2500 lat temu Hipokratesmówi∏, e jeÊli cokolwiek ma wp∏yw na naszumys∏, to ma równie˝ wp∏yw na nasze cia∏o.
Coraz wi´cej lekarzy podejmuje dodat-kowe szkolenie w zakresie psychologii ipsychiatrii, uczy si´ budowania kontaktu zchorym cz∏owiekiem, wielop∏aszczyznowegorozumienia choroby i jej wp∏ywu na stan psy-chiczny pacjenta. Wiadomo bowiem, e nawetw najprostszych dolegliwoÊciach bólowychtypu ból g∏owy trudno oddzieliç ból od doz-naƒ psychicznych. Boli g∏owa i automatyczniemamy gorszy nastrój, czujemy si´ mniejodpr´˝eni, szybciej przychodzi zm´czenie.Trudno o dobre samopoczucie psychiczne, jeÊliw jakiejÊ cz´Êci cia∏a odczuwamy dyskomfort.Dlatego medycyna humanistyczna nie dzielichorób na somatyczne i psychosomatyczne.Lekarze-humaniÊci uwa˝ajà, ˝e od stanupsychicznego zale˝y, czy podejmiemy walk´z chorobà, czy si´ jej poddamy.
Twórca poj´cia stresu Hans Selye dokona∏prze∏omu w badaniach nad wp∏ywem emo-cji na stan zdrowia. Odkry∏, e kiedy jesteÊmyzdenerwowani nasz organizm wydzielazwi´kszonà dawk´ hormonów okreÊlanychjako tzw. hormony stresu (m.in. adrenalina,kortyzol). Organizm mobilizuje si´ do sta-wienia czo∏a trudnej sytuacji. W tym samymczasie zaburzeniom ulega praca gruczo∏u,gdzie dojrzewajà komórki odpornoÊciowenaszego organizmu. Im d∏u˝ej trwa stres,tym bardziej praca uk∏adu immunologicz-nego mo˝e zostaç zaburzona.
OkreÊlajàc jakieÊ schorzenie czy chorob´jako psychosomatycznà mamy na uwadzewp∏yw myÊli i emocji na fizycznà sfer´ or-ganizmu. Wszyscy wp∏ywamy na swojezdrowie przez sposób od˝ywiania i na∏ogi,a tak˝e poprzez nasze myÊli, uczucia, spo-sób reagowania na stres oraz nastawieniedo siebie samych, do swego otoczenia i dochoroby.
W takim rozumieniu zdrowie i dobre sa-mopoczucie zale˝y nie tylko od genetycz-nych i biologicznych uwarunkowaƒ, lecz wrównym stopniu czynników socjalnychi psychologicznych. Mówiàc o jednoÊciumys∏u i cia∏a wskazuje si´, e niemo˝liwymjest prawid∏owe funkcjonowanie jednego,przy zaburzonym funkcjonowaniu drugiego.
Lista chorób psychosomatycznych lub,jak czasem nazywanych, stresopochodnychjest coraz d∏u˝sza. Sà to choroby uk∏adukrà˝enia i nadciÊnienie, grupa chorób mi-grenowych, choroby uk∏adu pokarmo-wego, grupa chorób uk∏adu oddechowego.Medycyna psychosomatyczna zajmuje si´równie˝ zale˝noÊcià stanu zdrowia od Êro-dowiska spo∏ecznego, a tak˝e wp∏ywemchoroby na psychik´.
Przez wiele lat modelowà chorobà psy-chosomatycznà by∏y wrzody o∏àdka i dwu-nastnicy. Mimo, ˝e ostatnie lata przynios∏yinformacj´ o bakterii wywo∏ujàcej to scho-rzenie, to okaza∏o si´, e atakuje ona g∏ówniewtedy, gdy stres obni˝a odpornoÊç orga-nizmu. Dzieje si´ tak dlatego, e prze˝ywa-
nie negatywnych emocji os∏abia uk∏ad od-pornoÊciowy. JeÊli przez d∏u˝szy czas czu-jemy si´ przygn´bieni, mamy poczuciekrzywdy, braku wiary w swoje mo˝liwoÊci,odczuwamy wrogoÊç i z∏oÊç, to liczba ko-mórek uk∏adu immunologicznego maleje iobrona przed chorobà staje si´ ma∏o sku-teczna.
Wed∏ug Kennetha Pelletiera, dyrektoraCentrum Medycyny Psychosomatycznejw Berkeley, zrozumienie zachowaƒcz∏owieka oraz jego osobowoÊci jest nie-odzowne do znalezienia efektywnychdróg redukowania i opanowywania stresu.Stwierdza on, ˝e gdyby ludzie byli Êwiadomizale˝noÊci pomi´dzy zachowaniem a pozio-mem stresu, to niewàtpliwie bardziej ener-gicznie dà˝yliby do zmiany swoich zachowaƒ.Jednym z najwa˝niejszych fizjologicznychskutków oddzia∏ywania stresu jest zabu-rzenie pracy uk∏adu immunologicznego(odpornoÊciowego).
Podsumowujàc, stres i konflikty dezorga-nizujà wewn´trznà harmoni´ i wspó∏prac´mi´dzy cia∏em a psychikà powodujàcstan choroby, podczas gdy zrelaksowaniei odpr´˝enie dajà poczucie wewn´trznejharmonii i zdrowia.
A oto psychosomatyczny model rozwojuchoroby oraz psychosomatyczny model zdro-wienia przedstawiony w ksià˝ce M. Wirgi„Zwyci´˝yç chorob´”.
Opracowanie: mgr Bo˝ena Rychlik
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
12
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Stres a odpornoÊç organizmuMedycyna przestaje si´ ju˝ broniç przed uznaniem poglàdu, e wiele chorób ma pod∏o˝e psychiczne. Równie˝ podejÊcie,˝e cia∏o funkcjonuje oddzielnie od psychiki nale˝y uznaç za mentalnà przesz∏oÊç. Holistyczne spojrzenie na cz∏owiekazak∏ada, ˝e cia∏o i umys∏ to nie to samo, ale to jednoÊç.
Psychosomatyczny model rozwoju choroby (M. Wirga,1992, s.52)
NAPI¢CIE I STRES PSYCHOLOGICZNY
DEPRESJE I ZWÑTPIENIEDEPRESJE I ZWÑTPIENIE
UK¸AD LIMBICZNYUK¸AD LIMBICZNY
PODWZGÓRZEPODWZGÓRZE
PRZYSADK¢PRZYSADK¢MÓZGOWÑMÓZGOWÑ
powodujàcpowodujàc
powodujepowoduje
które dzia∏a naktóre dzia∏a na
a to mo˝e spowodowaça to mo˝e spowodowaç
co wp∏ywa poprzezco wp∏ywa poprzez
nana
powodujàcpowodujàc powodujàcpowodujàc
UK¸ADUK¸ADIMMUNOLOGICZNYIMMUNOLOGICZNY
AUTONOMICZNYAUTONOMICZNYUK¸AD NERWOWYUK¸AD NERWOWY
ZABURZENIAZABURZENIAGRUCZO¸ÓWGRUCZO¸ÓW
DOKREWNYCHDOKREWNYCH
ROZWÓJ CHOROBY
OS¸ABIENIE SI¸OS¸ABIENIE SI¸ODPORNOÂCIOWYCHODPORNOÂCIOWYCH
ZABURZENIAZABURZENIARÓWNOWAGIRÓWNOWAGIUK¸ADÓWUK¸ADÓWWSPÓ¸CZULNEGOWSPÓ¸CZULNEGOI PRZYWSPÓ¸CZULNEGOI PRZYWSPÓ¸CZULNEGO
Psychosomatyczny model zdrowienia (M. Wirga,1992, s.53)
INTERWENCJA PSYCHOLOGICZNA
WIARAWIARANADZIEJANADZIEJA OCZEKIWANIEOCZEKIWANIE
PODWZGÓRZEPODWZGÓRZE
UK¸AD LIMBICZNYUK¸AD LIMBICZNY
PRZYSADKAPRZYSADKAMÓZGOWAMÓZGOWA
relaks i wizualizacjarelaks i wizualizacja
UK¸ADUK¸ADIMMUNOLOGICZNYIMMUNOLOGICZNY
AUTONOMICZNYAUTONOMICZNYUK¸AD NERWOWYUK¸AD NERWOWY
RÓWNOWAGARÓWNOWAGAHORMONALNAHORMONALNA
ZDROWIENIE
WZROSTWZROSTSI¸SI¸
RÓWNOWAGARÓWNOWAGAUK¸ADÓWUK¸ADÓWWSPÓ¸CZULNEGOWSPÓ¸CZULNEGOI PRZYWSPÓ¸CZULNEGOI PRZYWSPÓ¸CZULNEGOODPORNOÂCIOWYCHODPORNOÂCIOWYCH
B.K.: Oddzia∏ Rehabilitacji funkcjonujew naszym szpitalu od 2000 roku i jest torehabilitacja nie tylko ogólnoustrojowa?B.I.: Obecnie jesteÊmy jednà z najwi´kszychjednostek tego typu w województwiewarmiƒsko-mazurskim. Poza rehabilitacjàogólnoustrojowà, realizujemy równie˝Êwiadczenia w ramach Pododdzia∏u Re-habilitacji Neurologicznej oraz PobytuDziennego. W oddziale pracuje zespó∏z∏o˝ony z lekarzy specjalistów rehabilitacjimedycznej, wykwalifikowanych fizjotera-peutów, piel´gniarek, psychologów, logo-pedy oraz terapeuty zaj´ciowego.
B.K.: Jakich pacjentów leczà Paƒstwoprzede wszystkim?B.I.: Leczymy chorych z najci´˝szymi dys-funkcjami neurologicznymi (po udarachmózgu, urazach czaszkowo-mózgowych,urazach rdzenia, z SM), ortopedycznymi,reumatologicznymi, po urazach narzàduruchu i po mastektomii.
B.K.: Usprawnianie pacjentów, ale rów-nie˝ edukacja.
B.I.: Posiadamy akredytacj´ Minister-stwa Zdrowia na szkolenia specjalizacyjnelekarzy i fizjoterapeutów. Wspó∏pracujemyz Olsztyƒskà Szko∏à Wy˝szà w zakresiekszta∏cenia studentów fizjoterapii oraz zWydzia∏em Medycznym UniwersytetuWarmiƒsko-Mazurskiego w zakresie zaj´çpraktycznych i praktyk zawodowychpiel´gniarek.
B.K.: 18 marca w ca∏ej Europie obcho-dzony by∏ Dzieƒ Mózgu. Co Paƒstwo za-proponowali swoim pacjentom?B.I.: Relaks dla cia∏a i dla duszy - trening au-togenny Schulza, projekcj´ filmu „Mój nie-zwyk∏y mózg”, gry i zabawy poprawiajàcekoncentracj´ uwagi oraz pami´ç, a tak˝e po-rady psychologa dotyczàce chorób mózgu.ZaprosiliÊmy pacjentów ze wszystkich od-dzia∏ów szpitalnych a tak˝e mieszkaƒców
naszego miasta. Zainteresowanie by∏oogromne. Mózg to najbardziej skompliko-wany narzàd ludzkiego cia∏a. Wa˝y nie-spe∏na 1300 gram. Kontroluje wszystko corobimy i czujemy. Odpowiada za podstawoweczynnoÊci yciowe: oddychanie, krà˝enie, tra-wienie itp. To dzi ki niemu wiemy co czujemyi jakich emocji doÊwiadczamy. Warto jest chro-niç nasz mózg przed szkodliwymi czynni-kami i propagowaç wiedz na ten temat.
B.K.: Co zrobiç, by skorzystaç z rehabili-tacji w oddziale?B.I.: Opierajàc si´ na Polskim Modelu Re-habilitacji propagujàcym zasad´ wczesnoÊci,ciàg∏oÊci i kompleksowoÊci usprawniania,przyjmujemy pacjentów bezpoÊrednio z od-dzia∏ów szpitalnych lub w ostrej fazie scho-rzenia. Wspó∏pracujemy nie tylko z oddzia∏aminaszego szpitala, ale równie˝ z ca∏ego woje-wództwa jak i z innych regionów Polski.
Kwalifikacja pacjentów odbywa si´ napodstawie skierowaƒ do oddzia∏u, od po-niedzia∏ku do piàtku, w godzinach 12.00– 14.00.
Rozmawia∏a: Brygida Kondracka
Rehabilitacja poprawia jakoÊç ˝ycia
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
13
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Rehabilitacja odgrywa wa˝nà rol´ w usprawnianiu chorych. Obejmuje kinezyterapi´ indywidualnà i grupowà, fizyko-terapi´ oraz terapi´ zaburzeƒ mowy i funkcji poznawczych. O zaletach zabiegów rehabilitacyjnych mówi Bo˝enaIdêkowska, ordynator Oddzia∏u Rehabilitacji Szpitala MSWiA.
Ordynator spec. rehab. med.Bo˝ena Idêkowska
Pierwszy rzàd od lewej: Agata Skonieczna, Agnieszka Adamiak-Morska, Bo˝ena Idêkowska,Anna Kondratowicz-Cz´czek, Aleksandra Kaniak, Ma∏gorzata WojtyÊ, Jadwiga Lipka, El˝bieta JaryDrugi rzàd od lewej: Przemys∏aw Paginowski, Anna Sokolnicka, Danuta Bystrzycka, AgnieszkaGo∏´biewska, Ma∏gorzata Pióro, Teresa Niewiadomska, Ewa Rawa, Marta Ustach, Krystyna Góra
Województwo warmiƒsko-mazurskie ne-gatywnie wyró˝nia si´ w iloÊci zachorowaƒna nowotwory z∏oÊliwe w Polsce. Zjawi-sko to szczególnie widoczne jest w popu-lacji kobiet chorujàcych na nowotwórz∏oÊliwy sutka (pod tym wzgl´dem zajmu-jemy pierwszà pozycj´ w kraju) i nowotwórz∏oÊliwy szyjki macicy (4 miejsce). W popu-lacji m´˝czyzn schorzeniem najcz´Êciej re-jestrowanym by∏ nowotwór z∏oÊliwy p∏ucaz liczbà bezwzgl´dnà 553, co daje 3. po-zycj´ w kolejnoÊci województw.
Powy˝sze statystyki sà silnym impulsemdo rozwoju programów ograniczajàcychzachorowalnoÊç i umieralnoÊç z powodunowotworów, a tak˝e wskazujà strate-giczne priorytety w dzia∏aniach SzpitalaMSWiA w Olsztynie, który jest realizato-rem Narodowego Programu ZwalczaniaChorób Nowotworowych.
Pracownik Rejestru Nowotworów KamilKolendo i ¸ukasz Gàsiorowski z Dzia∏uMarketingu i Promocji Zdrowia realizujàprogram edukacji zdrowotnej zarównow Szpitalu, jak i na terenie województwawarmiƒsko-mazurskiego.
Nowatorski program „Na chorob´ nie-znajàcà granic - profilaktyka bez ograni-czeƒ - ulotka w ka˝dym paszporcie”, nabie˝àco realizowany na terenach przygra-nicznych przez funkcjonariuszy War-miƒsko-Mazurskiego Oddzia∏u Stra˝yGranicznej, oraz akcja „Bez dymu docelu” - edukacja oko∏o 2000 uczniówszkó∏ podstawowych, gimnazjalnych iÊrednich – to tylko niektóre z dzia∏aƒzespo∏u w ramach kampanii „Rak to niewyrok. Trzymaj ˝ycie w swoich r´kach”.Prowadzone dzia∏ania prewencyjne pole-gajà na szerzeniu oÊwiaty zdrowotnej,upowszechnianiu zapisów EuropejskiegoKodeksu Walki z Rakiem, propagowaniumody na niepalenie, edukacji miesz-kaƒców Warmii i Mazur w zakresie zy-sków p∏ynàcych z niepalenia oraz zagro˝eƒwynikajàcych z czynnego i biernego palenia,kreowaniu wizerunku cz∏owieka, który niepali papierosów i przebywa w pomieszcze-niach wolnych od dymu tytoniowego.
WszechstronnoÊç podejmowanychdzia∏aƒ, ich zasi´g i efektywnoÊç idà w parzez wewn´trznà spójnoÊcià, co przynosi wy-
mierne korzyÊci. Dyrekcja i pracownicy wy-chodzà daleko poza ramy swych obo-wiàzków, wykazujàc si´ ponadprzeci´tnymzaanga˝owaniem w promocj´ i profilak-tyk´ zdrowotnà.
Opracowanie: ¸ukasz Gàsiorowski
14
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Recepta na zdrowiePracownicy Szpitala MSWiA w Olsztynie od 2006 r., w sposób nieszablonowy prowadzà dzia∏ania z zakresu popula-ryzacji prozdrowotnego stylu ˝ycia i profilaktyki. Twórcze podejÊcie do promocji zdrowia, stosowanie metod wykra-czajàcych poza utarte Êcie˝ki oraz entuzjazm i energia w dzia∏aniu, pozwalajà zmieniç niezdrowe zachowania i nawyki.A jest o co walczyç.
WOK jest realizatorem Narodowego Pro-gramu Zwalczania Chorób Nowotworo-wych ustanowionego ustawà z dnia 1 lipca2005 roku, którego to Populacyjne pro-gramy sà jednym z zadaƒ.
Do priorytetowych zadaƒ WOK-u nale˝àdzia∏ania edukacyje majàce na celu podnie-sienie poziomu wiedzy spo∏eczeƒstwa natemat profilaktyki raka sutka i raka szyjkimacicy oraz przebadanie jak najwi´kszejiloÊci kobiet z terenu województwa war-miƒsko-mazurskiego, kwalifikujàcych si´ doskrynigowych badaƒ mammograficznychi cytologicznych.
Program raka piersi skierowany jest dopopulacji kobiet w wieku 50-69 lat, którew ciàgu ostanich 24 miesi´cy nie mia∏y wy-konywanej mammografii natomiast pro-gram raka szyjki macicy obejmuje populacj´kobiet w wieku 25-59 lat, które w ciàguostatnich 3 lat nie mia∏y wykonywanej cy-tologii.
Wojewódzki OÊrodek Koordynujàcy od-powiedzialny jest równie˝ za:1. Koordynacj´, monitorowanie oraz spra-
wowanie nadzoru nad realizacjà popu-lacyjnych programów wczesnegowykrywania raka piersi i raka szyjki naWarmii i Mazurach.
2. Doskonalenie metod poprawy zg∏aszal-noÊci kobiet na badania profilaktyczne.
3. Zapewnienie kontroli jakoÊci na ka˝dymetapie badania.
4. Sta∏e monitorowanie i corocznà ocen´wyników skryningu.
5. Organizowanie specjalistycznych szko-leƒ pracowników realizujàcych programprofilaktyki raka piersi i raka szyjki macicy.
6. Od lipca 2009 roku za wysy∏k´ do ko-biet, imiennych zaproszeƒ na bezp∏atnebadania mammograficzne i cytologiczne.
Dzi´ki zakrojonym na szerokà skal´dzia∏aniom WOK-u, mi dzy innymi dowozukobiet autokarami na mammografi´ do pra-cowni mammografii skryningowej i cytologido gabinetu ginekologicznego ZOZ MSWiAz WMCO, jak i zaanga˝owaniu ró˝nych grupspo∏ecznych w dzia∏ania na rzecz wysokiejzg∏aszalnoÊci kobiet na badania (piel gniarki,lekarze, samorzàdy i Êrodowiska lokalne,MOPS-y, GOPS-y, ksi´˝a, stowarzyszenia,wspó∏praca z NFZ jak i Powiatowymi StacjamiSanitarno-Epidemiologicznymi), do koƒca2010 roku mammografi´ wykona∏o ponad46% a cytologi´ ponad 33% kobiet. Tymsamym mo˝emy poszczyciç si najlepszymi wy-nikami zg∏aszalnoÊci na badania w ca∏ej Polsce.
W ciàgu pi´cioletniego okresu istnieniaWOK-u uda∏o nam si´ wypracowaç wiele in-strumentów dzia∏ania zmierzajàcych do ogra-niczenia zachorowaƒ i poprawy wynikówleczenia nowotworów, zgodnie z za∏o˝eniamiNarodowego Programu Zwalczania ChoróbNowotworowych.
W I kwartale 2011 roku WOK podjà∏ ju˝wiele dzia∏aƒ na rzecz wysokiej zg∏aszal-noÊci na badania. W styczniu, z okazjiEuropejskiego Tygodnia Profilaktyki RakaSzyjki Macicy WOK czynnie uczestniczy∏w propagowaniu profilaktycznych badaƒ.
ZorganizowaliÊmy stoiska edukacyjno-informacyjne w olsztyƒskim hipermarke-cie TESCO i bibliotece multimedialnejPLANETA 11. Z okazji Dnia Babci od-wiedziliÊmy przedszkola w Bartàgu, Kle-barku Wielkim, Wrzesinie, Stawigudzie,Gietrzwa∏dzie, gdzie wnukowie rozdawaliswoim babciom ulotki z zaproszeniami nabezp∏atnà mammografi .
Tegoroczny Dzieƒ Kobiet obchodzonyby∏ w naszym szpitalu jako Dzieƒ ZdrowiaKobiet. W dniach 5 i 12 marca 2011 zor-ganizowaliÊmy du˝à akcj´ propagujàcàprofilaktyczne badania mammograficznei cytologiczne, podczas której przebada-liÊmy ponad 150 kobiet.
Troszczàc si´ o edukacj´ zdrowotnà miesz-kaƒców Warmii i Mazur uczestniczymy rów-nie˝ w prelekcjach na terenie województwa.Wyk∏ady na temat profilaktyki nowotworo-wej przeprowadziliÊmy na Uniwersytecie IIIWieku w K´trzynie i E∏ku, w Centrum Kul-tury w Gi ycku i Go∏dapi. Od marca b.r. roz-pocz´liÊmy szkolenia dla uczniów i kadrypedagogicznej w olsztyƒskich liceach.
Jako wieloletni pracownicy propagujàcyprofilaktyk´ nowotworowà, z w∏asnegodoÊwiadczenia wiemy jak ci´˝ko niekiedyjest przekonaç kobiety do wykonania ba-dania i porzucenia myÊlenia typu: „nie zba-dam si´ bo mi coÊ wykryjà”. Dlatego ciàgledocieramy do nowych Êrodowisk, na-wiàzujemy nowe kontakty, aby wspólnymisi∏ami propagowaç prozdrowotny model˝ycia, w którym kobieta nie boi si´ badaƒprofilaktycznych i ch´tnie z nich korzysta.
15
kwiecieƒ 8 maj 8 czerwiec : 2011
Wojewódzki OÊrodek Koordynujàcy Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi i Populacyjny programprofilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy dzia∏a w Zak∏adzie Opieki Zdrowotnej Ministerstwa SprawWewn´trznych i Administracji z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie od stycznia 2006 roku.
Populacyjny Program Profilaktykii Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy
Czy znajà Paƒstwo te objawy?fatalnie przespane noce • uczucie sta∏ego zm´czenia • podenerwowanie, rozdra˝nienie
• cz´ste konflikty: w domu, w pracy • napi´cie • niepokój • l´k • wra˝enie ˝ycia w ciàg∏ym stresieChcielibyÊcie si´ ich pozbyç, ale nie wiecie jak to zrobiç?
Zapraszamy do wzi´cia udzia∏u w warsztatach: „Pokonaç stres – odzyskaç równowag´”
W ich trakcie personel Poradni Zdrowia Psychicznego orazZak∏adu Us∏ug Psychologicznych Szpitala MSWiA w Olsztyniefachowo nauczy Paƒstwa jak:Ü radziç sobie ze stresem w pracy i codziennym ˝yciuÜ chroniç siebie i bliskich przed skutkami zawodowego wypaleniaÜ kszta∏towaç relacje z innymi ludêmi Ü zachowywaç si´ asertywnieÜ efektywnie odpoczywaç
Bogaty program zaj´ç, treningów i wspartych technologiamimultimedialnymi wyk∏adów b´dziemy realizowaç w kameralnych,10 osobowych grupach.Ka˝demu z uczestników warsztatów zapewniamy:Ü wst´pne badanie psychiatryczne i psychologiczneÜ materia∏y do pracy w∏asnej Ü certyfikat ukoƒczenia szkoleniaÜ zaÊwiadczenie lekarskie z rozpoznaniem i zaleceniami
Na warsztaty przewidziano trzy spotkania po 5 godzin dziennie oraz jedno 3 godzinne spotkanie „przypominajàce”, w ciàgu 5 tygodni od ukoƒczenia zaj´ç.
Nowa oferta warsztatów terapeutycznych w 2011 roku
Ca∏kowity koszt udzia∏u w warsztatach wynosi 1000 z∏. od osoby.Zapisy i dodatkowe informacje dost´pne pod numerem 89 522 32 94 lub 89 539 83 53 lub osobiÊcie w rejestracji Poradni.