Kreatywne czytanie, czyli o zabawie z wykorzystaniem

tekstu literackiego w przedszkolu

mgr Jadwiga Mielczarek j.mielczarek@womczest.edu.pl

dr Agnieszka Leszcz-Krysiak leszczkrysiak@womczest.edu.pl

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa

w roku szkolnym 2019/2020

1. Profilaktyka uzależnień w szkołach i placówkach oświatowych.

2. Wychowanie do wartości przez kształtowanie postaw

obywatelskich i patriotycznych.

3. Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego

w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.

4. Rozwijanie kompetencji matematycznych uczniów.

5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych

uczniów, w tym bezpieczne i celowe wykorzystywanie technologii

informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej

kształcenia ogólnego.

6. Tworzenie oferty programowej w kształceniu zawodowym. Wdrażanie

nowych podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa

branżowego.

Program spotkania

1. Czytanie kreatywne (wrażeniowe). Innowacyjny model czytania dzieciom tekstów literackich.

2. Twórcze zabawy tekstem literackim.

3. Działania przedłużające przeżywanie tekstu literackiego.

3

Stań na śladach, tupnij trzy razy lewą nogą,

a dwa razy prawą

i otwórz drzwi

4

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie

wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018

Wielką sztuką jest odpowiednio wprowadzić dziecko w świat dorosłych, ale niełatwo jest dorosłym

funkcjonować w świecie dziecka” Irena Borecka

5https://pixabay.com

6Źródło: https://bit.ly/2ISjm79

Dzielimy się wrażeniami po wysłuchaniu fragmentu książki

7Źródło: https://bit.ly/2IUNZsu

Schemat czytania wrażeniowego wg M. Swędrowskiej

8http://coloredeyed.blogspot.com/p/blog-page.html

1. Wybór książki do grupowego czytania.

2. Nawiązanie bliskich relacji z dziećmi.

3. Wytworzenie klimatu bezpieczeństwa emocjonalnego.

4. Przygotowanie przestrzeni do czytania.

5. Zaaranżowanie postaci prowadzącego.

6. Umiejscowienie dzieci.

7. Moment startowy sesji czytania – hasło otwierające

książkę.

8. Sesja czytania wrażeniowego.

9. Rola rekwizytów w aktywnym czytaniu.

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter.

Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna MM,

Poznań 2018

Wybór książki do grupowego czytania

• Przyciągać uwagę

• Format książki

• Wartość książki

• Książka jest tylko narzędziem

9

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd.

Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018

Nawiązanie bliskich relacji z dziećmi

• Inicjowanie zabaw• Rymowanki na rozpoczęcie

„Zanim książkę otworzymyNim opowieść usłyszymy, Pobawimy się rymami:Od imienia zaczynamy”

10

https://pixabay.com

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd.

Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018, s. 8

Wytworzenie klimatu bezpieczeństwa emocjonalnego

• Nastrojowy głos

• Światło

• Zapach

• Przebranie nauczyciela

11

https://pixabay.com

„Emocjami wcielamy się w postać bohatera (…) realizujemy scenariusz

jego życia. (…)Przechodzimy więc rodzaj treningu emocjonalnego,

który umożliwia nam uporządkowanie własnych uczuć oraz rozeznanie

własnych trudności w kontaktach z innymi ludźmi” (D. Świerczyńska-Jelonek

Radość czytania, Kwartalnik o książce dla dzieci Guliwer nr 1, 2002 s. 15)

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna

MM, Poznań 2018, s. 9

Przygotowanie przestrzeni do czytania

• Wystrój sali

• Rekwizyty

• Bezpośredni związek z treścią tekstu literackiego(przyjaźń - czerwona bransoletka)

„Jak znalazł się w naszej sali ten przedmiot?”„Kto go mógł zostawić?”

12

https://pixabay.com/pl/photos/

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd.

Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018, s. 9

Zaaranżowanie postaci prowadzącegoNauczyciel w akcji

• Nauczyciel jako bajarz

• Sposób czytania

• Opowiadanie i czytanie

• Ułożenie książki

• Utrzymanie uwagi dziecka Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna MM, Poznań

2018, s. 11

13

https://pixabay.com

Rytuał czytania

• Rozmieszczenie dzieci

„Wyobraźcie sobie, ze siedzimy na zaczarowanym dywanie, który zabierze nas w nieznany świat ukryty w książce”

„Siadamy na dywanie i cierpliwie czekam na to, co się stanie”

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018, s. 13

14

Moment startowy sesji czytania

– hasło otwierające książkę

„W naszej książce znaleźć możnaRadość, mądrość i obawę.Czy jesteście dzisiaj gotowiNa tę książkową wyprawę?”

„Trzy razy klaśniemy, Dwa razy tupniemy,Wzrok w górę wyrzucimyi na książkę spojrzymy.”

15

https://pixabay.com

Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe,

Wyd. Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018, s. 18

Czytanie wrażeniowe • słowa – klucze

np. „Hania miała uśmiech od ucha do ucha”

• Czytanie przez dopowiadanie

• Czytanie przez powtarzanie(jak echo; z zachowaniem nastroju)

• Czytanie przez wersowanie(całe wersy: zdziwienie, rozpacz, złość)

• Czytanie-przestawianie(Czytanie od końca, lokomotywa)

• Czytanie przez śpiewanie(Panie Janie, Wlazł kotek)

• Czytanie przez skakanie(fantazja; co drugie słowo, pierwsze i ostatnie)

• Czytanie opowiadań(Baju, baju bajanie zaczynamy pierwsze opowiadanie) 16

https://pixabay.com/pl/mapy-my%C5%9Bli-burzy-m%C3%B3zg%C3%B3w-idea-2123973

Czytanie e-booków

17

Czytanie książek tradycyjnych Czytanie książek elektronicznych

Rodzice częściej komentują czytaną treść

język dzieci nie jest tak bogaty

Zadają częściej dzieciom pytania

Zachęcają do dalszych przemyśleń

Dzieci formułują wnioski

Częściej mówią o swoich osobistych doświadczeniach

Opracowane na podstawie: M. Spitzer, Cyberchoroby. Jak cyfrowe

życie rujnuje nasze zdrowie, Wyd. Dobra Literatura, Słupsk, 2016

Czytanie e-booków

18

Badanie dzieci 3 – letnich

Dzieci więcej zyskują na wspólnym czytaniu książki konwencjonalnej

Czytanie książek tradycyjnych Czytanie książek elektronicznych

Dobrze identyfikowały bohaterów i zdarzenia

Dobrze identyfikowały bohaterów i zdarzenia

Śledziły kolejność wydarzeń Myliły kolejność wydarzeń

Zapamiętywały więcej szczegółów

Nie zapamiętywały szczegółów

Opracowane na podstawie: M. Spitzer, Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje

nasze zdrowie, Wyd. Dobra Literatura, Słupsk, 2016

Co mam w kieszonce?

19

1. Przygotowanie lornetki z rolki.

2. Prezentacja lornetek.

3. Włóż do worka lornetki – losowanie i rozpoznawanie lornetek.

4. Zapowiedź zajęć – Jak myślicie co będziemy robić?

5. Zabawa z lornetkami – popatrz przez lornetkę

i znajdź w naszej sali.

6. Przygotowanie do czytania

„Poznaj mą zagadkę, popatrz na okładkę,

Niechaj zgadnie Twoja głowa kto się w mojej książce

chowa!”

7. Czytanie książki „W kieszonce” I. Chmielewskiej

8. Rozmowa inspirowana książką.

9. Przedłużenie kontaktu z książką.Źródło: M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna

MM, Poznań 2018, s. 44

Propozycja zabaw

20

https://www.youtube.com/watch?v=_nHs4_3Lp3Q

Co mam w kieszonce?

21

10. Rozwiazywanie zagadek „Co masz w kieszonce?”

11. Inne pomysły na wykonanie kieszonki.

Dodatkowe inspiracje np.: szycie kieszonek – nauka

fastrygowania;…

Wykonanie serca z origami – podkreślenie, że serce człowieka

to taka wyjątkowa kieszonka.

Przykłady rekwizytów do czytania wrażeniowego

22

https://pl.pinterest.com/

Przykłady rekwizytów do czytania wrażeniowego

23https://pl.pinterest.com/

Przykłady rekwizytów do czytania wrażeniowego

24

https://pl.pinterest.com/

Przykłady rekwizytów do czytania wrażeniowego

25

https://pl.pinterest.com/

scenariusz zajęć dla dzieci

• Temat zajęć: Zabawy z wierszem Juliana Tuwima „Kotek”

• Cele ogólne:

kształtowanie umiejętności wyrazistego wypowiadania się,

rozwijanie umiejętności wyrażania swoich potrzeb i odczuć,

uwrażliwienie na piękno języka ojczystego zawartego w tekście literackim

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 37.

26

Cele operacyjne:

Dziecko:

słucha uważnie wiersza,

intuicyjnie wie, czym różni się wiersz od opowiadania i czym są rymy,

reaguje na polecenia nauczyciela,

doskonali prawidłową wymowę głosek poprzez recytację strof wiersza.

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 37.

27

Metody:

żywego słowa,

czynne – zadania stawiane dziecku.

Środki dydaktyczne:

wiersz Juliana Tuwima „Kotek”,

nagranie utworu Gioachina Rossiniego „Duet Kotów”

wizytówki z imionami dzieci.M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 37. 28

Przebieg zajęć:

1.Przygotowanie:

Rymowanka: „Zanim książkę otworzymyNim opowieść usłyszymy, Pobawimy się rymami:Od imienia zaczynamy”

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 37.

29

2. Zaproponuj, by chętne dzieci wypowiedziały swoje imię i znalazły wyraz, który ma takie samo zakończenie, np. Małgosia – gosposia,/ można tworzyć neologizmy/.

3. Wytłumacz, dlaczego zaczęliśmy spotkanie na dywanie od rymowanki – Będziecie wspólnie czytać wiersz o pewnym kocie. A wiersz tym różni się od opowiadania, że ma rymy, czyli takie zakończenia wyrazów, które się powtarzają.M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018.

s.38. 30

Gioachino Rossini - Duet Kotów

Włącz nagranie:

https://www.youtube.com/watch?v=1DinASQRRFA

Dzieci mogą zamienić się w kota i przez chwilę przechadzać się po sali.

31

Realizacja:

wiersz Juliana Tuwima „Kotek”

https://www.youtube.com/watch?v=VoVkSHtg7hs

Instrukcja: Gdy nauczyciel patrzy w tekst wiersza , zadaniem dzieci jest wypowiedzieć „miau”

32

Realizacja:

3. Zapytaj dzieci o odczucia po wspólnym czytaniu:

np.:

Jak czuł się kotek?

Dlaczego tak mógł się czuć?

Co mogło wydarzyć się wcześniej?

Co mogło wydarzyć się później?M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 38.

33

Podsumowanie:

1. Zaproś dzieci do ponownego przeżycia utworu. Utrzymuj kontakt wzrokowy z dziećmi i przerywaj czytanie w momencie, gdy zapraszasz je do powtarzania onomatopei „miau”

2. Na koniec zapytaj dzieci czym rozpoczynały zajęcia –zabawa z rymowaniem imion.

Rozdaj dzieciom losowo wizytówki z ich imionami

i poproś o odczytanie i aby przypomniały sobie wyraz,

które się z nimi rymują.

34

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna

MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 38.

Naturalne zainteresowanie językiem przejawia się w tworzeniu przez dzieci neologizmów. Aby wzmocnić motywację do nauki czytania i pisania zawsze chwal językowe zabawy dzieci i zachęcaj do wymyślania nowych, przedziwnych oryginalnych określeń.

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 37.

35

Scenariusz 2

Temat: Czytamy książki i szukamy skarbów

Cele ogólne: wzbudzanie zainteresowania książką, ilustracją i słowem

mówionym,

motywowanie do samodzielnego obcowania z książką,

wdrażanie do uważnego czytania tekstów literackich,

bogacenie czynnego słownika.

36

Cele operacyjne:

Dziecko:

o słucha tekstu literackiego,

o wzbudza w sobie refleksje,

o zna szerokie zastosowanie słowa ‚skarb”,

o nazywa i rysuje swoje skarby,

o porusza się rytmicznie do muzyki.

37

Metody:

żywego słowa,

czynne – zadania stawiane dziecku.

38

Środki dydaktyczne:

Książka Wojciecha Widłaka Pan Kuleczka. Skrzydła,

Kuferek/skrzynka do przechowywania skarbów,

Kartka z napisem: „Skarb. Otworzyć po śniadaniu”,

Nagranie muzyki boliwijskiej Carnevalito

Karta pracy Ja i moje skarby

39

Przebieg zajęć

Przygotowanie

1. Przed wejściem do sali postaw kuferek,

w którym znajduje się książka Pan Kuleczka.

Obok kuferka połóż kartkę z napisem: „Skarb. Otworzyć po śniadaniu”,

2. Po śniadaniu, usiądź z dziećmi w kole i zapytaj:

Co to jest skarb?

3. Poproś dzieci, by starały się myśleć, czy coś ich zaskakuje, wydaje się dziwne. Jeśli tak, dziecko ma poinformować o tym grupę. 40

Realizacja:

1. Zaproś dzieci do tańca na siedząco. Włącz muzykę z nagraniem i zachęć do rytmicznego klaskania i tupania. W pierwszej części klaszczemy rytmicznie , w drugiej swobodnie po całej sali.

41

Carnevalito (boliwijski)

https://www.youtube.com/watch?v=RYbnCC-FKL8

42

1. Otwarcie książki za pomocą hasła:….

„Trzy razy klaśniemy, Dwa razy tupniemy,Wzrok w górę wyrzucimyi na książkę spojrzymy.”

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 41.

43

3. Przeczytaj wrażeniowo opowiadanie „Skrzydła”. Wcześniej wybierz kilka słów, fraz, które chcesz zaakcentować.

Po ich przeczytaniu zapraszaj dzieci do dodatkowych aktywności, np.: poproś dzieci, by powtarzały jak echo wymyślone, krótkie melodie, do których tekst stanowią słowa „hyc, hyc”

44

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd.

Prawnicze, Poznań, 2018. s. 41.

Inne pomysły:

„Pies Pypeć machał uszami” –…,

„Kaczka stanęła jak wryta” - …

„ starsza pani opowiada: i nawet wie pan, nie chodzi mi o pieniądze, ale …o starą fotografię mojej mamy. To był dla mnie prawdziwy skarb”

45

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze,

Poznań, 2018. s. 41.

4. Zapytaj dzieci, czy coś je w tej opowieści zaskoczyło?

5. Odpowiedzi na pytanie: Co może być skarbem?Co nim jest dla ciebie?

6. Podsumuj rozmowę słowami, ze spotkanie z książką i z dziećmi uważasz za wielki skarb. Zachęć do częstego, samodzielnego kontaktowania się z książkami.

46

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd.

Prawnicze, Poznań, 2018. s. 41.

Podsumowanie

7. Karta pracy: w konturze postaci należy narysować swoje skarby: oczy, uszy, nos, buzię , serce, itp.

8. Podsumuj zajęcia, poproś, by dokończyły zdanie: „Dzisiaj najbardziej zaskoczyło mnie…”

M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Oficyna MM Wyd. Prawnicze, Poznań, 2018. s. 41.

47

48Źródło: https://bit.ly/3dbDXkX

Literatura

http://www.bc.ore.edu.pl/Content/645/T0214%252C+Sw%25C4%2599drowska.pdf

•M. Swędrowska, Przedszkolak w świecie liter. Czytanie wrażeniowe, Wyd. Prawnicze, Oficyna MM, Poznań 2018

49

Dziękujemy za uwagę

50

https://pixabay.com