lokalizacja: województwo śląskie gmina: Porajpowiat: myszkowski miejscowość: Chorońrejon geograficzny:Wyżyna Krakowsko-Częstochowska

Kamieniołom na wzgórzu chorońskim

Przez to właśnie położenie i łatwy dostęp, zaglądam tam przy każdej okazji, o każdej porze roku. Kamieniołom położony jest na wzgórzu chorońskim, na linii wschód – zachód. Charakterystycznym punktem określającym jego położenie jest stojąca po drugiej stronie drogi przeciwpożarowa wieża obserwacyjna.

Moją szczególną uwagę podczas wędrówek w poszukiwaniu śladów dawnego życia na ziemi, zwrócił jeden z łomików, umownie nazywanych kamieniołomami chorońskimi.Znajduje się on przy drodze między miejscowościami Biskupice i Choroń około 20 kilometrów od Częstochowy.

Kamieniołom jest okresowo eksploatowany, trwają tam prace wydobywcze kamienia wapiennego dla miejscowego budownictwa mieszkaniowego, do budowy modnych obecnie bram, murków, ogródków skalnych czy elewacji budynków.

Dzięki temu stale odsłaniane są nowe warstwy kamienia i ciągle można w nichodkrywać ciekawe okazy paleontologiczne i geologiczne.Budowa skał w okolicznych łomikach nie odznacza się szczególną zwięzłością,widać różnice w górnych warstwach, są spękane, przemieszane z cienką warstwąziemi, są miękkie i podatne na erozję.

Poniżej widać spękane grubiej warstwy wapienia, widać, że skała jest bardziej zwięzła i mocniejsza.

Są to konkrecje krzemienne, swoiste ozdoby skał o fantazyjnych kształtach powstające w wyniku wtórnej koncentracji krzemionki pochodzącej z części organizmów zasiedlających dna morza.

Pochodzenie konkrecji krzemiennych i procesów, które do nich prowadziły nadal nie jest do końca wyjaśnione.

W najniższej warstwie o najmniejszym spękaniu widać w niektórych miejscach ciąg wklejonych jakby w środek wapienia drobnych kulistych, bądź podłużnych i nieregularnych kamieni,

wyraźnie różniących się od macierzystych skał.

Konkrecje są otoczone warstwą białego wapienia, ich wnętrza są szare do ciemnoszarych. Występują na północnej ścianie łomiku. W skałach

leżących na dnie można znaleźć konkrecje o kulistych kształtach.

Kamieniołomy chorońskie, jak głoszą tablice umieszczone po zachodniej stronie drogi, w pobliżu kamieniołomu Gawrona, są wychodnią na kueście jurajskiej złoża tzw. serii skalnej gdzie płyty pochylone są w kierunku północno-wschodnim.

Amonit Perisphinctes sp., średnica ok. 6 cm

Wiek skał wapiennych w tym miejscu jest określany jako era mezozoiczna, jura środkowa, zahacza też o

piętro Oksfordu górnej jury, wg tabeli stratygraficznej od 171 do 155 mln lat temu. Jest to

okres występowania w ciepłym, płytkim morzu epikontynentalnym, zajmującym obszar dzisiejszej

Polski amonitów, belemnitów, ramienionogów, gąbek, jeżowców, które można znaleźć w tym

kamieniołomie.

Amonity i ich odciski należą do najczęstszych znalezisk paleontologicznych w mojej okolicy. Od nich zaczęło się moje

zainteresowanie poszukiwaniem skamieniałości .

Ramienionóg Brachiopoda Rynchonellawielkość 2,5 cm

Ramienionóg Brachiopoda z rzędu Terebratulidowwielkość 2,5 cm

W kamieniołomie można znaleźć belemnity, należące do wymarłych głowonogów należących do dziesięciornic. Dzięki kalcytowej budowie,

rostra są jedynym fragmentem belemnita, który zachował się tu w skałach wapiennych. Okazy są

bardzo kruche i trudno znaleźć całe, niepołamane sztuki.

rostra belemnitów , wielkość ok 5 cm.

Odcisk płytki jeżowca regularnego cidarisowatego, a obok widać odcisk i fragment muszli rychonelli

Przeglądając krzemienne konkrecje można znaleść skrzemieniałe gąbki i odciski innych zwierząt.

gąbki

Zimą oczywiście trudniej jest coś znaleźć, bo dla pozyskiwaczy materiału skalnego to martwy

sezon, nie ma nowych odsłonięć i skamieniałości leżą pod śniegiem.

Z daleka robią wrażenie odcisku roślin

czy pozostałości po odpadniętym

dendrycie, ale po zbliżeniu wygląda

raczej na ślad żerowania jakiegoś

organizmu, być może skałotocza ?

Na północnej stronie ściany pionowej widoczne są takie ślady

W takich miejscach szukaliśmy minerałów.

W ścianach kamieniołomu są szczeliny poziome

i pionowe, oraz studnie krasowe wypełnione najczęściej gliną.

Szczotka kalcytowa w ścianie kamieniołomu

Kalcyt należy do najpospolitszych, ale i najciekawszych minerałów występujących w tym

rejonie. Odkryto około 2000 różnych form jego krystalizacji.

Mamy w naszych rodzinnych zbiorach kilka różnychokazów tego minerału, z chorońskich kamieniołomów również.

Kalcyty są kruche, niespójne i po wyjęciu ze ściany rozsypują się na drobne igiełkowe kryształy. Takie okazy

pozostają na miejscu, szkoda je kruszyć. Ale w tych glinianych wypełnieniach między skałami zdarzają się

znaleziska, które mogą być ozdobą mineralnej kolekcji. Poniższe kalcyty pochodzą właśnie z tego urobiska,

zostały znalezione w jego wschodniej części, w glinie.

szczotka kalcytowa, wielkość 16 x 16 cmszczotka kalcytowa, wielkość 12 x 15 cm

szczotka kalcytowa, kryształy narastające kaktusowo

wys. ok 15 cm, długość 9 cm

Można znaleźć również kalcyty w formie nacieków i polew

Okazy z tego miejsca są ozdobą naszej domowej kolekcji

Kamieniołom jest interesującym miejscem nie tylko ze względu na skamieniałości i minerały, możemy tutaj zobaczyć również

ciekawostki ze świata zwierząt.

W ciągu dnia można obserwować wygrzewające się na kamieniach jaszczurki,

zobaczyć zająca, czy przebiegające obok sarny. Na niebie szybują jastrzębie, na pobliskich polach polują małe sokoły. Wieczorami, gdy oglądamy panoramę

Częstochowy, widoczny na południu zbiornik retencyjny w Poraju, Sokole Góry czy

widowiskowy zachód słońca ze szczytu wzgórza, gdzie jest doskonały punkt

widokowy, słychać granie świerszczy, krzyki bażantów, a nawet szczekanie lisów.

Wszędzie jest tam pełno różnorodnych owadów - chrabąszczy, ważek, żuków czy

pająków.

Każdy znajdzie sobie w tym i w pobliskich kamieniołomach coś, co go zainteresuje.

Myślę, że jest to doskonałe miejsce na początek pięknego hobby, lokalizacja pozwala

na nie zobowiązujące odwiedziny podczas niedzielnej, rodzinnej wycieczki po Jurze

i nie wymaga żadnych przygotowań.

Dziękujemy za uwagę

- pomysł i przygotowanie prezentacji: Andrzej Rykała

- zdjęcia okazów i kolekcji rodzinnej: Cezary Karoń.

koniec