Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów

wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I

Joanna Kornas radca prawny

15 października 2015 r., Warszawa

Instytut Allerhanda – Urząd Komisji Nadzoru Finansowego

IV Polski Kongres Regulacji Rynków Finansowych – FinReg2015

Rzym I

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008

z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań

umownych (Rzym I)

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Rzym I (rozporządzenie 593/2008)

• art. 1 ust. 2 lit. d :

• Z zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia wyłączone są:

• zobowiązania wynikające z weksli, czeków, weksli własnych oraz innych zbywalnych papierów wartościowych w zakresie, w jakim zobowiązania z tych innych papierów wartościowych wynikają z ich zbywalności

3

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Problemy na tle Rzym I

• znaczenie terminu „zbywalne papiery wartościowe” (ang. negotiable instruments, niem. handelbare Wertpapiere)?

• które zobowiązania wynikające z papieru związane są z jego „zbywalnością” (negotiable character, Handelbarkeit)?

4

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Rzym I (rozporządzenie 593/2008)

• „zbywalne papiery wartościowe” – ogólne odesłanie do art. 4 ust. 1 pkt 18 MiFID (mot. 30 Rzym I):

• papiery wartościowe, które mogą być przedmiotem wymiany handlowej na rynku kapitałowym i które nie stanowią instrumentów płatniczych, np. akcje, obligacje, inne papiery dłużne

• wąska koncepcja papieru wartościowego

5

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Rzym I (rozporządzenie 593/2008)

• „zbywalność” – doktryna:

• „zbywalność” = istota (podstawowa treść) papierów wartościowych

• prawa i obowiązki „wynikające z samego papieru wartościowego”

• np. płatności w przypadku obligacji

• czynność kreująca papier wartościowy

6

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Co wynika z Rzym I?

1) wykreowanie zbywalnego papieru wartościowego nie podlega Rzym I (brak wyboru prawa) materia krajowego PPM,

2) rozszczepienie statutu papierów wartościowych ma walor zasady prawa,

3) Rzym I ma zastosowanie do tych elementów każdego papieru wartościowego, które nie stanowią o jego istocie (negotiability) („aspekty dodatkowe”),

7

prawo krajowe

polska ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe

(weszła w życie 16 maja 2011 r.)

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Rzym I (rozporządzenie 593/2008)

• art. 1 ust. 2 lit. f:

• Z zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia wyłączone są:

• kwestie z zakresu prawa spółek (…) takich jak (…) zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych, ustrój wewnętrzny (…)

9

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Polskie Prawo prywatne międzynarodowe • art. 17 PPM – zdolność osoby prawnej: prawo

miejsca siedziby

• „papiery związane” – statut kreacyjny = statut personalny emitenta

• polska osoba prawna, na obszarze całego świata, zawsze wyemituje polskie:

a) akcje,

b) listy zastawne (to nie sekurytyzacja/ ABS!),

c) certyfikaty inwestycyjne itp.

10

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Polskie Prawo prywatne międzynarodowe

• art. 31 PPM w rozdziale „Zobowiązania”:

• Zobowiązanie wynikające z papieru wartościowego innego niż weksel i czek podlega prawu państwa, w którym papier wartościowy został wystawiony lub wyemitowany.

• miejsce powstania (dematerializacja pierwotna) przesądza o statucie papieru

• każdy papier wartościowy (materialny oraz rejestrowy)

11

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Polskie Prawo prywatne międzynarodowe

• art. 31 PPM

• Brak wyboru prawa!

• … chyba że obce prawo prywatne międzynarodowe – miejsca kreacji (wystawienia/ wyemitowania) papieru wartościowego – dopuszcza wybór prawa dla kreacji

• tzw. konstrukcja odesłania w ppm

12

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

Polskie Prawo prywatne międzynarodowe • art. 44 PPM w rozdziale „Własność i inne prawa

rzeczowe. Posiadanie”: • Prawo wynikające z zapisu papieru

wartościowego na rachunku prowadzonym w systemie rozrachunku papierów wartościowych, podlega prawu państwa, w którym prowadzony jest ten rachunek.

• dot. rozporządzania papierami zdematerializowanymi

• zasada PRIMA (Place of the Relevant Intermediary Approach)

13

Joanna Kornas, Prawo właściwe dla kreacji zdematerializowanych papierów wartościowych w świetle rozporządzenia Rzym I, Warszawa,

Instytut Allerhanda, 15.10.2015 | j.kornas@wpia.uw.edu.pl

!

• kwestia odrębna od statutu kreacyjnego to statut dematerializacji (funkcja legitymacyjna)

• statut dematerializacji determinuje, jakiego rodzaju prawa nabywa inwestor (np. security entitlement, współwłasność w odcinku zbiorczym, zapis jako papier wartościowy)

• np. polska obligacja może zostać zdematerializowana i ewidencjonowana za granicą wg prawa obcego

14

Dziękuję! Joanna Kornas