Wstęp do innowacyjności - Podstawowe pojęcia oraz analiza

aktualnej sytuacji zjawiska w Polsce i na świecie

Michał Bukowiecki

Innowacyjny Absolwent

• Projekt jest kompleksowo zaplanowanym działaniem promującym INNOWACYJNOŚĆ i PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ wśród absolwentów uczelni Pomorza poprzez program szkoleń i staży.

• Głównym celem projektu jest kształtowanie kultury innowacyjnej i promocja postawy przedsiębiorczej wśród studentów i absolwentów pomorskich uczelni poprzez skoordynowane działania edukacyjne oraz pomoc w nabywaniu umiejętności praktycznych i identyfikację źródeł innowacji w przedsiębiorstwach.

• Projekt realizowany jest przez Pomorskie Centrum Badań i Technologii Środowiska – POMCERT.

• Projekt dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu „Kreator Innowacyjności – wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej”

• Podstawowe pojęcia i źródła innowacji (09:00 – 10:30)– (Wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna 2 godziny lekcyjne)

Przerwa (10:30 – 10:45)

• Rodzaje oraz różne podziały i klasyfikacje innowacji (10:45 – 12:15) – (Wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna 2 godziny lekcyjne)

Lunch (12:15 – 13:15)

• Znaczenie innowacji oraz bariery ich wdrażania (13:15 – 14:45) – (Wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna 2 godziny lekcyjne)

Przerwa (14:45 – 15:00)

• Analiza aktualnej sytuacji zjawiska w Polsce i na świecie (15:00 – 16:30)– (Wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna 2 godziny lekcyjne)

Tematyka i Program szkolenia

Podstawowe pojęcia i źródła innowacji

Innowacyjność – definicja wg Oslo Manual

Działalność innowacyjna to szereg działań, zarówno o charakterze naukowym (badawczym) jak i o charakterze technicznym, organizacyjnym, finansowym i komercyjnym (handlowym), których celem jest opracowanie i wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych produktów i procesów.

Działalność innowacyjna = wiedza + pieniądze

czyli

Działalność innowacyjna = generowanie pomysłów + wdrażanie

nowy technologicznie lub istotnie zmieniony produkt,

proces lub usługa, który przez daną firmę został

wprowadzony

na rynek

• High-tech: nakłady na badania i rozwój > 7% sprzedaży

• Low-tech: nakłady na badania i rozwój < 7% sprzedaży

Innowacja

Innowacja (wg Prof. Andrzeja Pomykalskiego)

jest procesem obejmującym wszystkie działania związane z

kreowaniem pomysłu, powstaniem wynalazku, a następnie

wdrożeniem wynalazku, nowego produktu lub procesu.

Co jest innowacją?

1. Wprowadzenie do sprzedaży jogurtu w nowym opakowaniu,

2. Zmiana nazwy przedsiębiorstwa

3. Zastosowanie „oddychających” tkanin,

4. Zmiana maszyny produkcyjnej na bardziej wydajną

produkującą dokładnie ten sam produkt co poprzednia,

5. Zmiana kolekcji odzieżowej w sezonach.

6. Wprowadzenie internetowych zakupów grupowych (Grupon,

Grupeo),

Innowacje polegające na modyfikacji

• jogurty: o różnych smakach owocowych, z kawałkami owoców, z

musli, z mniejszą zawartością tłuszczu, bez cukru.

• konta bankowe: depozyty, kredyt w rachunku, karta płatnicza,

dostęp do konta przez Internet.

• usługi pocztowe: list zwykły, list ekspresowy, list polecony, telegram.

Co jest innowacją?

Innowacje polegające na zmianie wzornictwa

• Filiżanki: gładkie, we wzory kwiatowe, we wzory geometryczne, w

różnych kolorach.

• Laptopy: obudowy w różnych kolorach, lakierowane, w skórze.

Co jest innowacją?

Innowacje prowadzące do powstania nowej kategorii lub rynku

• Kawiarenki internetowe: rozszerzenie pobytu w kawiarni o

możliwością korzystania z Internetu.

• „Kinder niespodzianka”: uzupełnia czekoladę dla dzieci o możliwość

zabawy oraz o możliwość kolekcjonowania.

• Sklepy na stacjach paliw: uzupełniają zakup paliwa o możliwość

dokonywania zakupów żywności i napojów.

Co jest innowacją?

Istotą innowacji wg Schumpetera są:

1. wytworzenie i wprowadzenie nowego produktu;

2. opracowanie i wprowadzenie nowej metody produkcyjnej;

3. znalezienie nowego rynku zbytu;

4. pozyskanie nowych źródeł surowców lub półfabrykatów;

5. zastosowanie nowego sposobu sprzedaży zakupów;

6. wprowadzenie zmian w organizacji.

Pierwsza fala rozpoczyna się w roku 1785 i związana jest z użyciem energii wodnej oraz takimi wydarzeniami jak pojawienie się pieców hutniczych oraz zastosowaniu innowacji w przemyśle tkackim.

Druga fala ma miejsce 60 lat później w roku 1845, a jej siłą napędową jest energia parowa. W tym czasie rozwój kolei znacznie wpłynął na zmiany w dziedzinie komunikacji i transportu.

Fala trzecia rozpoczyna się w roku 1900 i jest z nią związane zastosowanie jużkilku wynalazków o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju gospodarki, m in. żarówki i silnika spalinowego. Wynalazki te zmieniły oblicze istniejącego przemysłu, umożliwiły rozwój nowych gałęzi i wprowadziły ulepszenia w już istniejących. Zasadnicze znaczenie odegrało w tym czasie zastosowanie energii elektrycznej.

Fale innowacji - Schumpeter (1942)

Fala czwarta jest konsekwencją zastosowania już funkcjonującej wiedzy do Unowocześnienia istniejących produktów (np. samolotów). W związku z gwałtownym rozwojem przemysłu samochodowego strategiczne znaczenie uzyskał sektor petrochemiczny. W tym czasie rozwija się także branża elektroniczna, w której powstająpierwsze maszyny liczące, a w późniejszym okresie komputery.

Fala piąta ma swój symboliczny początek w roku 1999 i związana jest z rozwojemkomputerowych sieci cyfrowych i Internetu. Przestaje mieć znaczenie bariera odległości w kontaktach biznesowych, czego skutkiem jest rosnąca globalizacja gospodarki. Piąta fala wywołana została gwałtownym rozwojem nowych technologii bazujących na szerokorozumianej wiedzy i informacji. Piąta fala Schumpetera jest często utożsamiana z gospodarką opartą na wiedzy. W tym etapie rozwoju gospodarki znalazły się obecnie tylko te kraje, które zapewniły w tym zakresie odpowiednie warunki gospodarcze i społeczne, w tym:• odpowiednie nastawienie społeczne, • wysokiej jakości kapitał ludzki • oraz duży udział państwa w tworzeniu warunków administracyjno - prawnych i

instytucjonalnych sprzyjających rozwojowi nauki i przedsiębiorczości itp.

Fale innowacji - Schumpeter (1942)

Trzy warunki powodzenia innowacji wg P.F. Druckera:

• innowacja jest pracą, która wymaga wiedzy, a często również ogromnej pomysłowości,

• aby osiągnąć powodzenie, nowatorzy muszą wykorzystywać swoje silne strony oraz być emocjonalnie dostrojeni do okazji do innowacji,

• innowacja musi być zawsze blisko rynku, orientować się na rynek, a w istocie być przez niego inspirowana.

Źródło danych: Sesja informacyjna dla przedstawicieli ośrodków KSU, Zegrze 24-25.10.2007

Czas / TimeCzas / Time

Szybkość innowacji /

Źródło danych: Sesja informacyjna dla przedstawicieli ośrodków KSU, Zegrze 24-25.10.2007

Rodzaje oraz różne podziały i klasyfikacje innowacji

Innowacja

Produktowa Procesowa

Produkt nowy

Produkt ulepszony Zmiany sposobu

docierania do odbiorców

Zmiany w metodach wytwarzania

Innowacje to nie tylko

nanotechnologie

Oryginalność

Innowacje kreatywne

Innowacje imitujące

Właściwość efektu

Innowacje twarde

Innowacje miękkie

Kryterium korzyści

Obniżka kosztów

Poprawa jakości Wzrost

ilości wyrobów

Oszczędność pracy ludzkiej

Ochrona środowiska

Skala nowości

Nowość w skali światowej Nowość

w skali kraju

Nowość w skali firmy

Innowacje produktowedobra

Zastępowanie materiałówkomponentami o podwyższonych

parametrach

Aparat fotograficzny w telefonie komórkowym

Sieć bezprzewodowa w laptopach

Produkty ze znacząco zmniejszonym zużyciem energii

(energooszczędne lodówki)

Nowe leki

Programowalne grzejnikii termostaty

Innowacje produktoweusługi

Dowóz do domu Sprzedaż przez internet Video na żądanie

Bankowość elektroniczna – płatności przez internet,

banki samoobsługowe

Wprowadzenie kart magnetycznych E-learning

Innowacje procesowedobra

Zastosowanie nowej technologii produkcyjnej Narzędzia laserowo tnące

Pakowanie automatyczne

Przenośne skanery do rejestrowania Wprowadzenie elektronicznegosystemu metkującego

Oprogramowanie identyfikujące optymalne trasy dostaw

Innowacje procesoweusługi

Innowacje organizacyjne

Zintegrowany system zarządzania firmą

Systemy szkoleń

Wprowadzenie decentralizacjiodpowiedzialności (delegowanie)

Znacząca zmiana w projektowaniu linii mebli

Licencjonowanie produktówNowy projekt butelki

Innowacje marketingowe

Pozycjonowanie produktów w tv Nowa marka produktu

Innowacje – skąd one się biorą? Źródła pomysłów

• rozmowy z kolegami

• praca zespołowa nad nowymi projektami

• własne doswiadczenia zawodowe

• wizyty w innych zakładach

• lektura czasopism zawodowych

• rozmowy z klientami

• produkty konkurencji

• Konsultanci

• Internet

• targi i wystawy

• uczelnie wysze

Źródła innowacji

• działalność B+R związana z opracowaniem nowych i ulepszonych produktów (innowacji produktowych) i procesów (innowacji procesowych), wykonane przez własne zaplecze rozwojowe lub nabyte od innych jednostek;

• zakup gotowej wiedzy w postaci patentów, licencji, usług technicznych, oprogramowania (tzw. technologie niematerialne);

• zakup maszyn i urządzeń o podwyższonych parametrach technicznych, niezbędnych do wdrożenia nowych procesów i produkcji nowych wyrobów oraz budowy i modernizacji budynków służących wdrażaniu innowacji (technologia materialna).

Nie ma (prawie) projektów nie

innowacyjnych, są tylko źle

opisane

Najważniejsze źródło innowacji

to rozmowa z klientem

Innowacyjność to nie transfer

technologii, lecz to, co ludzie mają

„w głowach”

Dzięki delegowaniu

odpowiedzialności rodzi się

kreatywność

Dla powstania innowacji

niezbędna jest znajomość rynku

Najtrudniejsze w innowacyjności nie jest generowanie pomysłów, lecz

wdrażanie i zarządzanie zmianą

Znaczenie innowacji oraz bariery ich wdrażania

• Wypuszczanie nadmiernej ilości produktu na rynek bez uprzedniego zbadania koniunktury handlowej.

• Ustalanie zbyt niskiej ceny na dany towar

• Niedocenianie czasochłonności kształtowania się rynku zbytu.

• Dysponowanie zbyt małym kapitałem założycielskim firmy.

• Dysponowanie zbyt dużym kapitałem założycielskim firmy przy braku umiejętności zarządzania.

• Brak odpowiedniego doświadczenia i wiedzy o funkcjonowaniu rynku.

• Zaciąganie kredytów (pożyczek) bez opracowanego planu ich spłaty.

• Nieliczenie się z możliwością załamania się koniunktury rynkowej bądź też koniecznością poniesienia nieprzewidzianych wydatków.

• Przeprowadzanie nadmiernej liczby inwestycji w początkowym okresie funkcjonowania firmy.

• Zbyt szybkie podejmowanie decyzji związanych z rozdysponowaniem kredytu.

• Złe prowadzenie księgowości

• Przenoszenie własnych ekstrawaganckich nawyków na zarządzanie firma.

• Brak samodyscypliny pracy

• Podejmowanie zbyt ambitnych przedsięwzięć handlowych w stosunku do wartości środków finansowych przeznaczonych na ich realizacje.

Źródło danych: Sesja informacyjna dla przedstawicieli ośrodków KSU, Zegrze 24-25.10.2007

• Tworzenie kompletnego produktu minimalny zestaw cech umożliwiający klientowi rozwiązanie jego problemu

• koncentracja na wybranej grupie klientów

• Jak najwcześniejsze zdobycie niszy na głównym rynku

Bariery wdrażania innowacjiBariery wdrażania innowacji

Głównym czynnikiem hamującym powstawanie innowacji jest brak

mechanizmu ekonomicznego, czyli rynku i konkurencji

wymuszającej stosowanie nowych produktów, procesów

technologicznych, systemów organizacji produkcji.

Czynniki wewnętrzne:Czynniki wewnętrzne:

• nieufność,

• brak chęci nawiązywania współpracy z innymi firmami i sferą nauki

• brak wystarczającej wiedzy w zakresie innowacji

• brak odpowiednich zasobów,

• Utrudniony dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania (formułowane jako brak własnych środków finansowych przy równocześnie zbyt wysokim oprocentowaniu kredytów finansujących innowacyjność)

• natury osobowej – problemy kompetencji przełożonych, problemy z pracą zespołową wynikające z osobistych urazów itp.

• Trudności w i należytym spożytkowaniu posiadanych środków i zarządzaniu finansami.

• Istotny jest także brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach

• natury rynkowej; określane jako brak rozpoznania potrzeb rynkowych i w konsekwencji wysoki stopień niepewności zbytu nowych produktów

Bariery w powstawaniu innowacji

Czynniki zewnętrzne:Czynniki zewnętrzne:

• niechęć do zmian,

• niedostrzeganie korzyści ze współpracy,

• niski poziom zaufania,

• brak zainteresowania współpracą,

• niepełna wiedza na temat nawiązywania kontaktów biznesowych,

• brak umiejętności określania swoich potrzeb w zakresie współpracy

• związanych ze słabością sfery naukowej i badawczo - rozwojowej; przez co rozumie się brak właściwej bazy rozwojowej, brak przepływu informacji do gospodarki o nowych technologiach, słaba współpraca instytucjonalna w tym zakresie

• rozwiązania prawno-administracyjne dotyczące uzyskiwania koncesji i zezwoleń oraz ochrony własności intelektualnej + nadmierna biurokracja (bariery wynikające z regulacji prawnych aktów, norm, przepisów)

Bariery w powstawaniu innowacji

Źródło danych: Determinanty innowacyjności i rozwoju przedsiębiorstwa www.parp.gov.pl

Analiza aktualnej sytuacji Analiza aktualnej sytuacji zjawiska innowacyjności w zjawiska innowacyjności w

Polsce i na świeciePolsce i na świecie

Struktura nakładów inwestycyjnych w Polsce

Postęp technologiczny w Polsce dokonywał się w ostatnich latach głównie poprzez unowocześnienie parku maszynowego:

• ok. 60% ogółu inwestycji to zakup maszyn i urządzeń• udział środków wydatkowanych na prace B+R, jedno z• najistotniejszych źródeł innowacji – 7,5%• zakup gotowych technologii (dokumentacja i prawa) – 3%

Taka struktura nakładów oznacza, że działalność innowacyjna w Polsce polega głównie na nabywaniu tzw. technologii materiałowej, co jest racjonalne w sytuacji konieczności zmniejszenia luki technologicznej.

Źródło danych: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Warszawa 17.05.2006

Odsetek firm innowacyjnych w Polsce wg województw, UE-27 i Niemczech w latach 2006–2008

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Odsetek innowacyjnych firm

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Odsetek firm, które wdrożyły innowacje w Polsce, w latach 2006–2008

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Nakłady na innowacje na jedno przedsiębiorstwo (w tys. Euro)

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Odsetek firm prowadzących działalność innowacyjną w zakresie produktów i procesów w Przemyśle

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Odsetek firm które wprowadziły innowacje organizacyjne i marketingowe

Źródło: „Innowacyjność 2010”,; opr. Pod kierunkiem Anety Wilmańskiej

Odsetek firm, które w latach 2008-2010 wdrożyły do praktyki innowacje

(MSP ogółem oraz K-P_MSP; %)

26,9

39,332,2

28,127,4

44,040,5

34,5

0

10

20

30

40

50

60

innowacjeprocesowe

innowacjeproduktowe

innowacjeorganizacyjne

innowacjemarketingowe

MSP ogółem K-P_MSP

Źródło: „Sektor MSP w Polsce, słabe i mocne strony, szanse i zagrożenia”, w ramach projektu „Monitoring kondycji sektora MSP w latach 2010-2012” współfinansowanego ze środków EFS w ramach PO KL, PKPP Lewiatan; opr. M.Starczewska-Krzysztoszek

Czynniki, które zwiększyłyby innowacyjność firmy - czynnik kluczowy i o dużym znaczeniu (MSP ogółem oraz K-P_MSP, %) (i)

65,4

47,7

42,8

64,6

57,2

61,9

60,7

41,7

59,6

35,7

50,0

56,7

21,8

40,4

10 20 30 40 50 60 70

Popyt na rynku polskim

Uproszczenie dostępu do funduszy unijnych w UE

Uproszczenie dostępu do funduszy unijnych wPolsce

Konkurencja ze strony innych, bardziejinnowacyjnych firm

Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniachwprowadzanych przez konkurentów w branży

Dostęp do kredytów na innowacje napreferencyjnych warunkach

Wiedza o badaniach prowadzanych w różnychośrodkach w Polsce

MSP ogółem K-P_MSP

Źródło: „Sektor MSP w Polsce, słabe i mocne strony, szanse i zagrożenia”, w ramach projektu „Monitoring kondycji sektora MSP w latach 2010-2012” współfinansowanego ze środków EFS w ramach PO KL, PKPP Lewiatan; opr. M.Starczewska-Krzysztoszek

Czy w latach 2011-2012 Pana(i) firma ma zamiar wprowadzić innowacje?

(MSP ogółem oraz K-P_MSP; %)

20,7

40,2

31,4 33,1

46,444,045,2

22,6

0

10

20

30

40

50

60

innowacjeprocesowe

innowacjeproduktowe

innowacjeorganizacyjne

innowacjemarketingowe

MSP ogółem K-P_MSP

Źródło: „Sektor MSP w Polsce, słabe i mocne strony, szanse i zagrożenia”, w ramach projektu „Monitoring kondycji sektora MSP w latach 2010-2012” współfinansowanego ze środków EFS w ramach PO KL, PKPP Lewiatan; opr. M.Starczewska-Krzysztoszek

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę

Michał BukowieckiMichał Bukowiecki