Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 1

Doświadczenia w pozyskiwania środków

unijnych na działania w zakresie ochrony

śodowiska

Diagnoza stanu wyjściowego przygotowania

projektów – wybrane elementy

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 2

Projekt

- to przedsięwzięcie mające za zadanie rozwiązanie problemu i osiągnięcie

określonego celu.

Aplikacja

- to forma przedstawienia projektu w formie wniosku o jego

współfinansowanie z odpowiedniego funduszu i programu operacyjnego.

Formularz aplikacyjny

- zawiera informacje ogólne o beneficjencie, charakterystykę projektu, budżet

i wizję jego realizacji.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 3

Problemy związane z realizacją projektów:

• Niedoszacowanie wartości projektów;

• Problem z wypełnieniem warunków środowiskowych;

• Opóźnienia w realizacji projektów;

• Znaczne zmiany zakresu projektów;

• Problemy z wykonawcami;

• Realizacja projektów grupowych;

• Inne problemy, nieprawidłowości, pomoc publiczna,…

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 4

Projekty wodno – kanalizacyjne

w starej i nowej perspektywie finansowej UEDuże inwestycje dopiero przed nami

5,6

27,9

05

1015202530

mld €

ISPA FunduszSpójności

POIiŚ

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 5

(projekt)

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013

wersja zatwierdzona przez RM 29

listopada 2006 r. INDYKATYWNY WYKAZ

INDYWIDUALNYCH PROJEKTÓW KLUCZOWYCH,

W TYM DUŻYCH, W RAMACH NARODOWYCH

STRATEGICZNYCH RAM ODNIESIENIA 2007-2013

• 21,5 mld € - Fundusz Spójności

• 6,4 mld € - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 6

1.Gospodarka wodno - ściekowa – 2 725 mln € (FS)2.Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi – 1 190 mln € (FS) 3.Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska – 545 mln € (FS) 4.Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska – 200 mln € (EFRR) 5.Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych – 89,8 mln € (EFRR)6.Drogowa i lotnicza sieć TEN-T – 7 626 mln € (FS)7.Transport przyjazny środowisku – 7 513,5 mln € (FS) 8.Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe – 2 945,49 mln € (EFRR)9.Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej – 990 mln € (FS) 10.Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku – 732,2 mln € (FS)11.Bezpieczeństwo energetyczne – 974,28 mln € (EFRR) 12.Kultura i dziedzictwo kulturowe – 489,97 mln € (EFRR) 13.Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia -

349,99 mln € (EFRR) 14.Infrastruktura szkolnictwa wyższego – 500 mln € (EFRR)15.Pomoc techniczna – 187,8 mln € (EFRR)16.Pomoc techniczna – 189,36 mln € (FS)17.Konkurencyjność regionów – 599,88 mln € (EFRR)

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 7

Oś priorytetowa I - Gospodarka wodno - ściekowa – 2 725 mln € (FS)

Działanie 1.1

„Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM”;

Koszt całkowity 3,2 mld €

Działanie dotyczy: budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni

ścieków komunalnych oraz budowy i modernizacji systemów kanalizacji

zbiorczej w aglomeracjach powyżej 15 000 równoważnej liczby

mieszkańców (RLM) ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania

Ścieków Komunalnych.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 8

Przykładowe rodzaje projektów:

1.budowa i modernizacja systemów kanalizacji zbiorczej;

2.budowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej o ile

3.przyczyni się do wdrożenia dyrektywy 91/271/EWG;

4.budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków

5.budowa i modernizacja systemów zaopatrzenia w wodę.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 9

Oś priorytetowa II – Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni

ziemi – 1 190 mln € (FS)

2.1. Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami

komunalnymi ze szczególnym uwzględnieniem odpadów

niebezpiecznych

2.2. Przywracanie terenom zdegradowanym wartości

przyrodniczych i ochrona brzegów morskich

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 10

2.1. W ramach działania realizowane będą projekty:

1. instalacje umożliwiające przygotowanie odpadów do procesów odzysku, w tym

recyklingu lub unieszkodliwiania poszczególnych rodzajów odpadów

komunalnych w procesach innych niż składowanie.

2. tworzenie kompleksowych systemów selektywnego zbierania odpadów

komunalnych, w szczególności niebezpiecznych, a także odpadów

wielkogabarytowych i budowlanych.

3. działania na rzecz likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów

zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami

obsługujących minimum 150 tys. mieszkańców.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 11

2.2. W ramach działania budowane będą:

• rekultywacja terenów powojskowych oraz zdegradowanych przez

przemysł i górnictwo (włącznie z działaniami udostępniającymi

tereny do rekultywacji – usuwanie min, zanieczyszczeń

ropopochodnych i chemicznych),

• projekty związane z zabezpieczeniem/stabilizacją osuwisk,

• modernizacja i budowa umocnień brzegowych,

• przygotowanie kompleksowej dokumentacji niezbędnej do

wnioskowania i realizacji przedsięwzięcia w ramach działania.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 12

Szczegółowe informacje na temat

poszczególnych działań znajdują się w

dokumencie pt.:

„Szczegółowy opis priorytetów

Programu Operacyjnego

Infrastruktura i Środowisko”.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 13

I. Akty prawne Unii Europejskiej dotyczące okresu programowania 2007-2013 - stan prawny w dniu 28.02.2007

1.Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r.

ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu

Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego

oraz Funduszu Spójności  i uchylające rozporządzenie (WE) nr

1260/1999

2.Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r.

ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie

(WE) 1164/94

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 14

I. Akty prawne Unii Europejskiej dotyczące okresu programowania 2007-2013 - stan prawny w dniu 28.02.2007

3. Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i

Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu

Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr

1783/1999

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 15

Akty prawne Unii Europejskiej dotyczące okresu programowania 2007-2013 - stan prawny w dniu 28.02.2007

4. Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i

Rady a dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu

Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999

5. Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i

Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania

współpracy terytorialnej (EUWT)

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 16

Akty prawne Unii Europejskiej dotyczące okresu programowania 2007-2013 - stan prawny w dniu 28.02.2007

6. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia

2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania

rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego

przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz

Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006

Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 17

Horyzontalne wytyczne MRR - stan w dniu 31.08.2007 (obowiązujące)

• Wytyczne nr 1 dotyczące prowadzenia negocjacji programów

operacyjnych w ramach NSRO na lata 2007-2013 z Komisją

Europejską

• Wytyczne nr 2 w zakresie szczegółowego opisu priorytetów

programu operacyjnego

• Wytyczne nr 3 dotyczące komitetów monitorujących

• Wytyczne nr 4 w zakresie sprawozdawczości 

• Wytyczne nr 5 w zakresie korzystania z pomocy technicznej

• Wytyczne nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych

na lata 2007-2013

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 18

Horyzontalne wytyczne MRR (obowiązujące)

• Projekt wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie

procedury odwoławczej dla wszystkich programów

operacyjnych

• Projekt wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego dla

wojewodów w zakresie wykonywania nadzoru nad wyłanianiem

projektów w trybie konkursu w ramach regionalnych

programów operacyjnych

• Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w

ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w

okresie programowania 2007-2013

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 19

Horyzontalne wytyczne MRR

• Projekt wytycznych w zakresie jednolitego systemu zarządzania i

monitoringu projektów indywidualnych zgodnych z art. 28 ust. 1 pkt. 1

Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

• Projekt wytycznych w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków

Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym

• Projekt wytycznych w sprawie warunków certyfikacji w Programach

Operacyjnych i Regionalnych Programach Operacyjnych w ramach

Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013

• Projekt wytycznych w zakresie wyboru projektów w trybie konkursowym

• Projekt wytycznych w zakresie informacji i promocji

• Projekt wytycznych w zakresie trybu dokonywania płatności i rozliczeń

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 20

ZARZĄDZANIE PROGRAMEM

Instytucją Zarządzającą Programem Operacyjnym

Infrastruktura i Środowisko jest minister właściwy ds. rozwoju

regionalnego, który wykonuje swoje funkcje przy pomocy

Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w

Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Instytucja Zarządzająca

przekaże realizację części swoich zadań Instytucjom

Pośredniczącym, tj. ministrom właściwym.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 21

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko

w sektorze środowiska

System instytucjonalny – poziom PO:

Instytucja Zarządzająca – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,

Instytucja Certyfikująca – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,

Instytucja Audytowa – Ministerstwo Finansów.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 22

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko

w sektorze środowiska

System instytucjonalny – środowiskowe osie priorytetowe :

Instytucja Pośrednicząca – Ministerstwo Środowiska I – V;

Instytucja Pośredniczące II stopnia (Instytucje Wdrażające)

– w zależności od osi priorytetowej.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 23

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko

w sektorze środowiska

Instytucje Pośredniczące II stopnia (Instytucje Wdrażające):

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

(oś I. Gospodarka wodno-ściekowa – projekty pow. 25 mln EUR,

oś II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi – projekty pow. 25 mln EUR,

oś IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska),

Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

(oś I. Gospodarka wodno-ściekowa – projekty do 25 mln EUR,

oś II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi – projekty do 25 mln EUR),

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 24

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko

w sektorze środowiska

Instytucje Pośredniczące II stopnia (Instytucje Wdrażające):(c.d.)

Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

(oś III. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska),

Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych

(oś V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych).

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 25

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko w sektorze środowiska

System instytucjonalny – ramowy podział zadań – IP II / IW:

• nabór projektów, ocena wniosków pod względem formalnym i technicznym,

• ocena merytoryczna wniosków o dofinansowanie,

• przygotowywanie i podpisywanie umów o dofinansowanie projektów z beneficjentami,

• bieżące monitorowanie realizacji projektów,

• weryfikacja formalna i merytoryczna wniosków o płatność,

• dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów,

• odzyskiwanie kwot nieprawidłowo wydatkowanych,

• prowadzenie kontroli projektów na miejscu,

• prowadzenie kontroli zamówień publicznych;

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 26

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko w sektorze środowiska

• System instytucjonalny – ramowy podział zadań – IP:

• przygotowanie, zatwierdzanie i aktualizacja wytycznych dla

beneficjentów,

• organizacja systemu wyboru projektów w trybie konkursowym,

• podjęcie decyzji o przyznaniu dofinansowania dla projektu,

• bieżące monitorowanie realizacji działań / priorytetów,

• organizacja podkomitetów monitorujących PO IiŚ,

• sporządzanie i przedkładanie do IZ/IC wniosków o płatność na

poziomie osi priorytetowych,

• prowadzenie kontroli systemowych w IW;

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 27

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko w sektorze środowiska

System instytucjonalny – ramowy podział zadań – IZ:

• opracowanie i uzgadnianie wytycznych dla IP/beneficjentów,

• uzgadnianie wzorów umów i innych dokumentów,

• zatwierdzanie instrukcji wykonawczej IP,

• prowadzenie kontroli w siedzibie IP (kontrole działalności w

zakresie zgodności z wymogami systemu realizacji PO IiŚ),

• wydawanie zaleceń dla IP/IW,

• zatwierdzanie rocznych planów kontroli IP,

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 28

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko w sektorze środowiska

System instytucjonalny – ramowy podział zadań – IZ: (c.d.)

• możliwość wystąpienia do IP o wstrzymanie operacji (po

stwierdzeniu, iż system realizacji PO IiŚ w ramach poszczególnych

osi priorytetowych/działań nie gwarantuje należytego

bezpieczeństwa przekazywanych środków),

• bieżące monitorowanie realizacji programu,

• weryfikacja wniosków o płatność przedstawionych przez IP,

• przekazywanie do Komisji Europejskiej wniosków o potwierdzenie

udzielenia pomocy dla dużych projektów;

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 29

System wdrażania PO Infrastruktura i Środowisko

w sektorze środowiska

System instytucjonalny – ramowy podział zadań – IC:

• certyfikacja wydatków,

• sporządzanie i przedkładanie do KE wniosków o płatność na

poziomie programu operacyjnego.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 30

Trochę o problemach!!!

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 31

Zagrożenia i potrzeby dla przygotowania wniosku i realizacji projektów

1.Braki w planach zagospodarowania przestrzennego w

zakresie

określenia lokalizacji inwestycji, w tym uwarunkowań

środowiskowych, społecznych

2.Przygotowywane zmiany ustawowe

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 32

Zagrożenia i potrzeby dla przygotowania wniosku i realizacji projektów

3.Pilna potrzeba ostatecznych wersji:

•podręczników, wytycznych, wzorów, instrukcji, procedur,

•wzorów wniosku,

•techniki obliczenia luki finansowej,

•kwalifikowalności kosztów,

•określenia sposobu zarządzania i realizacji projektu przez

wiele

gmin.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 33

Potrzeby różnych jednostek dla przygotowania wniosku i realizacji projektów

Beneficjenci:

4. Wybór technologii,

5. Jakość przygotowania procesu inwestycyjnego,

6. Jakość przygotowania zamówienia i odbioru opracowania OOŚ,

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 34

Potrzeby różnych jednostek dla przygotowania wniosku i realizacji projektów

Beneficjenci:

7. Szkolenie kadr dla projektów u Beneficjentów,

• Pełnomocników ds. realizacji Projektu

• Personelu kierowniczego Jednostki Realizującej Projekt

8. Szkolenie kadr dla projektów w firmach doradczych

Zagrożenie -Krótki czas na przygotowanie projektu.

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 35

Potrzeby dla przygotowania wniosku i realizacji projektów

9. Szkolenie firm wykonujących strategiczne OOŚ i

postępowanie przed decyzją o środowiskowych

uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

inwestycyjnego

10. Szkolenie podmiotów biorących udział we współfinansowaniu

projektów

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 36

Strategia przygotowania inwestycji przez Beneficjenta

1. Maksymalne wykorzystanie okresu uzgodnień pomiędzy RP i

KE na przygotowanie systemu realizacji projektów w okresie

2007 – 2013

2. Wykorzystanie czasu na przygotowanie inwestycji

wyspecyfikowanych w indykatywnej liście projektów

kluczowych, w tym dużych oraz PO wojewódzkich

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 37

Strategia przygotowania inwestycji przez Beneficjenta:

4. Maksymalizacja kosztów niekwalifikowanych

5. Maksymalizacja kwalifikowalności kosztów

6. Maksymalizacja luki finansowej

7. Minimalizacja skutków zasady „zanieczyszczający płaci”

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 38

Strategia przygotowania inwestycji przez Beneficjenta:

1. Zbilansowanie łącznych kosztów realizacji inwestycji, w tym:

1.1. Łącznie koszty kwalifikowane

1.2. Łącznie koszty niekwalifikowane

• analiza rynku pieniężnego określenie źródeł współfinansowania

Projektu w zakresie udziału środków własnych

• analiza rynku „budowlanego”

• wyniki konsultacji społecznych

• uwarunkowania środowiskowe

2. Analiza zastosowania zasady zanieczyszczający płaci

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 39

Strategia przygotowania inwestycji przez Beneficjenta:

3. Wykonanie analizy możliwości finansowania projektu

4. Wykonanie inżynierii finansowe Projektu (określenie kosztów

finansowych Projektu)

5. Wykonanie analizy kosztów i korzyści wynikających z projektu

6. Wykonanie Studium wykonalności dla Projektu, w tym:

obliczenie luki finansowej!!!

7. Wypełnienie formularza wniosku

Przysiek 24 .09.2007 Jerzy Jacek Rybiński 40

Dziękuję za uwagę!

Zapraszam do dyskusji