1

BIZANCJUM= CESARSTWO

WSCHODNIORZYMSKIE

Bizancjum wyrosło z kolonii, założonej przez Greków w VII w. p.n.e. W IV w. zmieniło nazwę na

Konstantynopol (na cześć cesarza Konstantyna Wielkiego). Powstanie Cesarstwa Wschodniorzymskiego

(Cesarstwa Bizantyjskiego) wyznacza się na 395 r., kiedy to Teodozjusz I Wielki podzielił Cesarstwo Rzymskie

na dwie części – Cesarstwo Zachodniorzymskie oraz Cesarstwo Wschodniorzymskie.

2

OSIĄGNIĘCIA NAUKI I KULTURY BIZANTYJSKIEJ

architektura

sztuka

nauka

• budowle z kopułami oraz kolumnami stawiano na planie krzyża greckiego, czyli równoramiennego.

• Hagia Sophia- zamieniona przez Turków w meczet

• ikony, mozaiki

• styl bizantyjski powstał z połączenia wzorców greckich, rzymskich i wschodnich.

• ogień grecki (substancja palna)

• kodeks Justyniana

• religia: prawosławie

JUSTYNIAN WIELKI

VI w.

Hagia Sophia

Kodeks Justyniana

opanował Afrykę,

Italię i część Hiszpanii

kościół San Vitale w

Rawennie

3

1453zdobycie

Konstantynopola przez Turków

koniec średniowiecza,

początek nowożytności.

4

ZABYTKI

Mozaiki Justyniana

Wielkiego w Rawennie

Ikony

Hagia Sophia- Kościół

mądrości Bożej

Ogień grecki

5

FRANKOWIE

6

Chlodwig

• 496 chrzest Franków

• dynastia Merowingów

Childeryk

• Ostatni z Merowingów- królów gnuśnych

• 751 odebrano mu tron poprzez ścięcie włosów

Karol Młot

• majordom [najwyższy urzędnik u Merowingów]

• 732 zwycięstwo w bitwie pod Poitiers z Arabami (bohater chrześcijaństwa).

Pepin Krótki

• 751 koronacja na króla Franków.

• 756 założenie Państwa Kościelnego.

Karol Wielki

• 800 koronacja cesarska.

• renesans karoliński.

Ludwik Pobożny

• syn Karola Wielkiego.

• po jego śmierci podzielono państwo na trzy części.

Architektura: Kaplica pałacowa

w Akwizgranie (dzisiaj Aachen w

Niemczech.)

Renesans karoliński- powrót do

wzorców antyku: odnowa łaciny,

rozwój sieci szkół, odkrycie

filozofów antycznych na nowo,

architektura: nawiązanie do

antyku.

Minuskuła karolińska- nowy krój

pisma.

Reforma szkolnictwa- siedem sztuk

wyzwolonych: trivium (gramatyka,

dialektyka, retoryka), quadrivium

(geometria, arytmetyka, astronomia,

muzyka)

KAROL

WIELKI

KULTURA

7

PODBOJE KAROLA WIELKIEGO

KAROL

WIELKI

POLITYKA

Reforma administracji:

likwidacja urzędu majordoma-

zarządcy dworu.

Reforma monetarna- srebrny denar

Reforma administracji:

wprowadzenie marchii

(obszary przygraniczne- na

czele margrabia) i hrabstw

(obszary wewnątrz państwa- na

czele hrabia)

800 rok-

koronacja cesarska w Rzymie

Rozszerzenie granic: podbój

Saksonii (Sasi), Italii

(Longobardowie), Hiszpanii

(Arabowie), Słowianie Zachodni,

Awarowie, podporządkowanie

Bawarii (obecnie Niemcy).

MONARCHIA PATRYMONIALNA= PAŃSTWO KAROLA

WIELKIEGO

władca traktował państwo jako własność prywatną swojego rodu, którą dzielił pomiędzy swych

spadkobierców.

Upowszechnienie się systemu

feudalnego (senior, wasal)

ARABOWIE,

Półwysep

Iberyjski

SŁOWIANIE

zachodni

BAWARIA

8

ZABYTKI KAROLINGOWIE

Kaplica pałacowa w

Akwizgranie (dzisiaj

Aachen, Niemcy)

Kaplica Karola

Wielkiego w

Akwizgranie

(wnętrze)

Ewangeliarze i

kodeksy karolińskie-

(miniatury, inicjały)

Miniatura-

ilustracja w

średniowiecznym

rękopisie.

Inicjał- ozdobna

pierwsza litera

rozdziału.

9

Karol Łysy

•syn Ludwika Pobożnego

•843- otrzymał zachodnią część Państwa Franków.

Ludwik Niemiecki

•syn Ludwika Pobożnego

•843- otrzymał wschodnią część Państwa Franków.

Lotar

•syn Ludwika Pobożnego

•843- otrzymał południową i centralną część Państwa Franków.

10

PAŃSTWO OTTONÓW

911 r- umiera ostatni potomek Ludwika Niemieckiego.

RZESZA NIEMIECKA- władcę wybierają miejscowi

możni, przekształcenie się jednolitego państwa w związek

niezależnych księstw niemieckich.

11

OTTON I

OTTON II

dynastia saska

955- bitwa na Lechowym Polu,

pokonanie Węgrów.

Podporządkowanie Czech.

Podbój Italii (Włoch).

962- koronacja na Cesarza Rzymskiego

Narodu Niemieckiego

Koronacja na króla Rzeszy

Niemieckiej w Akwizgranie.

Koronacja na króla Rzeszy

Niemieckiej za życia ojca.

Bezskutecznie próbował

podbić południowe Włochy.

980- Święty Cesarz Rzymski

Pojął za żonę księżniczkę

bizantyjską Teofano.

12

OTTON III

Chciał stworzyć monarchię

uniwersalną na wzór Imperium

Rzymskiego.

Imperium miało się składać z

czterech równoprawnych

prowincji: Germanii, Galii,

Rzymu i Słowiańszczyzny.

Planom Ottona III sprzeciwili się

władcy niemieccy oraz cesarz

bizantyjski.

996- koronacja cesarska w Rzymie

1000- Zjazd gnieźnieński, Otton

III namawia do idei imperium

uniwersalnego Bolesława

Chrobrego.

IDEA IMPERIUM UNIWERSALNEGO

• Idea Ottona III odtworzenia w Europie Imperium na wzór Cesarstwa Rzymskiego.

• Jedność wszystkich mieszkańców miała zapewnić wiara chrześcijańska.

• Rządzić miał w nim świecki władca.

• Papież miał pomagać tylko w sprawach religijnych.

• Imperium miało składać się z Rzymu, Galii, Germanii i Słowiańszczyzny.

Cesarstwo uniwersalne Ottona III uważane jest za pierwszą z realizacji idei zjednoczonej

Europy.

13

HENRYK II ŚWIĘTY

WIKINGOWIE- podboje przyczyny

-warunki naturalne

- nagły wzrost populacji w Skandynawii pod koniec VII wieku na skutek

ocieplenia klimatu i rozwinięcia technik rolniczych, który spowodował deficyt

ziemi uprawnej;

-ciekawość świata

Ostatni z dynastii saskiej

1002-1018- walki z Bolesławem Chrobrym,

zakończone pokojem w Budziszynie w 1018

(Polska zyskała Milsko, Łużyce i Morawy).

Wyprawy do Włoch osłabiły jego władzę.

1014- koronacja cesarska

Ludy ,

zamieszkujące

północ Europy i

obejmujące takie

nacje jak:

Norwegowie,

Szwedzi, Duńczycy,

mieszkańcy Islandii

i Grenlandii oraz

Anglo - Duńczycy i

Anglo -

Normanowie. Do

Wikingów zalicza

się również Nordów

osiadłych na Rusi -

zwanych Waregami

oraz Nordów

osiadłych we

Francji - zwanych

Normanami .

14

WYPRAWY

ISLANDIA

AMERYKA PŁN, Zatoka Hudsona

15

OSIĄGNIĘCIA WIKINGÓW

Runy- pismo

Drakkary i snekkary-

drakkary (reprezentacyjne,

większe), snekkary (małe

okręty wojenne)

Leif Eriksson X/XI w.

• założyciel normańskich osad na Grenlandii

• odkrycie wybrzeży Ameryki Północnej-Nowa Funlandia

Wilhelm Zdobywca 1066

• podbój Anglii, bitwa pod Hastings

• potomek Wikingów z Normandii.

Robert Guiscard XI w.

• podbój Sycylii i Południowej Italii.

• potomek Wikingów z Normandii.

Ruryk IX w.

*założyciel państwa ruskiego (RUŚ KIJOWSKA).

*przywódca oddziałów wikingów - Waregów

16

Kościoły klepkowe- najstarsze

drewniane zabytki Europy.

Mitologia Wikingów

Odyn

bóg mądrości i wojny

Thor

bóg wojny władający

błyskawicami.

Sagi- opowieści

staroskandynawskie o

legendarnych lub historycznych

bohaterach i wybitnych rodach

– wyprawach wikingów,

migracji na Islandię.

17

REFORMY KOŚCIOŁA W X WIEKU

18

SPÓR O INWESTYTURĘ

spór między cesarzem Henrykiem IV, a papieżem Grzegorzem VII o mianowanie biskupów (inwestyturę

biskupią). Dotyczył przywództwa w ówczesnym świecie chrześcijańskim, ponieważ obozy papieski

(gregoriański) i cesarski chciały realizować sprzeczne wizje uniwersalistycznej Europy. Kto ma

dominować? Papież czy cesarz? Kto ma mieć większą władzę nad ludźmi?

RUNDA I

1075 REFORMY GRZEGORZA VII (reforma gregoriańska):

DYKTAT PAPIESKI:

-potępienie symonii, czyli sprzedaży stanowisk kościelnych

-potępienie łamania zasady celibatu, czyli zakazu zawierania

małżeństw przez księży

-potępienie inwestytury biskupiej udzielanej przez władców

świeckich, czyli mianowania biskupów przez władców świeckich.

-dążenie do wyzwolenia duchowieństwa spod zwierzchnictwa władzy

świeckiej

1076 HENRYK IV nie zamierzał stosować się do żądań Papieża,

postanowił unieważnić jego wybór.

19

RUNDA II

GRZEGORZ VII rzucił na cesarza Henryka IV klątwę, tym samym

zwalniając cesarskich poddanych z posłuszeństwa władcy. HENRYK

IV pozostał osamotniony.

Książęta niemieccy postanowili, że poprą papieża, ponieważ chcą się

uniezależnić od cesarza .

RUNDA III

Spotkanie pojednawcze w mieście Canossa w roku 1077 . Henryk IV

ukorzył się przed papieżem i poprosił o zdjęcie klątwy . Grzegorz VII

ostatecznie unieważnił swój wyrok i wrócił do Rzymu.

RUNDA IV

Zakończyła się wojna domowa w Niemczech HENRYK IV odzyskał

władzę. Wtedy pozbawił tronu papieskiego Grzegorza VII.

Papież musiał opuścić miasto i niedługo potem zmarł.

RUNDA V

Spór o inwestyturę zakończono dopiero w 1122 roku

podpisaniem konkordatu wormackiego pomiędzy cesarzem

Henrykiem V a papieżem Kalikstem II. Zgodnie z tym

dokumentem inwestytury biskupów miał dokonywać papież.