1

PREZENTACJA

Autor

Prof. dr hab. Jerzy Olszewski

Praca z komputerem

2

    

2

Regulacje prawne

Rozporządzenie Ministra Pracy i

Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia

1998 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach

wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973). .

4

Rozporządzenie określa wymagania bhp oraz ergonomii, a także

wymagania dotyczące organizacji pracy na stanowiskach wyposażonych

w monitory ekranowe, klawiaturę, drukarkę, siedzisko, stół, etc.

5

Pracodawca jest zobowiązany:

informować pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa

pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny,

Przeszkolić pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie określonym w odrębnych przepisach.

6

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia każdemu pracownikowi i w

każdym przypadku bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Brak środków finansowych na wymagane nakłady na bhp lub trudności

w nabyciu zalecanych środków i urządzeń, nie zwalnia pracodawcy od

tego obowiązku.

3

Regulacje prawne

łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi

rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych

pozycjach ciała - przy nie przekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy

obsłudze monitora ekranowego lub

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:

8

alternatywą jest wprowadzenie co najmniej 5-minutowej przerwy, wliczanej

do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora.

9

Akt ten dotyczy pracowników (w tym praktykantów i stażystów)

użytkujących w czasie pracy monitory ekranowe przez co

najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

4

9

Stanowisko komputerowe

elementy podstawowe (monitor, klawiatura, stół, krzesło),

elementy dodatkowe (uchwyt na dokumenty, podnóżek).

Istnieje ogólna zasada, że wszystkie elementy powinny mieć jak najwięcej możliwości regulacji wysokości, kątów pochylenia i

wzajemnego położenia. Umożliwia to właściwe ich dostosowanie do

indywidualnych potrzeb operatora.

22

Warunki środowiskowe

Stosowanie oświetlenia ogólnego

Natężenie oświetlenia: PN = 500 lx, normy zagraniczne = 300-750 lx

Oświetlenie

Zalecana temperatura powietrza wynosi odpowiednio: zima 20 - 24 °C, lato 23 - 26

°C

Mikroklimat

19

14

Względna wilgotność powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić 50-

65%.

Hałas

Zaleca się aby poziom dźwięku nie przekraczał 40-50 dB(A).

15

21

11

Monitor

znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,

obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności,

Monitor powinien spełniać następujące wymagania:

jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,

18

ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr,

regulacja ustawienie monitora powinna umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20o do tyłu i 5o do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej do 120o - po 60o w obu kierunkach.

19

12

21

20

23

24

25

                                                                                                                                            

                                

26

16

Siedzisko - krzesło

dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,

wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,

Krzesło powinno posiadać:

regulację wysokości siedziska w zakresie 400÷500 mm, licząc od podłogi.

28

regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5° do przodu i 30° do tyłu,

wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych.

17

30

31

32

Stół musi być na tyle obszerny, aby zapewnić swobodę korzystania z usta-

wionego na nim sprzętu kompute-rowego.

Wysokość stołu powinna umożliwiać naturalne położenie rąk i umieszczenie

nóg pod blatem oraz odpowiedni kąt obserwacji ekranu (górna krawędź

ekranu nie może znajdować się powyżej oczu).

Stół

33

Zaleca się blaty matowe w jasnym kolorze.

Jeżeli pracownik korzysta z dokumentów, powinno się go zaopatrzyć

również w uchwyt na dokumenty, po-siadający regulację ustawienia wysokoś-

ci, pochylenia oraz odległości.

Stół

14

Stół

Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów

wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury.

35

Stół

Minimalne zalecane wymiary stołu to: szerokość blatu – 75 cm, głębokość blatu: pod klawiaturę – 30 cm, pod monitor – 45

cm.

Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać ustawienie elementów

wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, to jest w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania

wymuszonych pozycji.

15

10

38

39

40

13

Klawiatura

stanowić osobny element wyposażenia stanowiska komputerowego,

konstrukcja powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy,

Klawiatura powinien spełniać następujące wymagania:

42

posiadać możliwość regulacji kąta nachylenia w zakresie 0÷15°,

powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne,

Klawiatura

43

Klawiatura

posiadać odpowiednią wysokość - przy spełnieniu warunku, aby wysokość środkowego rzędu klawiszy alfanumerycznych z literami A, S...., licząc od płaszczyzny stołu nie przekraczała 30 mm dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury.

44

Film

18

Prezzentacja_klawiatura

46

Rodzaje klawiaturRodzaje klawiatur

Najczęściej spotykane rodzaje to:

klawiatura tradycyjna klawiatura ergonomiczna

Oprócz tego powstała również:

klawiatura podświetlana klawiatura silikonowa klawiatura świetlna klawiatura wirtualna

47

Klawiatura tradycyjnaKlawiatura tradycyjna

48

49

Klawiatura ergonomicznaKlawiatura ergonomicznaKlawiatury ergonomiczne są lepsze ze

względu na naturalny układ dłoni uwzględniony przez producentów -

dłonie i przedramiona znajdują się w tej samej linii. Jak wynika z badań są to też klawiatury bardziej efektywne - osoby

korzystające z klawiatury dzielonej pisały dany tekst o 20% krócej i

popełniały o 30% mniej błędów w stosunku do klawiatury klasycznej.

50

Klawiatura powinna być umieszczona dokładnie naprzeciw użytkownika,

powinna być oddalona od brzegu stołu o 5 do 10 cm aby zapewnić

nadgarstkom oparcie.

Doskonałym dodatkiem do klawiatury jest podkładka pod nadgarstki.

51

Nachylenie klawiatury powinno się mieścić w granicach od 5 do 15° od poziomu i posiadać możliwość regulacji. Niedopuszczalne jest,

aby klawiatura była zblokowana z monitorem lub trwale unieruchomiona na stole.

Obowiązkowy jest długi kabel stwarzający możliwość dowolnego ustawienia klawiatury. Powierzchnia klawiszy powinna być wklęsła i

kwadratowa o boku 12-15 mm. Odległość między środkami sąsiednich klawiszy winna

wynosić 18-20 mm.

52

Siła oporu klawiszy przy wprowadzaniu znaków jest przede wszystkim sprawą indywidualnych

upodobań użytkownika. Wartość siły wyzwalającej klawisze powinna być stała dla

wszystkich klawiszy, a wartość tej siły winna się mieścić w przedziale 0,25 do 1,5 N. Znaki na

klawiszach powinny być kontrastowe i niezbyt małe, nie mogą być mniejsze niż 2,5 mm.

Powierzchnia klawiszy powinna być matowa o współczynniku odbicia światła od 0,4 do 0,6.

53

54

55

56

57

Klawiatura podświetlanaKlawiatura podświetlana

58

59

Klawiatura silikonowaKlawiatura silikonowa wykonana z elastycznego i wytrzymałego

silikonu, łatwa do przenoszenia, dzięki płaskiemu ułożeniu na stole, eliminuje

zmęczenie i napięcie nadgarstków, wodoodporna i pyłoszczelna, a także

odporna na uszkodzenia mechaniczne, cicha.

60

61

62

Klawiatura świetlnaKlawiatura świetlna

Niewątpliwą rewolucją jest wprowadzenie na rynek klawiatury świetlnej. Klawiatura taka wyświetlana jest na dowolnej powierzchni.

Głównym elementem urządzenia jest miniaturowy projektor, który może

wyświetlić pełnowymiarową klawiaturę – np. na stole, a znaki wprowadza się, dotykając

odpowiedniego "przycisku".

63

64

65

Wirtualna klawiaturaWirtualna klawiatura

Szwedzka firma Senseboard zaprezentowała produkt o nazwie

Virtual Keyboard.

"Klawiatura" ta ma postać dwóch pasków zakładanych na dłonie, w

których umieszczono czujniki rozpoznające siły naprężenia mięśni i

ruch palców.

66

Dzięki nim użytkownik może "udawać" wpisywanie tekstu za pomocą typowej

klawiatury, a do pamięci komputera trafią informacje o "naciśniętych" klawiszach. Za

prawidłową pracę urządzenia odpowiedzialny jest układ wykorzystujący sztuczne sieci neuronowe, a do transmisji

danych wykorzystano standard bezprzewodowy Bluetooth.

67

68

69

ZagrożeniaZagrożenia

łokieć tenisisty, zespół cieśni nadgarstka, zespół napięcia mięśni karku, zespół ucisku żyły podobojczykowej.

Wśród chorób można wymienić:

70

Rysunek przedstawiający miejsce narażone na szczególne uszkodzenia, związane z pisaniem na klawiaturze.

71

ObjawyObjawy

drętwienie, ból i kłucie kciuka, palca wskazującego, środowego ewentualnie palca serdecznego, często nasilające się w nocy,

ból, który promieniuje z ręki poprzez przedramię i ramię do barku,

osłabione czucie w palcach, nie zawsze dostrzegane przez chorego.

72

Wielu naukowców przedstawiało badania wskazujące na to, że pisanie na

komputerowej klawiaturze prowadzi do tzw. zespołu kanału nadgarstka (ang. carpal

tunnel syndrome).

Narażone na to schorzenie mają być głównie osoby zmuszone z przyczyn zawodowych do

pisania na komputerze.

Zespół cieśni nadgarstkaZespół cieśni nadgarstka

73

Z badań wynika, że prawdopodobieństwo zachorowania na to schorzenie podczas

korzystania z komputera wynosi od 1,4 do 4,8%, a szanse na ponowne wystąpienie

objawów u osób, które były chore wcześniej, około 5,5%.

Zespół kanału nadgarstka objawia się drętwieniem dłoni i palców lub odruchem

"strzepywania" ręki (poprawia to ukrwienie).

74

Łokieć tenisistyŁokieć tenisistyPowodem zmian zapalnych w ścięgnie może być nagły uraz lub wielokrotne, monotypowe

ruchy przedramienia które wywołują mikropęknięcia włókien ścięgna, prowadząc do

jego przekrwienia, co w rezultacie wywołuje ból. Ból zwykle zwiększa się podczas prostowania łokcia oraz nadgarstka.

Dolegliwości występują u tenisistów podczas uderzeń grzbietem ręki oraz podczas czynności wymagających długiego

utrzymywania nadgarstka w wyproście z licznymi ruchami palców (np. pisanie na pisanie na

klawiaturzeklawiaturze, gra na pianinie).

75

LeczenieLeczenie

unieruchomienie i usztywnienie nadgar-stka, które zabezpiecza nerw przed uciskiem

nie wykonywanie czynności i ruchów, które wywołują przeciążenie nadgarstka

leki doustne dla zmniejszenia obrzęku ścięgien

76

ZapobieganieZapobieganie przed pracą zrób sobie rozgrzewkę ramienia, ręki i

palców, nie zapominaj o częstych przerwach na rozluźnienie i

odpoczynek ręki, postaraj się znaleźć alternatywne zadania aby

zredukować powtarzalne ruchy nadgarstka, zmień lub zmodyfikuj swoją codzienną aktywność

zarówno podczas pracy jaki i uprawiania hobby na mniej obciążającą nadgarstek,

zmodyfikuj w miarę możliwości swoje otoczenie w pracy; zdrowe stanowisko komputerowe powinno się składać z regulowanego stołu i krzesła oraz podkładki pod nadgarstek.

77

PodsumowaniePodsumowanieKlawiatura jest elementem stanowiska

wpływającym zarówno na wydajność pracy, jak i na jej komfort. Przedstawione

rozwiązania mają na celu ułatwienie wyboru najodpowiedniejszej opcji oraz uzmysłowienie jak ważne jest rozsądne dobieranie urządzeń

codziennego użytku.

Prezentacji nie należy traktować zbyt dosłownie i przystępować do wymiany

urządzeń, lecz warto zastanowić się, jak zmienić warunki pracy na bardziej

ergonomiczne.

78

79

80

81

Rozporządzenie zabrania dokonywania kontroli jakościowej i ilościowej

pracownika bez jego wiedzy.Jeżeli pracodawca nie zapewni

właściwego stanu bhp, ponosi odpo-wiedzialność majątkową (kara grzywny)

za wykroczenia przeciwko prawom pracownika przewidzianą w art. 283 k.p.

Dolegliwości zdrowotne

Ból (głowy, pleców, karku, nadgarstków)

Zapalenie (ścięgien, stawów)

Obrzęk, opuchlizna (palców, dłoni, stawów)

Mrowienie, drętwienie

Osłabienie koordynacji ruchów

83

Osłabienie mięsni

Zmęczenie

Pieczenie oczu, rozmywanie się obrazu

Rozdrażnienie

Dolegliwości zdrowotne

84

Aby zapobiec dolegliwością należy

Poprawnie ustawić stanowisko komputerowe

Odpowiednio organizować pracę

Przyjmować poprawną sylwetkę podczas pracy

Regularnie korzystać z mikroprzerw i ćwiczeń relaksacyjnych

Obniżyć czas pracy z komputerem

7

8

88