ARCHITEKTURA I SZTUKA ŚREDNIOWIECZA

W EUROPIE I W POLSCE

SPIS TREŚCI

ARCHITEKTURA ROMAŃSKA:• cechy • pojęcia• schemat bazyliki • schemat kościoła trójnawowego• sklepienia • przykłady budowli• przykłady sklepień• kamieniarstwo • freski

ARCHITEKTURA GOTYCKA• cechy• przykłady budowli• witraże • sklepienia krzyżowo – żebrowe • freski Giotta• kamieniarstwo • iluminatorstwo • rzeźba w drewnie • Hans Memling – malarstwo

ARCHITEKTURA ROMAŃSKA

CECHY ARCHITEKTURY: CECHY ARCHITEKTURY: • Najczęściej budowle o charakterze sakralnymNajczęściej budowle o charakterze sakralnym• Budowle na planie krzyża łacińskiego, rzadziej greckiegoBudowle na planie krzyża łacińskiego, rzadziej greckiego• Najczęstszą formą kościoła – Najczęstszą formą kościoła – bazylika bazylika 3,5 nawowa, 3,5 nawowa, zakończona zakończona apsydami, z transeptemapsydami, z transeptem, wieżami przy wejściu, , wieżami przy wejściu, 3, 5 3, 5 portalamiportalami• Materiałem najczęściej kamieńMateriałem najczęściej kamień• Grube muryGrube mury• Sklepienie najczęściej kolebkoweSklepienie najczęściej kolebkowe• Małe okna - Małe okna - biforia i triforiabiforia i triforia

ARCHITEKTURA ROMAŃSKA

•Apsyda - Apsyda - pomieszczenie w kościele zamykające prezbiterium lub nawę.pomieszczenie w kościele zamykające prezbiterium lub nawę.

•Biforium, triforium - Biforium, triforium - okno arkadowe z podziałem na dwie części okno arkadowe z podziałem na dwie części (triforium na trzy), gdzie elementem dzielącym jest kolumienka lub filarek. (triforium na trzy), gdzie elementem dzielącym jest kolumienka lub filarek.

•Transept -Transept - nawa poprzeczna przecinająca nawę główną w kościele nawa poprzeczna przecinająca nawę główną w kościele zbudowanym na planie krzyża.zbudowanym na planie krzyża.

•Bazylika Bazylika - - kościół wielonawowy, zbudowany zwykle na planie prostokąta kościół wielonawowy, zbudowany zwykle na planie prostokąta lub rzadziej krzyża, w którym nawą główną jest nawa środkowa, wyższa i lub rzadziej krzyża, w którym nawą główną jest nawa środkowa, wyższa i szersza od pozostałych. Wnętrze oświetlone rzędami okien umieszczonych szersza od pozostałych. Wnętrze oświetlone rzędami okien umieszczonych ponad dachami naw bocznych. ponad dachami naw bocznych.

BAZYLIKA

KOŚCIÓŁ HALOWY TRÓJNAWOWY

Nawa główna

Nawa boczna

Transept

Apsyda

RODZAJE SKLEPIEŃ

a) sklepienie kolebkowe, b) sklepienie klasztorne, c) sklepienie kolebkowe z lunetami, d) sklepienie beczułkowe,e) sklepienie krzyżowe, f) sklepienie krzyżowo – żebrowe..

Cluny, klasztor Benedyktynów. Romańska pięcionawowa bazylika,

z 2 transeptami i 8 wieżami. Była naśladowana w całej Europie Zachodniej

Pizza – katedra Santa Maria MaggiorePizza – katedra Santa Maria Maggiore Bazylika na planie krzyża łacińskiego.Bazylika na planie krzyża łacińskiego.

Fasada, udekorowana czterema kondygnacjami Fasada, udekorowana czterema kondygnacjami delikatnych arkad — delikatnych arkad —

wyraźne odwołanie się do sztuki rzymskiej.wyraźne odwołanie się do sztuki rzymskiej.

ISSOIRE

Biforium

Apsydy

Vézelay (Burgundia)Vézelay (Burgundia) klasztor Benedyktynów.klasztor Benedyktynów.

Biforium

Portalnawy

głównej

Portal - brama z ozdobnym obramowaniem

KATEDRA ST. ETIENNE W CAEN

KOŚCIÓŁ W OPACTWIE MARIA LAACH

WENECJA – KATEDRA PW. ŚW. MARKA

KOLEGIATA W KRUSZWICY

Małe oknaGrube mury

Kolegiata - kościół, nie będący katedrą, przy którym istnieje

kolegium kanoników.

KOLEGIATA W TUMIE POD ŁĘCZYCĄ

KOŚCIÓŁ W STRZELNIE ROTUNDA W CIESZYNIE

SKLEPIENIE – BAZYLIKA W VELEZAY

BAZYLIKA W VELEZAY – WNĘTRZE NAWY BOCZNEJ

SKLEPIENIE KOŚCIOŁA SAN MINIATO AL. MONTE

BAZYLIKA W VELEZAY KAPITEL KOLUMNY

SKLEPIENIE ROMAŃSKIE W WĄCHOCKU

LUND – KATEDRA ŚW. WAWRZYŃCAsklepienie podtrzymuje 20 filarów

KOLUMNY W KOŚCIELE W LUND I W STRZELNIE

KROKSZYNY

TYMPANON KATEDRY W AUTUN

PORTAL W KOŚCIELE SAN MICHELE

SZTUKA ROMAŃSKA - FRESKI

Fresk z kościoła Saint - SavinFresk z kościoła

Saint-Pierre-des-Eglises

Fresk z kościoła St Gilles du Gard

Freski z kościoła Saint - Savin

Freski z kościoła St Gilles du Gard

CECHY ARCHITEKTURY GOTYCKIEJ

Wysokie budowle sakralne, na wschodzie Europy budowane z czerwonej cegły Wysokie, strzeliste okna z witrażami, zdobione maswerkiem Rozeta nad wejściem (witraż w kształcie kwiatu) Portale i okna o kształcie ostrych łuków Sklepienia krzyżowo – żebrowe Przypory podtrzymujące wysokie ściany

ARCHITEKTURA GOTYCKA

ARCHITEKTURA GOTYCKA

Sklepienie krzyżowo - żebrowe

Przypory

Okna gotyckie z maswerkami

Rozeta

Portale

KATEDRANOTRE-DAME

WPARYŻU

Przypory

KATEDRA NOTRE – DAME W PARYŻU

KATEDRA W CHARTRES

PORTAL KATEDRY W CHARTRES

PRZYPORY KATEDRY W CHARTRES

KATEDRA NOTRE DAME W AMIENS

KATEDRA NOTRE DAME W REIMS

KATEDRA WAMIENSNAWA

GŁÓWNA

KATEDRA WAMIENSROZETAORGANY

OPACTWO WESTMISTERSKIE

OKNA GOTYCKIE

OPACTWO W RAYAUMONT

KATEDRA W LAON – NAWA GŁÓWNA

KATEDRA W LAON

KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO FRANCISZKA W ASYŻU

PELPLIN, katedra pw. Najświętszej Marii Panny,

Św. Bernarda z Clairvaux, Św. Benedykta i Św. Stanisława.

KATEDRA pw. WNIEBOWSTĄPIENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY.

Największa ceglana świątynia późnego średniowiecza.

KWIDZYŃ, ZAMEK KAPITULARNY i KONKATEDRApw. Najświętszej Marii Panny i Św. Jana Ewangelisty.

ROZETAZ NOTRE DAME

ROZETA

ROZETAMASWERKOWA

KATEDRA SAINT DENIS

KATEDRA W SAIN DENIS

ROZETA MASWERKOWA W SENLIS

ST. CHAPELLEPARYŻ

ST. CHAPELLEPARYŻ

KATEDRA WAMIENSWITRAŻE

BOURGES CHARTRES

WITRAŻE SAINT CHAPELLE

SKLEPIENIE GOTYCKIE

SKLEPIENIE KRZYŻOWO - ŻEBROWE

SZTUKA GOTYCKA – FRESKI GIOTTA

PORTAL W KATEDRZE W AMIENS

ILUMINATORSTWO BIBLIA KRÓLOWEJ ZOFII

MANUSKRYPTY ŚRDNIOWIECZNE

MANUSKRYPTY ŚREDNIOWIECZNE

KSIĘGA Z LINDISFARNESTRONA DYWANOWA

DREWNIANE DRZWI – WIT STWOSZ

WIT STWOSZOŁTARZ

W KOŚCIELE MARIACKIM

OŁTARZ SZAFKOWY - POZNAŃ

HANS MEMLING - ZWIASTOWANIE

HANS MEMLING – TURYŃSKA MĘKA PAŃSKA

HANS MEMLING – TRYPTYK MĘKA PAŃSKA

HANS MEMLING – TRYPTYK SĄD OSTATECZNY

VEN EYCK – MAŁŻEŃSTWO ARNOLFINICH

VAN EYCK – MADONNA I KANCLERZ ROLIN

Prezentację opracowała Helena Tomaszewska w oparciu o bogate zasoby Internetu•Encyklopedia multimedialna PWN – cywilizacje europejczyków•Encyklopedia WIEM – ze strony www.onet.pl