AGRESJAAGRESJA

WŚRÓD DZIECIWŚRÓD DZIECI

opr. M. Nowak

Według Słownika Języka Polskiego PWN

AGRESJAAGRESJAto „zachowanie zmierzające do

wyładowania niezadowolenia lub gniewu

na osobach lub rzeczach;

wroga, agresywna, napastliwa postawa wobec kogoś”

TRZY GŁÓWNE TEORIE WYJAŚNIAJĄCE ŹRÓDŁO AGRESJI

• Teoria instynktów - agresja jest instynktem wrodzonym i człowiek z natury zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc.

• Teoria frustracji - według której przyczyną zachowań agresywnych jest przeżywana frustracja, będąca wynikiem niezaspokojenia potrzeb.

• Teoria społecznego uczenia się - ludzie uczą się zachowań agresywnych przez własne doświadczenie, bądź przez naśladownictwo.

FORMY AGRESJI

• AGRESJA SŁOWNA

• AGRESJA FIZYCZNA

FORMY AGRESJI SŁOWNEJ

• atak na charakter osoby („ty zawsze jesteś taki dziki”)

• atak na kompetencje („ty ośle”, „ty kujonie”)

• atak na pochodzenie („jesteś wieśniakiem”)

• atak na wygląd („zawsze wyglądasz jak śmieciarz”, „lalunia”)

• oszczercze porównanie ( „z ciebie nigdy nic nie będzie”)

• niewerbalne symbole (robienie głupich min, gestów)

• dokuczanie, uszczypliwość i kpiny

• ubliżanie, przeklinanie

• wyśmiewanie, grożenie

• wyzywanie

TYPY agresji fizycznej

• INSTRUMENTALNA• gdy agresor chce zdobyć lub osiągnąć jakiś cel

• EMOCJONALNA• gdy ofiara przeżywa lęk lub złość

PRZYKŁADY AGRESJI FIZYCZNEJ

• bójki pomiędzy uczniami

• uderzanie, kopanie („koszenie”, „podcinanie”)

• potrząsanie, duszenie

• policzkowanie, dawanie klapsa

• ataki na nauczycieli• napastowanie seksualne • pchnięcia nożem i innymi ostrymi przedmiotami

PRZYCZYNY AGRESJI

• agresja i przemoc w rodzinie

• chaos w rodzinie - role matki i ojca nie są dostatecznie realizowane

• negatywny lub chłodny stosunek emocjonalny rodziców do dzieci w pierwszych latach życia

• brak wyznaczonych granic, których dziecku nie wolno przekraczać w zachowaniach wobec rodziców, rodzeństwa i innych

• mało rozwinięta samokontrola zachowań

• używanie alkoholu i narkotyków przez rodziców, a czasem dzieci

• pokazywanie przemocy w mediach

• frustracja wynikająca z braku dobrych kontaktów z dorosłymi

• niskie poczucie własnej wartości połączone z dużą ilością negatywnych komunikatów od dorosłych

• brak konsekwentnego przestrzegania reguł życia szkolnego

• nieumiejętność reagowania na konflikty

• frustracja spowodowana brakiem perspektyw życiowych

OZNAKI STOSOWANIA PRZEMOCY

• duże poczucie lęku, niepokój

• nastrój przygnębienia

• zmniejszona energia

• brak zaufania do ludzi

• zakłócenia snu

• zmniejszenie apetytu

• widoczne ślady na ciele

• osłabienie potrzeby poznawania

CECHY OFIARYAGRESJI

• wysoka wrażliwość

• mała aktywność fizyczna

• małe grono kolegów, przyjaciół

• niska samoocena

• brak poczucia bezpieczeństwa

• ostrożność w postępowaniu

CECHY SPRAWCY AGRESJI

• porywczość, impulsywność

• wysoka samoocena

• niski poziom empatii

• silna potrzeba dominacji

• wysoka, pozytywna ocena agresji i przemocy

• ponadprzeciętna siła fizyczna (nie jest regułą)

RODZINA I ZACHOWANIAAGRESYWNE

Dzieci, które czują się bezpieczne w swoich relacjach z rodzicami, są mniej agresywne i lepiej radzą sobie z emocjami.

Gdy otacza się je miłością i zainteresowaniem, mają znacznie mniej powodów do agresji i wrogości. Uciekają się do niej wtedy, gdy się boją, gdy są osamotnione, pełne rozterek lub gdy mają silną potrzebę akceptacji bądź zwrócenia na siebie uwagi.

CO ROBIĆ, BY UNIKNĄĆ AGRESJI?

• nie stać obojętnie wobec zła (ukazywać każdy jego przejaw)

• mądrze kochać dzieci (nagradzać, ale też karać)

• określać jasne i zrozumiałe relacje (kontrakty) w domu i w szkole

• być konsekwentnym w egzekwowaniu przyjętych zasad• podkreślać, wzmacniać to, co jest dobre• uczyć dzieci uwzględniania potrzeb innych,

współpracy, życzliwości, otwartości• uczyć dzieci jak zastępować agresję

Im więcej pomożemy dzieciom w zakresie zapobiegania i kontrolowania agresji, tym będziemy zdrowsi psychicznie, wrażliwsi na potrzeby drugiego człowieka, będziemy bardziej uśmiechnięci, a przez to lepiej poradzimy sobie z kłopotami dnia codziennego.

Dzieci muszą wiedzieć to, że ani w domu, ani w szkole przemoc nie jest tolerowana, a za jej stosowanie trzeba ponieść konsekwencje oraz to, że agresji niczym nie można usprawiedliwić.

My, dorośli musimy pamiętać o tym, że nasza postawa i zachowanie uczy i modeluje zachowania dzieci. Jesteśmy bowiem dla nich autorytetem i wzorem do naśladowania.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Prezentację opracowano na podstawie

Agresja w okresie dorastania - A. Bandura

- R. H. Walters

Agresja u dzieci - J. Grochulska

Lęk, gniew, agresja - J. Ranschburg