8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
1/33
RODZAJNIK NIEOKRELONYRodzajnika nieokrelonego uywamy:
przed rzeczownikami, o ktrych nic bliej nie wiemy, o ktrych mwi si pierwszy raz w danej chwili:o Hier ist ein isch! "er isch ist klein! #$ingular%o Hier sind ische! "ie ische sind klein! #&lural%
przed rzeczownikami, bd'cymi w zdaniu orzecznikami:o &olen ist ein (and!
przed rzeczownikami wystpuj'cymi po es gibt:o )n dieser $tadt gibt es ein *useum!
czsto w porwnaniach:o +r spricht wie ein Redner! #jak mwca%
dmiana rodzajnika nieokrelonego:
M F N Plural
N ein eine ein brak
G eines einer eines brak
D einem einer einem brak
A einen eine ein brak
RODZAJNIK OKRELONY
Rodzajnika okrelonego uywamy: przed rzeczownikami oznaczaj'cymi osob lub rzecz znan', o ktrej by-a mowa w poprzednim zdaniu:
o &rzyk-ady:patrz: Rodzajnik nieokrelony (4 pierwsze przykady)
przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyszym lub liczebnikiem porz'dkowym:o .ir gehen heute in den &ark!
przed nazwami krajw i krain geogra/icznych w rodzaju mskim i e0skim:o die 1undesrepublik "eutschland
przed nazwami krajw i krain geogra/icznych wystpuj'cych tylko w liczbie mnogiej:o die 2iederlande
przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, pa0stw, czci wiata, lecz tylko wwczas, jeli wystpuj' z przydawk':o das sonnige )talien
przed nazwami gr, rzek i mrz:o der 3ro4glockner
przed rzeczownikami uwaanymi za jedyne w wiecie:o die $onne
dmiana rodzajnika okrelonego:
M F N Plural
N der die das die
G des der des der
D dem der dem den
A den die das die
OPUSZCZANIE RODZAJNIKA
Rodzajnika nie uywa si: przed imionami i nazwiskami osb oraz przed nazwami czci wiata, krajw i miast (patrz te: Rodzajnik okrelony):
o 5arl und )nge gehen ins 5onzert!o 3richenland liegt in $6deuropa!
przy rzeczownikach materia-owych, bliej nieokrelonych:o )ch esse 1rot!o +r kau/t 7leisch!o "ieser Ring ist aus 3old!
po wyrazach okrelaj'cych ilo8, miar, ciar:o 9 3las 1iero (iter *ilch
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
2/33
o 9 &aar $chuhe
przy rzeczownikach z zaimkami:o meine *uttero an diesem ago bei solchem .etter
przed rzeczownikami poprzedzonymi przys-wkiem viel, wenig
przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem g-wnym
przed rzeczownikami oznaczaj'cymi zawd, /unkcj lub narodowo8, jeeli nie s' bliej okrelane
po zaimkach wessen, dessen, deren
ODMIANA RZECZOWNIKW
. gramatyce niemieckiej wyrnia si cztery przypadki:;; 2ominati< #mianownik% = wer? was?#kto> co>%;; 3eniti< #dope-niacz% = wessen?#czyj> kogo> czego>%;; "ati< #celownik% = wem?#komu> czemu>%;; ?kkusati< #biernik% = wen? was?#kogo> co>%.raz z rzeczownikiem niemieckim odmienia si take poprzedzaj'cy go rodzajnik #w niektrychprzypadkach tylko rodzajnik%!
Odmiana !a"a
.ed-ug odmiany s-abej odmieniaj' si: prawie wszystkie rzeczowniki rodzaju e0skiego z wyj'tkiem oko-o @ podlegaj'cych odmianie mocnej, midzy innymi: die
*utter, die ochter, die $tadt, die Hand itd! rzeczowniki rodzaju mskiego ko0cz'ce si na e
rzeczowniki rodzaju mskiego pochodzenia obcego o akcentowanych sylabach ko0cowych #najczciej z ko0cwkami ent,ant, at, ist%
.zr odmiany s-abej:
M #Sin$% M #Pl$% F #Sin$% F #Pl$%
N der $tudent die $tudenten die $chule die $chulen
G des $tudenten der $tudenten der $chule der $chulen
D dem $tudenten den $tudenten der $chule den $chulen
A den $tudenten die $tudenten die $chule die $chulen
Odmiana m&'na
"o odmiany mocnej naley wikszo8 rzeczownikw rodzaju mskiego i nijakiego!
.zr odmiany mocnej:
M F N Plural
N der $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre
G des $ch6lers der ochter des Aahres der Aahre
D dem $ch6ler der ochter dem Aahr den Aahren
A den $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre
.zr odmiany rzeczownikw pochodzenia obcego z ko0cwk' sw liczbie mnogiej:
Sin(ular Plural
N der Bhe/ die Bhe/s
G des Bhe/s der Bhe/sD dem Bhe/ den Bhe/s
A den Bhe/ die Bhe/s
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
3/33
Odmiana ni)r)(ularna*mi)+ana
.ed-ug odmiany nieregularnejCmieszanej odmieniaj' si rzeczowniki rodzaju mskiego i nijakiego: o nieakcentowanym zako0czeniu or
pochodzenia -aci0skiego o zako0czeniu !m, i!m
oraz kilkadziesi't innych rzeczownikw
.zr odmiany nieregularnejCmieszanej:
M #Sin$% M #Pl$% N #Sin$% N #Pl$%
N der &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen
G des &ro/essors der &ro/essoren des ?uges der ?ugen
D dem &ro/essor den &ro/essoren dem ?uge den ?ugen
A den &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen
ODMIANA PRZYMIO,NIKA
Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m &0r)2l&n.m$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku okrelonym:
M F N Plural
N der =e die =e das =e die =en
G des =en der =en des =en der =en
D dem =en der =en dem =en den =en
A den =en die =e das =e die =en
Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m ni)&0r)2l&n.m
$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku nieokrelonym:
M F N Plural
N ein =er eine =e ein =es =e
G eines =en einer =en eines =en =er
D einem =en einer =en einem =en =en
A einen =en eine =e ein =es =e
Odmiana -r+.mi&/ni0a ")+ r&d+a1ni0a
$chemat ko0cwek przymiotnika bez rodzajnika:
M F N Plural
N =er =e =es =e
G =en =er =en =er
D =em =er =em =en
A =en =eD =es =e
Odmiana -r+.mi&/ni0a + +aim0i)m d+i)r3a4'+.m&ra+ + +aim0i)m ni)&0r)2l&n.m kein, keine, kein
&rzymiotnik po zaimku dzierawczym i nieokrelonym odmienia si w liczbie pojedynczej tak samo jak po rodzajniku nieokrelonym,natomiast w liczbie mnogiej = jak po rodzajniku okrelonym!
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
4/33
S+'+)(5ln) -r+.-ad0i &dmian. -r+.mi&/ni0a
&rzymiotniki zako0czone na el, ertrac' w odmianie e:o dunkel = ein dunkler Raumo edel = edler .eino sauer = saure 3urken
&rzymiotnik hoch zmienia w odmianie "#na #:o hoch = ein hoher 1aum
&rzymiotniki obcego pochodzenia, najczciej oznaczaj'ce kolory, zako0czone na anie odmieniaj' si:o lila = eine lila 1luseo rosa = das rosa 5leido prima = prima EualitFt
S,OPNIOWANIE PRZYMIO,NIKW
S/&-i)6 r54n.
. stopniu rwnym uywamy spjnikw wi''cych so $$$ wie#tak !!! jak%, ebenso $$$ wie#tak samo !!! jak%!
S/&-i)6 4.3+.
$topie0 wyszy przymiotnika tworzy si dodaj'c do tematu stopnia rwnego przyrostek er, przy czym przymiotniki jednosylabowe zsamog-osk' tematyczn' a, o, !przewanie otrzymuj' przeg-os! &rzymiotniki o zako0czeniu er, eltrac' samog-osk eprzedprzyrostkiem stopnia wyszego #teuer = teurer%! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu wyszym uywa si spjnika wi''cegoals#ni%!
S/&-i)6 na14.3+.
$topie0 najwyszy przymiotnika tworzy si przez dodanie do stopnia rwnego przyrostka stlub est! &rzyrostek estdodajemy gdytemat przymiotnika ko0czy si na d, t, z, %, ss, s"#oraz na samog-osk #breit = breitest, neu = neuest%! &rzeg-os wystpuje taksamo jak w stopniu wyszym! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu najwyszym uywa si przyimka von#z%!
Pr+.0!ad.
R54n. W.3+. Na14.3+.
schnell schneller der, die, das schnellste
billig billiger der, die, das billigste
schGn schGner der, die, das schGnste
jung j6nger der, die, das j6ngste
kalt kFlter der, die, das kFlteste
gro4 grG4er der, die, das grG4te
&rzymiotniki o stopniowaniu nieregularnym
gut besser der, die, das beste
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
5/33
dunkel dunkler am dunkelsten
&rzys-wki o stopniowaniu nieregularnym
gut besser am besten
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
6/33
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
7/33
o aus dem Haus #z domu%
bei #u, przy, ko-o%o bei ihrer ante #u swojej ciotki%o bei der &ost #przy poczcie%
gegen6ber #naprzeciwko, w porwnaniu, wobec% = przyimek ten uywany jest najczciej w znaczeniu JnaprzeciwkoJ iwystpuje czsto po rzeczowniku
o gegen6ber dem 1ahnho/ #naprzeciwko dworca%o gegen6ber dem Korjahr #wobec C w porwnaniu z rokiem ubieg-ym%
mit #z% = celownik z mit jest czsto odpowiednikiem polskiego narzdnikao mit meinem 1ruder #z moim bratem%o mit der $tra4enbahn #tramwajem%o mit dem 1leisti/t #o-wkiem%
nach #po, do, wed-ug%o nach dem *ittagessen #po obiedzie%o nach Lngarn C 1udapest #na .gry C do 1udapesztu%o meiner *einung nach #wed-ug mojej opini C moim zdaniem%
seit #od = w znaczeniu czasowym%o seit Aahren #od lat%
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
8/33
PRZYIMKI Z DOPE7NIACZEM #GENI,I;%
anstatt C statt #zamiast%o statt deines 1ruders #zamiast twojego brata%
trotz #mimo%o trotz des Regens #mimo deszczu%
wFhrend #podczas%o wFhrend des Lnterrichts #podczas lekcji%
wegen #z powodu%o wegen der &r6/ung #z powodu egzaminu%
&rzyimki trotz, wFhrend i wegen s' uywane #przede wszystkim w mowie potocznej% rwnie z celownikiem!
.yrazy spe-niaj'ce /unkcj przyimkw z dope-niaczem: au/grund C au/ 3rund #na podstawie%
o au/grund der Frztlichen Lntersuchung #na podstawie badania lekarskiego%
anlFsslich C aus ?nlass #z okazji%o anlFsslich deines 3eburtstages #z okazji twoich urodzin%
au4erhalb #na zewn'trz%o au4erhalb der $tadt #na zewn'trz miasta C poza miastem%
betre//s #odnonie%o betre//s )hrer ?n/rage #odnonie pa0skiego zapytania%
hinsichtlich #ze wzgldu, pod wzgldem%o hinsichtlich meiner )nteressen #ze wzgldu na moje zainteresowania%
in/olge #wskutek%o in/olge einer schweren 5rankheit #na skutek cikiej choroby%
innerhalb #wewn'trz, w ci'gu%o innerhalb eines Aahres #w ci'gu roku%
seitens #ze strony%o seitens )hrer 7irma #ze strony pa0skiej /irmy%
zugunsten C zu 3unsten #na korzy8%o zugunsten des ?ngeklagten #na korzy8 oskaronego%
PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM LU8 8IERNIKIEM
#DA,I; ODER AKKUSA,I;%
. zalenoci od pytania wo> #gdzie>% lub wohin> #dok'd>% uywamy przyimka z celownikiem lub biernikiem:;; wo> = celownik #"ati = biernik #?kkusati
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
9/33
o #das 5ind setzt sich% zwischen den Kater und die *utter = #dziecko siada% midzy ojcem i matk'
PODSUMOWANIE
Ganstatt C statt, trotz, wFhrend, wegen, au/grund, anlFsslich, au4erhalb, betre//s,hinsichtlich, in/olge, innerhalb, seitens, zugunsten
D aus, bei, gegen6ber, mit, nach, seit,
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
10/33
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
11/33
ich arbeite wir arbeiten
du arbeit)/ ihr arbeit)/
erCsieCes arbeit)/ sieC$ie arbeiten
&owysze wzory odmiany dotycz' czasownikw s-abych! Bzasowniki mocne czsto zmieniaj' w 9 i osobie liczby pojedynczejsamog-oski rdzenne, np!:
Sin(ular Plural
ich gebe wir geben
du gibst ihr gebt
erCsieCes gibt sieC$ie geben
"o najwaniejszych czasownikw mocnych nale':
8)+&0&li'+ni0 > &$ l$-&1$
hel/en hil/t
nehmen nimmt
sprechen spr icht
tre//en tr i//t
sehen sieht
lesen liest/ahren / ?hrt
schla/en sch?/t
lau/en l?u/t
lassen l?sst
Odmiana '+a&4ni054 -&i!0&4.'@
)in 4)rd)n @a")n
ich bin werde habedu bist wirst hast
erCsieCes ist wird hat
wir sind werden haben
ihr seid werdet habt
sieC$ie sind werden haben
CZASOWNIKI ZWRO,NE
Bzasowniki zwrotne -'cz' si z dope-nieniem zaimkowym w bierniku #?kkusati
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
12/33
)ch kFmme mi'@ )ch kFmme mirdas Haar
du kFmmst di'@ du kFmmst dirdas Haar
erCsieCes kFmmt i'@ erCsieCes kFmmt i'@das Haar
wir kFmmen un wir kFmmen undas Harr
ihr kFmmt )u'@ ihr kFmmt )u'@das Haar
sieC$ie kFmmen i'@ sieC$ie kFmmen i'@das Haar
CZASOWNIKI MODALNE
. jzyku niemieckim wystpuje Q czasownikw modalnych! Bzasowniki te wystpuj' zazwyczaj zbezokolicznikiem #bez z!% innego czasownika, tworz'c razem z nim orzeczenie zdania!1ezokolicznik wystpuje na ko0cu zdania!
&odstawowe znaczenia czasownikw modalnych: 4&ll)n= chcie8
0Bnn)n= mc, umie8, potra/i8
m)n= musie8, mie8 rozkaz, polecenie, obowi'zek
dr)n= mie8 pozwolenie, uprawnienie
&ll)n= mie8 powinno8, obowi'zek moralny
mB()n= lubi8 #wystpuje najczciej w trybie przypuszczaj'cym JmB'@/)nJ i wyraa yczenie w /ormie grzecznociowej%
Bzasowniki modalne mog' rwnie wystpowa8 samodzielnie, jeli z poprzedniego zdania wynika, o czym jest mowa:o = .arum lernst du so = .eil ich mu!o = )ch hel/e dir! "u 0ann/das nicht!
$chemat odmiany czasownikw modalnych:
dr)n 0Bnn)n mB()n m)n &ll)n 4&ll)n
ich dar/ kann mag muss soll will
du dar/st kannst magst musst sollst willst
erCsieCes dar/ kann mag muss soll will
wir d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen
ihr d6r/t kGnnt mGgt m6sst sollt wollt
sieC$ie d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen
C+a. -r+)+!) '+a&4ni054 m&daln.'@
Imperfekt (Prteritum)
Bzasowniki modalne tworz' czas przesz-y )mper/ekt tak, jak czasowniki s-abe, lecz bez przeg-osu:
V1W)*&+R7+5V b; W+5r &dmian.
d6r/en = dur/te ich konnte
kGnnen = konnte du konntest
mGgen = mochte erCsieCes konnte
m6ssen = musste wir konnten
sollen = sollte ihr konntet
wollen = wollte sieC$ie konnten
o +r 0&nn/)mich nicht ")u'@)n! #n nie mg- mnie odwiedzi8!%o .ir mu/)nden ganzen ag l)rn)n! #*usielimy si uczy8 ca-y dzie0!%
Partizip Perfekt
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
13/33
&artizip &er/ect czasownikw modalnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych, tzn! regularnie, z przedrostkiem ()
. imies-owie czasu przesz-ego #&artizip &er/ekt% przedrostek ()
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
14/33
imies-w czasu przesz-ego #&artizip &er/ektC&artizip ))% = gemacht, gegangen
CZAS ,ERANIEJSZY
Bzas teraUniejszy okrela g-wnie czynno8 trwaj'c' obecnie, stan aktualny, trwa-y! Bzas &rFsens w po-'czeniu z okolicznikiemczasu oraz niektrymi s-owami wyraaj'cymi przypuszczenie, prawdopodobie0stwo, zapewnienie uywany jest rwnie dowyraania przesz-oci, np!:
o M&r()n ()@)nwir ins 5onzert! #Autro pjdziemy do kina!%o $ie '@r)i"/mir (an+ i'@)r! #na na pewno do mnie napisze!%
CZAS PRZESZ7Y IMPERFEK,
Bzas przesz-y )mper/ekt jest jednym z czasw przesz-ych w jzyku niemieckim! Aest uywany przede wszystkim w opowiadaniu,relacji, opisie! Bzas )mper/ekt oznacza zarwno czynnoci niedokonane jak i dokonane!
Im-)r)0/ '+a&4ni054 &dmian. !a")1
Bzasowniki s-abe tworz' )mper/ekt przez dodanie do tematu bezokolicznika przyrostka
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
15/33
Sin(ular Plural
ich /uhr, bot !!! an wir /uhren, boten !!! an
du /uhrst, botest !!! an ihr /uhrt, botet !!! an
erCsieCes /uhr, bot !!! an sieC$ie /uhren, boten !!! an
IMIES7OWY
. jzyku niemieckim istniej' dwa imies-owy: imies-w czasu teraUniejszego = &artizip &rFsens #&artizip )%
imies-w czasu przesz-ego = &artizip &er/ekt #&artizip ))%
Par/i+i- Pr?)n #Par/i+i- I%
)mies-w czasu teraUniejszego w jzyku niemieckim odpowiada polskiemu imies-owowi przymiotnikowemu czynnemu, ko0cz'cemusi na
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
16/33
Imiesw czasu przeszego czasownikw moa!nych i nieregu!arnych
)mies-w czasu przesz-ego czasownikw modalnych i nieregularnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych z grupypierwszej, lecz z wyj'tkiem dwch czasownikw modalnych #wollen, sollen%, przy czym zmianie ulega samog-oska rdzenna:
Inini/i Im-)r)0/ Par/i+i- II
wollen wollte gewollt
kGnnen konnte gekonnt
m6ssen musste gemusst
sollen sollte gesollt
d6r/en dur/te gedur/t
mGgen mochte gemocht
bringen brachte gebracht
haben hatte gehabt
wissen wusste gewusst
Imiesw czasu przeszego czasownikw mocnych
)mies-w czasu przesz-ego czasownikw mocnych tworzy si z regu-y przez dodanie do rdzenia bezokolicznika przedrostka ()
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
17/33
jako cz8 sk-adowa czasw z-oonych:
czasu przesz-ego &er/ekt:o )ch habe dich ()ra(/! #apyta-em ci!%o +r ist nach (ondon ()a@r)n! #n pojecha- do (ondynu!%
czasu zaprzesz-ego &lusXuamper/ekt:o )ch hatte dich ()ra(/! #&yta-em ci!%o +r war nach (ondon ()a@r)n! #n pojecha- do (ondynu!%
czasu przysz-ego 7utur )):o "u wirst die &r6/ung ")/and)nhaben! #dasz ten egzamin!%
strony biernej:o )ch werde #Bo dosta-e na urodziny>%
P)r)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m haben
.ikszo8 czasownikw w jzyku niemieckim tworzy &er/ekt z czasownikiem posi-kowym #aben! $' to przede wszystkim: wszystkie czasowniki przechodnie = wymagaj' dope-nienia w bierniku, np!:
o )ch @a")den "irector nicht gesehen! #2ie widzia-em dyrektora!%o "er (ektor @a/den $atz )r0l?r/! #(ektor objani- zdanie!%
wszystkie czasowniki zwrotne, np!:o )ch @a")mich ()4a'@)n! #Lmy-em si!%o $ie @a")nsich dar6ber ()r)u/! #ni ucieszyli si z tego!%
wszystkie czasowniki modalne, np!:o )ch @a")es nicht ()4&ll/! #2ie chcia-em tego!%o .ir @a")ndas nicht ma'@)n m)n! #2ie musielimy tego robi8!%
duo czasownikw nieprzechodnich, ktre nie wyraaj' ruchu, kierunku, lecz trwanie czynnoci, stanu, np!:o +r @a/au/ der 1ank ()))n! #n siedzia- na -awce!%o $ie @a")nmir ()@&l)n! #ni mi pomogli!%
czasowniki nieosobowe #es regnet, es s"#neit, es gibt, $$$%, np!:o +s @a/gestern stark ()r)(n)/! #.czoraj pada- duy deszcz!%o +s @a/mir dort sehr gut ()a@l)n! #1ardzo mi si tam podoba-o!%
P)r)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m sein
czasowniki nieprzechodnie, ktre wyraaj' ruch, kierunek #ge#en, kommen, .a#ren, la!.en, springen, .liegen, reisen,wandern, steigen, einsteigen, !msteigen, s"#wimmen, eintreten, einzie#en, a!szie#en, !mzie#enitd!%, np!:
o $ie i/nach 1erlin ()a@r)n! #na pojecha-a do 1erlina!%o .o ind$ie um()/i)()n> #3dzie pan si przesiad->%
czasowniki wyraaj'ce zmian stanu, przejcie z jednego stanu w drugi, a wic np!:o )ch "inheute spFt au()/and)n! #&Uno dzisiaj wsta-em!%o 3oethe i/im Aahre NM9 ()/&r")n! #3oethe zmar- w roku NM9!%
czasowniki sein, werden, bleibeno )ch "inlange bei ihr ()4))n! #1y-em u niej d-ugo!%o $ie i/(ehrerin ()4&rd)n! #na zosta-a nauczycielk'!%
CZAS ZAPRZESZ7Y PLUSUAMPERFEK,
Bzas zaprzesz-y &lusXuamper/ekt sk-ada si z czasownikw posi-kowych #abenlub seinw czasie przesz-ym )mper/ekt oraz &artizip)), przy czym uycie czasownikw posi-kowych zalene jest od tych samych zasad, jakie obowi'zuj' przy tworzeniu czasu przesz-ego&er/ekt:
o +r @a//)mich nicht ")u'@/!o .ir 4ar)nins ?usland ()a@r)n!
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
18/33
&lusXuamper/ekt nie wystpuje samodzielnie, lecz ma zastosowanie jedynie w tych wypadkach, gdy zachodzi konieczno8zasygnalizowania /aktu nirwnoczesnoci minionych wydarze0, tzn! wczeniejsz' z tych czynnoci naley uy8 w czasiezaprzesz-ym, nastpuj'c' za po niej w czasie )mper/ekt, podobnie jak &er/ekt jast czasem JwczeniejszymJ w stosunku do &rFsens:
o )ch (in(gestern ?bend /r6her zu 1ett, denn ich 4arschon um O Lhr morgens au()/and)n!
&lusXuamper/ekt jest uywanynajczciej w zdaniach okolicznikowych czasu, w ktrych obowi'zuje zasada nastpstawa czasw:o 2achdem ich den 1rie/ ()'@ri)")n @a//), brachte ich ihn zur &ost! #&o napisaniu listu zanios-em go na poczt!%o ?ls es ()l?u/)/ @a//), li/en die 5inder in die 5lasse! #5iedy zadzwoni- dzwonek, dzieci pobieg-y do klasy!%
8EZOKOLICZNIK
Bzasownik w jzyku niemieckim ma cztery /ormy bezokolicznika: bezokolicznik ) strony czynnej #)n/initi< ) ?kti #Bzy tu mona pali8>%
po czasownikach: #el.en, #/ren, se#en lassen, np!:o $ie @il/mir gern 0&'@)n! #na chtnie pomaga mi gotowa8!%o .ir @Br)nihn in()n! #$-yszymy go jak piewa!%
po czasownikach: ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, np!:o .ir ()@)nheute /an+)n! #)dziemy dzisiaj pota0czy8!%o .ann 0&mm/du mich ")u'@)n> #5iedy przyjdziesz mnie odwiedzi8>%
8)+&0&li'+ni0 + zu
.yraz z!wystpuje bezporednio przed czasownikiem prostym lub nierozdzielnie z-oonym #zu /ragen, zu erklFren% i nie jestt-umaczony na jzyk polski! &rzy czasownikach rozdzielnie z-oonych z!wystpuje midzy przedrostkiem a rdzeniem czasownika#au/zustehen%! &rzy bezokolicznikach z-oonych z!wystpuje przed ostatnim wyrazem #ge/ragt zu haben, gemacht worden zu sein%!
1ezokolicznik z z!wystpuje po wszystkich czasownikach z wyj'tkiem wymienionych w poprzednim punkcie, a zatem: po czasownikach samodzielnych, np!:
o +r ")(inn/mich +u )r/)@)n! #n zaczyna mnie rozumie8!%o ;)r(inicht, sie +u ")u'@)nY #2ie zapomnij jej odwiedzi8Y%o )ch 4)idas +u '@?/+)n! #&otra/i to doceni8!%
po wyraeniach rzeczownikowych lub przymiotnikowych, np!:o )ch @a") di) A"i'@/, ins ?usland +u a@r)n! #*am zamiar wyjecha8 za granic!%o E i/ n&/4)ndi(, 7remdsprachen +u l)rn)n! #Aest koniecznym uczy8 si jzykw obcych!%o E i/nicht mB(li'@, alles +u l)rn)n! #2ie jest moliwe nauczy8 si wszystkiego!%
P)r)0/ + '+a&4ni0ami= -& 0/5r.'@ 4./-u1) ")+&0&li'+ni0 ")+ zu
Bzasowniki modalne oraz #el.en, #/ren, se#en, lassen, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ekt z#abenoraz wystpuj' w postaci bezokolicznika na ko0cu zdania, np!:
o
)ch @a")nicht so lange l)rn)n 0Bnn)n! #2ie mog-em uczy8 si tak d-ugo!%o a/man hier rau'@)n dr)n> #Bzy tu wolno by-o pali8>%o .ir @a")nihn in()n @Br)n! #$-yszelimy go jak piewa-!%
Bzasowniki ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ektregularnie, tzn! z &artizip )), np!:
o .ir indgestern /an+)n ()(an()n! #&oszlimy wczoraj pota0czy8!%o "as 5ind @a/schnell -r)'@)n ()l)rn/! #"ziecko szybko nauczy-o si mwi8!%
CZAS PRZYSZ7Y FU,UR
Bzas przysz-y jest /orm' z-oon'I sk-ada si z /orm osobowych czasu teraUniejszego czasownika werdenoraz bezokolicznikaczasownika podstawowego!
Fu/ur I 4)rd)n Inini/i I A0/i
7utur ) wyraa czynno8 maj'c' odby8 si w przysz-oci /aktycznie lub przypuszczalnie! Bzas ten moe rwnie wyraa8 czynno8przypuszczaln' w teraUniejszoci:
o )ch 4)rd)am 5ongress in 1erlin /)iln)@m)n! #.ezm udzia- w kongresie w 1erlinie!%
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
19/33
o .o ist 5arl> = +r 4irdwohl im 16ro )in! #n chyba jestCbdzie w biurze!%
7utur )) sk-ada si z czasownika posi-kowego werdenoraz z bezokolicznika czasu przesz-ego #)n/initi< )) ?kti
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
20/33
S/r&na "i)rna + '+a&4ni0ami m&daln.mi
Bzasowniki modalne nie maja /orm strony biernej, lecz towarzysz' tylko czasownikom podstawowym, wystpuj'cym w /ormiebezokolicznikw strony biernej! 1ezokolicznik ) strony biernej sk-ada si z &artizip )) oraz czasownika posi-kowego werden!
Inini/i I Pai Par/i+i- II 4)rd)n
A0/i Pai
Pr?)n )ch muden &ro/essor
")ra()n!
"er &ro/essor mu
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
21/33
Bzasowniki mocne tworz' tryb rozkazuj'cy dla 9 osoby liczby pojedynczej bez przeg-osu! Bzasowniki posi-kowe natomiast tworz')mperati< odrbnie, np!:
o du /Fhrst = a@r#jedUY%o du schlF/st = '@la#pijY%o S)istillY #1'dU cichoY%o a"keine ?ngstY #2ie bj siY%o W)rd#)%meine 7rauY = #osta0 moj' on'Y%
7ormy trybu rozkazuj'cego dla 9 osoby liczby mnogiej pokrywaj' si, po odrzuceniu zaimka osobowego, z odmian' w trybieoznajmuj'cym, np!:
o
ihr /ragt = ra(/#pytajcieY%o ihr ru/t an = ru/ an#zatele/onujcieY%o ihr wascht euch = 4a'@/ )u'@#myjcie siY%
7ormy trybu rozkazuj'cego dla osoby liczby mnogiej #/ormy grzecznociowej% tworzy si przez przestawienie zaimka osobowegooraz /ormy czasownika w czasie teraUniejszym, np!:
o $ie /ragen = /regen $ieY #2iech &anC&ani zapytaY%o 3ehen $ie in die $tadtY #&rosz pj8 do miastaY%o $eien $ie p6nktlichY #&rosz by8 punktualnymY%
,RY8 PRZYPUSZCZAJ:CY
ryb przypuszczaj'cy #5onjunkti
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
22/33
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
23/33
K&ndi/i&nal I 4rd) Inini/i I A0/i
.zr odmiany:
ich w6rde /ragen
du w6rdest /ragen
erCsieCes w6rde /ragen
wir w6rden /ragen
ihr w6rdet /ragen
sieC$ie w6rden /ragen
5onditional )) jest /orm' zastpcz' dla 5onjunkti< &lusXuamper/ekt i jest uywany bardzo rzadko!
K&ndi/i&nal II 4rd) Inini/i II A0/i
ich w6rde ge/ragt haben ich w6rde gekommen sein
du w6rdest ge/ragt haben itd! du w6rdest gekommen sein itd!
Zdania 4arun0&4)dania warunkowe s' zdaniami pobocznymi i odpowiadaj' na pytanie !nter wel"#er 8)ding!ng?#pod jakim warunkiem! daniawarunkowe dziel' si na:
rzeczywiste = stosuje si w nich tryb oznajmuj'cy, np!:o W)nndu zu mir 0&mm/, )r0l?r)ich dir die ?u/gabe! #Aeli do mnie przyjdziesz, objani ci to zadanie!%o W)nndas .etter schGn i/, ()@)nwir in den &ark! #Aeli bdzie -adna pogoda, pjdziemy do parku!%
*oliwe do spe-nienia = czasownik wystpuje w 5onjunkti< )mper/ekt lub w 5onditional ), np!:o W)nnich gen6gend 3eld @?//), 4rd)ich mir ein ?uto 0au)n! #3dybym mia- wystarczaj'c' ilo8 pienidzy,
kupi-bym sobie samochd!%o K?m)nwir nach 1erlin, so 0Bnn/)nwir unsere 1ekannten ")u'@)n! #3dybymy przyjechali do 1erlina,
moglibymy odwiedzi8 naszych znajomych!% nierzeczywiste = czynno8 orzeczenia odnosi si do przesz-ociI warunek jest nimoliwy do spe-nienia! arwno w zdaniu
g-wnym jak i pobocznym wystpuje 5onjunkti< &lusXuamper/ekt, np!:
o W)nnich damals eit ()@a"/ @?//), 4?r)ich zu dir ()0&mm)n! #3dybym wwczas mia- czas, przyszed-bym dociebie!%o W)nner
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
24/33
sieC$ie machen geben kGnnen haben seien werden
7ormy 5onjunkti< &er/ekt brzmi':
ich habe ge/ragt sei ge/ahren
du habest ge/ragt sei#e%st ge/ahren
erCsieCes habe ge/ragt sei ge/ahren
wir haben ge/ragt seien ge/ahrenihr habet ge/ragt seiet ge/ahren
sieC$ie haben ge/ragt seien ge/ahren
5onjunkti< 7utur brzmi:
ich werde kommen
du werdest kommen
erCsieCes werde kommen
wir werden kommen
ihr werdet kommen
sieC$ie werden kommen
&owysze wzory odmiany czasownikw w 5onjunkti< ) s' czysto teoretyczne, gdy w praktycznym uyciu s' one zastpowane/ormami JzapoyczonymiJ z 5onjunkti< )) #)mper/ekt lub 5onditional ) oraz &lusXuamper/ekt%! to jak w praktycznym uyciu wygl'daj'/ormy czasownikw w powyszej tabeli #5onjunkti< &rFsens%:
ma'@)n ()")n 0Bnn)n @a")n )in 4)rd)n
ichmachteCw6rde machen
gFbe 0Bnn) hFtte )i w6rde
du machtestCw6rdest machen gFb#e%st kGnntest hFttest sei#e%stCwFr#e%st w6rdest
erCsieCes ma'@) ()") 0Bnn) @a") )i 4)rd)
wirmachtenCw6rden machen
gFben kGnnten hFtten seien w6rden
ihrmachtetCw6rdet machen
gFb#e%t kGnntet hFttetseietCwFr#e%t
w6rdet
sieC$iemachtenCw6rden machen
gFben kGnnten hFtten seien w6rden
SZYK WYRAZW W ZDANIU POJEDYNCZYM
. zdaniu oznajmuj'cym czasownik #w /ormie osobowej% wystpuje zawsze na drugim miejscu, niezalenie od tego, jaka cz8zdania go poprzedza! &odmiot moe wystpowa8 na pierwszym miejscu, to znaczy bezporednio przed orzeczeniem = wtedy mamydo czynienia z szykiem prostym:
o Wir @a")ntFglich zwei Korlesungen!
lub bezporednio po czasowniku = wtedy wystpuje szyk przestawny:o Fglich @a")n 4irzwei Korlesungen!o wei Korlesungen @a")n 4irtFglich!
W +.0u -r+)/a4n.m /a4iam. na -i)r4+.m mi)1'u / '+2 +dania #+ 4.1H/0i)m -&dmi&/u i &r+)'+)nia%= 0/5rH '@') i+'+)(5lni) +aa0')n/&4a$
SZYK WYRAZW W ZDANIU Z7O9ONYM WSP7RZDNIE
danie z-oone wsp-rzdnie moe wystpowa8 jako zdanie: bezspjnikowe
o "ie $onne scheint, es ist warm!
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
25/33
ze spjnikami, po ktrych wystpuje szyk prosty:o und#i, a% = +r war krank undseine *utter musste den ?rzt holen!o a")r#ale% = )ch gehe zu 7u4, a")rmein Kater /Fhrt mit dem a]i!o d)nn#bo, poniewa% = .ir m6ssen schon nach Hause gehen, d)nnes ist schon spFt geworden!o &d)r#albo% = Heute arbeite ich zu Hause &d)rich gehe ins 5ino!o &nd)rn#lecz% = +r lernt heute nicht, &nd)rner geht spazieren!
ze spjnikami wymagajcymi szyku przestawnego:o dann#potem, nastpnie% = uerst schreibe ich einen 1rie/, danngehe ich zur &ost!o d)@al"*darum*d)4)()n#dlatego% = )ch bin m6de, d)@al"gehe ich /r6her schla/en!o &n/#w przeciwnym razie% = $ie m6ssen sich beeilen, &n/kommen $ie zu spFt!o /r&/+d)m#mimo to% = +r = N)in, ich m6ss ins 3eschF/t gehen!o War/du noch ni'@/im 3ebirge> = D&'@, ich war schon zweimal dort!
dania pytaj'ce zaczynaj'ce si od zaimka pytaj'cego s' najczstsz' /orm' pyta0 w jzyku niemieckim! 7orm t stosujemy, jelichcemy zapyta8 o uzupe-nienie:
o Wannbesuchst du mich>o W)mhil/t der (ehrer>o W&@in/ahren $ie in diesem $ommer>o Wainteressiert $ie besonders>o W))n1uch liegt au/ dem isch>
Aeli chcemy zapyta8 o osoby, z wyj'tkiem pyta0 wer?, wem?, wen?, uywamy zaimka pytaj'cego z przyimkiem #przyimekwystpuje na pierwszym miejscu, a zaimek pytaj'cy tu za nim%:
o 8)i 4)mwohnst du>o Q")r 4)nsprechen $ie jetzt>o Na'@ 4)m/ragt der (ehrer>o An 4)ndenkst du>o Mi/ 4)l'@)m Di'@/)rbeschF/tigst du dich jetzt>
Aeeli pytamy o rzeczy #nazywaj'c oglnie%, wwczas przyimek #najczciej zaleny od czasownika% jest poprzedzony zaimkiem wo(3r), przy czym oba wyrazy s' pisane -'cznie:
o W&na'@/ragt ihr mich>o W&&nerzFhlt der ?uslFnder>o W&rinteressieren $ie sich>o W&r")rspricht der (ehrer>o W&randenkst du jetzt>
2a powysze pytania odpowiadamy #przyk-adowo%:o .ir /ragen dich na'@ )in)m 8u'@*dana'@!o "er ?uslFnder erzFhlt &n )in)n R)i)n*da&n!o ich denke jetzt an di) Prun(*daran!
ZDANIA Z ZAPRZECZENIEM
danie w jzyku niemieckim moe by8 zaprzeczone przez ein, ni"#tlub kein, keine!
aprzeczenie N)injest wyrazem samodzielnym i moe zast'pi8 ca-e zdanie przecz'ce, np!:o (ernst du jetzt> = N)in!
N)inwystpuje najczciej przed zdaniem przecz'cym, ktrego myl wyraa, np!:o (ernst du> = N)inich lerne ni'@/!
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
26/33
Ni'@/zaprzecza: czasownik, po ktrym wystpuje:
o .ir kommen ni'@/!
ca-e zdanie #wystpuje na ko0cu zdania lub bezporednio przed drug' czci' orzeczenia%:o +r kommt auch noch ni'@/!o )ch kann dich heute ni'@/besuchen!
przys-wki, przymiotniki, wyraenia rzeczownikowe, lub same rzeczowniki #wystpuje przed wyrazem zaprzeczanym%:o "as Haus ist ni'@/neu!o .ir gehen ni'@/ins 5ino!
aimka 0)in= 0)in)uywa si dla zaprzeczenia rzeczownika #jest to /orma przecz'ca rodzajnika nieokrelnego ein, eine%:o = "ort steht )in$chrank! = "ort steht 0)in$chrank!o = )ch habe )in)nneuen .agen! = )ch habe 0)in)nneuen .agen!
aimek nieokrelony keinodmienia si w liczbie pojedynczej tak, jak rodzajnik nieokrelony, a w liczbie mnogiej, tak jak rodzajnikokrelony:
Sin(ular Plural
N kein $chrank keine $chrFnke
G keines $chrank keiner $chrFnke
D keinem $chrank keinen $chrFnke
A keinen $chrank keine $chrFnke
ZDANIA PO8OCZNE
danie poboczne jest czci' zdania podrzdnie z-oonego! *oe ono wystpowa8 przed zdaniem g-wnym, pomidzy jegocz-onami lub po nim! Bech' charakterystyczn' zda0 pobocznych jest szyk wyrazw: bezporednio po spjniku wystpuje podmiot #wwikszoci wypadkw%, a orzeczenie znajduje si na ko0cu zdania! Aeli orzeczenie sk-ada si z kilku wyrazw, na ko0cu zdaniawystpuje jego odmienna cz8!
o +r sagt, dass )rheute keine eit @a/! #n mwi, e dzisiaj nie ma czasu!%o .enn )heute r)(n)/, bleibe ich zu Hause! #Aeli dzisiaj bdzie pada- deszcz, pozostan w domu!%o
"er &ro/essor, d)rS@ Aahre alt i/, hFlt interessante Korlesungen! #&ro/esor, ktry ma S@ lat, prowadzi ciekawe wyk-ady!%
ZDANIE DOPE7NIENIOWE I ZDANIE PY,AJ:CE ZALE9NE
danie dope-nieniowe jest zdaniem pobocznym zastpuj'cym dope-nienie zdania g-wnego! dpowiada na pytania wszystkichprzypadkw oprcz mianownika!dania dope-nieniowe zaczynaj' si najczciej od spjnika da#e% = przy treci oznajmuj'cej = oraz &"#czy%, 4ann#kiedy%,4arum#dlaczego%, 4&@in#dok'd%, 4gdzie% idt! = w zdaniach pytaj'cych zalenych!
o "er (ehrer sagt, dadieses 1uch sehr gut i/!o .oher wei4t du, dader ug gleich a"?@r/> #$k'd wiesz, e poci'g zaraz odjedzie>%o )ch mGchte, dadu mich ")u'@/! #Bhcia-bym, eby mnie odwiedzi-!%o +r /regt mich, &"ich heute ?bend eit @a")! #n pyta mnie, czy mam dzisiaj wieczorem czas!%o $agen $ie mir bitte, 4ann$ie nach 1erlin a@r)n 4&ll)n! #&rosz mi powiedzie8, kiedy &an chce wyjecha8 do 1erlina!%o
"er $ch6ler erklFrt, 4arumer nicht zum Lnterricht ()0&mm)n i/! #Lcze0 wyjania, dlaczego nie przyszed- na lekcj!%
ZDANIE OKOLICZNIKOWE PRZYCZYNY
dania okolicznikowe przyczyny zaczynaj' si od spjnikw 4)illub da#poniewa% i odpowiadaj' na pytania: war!m?, wes#alb?,a!s wel"#em r!nd?#z jakiego powodu>%! $' zdaniami pobocznymi! dania zaczynaj'ce si od dawystpuj' przewanie przedzdaniem g-wnym!
o )ch muss zum ?rzt gehen, 4)ilich krank "in! #*usz i8 do lekarza, poniewa jestem chory!%o Daich krank "in, muich zum ?rzt gehen! #&oniewa jestem chory, musz i8 do lekarza!%o .ir /reuen uns, 4)ilwir ein schGnes 3eschenk ")0&mm)n @a")n! #Bieszymy si, poniewa otrzymalimy pikny prezent!%
daniami przyczynowymi s' rwnie zdania z d)nn#bo, poniewa%, lecz wystpuje w nich szyk prosty!o )ch spreche schon gut "eutsch, denn ich habe /lei4ig gelernt! #*wi ju dobrze po niemiecku, poniewa uczy-em si
pilnie!%
ZDANIE WARUNKOWE
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
27/33
danie warunkowe jest zdaniem pobocznym, odpowiadaj'cym na pytania !nter wel"#er 8)ding!ng?#pod jakim warunkiem>%, inwel"#em 5all?#w jakim przypadku>%, wann?#kiedy%! Aest ono wprowadzane poprzez spjnik 4)nnlub bezporednio #wwczaszdanie zaczyna si od czasownika%, np:
o W)nnich krank "in, gehe ich zum ?rzt! #Aeli jestem chory, id do lekarza!%o a/er sich )r0?l/)/, #so% bleibt er zu Hause!%o .as machst du, 4)nndu etwas nicht )r/)@/> #Bo robisz, jeli czego nie rozumiesz>%
danie warunkowe moe by8 rwnie wprowadzane spjnikiem all#w przypadku gdyby%, lub za pomoc' czasownika &ll)nwtrybie przypuszczaj'cym, ktry wystpuje na pocz'tku zdania, np!:
o Falles regnet, 0&mm)ich nicht! #. przypadku gdyby pada- deszcz, nie przyjd!%o
S&ll/)/du keine eit @a")n, musst du nicht kommen! #. przypadku gdyby nie mia- czasu, nie musisz przychodzi8!%
ZDANIE OKOLICZNIKOWE CZASU
dania okolicznikowe czasu s' zdaniami pobocznymi #orzeczenie na ko0cu zdania%, ktre zastpuj' okolicznik czasu w zdaniug-wnym i odpowiadaj' na pytania: wann?#kiedy>%, seit wann?#od kiedy>%, bis wann?#do kiedy>%, wi lange?#jak d-ugo>%! daniaczasowe s' wprowadzane za pomoc' nastpuj'cych spjnikw, zalenie od relacji czasowej zdania g-wnego w stosunku do zdaniapodrzdnego:
al= 4)nn#gdy, kiedy, ilekro8%
4?@r)nd#podczas gdy%
")&r*)@)#zanim%
)i/d)m*)i/#odk'd, od czasu gdy%
na'@d)m#skoro, po tym jak%
"i#a, dopuki nie%
&"ald#skoro tylko%
&lan()#jak d-ugo%
&&/#jak czsto, ilekro8%
Zdania '+a&4) +) -51ni0ami a!s&ra+ wenn
$pjniki alsoraz wennmaj' w t-umaczeniu prawie takie samo znaczenie, jednak s' uywane w rnych sytuacjach! $pjnika alsuywa si wy-'cznie dla czynnoci jednorazowych w przesz-ociI w pozosta-ych wypadkach, tzn! dla powtarzaj'cych si czynnoci wprzesz-oci, dla teraUniejszoci oraz przysz-oci stosujemy wenn, np!:
o W)nnich ins $tadion ()@), regnet es immer! #3dy chodz na stadion, zawsze pada deszcz!%o )mmer 4)nnwir in "resden 4ar)n, lernten wir interessante *enschen kennen! #awsze kiedy bylimy w "reUnie,
poznawalimy ciekawych ludzi!%
o Alwir im letzten Aahr in "resden 4ar)n, lernten wir einige interessante *enschen kennen! #1d'c w zesz-ym roku w"reUnie, poznalimy kilkoro ciekawych ludzi!%
Zdania '+a&4) +) -51ni0ami whren, be&or, seitem, bis, soba!, so!ange, sooft
dania czasowe z w-#rendwyraaj' dwie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samym czasie, np!:o W?@r)ndich an die $ee a@r), macht er eine Reise ins 3ebirge!o W?@r)ndsie im ug a)n, lassen sie eitungen!
dania czasowe ze spjnikiem bevor (e#e)wyraaj' czynno8 pUniejsz' w stosunku do zdania g-wnego, np!:o 8)&rman in den ug )in/)i(/, kau/t man eine 7ahrkarte!o E@)er nach ^sterreich 0am, lernte er /lei4ig "eutsch!
dania czasowe ze spjnikiem seitdem (seit)wyraaj' przewanie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samymczasie, np!:
o S)i/d)mwir au/ dem (ande4&@n)n, sind wir ges6nder!o S)i/d)mich dich 0)nn), gehe ich gern tanzen!
. zdaniach z seitdemczynnoci w zdaniach g-wnych i podrzdnych mog' rwnie wystpowa8 w rnych czasach, np!:o S)i/d)mer in 1erlin /udi)r/, hat er schon
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
28/33
Aeli zdanie okolicznikowe czasu z na"#demwyraa dwie czynnoci, z ktrych obie s' w czasie przesz-ym, wwczas czynno8wczeniejsza #zdanie z na"#dem% musi by8 wyraona w czasie zaprzesz-ym &lusXuamper/ekt, a zdanie g-wne w czasie przesz-ym)mper/ekt lub #rzadziej% w &er/ekt, np!:
o Na'@d)mich in 1erlin an()0&mm)n 4ar= (in(ich so/ort ins Hotel!o "ie Aournalisten -ra'@)nmit den ?rbeiten, na'@d)msie den 1etrieb ")i'@/i(/ @a//)n!
C+.nn&2 4'+)2ni)1+a C+.nn&2 -5ni)1+a&er/ekt &rFsens #lub 7utur )%&lusXuamper/ekt )mper/ekt #lub &er/ekt%
R)0'1a '+a&4ni0aanFndern an " = zmienia8 w czymsich anpassen an ? = dostosowa8 si doappelieren an ? = zaapelowa8 doarbeiten an " = pracowa8 nadsich beteiligen an " = uczestniczy8 wdenken an ? = myle8 osich erinnern an ? = przypomina8 sobie co C kogoerkennen an " = rozpozna8 poerkranken an " = zachorowa8 na/ehlen an " = brakowa8 czegogewinnen an " = zyskiwa8 naglauben an = wierzy8 wgrenzen an = graniczy8 z
sich halten an ? = trzyma8 si czegohFngen an " = by8 przywi'zanym do kogosich gewGhnen an ? = przyzwyczai8 si doleiden an " = cierpie8 naliegen an " = zalee8 na C odlie/ern an ? = dostarcza8 komumangeln an " = brakowa8 czegosich rFchen an " = zemci8 si nascheitern an " = rozbija8 si oschreiben an ? = pisa8 dosterben an " = umrze8 nateilnehmen an " = bra8 udzia- w
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
29/33
/ragen nach = pyta8 ogrei/en nach = siga8 poriechen nach = pachnie8 czymru/en nach = wo-a8 kogosich richten nach = kierowa8 si czymschmecken nach = mie8 smak czegosich sehnen nach = tskni8 zastreben nach = d'y8 dosuchen nach = poszukiwa8 czego, kogo
")r
sich Frgern 6ber ? = z-oci8 si z powodusich au/regen 6ber ? = denerwowa8 si z powoduberichten 6ber ? = relacjonowa8 cosich beklagenCbeschweren 6ber ? = uskara8 si nadenken 6ber ? = s'dzi8 o czymdiskutieren 6ber ? = dyskutowa8 oentscheiden 6ber ? = decydowa8 oerzFhlen 6ber ? = opowiada8 osich /reuen 6ber ? = cieszy8 si zherrschen 6ber ? = panowa8 nadin/ormieren 6ber ? = in/ormowa8 oklagen 6ber ? = skaryc si nalachen 6ber ? = smia8 si znachdenken 6ber = zastanawia8 si nadschreiben 6ber ? = pisa8 osprechen 6ber ? = rozmawia8 osich unterhalten 6ber ? = rozmawia8 o
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
30/33
C+a&4ni0i m&'n) i ni)r)(ularn)
2r )n/initi< &rFsens #er% )mper/ekt &artizip)) Hil/s
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
31/33
S gie4en gie4t goss gegossen haben la8
O gleiten gleitet glitt geglitten sein sun'8, lizga8 si
Q graben grFbt grub gegraben haben kopa8
grei/en grei/t gri// gegri//en haben chwyta8
M haben hat hatte gehabt haben mie8
P halten hFlt hielt gehalten haben trzyma8
S@ hFngen hFngt hing gehangen haben wisie8
SN heben hebt hob gehoben haben podnie8
S9 hei4en hei4t hie4 gehei4en haben nazywa8 si
S hel/en hil/t hal/ gehol/en haben pomaga8
SS kennen kennt kannte gekannt haben zna8
SO klingen klingt klang geklungen haben brzmie8
SQ kommen kommt kam gekommen sein przychodzi8
S kGnnen kann konnte gekonnt haben mc
SM laden lFdt lud geladen haben -adowa8
SP lassen lFsst lie4 gelassen haben zostawi8
O@ lau/en lFu/t lie/ gelau/en sein biec
ON leiden leidet litt gelitten haben cierpie8
O9 leihen leiht lieh geliehen haben poycza8
O lesen liest las gelesen haben czyta8
OS liegen liegt lag gelegen haben lee8
OO l6gen l6gt log gelogen haben k-ama8
OQ messen misst ma4 gemessen haben mierzy8
O mGgen mag mochte gemocht haben lubi8
OM m6ssen muss musste gemusst haben musie8
OP nehmen nimmt nahm genommen haben bra8
Q@ nennen nennt nannte genannt haben nazywa8
QN raten rFt riet geraten haben radzi8
Q9 rei4en rei4t riss gerissen haben rwa8
Q reiten reitet ritt geritten sein jedzi8 konno
QS rennen rennt rannte gerannt sein pdzi8
QO riechen riecht roch gerochen haben w'cha8
QQ ru/en ru/t rie/ geru/en haben wo-a8
Q scha//en scha//t schu/ gescha//en haben stworzy8
QM scheiden scheidet schied geschieden haben dzieli8
QP scheinen scheint schien geschienen haben wierci8
@ schieben schiebt schob geschoben haben przesuwa8
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
32/33
N schie4en schie4t schoss geschossen haben strzela8
9 schla/en schlF/t schlie/ geschla/en haben spa8
schlagen schlFgt schlug geschlagen haben bi8
S schlie4en schlie4t schloss geschlossen haben zamyka8
O schmelzen schmilzt schmolz geschmolzen sein topnie8
Q schneiden schneidet schnitt geschnitten haben ci'8
schreiben schreibt schrieb geschrieben haben pisa8
M schreien schreit schrie geschrien haben krzycze8
P schweigen schweigt schwieg geschwiegen haben milcze8
M@ schwimmen schwimmt schwamm geschwommen sein p-ywa8
MN sehen sieht sah gesehen haben widzie8
M9 sein ist war gewesen sein by8
M senden sendet sandte gesandt haben wysy-a8
MS singen singt sang gesungen haben piewa8
MO sitzen sitzt sa4 gesessen haben siedzie8
MQ sprechen spricht sprach gesprochen haben mwi8
M springen springt sprang gesprungen sein skaka8
MM stechen sticht stach gestochen haben k-u8
MP stecken steckt stak gesteckt haben tkwi8
P@ stehen steht stand gestanden haben sta8
PN stehlen stiehlt stahl gestohlen haben kra8
P9 steigen steigt stieg gestiegen sein wznosi8 si
P sterben stirbt starb gestorben sein umiera8
PS stinken stinkt stank gestunken haben mierdzie8
PO streichen streicht strich gestrichen haben skrela8
PQ streiten streitet stritt gestritten haben k-ci8 si
P tragen trFgt trug getragen haben nie8
PM tre//en tri//t tra/ getro//en haben spotyka8
PP treiben treibt trieb getrieben haben pdzi8
N@@ trinken trinkt trank getrunken haben pi8
N@N tun tut tat getan haben czyni8
N@9
8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc
33/33
N@M wer/en wir/t war/ gewor/en haben rzuca8
N@P wiegen wiegt wog gewogen haben way8
NN@ wissen wei4 wusste gewusst haben wiedzie8
NNN wollen will wollte gewollt haben chcie8
NN9 ziehen zieht zog gezogen haben ci'gn'8
Top Related