Żydzi i Ukraińcy

10
Żydzi i Ukraińcy

description

Wielokulturowość na terenie gminy Grabowiec. Żydzi i Ukraińcy. Najważniejsze fakty:. Pierwsi Żydzi pojawili się w Grabowcu w 1570 roku. W pocz. XVII w., w Grabowcu mieszkało – 20 Żydów. Od XVIII w., Żydzi wykupują od Polaków tereny położone wokół rynku. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Żydzi i Ukraińcy

Page 1: Żydzi i Ukraińcy

Żydzi i Ukraińcy

Page 2: Żydzi i Ukraińcy

Najważniejsze fakty:• Pierwsi Żydzi pojawili się w Grabowcu w 1570 roku.• W pocz. XVII w., w Grabowcu mieszkało – 20 Żydów.• Od XVIII w., Żydzi wykupują od Polaków tereny

położone wokół rynku.• Żydzi czynnie popierają niepodległościowe dążenia

Polaków, przed wybuchem powstania styczniowego.• W 1869 r., w Grabowcu mieszkało 958 Żydów, na

1998 mieszkańców.

Page 3: Żydzi i Ukraińcy

Przed II wojną Grabowiec zamieszkiwało 2356 Żydów.

W 1932 r., istniały jeszcze dwie synagogi. Były dwa kirkuty: stary założony w 1720r., i nowy

czynny od 1891r. Na czele Gminy Wyznaniowej stał od 1916r. –

Aron Josef Szorn. Funkcję rzezaka od 1932r., pełnił Mendel Wajs. Przy gminie żydowskiej funkcjonowało od 1934r.,

7 chederów. Przy gminie żydowskiej funkcjonowała biblioteka

– Peretza, którą prowadził Fink Moszko – Kiwa.

Page 4: Żydzi i Ukraińcy

Struktura społeczeństwa i główne zajęcia ludności żydowskiej:

Przeważającą część społeczności żydowskiej stanowili drobni kupcy i biedota.

Głównym zajęciem był handel. Zajmowali się również rzemiosłem: szewcy,

krawcy, piekarze, rzeźnicy.

Page 5: Żydzi i Ukraińcy

Macewa z cmentarza żydowskiego z Grabowca

Jedyna zachowana macewa z nieistniejących cmentarzy żydowskich w Grabowcu.

Obecnie znajduje się w Regionalnej Izbie Pamięci.

Page 6: Żydzi i Ukraińcy

Organizacje i stowarzyszenia żydowskie w Grabowcu:

1. Stowarzyszenie Lineas Hacedec: od 1932r., prezes – Rachmil Klajner.

2. Stowarzyszenie Gemiłus – Chased: od 1938r., prezes – Judko Szpirer.

3. Związek Zawodowy Robotników Nieoficjalnych: od 1926r., prezes – Wajsztroch Hersz-Abe.

4. Związek Zawodowy Robotników Przemysłu Odzieżowego: od 1927r., Abram Nudel – przewodniczący.

5. Związek Kupców: 1925-31, Dawid Zynngier – prezes.6. Związek Rzemieślników: od 1925r., - Nuta Rachman –

prezes.

Page 7: Żydzi i Ukraińcy

Mniejszość ukraińska przed wybuchem II wojny

W latach trzydziestych gminę Grabowiec zamieszkiwało 1053 Ukraińców.

Największe skupisko Ukraińców to:- Bereść – 674 osób,- Wolica Uchańska – 100 osób,- Grabowiec – 60, - Wólka Tuczępska – 30. Od 1875 roku funkcjonowały trzy parafie prawosławne w

Grabowcu, Bereściu i Tuczępach. W latach dwudziestych XX wieku parafie prawosławne z

Grabowca i Tuczęp zostały zlikwidowane, a na ich miejsce utworzono kościoły katolickie.

Page 8: Żydzi i Ukraińcy

Mszał Prawosławny

Ten przepiękny prawosławny Ewangeliarz pisany cyrylicą, pochodzi z nieistniejącej cerkwi św. Kajetana w Grabowcu.

Obecnie można go zobaczyć w Regionalnej Izbie Pamięci.

Page 9: Żydzi i Ukraińcy

Stosunki polsko – ukraińskiePoczątkowo układały się dobrze, wiele wspólnych obrzędów

łączyło mieszkańców, zawierano mieszane małżeństwa, odwiedzano się w czasie świąt, na wsi posługiwano się językiem chachłackim, np. śpiewając piosenki „Ni szumy, ni hrymyt, drobny dyszcz tu idyt”. Zmarłych chowano na jednym cmentarzu w Grabowcu.

Pogorszenie stosunków nastąpiło w latach dwudziestych XX w., kiedy przekazano cerkiew św. Kajetana z Grabowca, katolikom.

Widoczne pogorszenie stosunków polsko – ukraińskich nastąpiło wraz ze wzrostem nastrojów nacjonalistycznych wśród Ukraińców.

Page 10: Żydzi i Ukraińcy

Stowarzyszenia i partie polityczne Ukraińców

1. Komunistyczna Partia zachodniej Ukrainy: od 1923r., Grzegorz Koźluk.

2. Stowarzyszenie kulturalno-oświatowe „Ridna Chata”: 1923-30, Grzegorz Koźluk, Grzegorz Marczuk.

3. Ukraińskie Włościańsko Robotnicze Zjednoczenie Sel – Rob: od 1929r., - Feliks Kozak.