ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na...

48
PRZEWODNIK DLA FIRM PARTNER MERYTORYCZNY ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM POLSKIM Informacje dla tych, którzy chcą się rozwijać

Transcript of ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na...

Page 1: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

PRZEWODNIK DLA FIRM

PARTNER MERYTORYCZNY

ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM POLSKIMInformacje dla tych, którzy chcą się rozwijać

Page 2: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

Materiał ma charakter reklamowy, dane w nim zawarte nie stanowią oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego, usługi doradztwa inwestycyjnego oraz udzielania rekomendacji dotyczących instrumentów fi nansowych lub ich emitentów w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami fi nansowymi, a także nie są formą świadczenia usług doradztwa podatkowego ani pomocy prawnej.

Page 3: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

3

FIRMA NIE TYLKO DLA ODWAŻNYCH . . . . . . . . . . . 4

REJESTRACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ . . . . . . 5

KODY PKD, NIP, REGON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

REJESTRACJA VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ZGŁOSZENIE DO ZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA . . . . . . . . . . . 17

LOKAL NA DZIAŁALNOŚĆ I ZASADY ROZLICZANIA WYDATKÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

NAZWA FIRMY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ . . . . . 29

KONTA FIRMOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

USŁUGI FINANSOWE DLA FIRM: LOKATY, KREDYTY, LEASING, FAKTORING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

LEASING CZY KREDYT? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

OFERTA UBEZPIECZEŃ DLA MAŁYCH FIRM . . . . . . . 43

ROZWIĄZANIA KSIĘGOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

SPIS TREŚCI

Page 4: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

4

„Pójście na swoje” robi się pod względem formalnym coraz prostsze, ale nie zmienia to faktu, że wcześniej trzeba wykonać solidną pracę. Zanim początkujący przedsiębiorca zdecyduje się udać do urzędu i założyć fi rmę, powinien swoje wyobrażenia skonfrontować z otoczeniem. Niestety, bardzo często okazuje się, iż – wydawałoby się – genialny pomysł jest już z sukcesem wdrażany przez kogoś innego, i to od dawna. Jak to sprawdzić? Najprostszym i najszyb-szym sposobem jest oczywiście internet, ale informacji o wielu, zwłaszcza małych, fi rmach może tam nie być. Można skorzystać z baz GUS czy innych rejestrów działalności gospodarczej, rów-nież za pośrednictwem internetu. Dla szczególnie opornych na technologie pozostają punkty doradztwa – działają choćby w ramach akademickich inkubatorów przedsiębiorczości czy lo-kalnych urzędów pracy. Dobrym źródłem informacji o konkurencji mogą też być działające wciąż w niektórych branżach lokalne organizacje, np. izby handlowe, cechy. Dokładne sprawdzenie, w jakim otoczeniu startujemy, jest konieczne, nawet jeśli otwieramy klasyczny lokal handlowy czy usługowy. W przypadku działalności usługowej lepiej zainwestować w droższy lokal w ruchliwym miejscu, niż liczyć na potencjalne oszczędności wynikające z niższego czynszu w miej-scu rzadko odwiedzanym. Nawet w przypadku punktów odbioru e-zakupów preferowane są atrakcyjne lokalizacje.Jednak nie umniejszając wcześniej wymienionych punktów, podstawą jest analiza kosztów. Jeśli konieczne okaże się zatrud-nienie pracownika, to trzeba pamiętać, że będzie on generował koszty nawet wtedy, gdy fi rma nie zarabia. Jeśli przedsiębiorca nie dysponuje więc kapitałem, aby przez jakiś czas do biznesu dokładać, nie ma sensu zaczynać działalności gospodarczej od rekrutacji załogi.

FIRMA NIE TYLKO DLA ODWAŻNYCH

Page 5: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

5

By osoba fi zyczna mogła prowadzić działalność gospodarczą, musi dopełnić formalności. Podstawowa to wypełnienie i złożenie wniosku do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).

GDZIE REJESTRUJE SIĘ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ?

Rejestracja możliwa jest w dowolnym urzędzie miasta, gminy lub dzielnicy.

CO TRZEBA ZROBIĆ, BY SIĘ ZAREJESTROWAĆ?

By rejestracja była skuteczna, należy wypełnić wniosek, który trafi a do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) – to rejestr przedsiębiorców. Wniosek można wypełnić na kilka sposobów: pisemnie lub przez internet.

CHCĘ WYPEŁNIĆ WNIOSEK PISEMNIE. CO MAM ZROBIĆ?

Gdy decydujemy się wypełnić wniosek w tradycyjnej, papierowej formie, trzeba liczyć się z koniecznością dostarczenia go do urzędu – osobiście lub za pośrednictwempoczty. W tym drugim przypadku koniecznie listem poleconym. Niezbędne jest też dołączenie do wniosku notarialnie poświadczonego podpisu. Wiąże się to z koniecznością złożenia wizyty u notariusza i z wydatkiem, notariusz pobierze bowiem opłatę zgodną z taksą notarialną. Po formularz wniosku należy albo pofatygować się osobiście do dowolnego urzędu, albo pobrać go ze strony fi rma.gov.pl.

REJESTRACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Page 6: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

6

JAK ZAREJESTROWAĆ SIĘ PRZEZ INTERNET?

Gdy zdecydujemy się wypełnić wniosek przez internet, mamy do wyboru kilka rozwiązań. Jeśli posiadamy bezpieczny podpis elektroniczny lub profi l zaufany ePUAP, możemy złożyć wniosek online. Jeśli nie posiadamy wspomnianych narzędzi, możemy wypełnić wniosek przez internet i w ciągu 7 dni potwierdzić go w dowolnym urzędzie miasta, gminy lub dzielnicy. By urzędnik nie miał problemów z odnalezieniem naszego wniosku, musimy zapamiętać kod weryfi kacyjny i podać go podczas wizyty w urzędzie. Niezależnie od tego, z którego rozwiązania korzystamy, wszystko załatwiamy na stronie https://prod.ceidg.gov.pl.

SKĄD WZIĄĆ PODPIS ELEKTRONICZNY?

Bezpieczny podpis elektroniczny można kupić w fi rmach świadczących usługi w tym zakresie, wpisanych do rejestru Ministerstwa Gospodarki. Cena różni się w zależności od długości ważności certyfi katu (rok lub dwa) i rodzaju urządzenia do składania podpisu (czytnik kart USB, token USB lub PCMCIA).

JAK ZAŁOŻYĆ PROFIL ZAUFANY EPUAP I DO CZEGO ON SŁUŻY?

Profi l zaufany to metoda potwierdzania tożsamości obywatela w systemach elektronicznej administracji (jest to odpowiednik bezpiecznego podpisu elektronicznego). Dzięki niemu można załatwiać sprawy w urzędzie bez konieczności osobistej wizyty.By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu, a następnie – w ciągu 14 dni – udać się do punktu potwierdzającego profi l, by potwierdzić tożsamość. Prościej uzyskać profi l, gdy ma się już podpis elektroniczny. Wystarczy zalogować się na platformie ePUAP (trzeba jednak mieć konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu i potwierdzić swoje dane za pomocą podpisu elektronicznego.

ILE KOSZTUJE REJESTRACJA W CEIDG?

Nic. Za wpis do rejestru nie są pobierane żadne opłaty.

Page 7: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

7

W KTÓRYM MOMENCIE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA ZOSTAJE ZAREJESTROWANA?

Wpis dokonywany jest nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu poprawnego wniosku do CEIDG.

CZY JEŚLI ZDECYDUJĘ SIĘ WYPEŁNIĆ WNIOSEK ONLINE, OTRZYMAM JAKIEŚ ZAŚWIADCZENIE POTWIERDZAJĄCE FAKT ZAREJESTROWANIA W CEIDG?

Zaświadczeniem o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej jest wydruk ze strony internetowej CEIDG.

OD KTÓREGO DNIA MAM PRAWO PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ, OD DNIA REJESTRACJI CZY DOPIERO OD KOLEJNEGO?

To przedsiębiorca decyduje, od którego dnia chce prowadzić działalność gospodarczą. Może podjąć ją już w dniu złożenia wniosku o wpis. Może też podjąć ją później – jeśli tylko zazna-czył we wniosku o wpis późniejszy dzień podjęcia działalności niż dzień złożenia wniosku (taka opcja jest możliwa). Przedsiębiorca musi jedynie pamiętać o tym, by data rozpo-częcia działalności nie była wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku o wpis do CEIDG.

CZY PRZY REJESTRACJI DO CEIDG TRZEBA PODAĆ NUMER RACHUNKU BANKOWEGO?

Nie. Takiego obowiązku nie ma, natomiast warto to zrobić od razu. W PKO Banku Polskim można założyć rachunek fi rmowy przed rozpoczęciem działalności oraz podać jego numer we wniosku. Rachunek będzie w pełni aktywny po dopełnieniu formalności związanych z rejestracją działalności. Rekomendowanejest założe nie fi rmowego rachunku bankowego do oddzielenia fi nansów osobistych i fi rmowych. Ewentualne opłaty związane z prowa dzeniem rachunku można wpisać w koszty prowadzenia fi rmy. Jeżeli przedsiębiorca zostanie podatnikiem VAT, posiadanie rachunku fi rmowego jest wymagane przez urzędy skarbowe.

Page 8: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

8

CZY JEŚLI KTOŚ ZAMIERZA PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ SEZONOWĄ, NP. TYLKO W WAKACJE SPRZEDAWAĆ PAMIĄTKI LUB LODY NAD MORZEM, TEŻ MUSI SIĘ REJESTROWAĆ W CEIDG?

Tak. Nie trzeba prowadzić fi rmy przez cały rok, by uzyskać status przedsiębiorcy. Warunkiem uznania określonych czynności za działalność gospodarczą jest bowiem ich zarobkowy, zorganizowany, ciągły charakter. W przypadku sezonowej działalności rozstrzygające jest nie to, że taka działalność trwa stosunkowo krótko (np. tylko w czasie wakacji), ale to, że dana osoba wykonuje wówczas powtarzalne czynności w celu osiągnięcia dochodu, w związku z czym jej działalność ma w tym okresie ciągły charakter.

Page 9: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

9

We wniosku do CEIDG muszą się znaleźć różne dodatkowe informacje, np. o kodach określających rodzaj wykonywanej przez nas działalności gospodarczej (PKD). Nie ma natomiast potrzeby samodzielnego starania się o NIP czy REGON.

CZY MUSZĘ USTALIĆ KOD PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI, TZW. PKD?

Tak. Przedsiębiorca musi podać kod (lub kody) PKD podczas wypełniania wniosku. PKD, czyli Polska Klasyfi kacja Działalności, to zestaw kodów, którymi przedsiębiorca określa rodzaj wykonywanej działalności. We wniosku do CEIDG przedsiębiorca podaje kod działalności głównej (czyli tej, która przeważa) oraz kody pozostałej działalności gospodarczej (czyli inne czynności, które ma zamiar wykonywać, a które nie są działalnością główną).Kody PKD można sprawdzić na stronie Ministerstwa Gospodarki biznes.gov.pl/tabela-pkd/.

CZY RAZ PODANE KODY PKD MOŻNA ZMIENIĆ?

Tak. Zakres prowadzonej działalności zawsze można rozszerzyć lub zawęzić, a nawet zmienić profi l działalności. W takim przypadku trzeba zaktualizować dane podane we wniosku do CEIDG.

CZY MUSZĘ MIEĆ NIP, ZANIM WYPEŁNIĘ WNIOSEK DO CEIDG?

Nie. Po zarejestrowaniu wniosku NIP zostanie nadany automatycznie.

KODY PKD, NIP, REGON

Page 10: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

10

KOMU POTRZEBNY JEST REGON?

REGON to numer statystyczny nadawany przez Główny Urząd Statystyczny. Nie ma jednak potrzeby, by przedsiębiorca wystę-pował o jego nadanie samodzielnie, gdyż wniosek o rejestrację w CEIDG przekazywany jest automatycznie do innych urzędów w celu nadania niezbędnych numerów, w tym też REGON. Osoby wpisane do rejestru REGON na podstawie danych z wniosku, który trafi ł do CEIDG, otrzymują informację o numerze identyfi kacyjnym REGON za pomocą wyszukiwarki CEIDG. Jeśli zaistnieje konieczność posiadania zaświadczenia o numerze REGON, przedsiębiorca powinien złożyć wniosek o jego wydanie w urzędzie statystycznym właściwym ze względu na adres zamieszkania.

Page 11: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

11

Każdy sam powinien sprawdzić, czy musi zarejestrować się jako podatnik VAT. I sam dopełnić formalności.

CZY KAŻDA OSOBA, KTÓRA CHCE PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ, POWINNA SIĘ ZAREJESTROWAĆ JAKO PODATNIK VAT?

Nie każda. Jeśli ktoś zamierza prowadzić działalność w zakresie,który jest zwolniony z VAT, nie ma obowiązku rejestrowania się jako podatnik VAT. Z prostej przyczyny: zawsze będzie wysta wiał faktury ze stawką VAT ZW (zwolniony), a to znaczy, że nie będzie miał prawa do odliczenia VAT z faktury. Nie jest więc mu potrzebny status podatnika VAT. Listę zwolnień przedmiotowych (czyli z uwagi na rodzaj prowadzonej dzia-łalności) zawiera art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wymienia on m.in. dostawę gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów czy świadczenie usług przez techników dentystycznych w ramach wykonywania ich zawodu.Jako podatnik VAT nie muszą też od razu rejestrować się ci przed siębiorcy, którzy choć prowadzą działalność opodatko-waną, to – przynajmniej przez jakiś czas – przynajmniej przez jakiś czas – – nie przekroczą limitu – nie przekroczą limitu –sprzedaży, który uprawnia do zwolnienia. Wynosi on 150 tys. zł.Trzeba jed nak pamiętać, że ze zwolnienia nie każdy może skorzystać. Prawa do niego nie mają m.in. podatnicy świad-czący usługi prawnicze, jubilerskie czy doradcze (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin), nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na teryto-rium kraju czy dokonujący dostaw terenów budowlanych i nowych środków transportu*.

* Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

REJESTRACJA VAT

Page 12: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

12

CZY DO REJESTRACJI POTRZEBNY JEST WNIOSEK?

Tak. Podatnik, który się rejestruje, wypełnia wniosek VAT-R (formularz wniosku można wydrukować ze strony Ministerstwa Finansów fi nanse.mf.gov.pl/vat/formularze lub pobrać w urzędzie skarbowym).

KIEDY TRZEBA ZŁOŻYĆ FORMULARZ VAT-R?

Formularz należy złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub usług objętych VAT.

ILE KOSZTUJE REJESTRACJA?

Nic. Wniosek od 2015 r. jest wolny od opłat.

Page 13: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

13

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega ubez-pieczeniom społecznym, a to oznacza, że jest zobowiązana do dopełnienia konkretnych formalności w Zakładzie UbezpieczeńSpołecznych.

CZY MUSZĘ SIĘ ZGŁOSIĆ JAKO PŁATNIK SKŁADEK?

Rozpoczynający działalność gospodarczą zgłasza siebie jako płatnika poprzez wniosek o wpis do CEIDG. ZUS, na podstawie danych przekazanych do CEIDG, sporządzi za przedsiębiorcę dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek. Płatnik ma możli-wość ich weryfi kacji.

CZY JEŚLI ZUS SPORZĄDZI DOKUMENTY ZGŁOSZENIOWE PŁATNIKA SKŁADEK, PRZEDSIĘBIORCA MA JESZCZE PRZYGOTOWYWAĆ JAKIEŚ DOKUMENTY?

Tak. W ciągu 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń (czyli od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej) może przystąpićdo odpowiednich ubezpieczeń w ZUS. Do objęcia ubezpieczeniemtrzeba też zgłosić pracowników (jeśli przedsiębiorca będzie takich zatrudniał).

JAKIM UBEZPIECZENIOM PODLEGA OSOBA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ?

Przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym (emery-talnemu, rentowym i wypadkowemu) obowiązkowo, choro-bowemu zaś – dobrowolnie. Obowiązkowo podlega również ubezpieczeniu zdrowotnemu. Może się jednak okazać, że jeśliposiada się więcej niż jeden tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega się ubezpieczeniu społecznemu rolników, albo

ZGŁOSZENIE DO ZUS

Page 14: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

14

posiada uprawnienia do emerytury lub renty innej niż z tytułu niezdolności do pracy, to z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie podlega się ubezpieczeniom społecznym. Szczegółowych informacji należy szukać na stronie zus.pl.

CZY DO UBEZPIECZEŃ PRZEDSIĘBIORCA ZGŁASZA RÓWNIEŻ CZŁONKÓW RODZINY, NP. MAŁŻONKA I DZIECI?

Tak, jeśli nie mają innego tytułu do ubezpieczenia (czyli np. pracy na etacie, umowie-zleceniu czy własnej działalności gospodarczej).

JAK ROZLICZAĆ I OPŁACAĆ SKŁADKI?

Osoba prowadząca jednoosobową działalność rozlicza się, przekazując do ZUS jedynie deklarację rozliczeniową (ZUS DRA), w której wskazuje składki, jakie zobowiązana jest opłacić za dany miesiąc. Dokument rozliczeniowy składa za każdy miesiąc, w którym prowadzona była działalność (chociażby przez jeden dzień). Jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników, składa deklarację rozliczeniową (ZUS DRA) i imienne raporty miesięczne za pracowników.Gdy przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie, powinien robić to w terminie do 10. dnia następnego miesiąca. Gdy opłaca je za siebie oraz za osobę współpracu-jącą lub za zatrudnionych pracowników, powinien zrobić to do 15. dnia następnego miesiąca.

CZY ZAWSZE TRZEBA SKŁADAĆ DEKLARACJĘ ROZLICZENIOWĄ?

Nie zawsze. Przedsiębiorca nie musi składać deklaracji za kolejne miesiące, jeśli nie zmieniły się dane wykazane w ostatnio złożonej deklaracji. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest natomiast opłacanie składek za kolejne miesiące, i to w prawidłowej wysokości.

ILE WYNOSZĄ SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA?

Przedsiębiorca płaci na ubezpieczenia społeczne 19,52 proc. podstawy wymiaru, na rentowe – 8 proc., na chorobowe – 2,45 proc., a na wypadkowe od 1 kwietnia 2015 r. – 1,80 proc. Podstawę wymiaru stanowi kwota zadeklarowana, nie

Page 15: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

15

niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, podstawę wymiarustanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 75 proc. prze-ciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsię-biorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatamiz zysku. Nowa minimalna podstawa wymiaru składki, a tym samym również wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne,obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Warto pamiętać, że jeśli działalność gospodarczą prowadzi się przez część miesiąca lub przedsiębiorca jest niezdolny do pracy (nawet jeśli z tego tytułu pobiera zasiłek z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego), składki na to ubezpieczenienie zmniejsza się proporcjonalnie – płaci się ją w pełnej wysokości.

CZY TO PRAWDA, ŻE PRZEDSIĘBIORCA MUSI PŁACIĆ SKŁADKĘ NA FUNDUSZ PRACY?

Tak. Osoby prowadzące jednoosobowo działalność gospodarcząi podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym są zobowiązane do opłacania za siebie składki na Fundusz Pracy. Obowiązku tego nie ma dopiero po osiągnięciu55. roku życia w przypadku kobiet i 60. w przypadku mężczyzn.Wysokość składki wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru.

CZY MOGĘ NA POCZĄTKU PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PŁACIĆ NIŻSZE SKŁADKI? JAK DŁUGO?

W ciągu pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej można płacić składki na preferencyjnych warunkach. Możliwość taka istnieje jednak tylko dla tych osób, które spełniają konkretne warunki:• ważne jest, by w okresie 60 miesięcy kalendarzowych

przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadzić innej pozarolniczej działalności gospodarczej,

• nie można też wykonywać (ani teraz, ani w przeszłości) działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym dana osoba świadczyła w ramach stosunku pracy lub

Page 16: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

16

spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres prowadzonej obecnie działalności gospodarczej.

Gdy spełnione są wymienione warunki, podstawę wymiaru składek stanowi dla takich osób zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W JAKI SPOSÓB NALEŻY OPŁACAĆ SKŁADKI?

Płaci się je na wskazane przez ZUS rachunki bankowe w formie bezgotówkowej, odrębnie na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy.

JAK PRZEKAZYWAĆ DOKUMENTY UBEZPIECZENIOWE DO ZUS?

Jest kilka możliwości. Dokumenty można przekazywać albo drogą elektroniczną, korzystając z aplikacji e-Płatnik na stronie pue.zus.pl lub platnik.info.pl, albo z aktualnej wersji programu Płatnik. Można je też przekazać w formie papierowej – bezpośrednio w terenowej jednostce ZUS lub za pośrednic-twem poczty.

CO GROZI OSOBIE, KTÓRA SPÓŹNIA SIĘ Z OPŁACENIEM SKŁADKI W TERMINIE LUB ROBI TO PO TERMINIE?

Musi liczyć się z ustaniem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, koniecznością złożenia korekt dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych, a także z brakiem zaewidencjonowania składek na ubezpieczenia społeczne. Są też inne konsekwencje: brak prawa do zasiłku chorobowe-go, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyj-nego. Inną konsekwencją jest naliczenie odsetek za zwłokę i ewentualne nałożenie przez ZUS dodatkowych opłat.

CO MAM ZROBIĆ, JEŚLI MAM WĄTPLIWOŚCI, CZY POWINIENEM PŁACIĆ SKŁADKI NA ZUS?

Najlepiej przygotować wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji. Wniosek podlega opłacie.

Page 17: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

17

Przedsiębiorcy muszą płacić podatki. Dlatego we wniosku do CEIDG określają wybór formy opodatkowania. Podają też informację, czy będą płacili zaliczki co miesiąc czy co kwartał. Trzeba też zdecydować się na formę ewi-dencjonowania kosztów, zwykle przedsiębiorcy wybierają podatkową księgę przychodów i rozchodów.

JAK SPRAWDZIĆ, KTÓRA FORMA OPODATKO-WANIA BĘDZIE NAJKORZYSTNIEJSZA?

Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi. Najlepiej przepro-wadzić obliczenia, które pozwolą przedsiębiorcy zorientowaćsię, czy wybrany sposób rozliczenia jest rzeczywiście lepszy od zapłaty podatku według stawek ze skali podatkowej. W tym celu warto spróbować oszacować dochody, jakie możnaosiągnąć, oraz koszty ich uzyskania, a potem obliczyć podatek. Te proste rachunki wiele powiedzą i warto je przeprowadzić. To dlatego, że wybranej formy opodatkowania nie da się zmienić w trakcie roku. Możliwe będzie to dopiero w kolejnym roku.

CZY KONIECZNIE MUSZĘ WYBIERAĆ JAKĄŚ FORMĘ OPODATKOWANIA?

Nie. Jeśli przedsiębiorca nie zdecyduje się na wybór innych form rozliczania z fi skusem (lub przegapi termin, w ciągu którego może to zrobić), będzie płacił podatek według skali.

CO MOGĘ ZYSKAĆ, JEŚLI BĘDĘ PŁACIŁ PODATEK WEDŁUG SKALI?

Przy tej formie rozliczenia przedsiębiorca może przychód pomniejszyć o koszty jego uzyskania. Ma też prawo do odliczaniastrat (gdy takie ponosi). Może też korzystać z ulg podatkowych

WYBÓR FORMY OPODATKOWA-NIA

Page 18: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

18

(np. na dzieci) albo – gdy spełnione są stawiane przez ustawę o podatku dochodowym od osób fi zycznych warunki – rozliczyć się jako samotny rodzic lub wspólnie z małżonkiem. Pewną niewygodą jest konieczność prowadzenia ewidencji (podatkowa księga przychodów i rozchodów lub księga rachunkowa), co dla początkującego przedsiębiorcy może być sporym wyzwaniem. Rozliczając się na zasadach ogólnych,podatnik musi samodzielnie obliczać miesięczną lub kwartalnązaliczkę na podatek i wpłacać ją do urzędu skarbowego bez obowiązku składania deklaracji.

DLA KOGO MOŻE BYĆ KORZYSTNY PODATEK LINIOWY ZE STAWKĄ 19 PROC.?

Stawka liniowa nie jest – w każdym przypadku – opłacalną formą opodatkowania. Wprawdzie podatnik, tak jak przy opodatkowaniu według skali podatkowej, może pomniejszyć przychód o koszty jego uzyskania. Jeśli jednak wybrał opodat-kowanie dochodów z działalności gospodarczej według jednolitej 19-proc. stawki podatku, to ze swoich dochodów nie może się rozliczać wspólnie z małżonkiem ani na zasa-dach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.Przy opodatkowaniu dochodu z działalności gospodarczej nie może też korzystać z ulgi na dzieci. Od dochodu może odliczyć tylko zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, a od podatku zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Podatnik opłacający podatek liniowy skorzysta z ulg jedynie wtedy, gdy – poza dochodami objętymi stawką 19 proc. – uzyska jeszcze inne, opodatkowane na zasadach ogólnych (czyli według skali podatkowej). Wtedy, rozliczając się z nich, będzie mógł uwzględnić ulgi.Trzeba też pamiętać, że stawka liniowa jest korzystniejsza od zasad ogólnych, ale tylko pod warunkiem osiągania dochodów w wysokości powodującej opodatkowanie 32-proc. PIT (czyli ponad 85 528 zł rocznie). Do tej kwoty przedsiębiorcy opodatkowani liniowo płacą wyższą daninę (19 proc. zamiast 18 proc.) i nie korzystają z kwoty zmniej-szającej podatek (556,02 zł). Próg opłacalności jest więc dużo wyższy niż 85 528 zł rocznie.

Page 19: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

19

CZY MOGĘ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ I ŚWIADCZYĆ USŁUGI DORADCZE OPODATKOWANE STAWKĄ LINIOWĄ, BĘDĄC JEDNOCZEŚNIE CZŁONKIEM ZARZĄDU SPÓŁKI?

Tak. Usługi doradcze można rozliczać w ramach działalności gospodarczej, osiągając jednocześnie przychody z zarządzaniaopodatkowane poza fi rmą. Z ustawy o PIT wynika, że te drugie zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (są rozliczane według skali, czyli przy wysokich zarobkach32-proc. podatkiem). Dlatego menedżerowie, którym zależy na 19-proc. stawce liniowej, rozdzielają swoje obowiązki na czynności zarządcze i pozostałe. Oczywiście muszą je precy-zyjnie podzielić i racjonalnie ustalić proporcje wynagrodzenia.

SPEŁNIAM WARUNKI UPRAWNIAJĄCE DO WYBORU RYCZAŁTU EWIDENCJONOWANEGO, ALE PODOBNO MOJE DOCHODY NIE MOGĄ PRZEKROCZYĆ 150 TYS. EURO. CZY TO PRAWDA?

Tak. Z tej formy opodatkowania mogą skorzystać podatnicy,którzy osiągnęli przychody w wysokości nieprzekraczającej równowartości 150 tys. euro, przeliczonej na złote według średniego kursu NBPśredniego kursu NBP.średniego kursu NBP

DLA KOGO OPŁACALNY JEST RYCZAŁT EWIDENCJONOWANY?

Dla osób, które nie ponoszą wysokich kosztów prowadzenia biznesu. Przy ryczałcie ewidencjonowanym podatek obliczany jest od przychodu (nie ma możliwości odliczenia kosztów podatkowych, dlatego jest to dobra forma rozliczenia dla fi rm, które mają takie koszty na niewielkim poziomie). Ta forma opodatkowania wymaga jednak prowadzenia ewidencji, a także wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych, ewidencji wyposażenia oraz dowodów zakupu towarów.

ILE WYNOSI STAWKA RYCZAŁTU EWIDENCJONOWANEGO?

Nie ma jednej uniwersalnej. Stawka zależy od rodzaju wyko-nywanej działalności. Wynosi:• 20 proc. – od przychodów osiąganych w zakresie wolnych

Page 20: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

20

zawodów (zgodnie z ustawą o zryczałtowanych formach opodatkowania wolnym zawodem jest wykonywanie osobiście działalności przez lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udziela-niu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest wykony-wana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyj-nych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fi zycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarol-niczej działalności gospodarczej; za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, zleceń, o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu),

• 17 proc. – m.in. od świadczenia usług pośrednictwa w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych i furgone-tek prowadzonej przez internet, parkingowych, związanych z zakwaterowaniem, z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego, zarządzania nieruchomościami na zlecenie czy usług świadczonych przez agencje pracy tymczasowej,

• 8,5 proc. – od przychodów z działalności usługowej czy np. od prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu albo uzyskanej przez kolpor-tera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy,

• 5,5 proc. – m.in. od przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,

• 3 proc. – m.in. od przychodów z działalności gastronomicznej(z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.) czy z działalności usługowej w zakresie handlu.

CZY KAŻDY MA PRAWO WYBRAĆ RYCZAŁT EWIDENCJONOWANY?

Nie każdy zainteresowany może się zdecydować na opłacanieryczałtu. W odniesieniu do niektórych podatników przepisy tego zabraniają. Opodatkowania ryczałtem nie stosuje się m.in. do:• opłacających kartę podatkową,• korzystających z okresowego zwolnienia od podatku

dochodowego,• osiągających w całości lub w części przychody z: prowadzenia

aptek, działalności w zakresie udzielania pożyczek pod

Page 21: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

21

zastaw (prowadzenie lombardów), działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych, prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w ustawie o zryczałtowanych formach opodatkowania, świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o zryczałtowanych formach opodatkowania, działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,

• podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowympo roku, w którym nastąpiła zmiana z działalności wykonywanej samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem, w formie spółki z małżonkiemna działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków, samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka – jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na zasadach ogólnych,

• rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy wykonywał w ramachstosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynnościwchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.

CZY TO PRAWDA, ŻE NAJPROSTSZĄ FORMĄ OPODATKOWANIA JEST KARTA PODATKOWA?

Tak. Podatnicy rozliczający się w ten sposób są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowychoraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Mają jednak obowiązek wydania (na żądanie klienta) rachunku i faktury stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi.

KTO MOŻE WYBRAĆ KARTĘ PODATKOWĄ?

Jest ona zarezerwowana tylko dla niektórych profesji. Na tę formę rozliczenia wolno zdecydować się np. przedsię-biorcom prowadzącym myjnie samochodowe, szewcom, szklarzom, tapicerom, malarzom, fryzjerom czy kominiarzom. Aby rozliczać się w formie karty podatkowej, podatnik musi spełnić określone warunki. Chodzi o to, by:• prowadząc działalność, nie korzystał z usług innych fi rm

(z wyjątkiem usług specjalistycznych), a także nie zatrudniał osób na umowę-zlecenie i umowę o dzieło do wykonywa-

Page 22: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

22

nia prac związanych z jego działalnością; może natomiast zatrudniać osoby na umowę o pracę; musi tylko pamiętać o limitach zatrudnienia przy poszczególnych rodzajach działalności (określa je ustawa o zryczałtowanych formach opodatkowania),

• współmałżonek podatnika nie prowadził działalności gospodarczej w tym samym zakresie co on (dozwolone jest natomiast, aby współmałżonek pracował razem z nim).

JAKICH FORMALNOŚCI DOPEŁNIĆ, BY MÓC WYBRAĆ FORMĘ OPODATKOWANIA W POSTACI KARTY PODATKOWEJ?

Jeżeli przedsiębiorca chce płacić podatek dochodowy w formie karty podatkowej, to do 20 stycznia roku podatko-wego lub przed rozpoczęciem działalności musi złożyć naczel-nikowi właściwego urzędu skarbowego wniosek o opodatkowanie w tej formie (służy do tego specjalny formularz PIT-16). Może też dołączyć informację o wyborze tej formy opodatkowania do wniosku o wpis do CEIDG. Naczelnik po rozpatrzeniu wniosku wyda decyzję ustalającą wysokość podatku na dany rok lub decyzję odmowną, jeżeli stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowaniaw tej formie. Od decyzji naczelnika wolno się odwołać do dyrektora izby skarbowej w ciągu 14 dni od jej doręczenia.

CZY WNIOSEK O WYBÓR KARTY PODATKOWEJ TRZEBA SKŁADAĆ CO ROKU?

Nie. Jeśli przedsiębiorca chce wybrać formę opodatkowania w postaci karty podatkowej, a podane w pierwszym wniosku dane nie uległy zmianie, nie musi ponownie składać wniosku.

OD CZEGO ZALEŻY WYSOKOŚĆ KARTY PODAT-KOWEJ?

Wysokość karty podatkowej zależy od: • rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, • liczby zatrudnionych pracowników, • liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której prowa-

dzona jest działalność. To zatem, jak duży podatek płaci przedsiębiorca, nie zależy od wysokości uzyskanego przez niego zysku z działalności.

Page 23: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

23

CZY JEŚLI ROZPOCZNĘ DZIAŁALNOŚĆ W CIĄGU ROKU W POŁOWIE MIESIĄCA, TO MUSZĘ PŁACIĆ PODATEK W POSTACI KARTY PODATKOWEJ ZA CAŁY MIESIĄC?

Nie. W razie rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatko-wego podatek w formie karty podatkowej za okres od dnia rozpoczęcia działalności do końca pierwszego miesiąca po-biera się w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień działalności.

CZY O WYBORZE FORMY OPODATKOWANIA TRZEBA POWIADOMIĆ URZĄD SKARBOWY?

Tak. Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku robi to do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęciatej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Natomiast podatnik, który już prowadzidziałalność, a jedynie chce zmienić formę rozliczania z fi skusem(np. z zasad ogólnych na stawkę liniową), odpowiednie oświadczenie składa do 20 stycznia roku podatkowego.

W STYCZNIU ZAŁOŻYŁEM FIRMĘ. CZY MUSZĘ PŁACIĆ FISKUSOWI ZALICZKI NA PODATEK DOCHODOWY CO MIESIĄC, CZY MOGĘ TO ROBIĆ RAZ NA KWARTAŁ?

Odprowadzanie zaliczek co miesiąc to podstawowa metoda rozliczania się z fi skusem w trakcie roku. Naliczamy je od dochodu. Trzeba więc co miesiąc zsumować przychody, odjąć od nich koszty i wyliczyć podatek (według skali lub liniowy). Osoby fi zyczne pomniejszają go o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, ale nie całą, tylko w wysokości 7,75 proc. podstawywymiaru.Zaliczkę wpłacamy do 20. dnia następnego miesiąca (za grudzień można jej nie odprowadzać, jeśli do 20 stycznia złożymy roczne rozliczenie). Ale dopiero wtedy, gdy dochód przekroczy kwotę niepowodującą obowiązku zapłaty podatku (3091 zł). Można go pomniejszyć o ulgi albo straty z lat poprzednich. O tej formie rozliczenia nie trzeba informować fi skusa.Przedsiębiorca może jednak odprowadzać zaliczki co kwartał. Ten wariant przysługuje podatnikom rozpoczynającym działalność oraz tzw. małym podatnikom. Finansowo wyjdzie tak samo jak przy zaliczkach miesięcznych, pamiętajmy

Page 24: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

24

jednak, że przy kwartalnym rozliczeniu rzadziej płacimy fi skusowi. Zaliczki kwartalne liczymy narastająco, czyli od dochodu osiągniętego od początku roku. Do urzędu wpłacamy różnicę między wyliczonym podatkiem a sumą zaliczek za poprzedni okres. Trzeba to zrobić do 20. dnia miesiąca przypadającego po rozliczanym kwartale (także do 20 stycznia następnego roku, chyba że do tego czasu rozliczymy roczny podatek).O wyborze kwartalnego rozliczenia trzeba poinformować urząd skarbowy. W kolejnych latach nie trzeba już tego robić, chyba że zmienia się zasady odprowadzania zaliczek.

Page 25: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

25

Każda fi rma powinna mieć swoją siedzibę. Może być to nawet lokal, który po godzinach urzędowania służy jako dom lub mieszkanie przedsiębiorcy. Nie musi być też jego własnością. Może być wynajęty lub użyczony. Niektóre wydatki ponoszone na jego utrzymanie można zaliczyć do kosztów podatkowych prowadzonej działalności.

JAKIE MIEJSCE WSKAZUJE SIĘ JAKO TO, W KTÓRYM PROWADZI SIĘ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ?

• miejsce prowadzenia działalności określa się poprzez wska-zanie adresu (czyli nazwa ulicy, numer budynku czy miesz-kania). Może to być też nietypowe miejsce (np. pawilon o konkretnym numerze we wskazanej galerii handlowej),

• miejscem prowadzenia działalności nie zawsze jest też miejsce, w którym wykonywana jest usługa. Hydraulik nie wskaże adresów domów, w których dokonuje napraw, ale lokal, w którym przechowuje narzędzia.

CZY UMOWA NAJMU MUSI BYĆ ZAWARTA W FORMIE PISEMNEJ? ZNAJOMY CHCE MI WYNA-JĄĆ LOKAL, W KTÓRYM BĘDĘ PROWADZIŁ DZIA-ŁALNOŚĆ, ALE NIE CHCE PODPISYWAĆ UMOWY.

Umowa nie musi być sporządzana w formie pisemnej, ale dla obu stron (i najemcy, i wynajmującego) będzie bezpieczniej, jeśli jej postanowienia zostaną spisane. W razie jakichkolwiek wątpliwości będzie można powołać się na treść umowy. Poza tym umowa najmu nieruchomości czy lokalu na czas dłuższy niż rok powinna być stwierdzona pismem (w razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony).

LOKAL NA DZIAŁALNOŚĆ I ZASADY ROZLICZANIA WYDATKÓW

Page 26: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

26

O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY SPORZĄDZANIU UMOWY?

O tym, aby w jej treści wpisać cel, w jakim jest zawierana. Jeśli tego nie zrobimy, może to spowodować po pewnym czasie przeróżne komplikacje. Powody są często banalne. Załóżmy, że wynajmujemy lokal na prowadzenie działalności gospodarczej, a po kilku dniach okazuje się, że jest do tego nieprzydatny. Co wtedy? Jeśli z umowy nie wynika, w jakim celu lokal wynajęliśmy, niewiele zrobimy. Wynajmujący będzie mógł się bronić przed naszymi pretensjami, twierdząc, że nic nie wiedział o tym, że chcemy w lokalu prowadzić fi rmę. Dlatego lepiej, aby odpowiedni zapis znalazł się w treści umowy.

CZY W UMOWIE WARTO WPISYWAĆ, JAK OBLICZANY JEST CZYNSZ NAJMU?

Tak, w umowie trzeba określić, ile wynosi czynsz albo w jaki sposób będzie obliczany. Warto zadbać również o to, aby wynajmujący nie zaskakiwał nas zbyt częstymi podwyżkami.

CZY JEŚLI TEŚCIOWA CHCE UŻYCZYĆ MI SWOJEGO MIESZKANIA NA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ, POWINIENEM SPISAĆ Z NIĄ UMOWĘ?

Samą umowę użyczenia wolno zawrzeć w dowolnej formie, czyli zarówno ustnie, jak i na piśmie. Z oczywistych względów wiadomo, że większą gwarancję daje umowa stwierdzona pismem.

CZY TO PRAWDA, ŻE JEŚLI BĘDĘ PROWADZIŁ DZIAŁALNOŚĆ W UŻYCZONYM OD KOLEGI LOKALU, BĘDĘ MUSIAŁ ZAPŁACIĆ OD TEGO PODATEK W URZĘDZIE SKARBOWYM?

Tak. Nieodpłatne udostępnienie lokalu może dla przedsiębiorcyoznaczać niekorzystne skutki podatkowe. Może bowiem stanowić nieodpłatne świadczenie, które zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fi zycznych stanowi przychód z działalności gospodarczej. Tylko gdy lokalu użycza przedsię-biorcy najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, rodzice, dziadkowie,brat, siostra, ciotki, wujowie, mąż wnuczki itp.), umowa nie będzie opodatkowana. Natomiast gdy lokal nieodpłatnie

Page 27: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

27

udostępnia ktoś inny (spoza I i II grupy podatkowej w rozu-mieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn), przedsiębiorca uzyskuje z tego tytułu przychód w wysokości rynkowej wartości czynszu najmu lokalu. Oznacza to, że choć nie płaci za najem lokalu, to darmowe udostępnienie mu go stanowi przychód, od którego musi zapłacić podatek, jak od innych przychodów.

CHCĘ ZAŁOŻYĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ I ZAREJESTROWAĆ JĄ WE WŁASNYM MIESZKANIU. JEDEN POKÓJ PRZEZNACZĘ NA BIURO. CZY BĘDĘ MÓGŁ ODLICZYĆ ZWIĄZANE Z NIM WYDATKI?

Wydatki związane z siedzibą fi rmy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Oczywiście tylko wtedy, gdy przed-siębiorca rozlicza się według skali albo płaci podatek liniowy. Jeśli zdecydował się na ryczałt albo kartę, to nie ma możliwościodliczania kosztów. Wydatki na mieszkanie trzeba rozliczyćproporcjonalnie. Podatkowym kosztem będą tylko te, które przypadają na fi rmową część lokalu. W ten sposób możemy rozliczyć np. czynsz albo opłaty za energię.Przy rozliczaniu wydatków w przypadku działalności prowadzonej w domu (lub mieszkaniu) obowiązują te same zasady co przy rozliczaniu pozostałych wydatków. Odliczeniu podlegają wszelkie wydatki, które mają związek z przychodem uzyskiwanym przez przedsiębiorcę z tytułu prowadzonej działalności i nie są wprost wykluczone przez przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fi zycznych.

CZY MOŻNA ODLICZYĆ KOSZTY NAJMU LOKALU PRZEZNACZONEGO DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI, KTÓRY NIE NALEŻY DO PRZEDSIĘBIORCY, ALE NP. ZOSTAŁ WYNAJĘTY?

Tak. Przepisy nie przewidują tu żadnych przeszkód.

Page 28: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

28

Niektórzy, zanim zarejestrują działalność, mają już pomysł, pod jaką nazwą ją prowadzić.

CZY MOGĘ DOWOLNIE NAZWAĆ FIRMĘ, POD KTÓRĄ CHCĘ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ?

Nie. W myśl przepisów kodeksu cywilnego fi rma przedsiębiorcypowinna się odróżniać dostatecznie od fi rm innych przedsię-biorców prowadzących działalność na tym samym rynku.Firma (nazwa) nie może też wprowadzać w błąd, w szczególnościco do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności, miejsca działalności oraz źródeł zaopatrzenia.Największe ograniczenia formalne dotyczą indywidualnej działalności. Firmą osoby fi zycznej jest jej imię i nazwisko. To jest element, który musi się znaleźć w nazwie. Nie wyklucza to jednak włączenia do fi rmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. W szczególności mogą to być słowa abstrakcyjne. Przykładowofi rmą osoby fi zycznej nazywającej się Jan Kowalski będzie „Jan Kowalski”. Ponieważ nazwę wolno rozszerzyć, może to być np. „Jan Kowalski – rękodzieło”, „Jan Kowalski – autonaprawa”, „Jan Kowalski – Piękna Brama”. Chodzi tu o pełną (urzędową)nazwę. Przedsiębiorca musi jej użyć w ewidencji działalności(inaczej działalności nie uda się zarejestrować), należy ją podawać we wszystkich ofi cjalnych dokumentach, np. wystawiając fakturę, wpisując ją na umowach. Ale już na co dzień pełną nazwą nie trzeba się posługiwać. Zresztą w CEIDG można podać dodatkowo skróconą nazwę działalności.Nazwę fi rmy można skorygować, ale nie można z niej usunąć imienia i nazwiska, bo są to elementy obligatoryjne.

NAZWA FIRMY

Page 29: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

29

Przedsiębiorca, któremu nie wiedzie się w biznesie, może zawiesić prowadzoną działalność gospodarczą. Nie każdy jednak, lecz tylko ten, który nie zatrudnia pracowników.

CZY O ZAWIESZENIU DZIAŁALNOŚCI TRZEBA KOGOŚ INFORMOWAĆ?

Tak. Konieczny jest wniosek. Składa się go na piśmie właściwemu organowi ewidencyjnemu (urzędowi miasta, gminy lub dzielnicy).

NA JAK DŁUGO MOŻNA ZAWIESIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ?

Na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Okres ten może byćoznaczony w dniach lub miesiącach (np. 80 dni lub 4 miesiące)albo w miesiącach i dniach (np. 2 miesiące i 5 dni). W okresie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów.

OD KTÓREGO DNIA NASTĘPUJE ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI?

Okres ten rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia złożenia wniosku.

Z JAKIM WYPRZEDZENIEM TRZEBA DZIAŁALNOŚĆ WZNOWIĆ?

Przedsiębiorca, który chce wznowić działalność gospodarczą, składa wniosek do urzędu miasta, gminy lub dzielnicy z infor-macją o wznowieniu. Dniem wznowienia jest dzień złożenia wniosku albo dzień późniejszy – jeśli taki we wniosku wskaże przedsiębiorca.

ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Page 30: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

30

Rachunek bankowy jest wygodną formą regulacji zobowiązań, przyjmowania płatności oraz ewidencjonowania przeprowadzanychoperacji fi nansowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykony-waną działalnością gospodarczą musi nastąpić za pośrednictwemrachunku bankowego przedsiębiorcy w przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikają-cych z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. euro.

DLACZEGO WARTO MIEĆ KONTO FIRMOWE?

Posiadanie konta fi rmowego daje dostęp do usług, których nie ma przy rachunkach osobistych. Dodatkowo ułatwia to oddzielenie fi nansów osobistych od fi rmowych, co daje większą przejrzystość fi nansów fi rmy np. podczas kontroli skarbowej. Warto pamiętać, że koszty związane z prowadzeniem rachunku fi rmowego można ująć w kosztach uzyskania przychodu.

JAK ZŁOŻYĆ WNIOSEK O ZAŁOŻENIE RACHUNKU FIRMOWEGO?

Można to zrobić w oddziale, ale banki umożliwiają również przeprowadzenie tego procesu przez internet, wówczas umowędostarcza kurier. Można też wysłać swoje dane kontaktowe, a doradca kontaktuje się z klientem w celu uzgodnienia szcze-gółów i weryfi kacji danych. Tak jest np. w PKO Banku Polskim. Telefoniczna weryfi kacja umożliwia bezbłędne skonstruowanie umowy, po czym Bank drukuje umowę i przesyła do klientaza pośrednictwem kuriera w celu jej podpisania.

KONTA FIRMOWE

Page 31: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

31

JAK WYBRAĆ ODPOWIEDNI RACHUNEK?

Banki zazwyczaj oferują co najmniej kilka rachunków fi rmowychskierowanych do różnego rodzaju przedsiębiorców, w zależnościod formy prawnej, w jakiej działają (jednoosobowej działalnościgospodarczej, spółek), wielkości fi rmy oraz zasięgu jej działania(tego, czy ma zagranicznych kontrahentów, czy też działa tylko w kraju) i typu działalności (inne potrzeby mają fi rmy transportowe,a inne – wspólnoty mieszkaniowe). Dla ułatwienia wyboru banki często zamieszczają na stronach internetowych formę ankiety czy formularza i po wpisaniu kilku informacji pojawia się jeden czy dwa typy rachunków najbardziej pasujących do profi lu fi rmy. PKO Bank Polski umożliwia wybór różnych pakietów dla małych i średnichfi rm, oferując:• Pakiet Biznes Debiut 18 jest przeznaczony dla nowo

powstających fi rm, które oczekują zarówno obsługi przez bankowość internetową i telefoniczną, jak i w placówkach banku. Dla fi rm prowadzących obrót gotówkowy zaletą rachunku jest korzystanie z wpłatomatów dostępnych 24h.Dodatkową zaletą jest możliwość uzyskania od razu przy podpisaniu umowy o rachunek limitu Dopuszczalnego SaldaDebetowego, które stanowi zabezpieczenie na wypadek nagłych wydatków związanych z prowadzoną działalnością,

• osobom fi zycznym prowadzącym działalność gospodarczą oraz wykonującym wolne zawody ofero wany jest Pakiet Mobilny dla Firm. To atrakcyjne rozwiązanie szczególnie dla aktywnych przedsiębiorców, korzystających często z konta poza biurem za pośrednictwem smartfona z wykorzystaniem aplikacji IKO pełniącej funkcje banko-wości mobilnej. Pakiet prowadzony jest bezpłatnie, jeżeli w danym miesiącu wykonany został co najmniej jedenprzelew do ZUS oraz wykonano operacje bezgotówkowe kartą debetową na kwotę co najmniej 700 zł. Pakiet obejmu-je prowadzenie rachunku bieżącego BIZNES PARTNER wraz z abonamentem miesięcznym za dostęp do bankowości elektronicznej iPKO, wydanie karty debetowej, przelewy do ZUS i US za pośrednictwem serwisu iPKO, a także standar-dowe funkcje bankowości elektronicznej i mobilnej,

• Pakiet Biznes Rozwój przeznaczony jest dla małych fi rm, które nie korzystają często z usług banku, ale chcą się rozwijać w oparciu o fi nansowanie przez kredyty, leasing czy faktoring. Pakiet umożliwia skorzystanie z zestawów branżowych: Handel i Usługi oraz Zarządca. W ramach pakietu oprócz stan-dardowych funkcji i usług klient otrzymuje m.in. możliwość

Page 32: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

32

korzystania z wpłatomatów, możliwość skorzystania z dodatkowych środków z Dopuszczalnego Salda Debetowego, które pomaga w utrzymaniu płynności fi nansowej, możliwość otrzymania karty kredytowej w uproszczonym procesie (bez przedstawienia dokumentów fi nansowych fi rmy),

• Pakiet Biznes Komfort Plus przygotowany jest dla fi rm o stabilnej pozycji i rosnącej skali biznesu. Pakiet umożliwiaskorzystanie z dodatkowych zestawów branżowych: Handel i Usługi, Transport i Logistyka, Walutowy, Zarządca. W ramach pakietu klient otrzymuje m.in.: rachunek pomocniczy, który może być otworzony w walucie obcej, 10 darmowych przelewów internetowych krajowych wykonywanych z rachunku bieżącego (w tym do ZUS i US), dostęp do bankowości internetowej iPKO lub iPKO biznes (z rozbudowaną funkcjonalnością), możliwość zadłużenia się w ciężar limitu Dopuszczalnego Salda Debetowego w rachunkubieżącym,

• Pakiet Biznes Sukces Plus dostosowany jest do potrzeb fi rm aktywnych, o ugruntowanej pozycji rynkowej. Zawartośćpakietu umożliwia korzystanie z wielu produktów i usług bez dodatkowych opłat i prowizji. Można dołączyć zestawy branżowe: Handel i Usługi, Transport i Logistyka, Walutowy, Zarządca. W ramach pakietu klient otrzymuje poza standardo-wymi usługami także: 3 rachunki pomocnicze, które mogą być otwarte w walucie obcej, 3 karty debetowe MasterCard, 30 darmowych przelewów internetowych krajowych z rachunku bieżącego (w tym do ZUS i US), możliwość zadłużenia się w ciężar limitu Dopuszczalnego Salda Debetowego w rachunkubieżącym, możliwość skorzystania z 2 kart kredytowych w uproszczonym procesie, bezpłatne korzystanie z platformy autodealingowej iPKO dealer oraz ubezpieczenie Superassistancebiznes,

• PKO Bank Polski proponuje przedsiębiorcom również konto fi rmowe Inteligo, w przypadku którego nie są pobierane opłatyza prowadzenie (Bank nie wymaga przy tym salda minimalnegoi stałych wpłat), nie ma opłat za przelewy do ZUS i US oraz na rachunki w PKO Banku Polskim wykonane przez internet. Zaletą konta Inteligo jest też łatwość jego założenia – wystarczywypełnić wniosek w internecie, wyszukując odpowiednią zakładkę na stronie inteligo.pl, po czym w ciągu 48 godzinpracownik Banku oddzwania, aby zweryfi kować podane informacje, a następnie kurier przywozi umowę i kartę płatniczą(jeden podpisany egzemplarz umowy należy oddać kurierowi).W przypadku niektórych rodzajów działalności wcześniej trzeba też przesłać na adres Banku wymagane dokumenty,

Page 33: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

33

• dodatkowo w PKO Banku Polskim w ramach pakietów biznesowych dla przedsiębiorców oferowane jest tzw. Dopuszczalne Saldo Debetowe. To rozwiązanie pozwala fi rmie na nagłe wydatki mimo braku środków na rachunku bieżącym. Można indywidualnie ustalić wysokość debetu (nawet do 20 tys. zł), a za jego przyznanie i podwyż-szenie nie jest pobierana prowizja.

JAKIE FUNKCJE OFERUJE BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA?

Ze wszystkich pakietów PKO Banku Polskiego można korzystaćprzez bankowość elektroniczną, dającą całodobowy dostęp do rachunku, 7 dni w tygodniu, za pośrednictwem serwisu internetowego – ipko.pl lub ipkobiznes.pl, konsultanta serwisutelefonicznego lub automatycznego serwisu pod numerem 801 302 302, a także z serwisu mobilnego – usługa jest dostępnapo wpisaniu adresu ipko.pl lub ipkobiznes.pl w przeglądarce urządzenia mobilnego (np. telefonu komórkowego). Funkcja ta umożliwia za pośrednictwem urządzenia mobilnego m.in. podgląd sald na rachunkach bankowych i lokatach, dostęp do historii operacji, autoryzowanie operacji. Serwis iPKO biznesto system rozszerzony o najważniejsze funkcje wykorzystywane przez klientów instytucjonalnych, takie jak wielopodpis (podpis zgodnie z zasadami reprezentacji podmiotu), import i eksport plików z danymi między systemem bankowości elektronicznej a systemem fi nansowo-księgowym klienta, a także samodzielne zarządzanie uprawnieniami do systemu.Inną formą umożliwiającą szybki dostęp do rachunku jest Aplikacja Mobilna IKO. Mogą z niej korzystać klienci prowadzącyjednoosobową działalność gospodarczą, którzy mają konto fi rmowe w PKO Banku Polskim, w tym konto Inteligo. Dzięki aplikacji IKO za pomocą telefonu zapłacimy za zakupy w sklepie i internecie, wypłacimy pieniądze z bankomatu, a także prześlemy pieniądze drugiej osobie lub fi rmie. Nie trzeba przy tym znać numeru konta, na który chcemy przelać środki – wystarczy wpisać numer telefonu, a przelane środki trafi ą na aplikację IKO odbiorcy, który ma rachunek w PKO Banku Polskim. Aplikacja umożliwia też wypłatę pie-niędzy bez użycia karty z ponad 11 tys. bankomatów w całej Polsce. Aby podjąć gotówkę, należy wprowadzić na klawiaturze bankomatu kod/czek BLIK otrzymany na telefon komórkowy. Można też je wpisać na klawiaturze terminalu płatniczegow sklepie i zapłacić za zrobione w nim zakupy. W sklepach internetowych wystarczy umieścić wybrane produkty

Page 34: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

34

w wirtualnym koszyku, a następnie wybrać „Płacę z IKO”/„Płacę z BLIK” jako formę płatności, aby wpisać kod BLIK z aplikacji IKO i zatwierdzić operację.

NA JAKIE OPŁATY ZWRÓCIĆ UWAGĘ?

Banki mają w ofertach rachunki za 0 zł, ale pakiety usług bezpłatnych są małe, a za pozostałe trzeba płacić. Może się okazać, że bank nie pobierze opłaty pod warunkiem utrzymywania określonego średniego salda lub wpływów na rachunek. Dlatego przed wyborem i podjęciem decyzji trzeba policzyć, jakie przelewy i inne operacje będą najczęściej wykony-wane, sprawdzić opłaty w poszczególnych pakietach i przeliczyć, czy warto zdecydować się na rachunek z niższą opłatąza prowadzenie, ale wyższymi prowizjami za pojedyncze operacje,czy lepiej wziąć wyższy pakiet z większą liczbą darmowychprzelewów (w tym do ZUS i US). Firmy, które prowadzą obrót gotówkowy, powinny zwrócić uwagę na sieć placówek oraz prowizje za korzystanie z wpłatomatów (mogą być uzależnione od kwoty bądź liczby banknotów). Trzeba pamiętać, że wpłaty w oddziale są związane z prowizjami. Jeśli utarg jest duży i wymagaodbioru przez fi rmę konwojującą, warto poszukać konta, które umożliwia korzystanie z takich usług. Taka opcja jest dostępna Taka opcja jest dostępna Tw PKO Banku Polskim. Dla przedsiębiorców mających kontrahentówzagranicznych ważne są opłaty za wysyłanie i przyjmowanie przelewów walutowych.

A MOŻE USŁUGI DODATKOWE?

Coraz częściej banki w ramach rachunku udostępniają platformę do prowadzenia księgowości. Zazwyczaj są to usługi płatne, a koszt zależy od rodzaju prowadzonej księgowości i liczby księgowanych dokumentów. Firmy, które dopiero otworzyły takie konto, mogą liczyć na czasowe zwol-nienie z opłat za korzystanie z platformy księgowo-fi nansowej.To zachęta do bezpłatnego wypróbowania tego typu usług. PKO Bank Polski umożliwia skorzystanie z zaawansowanychusług rozliczeniowych dla określonych grup klientów. Ci, którzy chcą szybko i często odprowadzać gotówkę do banku,gdyż płatności na ich rzecz mają formę gotówkową (np. sieci handlowe, stacje paliw, placówki fi rm ubezpieczenio-wych, w tym agenci, jednostki samorządowe), mogą skorzystać z usługi wpłat zamkniętych. Umożliwia ona dokonywanie wpłat w placówkach banku w godzinach ich pracy, bez konieczności oczekiwania w kolejce do kasy albo całodobowo do wrzutni.

Page 35: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

35

Istnieje też możliwość odbioru gotówki przez fi rmę konwojującą. Z kolei dla odbiorców płatności masowych (np. wpłat czynszu na rachunki spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych) przydatny bę-dzie System Wirtualnych Rachunków Kontrahenckich (SWRK). Umożliwia on sprawne zarządzanie płatnościami wpływającymi na rachunek klienta poprzez ich automatyczną identyfi kację oraz szybkie przetwarzanie. Z kolei podmiotom korzystającym z wielu rachunków w ramach zarządzania płynnością oferowana jest ich konsolidacja. Główną zaletą jest w tym przypadku scentralizo-wane dysponowanie środkami oraz usprawnienie, kontrola i optymalizacja przepływów oraz redukcja kosztów odsetkowych.

POTRZEBUJĘ KARTY DO KONTA BIZNESOWEGO. JAKIE MAM MOŻLIWOŚCI?

Standardową kartą wydawaną podczas otwierania rachunku BIZNES PARTNER w PKO Banku Polskim jest karta płatniczaMasterCard. Za jej pomocą przedsiębiorca może płacić zarówno w kraju, jak i za granicą, wszędzie tam, gdzie ten rodzaj karty jest akceptowany, jak również wypłacać gotówkę w bankomatach oraz wyznaczonych punktach w ramach usługi cash back (do 300 zł). Karta jest wyposażona w chip, który umożliwia płatności zbliżeniowe w technologii MasterCard PayPass, za jej pomocą można też dokonywać płatności w internecie oraz wpłacać gotówkę na fi rmowe konto wewpłatomatach. Posiadacz karty może też korzystać z przywilejówprogramu rabatowego Buy & Smile przygotowanego dla posiadaczy kart MasterCard Business. Przedsiębiorca może też poprosić o wydanie karty płatniczej Visa Business Electron.To międzynarodowa karta debetowa umożliwiająca dokonywaniezakupów i wypłatę gotówki z bankomatów i w kasach bankówoznaczonych znakiem akceptacji Visa na całym świecie. Za pomocą karty można też płacić zbliżeniowo do 50 zł bez podawania PIN czy składania podpisu. Dodatkowo do karty jest dołączony pakiet ubezpieczeń, dzięki któremu klient biznesowy ma zapewnione odszkodowanie w przypadku zaginięcia bagażu czy opóźnienia lotu, pomoc w przypadku zgubienia dokumentów, a także awaryjną wypłatę gotówki w przypadku kradzieży karty. Powyższy pakiet ubezpieczeniowy dostępny jest również dla karty PKO Visa Business Debit, gdzie dodatkowo użytkownik jest objęty ubezpieczeniem podróżnym w zakresie KL, NNW.

Page 36: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

36

CZĘSTO PŁACĘ W EURO. JAKA KARTA BĘDZIE DLA MNIE ODPOWIEDNIA?

Istnieje możliwość wydania do konta walutowego w dolarzeamerykańskim czy euro karty Visa Business Waluta. Pozwala na przeprowadzanie operacji bez konieczności przewalutowania. To rozwiązanie sprawdza się w przypadku zakupów za granicą czy przez internet w zagranicznych sklepach.

CZY JAKO PRZEDSIĘBIORCA MOGĘ KORZYSTAĆ Z KARTY KREDYTOWEJ?

Karta kredytowa to nie tylko produkt przydatny w zarządzaniu domowym budżetem, ale też popularna forma utrzymywaniapłynności fi nansowej fi rmy. Karta umożliwia korzystanie z nieoprocentowanego kredytu nawet przez 56 dni przy dokonywaniu operacji bezgotówkowych, bez dodatkowych zabezpieczeń. Po tym czasie nie trzeba spłacać całego zadłużenia,lecz 5 proc. kwoty dokonanych operacji (nie mniej niż 50 zł). Jednocześnie istnieje możliwość rozłożenia zadłużenia na raty (95 proc. wykorzystanego limitu). Dodatkowo przedsiębiorca może korzystać z programu rabatowego Buy & Smile stworzonego specjalnie dla posiadaczy kart MasterCard Business. Szczegóły programu na www.buyandsmile.pl.PKO Bank Polski wydaje również karty obciążeniowe (charge)PKO Diners Club Standard oraz PKO Diners Club Executive, które były pierwszymi kartami dla przedsiębiorców w Polsce. Umożliwiająone pokrycie nieprzewidzianych wydatków fi rmy i mają najdłuższy na rynku termin odroczenia płatności – nawet do 59 dni. Karty te poza funkcjami płatniczymi oferują również kompleksowe ubezpieczenie pracowników podczas podróży zagranicznych (do 500 tys. lub do 1 mln zł) zagranicznych (do 500 tys. lub do 1 mln zł) zagranicznych (do 500 tys. lub do 1 mln zł oraz możliwość dokupienia dla nich ubezpieczenia NNW na terenie Polski.

MOI KLIENCI PŁACĄ KARTAMI, CZY MOGĘ LICZYĆ NA WSPARCIE BANKU?

PKO Bank Polski w ramach współpracy ze spółką eServiceoferuje obsługę oraz rozliczanie transakcji dokonywanych kartami płatniczymi za pomocą terminali POS. Terminale umożliwiają przyjmowanie płatności dokonywanych przez klientów kartami płatniczymi, a także za pośrednictwem aplikacjimobilnej IKO oraz systemów płatności mobilnych BLIK.Oferta jest dostosowana do indywidualnych potrzeb klientów i zawiera pakiet usług dodatkowych przeznaczonych dla punktów

Page 37: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

37

handlowo-usługowych oraz sklepów internetowych. Dodatkowo serwisant udziela bezpłatnego instruktażu z zakresuobsługi oferowanego sprzętu.Szczególnie atrakcyjna jest propozycja dla całkiem nowych fi rm. Przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą krócej niż 12 miesięcy i wybierającym pakiet BIZNES DEBIUT 18 oferowany jest terminal płatniczy bez opłaty miesięcznej, o ile przesiębiorca nawiązuje współpracę z eService po raz pierwszy. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z rachunku bez opłat za prowadzenie (na zasadach określonych w taryfi e), terminala POS oraz Dopuszczalnego Salda Debetowegodostępnego od chwili otwarcia rachunku.

Page 38: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

38

MAM TROCHĘ WOLNYCH ŚRODKÓW. W CO MOGĘ JE ZAINWESTOWAĆ?

Najprostszym sposobem zarządzania nadwyżkami fi nansowymijest ulokowanie ich na oprocentowanym rachunku w banku. W ten sposób fi rma ma w każdej chwili dostęp do gotówki. Dla tych, którzy dysponują większą ilością wolnych środków i chcą je zabezpieczyć np. przed infl acją czy zmianą stóp procen-towych, dobrym rozwiązaniem są bankowe lokaty ze stałym oprocentowaniem. Nowością w ofercie banków dla małych i średnich przedsiębiorstw są lokaty dynamiczne, których oprocentowanie rośnie z miesiąca na miesiąc, a zerwanie przed terminem nie powoduje utraty naliczonych odsetek. Przedsiębiorca,który dysponuje kwotą co najmniej 100 tys. zł, ma możliwość indywidualnego negocjowania oprocentowania. Zdeponować można też walutę: euro, dolary amerykańskie oraz brytyjskie funty. Alternatywą dla krótko- i długoterminowych lokat bankowych są fundusze inwestycyjne. Plusem inwestowania w jednostki funduszy jest możliwość dywersyfi kacji portfela, bieżący dostęp do pieniędzy, a także odroczony moment powstania obowiązku podatkowego. Inwestowanie w fundusze wią-że się z ryzykiem*. PKO Bank Polski ma w ofercie specjalne plany systematycznego oszczędzania dla fi rm, które zazwyczaj pozwalają uzyskać wyższe stopy zwrotu w dłuższym terminie niż tradycyjne lokaty.

* więcej informacji na temat ryzyka związanego z inwestowaniem w jednostki funduszy inwestycyjnych znajdziecie Państwo w „Broszurze informacyjnej MiFID” dostępnej w oddziałach Banku i na stronie www.pkobp.pl w zakładce MiFID

USŁUGI FINAN-SOWE DLA FIRM: LOKATY, KREDYTY, LEASING, FAKTORING

Page 39: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

39

POTRZEBUJĘ PIENIĘDZY NA BIEŻĄCĄ DZIAŁALNOŚĆ. JAKIE MAM MOŻLIWOŚCI?

W takiej sytuacji istnieje możliwość skorzystania z kredytu obrotowego, w ramach którego udostępniane są środki na realizację bieżących płatności. Najbardziej popularną formą kredytu obrotowego jest kredyt w rachunku bieżącym.W PKO Banku Polskim kredyt w rachunku bieżącym BIZNES PARTNER udzielany jest w złotych na okres do 12 miesięcy lub do 24 miesięcy z gwarancją de minimis z Banku Gospo-darstwa Krajowego. Kredyt z gwarancją z Banku Gospodarstwa Krajowego jest korzystnym rozwiązaniem dla fi rm, które nie posiadają zabezpieczenia kredytu. Ma on charakter odnawialny,co oznacza, że w trakcie okresu kredytowania może być wielokrotniewykorzystywany i spłacany. Ponadto dostępny jest kredyt obrotowy odnawialny w rachunku kredytowym oferowany w złotych, euro i dolarach, na podobnych zasadach jak kredyt w rachunku bieżącym BIZNES PARTNER. Bank udziela także kredytów obrotowych nieodnawialnych w tych samych walutachco kredyt odnawialny, ale na okres do 36 miesięcy. Kredyt ten może być wykorzystany jednorazowo albo w transzach, a spłacanyw ratach miesięcznych albo kwartalnych.

BRAKUJE MI GOTÓWKI NA ZAKUP SPRZĘTU. CO MAM ZROBIĆ?

Kredyt inwestycyjny MSP oferowany przez PKO Bank Polski jest udzielany na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z prowadzoną działalnością, przede wszystkim na fi nansowanie nowych, odtworzenie zużytych bądź moderni-zację istniejących środków trwałych oraz pierwsze wyposażeniew środki obrotowe niezbędne do uruchomienia działalności.Może być wykorzystany także na fi nansowanie innych zobowiązań inwestycyjnych klienta (np. z tytułu działalnościleasingowej) czy refi nansowanie wydatków związanych z realizacją przedsięwzięć inwestycyjnych poniesionych przez klienta w całości ze środków własnych (ale zakończonych nie wcześniej niż 24 miesiące przed złożeniem wniosku o kredyt). Wysokość kredytu jest ustalana indywidualnie. Może zostać udzielony w złotych, euro, frankach szwajcarskich i dolarach amerykańskich na okres do 25 lat.

Page 40: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

40

KONTRAHENT SPÓŹNIA SIĘ Z PŁATNOŚCIĄ. CZY MOGĘ LICZYĆ NA POMOC BANKU?

Banki we współpracy ze swoimi spółkami faktoringowymi oferują przedsiębiorcom produkty ułatwiające rozliczenia z kontrahentami i zabezpieczające codzienne płatności. Dobrym przykładem jest faktoring, który jest przydatnym narzędziem zwłaszcza w sytuacji, kiedy fi rma prowadzi działalność charakteryzującą się sezonowo-ścią sprzedaży. Aby poprawić płynność fi nansową, przedsiębiorca może skorzystać z usługi fi nansowania wierzytelności z terminami płatności standardowo do 90 dni. Jest to produkt skierowany do klientów, którzy posiadają portfel wierzytelności od stałych kontrahentów o wartości min. 500 tys. zł i przekażą do faktoringu co najmniej 10 odbiorców. Firma musi też wykazać niemalejący obrót i zabezpieczyć fi nansowanie cesją wierzytelności. Informacje o stanie konta fi nansowania, stanie rozliczeń wierzytelności i otrzymanych spłatach można monitorować online. W przypadku klientów kredytowanych w PKO Banku Polskim od minimum 4 lat limit fi nansowania w ramach faktoringu może wynieść poniżej 500 tys. zł, a wymagana minimalna liczba kontrahentów przekazanych do faktoringu to 3.

Page 41: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

41

Coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na leasingowanie swych pojazdów fi rmowych zamiast ich kupowania. Leasing to bardzo wygodna forma fi nansowania, także dla małych fi rm oraz mikroprzedsiębiorstw. Alternatywą dla kupna maszyn, samochodów czy specjalistycznego sprzętu jest leasing przedmiotów zarówno nowych, jak i używanych. Ta usługa jest dostępna dla klientów banku, którzy mają pozytywną historię kredytową, nadany rating kredytowy i są zdolni do terminowej obsługi rat leasingowych. Firma może wziąć w leasing m.in. samochody osobowe, dostawczei ciężarowe, maszyny drogowe i budowlane, autobusy i autokary, wózki widłowe, ciągniki i przyczepy, a także aparaturę medyczną i stomatologiczną. Bank ustala minimalną wartość leasingowanego przedmiotu i termin trwania usługi (zazwyczaj jest to maksymalnie5 lat). Spłata jest realizowana w ratach miesięcznych albo kwartalnych.

JAKIE SĄ WADY I ZALETY LEASINGU?

W przeciwieństwie do kredytu bankowego leasing charakteryzujesię mniej sformalizowanymi procedurami. Trzeba mieć też świa-domość, że właścicielem przedmiotu jest bank, a nie przedsię-biorca. Umowa leasingowa nie wpływa na zdolność kredytową przedsiębiorcy, bo samochód nie jest jego własnością, natomiast raty leasingowe obniżają podstawę opodatkowania. Kluczowym profi tem leasingu jest angażowanie stosunkowo małych nakładówfi nansowych, a sporym udogodnieniem – przeniesienie na leasingodawcę większości formalności związanych z zakupem przedmiotu leasingu. Ale leasing ma także wady. Leasingowane-go samochodu nie można amortyzować (w przypadku leasingu operacyjnego). Ponadto przedsiębiorcom trudno byłoby – z uwagina chęć ograniczenia kosztów rat leasingowych – zdecydować się na znacznie tańszy samochód używany. Firmy leasingoweograniczają bowiem ofertę do aut nowych, ewentualnie 1–3-letnich.

LEASING CZY KREDYT?

Page 42: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

42

W dodatku okres leasingu jest ograniczony do 5 lat. Przewagą kredytu jest możliwość wydłużenia okresu spłaty, który może być dłuższy niż czas leasingu. Przy kredycie nie ma także problemu z zakupem samochodu używanego mającego np. 5 lat, czyli takiego,którego wartość – w porównaniu z autem nowym – bardzo mocno spada. Zakupione na kredyt auto wchodzi w majątek fi rmy, co może mieć znaczenie dla tych przedsiębiorców, którzy przywiązanisą do stanu posiadania. Kredyt daje ponadto swobodę przy wyborzesposobu zarządzania pojazdem – np. co do rodzaju ubezpieczenia i wyboru ubezpieczyciela czy też serwisowania auta. Z kolei manka-mentem jest zastaw rejestrowy na samochodzie będący zabezpie-czeniem kredytu. Firma może też starać się o fi nansowaniekonkretnych projektów. Wówczas ma ustaloną kwotę do wykorzystania,np. na realizację projektu, a wypłaty są realizowane w transzach, w zależności od kwoty określonych transakcji. W zależności od ocenykredytowej klienta i kwoty kredytu bank wymaga od fi rmy zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości, zastawu rejestrowego na maszynach, zastawu rejestrowego na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych, z wyjątkami określonymi w ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zasta-wów, materiałach, wpłatach na rachunek banku lub poręczenia.

CZYM OD LEASINGU RÓŻNI SIĘ WYNAJEM DŁUGOTERMINOWY?

Coraz większym powodzeniem cieszy się długoterminowy wynajem z usługą Full Service Leasing. W tej formie fi nanso-wania przedsiębiorca nie płaci całej wartości pojazdu, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnego leasingu. Pokrywa jedynie koszty użytkowania samochodu oraz koszt zużycia pojazdu w danym okresie. Natomiast zewnętrzna fi rma nie tylko dostarcza samochody, ale także serwisuje je, ubezpiecza, a później wymienia na nowe. Dla przedsiębiorcy kluczowy jest także fakt, że czynsz płacony miesięcznie za wynajem długoterminowy samochodu można traktować jako koszt uzyskania przychodu. Nowym trendemna rynku staje się upowszechnianie długoterminowego wynajmusamochodów hybrydowych. Choć na razie takie auta we fl otach stanowią ułamek procentu, to ich udział będzie szybko rósł.Hybrydy bowiem tanieją i mogą kosztować mniej niż porównywalneHybrydy bowiem tanieją i mogą kosztować mniej niż porównywalneHybrydy bowiem tanieją i mogą kosztować mniej niżmodele z silnikiem Diesla. Ponadto koszty ich obsługi są niższe niż aut z napędem tradycyjnym dzięki prostocie konstrukcji wielu elementów, przy dobrze sprawdzonej technologii. W dodatkuw przyszłości mogą się pojawiać różne ulgi przeznaczone dlaposiadaczy takich samochodów: podatkowe, zwolnienia z opłat parkingowych czy opłat za przejazdy autostradami.

Page 43: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

434343

Deszczu, pożaru, zalania nie można przewidzieć i nie zawsze można im zapobiec. W każdym z tych przypadków – w razie szkód – z pomocą przyjdzie ubezpieczyciel. Odpowiednio dobrana polisa ochroni fi rmę w wielu innych sytuacjach. Dotyczy to np. nowych kontraktów, przy których realizacji fi rma zaciąga różnego rodzaju zobowiązania. Ubezpieczenie może też obejmować pracowników. Dla właściciela fi rmy ważne jest ubezpieczenie na życie, dzięki któremu w określonych w polisie przypadkach zobowiązania przez niego zaciągnięte zostaną spłacone przez ubezpieczyciela.PKO Bank Polski oferuje też ubezpieczenie ochrony prawnejdla posiadaczy rachunków MSP, gwarantujące profesjonalnąpomoc w przypadku wystąpienia problemów lub sporów prawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zostało ono przygotowane we współpracy z STU Ergo Hestia. Ubezpieczenie, w zależności od wybranego wariantu, chroni przed ryzykiem ponoszenia kosztów, opłat i wydatków (w tym wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego) związanych z ochroną interesów prawnych.

A MOŻE UBEZPIECZENIE GRUPOWE…

Nisza, jaką zakłady ubezpieczeniowe dostrzegły w ubezpiecze-niach MSP, spowodowała, że większość z nich jest w stanie „uszyć polisę na miarę”, w zależności od specyfi ki prowadzonegoprzez fi rmę biznesu – inne dla salonu fryzjerskiego, inne dla zakładu meblarskiego.Ubezpieczyciele najchętniej polecają małym i średnim przed-siębiorcom polisy majątkowe i życiowe w formie ubezpieczeniagrupowego, z których mogą skorzystać nawet zakłady zatrud-niające 2 osoby. Ubezpieczenie grupowe jest znacznie tańsze od ofert indywidualnych. Miesięczna składka zaczyna się już nawet od kilkunastu złotych.

OFERTA UBEZPIECZEŃ DLA MAŁYCH FIRM

Page 44: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

44

Prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością prowadzenia księgowości, płacenia podatków i innych danin publicznoprawnych.

CZY WARTO WYBRAĆ KSIĘGOWOŚĆ ONLINE?

Dla małych, jedno- lub kilkuosobowych fi rm wydatki na obsługęksięgową często są jednym z większych kosztów funkcjonowania,rzadko prowadzą one księgowość samodzielnie. Dla obsługi kilku faktur czy spraw płacowych nie opłaca się zatrudniać nowego pracownika. Dlatego mikrofi rmy zazwyczaj korzystają z pomocy tradycyjnych biur rachunkowo-księgowych, płacąc za to, w zależności od wachlarza usług, do kilkuset złotych miesięcznie. Często są to najprostsze usługi, z którymi przedsiębiorca poradziłby sobie samodzielnie, gdyby miał odpowiednie aplikacje informatyczne. Dlatego, w odpowiedzi na rosnącepotrzeby, od kilku lat coraz liczniej pojawiają się w sieci serwisy zajmujące się obsługą księgową najmniejszych fi rm. Miesięczny abonament może wynieść kilkadziesiąt złotych. Zazwyczaj na początek, przez kilka tygodni, można testować serwis bezpłatnie. Do korzystania z usług wystarczy komputer z dostępem do internetu. Klienci wybierający pakiet MSP w PKO Banku Polskim otrzy-mują darmowy 6-miesięczny dostęp do platformy księgowości online szybkafaktura.pl. Pozwala ona wygodnie wystawić fakturę lub każdy inny dokument przychodowy, kontrolować fi nanse fi rmy i automatycznie rozliczać podatki czy znaleźć profesjonalne biuro rachunkowe w swoim mieście.

ROZWIĄZANIA KSIĘGOWE

Page 45: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

45

Page 46: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

46

Page 47: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,
Page 48: ZOSTAŃ PRZEDSIĘBIORCĄ Z PKO BANKIEM …...By uzyskać profi l, trzeba zalogować się na platformie ePUAP (tworząc wcześniej konto), wypełnić wniosek o założenie profi lu,

Infolinia:801 302 302+48 81 535 65 65opłata zgodna z taryfą operatora

Informacja:[email protected]