„Żołnierze Wyklęci”

Autor: Igor Krzaczkowski

Szkoła: Publiczne Katolickie Gimnazjum SPSK w Opolu

„Trzeba wspomnieć wszystkich, zamordowanych rękami także polskich instytucji i służb bezpieczeństwa, pozostających na usługach systemu przyniesionego ze wschodu. Trzeba ich przynajmniej przypomnieć przed Bogiem i historią, aby nie zamazywać prawdy naszej przeszłości, w tym decydującym momencie dziejów”. Jan Paweł II

Kim byli „żołnierze wyklęci”?

• „Żołnierze wyklęci” – określenie żołnierzy podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, stawiających opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR w latach 1944–1963.

• „Żołnierze wyklęci” to także tytuł książki Jerzego Śląskiego na ten sam temat.

WITOLD PILECKI

Witold Pilecki• Witold Pilecki ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne

„Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (1901-1948).

• Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.

• Uczestnik powojennej konspiracji niepodległościowej.• Oskarżony i skazany przez władze komunistycznej Polski

Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948 r. • Oskarżenie anulowano w 1990. Kawaler Orderu Orła Białego. • Autor pierwszych na świecie raportów o Holokauście,

tzw. Raportów Pileckiego.• W Opolu obok Kościoła na ZWM-ie znajduje się płyta

upamiętniająca W. Pileckiego.

• KSAWERY BŁASIAK

Ksawery Błasiak• Ksawery Błasiak, pseud. Albert (1900-1947) – żołnierz Armii Krajowej,

członek Konspiracyjnego Wojska Polskiego i I adiutant jego dowódcy Stanisława Sojczyńskiego.

• Walczył w wojnie obronnej 1939 r. Od 1943 r. był członkiem AK, w 1943 r. służył w oddziale Stanisława Sojczyńskiego, następnie przesunięty do pracy terenowej.

• Po demobilizacji oddziałów AK w październiku 1944 r. ukrywał się. Od maja 1945 r. był członkiem tzw. baonu „Manewr” dowodzonego przez Stanisława Sojczyńskiego i dowódcą kompanii miejskiej działającej w Radomsku. Od grudnia 1945 r. był pierwszym adiutantem (w stopniu porucznika) Sojczyńskiego jako dowódcy KWP, a równocześnie od stycznia do marca 1946 r. dowodził komendą powiatową KWP w Radomsku.

• 13 marca 1946 r. został przypadkowo zatrzymany, ale po dwóch tygodniach wypuszczono go w zamian za łapówkę. Ponownie zatrzymany 29 czerwca 1946 r.

• 17 grudnia 1946 r. został skazany na karę śmierci. Rozstrzelany 19 lutego 1947 r. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.

• KAZIMIERZ TUMIDAJSKI

Kazimierz Tumidajski• Kazimierz Tumidajski - "Marcin", "Grabowski", "Edward" (1897-1947 )

–pułkownik piechoty Wojska Polskiego, mianowany pośmiertnie generałem brygady.

• Od listopada 1918 r. służył w piechocie, w Legii Akademickiej. • W latach 1919-1920 walczył z bolszewikami. Odznaczony Krzyżem Virtuti

Militarii i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Od stycznia 1919 r. w Sztabie Frontu Wołyńskiego oraz Oddziale II Sztabu 3 Armii i Grupy Operacyjnej gen. Rydza Śmigłego.

• Od 1940 r. działał w Związku Walki Zbrojnej.• Później szef sztabu, następnie Komendant Lubelskiego Okręgu Armii

Krajowej• Organizator Akcji „Burza” na Lubelszczyźnie”.• Nie zgodził się na wcielenie swoich oddziałów do komunistycznego Wojska

Polskiego.• Aresztowany przez NKWD, wywieziony do ZSRR, gdzie w 1947 r. został

uduszony w więzieniu.

• HENRYK GLAPIŃSKI

Henryk Glapiński• Henryk Glapiński ps. Klinga (zm. 19 lutego 1947 r.) – kapitan Wojska

Polskiego, żołnierz podziemia niepodległościowego, komendant powiatu radomszczańskiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego.

• W czasie okupacji niemieckiej żołnierz Armii Krajowej. Więzień obozu koncentracyjnego Groß-Rosen.

• Od marca 1946 r. komendant powiatu Radomsko KWP. Stanął na czele utworzonego przez siebie Oddziału Partyzanckiego Służby Ochrony Społeczeństwa „Warszawa”, który przeprowadził wiele udanych akcji przeciwko oddziałom UB i KBW, osłaniając miejscową ludność przed terrorem władz komunistycznych. W nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. przeprowadził szturm na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa w Radomsku i uwolnił stamtąd 57 żołnierzy podziemia. W czasie wycofywania się jego 40 osobowy oddział rozbił 200 osobową grupę pościgową UB w uroczysku Graby, biorąc do niewoli ponad 100 funkcjonariuszy bezpieki. Kontynuując swoją operację, zmusił do poddania kolejną kompanię KBW. W czasie odwrotu rozstrzelał 8 żołnierzy Armii Czerwonej, osłaniających akcję polskiej bezpieki.

• 14 września 1946, w wyniku prowokacji UB został aresztowany. W grudniu 1946r. skazany na karę śmierci, zamordowany w Łodzi 19 lutego 1947 r.

Jan Czarnecki

Jan Czarnecki• Jan Marian Czarnecki pseudonim Orlik i Pirat (ur. 1928 lub 1929,

zm. w 2011 r.) – polski żołnierz podziemia niepodległościowego,major WP w stanie spoczynku, członek Armii Krajowej (AK), a następnie Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP), dowódca batalionu ”Źródło”, działacz kombatancki.

• W czasie wojny był członkiem AK oraz Podziemnej Organizacji Wojskowej w stopniu podchorążego. Latem 1944 r. walczył w szeregach 25. Pułku Piechoty AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej, biorąc m.in. udział w Akcji „Burza". Członek Ruchu Samoobrony AK i Narodu Polskiego.

• Później piastował funkcję komendanta antykomunistycznego batalionu „Źródło” w Tomaszowie Mazowieckim, który podlegał bezpośrednio dowódcy KWP Stanisławowi Sojczyńskiemu „Warszycowi”.

• Aresztowany 7 października 1949 r., został skazany na dożywocie. Wyrok odbywał w więzieniu we Wronkach. Zwolniony w 1956 r. na mocy amnestii.

Zygmunt Łęski• Zygmunt Łęski ps. „Młody” (1923-2004) – harcmistrz, żołnierz Armii

Krajowej. Wychowawca młodzieży, miłośnik polskich gór.• Uczestniczył w akcjach „małego sabotażu”, kolportował prasę

konspiracyjną. W 1944 r. ratując się przed aresztowaniem wyjechał z Częstochowy. Stał się żołnierzem oddziału AK dowodzonego przez Jerzego Kurpińskiego „Ponurego”, stacjonującego w lasach pod Złotym Potokiem. Uczestniczył wraz z oddziałem „Ponurego” w wyprawie na odsiecz Powstaniu Warszawskiemu. Jesienią 1944 r. walczył w oddziale AK pod dowództwem Stanisława Baczyńskiego „Basa”. Uczestniczył m.in. w udanym zamachu na szefa gestapo w Żarkach – Schuberta.

• Aresztowany w 1946 r. przez władze komunistyczne. Po ośmiomiesięcznym śledztwie i przesłuchaniach został skazany na 15 lat więzienia (prokurator żądał kary śmierci, która została zamieniona na więzienie ze względu na jego młody wiek). Po pobycie w rawickim więzieniu, w wyniku amnestii został zwolniony w kwietniu 1951 r.

• Zginął w wieku 81 lat w trakcie samotnej wspinaczki w okolicach Rysów – w miejscu najbliższym jego sercu – w Tatrach.

Długa droga do upamiętnienia…• Od lat 90-tych, kiedy nie ma cenzury, zaczęto powoli, choć z oporami

mówić o upamiętnieniu Żołnierzy Wyklętych.• Pomysłodawcą na ustanowienie święta Żołnierzy Wyklętych był prezydent

Lech Kaczyński i prezes IPN Janusz Kurtyka.• Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest obchodzony corocznie

w dniu 1 marca od 2011 r. Obchodzimy go właśnie w tym dniu, ponieważ 1 marca 1951 r., w więzieniu na warszawskim Mokotowie, zostało rozstrzelanych siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, po pokazowym procesie.

• W ostatnich latach pojawia się coraz więcej książek na temat Żołnierzy Wyklętych.

W 2009 r. nadano nazwę ulicy Żołnierzy Wyklętych

w Warszawie na Bemowie-Lotnisku

Pomnik Żołnierzy Wyklętych w Opolu

1 marca br. na Placu Wolności w Opolu odbyły się, już po raz drugi, oficjalne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Władze miasta i województwa złożyły wieńce w hołdzie żołnierzom Drugiej Konspiracji.

[...] Co miało swój początek, będzie miało i swój koniec […]Naszym hasłem Bóg i Ojczyzna i pod tym hasłem wytrwać musimyChoćby nas to nie wiem ile kosztowało.[…]Ja z Polski nie wyjadę, bo za bardzo ją kocham,Tutaj się urodziłem, tutaj umrę albo legnę. Z listu por. K. Żebrowskiego do żony przebywającej na Zachodzie, w którym uzasadnia odmowę ewakuacji z komunistycznej Polski (październik 1946 r.)

Bibliografia

• Ksawery Jasiak, Działalność partyzancka Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Z dziejów II Konspiracji w środkowej Polsce w latach 1945-1955, Wieluń-Opole 2008

• http://www.zolnierzewykleci.pl/• http://podziemiezbrojne.blox.pl/html• Encyklopedia Internetowa „Wikipedia”

Autor: Igor KrzaczkowskiKl. IIIPubliczne Katolickie Gimnazjum SPSK w Opoluul. Niedziałkowskiego 8-1245-085 Opoletel. 77/4000234 Opiekun: Elżbieta Stanek