Żołnierze

Wyklęci -

WielcyBohaterowie

Kim byliŻołnierze Wyklęci ?

Żołnierze Wyklęci byli żołnierzamipolskiego powojennego podziemianiepodległościowego iantykomunistycznego, którzy stawialiopór sowietyzacji Polski ipodporządkowaniu jejZSRR. Walcząc z siłami nowegoagresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nichpropagandą Polski Ludowej, któranazywała ich „bandami reakcyjnegopodziemia”.

Z kolei osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, określono mianem „wrogów ludu”. Mobilizacja i walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy Wschodnie II RP.

Żołnierze Wyklęci -Bohaterowie Niezłomni

Uczestników ruchupartyzanckiego określa się teżjako „żołnierzy drugiejkonspiracji” lub „ŻołnierzyNiezłomnych”.

Liczbę członków wszystkich organizacjii grup konspiracyjnych szacuje się na120-180 tysięcy. Większość akcjioddziałów podziemiaantykomunistycznego byłowymierzonych w oddziały zbrojne UB, KBW czy MO. Podziemieniepodległościowe aktywnie działałoteż na Kresach Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej.

Podstawowe organizacje niepodległościowe

• Armia Krajowa

• Armia Krajowa Obywatelska

• Armia Polska w Kraju

• Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj

• Konspiracyjne Wojsko Polskie

• Narodowe Siły Zbrojne

• Narodowe Zjednoczenie Wojskowe

• NIE

• Ruch Oporu Armii Krajowej

• Wielkopolska Samodzielna Grupa Ochotnicza Warta

• Wolność i Niezawisłość

• Wolność i Sprawiedliwość

Represje NKWD i bezpieki

W Rzeszowskiem w 1944 roku wśród bagien Kraskowa Włodawskiego NKWD zorganizowało obozy koncentracyjne dla oficerów Armii Krajowej i działaczy polskich z okresu okupacji niemieckiej. Pod Siedlcami w miejscowości Kruślin NKWD zorganizowało obóz koncentracyjny dla aresztowanych działaczy polskich, których umieszczono w dołach o głębokości 8 m i powierzchni 2 na 2 m, gdzie woda sięgała do kolan.

Ocenia się, że między listopadem 1944 roku a majem 1945 roku do obozów pracy na Syberii trafiło przynajmniej 50 tysięcy Polaków, a przynajmniej dwukrotnie więcej znalazłosię w obozach utworzonych w Polsce.

W sumie zdaniem prof. Jana Żaryna ponad 20 tysięcyżołnierzy zginęło bądź zostało zamordowanych skrytobójczolub w więzieniach NKWD i UB, część wywieziono na Wschód, wielu skazano na kary pozbawienia wolności. W końcu lat 40. i na początku 50. ponad 250 tys. ludzi więziono iprzetrzymywano w obozach pracy.

Ostatni członek ruchu oporu - "Lalek"

• Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku

1 marcaNarodowy Dzień Pamięci

Żołnierzy Wyklętych

Żołnierze i dowódcy podziemia polskiego

• Marian Bernaciak – „Orlik”

• Zygmunt Szendzielarz –„Łupaszka”

• Józef Kuraś – „Ogień”

• Stanisław Sojczyński – „Warszyc”

• Witold Pilecki – „Witold”

• August Emil Fieldorf – „Nil”

• Władysław Liniarski – „Mścisław”

• Jan Tabortowski – „Bruzda”

• Łukasz Ciepliński – „Ludwik”

• Anatol Radziwonik – „Olech”

• Henryk Flame – „Grot”, „Bartek”

• Wacław Lipiński – „Aleksander”

• Hieronim Dekutowski – „Zapora”

• Zdzisław Broński – „Uskok”

• Stanisław Kasznica – „Wąsowski”

• Władysław Łukasiuk „Młot”

• Mieczysław Dziemieszkiewicz – „Rój”

• Antoni Żubryd – „Zuch”

• Zdzisław Badocha – „Żelazny”

• Franciszek Jaskulski – „Zagończyk”

• Tadeusz Zieliński – „Igła”

• Wincenty Kwieciński – „Głóg”

• Danuta Siedzikówna – „Inka”

• Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”

• Józef Franczak – „Lalek”

Witold Pilecki -''Witold'', ''Druh''Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiskakonspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948wWarszawie) – rotmistrz kawaleriiWojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporuw KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego. Oskarżony i skazany przezwładze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948. Unieważnienie wyroku nastąpiło w 1990. Pośmiertnie, w 2006 otrzymał Order Orła Białego, a w 2013 został awansowany do stopnia pułkownika.

Danuta Siedzikówna - ''Inka''Danuta Siedzikówna, właśc. Danuta Helena Siedzik, ps. „Inka” (ur. 3 września 1928 w Guszczewinie, zm. 28 sierpnia 1946 w Gdańsku) – sanitariuszka 4. szwadronu odtworzonej na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK, w 1946 w 1 szwadronieBrygady działającym na Pomorzu, pośmiertniemianowana podporucznikiem Wojska Polskiego.

Kiedy umierała powiedziała ''powiedzicie mojejbabci że zrobiłam jak trzeba''.

Hieronim Dekutowski - ''Zapora '',''Odra'',''Reżu'',''Stary'',''Henryk'',''Zagon'',''Mieczysław'',''Piątek''

• Hieronim Kazimierz Dekutowski, ps. „Zapora”, „Odra”, „Reżu”, „Stary”, „Henryk”, „Zagon”, „Mieczysław”, „Piątek” (ur. 24 września 1918 w Dzikowie, zm. 7 marca 1949 w Warszawie) – major Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość

August Emil Fieldorf -"Nil"August Emil Fieldorf, ps. „Nil” (ur. 20 marca 1895 w Krakowie, zm. 24 lutego 1953 w Warszawie) – generałbrygady Wojska Polskiego, organizator idowódca Kedywu Armii Krajowej, zastępcaKomendanta Głównego AK. Pośmiertnieodznaczony Orderem Orła Białego.

Zbigniew Herbert jest autoremniezwykłego hołdu dlazapomnianych bohaterów:

Wilki

(fragment)Ponieważ żyli prawem wilkahistoria o nich głucho milczypozostał po nich w kopnym śniegużółtawy mocz i ten ślad wilczy

szybciej niż w plecy strzał zdradzieckitrafiła serce mściwa rozpaczpili samogon jedli nędzętak się starali losom sprostać

Miejsca upamiętniające Żołnierzy Wyklętych

Warszawa - na Bemowie, na roguul. Żołnierzy Wyklętych iPirenejskiej,

odsłonięty w 2011 roku

Pomnik Żołnierzy Wyklętychw Rzeszowie przy Alei ŁukaszaCieplińskiego. Upamiętnieniczłonkowie Zrzeszenia Wolnośći Niezawisłość: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Franciszek Błażej, Józef Rzepka, Karol Chmiel.

Obelisk przedstawia wizerunek Henryka Wieliczki „Lufy”, członka 5. Wileńskiej Brygady AK, podkomendnego Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”.

• Gdańsk - u zbiegu ulic 3 Maja i gen. Henryka Dąbrowskiego, w okolicach Cmentarza Garnizonowego, na którym są pochowani Danuta Siedzikówna „Inka” i Feliks Selmanowicz „Zagończyk”

Lublin

• Pomnik stoi przy ul. Lipowej 25 przed Gimnazjum nr 9 noszącym imię mjr Hieronima Dekutowskiego ps.“Zapora”.

• Odsłonięty został 9.X.2003 r. w hołdzie dowódcy i jego podkomendnych zamordowanych przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa w więzieniu mokotowskim w Warszawie 7.III.1949 r. Podkomendni to: kpt. Stanisław Łukasik ps.“Ryś”, por.Roman Groński ps,”Żbik”, por. Edmund Turduj ps.“Mundek”, por.Jerzy Miatkowski ps.“Zawada”, por.Arkadiusz Wasilewski ps.“Biały”, por.Tadeusz Pelak ps. “Junak”.

Dziękuję za uwagęKacper Stąsiek

kl.4 2020/2021