Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy ważnym elementem bezpieczeństwa.

Akademia Podlaska w Siedlcach, Katedra Edukacji dla Bezpieczeństwa,

Mgr Zofia Misior

Od najdawniejszych czasów ludzie nie chcieli być bierni wobec umierania chorób i uszkodzeń ciała, szczególnie w sytuacjach nagłych, niespodziewanych, kiedy dotyczyło to ludzi młodych lub bardzo znaczących. Podejmowano rożne, czasami bardzo dziwne dla nas współczesnych próby ożywiania. Efekty były bardzo dalekie od obecnie uzyskiwanych. Na przestrzeni dziejów rozwijały się metody i techniki ożywiania ludzi i udzielania pomocy w stanach zagrożenia życia. Człowiek pierwotny poszukując drogi do przywrócenia życia stosował bodźce bólowe.

Układano żarzące się węgle na brzuchu ofiary, co miało ją obudzić i przywrócić jej oddech. Wzmianki o ożywianiu i ratowaniu życia sięgają czasów starożytnych. W mitologii egipskiej przedstawiano boginie Izydę wdmuchującą powietrze do ust swego męża Ozyrysa, w ten sposób przywracając go do życia. W Egipcie przed 3500 laty opracowano metodę ożywiania polegającą na zawieszaniu chorego za stopy, następnie uciskaniu klatki piersiowej w celu spowodowania wydechu i zwalnianiu ucisku by nastąpił wydech. Jedne z pierwszych skutecznych resuscytacji opisane są w Biblii. Sposób resuscytacji oddechowej technika usta-usta znajdujemy w Starym Testamencie. Idea ratowania życia przez ożywianie pojawia się wielokrotnie w historii. jak wielką przywiązywano do niej wagę świadczą słowa zapisane w Księgach Sanhedrinu

"Kto uratował jedno życie - uratował cały świat ".

Wiele uwagi poświęcano umierającym w okolicznościach szczególnych np. zatrutym, utopionym. Już starożytni Chińczycy i Egipcjanie uznawali za bardzo istotny zabieg usuwanie wody z dróg oddechowych oraz trucizny z przewodu pokarmowego.

Stosowano również bardziej skomplikowane metody udrażniania dróg oddechowych np. przecięcie tchawicy w sytuacji gdyby chory miał się udusić. Okres średniowiecza to ponury czas w dziejach ludzkości, gdzie do ratowania używano amulety, święte oleje i przedmioty o charakterze nadprzyrodzonym. Więcej uwagi ratowaniu życia zaczęto poświęcać dopiero w XVIII wieku. Szczególnie dotyczyło to ratowania osób tonących. Używano zestawu do rozdmuchiwania płuc oraz zestawu do lewatywy tytoniowej.

Stosowano również metodę galopującego konia lub taczania poszkodowanego na beczce.

W wieku XIX nastąpił znaczny rozwój technik ratowania ludzkiego życia. Wprowadzono ucisk klatki piersiowej skrzyżowanymi ramionami oraz wentylację usta-usta. Miedzy innymi prezydent Abraham Lincoln został uratowany tą metodą.

Historia sztucznego oddychania jest więc bardzo stara. Próby przywracania krążenia krwi rozwinęły się na dobre dopiero w XIX wieku, kiedy to dokonano pierwszego masażu bezpośredniego serca - dr Jan Prus we Lwowie. Następnie coraz częściej wdrażano pośredni masaż serca, poprzez ucisk klatki piersiowej. Obecnie coraz częściej w NZK ( Nagle Zatrzymanie Krążenia ) używa się defibrylatorów, które pobudzają serce prądem elektrycznym. Prawo użycia defibrylatora maja osoby przeszkolone z zakresu BLS + AED. Sposoby ożywiania stale zmieniają się stając się coraz bardziej skuteczniejszymi. Nad stosowaniem prawidłowych technik udzielania pomocy czuwają zespoły specjalistów z dziedziny medycyny ratunkowej zrzeszeni miedzy innymi w Europejskiej Radzie Resuscytacji i Polskiej Radzie Resuscytacji. Zalecenie tychże organizacji obowiązują zarówno w edukacji z zakresu pierwszej pomocy jak i w jej udzielaniu.

www.prc.krakow.pl

Zmieniające się techniki powodują, ze istnieje niezbędna potrzeba ciągłej edukacji z zakresu tej dziedziny. Nauczyciel sprawujący opiekę nad uczniami w trakcie zajęć edukacyjnych, sportowych czy też wypoczynku jest zobowiązany do ochrony ich zdrowia i życia.

Szczególnym obowiązkiem jest szybka i skuteczna pomoc w razie nieszczęśliwego wypadku.

W tym celu należy: przeszkolić nauczycieli z zakresu zasad

bezpieczeństwa i pierwszej pomocy posiadać sprzęt podręczny (apteczka dobrze

wyposażona, którą należy systematycznie uzupełniać) mieć możliwość uzyskiwania szybkiej pomocy

kwalifikowanej, znać zasady wzywania pomocy znać okoliczności i sytuacje w których występują

nieszczęśliwe wypadki celem ich unikania miejsca szczególnie niebezpieczne odpowiednio

oznakowywać. znać drogi ewakuacji (ćwiczyć ewakuacje) znać zasady zachowania się w sytuacjach zagrożenia

życia i zdrowia stosować instrukcje i regulaminy różnych form zajęć

dzieci i młodzieży posiadać informacje o aktualnym stanie zdrowia

ucznia (co pozwoli na skuteczniejszą pomoc w razie potrzeby)

Zaleca się, aby szkolenia z zakresu pierwszej pomocy były systematycznie powtarzane (raz na pół roku ćwiczenia z resuscytacji ). Ciągle następujące w tej dziedzinie zmiany dowodzą, że wymagana częstotliwość tych szkoleń jest zasadna. Przykładem może być standard RKO, który w ostatnich latach zmieniał się kilkukrotnie. Zmiany te nie maja na celu utrudniania, lecz dowodzą, ze techniki są coraz doskonalsze. Nad wdrażaniem ich czuwają najlepsi specjaliści, a ich skuteczność potwierdzają liczne badania. Na zakończenie pragnę zachęcić Państwa do ustawicznej edukacji z zakresu pierwszej pomocy, oraz do przekazywania wiedzy i umiejętności swoim wychowankom.

Jak ważne są umiejętności z tej dziedziny przekonujemy się gdy trzeba działać szybko i skutecznie. Daje nam to poczucie bezpieczeństwa oraz świadomość, że w razie potrzeby nie zawiedziemy siebie i innych. Proponuję, aby edukacja odbywała się nieco innymi metodami niż tradycyjne np. przez zabawę, inscenizacje, ćwiczenia, konkursy. Dzieci i młodzież bardzo chętnie uczestniczą w tych formach edukacyjnych. Przedstawimy Państwu dwie inscenizacje. Pierwsza z nich to „Ratownictwo na wesoło”, druga zaś „Na jezdni nie jesteś sam”. Ocenę pozostawiam Państwu. Inscenizacje te były prezentowane kilkakrotnie i cieszyły się pozytywnym odbiorem, szczególnie wśród najmłodszych dzieci. Są one najwdzięczniejszymi odbiorcami, zapamiętują wiele informacji, wystarczy je później powtórzyć i rozszerzyć, już w poważniejszej formie. Ważne jest, żeby od najmłodszych lat kształtować u dzieci postawę empatii, wrażliwości na cierpienie i krzywdę innych.