Ruch jest przejawem życia. Aktywność fizyczna jest bardzo ważna dla dzieci, które znajdują się w fazie intensywnego rozwoju.

Harmonijny rozwój młodego organizmu i jego zdrowie w dużej mierze zależy od prawidłowej postawy ciała.

Naszym zadaniem jest stworzenie pewnych warunków na lekcjach, które pozwolą zrelaksować uczniów, odprężyć nerwowo i psychicznie, ożywić układ wegetatywny oraz zmysłowy (oczy i uszy), pobudzić układ oddechowy i krążenia, a przede wszystkim skorygować postawę ciała.

Cel ten można osiągnąć poprzez ćwiczenia śródlekcyjne, które są krótkim zestawem ćwiczeń trwającym od 2 do 4 minut.

Ćwiczenia te powinny być stosowane na każdej lekcji i stanowić integralną część procesu nauczania i wychowania, mobilizować uczniów do pracy, by podnieść efekty lekcji.

Sygnałem do rozpoczęcia ćwiczeń są zaobserwowane przez nauczyciela objawy zmęczenia i znużenia uczniów:

spadek percepcji, gwar, oznaki niepokoju lub apatii.

Odbywają się one w sali lekcyjnej i przy otwartych oknach. Należy stosować takie ustawienia, szyki i pozycje, by zapewnić ćwiczącym bezpieczeństwo i swobodę ruchu.

W klasach I – III ćwiczenia powinny być w formie zabawowo – zadaniowej.

W klasach IV – VI mogą być w formie ścisłej.

Wszelkie próby wprowadzenia muzyki podczas ćwiczeń zasługują na jak największe poparcie, z uwagi na to, iż jest ona elementem:

ważnym, atrakcyjnym, wzbogacającym ćwiczenia, odprężającym psychicznie,

Ćwiczenia śródlekcyjne mają więc na celu:

Przeciwdziałanie skutkom zmęczenia nagromadzonego w czasie pracy ucznia w szkole,

Ożywienie funkcji wegetatywnych, zwłaszcza pobudzenie czynności płuc i serca,

Korekcję postawy przez wszechstronne zaangażowanie układu kostno-stawowego i mięśniowego,

Odciążenie analizatora wzrokowego i słuchowego,

Kształtowanie nawyku stosowania aktywnego wypoczynku w trakcie pracy.

Ćwiczenia śródlekcyjne powinno się prowadzić według określonego toku:

1. ćwiczenia mięśni szyi

2. ćwiczenia ramion

3. ćwiczenia nóg

4. ćwiczenia tułowia

5. ćwiczenia oddechowe

Taka kolejność ćwiczeń pozwala na przećwiczenie poszczególnych grup mięśniowych i stawów, szczególnie tych elementów narządów ruchu, które na skutek monotonnej i często niewłaściwej pozycji ucznia podczas pracy szkolnej są narażone na różnego rodzaju deformacje (przykurcze, osłabienia, nadmierne rozciągnięcia itp.), co jest przyczyną powstawania i utrwalania się nieprawidłowej postawy ciała.

ćwiczenia mięśni szyi – wolne lub szybkie skłony, skręty i krążenia głowy. Celem ich jest prawidłowe ustawienie głowy i kształtowanie naturalnych krzywizn kręgosłupa.

ćwiczenia ramion – angażują przede wszystkim mięśnie obręczy barkowej, ramion, przedramion i dłoni. Są to: skurcze, wymachy, przemachy, rzuty, wyprosty i krążenia jednorącz i oburącz, wykonywane w różnych kierunkach i tempie.

ćwiczenia tułowia – pobudzają układ krążenia i oddychania, korygują postawę, zwiększają gibkość, elastyczność kręgosłupa. Są to: skłony w przód, w tył, boczne, skręty, skrętoskłony i krążenia.

ćwiczenia nóg – mają na celu rozruszanie stawów kończyn dolnych. Są to: chody, biegi, podskoki jednonóż i obunóż wykonywane w miejscu i w różnych kierunkach po klasie, zeskoki, przechodzenia pod i nad przeszkodą, kroki taneczne, a także ćwiczenia przeciw płaskiej stopie.

ćwiczenia oddechowe – celem ich jest zwiększenie pojemności życiowej i wentylacji płuc. Należy rozpocząć je od prawidłowego oddechu (wdech nosem, wydech ustami). Śpiew może być uatrakcyjnieniem ćwiczeń oddechowych.

Klasy I-III

1 zestaw:

"GIMNASTYKA”- dzieci maszerują w kole, mówią wiersz i ćwiczą zgodnie ze słowami:

"Gimnastyka to podstawa,sport dla zdrowia ważna sprawa,ręce w górę, w przód i w bok,skłon do przodu, przysiad, skok” {wyskok w górę}.

2 zestaw:

"IDĄ DZIECI...."

"Idą dzieci polną drogą,po kamyczkach iść nie mogą (idą na palcach),po kamyczkach hop, hop, hop (skaczą),do dołeczka skok (skok do przysiadu kucznego).Kto się znuży ten odpocznie po podróży,nogi w ruch (biegną podnosząc wysoko kolana),kto zwycięży? Zuch! (wyskok w górę)”

3 zestaw:

Ręce do góry, nóżki prościutkie,tak ładnie ćwiczą dzieci malutkie.Teraz na ramię w dół opuszczamyi kilka razy tak powtarzamy.

Teraz się każdy robi malutki,to proszę państwa są krasnoludki.Następnie na jednej nodze stajemy,bo jak bociany chodzić umiemy.

W górę, wysoko piłeczki skaczą,takie piłeczki – chyba coś znaczą?Powoli powietrze noskiem wdychamyi delikatnie ustami wypuszczamy.

4 zestaw:

„Gimnastyka” Andrzej Majewski

Gdy chcesz być silny, nie chcesz chorować,Musisz się często gimnastykować.Wstawaj więc wcześnie, otwieraj okno,Nawet gdy drzewa na dworze mokną.Stań w pół rozkroku, zacznij od skłonów –W przód, w tył, na boki. Trzy razy ponów.Wymachy ramion wzmacniają ręce,Tym są sprawniejsze, im ćwiczysz więcej...

...Teraz przysiady, potem podskoki,Hop, hop jak zając – w przód, w tył, na boki.Bardzo są ważne tułowia skręty,Podśpiewuj sobie coś dla zachęty.A jeśli będziesz w ćwiczeniach pilny,Jak małpa zwinny, jak tygrys silny,Zostaniesz mistrzem, więc ćwicz wytrwale.

Klasy IV – VI

1 zestaw:

Stanie w rozkroku z zeszytem na głowie – skłon głowy w przód i chwyt zeszytu przed sobą.

W postawie zasadniczej – ramiona w bok – przekładanie zeszytu z ręki do ręki nad głową (ręce wyprostowane w stawach łokciowych).

W lekkim rozkroku, skręt tułowia w prawo – położenie za sobą zeszytu prawą ręką, skręt w lewo – zabranie zeszytu lewą ręką.

W postawie zasadniczej: zeszyt leży na głowie – powolny przysiad i powrót do postawy.

Ćwiczenia oddechowe: głęboki wdech nosem, wydychając powietrze próba przewrócenia kartek w zeszycie.

2 zestaw:

W postawie zasadniczej: rysowanie głową litery, np.: I, O, Z, W.

Siedząc w ławce dotknąć prawą ręką lewej łopatki, lewą ręką prawej łopatki.

W lekkim rozkroku – ramiona w bok – skłony tułowia w lewą i prawą stronę.

W postawie zasadniczej: wspięcie na palce – rytmiczne podskoki w miejscu.

Ćwiczenia oddechowe: wspięcie na palcach z jednoczesnym wznosem ramion bokiem w górę i wdechem przez nos, powrót do postawy z wydechem przez usta.

3 zestaw:

„Wypychanie sufitu”. Wyciąganie głowy w górę, następnie rozluźnianie mięśni szyi.

„Malowanie ścian i sufitu”. Naśladowanie malowania.

„Sufit – podłoga”. Na pierwsze hasło dzieci prostują ramiona w górę w skos, na drugie wykonują przysiad podparty.

„Froterowanie podłogi”. Wysunięcie nogi w przód na palce i podskokiem zmiana nogi.

„A...psik”. Ćwiczenia oddechowe. Głęboki wdech i wydech w formie kichnięcia z zasłonięciem ust dłońmi.

4 zestaw:

„Koń kiwa głową”. Skłony głowy w przód z lekkim przyciąganiem brody i w tył z wydłużeniem szyi.

„Łapanie much”. Prawa ręka w skos „łapie muchę”, ten sam ruch wykonuje lewa ręka. Podskok i klaśnięcie nad głową – mucha złapana, opuszczenie ramion bokiem w dół.

„Koci grzbiet”. Przysiad podparty – prostowanie kolan z wysokim unoszeniem bioder w górę i powrót do przysiadu podpartego.

„Konik grzebie nóżką”. Postawa – dwukrotny akcent o podłogę palcami lewej nogi w wykroku i powrót do postawy. To samo prawą nogą.

Ćwiczenia oddechowe. Postawa zasadnicza – wspięcie na palce (wdech), opust pięt (wydech).

Powyższe ćwiczenia to tylko nieliczne przykłady, które mają zachęcić nauczycieli do własnej twórczej inwencji. Każdy z nauczycieli potrafi wymyślić fantastyczne ćwiczenia i poprowadzić je metodą zabawową ze swoimi uczniami.

Uczniowie klas starszych są przystosowani do ciągłego przebywania w ławkach i zdolni do przyswajania nauki przez ciągłe 45 minut.

Owszem - ich możliwości percepcyjne, zdyscyplinowanie i umiejętność skoncentrowania się pozwalają nauczycielowi przeprowadzić lekcję bez jakiejkolwiek "mikropauzy"...

Tylko, czy cel lekcji zostaje zrealizowany?

Czy uczniowie zmuszając się do ciągłej koncentracji nie są znużeni?

I czy uświadomiłaś sobie, że uczniowie starsi, szczególnie w wieku dojrzewania są również narażeni na pojawienie się lub pogłębienie istniejących już wad kręgosłupa?

K. Wlaźnik, A. Złotkiewicz – „Ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne w klasach początkowych”.

„Atlas ćwiczeń korekcyjnych”- S. Owczarek, WSiP

„Ćwiczenia oddechowe oraz gry i zabawy w korekcji wad postawy”- B.Kotowska, w „Wychowanie fizyczne i zdrowie” 8/9 - 2001.