Znaczenie otwartości w procesie digitalizacji kultury

Alek TarkowskiICM UW / Creative Commons Polska

Otwartość?

Dostępnośćtreści

Swobody użytkowników

Jaki zakres otwartości?

Jaki zakres otwartości?•czas: okres od powstania•rodzaj treści

Czas•czy utwory „żyją” 70 lat dłużej, niż ich twórcy?

Rodzaj treści•treści publiczne i finansowane ze środków publicznych

Stopnie otwartości•techniczna

- „jeśli nie jesteś w sieci, to nie istniejesz”

•prawna- gwarancja pełnej / faktycznej

otwartości

Po co nam pełna otwartość?Prawo czasem stanowi barierę dla dostępności

Po co nam pełna otwartość?Aby kreatywność nie funkcjonowała w szarej strefie.

Po co nam pełna otwartość?Pisanie równie ważne dla kultury, co czytanie.

Po co nam pełna otwartość?„Nie wiemy do końca, co z tym zrobić, ale mamy za to pewność, że coś jest na rzeczy, więc chcemy podzielić się z innymi i zobaczyć, co oni potrafią z tym zrobić”

Rachunek zysków i stratnależy przełamać niepewność wobec otwartości (spuścizna poprzedniej epoki?)

Mity o otwartościOtwartość zakłóca obecne (komercyjne) modele dystrybucji

Mity o otwartościTwórcy nie chcą otwartości

Jaka regulacja na rzecz otwartości?

Regulacja „tradycyjna”•skrojona na potrzeby czasów analogowych: ograniczonej liczby twórców, utworów, kanałów dystrybucji oraz możliwości kopiowania

Regulacja „tradycyjna”•anachroniczna w czasach cyfrowych: mnogości twórców, utworów, kanałów dystrybucji oraz powszechności kopiowania

Po co nam pełna otwartość?W nowych czasach zasada „pewne prawa zastrzeżone” uniemożliwia maksymalizację zysków.

Co w zamian?•reforma prawna•regulacja alternatywna

Regulacja na rzecz otwartości•dobrowolne modele uzupełniające regulację ustawową, oparte na mechanizmie wolnych licencji - np. Creative Commons

“nowe modele [...] choć niepozbawiające znaczenia przepisów prawa autorskiego, wpłyną na ich modyfikację i interpretację. Chodzi tu o zmiany łagodzące rygoryzm ochrony interesów twórców i producentów”

prof. prof. Janusz Barta i Ryszard Markiewicz

MIT / Al Jazeera / Biblioteka Kongresu / Bundesarchiv / Nature / Barack Obama / Bloomsbury / V&A Museum / Ridley Scott / UE

Globalny ruch na rzecz otwartościMIT / Al Jazeera / Biblioteka Kongresu / Bundesarchiv / Nature / Barack Obama / Bloomsbury / V&A Museum / Ridley Scott / UE

Rekomendacje•otwartość treści finansowanych ze środków publicznych•otwartość wpisana w strategie instytucjonalne

Rekomendacje•eksperymenty na rzecz otwartości•ruch obywatelski na rzecz otwartości – moda na otwartość

Nikomu, albo raczej wszytkim, swoje księgiDaję. By kto nie mniemał (strach to bowiem tęgi),Że za to trzeba co dać, wszyscy darmo miejcie.O drukarzu nie mówię, z tym się zrozumiejcie.

Jan Kochanowski, Pieśni

Dziękuję.

alek@creativecommons.plhttp://creativecommons.pl