ZNACZENIE EDUKACJI

I AKTYWNOŚCI NA RYNKU

PRACY OSÓB W WIEKU

SENIORALNYM

dr Walentyna Wnuk

PLAN PREZENTACJI

Wprowadzenie

Co składa się na potencjał ludzi starszych

Potencjał zawodowy

Aktywność edukacyjna osób starszych

Propozycja współpracy

Proponowane zmiany – rekomendacje

Miejsca pracy osób starszych

WPROWADZENIE

Aktywność jest dzisiaj wartością cenioną

Znalazła uzasadnienie w teorii aktywności i teorii

starości konstruktywnej

koncepcja aktywnego starzenia się zakłada

bycie społecznie użytecznym (produktywnym).

Konieczna jest redefinicja terminu „społeczna

produktywność”,

Amerykańscy gerontolodzy zaproponowali teorię

produktywnej starości.

W Polsce utrwala się w mentalności społecznej

negatywny stereotyp człowieka starego

WPROWADZENIE

Najgroźniejsze stereotypy to te, które starość traktują jako:

- chorobę (medykalizacja starości),

- jako „życie po życiu” odbierając starości status równoważny z poprzednimi etapami życia,

- brak możliwości rozwojowych.

Idea całożyciowego rozwoju przeczy tym stereotypom.

Następuje zmiana modelu przeżywania starości.

Rozwijające się kraje europejskie już zrozumiały, że ich dobrobyt zależy również od umiejętności wykorzystania potencjału osób starszych, których przybywa z dnia na dzień.

Środowisko senioralne jest wciąż niedocenionym zasobem ludzkim potrzebnym do budowania społeczeństwa obywatelskiego.

CO SKŁADA SIĘ NA POTENCJAŁ LUDZI

STARSZYCH (ZASOBY)?

Mądrość życiowa – potencjał intelektualny:

ważne wyższe procesy myślowe: synteza, analiza,

refleksyjność, zrównoważenie emocjonalne,

cierpliwość, wyrozumiałość, odpowiedzialność,

rozwaga ;

Potencjał społeczny (relacyjny): wyrażający się

zaangażowaniem w życie społeczne. To budowani

kapitału społecznego (relacji społecznych):

- dla siebie – uzdrawianie relacji z otoczeniem,

- nośnik sił społecznych (wolontariat).

Daje szansę organizacji wsparcia i samopomocy;

CO SKŁADA SIĘ NA POTENCJAŁ LUDZI

STARSZYCH (ZASOBY)?

Potencjał dotyczący życia rodzinnego;

Potencjał psychologiczny (atuty osobowościowe – pracowni to też człowiek, co przekłada się na jego efektywność);

Potencjał przekazu kulturowego;

Potencjał zawodowy.

W andragogice mówi się o potencjale rozwojowym człowieka na całej linii życia (w 23% tylko wykorzystywany). Rozwój nie kończy się wraz z osiągnięciem dojrzałości, ale trwa przez całe życie (dzieła życia tworzone u progu życia). Potencjał rozwojowy to kapitał społeczny i zasoby ludzkie.

POTENCJAŁ ZAWODOWY

Odnoszę do wieku przedemerytalnego obejmującego wiek 50-64, jak i wieku emerytalnego po 65 r.ż. (obecnie po 67 r.ż.). Obecnie mamy do czynienia z dyskryminacją czy marginalizacją potencjału zawodowego tych grup.

Grupa niezwykle zróżnicowana pod względem wykształcenia i rzeczywistych kwalifikacji;

Są wśród nich mistrzowie zawodów, w tym zawodów tzw. „wymierających”;

Wskaźniki zatrudnienia tych grup są najgorsze w Unii Europejskiej;

Mamy do czynienia z „wypychaniem” ich z rynku pracy, co powoduje ich bierność zawodową (zwłaszcza kobiet).

POTENCJAŁ ZAWODOWY

Jest wiele przyczyn tego stanu rzeczy, najważniejsze

to:

stereotypowe postrzeganie starszych pracowników

przez pracodawców, jako gorszych, mniej

wydajnych,

bariery psychologiczne – brak wiary w swoje

możliwości, w swój dalszy rozwój zawodowy,

pracodawcy wolą zatrudniać osoby młode.

Tymczasem z badań „Kondycja życiowa

dolnośląskich seniorów” wynika, że aż 57%

badanych wróciłaby do aktywności zawodowej;

AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA OSÓB STARSZYCH

(MOŻLIWOŚCI)

to wielowymiarowy proces, nadający sens życiu na tle przemian cywilizacyjnych, społecznych, kulturowych. Celem jest utrzymanie odpowiedzialności za własne życie i samodzielne jego kształtowanie.

UTW jako dobra praktyka

Są fenomenem współczesności, odczytując rzeczywiste potrzeby osób starszych:

- jako placówki profilaktyki gerontologicznej realizują ideę całożyciowego rozwoju,

- pokazują potencjał rozwojowy osób starszych,

- dzięki nim upowszechniają się inicjatywy edukacyjne,

- są przykładem praktyk lokalnego rozwoju,

- to agendy dające szansę edukacji we wszystkich możliwych wymiarach,

- umożliwiają reaktywację zawodową przygotowując: liderów społecznych, wolontariuszy itp.

AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA OSÓB STARSZYCH

(MOŻLIWOŚCI)

Obszary edukacyjne w Uniwersytecie Trzeciego

Wieku:

utrzymywanie sprawności intelektualnej,

zdobywanie nowych kompetencji,

rozwój osobisty związany z psychologicznym wymiarem

człowieka,

reaktywacja zawodowa przyjmująca różne formy,

kompensacja dopełniająca przebytą drogę edukacyjną,

kontynuacja rozwoju poznawczego (aktualizacja i

rekonstrukcja wiedzy).

PROPONUJĘ WSPÓŁPRACĘ W RAMACH:

Porozumienia Pełnomocników Rektorów Uczelni

Wyższych Miasta Wrocławia ds. UTW pod

patronatem Prezydenta Miasta i

Przewodniczącego Kolegium Rektorów,

Dolnośląskiego Forum UTW (kolejne Forum

możemy poświęcić tu rozpatrywanej tematyce).

PROPONOWANE ZMIANY –

REKOMENDACJE

Edukacja do starości i edukacja w starości. Edukacja pracodawców,

Wprowadzenie koncepcji zarządzania wiekiem. Redefinicja starszego pracownika,

Walka z negatywnym stereotypem starości – kampanie społeczne,

Rzeczywista edukacja osób 50+ (60+) motywująca do dalszej aktywności (zmiana samooceny, uzupełnianie kwalifikacji),

Kursy przygotowujące do przejścia na emeryturę: nowe pola aktywności, zawody zastępcze, wolontariat senioralny,

Podejmowanie inicjatyw międzypokoleniowych,

Troska o zdrowie osób 50+ (opieka lekarska).

ROZWÓJ SENIORÓW W WYMIARZE

WOLONTARIATU

Badanie kompetencji seniorów musi objąć

cztery obszary:

1. Kompetencje poznawcze,

2. Kompetencje funkcjonalne,

3. Kompetencje społeczne,

4. Metakompetencje.

MIEJSCA PRACY OSÓB STARSZYCH

stowarzyszenia, fundacje,

nowe formy elastycznego zatrudnienia (telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu, praca w domu, „podwójna gwiazda”, praca w weekend),

opiekunowie osób starszych niesamodzielnych,

doradcy: prawni, mieszkaniowi, zawodowi, dietetyczni,

obsługa klientów: sprzedawcy, serwis domowy, stacjonarny, naprawy,

usługi dla osób starszych,

własna firma (jej powołanie),

nowe zawody: edukator osób starszych, animator osób starszych, terapeuta zajęciowy, asystent osoby starszej, psychoterapeuta osób starszych.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ