Zmiany w ochronie sadów Sekatory pneumatyczne ...

Mieszanie i redukcja dawek……dozwolone, ale na odpowiedzial-ność użytkownika. W ostatnim kwar-tale 2012 r. na stronach internetowych MRiRW pojawiło się oficjalne stanowisko ministerstwa rolnictwa odnośnie pew-nych paragrafów rozporządzenia PEiR nr 1107/2009, które weszły w życie 14 czerwca 2011 r. Kontrowersyjne były głównie decyzje odnośnie pozwoleń na sporządzanie mieszanin zbiornikowych o dowolnym składzie oraz redukcji da-wek środków ochrony roślin. Obecnie minister rolnictwa ogłosił, że ww. prak-tyki są zgodne prawem, ale pod warun-kiem, że przestrzegane będą zasady do-brej praktyki ochrony roślin 2

Nawożenie doglebowe a wzrost

i rozwój roślin sadowniczych

8

Najczęstsze błędy

w ochronie roślin

sadowniczych

12

„Szkiełko i oko”

14

Aminokwasy i pożyteczne

mikro-organizmy

16

egzemplarz bezpłatny

PL ISSN 2081-2124

NR 2/2013 luty

nakład 10 000 egz. www.ogrodinfo.pl

W NUMERZE:

Zmiany w ochronie sadów

Katarzyna Kupczak, redakcja „Hasło Ogrodnicze”

Sekatory pneumatyczne

Anita Łukawska

Przechowywanie jabłek w innowacyjnych technologiach

Dr Krzysztof P. Rutkowski, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku nastąpił rozwój innowacyjnych technologii przechowywania owoców, wśród których na czołówkę wysunęły się technologie niskotlenowe (atmosfery o stężeniu tle-nu poniżej 1%) oraz pozbiorcze traktowanie owoców preparatami

zawierającymi 1-metylocyklopropen (1-MCP). Ich rozwój podyktowany był przede wszystkim koniecznością ograniczenia tempa niekorzystnych zmian jakościowych owoców (spadku jędrności i kwasowości) podczas przecho-wywania, jak również miał służyć zapobieganiu lub chociażby opóźnieniu występowania niektórych chorób fizjologicznych owoców (przede wszyst-kim oparzeliźnie powierzchniowej).

len. 1-MCP przyłącza się do recep-torów etylenu w membranach ko-mórkowych hamując w ten sposób syntezę etylenu. Po raz pierwszy, na skalę komercyjną 1-MCP (pod nazwą EthylBlock®) został użyty w 1999 r. do utrzymania świeżości kwiatów ciętych przez firmę Floralife. Następ-nie firma AgroFresh wprowadziła na rynek preparat pod nazwą Smart-Fresh, który znalazł zastosowanie w ograniczeniu dojrzewania owoców i warzyw. Dynamiczny rozwój badań, których wyniki potwierdzały skutecz-ność 1-MCP w utrzymaniu jakości, spowolnieniu dojrzewania i ograni-czeniu niektórych chorób fizjologicz-nych spowodowały, że do 2005 r. za-rejestrowany był on już niemal w 20

Pozycja Polski jako producenta bardzo dobrej jakości owoców znacz-nie wzrosła w ostatnim roku. Mieliśmy, jak na warunki klimatyczne Europy, dużo szczęścia, gdyż aura była dla nas łaskawa, a i z agro-fagami radzimy sobie coraz lepiej. Nie można jednak osiadać na

laurach. W dążeniu do perfekcji pomocny będzie m.in. „Program Ochrony Roślin Sadowniczych na rok 2013”, który przygotowaliśmy dla Państwa. Sporo zmieni się w nadchodzącym sezonie, dlatego postaram się jak naj-syntetyczniej poinformować o tych nowościach w ochronie.

Wymagany osprzętDzięki wykorzystaniu sekatorów pneumatycznych cięcie drzew może być przeprowadzone znacznie szyb-ciej niż przy użyciu sektorów ręcz-nych. Ponadto zmniejszenie wysiłku pracowników (przez zastąpienie ich siły fizycznej energią sprężonego po-wietrza) powoduje, że praca ta jest mniej męcząca.Obecnie większość platform jest wy-posażona w kompresor (lub ma moż-liwość jego zainstalowania), do które-go można podłączyć 4–6 sekatorów pneumatycznych (fot. 1) za pomocą elastycznego przewodu oraz szybko-złączy (gniazd i wtyków). Możliwe jest też oczywiście podłączenie większej ich liczby po zastosowaniu rozdziel-nika (zazwyczaj pozwala na to wy-dajność kompresora). Na rynku do-stępne są dwa rodzaje szybkozłączy. Pierwszy rodzaj to te przeznaczone do współpracy z przewodami powie-trza 6 x 1 i 8 x 1. Są one przydatne

Pozbiorcze traktowanie owoców 1-MCPTo nowa technologia w przecho-walnictwie owoców, warzyw i roślin ozdobnych. Jej początki sięgają poło-wy lat 90. ub.w., kiedy to cykloprope-ny zostały opatentowane (w 1996 r.) przez E. Sislera i S. Blankenshi-pa jako inhibitory etylenu. Wśród wielu pochodnych cyklopropenów na szczególną uwagę zasługuje 1-metylocyklopropen (1-MCP). Jego skuteczność w opóźnieniu starzenia się kwiatów ciętych i dojrzewania owoców klimakterycznych została potwierdzona w badaniach i wynika z oddziaływania na procesy związa-ne z produkcją i wrażliwością na ety-

krajach świata. W zależności od kra-ju rejestracja obejmowała m.in. na-stępujące gatunki owoców i warzyw: jabłka, morele, awokado, kiwi, man-go, melony, nektaryny, brzoskwinie, papaje, gruszki, paprykę, śliwki i po-midory. W kolejnych latach nastąpił dynamiczny rozwój badań nad zasto-sowaniem 1-MCP. W Polsce SmartFresh może być uży-wany od 2008 r. i jest zarejestrowany jedynie do pozbiorczego stosowania w przechowalnictwie jabłek. Po zbio-rze jabłka muszą zostać schłodzo-ne i po około 5–6 dniach następuje 24-godzinne traktowanie owoców, w szczelnej komorze przechowalni-czej. Uwalnianie gazowego 1-MCP na-stępuje w specjalnym generatorze, dlatego preparat nie jest dostępny na rynku w wolnej sprzedaży, a moż-na jedynie zamówić usługę trakto-wania nim owoców. Po jej zakończe-niu następuje usunięcie generatora z komory, a jabłka można przechowy-wać zarówno w warunkach normalnej (NA), jak i kontrolowanej atmosfery (KA). W Polsce badania nad wpływem preparatu na jakość jabłek rozpoczę-to w Instytucie Sadownictwa i Kwia-

ciarstwa w Skierniewicach (obecnie Instytut Ogrodnictwa) na początku XXI wieku. Na podstawie wieloletnich badań można stwierdzić, że pozbior-cze stosowanie SmartFreshTM istotnie ogranicza spadek jędrności i kwaso-wości jabłek w stosunku do owoców nietraktowanych, przechowywanych w tych samych warunkach. Efekt traktowania jest znacznie silniejszy podczas przechowywania owoców w KA, niż w warunkach NA. Poza utrzymaniem jędrności i kwasowości

Te narzędzia stały się bardziej popularne wśród sadowników od czasu, gdy coraz większe zastosowanie w gospodarstwach zaczęły znajdo-wać platformy sadownicze, wykorzystywane także podczas cięcia drzew. Większość platform jest bowiem wyposażona w kompresor

lub ma możliwość jego zamontowania.

4FOT. 1. Oparzelizna powierzchniowa

Cięcie jabłoni z wykorzystaniem sekatora pneumatycznego podłączonego do kompresora platformy sadowniczej

świadczalny Mechanizacji Ogrodnic-twa w Skierniewicach. Drugi rodzaj szybkozłączy przeznaczony jest do współpracy z przewodami powietrza 8 x 1 i 10 x 1. Są to szybkozłącza do użytkowania z nowym typem seka-torów pneumatycznych. Charaktery-zują się one większym przepływem powietrza.

dla tych sadowników, którzy mają sekatory pneumatyczne z osprzę-tem, produkowane przez Zakład Do-

6

2

Budowa i zasada działaniaCzęść tnąca sekatora pneumatycznego i ręcz-nego jest zbudowana podobnie. Różnica pole-ga na sposobie uruchamiania ostrza tnącego. W sekatorze ręcznym do wykonania cięcia nale-ży użyć siły dłoni lub dwóch rąk. W pneumatycz-nym natomiast ostrze tnące (część ruchoma) przesuwane jest za pomocą tłoczyska. W rę-kojeści umieszczona jest tuleja z pracującym w niej tłokiem. Tłok z ruchomym ostrzem po-łączony jest korbowodem. Rękojeść zazwyczaj wykonana jest z tworzywa sztucznego, a tuleja w jej wnętrzu, w której pracuje tłok, najczęściej z mosiądzu. Sekator uruchamia się poprzez naciśnięcie dźwigni spustowej znajdującej się np. wzdłuż rękojeści, po uprzednim odblokowa-niu mechanizmu bezpieczeństwa. Naciśnięcie spustu otwiera dopływ sprężonego powietrza do tulei, które przesuwając tłok poprzez kor-bowód, powoduje ruch ostrza sekatora i wyko-nanie cięcia gałęzi w miejscu przyłożenia. Po zwolnieniu spustu tłok wraz z ostrzem wraca do położenia pierwotnego pod naciskiem sprę-żyny powrotnej.Sekatorem pneumatycznym można ciąć zarów-no drewno mokre, jak i suche, choć oczywiście lepiej tnie się to pierwsze. Cięcie wykonuje się bardzo łatwo, a maksymalna średnica ciętych gałęzi, w zależności od marki i modelu sekato-ra, waha się od 25 do 50 mm.

KonserwacjaSekatory pneumatyczne – podobnie jak i inne narzędzia tego typu – wymagają właściwej pie-lęgnacji i konserwacji, a także przechowywania w odpowiednich warunkach (zgodnie z zalecenia-mi producenta). Producenci sekatorów oferują specjalne środki do ich czyszczenia, w płynie lub aerozolu. Preparaty te chronią przed odkładaniem się kurzu i soków roślinnych na ruchomych czę-ściach sekatorów oraz przed rdzą. Specjalne sma-ry natomiast chronią części narzędzia przed wilgo-cią oraz konserwują w okresie przechowywania.Do regulacji luzu oraz ustawienia ostrza tnącego w stosunku do stalnicy służy m.in. kluczyk dołą-czony zazwyczaj do narzędzia. Elementy tnące sekatorów pneumatycznych powinno się ostrzyć za pomocą osełek oferowanych przez producen-tów poszczególnych marek. Mogą być one wyko-nane np. ze stali hartowanej z powłoką diamen-tową lub z korundu drobno- i średnioziarnistego.Jak wszystkie urządzenia, także sekatory pneu-matyczne ulegają zużyciu. Przede wszystkim do-tyczy to ostrzy tnących. W większości modeli są one wykonane ze stali hartowanej lub stopowej poddanej specyficznej obróbce cieplnej, czyli materiałów o wysokiej odporności na zużycie. Ze względu jednak na charakter pracy i jej in-tensywność po jakimś czasie następuje niemal całkowite zużycie. Wówczas nie trzeba kupować nowego sekatora, tylko wymienić zużyte części –

ostrze i głowicę tnącą można nabyć w sklepach prowadzących sprzedaż sekatorów pneumatycz-nych i samodzielnie je wymienić lub powierzyć to serwisowi.

Przedłużacze – wysięgnikiZastosowanie przedłużaczy dla sekatorów pneu-matycznych umożliwia sadownikom nieposiada-jącym platform dostęp bez konieczności użycia drabin do gałęzi znajdujących się wysoko. Każda z firm produkujących sekatory pneumatyczne oferuje również dopasowane do nich przedłuża-cze/wysięgniki. Na przykład firma Paterlini pro-ponuje przedłużacz bez łącznika, przeznaczony do przyłączania sekatorów FUTURA FRUTETTO oraz innych narzędzi pneumatycznych. Wyko-nany jest on ze stopu aluminium, ma trójkątny przekrój i jest zaopatrzony w rączkę z dźwignią spustową zabezpieczoną mechanizmem bezpie-czeństwa. Dostępne są następujące długości: 0,5 m (waga 0,6 kg), 1 m (0,8 kg), 1,5 m (1 kg), 2 m (1,2 kg). Innym rodzajem jest przedłużacz teleskopowy, który ma bezstopniową regulację długości w zakresie 1,45–2,25 m. Jest lekki (1,4 kg) i odporny na uderzenia oraz wygięcia. Wykonany jest ze stopu aluminium, ma opatento-wany system blokady typu Air Lock, gwarantujący wysoką niezawodność i bezpieczeństwo pracy.W ofercie firmy Campagnola i Bahco są me-talowe i teleskopowe przedłużacze do se-

ChaRaKTERySTyKa WybRaNyCh MOdEli SEKaTORóW PNEUMaTyCZNyCh

Model/nazwa modelu

Producent Masa sekatora

(kg)

Ciśnienie powietrza

Zapotrzebo- wanie

powietrza

Maksymalna grubość ciętych

gałęzi (ø mm)

Długość sekatora/rękojeść

Materiał ostrza Dodatkowe informacje Gwarancja/serwis

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10JAGODA JPS

FUTURA FRUTTETO

Paterlini 0,60 10 bar 80 l/min do 35 ergonomiczna rękojeść wykonana z antypoślizgowego tworzywa; możliwość montażu na metalowym przedłużaczu o długości od 0,5 do 2 m lub na przedłużaczu teleskopowym

stal hartowana – odkuwka

w celu zamontowania na przedłużaczu należy częściowo zdemontować sekator i nakręcić go na przedłużacz; można również zamówić sekator w wersji przystosowanej do przedłużacza bez konieczności jego demontażu

serwis gwarancyjny – 1 rok i pogwarancyjny

MAGIC 4 (kod 4000)

Paterlini 0,69 10 bar 80 l/min do 35 ergonomiczna rękojeść wykonana z antypoślizgowego tworzywa


z podwójnym tłokiem do cięcia twardego drewna, co jest dla tego modelu sekatora cechą znamienną, odróżniającą go od innych modeli sekatorów pneumatycznych


BABY (kod 5500)



idealny dla osób o małych dłoniach, często wybierany przez kobiety; zastosowany w tym modelu system podwójnego tłoka zwiększa siłę i szybkość cięcia sekatora, zachowując jego mały ciężar i ergonomicznie ukształtowaną rękojeść


LOPPER (kod 6060)

Paterlini 2,40(w zależności od długości)

10 bar 100 l/min do 50 model występuje w wersjach przedłużonych: kod-6070 (50 cm), kod-6080 (100 cm), kod-6090 (150 cm), kod-6100 (200 cm), kod-6110 (250 cm), kod-6120 (300 cm)


występuje z ostrzami prostymi lub zakrzywionym


FUTURA 40 Paterlini 0,80 14 bar 80 l/min do 40 plastikowy korpus o średnicy 46 mm


występuje również w wersji do przedłużki serwis gwarancyjny – 1 rok i pogwarancyjny

Futura Frutteto 5000-001



sekator pneumatyczny do przedłużki serwis gwarancyjny – 1 rok i pogwarancyjny

Agro-Terreco Polska Sp. z o.o. CEPAR Futura Frutetto

Paterlini 0,60 11/12 bar

80 l/min do 35 kuta stal o wysokiej wytrzymałości

korpus plastikowy gwarancja 12 miesięcy

JAGODA JPSSTAR 35 (kod 0250)

Campagnola 0,65 10 bar 80 l/min do 35 ostrze z kutej stali i obrobione cieplnie dla uzyskania dużej żywotności

tradycyjny sekator pneumatyczny z pojedynczym tłokiem i sprężynowym mechanizmem powrotnym; wyposażony jest w aluminiową dźwignię spustową i niezamarzający zawór


katorów pneumatycznych o długości 0,5 m do 2 m. Natomiast firma Felco oferuje kilka modeli wysięgników wykonanych z aluminium prasowanego i anodowanego. Są one przezna-czone do montażu sekatorów pneumatycznych Felco – modeli 70 i 73. Różnią się długością i wagą. Model wysięgnika 75/90 ma długość 60 cm i wagę 775 g, model 76/90 odpowied-nio 120 cm i 1285 g, natomiast model 77/90 – 150 cm i 1515 g. Przedłużki firmy Zanon (stałe i teleskopowe) do sekatorów pneuma-tycznych są dostępne w długościach 50– 300 cm. Producent sekatorów pneumatycz-nych Lisam oferuje zaś przedłużacze o dłu-gości 0,5 i 1 m.

Wyposażenie dodatkoweW sekatorach pneumatycznych Felco, w mo-delach 74 i 79, zamontowany jest system spryskiwania na stalnicy sekatora. Spryski-wanie rany następuje w momencie, gdy ostrze przecina gałąź i jest w pozycji zamkniętej, przy czym w modelu 74 jest ono jednostronne, na-tomiast w modelu 79 – dwustronne (na ostrzu i na ranie ciętej). Zastosowany w wymienionych modelach system spryskiwania pozwala na za-bezpieczenie ran przed przenoszeniem chorób w trakcie cięcia drzew owocowych.

fot. W. Górka

1

3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10SUPER STAR 2 Campagnola 0,59 10 bar 80 l/min do 31 ergonomiczna rękojeść wykonana

z antypoślizgowego tworzywa; średnica korpusu 50 mm

ostrze z kutej stali i obrobione cieplnie dla wydłużenia żywotności oraz zwiększenia wytrzymałości

istnieje możliwość montażu na metalowym przedłużaczu od 0,5 do 2 m oraz na przedłużaczu teleskopowym; stosując przedłużacz, należy częściowo zdemontować sekator po to, by go nakręcić na przedłużacz


SNA Europe – Poland Sp. z o.o.BAHCO 9210 BAHCO 0,70 10 bar 80 l/min do 30 25,5 cm kuta i hartowana

stalistnieje możliwość montażu na metalowym przedłużaczu od 0,5 do 2 m oraz na przedłużaczu teleskopowym; stosując przedłużacz, należy częściowo zdemontować sekator po to, by go nakręcić na przedłużacz


Agro-Terreco Polska Sp. z o.o. MAIBO MB3 P5 Campagnola 0,55 10 bar 80 l/min do 31 kuta stal o wysokiej

wytrzymałościkorpus plastikowy o średnicy 46 mm gwarancja 12

miesięcySUPER STAR 2 P/5

Campagnola 0,55 10 bar 80 l/min do 31 kuta stal o wysokiej wytrzymałości

korpus plastikowy o średnicy 46 mm gwarancja 12 miesięcy

Skierniewicka Fabryka Maszyn, Urządzeń i Konstrukcji SFAMASZSekator SP-1 SFAMASZ 0,80 0,7 do

1,0 MPa (7 do 10

atmosfer)

0,8 l/cięcie do 25 11 cm sekatory można montować na przedłużkach 0,5 i 1 m

stal gatunkowa sekator wyposażony jest w wąż o długości 0,5 m zakończony przyłączem-wtykiem pozwalającym na szybkie i łatwe połączenie lub rozłączenie z instalacją sprężonego powietrza; sekatory są produkowane również w wersji przedłużonej: 0,5 i 1 m

gwarancja 12 miesięcy

ZAKŁAD TECHNIKI KOMUNALNEJ I ROLNICZEJ Agro-Partner, GłogoczówVIPER 50 ZANON 0,6 10 bar 80 l/min do 28 15 cm stal kuta możliwość montażu na przedłużce stałej

o długości do 300 cm lub teleskopowej o długości od 50 do 300 cm

12 miesięcy/serwis świadczony wysyłkowoVIPER 60 ZANON 0,6 10 bar 80 l/min do 30 15 cm stal kuta

VIPER 70 ZANON 0,6 10 bar 80 l/min do 30 15 cm stal kuta

RF-105 ZANON 0,6 10 bar 80 l/min do 35 20 cm stal kuta RF-120 ZANON 1,15 10 bar 80 l/min do 35 20 cm stal kuta CAYMAN 80 ZANON 0,6 10 bar 80 l/min do 35 15 cm stal kuta TRONCARAMI 8-U ZANON 2,1 10 bar 100 l/min do 50 35 cm stal kuta TRONCARAMI 8-AD

ZANON 1,0 10 bar 100 l/min do 50 35 cm stal kuta

TRONCARAMI RF 150-U

ZANON 2,1–4,6 kg w zależności od długości przedłużki

10 bar 100 l/min do 50 35 cm (przy wersji bez przedłużki) stal kuta

TRONCARAMI RF 150 –D (podwójne działanie)

ZANON 2,1–4,6 kg w zależności od długości przedłużki

10 bar 100 l/min do 50 35 cm (przy wersji bez przedłużki) stal kuta

EUROFLORA Andrzej Otwiaska FELCO 70standardowy

FELCO 0,71 7 do 15 barów

24–50 l/min do 30 26 cm stal stopowa pierwszej jakości, połączona ze specyficzną obróbką termiczną, zapewnia zwiększoną wytrzymałość i doskonałą skutecznośćcięcia

podwójny tłok zapewniający zwiększoną moc cięcia bez szarpnięć; sprężyna powrotna zapewniająca oszczędność powietrza i szybsze zamykanie ostrza; dostępne z przedłużaczami 60, 120 lub 150 cm oraz wersja dla osób leworęcznych

serwis gwarancyjny – 1 rok i pogwarancyjnyFELCO 73

progresyjnyFELCO 0,71 7 do 15

barów24–50 l/

cięciedo 30 26 cm

FELCO 74system spryskiwania w jednym kierunku


24–50 l/cięcie

do 30 26 cm podwójny tłok zapewniający zwiększoną moc cięcia bez szarpnięć; sprężyna powrotna zapewniająca oszczędność powietrza i szybsze zamykanie ostrza; pozwala na zabezpieczenie ran przed przenoszeniem chorób w trakcie cięcia dzięki systemowi spryskiwania zamontowanemu na wsporniku stalnicy;spryskiwanie rany następuje, gdy ostrze przecina gałąź i jest w pozycji zamkniętej

FELCO 79 system spryskiwania w dwóch kierunkach


24–50 l/cięcie

do 30 26 cm podwójny tłok zapewniający zwiększoną moc cięcia bez szarpnięć; sprężyna powrotna zapewniająca oszczędność powietrza i szybsze zamykanie ostrza; sekator spryskujący działa według tej samej zasady co felco 74, jednak jego system spryskiwania oraz forma dyszy umożliwiają spryskiwanie symultaniczne płynu na ostrzu oraz na ranie ciętej

Agro-Terreco Polska Sp. z o.o. LISAM model SLY LISAM 0,55 8/10 bar 80 l/min do 30 może być wyposażony

w przedłużacz stały o dł. 0,5 lub 1 m

kuta stal o wysokiej wytrzymałości

korpus metalowy, nakładka antypoślizgowa

gwarancja 12 miesięcy

* Zestawienia danych w tabeli dokonano na podstawie informacji udostępnionych przez producentów i dystrybutorów w Polsce.

4

Delicious’, dla której stężenie etanolu może sięgać 300–400 ppm. Stężenie etanolu mie-rzone jest najczęściej przy pomocy specjalnego urządzenia wyposażonego w specyficzną, enzy-matyczną elektrodę (fot. 7). Nie jest to jednak pomiar bardzo precyzyjny o czym informują za-pisy w instrukcji obsługi urządzenia, ale wydaje się, że wystarczająco dokładny dla tej techno-logii przechowywania. Chcąc uzyskać dokład-niejsze wyniki należy zastosować np. analizę chromatograficzną. Niestety w opracowanych tabelach nie odnajdujemy zaleceń dla typowo „polskich” jabłek trafiających do przechowywa-nia. Pomiar etanolu w soku jest także podstawą dwóch technologii pojawiających się na polskim rynku przechowalniczym (SwinglosTM i ILOS--Plus). Pomimo istotnych różnic w utrzymaniu reżimu technologicznego atmosfery, można za-łożyć, że obie te technologie reprezentują jedną grupę. Pomiar zawartości etanolu jest również podstawą regulowania składu atmosfery w sys-temie DCS (Dynamic Control SystemTM). Nale-ży jednak zaliczyć go do kolejnej „grupy” tech-nologii niskotlenowych. W systemie tym pomiar stężenia etanolu dokonywany jest w atmosferze przechowalniczej, a nie w miąższu (soku) jabłek. Pomiaru dokonuje się za pomocą bardzo czułe-go analizatora (fot. 8) w próbce gazu pobranego ze specjalnego pojemnika (fot. 9), umieszczone-go w chłodni i okresowo zamykanego, w którym znajduje się kontrolowana partia jabłek. Kolejną innowacyjną technologią przechowy-wania owoców jest dynamicznie kontrolowana atmosfera – DCA (Dynamic Controlled Atmo-sphere). Przez niektórych uważana za jedyny dynamicznie kontrolowany system niskotleno-wy, w którym regulacja warunków przechowy-wania odbywa się na podstawie sygnału ze spe-cjalnych sensorów umieszczonych w komorze przechowalniczej. Podstawą opracowania sys-temu były badania prowadzone między innymi przez dr. Roberta Prange z Kanady pod koniec lat 90. ub.w. Wyniki wskazywały na możliwość zastosowania fluorescencji chlorofilu do wy-

krywania stresu związanego z niskim stęże-niem tlenu (O2) i wysokim stężeniem dwutlen-ku węgla (CO2). W wyniku współpracy z komer-cyjną firmą powstał system znany pod nazwą HarvestWatchTM. W specjalnych pudełkach z sensorami umieszcza się sześć jabłek, które podlegają monitoringowi podczas przechowy-wania (fot. 10). Podczas wystąpienia stresu niskotlenowego pojawia się sygnał z sensorów (fot. 11) związany z fluorescencją chlorofilu, dzięki czemu zostaje ustalony próg oddychania beztlenowego dla danej odmiany, w danym se-zonie przechowalniczym. Następnie ustala się warunki przechowywania podnosząc stężenie

tlenu o 0,2–0,3% powyżej wyznaczonego pro-gu, a stężenie dwutlenku węgla powinno wy-nosić tyle, by proporcja O2 : CO2 wynosiła od 1 : 1 do 1 : 3, w zależności od odmiany. W Eu-ropie badania nad zastosowaniem tego sys-temu w praktyce prowadził głównie dr Angelo Zanella (Research Centre for Agriculture and Forestry Laimburg, Włochy). Pomimo, że we Włoszech system w komercyjnych chłodniach pojawił się w 2003 r., nadal trwają badania nad opracowaniem protokołów przechowywania dla poszczególnych odmian. Dr Prange i dr Zanel-la dotychczas opracowali wspólnie 6 protoko-łów. Standardowa procedura przechowywania

(zwłaszcza podczas obrotu towa-rowego) preparat istotnie ogranicza i opóźnia występowanie oparzelizny powierzchniowej (fot. 1 na str. 1). W niektórych sezonach prze-chowalniczych przyczynia się również do ogra-niczenia strat związanych w rozwojem gorzkiej zgnilizny jabłek (fot. 2), co jest efektem ograni-czenia dojrzewania owoców, a nie działaniem przeciwgrzybowym preparatu. Jednakże, efek-tywność ograniczenia tej choroby zależy przede wszystkim od sezonu. W związku z tym, że niekiedy po traktowaniu może pojawić się zwiększenie nasilenia niektó-rych chorób fizjologicznych, należy bezwzględ-nie przestrzegać zaleceń odnośnie terminu zbioru, schładzania i wszelkich innych opera-cji pozbiorczych, które zawarte są w broszurze informacyjnej dotyczącej traktowania jabłek. Problemy dotyczyć mogą zwłaszcza ordzawień przyszypułkowych (fot. 3), plar (fot. 4), czy stre-sowych uszkodzeń skórki (fot. 5). Jak wynika z naszych doświadczeń, żadne z tych uszko-dzeń nie jest bezpośrednio wywołane trakto-waniem 1-MCP. Na ich występowanie główny wpływ mają warunki wzrostu i termin zbioru jabłek. W sezonach o dużym nasileniu chorób fizjologicznych obserwujemy również symptomy chorób na owocach nietraktowanych, a trakto-wanie jako dodatkowy stres pozbiorczy może je-dynie zwiększyć wielkość strat. Plara jest formą powszechnie znanej gorzkiej plamistości pod-skórnej (fot. 6). Na wspomniane uszkodzenia szczególnie podatna jest odmiana ‘Szampion’. Obecnie w wielu ośrodkach naukowych pro-wadzone są badania, których wyniki wskazu-ją na poprawę bilansu energetycznego obiek-tów, w których przechowywane są traktowane jabłka. Wynika to zarówno z ograniczenia tem-pa oddychania owoców (krótsza praca płuczek dwutlenku węgla) jak również możliwości prze-chowywania jabłek w nieco wyższej niż obec-nie zalecanej temperaturze, bez pogorszenia jakości.

Technologie niskotlenowePrzeglądając podręczniki z zakresu przechowal-nictwa owoców najczęściej odnajdujemy infor-macje, że przechowywanie jabłek w atmosferze zawierającej poniżej 1% tlenu jest niemożliwe w praktyce sadowniczej. Taka była powszech-na opinia jeszcze w latach 80. XX wieku. Uwa-żano bowiem, że stężenie tlenu w atmosferze przechowalniczej zawierającej poniżej 1% tlenu powoduje oddychanie beztlenowe owoców (fer-mentację) i prowadzi do uszkodzeń zewnętrz-nych i wewnętrznych. W latach 90. w RPA, USA i Kanadzie przeprowadzono pierwsze badania naukowe wskazujące na możliwość zastoso-wania stresu niskotlenowego w początkowym okresie przechowywania. Przez około dwa ty-godnie jabłka poddawano stresowi niskotle-nowemu (zwykle stężenie tlenu w atmosferze przechowalniczej wynosiło około 0,4%). Po za-kończeniu stresu, owoce przechowywano w wa-runkach powszechnie uznanych za ULO, czyli przy stężeniu tlenu w zakresie 1,2–1,5%. Taki sposób traktowania owoców nazwano ILOS (In-itial Low Oxygen Stress), czyli stresem nisko-tlenowym w początkowym okresie przechowy-wania. Pierwsze komory komercyjne wykorzy-stujące ten system pojawiły się pod koniec lat 90. ub.w. Rozwój tego typu technologii podyk-towany był poszukiwaniem metod ogranicze-nia niekorzystnych zmian jakościowych jabłek i rozwoju oparzelizny powierzchniowej. Okazało

1

FOT. 2. Gorzka zgnilizna jabłek

FOT. 3. Ordzawienie przyszypułkowe

FOT. 5. Stresowe uszkodzenia skórki na ‘Szampionie’

FOT. 4. Plara FOT. 6. Gorzka plamistość podskórna

FOT. 7. Urządzenie do pomiaru etanolu w soku (a), elektroda do pomiaru stężenia etanolu (b)

a

b

FOT. 8. Analizator etanolu w atmosferze przechowalniczej

się jednak, że wyniki przechowywania nie były zadowalające z praktycznego punktu widze-nia. Kolejnym krokiem w rozwoju technologii niskotlenowych było zastosowanie dwóch lub trzech stresów niskotlenowych podczas prze-chowywania. Długość poszczególnych stresów i częstość ich powtarzania ustalana jest najczę-ściej na podstawie analizy zawartości alkoholu etylowego w miąższu jabłek, które okresowo są pobierane z obiektu przechowalniczego. We Włoszech opracowano zalecenia odnośnie maksymalnego stężenia alkoholu w soku po-zyskanym z jabłek przechowywanych w takim systemie. Dla większości odmian bezpieczne stężenie etanolu w miąższu mieści się w zakre-sie 30–70 ppm. Wyjątkiem jest odmiana ‘Red

Poznaj naszą nową rodzinę

Zapewniamy Państwu:- nowe wózki widłowe Nissan- profesjonalny autoryzowany serwis- oryginalne części zamienne- wózki używane oraz wynajem krótko i długoterminowy- dużą elastyczność i indywidualne podejście do klienta

JBJ Forklift Sp. z o.o.ul. Słoneczna 194, 05-506 [email protected] www.jbjforklift.pltel. 0048 607 820 520

• sterownik AC TECH – jeszcze wyższa wydajność przy niskim poborze mocy,

• 2 nowoczesne silniki jazdy każdy o mocy 7,1 kW

• pokładowy system diagnostyczny

• odzysk energii do 15%

nowyienta

W

5

aminy (DPA), preparatu chemicznego przeciwko oparzeliźnie powierzchniowej, i związana z tym konieczność znalezienia alternatywnej metody ograniczenia strat przechowalniczych. Należy jednak pamiętać, że podobnie jak w przypadku pozbiorczego traktowania jabłek SmartFreshTM, również w przypadku niskotlenowych technolo-gii, wskutek dodatkowego stresu, w niektórych sezonach przechowalniczych mogą pojawić się zwiększone uszkodzenia jabłek. Najczęściej mają one postać uszkodzeń skórki i zbrązowień wewnętrznych (fot. 12).Stosując nowoczesne technologie w przecho-walnictwie owoców należy pamiętać, że owoce przeznaczone do przechowywania w nich muszą być zebrane w optymalnym dla danej technologii terminie i charakteryzować się wysoką jakością. Podatność owoców na występowanie chorób przechowalniczych bardzo często związana jest z przebiegiem warunków pogodowych w czasie sezonu wegetacyjnego. Należy bezwzględnie pamiętać, że im nowocześniejszą technologię stosujemy, tym wymagania stawiane obsłudze obiektu są wyższe i często przychodzi płacić nam wyższą cenę za popełnione błędy. Nowo-czesne technologie pozwalają na ograniczenie strat powodowanych oparzelizną powierzchnio-wą, czy zbrązowieniami wewnętrznymi, ale nie eliminują zagrożenia chorobą (zazwyczaj istotnie opóźniają jej wystąpienie). Warto w tym miejscu wspomnieć o dość czę-stych przypadkach „zaduszenia” jabłek w obiek-tach przechowalniczych. Sadownicy wówczas py-

w DCA zakłada załadunek komory w ciągu 5 dni, w kolejnych dwóch dniach obniżenie stężenia tlenu do 3%, a następnie w ciągu 7 dni osią-gnięcie charakterystycznego piku fluorescencji chlorofilu wskazującego na najniższe, bezpiecz-ne stężenie tlenu, poniżej którego występuje oddychanie beztlenowe. Są jednak odmiany, dla których stres beztlenowy powinien poja-wić się dopiero po 4 tygodniach od załadunku. Od 2009 r. również w Pracowni Prze- chowalnictwa Owoców Instytutu Ogrodnictwa prowadzone są badania z zastosowaniem DCA.

W skład systemu wchodzą m.in. sensory po-zwalające na monitorowanie wystąpienia flu-orescencji chlorofilu wywołanego stresem oraz program komputerowy pozwalający na inter-pretację otrzymywanego sygnału. Zastosowa-nie DCA umożliwia utrzymanie na wysokim po-ziomie jędrności i kwasowości jabłek w czasie przechowywania oraz ograniczenie oparzelizny powierzchniowej i zbrązowień wewnętrznych.Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym rozwo-jowi niskotlenowych technologii jest zakaz sto-sowania praktycznie w całej Europie dwufenylo-

FOT. 10. Pudełko z sensorem i owocami wykorzystywane w technologii DCA

FOT. 11. Przebieg sygnału z sensorów i analizatora stężenia tlenu w technologii DCA

ba

tają, czy takie jabłka nadal nadają się do dalsze-go przechowywania, a tym bardziej do sprzedaży. Przytaczając wspomniane technologie uważają, że nawet tydzień przechowywania w warunkach beztlenowych nie powinien zaszkodzić owocom. W praktyce wygląda to jednak zupełnie inaczej. Dochodzi bowiem do znaczących uszkodzeń owoców wskutek całkowitego zużycia tlenu znaj-dującego się w komorze przez oddychające jabł-ka i w większości przypadków nagromadzenia się znaczących ilości dwutlenku węgla (nawet kilkanaście procent). Bardzo często uszkodzenia wywołuje zatem nadmiar dwutlenku węgla. Jak wspomniano wcześniej w niskotlenowych tech-nologiach stężenie dwutlenku węgla w przypad-ku odmian tolerancyjnych na jego stężenie nie przekracza z reguły 1,5%. Zazwyczaj jest jednak na poziomie poniżej 1%. Tego typu niekorzystne dla jabłek warunki powstają najczęściej w wyni-ku błędów obsługi i/lub awarii urządzeń. Należy jednak zaznaczyć, że w większości przypadków powstanie takich warunków to również wina ob-sługi, której zadaniem jest jak najszybsze usu-nięcie awarii, a przede wszystkim kontrola zało-żonych warunków przechowywania.Tradycyjnie na koniec przestroga dotycząca ob-sługi obiektów z kontrolowaną atmosferą. Bez-względnie trzeba pamiętać, że optymalne dla jabłek warunki przechowywania są śmiertelnie niebezpieczne dla człowieka.

fot. 1, 2, 5–8, 12 E. Błaszczykfot. 3, 4, 9–11 K. P. Rutkowski

FOT. 9. Pojemnik z owocami wykorzystywany w technologii DCS

FOT. 12. Uszkodzenia skórki (a) i miąższu (b) jabłek po przechowywaniu w technologiach niskotlenowych

6

(w tym karencje i prewencje), nie będą przekraczane liczba zabiegów danym środ-kiem w sezonie oraz maksymalne dawki środków podane w etykietach-instrukcjach stosowania. Uwzględniane będą zastrzeżenia zaleceń etykie-towych odnośnie mieszania danego preparatu z innymi produktami. Niepowodzenia w ochronie (w tym brak skuteczności, fitotoksyczność czy zniszczenie sprzętu), jeśli sporządziło się miesza-ninę wg własnego „przepisu” bądź zmniejszyło dawkę, nie będzie można reklamować u produ-centa czy dystrybutora środka ochrony roślin. Odpowiedzialność poniesie wyłącznie sadownik.

Wycofane z użycia W nadchodzącym sezonie nie będzie już moż-na stosować następujących fungicydów: Mer-pan 50 WP, Orius 250 WE, Rovral Flo 255 SC. Wszystkie te środki mają swoich następców na rynku, niejednokrotnie w bezpieczniejszych, no-wocześniejszych formach użytkowych, ale nie-stety używać ich można w węższym zakresie, niż wycofane. Z listy zoocydów sadowniczych wykreślono natomiast: dwa pyretroidy (Bulldock 025 EC i Sumi-Alpha 050 EC), dwa akarycydy zawierające tę samą substancję czynną (Omite 30 WP i Omite 570 EW) oraz nowaluron (Rimon 100 EC). Środki te miały dość uniwersalne, sze-rokie rejestracje. Z grupy regulatorów wzrostu ubył jedyny środek do chemicznego przerzedza-nia zawiązków owoców Bioprzerzedzacz 060 SL, i niestety nie zarejestrowano niczego w zamian.

Nowe środkiLista dostępnych fungicydów zwiększyła się o Boni Protect – biologiczny środek zawierają-cy grzyb Aureobasidium pullulans, który posłuży głównie w ochronie przed chorobami przecho-walniczymi jabłek – brunatną zgnilizną, siną pleśnią i szarą pleśnią. Ze względu na właści-wości głównego składnika (żywy organizm) nie wymagał on wyznaczenia karencji. Z końcem zeszłego roku zarejestrowany został nowy fun-gicyd (zawierający mepanipirym – nowość w pol-skim sadownictwie) do ochrony truskawek przed szarą pleśnią – Frupica 440 EC. Przybył zatem preparat o działaniu wgłębnym, zapobiegający rozwojowi oraz zwalczający grzyb Botrytis ci-nerea opanowujący głębsze, niż okrywające, warstwy tkanek roślinnych. Zdecydowanie więcej nowych zoocydów oddano do użytku polskim sadownikom. Niestosowaną dotychczas w polskim sadownictwie substancję czynną – benzoesan emamektyny – zawiera Affirm 095 SG. Został on zarejestrowany do ochrony jabłoni i gruszy przed gąsienicami moty-li z rodziny zwójkowatych – owocówkami i zwój-kami „liściowymi”, a także minującymi liście oraz winorośli przed zwójką kwasigroneczką. Decis Mega 50 EW to nowa forma użytkowa deltametryny (pyretroidu), którą można wyko-rzystywać do ochrony jabłoni (przed kwiecia-kiem jabłkowcem i mszycą jabłoniową), śliw i po-rzeczki czarnej (przed mszycami) oraz truskawki (przed kwieciakiem malinowcem). Po kilkulet-niej nieobecności „powrócił” Reldan 255 EC, zawierający substancję fosforoorganiczną – chloropiryfos metylowy. Opryskane jabłonie zabezpiecza przed: mszycami, miodówkami, zwójkówkami „liściowymi”, owocówką jabłkó-weczką i owocnicą jabłkową.Przybyły także trzy akarycydy, których substan-cje czynne po raz pierwszy wprowadzono do uży-cia w Polsce: Koromite 10 EC i Sumo 10 EC (oba zawierają milbemektynę) oraz Zoom 110 SC (etoksazol). Jedyną wadą tych rejestracji jest zakres stosowania – wszystkich trzech środków można używać wyłącznie w ochronie jabłoni przed przędziorkami, a dwóch pierwszych rów-nież przed pordzewiaczem jabłoniowym. Dopuszczenie do stosowania środka Moven-to 100 SC (spirotetramat) pozwoliło na zwięk-szenie skuteczności w walce ze szkodnikami, w tym takimi, przeciwko którym nie było oręża. Środkiem tym chroni się jabłonie i grusze przed: bawełnicą korówką, mszycami, miodówkami, czerwcami (w tym skorupikiem jabłoniowym), pryszczarkami.

Zmiany zastosowaniaOgraniczenia. W wyniku re-rejestracji obecnie wyłącznie w ochronie jabłoni można używać środków Actara 25 WG (zwalcza mszycę jabło-niową i bawełnicę korówkę) i Steward 30 WG (przeciwko zwójkówkom „liściowym” i owocówce jabłkóweczce). Niemożliwe jest już stosowanie regulatora wzrostu Ethrel 480 SL w uprawach porzeczki czerwonej i jabłoni. Zakres jego sto-sowania ograniczono do wiśni (ułatwienie me-chanicznego zbioru owoców).

Rozszerzenia. Od tego sezonu walka z sza-rą pleśnią jabłek będzie dużo skuteczniejsza (większa możliwość przestrzegania strategii antyodpornościowej), a to dzięki dwóm kolej-nym fungicydom: Mythos 300 SC (zawiera pi-rymetanil) i Thiram Granuflo 80 WG (tiuram). Zoocyd Apacz 50 EW poszerzy listę środków, którymi zwalczać można miodówki żerujące na gruszach, Envidor 240 SC uzupełni dobór prze-ciwko przędziorkowi owocowcowi i pordzewia-czowi śliwowemu uszkadzającym śliwy, a Ortus 05 SC, jako jedyny zarejestrowany, wyeliminuje w gruszach podskórnia gruszowego i wzdyma-cza gruszowego, a uprawie porzeczki – wielko-pąkowca porzeczkowego. W ochronie truskawki może być używany do zwalczania roztocza tru-skawkowego – i znowu jako jedyny – w termi-nach niezależnych od fazy rozwojowej rośliny uprawnej. W ostatnich latach sporo problemu na plantacjach truskawek i poziomek, zwłasz-cza podczas owocowania wyrządzały zmieniki i wciornastki. Dostrzegając te zagrożenia wpły-wające na ograniczenie plonowania truskawek, MRiRW przychyliło się do wniosku Grupy Produ-centów Owoców i Warzyw „Hortus” z Ochli i ze-zwoliło (na mocy art. 51 rozporządzenia PEiR nr 1107/2009) na rozszerzenie zakresu stosowa-nia zoocydu Mospilan 20 SP w celu zwalczania zmieników, wciornastków i kwieciaka malinowca w uprawach truskawki i poziomki. Dopuszczenie tego zoocydu także do zwalczania kwieciaka przyczyni się do efektywniejszej eliminacji po-pulacji tego szkodnika. Dotychczas mogliśmy bowiem w tym przypadku wykorzystywać jedy-nie pyretroidy, które jako środki powierzchniowe działały wyłącznie przeciwko chrząszczom bytu-jącym na roślinie. Działającym: powierzchnio-wo, wgłębnie i układowo acetamiprydem (sub-stancja czynna środka Mospilan 20 SP) moż-na wyeliminować także larwy kwieciaka żyjące i żerujące w pąkach kwiatowych. Na mocy ww. przepisu także Stowarzyszeniu Plantatorów Bo-rówki Amerykańskiej udało się rozszerzyć zakres rejestracji fungicydu Signum 33 WG. Środek ten może być obecnie wykorzystywany także do ochrony borówki wysokiej przed szarą pleśnią. Zwiększyła się liczba zastosowań regulatora wzrostu Asahi SL w uprawach sadowniczych. Obecnie zaleca się go w: jabłoni, wiśni, gruszy, czereśni, śliwie, czarnej porzeczce, malinie, tru-skawce, agreście, aronii, borówce wysokiej.Zmiany dawek. Ponowne rozpatrzenie wnio-sków o przedłużenie rejestracji pozwoliło w na ograniczenia dawki następujących środ-ków, w niektórych uprawach: Regalis 10 WG, Captan 80 WG, Dithane NeoTec 75 WG, Mythos 300 SC, Sadoplon 75 WP, Switch 62,5 WG.Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo w naszym „Programie…”.

Podwójne rejestracjeCzęsto zdarza się, że na rynku funkcjonują jed-nocześnie dwa identyczne środki ochrony ro-ślin (nazwa, skład i zawartość substancji czyn-nej), ale o różnym zakresie rejestracji. Jednemu z nich wygasa rejestracja, ale może się jeszcze znajdować w obrocie (tj. handlu i stosowaniu), drugi go zastąpi. Najczęściej następca miewa ograniczony zakres zaleceń w porównaniu z po-przednikiem, ale bywa też odwrotnie. Informa-cje o takich podwójnych rejestracjach podaje-my w naszym „Programie…”, i jest to łatwe do znalezienia – w alfabetycznych spisach nazwa środka występuje dwa razy, a charakterystyka rozpoczyna się od informacji odnośnie numeru zezwolenia (czerwona czcionka). Zachęcam, aby szczegółowo przeanalizować te wykazy i wybie-rać środek z szerszymi zaleceniami. Zachowanie etykiety towarzyszącej opakowaniu ułatwi roz-mowę z pracownikami PIORiN kontrolującymi „Ewidencję zabiegów…”, którą należy przecho-wywać przez 3 lata.

BBCH – fazy rozwojoweW Unii Europejskiej skala BBCH (Biologische Bundesanstalt, Bundessortenamt and CHe-mical Industry) przyjęta została do określania faz rozwojowych roślin (nie tylko uprawnych). Liczbą towarzyszącą skrótowi BBCH (np. BBCH 0–9) oznacza się poszczególne etapy wzrostu i rozwoju danej rośliny. W nowych rejestracjach środków ochrony coraz częściej można spotkać zalecenia odnośnie do szczegółowego terminu stosowania danego preparatu właśnie określo-ne fazą BBCH. Dlatego, aby ułatwić sadownikom pracę i odnalezienie się w „gąszczu” zaleceń, w naszym „Programie… na rok 2013” każdej fazie opisowej rozwoju rośliny uprawnej towarzy-szą także określenia w skali BBCH (podane na niebieskich poddrukach oraz pod ilustracjami etapów rozwoju, np. jabłoni).

1

19-20 lutego 2013 r.19–20 lutego 2013

TARGI OWOCNYCH SPOTKAŃ

Wielka wystawa maszyn i urządzeń ogrodniczych

Środki do produkcji

Chłodnictwo

Akcesoria ogrodnicze

Targom towarzyszy KONFERENCJA SADOWNICZA

Warszawskie Centrum EXPO XXIul. Prądzyńskiego 12/14, Warszawa–Wola

Organizator: Oikos Sp. z o.o., tel. 882 154 588, 609 783 336www.tsw.targi.pl

Wstęp w

olny

Loso

wanie

nagró

d

dla zw

iedza

jącyc

h

19 lutego Perspektywy dotyczące produkcji jabłek i możliwości ich eksportu – prof. Eberhard Makosz, TRSK, Lublin Możliwości sprzedaży owoców i warzyw w Rosji – Anna Madej, II Sekretarz w Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie BIBAUM – nowa koncepcja na sad jabłonio-wy – dr Alberto Dorigoni, Sadownicza Stacja Naukowa w San Michele, Włochy Wczesnowiosenne zabiegi zwalczania parcha jabłoni – dr Beata Meszka, InHort, Skierniewice Nowoczesne rozwiązania techniczne w cią-gnikach sadowniczych – dr inż. Adam Ekielski, WIP SGGW, Warszawa Pracownik pilnie potrzebny – propozycje ure-gulowań prawnych dotyczących pracy doryw-czej przygotowywane przez ZSRP – Mirosław Maliszewski, Prezes ZSRP Koncepcja mechanicznego cięcia drzew i prze-rzedzania zawiązków w praktyce – Peter van Arkel, Fruit Advies Zuid-Limburg, Holandia Praktyczne możliwości wykorzystania ami-nokwasów – Adam Fura, dyrektor Oddziału ŚODR w Sandomierzu Sprawdzone rozwiązania w produkcji jabłek wysokiej jakości – Zbigniew Marek, Timac Agro Polska

20 lutego DCA już w Polsce – szanse i zagrożenia – inż. Massimo Mercadini, Marvil, Włochy Choroba replantacji i czynniki ją wywołujące –prof. dr hab. Waldemar Treder, Anna Tryn-giel-Gać, InHort, Skierniewice Zwalczanie oraz sygnalizacja terminów zwalczania zwójek liściowych, w kontekście Integrowanej Produkcji – Andrzej Soska/Olgierd Runkiewicz, Soska Konsulting Nowoczesne rozwiązania techniczne w cią-gnikach sadowniczych – dr inż. Adam Ekiel-ski, WIP SGGW, Warszawa Biologiczne metody w uprawie i ochronie gatunków pestkowych (wiśnia i czereśnia) oraz jabłoni – projekt EkoTechProduct – dr hab. Lidia Sas-Paszt, InHort, Skierniewice Problemy i przyczyny niepowodzeń w wal-ce ze szkodnikami wiśni i czereśni – Bar-bara Błaszczyńska, Kujawsko-Pomorski ODR w Minikowie Oddział Zarzeczewo (Włocławek) Systemy prognozowania wystąpienia przy-mrozku i gradu oraz nowe możliwości zapo-biegania im – Marc Polleunis, Agrofrost.eu, Belgia

Opracowanie programu konferencji: Hortus Media

Patronaty prasowe

TSW 2013 - targami partnerskimi Dni Ogrodnika w Gołuchowie

Patronat merytorycznyPatronat honorowy Patronat targów

importerTRSK KZGPOiW

7

Weź szkodniki w dwa ognie

Bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel. 22 572 36 12, fax 22 572 36 03 www.bayercropscience.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na

zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj zalecanych środków bezpieczeństwa.

nowa substancja aktywna nowy mechanizm działania

– w roślinie działa systemicznie – dwukierunkowo – zwalcza nawet trudne szkodniki, np. bawełnice, miodówki – bezpieczny dla większości owadów pożytecznych

1681_Movento_258x375+5.indd 1 2013-01-23 13:03:40

8

Nawożenie doglebowe a wzrost i rozwój roślin sadowniczych

Dr inż. Bogdan Jarociński, Łaziska, woj. mazowieckie

Nawożenie doglebowe jest podstawowym sposobem dostarcza-nia roślinom sadowniczym składników pokarmowych. Powinno być jednak przeprowadzane z uwzględnieniem ochrony środo-wiska naturalnego oraz zdrowia konsumentów. Możliwości takie

stwarza Integrowana Produkcja Owoców, której celem jest ograniczenie doglebowego stosowania nawozów mineralnych i minimalizacja zużycia środków ochrony roślin.

Po pierwsze chemiczna analiza glebyAby jej wyniki były rzetelne koniecz-ne jest odpowiednie pobieranie prób glebowych. Wielu producentów nadal błędnie interpretuje zasady ich pobie-rania – do określenia odczynu gleby (pH), kategorii agronomicznej, zawar-tości materii organicznej, makro- i mi-kroelementów. Oceny gleby, pod wzglę-dem jej przydatności dla różnych roślin ogrodniczych, najlepiej jest dokonać na podstawie odkrywek glebowych (fot. 1). Natomiast próbki gleby do ana-lizy zasobności (z sadów owocujących) pobierać można przez cały sezon we-getacyjny albo jednocześnie z próbka-mi liści (jeżeli zachodzi taka potrzeba), czyli od 15 lipca do 15 sierpnia (w mło-dych sadach do końca sierpnia). Kwa-tera wydzielona do badań nie powinna być większa niż 3–4 ha. W sadach i na polach położonych na terenie pagórko-watym, nawet o niewielkich skłonach, próbki należy pobrać oddzielnie z gór-nej, środkowej i dolnej części zbocza. Analizy gleby są niezastąpione przy określaniu potrzeb nawożenia przed założeniem sadu lub plantacji roślin

jagodowych, ale także w już rosnących. Wyniki otrzymane przed założeniem uprawy, pomagają prawidłowo przy-gotować pole, gdyż wprowadzenie na-wozów do głębszych warstw gleby jest możliwe tylko podczas wykonywania uprawek przed założeniem sadu lub plantacji. Analizę gleby w nasadzeniach trwałych dobrze jest przeprowadzać co 3 lub 4 lata. Częstsze są konieczne tylko wówczas, gdy występują niepo-kojące objawy na roślinach, bądź gdy uzyskane wyniki budzą wątpliwości.

Pobór prób Każda próba zbiorcza reprezentuje określoną kwaterę, plantację, war-stwę gleby, pozycję w sadzie (pas herbicydowy, murawę lub czarny ugór) bądź na plantacji roślin jagodowych i powinna składać się z 20–30 małych próbek pobranych z różnych miejsc za pomocą laski glebowej. Im więcej jest małych próbek z jednostki powierzch-ni tym próba zbiorcza (np. z poziomu próchnicznego) jest bardziej wiarygod-na. Nie można ograniczać się tylko do badania gleby z powierzchniowego po-ziomu próchnicznego, gdyż gatunki sa-

downicze ukorzeniają się głęboko. Naj-lepiej jest pobrać próbki gleby z trzech poziomów (fot. 1): A – próchnicznego, B – wymycia i C – wmycia składników pokarmowych. Analiza składu che-micznego gleby z trzech poziomów jest niezbędna przed założeniem sadu lub plantacji, ale także w już owocujących. Zwrócił na to uwagę dr W. Muller – pra-cownik Instytutu Sadownictwa w Wa-denswil (Szwajcaria) podczas Między-narodowego Seminarium w 1992 r. w Limanowej – jeżeli chcemy uzyskać wysokie plony o bardzo dobrej jakości należy obserwować podziemną część rośliny. Musimy zwracać uwagę na to, co się dzieje pod powierzchnią gleby, w okolicy korzeni roślin uprawnych, a nie tylko nad jej powierzchnią. Uzy-skujemy wtedy dokładniejsze dane na temat zasobności gleby i dostępności składników pokarmowych dla roślin. Pobieranie próbek gleby z poziomu od 0 do 20 cm i od 20 do 40 cm nale-ży przyjąć za głębokości umowne (wg prof. A. Sadowskiego z SGGW). Glebę z każdego poziomu profilu gle-bowego należy pobrać do oddzielnych pojemników (np. wiader, fot. 2) i do-brze wymieszać (20 i więcej próbek). Wówczas uzyskuje się średnią próbę z danego poziomu. Z dobrze wymie-szanej gleby pobieramy około 0,5 kg do pudełka lub woreczka foliowego oznaczając poziom jej pobrania, nr próby, nazwę kwatery, uprawiany ga-tunek, odmianę(y), wiek, podkładkę itd. Próby pobrane w inny sposób nie

są wiarygodne dla danej kwatery sadu bądź plantacji i mogą przynieść wię-cej szkody niż pożytku. Tylko pobranie prób gleby z trzech poziomów pozwala na uzyskanie dokładnych danych na temat zasobności gleby w składniki mineralne.

Jak głęboko rosną korzenie?U roślin sadowniczych (rys. 1) groma-dzą się one przede wszystkim na głę-bokości drugiego i trzeciego poziomu profilu glebowego oraz głębiej (B i C), a więc tam gdzie wypłukiwane i wymy-wane są pierwiastki (N, Ca, K, Mg, B) ważne dla prawidłowego wzrostu i plo-nowania roślin sadowniczych. Próby glebowe z trzech poziomów w profilu glebowym dobrze jest pobierać laską podobną do laski Egnera o długości 100 cm, z wycięciem do pobrania gle-by w warstwie 80 cm (fot. 3).

Zalecenia nawozoweWyniki analizy gleby stanowią posta-wę do opracowania zaleceń nawozo-wych dla danego sadu lub plantacji roślin jagodowych. Przydatne do tego celu są także analizy zawiązków owo-cowych lub owoców oraz liści, a także (bardzo ważne) informacje o sadzie lub plantacji, które uzyskuje się dzięki corocznym, wielokrotnym lustracjom (rys. 2 na str. 10).Badania gleby zazwyczaj potwierdza-ją, że im głębiej w profil glebowy tym

niższa zawartość poszczególnych pier-wiastków. Każdy sadownik znając swój sad niech zada sobie pytanie – nawo-zić doglebowo czy dokarmiać dolist-nie, zwłaszcza jeżeli gleba jest mało zasobna w poszczególne składniki po-trzebne uprawianym roślinom.Racjonalne, czyli kontrolowane nawo-żenie oznacza nawożenie według po-trzeb wynikających z zasobności gleby w makro- i mikroelementy oraz stanu odżywienia roślin.

FOT. 1. Odkrywka glebowa z widocznymi 3 poziomami w profilu glebowym

9

Znaczenie odczynu glebyNajważniejszym czynnikiem warun-kującym pobieranie składników po-karmowych z gleby oraz wpływającym na wzrost i plonowanie roślin jest od-czyn gleby (rys. 3 na str. 11). W zale-ceniach nawozowych dla poszczegól-nych gatunków podawany jest opty-malny zakres pH. Dla większości roślin ogrodniczych i rolniczych mieści się on w granicach 5,5–6,5, czyli obejmuje gleby lekko kwaśne, i od 6,6 do 7,2 – obojętne. Oznacza to, że gleby kwaśne i bardzo kwaśne należy systematycz-nie wapnować.

Na glebach kwaśnychRośliny uprawiane na glebach kwa-śnych mają gorsze warunki wzrostu i rozwoju. W takich glebach stwierdza się wysoką koncentrację wodoru, któ-ry dla roślin sam w sobie nie jest szko-dliwy. Jednak jego duże stężenie w gle-bie (gdy jej pH wynosi poniżej 3,0, co

niem wzrostu systemu korzeniowego, zgrubieniem korzeni przebarwiających się na kolor brunatny oraz małą licz-bą korzeni drobnych. Ma to wpływ na transport wody i soli mineralnych (głównie wapnia i magnezu) z roztwo-ru glebowego do części nadziemnych. Korzenie w glebie z nadmiarem glinu są bardziej podatne na zakażenia pa-togenami chorobotwórczymi.Mangan zaliczany jest do grupy mi-kroelementów, które odgrywają klu-czową rolę we wzroście i plonowa-niu roślin. Na kwaśnych glebach ilość manganu przyswajalnego dla roślin jest nadmierna, co może działać toksycznie, a objawia się na nadziemnych częściach roślin w postaci zwijania się młodych liści oraz występowania cętkowanej chlo-rozy na starszych. Wysoka zawartość manganu w częściach nadziemnych roślin utrudnia pobieranie wapnia i magnezu.W miarę zakwaszania gleb pobiera-nie składników pokarmowych przez rośliny ulega zakłóceniu. Zmniejsza się przyswajalność fosforu, magne-zu, wapnia, molibdenu. W wodzie oraz w kwasach organicznych powstają nie-rozpuszczalne fosforany glinu, żela-za oraz molibdeniany glinu i żelaza. Zjawisko to nazywa się uwstecznia-niem fosforu. Nawet po doglebowym dostarczeniu fosforu, jego wykorzysta-nie z nawozów w pierwszym roku po wysianiu wynosi tylko 25%, nawet gdy są to nawozy zawierające fosfor roz-puszczalny w wodzie (superfosfaty).Wapń i magnez w glebach kwaśnych są wymywane do głębszych warstw gleby, a pobieranie tych jonów przez rośliny jest utrudnione przez dużą kon-centrację glinu.Należy jeszcze dodać, że rośliny ro-snące na glebach kwaśnych zawie-rają znaczne ilości metali ciężkich i siarczanów. Szczególnie ujemny jest wpływ siarczanów na pobieranie mo-

libdenianów. Wysoki poziom siarcza-nów w glebie powoduje nagromadze-nie się azotanów w roślinie, co nie jest efektem przenawożenia azotowego, ale osłabionej zdolności ich redukcji i dalszego przetwarzania. Antagoni-styczny wpływ siarczanów na pobiera-nie molibdenu ma miejsce niezależnie od zasobności gleby w ten składnik.

Przyczyny zakwaszania glebyDo tego zjawiska dochodzi różny-mi drogami poprzez wypieranie ka-tionów (wapnia, magnezu i potasu) przez wodór z kompleksu sorpcyjnego i wymywanie ich w głąb profilu glebo-wego, uwalnianie glinu

w praktyce nie często jest spotykane) może ujemnie oddziaływać na wzrost roślin. Wodór w roztworze glebowym charakteryzuje się dużą energią wcho-dzenia do kompleksu sorpcyjnego gleb, a tym samym wypierania jonów wapnia i magnezu, które są wymywa-ne do głębszych warstw. W dalszej ko-lejności obserwuje się rozpadanie gru-zełków glebowych. Próchnica o ma-łym nasyceniu wapniem (gdy ulegnie wyparciu przez wodór i wymyciu) jest kwaśna i mało korzystna dla roślin. W glebie o dużym stężeniu wodoru rozwój korzeni jest mocno osłabiony.Ponadto w glebach kwaśnych (o pH poniżej 5,5) wzrasta zawartość ruchli-wych form glinu i manganu w porów-naniu z glebami o odczynie obojętnym (pH 6,6–7,2). Jest to spowodowane przenikaniem do roztworu glebowe-go glinu wchodzącego w skład siarki krystalicznej wtórnych minerałów ila-stych oraz redukcją manganu cztero-wartościowego do dwuwartościowego. Nadmiar glinu objawia się zahamowa-

RYS. 1. Głębokość ukorzeniania się drzew owocowych (wg dr inż. Bole-sława Czarneckiego)

FOT. 3. Laska glebowa o długości 1 m z wyciętą częścią (do 80 cm) i pojemniki do prób gleby z poziomów A, B, C

FOT. 2. Umieszczanie pobranej do analizy gleby w przygotowane dla każdego poziomu pojemniki

10

56 Ogólnopolska KonferencjaOchrony Roślin Sadowniczych

Integrowana ochrona roślin – standardem od 2014 roku

www.bayercropscience.pl

www.inhort.pl

14-15.02.2013 | Centrum Kongresowe OSSA k. Białej Rawskiej

• Integrowana ochrona – szanse i perspektywy

• Odporność agrofagów na środki ochrony roślin

• Nowo zarejestrowane środki ochrony roślin

• Bezpieczeństwo żywności, rynek wewnętrzny i eksport

• Nowe zagrożenia upraw sadowniczych

1721_BCS_Magda_konferencja_sadownicza_2013_prasa_258x185+5.indd 1 2012-12-11 16:25:04

10

mają niekorzystne właściwości. Uwsteczniają się w nich fosfor (staje się mniej przyswajalny dla roślin, gdyż przechodzi w nierozpuszczalne w wo-dzie fosforany trójwapniowe), magnez oraz mikroelementy: Fe, Mn, Cu, Zn, B. Tylko molibden jest pobierany w zakresie optymalnym. Uwstecznia-nie mikroelementów jest szczególnie ważne w nasadzeniach wieloletnich W takim przypadku najlepszym roz-wiązaniem jest stosowanie chelatów mikroelementowych (Fe, Mn, Cu, Zn) dolistnie. Zmiana odczynu gleb zasa-dowych na obojętny czy lekko kwaśny jest bardzo trudna.

Dużo nie zawsze znaczy dobrzeWielu producentów uważa, że zwięk-szając dawki nawozów uzyskają zwyż-kę plonu. Tymczasem nadmierne na-wożenie może spowodować więcej szkody niż pożytku. Na przykład za wysoka dawka nawozu wapniowego powoduje uwstecznianie się mikro-elementów poza molibdenem. Nato-miast wysoka dawka azotu może po-wodować niedostatek fosforu, gdyż rośliny fosfor pobierają wolniej niż azot. Rośliny nawożone azotem w for-mie amonowej pobierają mniej molib-denu niż nawożone nawozem sale-trzanym (np. saletrą wapniową), gdyż azot w nawozach amonowych jest już zredukowany. Niewłaściwe nawoże-nie prowadzi do pogorszenia jakości owoców a niekiedy nawet do spadku plonu. Drzewa owocowe nie należą

i manganu. Ubytek jo-nów Ca, Mg, K z warstwy ornej gleb następuje także na skutek gazowego zanieczyszczenia powietrza atmos-ferycznego (np. dwutlenkiem siarki, tlenkiem azotu, tlenkiem węgla, amo-niakiem), które pochodzą z różnych gałęzi przemysłu, ze spalania węgla i pochodnych ropy naftowej, jak rów-nież z rolnictwa.Każdego roku wraz z plonami roślin uprawnych wywozi się z pola bardzo dużo składników mineralnych, w tym wapnia, magnezu, potasu. Gdy dawki nawozów alkalizujących środowisko są niskie, wówczas nasila się zakwa-szenie gleb.Przyczyną zakwaszenia gleby może być stosowanie niektórych nawozów,

szczególnie siarczanu amonu oraz nawozów potasowych w formie soli. Następstwem ich działania jest tak-że słabsze wytwarzanie się nektaru w miodnikach, co prowadzi do ma-łej atrakcyjności kwiatów dla pszczół i słabszego ich zapylenia. Natomiast amoniak (np. z siarczanu amonu) uchodzący w znacznych ilościach z gleby do atmosfery łączy się szybko z kwasami, tworząc aerosol siarcza-nu amonu. Azotan amonu z opadami deszczu dostaje się do gleb i dodat-kowo je zakwasza.

Na glebach alkalicznychGleby o odczynie zasadowym bądź przewapnowane (pH > 7,2) również

RYS. 2 Podstawy oceny odżywiania sadu i określania potrzeb nawożenia

Lustracja sadu

informacje o sadzie

Wyniki analiz gleby

Wyniki analiz:u zawiązków owocowychu owoców

Wyniki analiz liści

Interpretacja wyników analiz i informacji

Zalecenia nawozowe

TabEla 1. Ilość składników pokarmowych pobranych i wywiezionych z pola z plonem z sadu jabłoniowego w porównaniu z pszenicą

Składniki pokarmowe

UprawaPszenica (ziarno + słoma)

Plon 6 t/haJabłoń (owoce)Plon 40 t/ha

N 200 kg/ha 20 kg/haP2O5 90 kg/ha 8 kg/haK2O 162 kg/ha 50 kg/haMgO 36 kg/ha 4 kg/haCaO 45 kg/ha 4 kg/haFe 900 g/ha 120 g/haMn 840 g/ha 36 g/haZn 360 g/ha 43 g/haCu 72 g/ha 23 g/haB 60 g/ha 116 g/ha

TabEla 2. Optymalne zawartości makro- i mikroelementów w jabłkach w czasie zbioru (wg K. Morano)

Makroelementy (mg na 100 g) Mikroelementy (mg na 100 g)Azot 65 Bor 0,30

Fosfor 15 Cynk 0,05Potas 180 Mangan 0,06Wapń 5 Żelazo 0,30

Magnez 5 Miedź 0,04

9Zdaniem doradcyPiotr Gościło, niezależny doradca sadowniczy

► Kontrola instalacji chłodniczej i przechowywanych owocówNadal należy systematycznie kontrolować pracę urządzeń

chłodniczych i urządzeń KA oraz stan przechowywanych owo-ców i drzewek.

► W sadzie O ile pozwolą na to warunki atmosferyczne, można karczować

drzewa, pobierać próby glebowe do analizy, nawozić sady, napra-wiać rusztowania i rowy melioracyjne oraz przeprowadzać cięcie drzew i krzewów owocowych.

► Zimowe lustracje sadów i jagodników Lustracje zimowe mogą być podstawą do oceny zagrożenia

ze strony szkodników oraz chorób w nadchodzącym sezonie. Wiele szkodników zimuje na powierzchni pędów lub w ukryciach kory na pniu i można łatwo je zlokalizować. Porażone chorobami pędy lub owoce w formie mumii także są łatwe do zauważenia w okresie bezlistnym.

► Gryzonie i zwierzyna płowa Żerując w okresie zimy mogą uszkadzać korzenie, korę drzew

i drewno, co może prowadzić do znacznych szkód gospodar-czych. Należy zatem kontrolować sady i jagodniki pod kątem ich obecności oraz zabezpieczać odpowiednio uprawy, np. poprzez stosowanie repelentów.

► Choroby Raki i zgorzele. Grzyby je wywołujące uaktywniają się nawet

w trakcie ociepleń i wilgotnej pogody zimą oraz na przedwiośniu (już w temperaturze powyżej 0°C). Bardziej narażone na poraże-nie nimi są drzewa uszkodzone przez mróz i przez szkodniki (np. zwójkę koróweczkę lub przeziernika jabłoniowca), które żerując uszkadzają korę i otwierają wrota infekcji dla patogenicznych grzybów i bakterii. Już w lutym mogą wystąpić warunki sprzy-jające infekcjom. Znaczna różnica temperatury między dniem a nocą może powodować przemarzanie nie tylko pędów i pąków (szczególnie tych, które nie weszły w okres spoczynku) ale także kory, miazgi, drewna na pniach oraz korzeniach drzew. Zgorzele i raki mają duży wpływ na obniżenie stopnia mrozoodporności. Na nieleczonych drzewach zamiera tkanka kory, powstające nekrozy obejmują całe konary oraz pień, czego efektem jest zamieranie drzewa. Zarodniki grzybów z rodzaju Pezicula i gatunku Glomerella cingulata powodujące zgorzel kory jabłoni są źródłem choroby występującej w przechowalni – gorzkiej zgnilizny jabłek. Jeśli rany zgorzelowe są duże (szczególnie na pniach), drzewa lepiej jest wykarczować. W okresie wegetacji drzewa porażone, zwłaszcza młode, należy chronić przed rozwojem choroby, m.in. poprzez oczyszczanie ran i smarowanie ich substancjami zabezpiecza-jącymi przed parowaniem i kolejną infekcją. Przed ruszeniem wegetacji porażone drzewa bywają opryskiwane substancjami odkażającymi, a po jej rozpoczęciu fungicydami miedziowymi i benzimidazolami. Badana jest także skuteczność preparatów z grupy ProBio E-mów do ochrony przed chorobami kory i drew-na. Podczas cięcia zimowego wyciąć należy pędy porażone tymi chorobami, a nawet wykarczować całe drzewa, jeżeli porażenie jest znaczne.

Drzewa uszkodzone przez mróz (kora drzew) są porażane przez cytosporozę, a zamierające – przez gruzłka cynobrowego. Parch jabłoni zimuje głównie na opadłych liściach. Jeśli warun-ki atmosferyczne nie sprzyjają humifikacji, a porażenie liści w poprzednim sezonie było duże, wtedy ich rozdrabnianie, czy uprzątnięcie na pewno zmniejszy presję infekcyjną tego patogenu.Mączniak jabłoni zimuje na pędach i pąkach drzew w postaci grzybni. W czasie cięcia zimowego poleca się wycinanie i palenie porażonych pędów.

Zaraza ogniowa to najgroźniejsza choroba bakteryjna jabłoni i grusz, która poraża wszystkie żywe części drzewa. Na gałęziach zapada się tkanka, powstają nekrotyczne zagłębienia o klinowa-tych kształtach, a potem głębokie nekrozy. Bakterie zimują tylko w żywej tkance drzew. Porażeniu ulegają także pnie. Często na okres zimy na drzewach pozostają porażone liście. Zaraza ogniowa od kilku sezonów stanowi duży problem. Istnieje przypuszczenie, że pojawiła się za sprawą drzewek jabłoni sprowadzonych z UE,

porażonych nią bezobjawowo. Poza tym, nieniszczona znajduje się w niektórych sadach od wielu lat. W sezonach o sprzyjają-cych warunkach pogodowych może wystąpić epidemicznie. Bez-względnie należy wycinać pędy porażone zarazą albo karczować drzewa, a nawet całe sady, szczególnie gruszowe. Wycięte gałęzie i drzewa muszą być spalone. Narzędzia używane do cięcia należy dezynfekować w 70% denaturacie lub w 10% podchlorynie sodu. Lustracje, oznaczanie i wycinanie porażonych drzew, to początek całej akcji walki z tą chorobą.

Srebrzystość liści to choroba powodowana przez grzyba Chon-drostereum purpureum, który atakuje głównie drzewa pestkowe, ale także jabłonie. Objawem porażenia w sezonie są charaktery-stycznie srebrzyste liście. Na pniach i konarach chorych drzew widoczne są owocniki grzyba. Drzewa silnie porażone należy usunąć w czasie cięcia. Srebrzystość liści może mieć podłoże patogeniczne, ale także fizjologiczne. Monilinia fructigena, grzyb wywołujący brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych i pestkowych zimuje w postaci grzybni na chorych pędach i w zmumifikowanych owocach. Tworzące się, szczególnie na mumiach, sporodochia grzyba, z których uwalniają się zarodniki konidialne są źródłem infekcji pierwotnych. Takie owoce powinny być strząsane z drzew i zbierane.

► SzkodnikiZwójka koróweczka i przeziernik jabłoniowiec. Larwy tych szkod-

ników kory żerują głównie na podkładkach oraz na pniach drzew. Na starszych mogą występować także w rozwidleniach konarów. Objawy żerowania można spotkać na drzewkach już w pierwszym roku po posadzeniu (do zasiedlenia mogło dojść już w szkółce). Po stwierdzeniu występowania larw, wczesną wiosną należy wycinać uszkodzone przez nie części drzew (palić) i czyścić rany.

Przeziernik porzeczkowiec. Szkodliwe są larwy tego motyla żerujące wewnątrz pędów porzeczki. Lustracje na jego obecność należy przeprowadzać w okresie jesienno-zimowym oraz w czasie cięcia prześwietlającego. Porażone pędy powinno się wyciąć i spalić. Próg szkodliwości to 10 uszkodzonych pędów w próbie 200 krzewów.

Pryszczarek porzeczkowiec pędowy. Szkodliwe są larwy tej muchówki zimujące w glebie. Próg zagrożenia to 10 uszkodzonych pędów (ślady jesiennego żerowania pod skórką) w próbie 200 jednorocznych pędów.

Wielkopąkowiec porzeczkowy. Ten szpeciel cały cykl rozwojowy odbywa w pąkach. Próg zagrożenia to pojawienie się porażonych pąków. Są one dużo większe od pąków zdrowych. W czasie cięcia krzewów pędy, w których szkodnik występuje należy wycinać, zabrać z plantacji i zniszczyć.

► Atestacja opryskiwaczaPrzed rozpoczęciem sezonu ochrony warto przeprowadzić kon-

serwację, kalibrację, remont lub modernizację opryskiwacza. Jeżeli skończyła się ważność zaświadczenia z atestacji również należy ją przeprowadzić przed sezonem. Atestację przeprowadzić można gdy pozwolą warunki atmosferyczne (przy dodatniej temperaturze) w uprawnionych warsztatach. Przed atestacją opryskiwacz oczy-ścić i umyć w środku i z zewnątrz oraz do połowy napełnić go wodą. Musi on być sprawny technicznie.

► Przygotowanie miejsca do przechowywania ś.o.r. W każdym gospodarstwie powinno być wyznaczone do prze-

chowywania i magazynowania środków ochrony roślin specjalne pomieszczenie (magazyn), którego budowa, i wyposażenie po-winno być zgodne z odpowiednimi normami. Została opracowana instrukcja BHP magazynowania nawozów i ś.o.r. Należy się z nią zapoznać, jej przestrzegać i wywiesić w magazynie ze ś.o.r.

► Zakup ś.o.r. i nawozówNależy zwracać uwagę na datę

ważności produktów, która powin-na być na tyle długa, aby środek mógł być wykorzystany w sezonie wegetacyjnym. Zalecam kupowa-nie pestycydów tylko u sprawdzo-nych dystrybutorów.

Poleca odmiany jabłoniRode Delcorf Appache®

Boskoop Bielaar Van Laar®

Braeburn Hillwell®Elstar ElshofFuji-KIKU® Fubrax(S)Gala Galaxy®

Golden Delicious Kloon BGolden Delicious Reinders®

Golden Delicious Crielaard®

Granny SmithMorren’s Jonagored Supra®

Jonagold King SelectMilenga® Early Jonagold (cov)Jonagold Novajo®

Pirouette® – Rubinstep (cov)Red Cap® – Valtod(S)Wilton’s Red Jonaprince®

Gala Royal Beaut SelectGala Schnitzer® Schniga(S)

Szkółka Johan Nicolaï

NV Johan NicolaïLichtenberglaan 2050, B-3800 Sint-Truidentel.: 0032 11 70 20 00, fax: 0032 11 70 20 01e-mail: [email protected]

Belsk Duży, ul. Kozietulskiego 17, tel./fax 48 661 01 42, 661 01 43FILIA: Sandomierz, Bogoria Skotnicka 50, tel. kom. 668 136 577

FILIA: Góra Kalwaria, Coniew 37A, tel. kom. 668 136 578www.activ.com.pl e-mail: [email protected]

11

do „żarłoków”. Zużywają parokrotnie mniej składników mineralnych (tab. 1) niż np. zboża, buraki cukrowe czy ziemniaki. Nawożenie powinno uzu-pełniać tylko te składniki, które w gle-bie znajdują się w niedostatecznej ilości. Określając niezbędne dawki nawozów trzeba uwzględniać współ-czynnik ich wykorzystania – część składników dostarczanych z nawo-zami może ulec trwałemu związaniu w glebie, wymyciu lub ulotnieniu. Wy-niki analizy gleby i otrzymanych zale-ceń nawozowych pomagają określić ile i jakich nawozów należy zastoso-wać doglebowo oraz czy dokarmiać rośliny dolistnie.

analizy chemiczne liści i owocówWczesne analizy małych zawiązków umożliwiają wykrycie nieprawidłowo-ści odżywiania i wprowadzenie ko-rekty nawożenia. Zalecana jest okre-sowa analiza owoców na zawartość składników mineralnych. Według lite-ratury dojrzałe jabłka powinny w cza-sie zbioru zawierać określoną (tab. 2) ilość składników mineralnych. Względna procentowa zawartość składników mineralnych w owocach bardzo się zmienia w czasie ich wzro-stu. Zawartość wapnia i cynku – ma-leje, natomiast boru – rośnie.O jakości owoców decyduje zarów-no sposób ich produkcji jak i prze-chowywania. W jabłkach, gruszkach przeznaczonych do długoterminowe-go przechowywania należy w miąższu (wraz ze skórką) przed zbiorem ozna-czyć zawartość podstawowych skład-ników mineralnych N, Mg, K, Ca, P, B, Zn, Mn, Cu, Fe. Pozwoli to określić, czy owoce mogą być przechowywane, czy też muszą być przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji. Podsta-wowym pierwiastkiem, który wpływa na dobre przechowywanie się jabłek i gruszek jest wapń. Jego niedobór (poniżej 5 mg na 100 g w czasie zbio-ru owoców) jest przyczyną wystąpie-nia gorzkiej plamistości podskórnej, rozpadu starczego i rozpadu chłod-niczego u wielu odmian jabłoni (np. ‘Šampion’, ‘Gloster’, ‘Elstar’, ‘Rubin’, ‘Boskoop’, ‘Jerseymac’, ‘Cortland’, ‘Jo-nagold’ i jego sporty, ‘Gala’).

lustracjeW sezonie wegetacyjnym są pomocne do określania stanu odżywiania roślin makro- i mikroelementami, ponieważ objawy niedoborów na liściach są dość charakterystyczne i występują na tyle wcześnie, że można na ich podstawie podjąć w porę skuteczną interwencję. W ostatnich latach spo-tykamy coraz więcej sadów i plantacji roślin jagodowych z objawami cho-robowymi na blaszkach liściowych, pędach, owocach, spowodowanymi niedostatkiem nie tylko makro-, ale również mikroelementów. Na pod-stawie własnych obserwacji stwier-dzam, że takie odmiany jabłoni jak: ‘Fiesta’, ‘Šampion’, ‘Elstar’, ‘Gloster’, ‘Rubin’, ‘Jonagold’ i jego sporty oraz

Plon

pot

encj

a lny S

trat

aP

lon

prod

ukcj

i

100%

40%

Plo

n po

ten c

jaln

y

Str

ata

Plo

n pr

oduk

cji

100%

75%

RYS. 3. Wpływ wartości pH gleby na przyswajalność składników pokar-mowych przez rośliny

inne nowe są bardzo wrażliwe na inny od optymalnego poziom składników pokarmowych. W nawożeniu wszyst-kich roślin obowiązuje prawo mini-

den występuje w ilościach niedosta-tecznych, to właśnie on będzie odpo-wiadał za niski plon niezadowalającej jakości (rys. 4).Niezmiernie istotna jest także forma nawozu oraz droga, którą zaopatru-jemy rośliny w poszczególne pier-wiastki. Gdy np. zaobserwowaliśmy w 2012 r. i w latach poprzednich ob-jawy niedoborów na liściach, pędach (pniach), owocach to warto wykonać analizę gleby i dostarczyć roślinom brakujące składniki, ponieważ na-wożenie doglebowe jest podstawo-wą formą dostarczania niezbędnych dla wzrostu i rozwoju roślin składni-ków pokarmowych. Dokarmianie po-zakorzeniowe może być tylko jego uzupełnieniem.

fot. 1–3 B. Jarociński

mum opracowane przez Justusa von Liebiga mówiące, że „podstawowe parametry plonu, jego wielkość i ja-kość, warunkowane są czynnikiem

występującym w minimum”. Jeśli więc obok wysokiej dostępności dla roślin w środowisku glebowym więk-szości składników pokarmowych, je-

RYS. 4. Plony w zależności od zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe (tzw. beczki Liebiga)

COMPO EXPERT

EXPERTSFOR GROWTH

kompleksowe nawożenie upraw sadowniczych

Dystrybucja w Polsce:COMPO Polska sp. z o.o. Dział COMPO Expertpl. Wiosny Ludów 2, 61-831 Poznańtel. (61) 850-93-90, fax (61) 850-93-91email: [email protected]

Więcej informacji na stronie www.compo-expert.pl

NovaTec®

classicZielony pąk:

Basfoliar® SP 20-20-20Różowy pąk:

Basfoliar® SP 13-40-13

Nutribor®

Opadanie płatków:

Basfoliar®

Combi-Stipp


Basfoliar®

Combi-Stipp

Basfoliar®

Aktiv

Basfoliar®

Combi-Stipp


Basfoliar®

Aktiv



Nutribor®

Blaukorn®

classic

Basacote®

Plus 6M

TWORZENIEPĄKA KWITNIENIE

WZROST ZAWIĄZKÓW DO FAZY ORZECHA

WŁOSKIEGO

WZROSTOWOCÓW

DO WYBARWIANIA

PRZED ZBIOREM

PRZED OPADANIEM

LIŚCI

NOWE NASADZENIA

12

Najczęstsze błędy w ochronie roślin sadowniczych cz. II

Mgr inż. Barbara Błaszczyńska, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Oddział Zarzeczewo

W pierwszej części tego artykułu (czyt. „Informator Sadowniczy” 1/2013) omówiłam część błędów najczę-ściej – moim zdaniem – popełnianych przez producentów owoców podczas ochrony roślin. Poniżej przedstawiam

kolejne, które mogą decydować o zwiększeniu kosztów ponoszo-nych na ochronę chemiczną sadu lub skutkować utratą plonu czy jego jakości.

Niesprawdzanie prognozy pogodyPrzed wykonaniem zabiegu należy zapoznać się z aktualną prognozą pogody dla okolicy, aby nie zdarza-ły się sytuacje (często spotykane), w których operatora opryskiwacza „wygoni” z sadu deszcz. Naniesiony w takich warunkach preparat zosta-nie zmyty zanim wniknie do tkanek albo skuteczność jego działania bę-dzie obniżona. Zależy to oczywiście od rodzaju zastosowanego fungicy-du/insektycydu, wielkości i inten-sywności opadu. Błędem jest więc niekorzystanie np. ze stron interne-towych, które podają z dużym praw-dopodobieństwem warunki pogodo-we w ciągu najbliższych dni i godzin w danej gminie.

Nieuwzględnianie odległości kwatery od punktu sygnalizacyjnegoJeżeli punkt sygnalizacyjny stacji me-teorologicznej nie jest położony bli-sko sadu odczyty z niego uzyskane nie zawsze są adekwatne do warun-ków panujących w sadzie. Bywa jed-nak, że sadownicy nie uwzględniają takiej ewentualności i bezkrytycznie ufają odczytom. Stacje meteorolo-giczne pomagają w podejmowaniu decyzji ochroniarskich, ale zawsze należy brać pod uwagę odległość własnego sadu od nich. Często wa-runki pogodowe są zupełnie inne w miejscu sygnalizacji niż w położo-nych dalej (czasem zaledwie kilka km) kwaterach. Przykładami mogą być lo-

kalne opady burzowe lub zwilżenie liści spowodowane przez mgłę lub rosę, co często jest determinowane przez lokalne czynniki siedliskowe. Sadownik korzystający z tego rodzaju usług powinien modyfikować wskaza-nia stacji meteo w oparciu o elemen-ty mikroklimatu konkretnego sadu czy kwatery.

Nieuwzględnianie odporności Nie zawsze odporność patogenów chorobotwórczych i szkodników na ś.o.r. jest uwzględniana przez sa-downików przy wyborze preparatu chemicznego, co może znacząco ob-niżyć skuteczność ochrony. Najbar-dziej istotne jest to w czasie ochro-ny przed parchem jabłoni i przę-dziorkami. Każde niepowodzenie w ochronie powinno być sygnałem do zbadania, czy w sadzie nie wy-stępują formy odporne patogenu lub szkodnika. W przypadku parcha ja-błoni niewystarczającą skuteczność w niektórych sadach mogą mieć fun-gicydy: dodynowe, strobilurynowe, anilinopirydyminowe. W ostatnich latach stwierdzono również gorsze działanie niektórych akarycydów np. Magus 200 SC, Ortus 05 SC i San-mite 20 WP a także Apollo 500 SC i Nissorun 050 EC. Ryzyko pojawie-nia się odporności maleje propor-cjonalnie do redukcji liczby zabie-gów preparatami należącymi do grup ryzyka. Konieczna jest także ich rotacja – używanie do kolejnego zabiegu środka o odmiennym me-chanizmie działania niż ten poprze-

dzający. Dobrze jest także sięgnąć po preparat najrzadziej używany w sadzie w ostatnich latach. Ważne jest więc analizowanie programów ochrony z poprzednich dwóch lat, a więc zapisywanie wykonanych za-biegów i przechowywanie tych da-nych w gospodarstwie. Warto też sięgać po mieszaniny fungicydów/insektycydów (o różnych mechani-zmach działania). W mieszaninach zawsze jednym z komponentów po-winien być preparat, na który nie stwierdzono odporności.

Nadużywanie preparatów o działaniu interwencyjnymPodstawę ochrony powinny stano-wić preparaty kontaktowe (zapobie-gawcze), a fungicydy interwencyjne należy traktować tylko jako dodatek do ochrony zapobiegawczej. Gdy za-istnieją jednak warunki do zastoso-wania preparatów interwencyjnych ważne jest wykonanie opryskiwania jak najszybciej po infekcji (po deszczu i obeschnięciu liści, jeśli odpowiednio wcześniej nie było zabiegu zapobie-gającego infekcji), nie wykorzystując do maksimum okresu działania in-terwencyjnego. Niestety fungicydy interwencyjne często są nadużywa-ne w praktyce. W przypadku chorób błędem jest dopuszczenie do infekcji pierwotnych, których następstwem są infekcje wtórne (fot. 1) i koniecz-ność wykonywania zabiegów inter-wencyjnych. Wówczas ochrona sta-je się droższa i zdecydowanie mniej skuteczna niż ta polegająca tylko na zapobieganiu.

Nieczytanie etykiet rejestracyjnychZapoznanie się z etykietą rejestra-cyjną ś.o.r. pozwala na poznanie sub-stancji czynnej, jej zawartości i przy-należności do grupy chemicznej,

dawki, sposobu działania czy spek-trum zwalczanych chorób/szkodni-ków. W przypadku fungicydów trzeba wiedzieć czy jest to preparat kontak-towy, wgłębny, układowy czy quasi--układowy. Z kolei insektycydy mogą działać kontaktowo, żołądkowo, ga-zowo, a na roślinie powierzchniowo, wgłębnie lub systemicznie. Niektó-re z pestycydów mogą zwalczyć jed-nocześnie dwie lub więcej chorób (fungicydy), szkodników (insektycy-dy) i warto mieć taką wiedzę, aby móc umiejętnie je wykorzystywać. Takim preparatem jest np. Kaptan Plus 71,5 WP, który zwalcza drobną plamistość liści drzew pestkowych, brunatną zgniliznę drzew pestko-wych na wiśniach i gorzką zgniliznę wiśni. Przeczytanie etykiety rejestracyjnej preparatu jest konieczne nawet jeże-li jest on znany i od wielu lat używa-ny w celu przestrzegania aktualnych zaleceń dotyczących karencji (szcze-gólnie dla fungicydów wykorzysty-wanych w okresie dojrzewania owo-ców), prewencji (jeśli zabieg wyko-nuje się w okresie kwitnienia drzew lub chwastów w sadzie) czy zakresu zwalczanych chorób, gdyż te pod-legają zmianom. Przykładem może być Chorus 75 WG, któremu zawę-żono zakres chorób, przeciwko któ-rym można go używać – nie można go już wykorzystywać do ochrony ja-błoni przed szarą pleśnią. Inny przy-kład to Thiram Granuflo 80 WG, któ-ry od 2012 r. nie może być stoso-wany do ochrony wiśni przed gorzką zgnilizną owoców. Rutynowe wyko-rzystanie preparatów, którym zmie- niły się zapisy w etykietach reje-stracyjnych jest błędem z prawne-go punktu widzenia, a wykrycie pozo-stałości w owocach niedozwolonego pestycydu może narazić producenta na mandat, trudności w sprzedaży owoców lub nawet konieczność ich utylizacji.

Niewłaściwe dawki preparatówPodwyższenie dawki środka ochro-ny roślin jest prawnie niedozwolone i zwykle nie podnosi jego efektywno-ści. Z kolei zaniżanie dawki w przy-padku fungicydów wgłębnych i syste-micznych może powodować w popu-lacji selekcję form mniej wrażliwych, a dla fungicydów kontaktowych – skutkować obniżeniem lub brakiem skuteczności zabiegu.

Wykonywanie niesprawdzonych mieszanin W wielu przypadkach wykorzystywa-nie mieszanin środków ochrony roślin jest uzasadnione, wymaga jednak wiedzy na temat zasad ich sporzą-dzania. Niesprawdzone mieszaniny niosą ze sobą element ryzyka, zwią-zany np. z możliwością poparzenia liści czy ordzawienia owoców, gdyż mieszanina nietoksyczna w danych warunkach pogodowych, w innych może obniżyć jakość plonu.Zgodnie z Rozporządzeniem Parla-mentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 nie ma obowiązku prze-strzegania zapisów etykiety ś.o.r. do-tyczących jego minimalnej dawki lub możliwości mieszania go z innymi agrochemikaliami, chyba, że etykieta zawierałaby wyraźny zakaz łączenia ś.o.r. z określonymi chemikaliami. W przypadku zastosowania dawek zredukowanych lub łącznego stoso-wania agrochemikaliów, które nie są ujęte w etykiecie – odpowiedzialność spoczywa na stosującym. Jeśli ś.o.r. zastosowano zgodnie z etykietą – wówczas odpowiedzialność za jego niewłaściwe działanie spoczywa na jego producencie.

Używanie preparatów zarejestrowanych do upraw rolniczychZ reguły preparaty takie są tańsze, co w praktyce zachęca do częstsze-go niż potrzeba używania wybrane-go preparatu. Takie postępowanie potęguje selekcję form odpornych i konieczność rezygnacji w ochronie z ważnych grup chemicznych prepara-tów. Użycie w sadownictwie prepara-tów zarejestrowanych dla upraw rolni-czych jest także prawnie zabronione i może skutkować konsekwencjami w postaci kary.

Nieodpowiednia ilość cieczy roboczej do insektycydówIlość wody użyta do zabiegu powinna być dostosowana do gatunku zwal-czanego szkodnika, stanu ulistnienia drzewa (wiosna czy pełnia lata), jego wysokości oraz mechanizmu działa-nia insektycydu. Większy wydatek

FOT. 1. Objaw infekcji wtórnych parcha jabłoni

Program przygotowany z myślą o profesjonalnym ogrodnictwie, pokazujący nowe technologie, innowacyjne rozwiązania oraz pomysły na zwiększenie konkurencyjności gospodarstw ogrodniczych. Porusza tematykę warzywnictwa, sadownictwa, kwiaciarstwa oraz szkółkarstwa.

W programie pokazujemy również relacje z wystaw i targów, a także gościmy w gospodarstwach, które są pionierami nowoczesnych rozwiązań agrotechnicznych.

Ogólnopolską Telewizję TVR oglądaj na platformach cyfrowych i satelicie Hot Bird™. Włącz TVR!

OGÓLNOPOLSKA TELEWIZJA

www.tvr24.pl

UPRAWIAMY BIZNES

W programie pokazujemy również Ogladaj w TVR godziny emisji znajdziesz na stronie www.tvr24.pl

TVR_205x141_XII2012.indd 1 12.12.2012 13:36

13

cieczy roboczej niż ten standardowy (nie mniej niż 500–750 l/ha), wyma-gany jest przede wszystkim w zwal-czaniu przędziorków, pordzewiaczy (fot. 2), zwójkówek (fot. 3), bawełnicy korówki i jeśli zabieg jest wykonywany w pełni lata, kiedy ulistnienie drzew jest maksymalne. Odpowiednia ilość cieczy roboczej jest szczególnie waż-na w przypadku dużej populacji i pre-sji ze strony szkodników. Większość akarycydów i część insektycydów to preparaty o działaniu kontaktowym na szkodniki i powierzchniowym na roślinie, nie przemieszczają się one zatem w tkankach liści czy owoców i wymagają naniesienia w najbardziej ukryte miejsca korony czy zakamar-ki kory. Zwalczając niektóre gatun-ki mszyc, w tym bawełnicę korówkę oraz miodówki, do cieczy użytkowej należy dodawać zwilżacz. Zaniecha-nie tego obniży skuteczność zabiegu i będzie sprzyjać szybkiemu odbudo-waniu się populacji.

Niewłaściwe formowanie koron drzewKorony dobrze prześwietlone gwaran-tują szybsze obsychanie liści, kona-rów i owoców (istotny element w walce chorobami) i lepszą penetrację cieczy opryskowej. Jest to szczególnie istotne podczas ochrony preparatami kontak-towymi. W przypadku brunatnej zgni-lizny drzew pestkowych wystarczy na-wet bardzo niewielkie źródło infekcji (jedna mumia w koronie drzewa), aby doszło do znacznego porażenia owo-ców. W przypadku tej choroby najbar-dziej skuteczne w ochronie przed in-fekcjami są fungicydy kontaktowe, pod warunkiem, że spenetrują dokładnie całą koronę i dotrą do każdego owocu. Dla skutecznego zwalczenia niektó-rych szkodników ciecz robocza musi dotrzeć do trudno dostępnych miejsc (np. spodniej strony liści, na której że-rują przędziorki i pordzewiacze. Im luź-niejsza korona tym łatwiej to osiągnąć. Często jednak podczas cięcia drzew zbyt słabo prześwietlane są korony (fot. 4 na str. 14), co w pełni sezonu ogranicza skuteczność zabiegów.

Nieuwzględnienie tempa przyrostu liścia i jego wiekuW przypadku ochrony jabłoni przed in-fekcjami powodowanymi przez parcha jabłoni, czy np. w sytuacji zagrożenia ze strony zwójki różóweczki (gąsieni-ce tego gatunku po wylęgu rozchodzą się i zasiedlają głównie najmłodsze, dopiero rozwijające się listki), ko-nieczne jest uwzględnienie tempa przyrostu blaszki liściowej i wieku li-ści. Powierzchnia liścia powiększa się czasami bardzo szybko, szczególnie w okresie kwitnienia drzew. Przyrost powierzchni liścia o ok. 100% (wiosną co około 4 dni) powoduje, że działanie naniesionego fungicydu czy insekty-cydu kontaktowego jest w pewnym momencie niewystarczające, ponie-waż codziennie pojawiają się nowe, niezabezpieczone przyrosty, na tyle duże, że nawet rozmywanie niektó-rych preparatów kontaktowych (tzw. efekt pełzania preparatu – preparaty

dodynowe i zawierające ditianon) nie może zabezpieczyć szybko przyrasta-jącej tkanki. W przypadku fungicydu/insektycydu systemicznego intensyw-ny wzrost liścia powoduje z kolei biolo-giczne rozcieńczenie preparatu.

Niedostrzeganie owadów pożytecznychGrzechem wielu sadowników jest też zbyt częste sięganie po nieselektyw-ne fungicydy i insektycydy (ogranicza-jące np. populację dobroczynka gru-szowego, fot. 5), a więc niewykorzy-stanie olbrzymiego potencjału oporu środowiska, jaki w sadach mogą wy-tworzyć drapieżcy i pasożyty szkod-ników (fot. 6). Bez udziału tych orga-nizmów zwalczanie wielu szkodników jest dużo trudniejsze, FOT. 2. Liście uszkodzone przez żerujące przędziorki i pordzewiacze FOT. 3. Zawiązki jabłek uszkodzone przez gąsienicę zwójki różóweczki 14

Wysoka skuteczność wobec różnych stadiów rozwojowych szkodników – zwalcza jaja i larwy Niemal natychmiastowe działanie – szkodniki w ciągu kilku godzin zaprzestają żerowania Wysoka odpornoś ć na zmywanie przez deszcz Selektywność w stosunku do pożytecznych owadów i roztoczy – może być stosowany

w programach Integrowanej Ochrony Roślin (IPM)

Także Twój sposób na szkodniki

DuPont Poland Sp. z o.o., ul. Postępu 17 b, 02-676 Warszawa, tel. (22) 320 09 00, fax (22) 320 09 50; www.dupont.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie. Opróżnione opakowania przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową. Opróżnione opakowania po środku zwrócić do sprzedawcy, u którego środek został zakupiony. Coragen®, DuPont® – znaki handlowe zarejestrowane przez E.I. Du Pont de Nemours & Co. (Inc.). The miracles of science™ – znak towarowy zarejestrowany przez E.I. Du Pont de Nemours & Co. (Inc.).

Wyjątkowo silny insektycyd nowej generacji do ochrony przed owocówką jabłkóweczką i zwójkówkami.

coragen 205x285 mat1.indd 1 2012-12-14 10:16:53

14

„Szkiełko i oko”

Mgr inż. Ewa Żak, Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Oddział Sandomierz „Centrum Ogrodnicze”

Szkodniki roślin sadowniczych zimują w różnych stadiach rozwojowych, większość w obrębie korony drzew, a tylko nieliczne w glebie. Lustracje zimowe przeprowadzane np. podczas cięcia drzew są łatwe i bardzo użyteczne. Z ich pomocą można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć zagrożenie ze strony szkodników w zbliżającym

się sezonie wegetacyjnym.

Na zdolności życiowe szkodników duży wpływ mają warunki pogodowe jesienią, zimą i na przedwiośniu. Łagodny przebieg zimy oznacza, że one przetrwają i będą stanowić duże zagro-żenie dla przyszłych upraw. Jednak nawet niska temperatura w zimie i wczesną wiosną przeważ-nie nie powoduje większych strat w populacji agrofagów, co wskazuje na ich duże zdolności aklimatyzacyjne. Obserwacji zimujących stadiów najgroźniej-szych organizmów szkodliwych upraw sadow-niczych nie można przeprowadzić bez użycia dobrej lupy, a najlepiej mikroskopu stereosko-powego – binokularu. Konieczne jest pobranie z różnych miejsc w sadzie pędów z drzew owo-cowych. W spękaniach kory, przy pąkach lub wewnątrz nich znajdują się najczęściej jaja i te bardzo łatwo można oznaczyć po ich kształcie i kolorze. Innym stadium obserwowanym w tym czasie są np. gąsienice niektórych zwójkówek, zimujące w oprzędach ukrytych w szczelinach i załamaniach kory pnia lub konarów. W przy-padku przędziorków formą zimującą są jaja lub samice.

MszyceTo bardzo liczna, najpowszechniej występująca grupa pluskwiaków równoskrzydłych, obejmują-ca wiele gatunków szkodników. Na jabłoni wy-stępują: porazik jabłoniowo-babkowy, mszyca jabłoniowo-zbożowa, mszyca jabłoniowa, pora-zik szczawiowy (mszyca jabłoniowo-szczawio-wa). Ich wspólną cechą jest stadium zimujące – czarne, błyszczące lub matowe jaja, podłużne (ok. 0,5–0,6 mm), zlokalizowane w spękaniach kory na pędach (fot. 1), krótkopędach, przy pą-kach, pojedynczo lub w skupiskach. W ślad za wykluczeniem z naszego wykazu środków ochrony roślin wielu insektycydów, niekoniecznie tych najbardziej szkodliwych, obserwujemy spotęgowanie obecności szkod-ników, których kilka lat temu nie obserwowano. Jednym z nich jest bawełnica korówka, która podobnie jak mszyce należy do pluskwiaków równoskrzydłych. Jej obecność nawet w nie-wielkiej ilości można w sezonie łatwo zauwa-żyć, gdyż osobniki dorosłe pokryte są wosko-wą wydzieliną w postaci długich, białych nitek. W naszych warunkach klimatycznych bawełnica nie składa jaj i w populacji nie występują sam-ce. Stadium zimującym są larwy ukryte przy szyjce korzeniowej i korzeniach. Na przełomie kwietnia i maja przechodzą one na pień i młode gałęzie, gdzie przekształcają się w samice ro-dzące larwy i w ten sposób tworzące widoczne kolonie (fot. 2).

MiodówkiDo rzędu pluskwiaków równoskrzydłych nale-żą również miodówki. W przypadku miodówki jabłoniowej stadium zimującym są żółte, po-dłużne jaja, składane na powierzchni kory poje-dynczo lub szeregami (jedno za drugim). Larwy wylęgają się w okresie pękania pąków, po czym wchodzą do ich wnętrza i tam przebiega dal-szy ich rozwój oraz żerowanie. Natomiast mio-dówki gruszowe zimują w postaci osobników dorosłych (fot. 3), w naturalnych kryjówkach, w szczelinach kory drzew. Wiosną samice mio-dówki gruszowej plamistej składają jaja, dając początek nowemu pokoleniu.

Pod tarczkąWśród szkodliwych dla roślin sadowniczych pluskwiaków równoskrzydłych znajdują się również skorupik jabłoniowy i misecznik śli-wowy. Pierwszy zimuje w postaci jaj ukrytych pod widoczną tarczką samicy (fot. 4) na pniu, konarach i pędach. Jaja są wydłużone, bia-łe, o długości 0,3 mm. Pod koniec kwitnienia jabłoni wylęgają się z nich żółtawe larwy, po-czątkowo zaopatrzone w odnóża, dzięki którym przemieszczają się w obrębie korony drzewa. Stadium zimującym misecznika śliwowego są

FOT. 1. Jaja mszycy zimujące na pędzie jabłoni

FOT. 2. Kolonia bawełnicy korówki na pniu jabłoni

FOT. 3. Miodówka gruszowa plamista po wyjściu z kryjówki zimowej wiosną

FOT. 4. Tarczki samic misecznika śliwowego na pniu śliwy

FOT. 4. Cięcie drzew i prześwietlanie koron ułatwia ochronę chemiczną

FOT. 5. Opaska z introdukowanym do sadu dobroczynkiem gruszowym

Niekiedy sadownik kierujący się zaleceniami PORS np. porzeczek czy agrestu wpływa na niekontrolowany rozwój przędziorków, bo nie ma innego wyboru. Analizując wykaz ś.o.r. dla tych gatunków można zauważyć, że do walki z niektórymi szkodnikami zalecane są jedy-nie pyretroidy, totalne insektycydy sprzyjają-ce rozwojowi przędziorków i szpecieli (niszczą bowiem ich naturalnych wrogów, ponadto dość szybko selekcjonują rasy odporne niektórych kilkupokoleniowych szkodników). Liczba aka-rycydów, którymi dzisiaj dysponuje producent np. wiśni, brzoskwini, moreli, agrestu czy po-rzeczek jest bardzo okrojona lub w ogóle brak jest zarejestrowanych preparatów do walki z niektórymi szkodnikami w uprawie tych ga-tunków.Dużego znaczenia nabierają także niechemicz-ne metody ochrony przed szkodnikami i cho-robami. Błędem jest nie wykorzystywanie ich, zwłaszcza, że są doskonałym uzupełnieniem walki chemicznej.

fot. 1–6 B. Błaszczyńska

FOT. 6. Owady drapieżne np. biedronki (a) i złotooki (b) wspomagają sadownika w walce ze szkodnikami

Do ochrony przed przymrozkami wiosennymiNowy środek COMPO Frost Protect zapobie-gający występowaniu uszkodzeń przymrozko-wych w uprawach sadowniczych, warzywni-czych oraz roślin ozdobnych zaprezentowa-ny został podczas spotkania sadowniczego zorganizowanego przez firmę COMPO Polska Sp. z o.o. 26 października ub.r. w Warszawie. Prezentacji dokonał dr Georg Ebert z COM-PO z Niemiec. COMPO Frost Protect zawie-ra α-tocopherol (podnoszący elastyczność błon komórkowych i usuwający wolne rod-niki), krioprotektanty (substancje chronią-ce przed mrozem i zapobiegające tworzeniu się lodu w przestworach międzykomórko-wych tkanek roślinnych), bor (2%) oraz adiu-wanty wspomagające przyswajanie środka przez rośliny. Najlepsze efekty, jak zapewniał dr G. Ebert, są obserwowane po zastosowaniu preparatu na 24–48 godz. przed zapowiada-

nym przymrozkiem. Zalecana dawka to 1 l/ha. Jednorazowy zabieg chroni rośliny przez oko-ło tydzień. (AŁ)

POlSKa

Dr Georg Ebert podczas prezentacji COM-PO Frost Protect w Warszawie

fot. A. Łukawska

mimo stosowania najbardziej skutecznych ś.o.r. Przy planowaniu zabiegów chemicznych zawsze należy brać pod uwagę obecność owadów po-żytecznych i ich liczebność w sadzie. W pierw-szej kolejności należy więc sięgać po środki se-lektywne, ewentualnie częściowo selektywne.

Niezawinione przez sadownikaCzasem niepowodzenia w ochronie wynikają np. z braku preparatów o odpowiednio krótkim okresie karencji, kiedy ochrona jest już niemoż-liwa (np. przed zbiorem owoców). Zdarza się, że obecność szkodnika w sadzie jest potwierdzona odłowami w pułapkach, zbiór jest już rozpoczęty i nie można przeprowadzić zabiegu (tak jest np. w przypadku nasionnic). Komplikacje w wyko-naniu zabiegów przeciwko nasionnicom może spowodować także sąsiedztwo odmian o różnej porze dojrzewania i zbioru owoców. Na etapie planowania nasadzeń w poszczególnych kwa-terach należy zatem uwzględnić podatność na choroby i szkodniki oraz wymagania dotyczące ochrony poszczególnych odmian.

13

a b

15

larwy drugiego stadium rozwojowego schowane w spękaniach kory, które w marcu przechodzą na młode pędy i rozpoczynają żerowanie.

PrzędziorkiTe szkodliwe roztocza wyrządza-ją bardzo duże szkody niemalże we wszystkich uprawach sadowniczych. Stadium zimującym przędziorka owo-cowca są łatwe do zaobserwowania z racji czerwonego zabarwienia jaja (fot. 5), składane na powierzchni kory, głównie młodych pędów i gałęzi (na 1 cm2 złoża może być 1,5 tys. jaj, a ogólna ich liczba w złożu może prze-kraczać 20 tys.), o średnicy 0,16 mm. Pędy z jajami wyglądają wówczas jak-by były ordzawione. Larwy wylęgają się w okresie białego pąka śliw i różowego u jabłoni. U przędziorka chmielow-ca zimują zapłodnione samice, które w tym czasie przybierają zabarwienie czerwone i kryją się w szczelinach kory pod warstwą pajęczyny, bądź w ściółce pod drzewami albo w glebie. W przypadku przędziorka głogowca zimują samice koloru karminowoczer-wonego w spękaniach kory, natomiast rubinowca owocowca – kuliste, czer-wone jaja, średnicy 0,15 mm. Znajomość stadiów zimujących przę-dziorków jest bardzo istotna, gdyż ze

ją się tuż przed pękaniem pąków (w kwietniu), wchodzą do ich wnętrza i niszczą zawiązki kwiatów. Objawem występowania szkodnika są liczne, uszkodzone, nierozwinięte pąki na pędach w dolnej części korony. Znajomość zimujących stadiów szkodników upraw sadowniczych przynosi wiele korzyści. Można bo-wiem przewidzieć, czy i w jakim nasi-leniu, wystąpią one w naszych upra-wach i jakiego rzędu nakłady będą potrzebne do ich zwalczenia, a kiedy interwencja nie będzie potrzebna. Lu-stracja zimowa nie zwalnia oczywi-ście sadowników z późniejszych ob-serwacji stanu zdrowotnego upraw, które będą podstawą do wykonywa-nia kolejnych zabiegów ochronnych.

fot. 1–6 A. Łukawska

FOT. 6. Miejsce zimowania gąsienicy zwójki na wiśni (a), po zdjęciu osłony (b) oraz pąk jabłoni uszkodzony przez gąsienicę zwójki (c)

względu na ich różnorodność zacho-dzi konieczność zastosowania wiosną akarycydów z różnych grup chemicz-

nych, działających na różne stadia rozwojowe roztoczy.

SzpecieleDo rzędu roztoczy należą również pordzewiacz jabłoniowy i pordze-wiacz śliwowy. Zimującym stadium są samice ukryte w spękaniach kory lub pod łuskami pąków. W kwietniu wchodzą do rozwijających się pąków, gdzie żerują i składają jaja (wyjątko-wo małe – ok. 0,05 mm). Dorosłe osobniki można obserwować tylko pod dużym powiększeniem, są małe o zabarwieniu żółtobeżowym.

Szkodliwe motylePodczas zimowych lustracji jabłoni ła-two można zauważyć zimujące w ko-

konach na powierzchni kory pni i ko-narów gąsienice drugiego lub trzecie-go stadium rozwojowego zwójkówek (fot. 6). W postaci gąsienic zimują: płatkówka pstrocineczka, wydłubka oczateczka, zwójka siatkóweczka, zwójka bukóweczka, zwójka rdza-weczka i zwójka porzeczkóweczka. Inne zwójkówki zimują w postaci jaj, trudnych do zauważenia.Występującym licznie co kilka lub kilkanaście lat szkodnikiem wiśni, powodującym znaczne szkody jest licinek tarninaczek. Stadium zimu-jącym tego motyla są jaja (widoczne w dużym powiększeniu) ukryte pod łuskami pąków lub na korze pędów, gdzie są niestety mało widoczne. Jaja są gruszkowate o długości 0,5 mm, początkowo czerwonożółte, później oliwkowozielone. Gąsienice wylęga-

FOT. 5. Jaja przędziorka owocowca na pędzie jabłoni

a

b

c

16

aminokwasy i pożyteczne mikroorganizmy

Monika Strużyk, redakcja „MPS SAD”

We wrześniu ub.r. w Lipiu k. Błędowa firmy NaturalCrop Poland i Probiotics Polska zorganizowały spo-tkanie sadownicze (fot. 1), podczas którego można było zapoznać się z ich ofertami oraz wynikami stosowania proponowanych przez nie produktów. Efekty nawożenia jabłoni naturalnymi aminokwa-sami i ProBio Emami można było także zobaczyć w sadzie gospodarza spotkania Marka Rybickiego.

Natomiast o roli pożytecznych mikroorganizmów w uprawie roślin sadowniczych i bioróżnorodności pożytecznej mikroflory informowali dr hab. Lidia Sas-Paszt – prof. Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach, oraz Stanisław Kolbusz – prezes Stowarzyszenia EkosystEM – Dziedzictwo Natury.

ne minerały (kalcyt) poddane opa-tentowanej technologii mikronizacji i elektrostatycznej aktywacji. Jak in-formował D. Poszywała, rośliny przy-swajają zawarte w nawozie składniki o 20–40 razy efektywniej w porów-naniu z nawozami sztucznymi. W roz-tworze nasyconym pH tego produktu wynosi 8–9,5. Ponadto zawarty w na-wozie krzem korzystnie wpływa na wzmocnienie struktury komórkowej roślin. W wyniku tego tkanka rośli-ny jest mniej podatna na porażenie

Herbagreen to nawóz dolistny. Wy-twarzany jest w zaawansowanej technologii turbinowej, zawiera ma-kro- i mikroskładniki (w tym: tlenek wapnia, dwutlenek krzemu, trójtlenek żelaza, tlenek magnezu, dwutlenek tytanu, tlenek potasu, tlenek sodu, trójtlenek siarki, pięciotlenek fosforu, tlenek manganu, bor, miedź i cynk). Jest to mieszanina mineralnych ko-loidów nieprzetworzonych chemicz-nie. Podstawowym surowcem do produkcji tego nawozu są natural-

Wapń i aminokwasyW gospodarstwie M. Rybickiego na jednej z kwater jabłoni z odmiana-mi ‘Ligol’ (fot. 2) i ‘Golden Delicious’, zamiast standardowego nawożenia wapniem, zastosowano w sezonie 2012 nawozy Herbagreen i Natural-Crop SL. Ponadto, ale już w całym

sadzie, producent od 3 lat stosuje pożyteczne mikroorganizmy – ProBio Emy. Jak informował, po użyciu tych produktów widocznie poprawiła się kondycja drzew, plonowanie i jakość owoców. Nawozami firmy NaturalCrop wykonał od maja 10 zabiegów, na-tomiast ProBio Emy stosuje głównie dolistnie wczesną wiosną i tuż przed

zbiorem (1, 2 dni) oraz doglebowo po zbiorze owoców. Ogólnie w sezonie sadownik stosuje około 100 l ProBio Emów na ha.Podczas spotkania charakterystykę i zastosowanie nawozów Herbagre-en oraz NaturalCrop SL przedstawił Dominik Poszywała (fot. 3), przed-stawiciel firmy NaturalCrop Poland.

FOT. 1. Uczestnicy spotkania w Lipiu

FOT. 2. Jedna z kwater jabłoni, na której zamiast standardowego nawożenia wapniem, zastosowano nawozy Herbagreen, NaturalCrop SL i EmFarma Plus

STOSUJ JUŻ OD PIERWSZYCH ZABIEGÓW!1. Razem z nawozami potasowymi (Drakar K, saletra potasowa) w dawce 1,5–2 l/ha dla

regeneracji przemarzniętych pąków i pobudzenia wzrostu drzew na wiosnę oraz zawsze przed spodziewanymi spadkami temperatury.

2. Razem z dolistnymi nawozami NPK (Nutricomplex), MAP, MKP i magnezowymi (Magni-tech, siarczan magnezu) w dawce do 1 l/ha dla zwiększenia skuteczności nawożenia.

3. Do zabiegów po kwitnieniu dla podtrzymania zawiązków i ograniczenia uszkodzeń zawiązków, powodowanych fitotoksycznym działaniem agrochemikaliów w dawce 1–2 l/ha.

4. Razem z nawozami wapniowymi (Calitech, saletra wapniowa, chlorek wapnia) w dawce do 1 l/ha dla zwiększenia efektywności zapobiegania GPP.

5. Zawsze dla łagodzenia skutków stresu (susza, chłód, upały, gradobicie, zalanie wodą, objawy uszkodzeń po stosowaniu herbicydów) w dawce 1,5–2 l/ha.

* Delfan Plus nie powinien być stosowany w okresie 7 dni przed i w trakcie kwitnienia.* Delfan Plus jest kompatybilny z większością nawozów i agrochemikaliów powszechnie używanych w sadownic-

twie z wyjątkiem: olejów mineralnych, siarki, wyrobów zawierających miedź, jako główny składnik oraz produktów o wysokim pH (>8) Przed zmieszaniem wykonać test.

Delfan® Plus

Andrzej Zbroja – tel. 609 47 63 39, [email protected], www.tradecorp.com.es Dariusz Zmysłowski – tel. 723 58 60 88, [email protected]

Delfan Plus to wyjątkowy, naturalny produkt, zawierający w swoim składzie maksymalnie stężone, biologicznie aktywne, wolne aminokwasy typu L-α uzyskane w procesie hydrolizy białka zwierzęcego.

Najważniejsze zalety zastosowania Delfanu® Plus to: Efekt biostymulacyjny, pozwalający na przezwyciężenie negatywnych skutków

stresów: przemarznięcia, suszy, wysokiej bądź niskiej temperatury, fitotoksycznego działania środków ochrony roślin.

Lepsze wykorzystanie nawozów dolistnych i agrochemikaliów poprzez zwiększenie ich pobierania dzięki działaniu kompleksującemu aminokwasów.

Efekt rozmycia kropli na liściu ogranicza zmywanie roztworów, polepsza efektywność zabiegów – działanie takie, jak surfaktant.

Skuteczność działania potwierdzona badaniami w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Brzeznej.

Sprawdzony w praktyce. Bardzo wielu zadowolonych sadowników.Postaw na skuteczne, sprawdzone rozwiązania.

HUMISTAR polepszacz glebowy. Podstawa żyznej gleby.Nowe nasadzenia: ułatwia przyjmowanie się nowych nasadzeń silnie stymuluje rozwój mocnego systemu korzeniowego buduje silny pokrój drzew.Drzewa 2 letnie i starsze: Poprawia strukturę gleby, stymuluje rozwój tlenowych organizmów glebowych oraz poprawia kompleks sorpcyjny gleby. Zapewnia mniej zablokowanych składników pokarmowych, ograniczone wymywanie azotu, lepsze pobieranie makro i mikroskładników.

DRAKAR K® nawóz dolistnyUltra skoncentrowany i ekstra dostępny potas do intensywnych upraw sadowniczych wyższa tolerancja na suszę większy rozmiar owoców lepiej wybarwione owoce z większą zawartością cukrów drzewa z większą ilością materiału zapasowego zgromadzonego na zimę lepszy start na wiosnę.

TRIPOD®2 nawóz wapniowo-magnezowo-węglanowy + kwasy humusoweChroni przed obniżeniem jakości i wysokości plonu, zapobiega degradacji gleby, zapewnia lepszy start i rozwój roślinom uprawnym, jak również zwiększa tolerancję na niekorzystne warunki klimatyczne i glebowe. SKŁAD: 59% CaCO3 + 29% MgCO3 (32%CaO+ 13,5%MgO); 2% HUMIFIRST WG (Humifirst WG: 53% kwasów huminowych + 12% kwasów fulwowych)

NUTRICOMPLEX® Bezchlorkowe i bezsodowe krystaliczne nawozy w pełni rozpuszczalne w wodzie do stosowania dolistnego i fertygacji. Wzbogacone w wysokiej jakości mikroelementy z Tradecorpu. Nutricomplex – 18-18-18 + mikroelementy zalecane wiosna w trakcie rozwoju liściNutricomplex blue – 13-40-13 + mikroelementy zalecane tuż przed otwarciem paków kwiatowych, gdy 80% płatków okwiatu opadnie i 10-14 dni późniejNutricomplex Red – 15-5-30 zalecane w trakcie wzrostu zawiązków.

CALITECH® Ca nawóz dolistny w formie płynnego żeluWysokoskoncentrowany wapń z mikroelementami wzmacniającymi fotosyntezę. Efektywnie zapobiega i koryguje niedobory wapnia oraz wynikające z tego choroby fizjologiczne.

BORAMIN® CA dolistny nawóz wapniowy z dodatkiem boru i aminokwasów. Odpowiednie zbilansowanie tych składników wspomaga pobieranie i transport Ca w roślinie. Nawóz ten bez obawy o jakość plonu można stosować w wyższych temperaturach. Gwarantuje szybkie pobranie Ca i transport w roślinie. Polecany szczególnie w okresach suszy i wysokich temperatur do korygowania niedoboru Ca i wynikających z tego chorób fizjologicznych.

MAGNITECH® Mg wysokoskoncentrowana saletra magnezowa Przeznaczona do korygowania niedoborów Mg w uprawach sadowniczych Wyjątkowo szybki efekt zapewnia specjalna formulacja poprawiająca pobieranie Mg Całkowita rozpuszczalność i mniejsze dawki w porównaniu do nawozów siarczanowych Możliwość mieszania z nawozami wapniowymi (saletra wapniowa i chlorek wapnia) Dodatek Boru i schelatowanych mikroelementów zapewnia optymalne odżywianie roślin.

POLECAMY RÓWNIEŻ

Przedstawiciel w Polsce:

TradecorpPowered by

chelates

17

sprawcami chorób i zasiedlanie przez szkodniki. Dodatkowo – jak informo-wał przedstawiciel firmy NaturalCrop – Herbagreen podnosi intensywność fotosyntezy, stabilizuje pH soku ko-mórkowego, poprawia gospodarkę wodną roślin, skutecznie i szybko uzupełnia niedobory pierwiastków oraz podwyższa zawartość przeciw-utleniaczy. Warto więc stosować go w celu odżywienia roślin wapniem i danymi mikroelementami, a tak-że zwiększenia pobierania przez nie NPK. Nawóz ten wspomaga też rege-nerację roślin po wystąpieniu stre-su (m.in. poparzenia herbicydowe, przemarznięcia, gradobicie, susza, zalanie). Natomiast w przypadku ja-błoni łatwo przyswajalny wapń ograni-cza wystąpienie gorzkiej plamistości podskórnej i skorkowacenia miąższu. Wpływa też korzystnie na wydłużenie trwałości owoców po zbiorze. Warto zwrócić uwagę, że nawóz ten jest do-puszczony do użycia w rolnictwie eko-logicznym. W uprawie jabłoni i gruszy należy stosować go 5–7 razy (tab. 1).W gospodarstwie p. Rybickiego z do-brymi efektami stosowano również nawóz NaturalCrop SL. Jest to bio-stymulator przeznaczony do stoso-wania nalistnego, wytwarzany w pro-cesie opatentowanej hydrolizy enzy-matycznej z naturalnych surowców pochodzenia organicznego. Jest on całkowicie rozpuszczalny w wodzie (pH 5–6). Jak przekazał D. Poszy-wała, łączy on funkcje nawozu azo-towego (zawiera 9% azotu organicz-nego), biostymulatora (ponad 54% aminokwasów ogółem, z czego 80% lewoskrętnych) i adiuwanta (po na-niesieniu na rośliny tworzy powłokę polipeptydową ograniczającą odpa-rowywanie oraz spłukiwanie cieczy roboczej). Ponadto charakteryzuje się wysoką zawartością węgla or-ganicznego (24,5%). Jak zapewniają przedstawiciele firmy, najważniejszą zaletą preparatu jest wysoka kon-centracja lewoskrętnych aminokwa-

sów, które o wiele łatwiej niż pozo-stałe pobierane są przez rośliny. Na-turalCrop SL stosowany w uprawie jabłoni w okresie różowego pąka i na zawiązki (u gruszy przed i po kwitnie-niu) wpływa na lepsze zawiązywa-nie i poprawę jakości owoców. Na-tomiast stosowany w uprawie drzew pestkowych ogranicza obumieranie zawiązków oraz polepsza zawiązywa-

nie i jakość owoców. Działa więc ko-rzystnie na wzrost produktywności roślin, a także jakość plonu, stymu-luje naturalne procesy metaboliczne, zwiększa tolerancję roślin na nieko-rzystne warunki środowiska i pato-geny, przyspiesza regenerację ro-ślin uszkodzonych wskutek stresów abiotycznych i biotycznych, wzmac-nia działanie pestycydów.

Pożyteczne mikroorganizmyTo, co dziś wyróżnia nasz kraj spo-śród innych, to wciąż bogata bioróż-norodność. I powinniśmy o to dbać. Nie wolno dopuścić do takiej dewa-stacji gleb, z jaką borykają się rolni-cy np. w Holandii, Danii czy Francji. Obecnie w Polsce, w porównaniu do tych krajów, stopień chemizacji jest nadal niski. I całe szczęście. Należy bowiem pamiętać, że żadna dziedzi-na ludzkiej działalności nie ma takie-go wpływu na człowieka jak rolnic-two – informował Stanisław Kolbusz (fot. 4), Prezes Stowarzyszenia Eko-systEM – Dziedzictwo Natury.

Gleba pozbawiona próchnicy, a więc zawierająca niewielkie ilości mikroflory, najczęściej o dominacji

szkodliwej wobec roślin, nawet za-sobna w azotany, fosforany, związ-ki potasu, magnezu, wapnia i inne składniki, często o odpowiednim pH, nie sprzyja produkcji ani rolni-czej, ani sadowniczej. Nie zapew-nia bowiem roślinom właściwych warunków do życia.

Arkadiusz Kartus (fot. 5 na str. 18) z Regionalnego Centrum Mikroorgani-zmów w Białej Rawskiej omówił zalety i zasady stosowania preparatów opar-tych na probiotykach. Stosowany rów-nież w gospodarstwie p. Rybickiego produkt EmFarma Plus to ubogacona w bakterie fototropowe kompozycja mikroorganizmów, która przyspiesza rozkład materii organicznej i zwiększa dostępność dla roślin składników mi-neralnych, w tym głównie

TabEla 1. Stosowanie nawozów Herbagreen i NaturalCrop SL w przypadku jabłoni

Faza rozwojowa Zielony pąk

Różowy pąk

Opadanie płatków

Koniec kwitnienia

Rozwój zawiązków

Wzrost owoców

Dojrzewanie owoców

Po zbiorach

Herbagreen (kg/ha) 1 1,5 – 1 1,5 2 2 1

NaturalCrop SL* (l/ha) 1 2 1 2 1 1 1 1

* preparat można stosować w dawce 1 l/ha do większości zabiegów celem poprawienia przyswajalności środków chemicznych

FOT. 3. Dominik Poszywała z firmy NaturalCrop mówił o możliwości zastosowanie nawozów tej firmy w sadach

FOT. 4. O roli pożytecznych mikroorganizmów mówił Stanisław Kolbusz, Prezes Stowarzyszenia EkosystEM – Dziedzictwo Natury

18

Prasa_205x285.indd 1 01/17/2013 09:48 AM

18

azotu. Ponadto pożyteczne mikroorga-nizmy, poprzez aktywność biologiczną i wytwarzane substancje, mogą w śro-dowisku zdominowanym chorobotwór-czą mikroflorą przerwać tę dominację i inicjować procesy podnoszące zdro-wotność gleby i roślin.

EmFarma Plus to środek mikrobio-logiczny, wytworzony w naturalnym procesie fermentacji, z udziałem pożytecznych mikroorganizmów po-wszechnie występujących w naturze i niemodyfikowanych genetycznie. Substancjami wyjściowymi do jego

produkcji są m.in. bakterie kwasu mlekowego, bakterie fotosyntetyzu-jące, grzyby fermentujące, drożdże, ekologiczna melasa z trzciny cukro-wej i rewitalizowana woda. EmFarma Plus podnosi biologiczną aktywność gleby oraz poprawia jej żyzność i uro-

dzajność, sprzyja tworzeniu struktury gruzełkowatej i regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleby, wzmaga proces fotosyntezy, co prowadzi do wzrostu witalności roślin, lepszego ich ukorzeniania, kwitnienia oraz za-wiązywania i wzrostu owoców.

Pożyteczne mikroorganizmy m.in. przyspieszają rozkład masy organicz-nej i poprawiają proces kompostowa-nia, zwiększają dostępność makro- i mikroelementów, w tym z form nie-dostępnych, zalegających w glebie. Mają też wpływ na optymalne wyko-rzystanie przez rośliny wody.

Dzięki odbudowującej się strukturze gruzełkowatej gleby, roślina ma szan-sę na silniejszą rozbudowę systemu korzeniowego. Po zastosowaniu poży-tecznych mikroorganizmów wytwarza ona bowiem znacznie większą liczbę włośników i może intensywniej po-bierać substancje odżywcze. Uaktyw-nione przez pożyteczne mikroorgani-zmy drobnoustroje będące w glebie, przekształcają niedostępne formy składników pokarmowych w formy łatwo przyswajalne. Dodatkową za-letą ProBio Emów jest detoksykacja gleby z pozostałości po pestycydach oraz dezaktywacja metali ciężkich, dzięki czemu substancje te nie prze-dostają się do roślin.Należy jednak pamiętać, że wszelkie zabiegi z użyciem pożytecznych mi-kroorganizmów wymagają też specy-ficznych warunków. Najlepiej zabiegi nimi wykonywać przy wilgotnej au-rze, zachmurzeniu i na wilgotną gle-bę – podkreślał A. Kartus. Nie nale-ży stosować ProBio Emów łącznie ze środkami chemicznymi. Zabieg nimi należy wykonać dopiero po upłynię-ciu karencji danego środka chemicz-nego. Dlatego mikroorganizmy warto wprowadzać wtedy, kiedy nie możemy użyć lub możemy ograniczyć użycie środków chemicznych, np. w czasie długotrwałych mżawek, wczesną wio-sną, tuż przed zbiorem owoców, póź-ną jesienią. Jak informował A. Kar-tus, niektórzy sadownicy przekonali się już o korzyściach ze stosowania ProBio Emów tuż przed 20

FOT. 5. Arkadiusz Kartus z Regionalnego Centrum Mikroorganizmów omówił zalety i zasady stosowania preparatów opartych na probiotykach

FOT. 6. O badaniach realizowanych w ramach projektu „EkoTechProdukt” informowała dr hab. Lidia Sas-Paszt, prof. IO

TabEla 2. Możliwości zastosowania ProBio Emów w sadach

Zastosowanie Dawka Efekt działania

Przygotowanie gleby pod sad wiosną doglebowo: 25–30 l EmFarma Plus/ha przy użyciu 300–400 l wody (następnie wymieszać je z glebą – orka, talerzowanie)

intensyfikacja procesów próchnicznych; rozkład resztek przedplonów; poprawa pobierania mikro- i makroskładników z gleby; regulacja pH; lepsze ukorzenianie roślin

Zaprawianie korzeni drzewek zanurzanie w 10% roztworze wodnym EmFarma korzeni drzewek lepsze ukorzenianie roślin; wzrost tolerancji na zasiedlenie przez sprawców chorób grzy-bowych i bakteryjnych; wzrost wytrzymałości na stres (m.in. suszę, przymrozki)

W trakcie wzrostu i owocowania 2–4 zabiegi dolistne EmFarma Plus w dawce 10–20 l/ha przy użyciu 300–400 l wody

lepsze zawiązanie i wzrost owoców; większa wytrzymałość roślin na stres; poprawa wi-talności i wigoru roślin

17Ze

środ

ków

ochr

ony r

oślin

należ

y kor

zysta

ć z za

chow

aniem

bezp

iecze

ństw

a. Pr

zed k

ażdy

m uż

yciem

prze

czyt

aj inf

orm

acje

zam

ieszc

zone

w et

ykiec

ie i in

form

acje

doty

cząc

e pro

dukt

u. Zw

róć u

wagę

na zw

roty

wsk

azują

ce ro

dzaj

zagr

ożen

ia or

az pr

zestr

zega

j śro

dków

bezp

iecze

ństw

a zam

ieszc

zony

ch w

etyk

iecie.

ŚRODEK OWADOBÓJCZYŚRODEK OWADOBÓJCZY

Mordercza skuteczność wobec szkodników sadów Wyjątkowa odporność na warunki atmosferyczne i elastyczność stosowania Prewencja dla pszczół – nie dotyczy Wyjątkowa odporność na warunki atmosferyczne i elastyczność stosowania

SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. | ul. Bonifraterska 17 | 00-203 Warszawa | tel.: 22 637 32 37 | www.sumiagro.pl

Prewencja dla pszczół – nie dotyczy

ZABÓJCZY DLA SZKODNIKÓW!

Mospilan sady 205x285 SumiAgro pszczoly JW 2013.indd 1 22.01.2013 11:18

19

Przełom w precyzyjnym nawożeniu sadów – roślinne biostymulatory aminokwasowe AGRITECNO = koncentraty nawozowe z AMINOKWASAMI roślinnymi i wyciągami z glonów

Aby uzyskać wysokie i lepsze jakościowo plony w sadach i jagodni-kach (przy niewielkich nakładach na hektar) poza właściwą agro-techniką powinno się stosować biostymulatory z aminokwasami roślinnymi i wyciągami z alg, które „przy okazji” wspomagają także

zdrowotność potraktowanych nimi roślin.

Nawozy Agritecno zawierają biologicz-nie aktywne składniki niezbędne do właściwego wzrostu i plonowania: ami-nokwasy roślinne – właściwe biosty-mulatory oraz fitohormony. W mieszan-kach nawozowych aminokwasy tworzą tzw. kompleksy organiczne z mineral-nymi składnikami pokarmowymi, któ-re, nawet w warunkach stresowych są łatwo i szybko pobierane przez rośliny. Do innych bardzo skutecznych skład-ników nawozów Agritecno należą (tzw. substancja organiczna): kwas alginowy, poliaminy, fitoaleksyny (substancje au-to-obronne), auksyny, gibereliny, wita-miny, białka itp.AGRITECNO – szybkie i skuteczne do-listne/doglebowe dokarmianie roślin.Unikalna, opatentowana przez hisz-pańską firmę Agritecno formulacja na-wozów, polegająca na uzyskaniu ultra małych molekuł składników pokarmo-wych kompleksowanych z naturalnymi aminokwasami, zapewnia bardzo szyb-kie pobranie i przemieszczanie w rośli-nie składników zawartych w nawozach.Technologia produkcji w firmie Agritec-no oparta jest na naturalnych skład-nikach roślinnych (zarodki kukurydzy), dzięki którym uzyskuje bardzo czyste i bioaktywne aminokwasy oraz wyciągi z alg. W ofercie znajdują się m.in.:● Dolistne preparaty biostymulujące

o działaniu antystresowym: Tecamin Max, Tecamin 31.

● Preparaty poprawiające wzrost, kwit-nienie, wybarwienie i jakość owoców: Tecamin Brix, Tecamin Algae oraz Te-camin Flower.

● Preparaty bardzo szybko uzupełnia-jące makro- i mikroskładniki: Teca-min Amino Ca, Tecamin Amino K, Te-camin B, Tecamin Amino Fe, Tecamin Amino Fe i wiele innych.

● Preparaty doglebowe zawierające kwasy huminowe i fulwowe (Agriful, Agriful Antisal, Agri M40), znacząco poprawiające żyzność gleby.

● Preparaty o działaniu zapobiegaw-czym „przeciwko” grzybom i bakte-riom Controlphyt PK, Controlphyt Cu, Controlphyt Si.

Wapń, żelazo, miedź, bor, mangan, cynk, potas, zawarte w nawozach AGRITECNO (z aminokwasami roślin-nymi) pobierane są przez rośliny prak-tycznie w 100% w ciągu 2–5 godzin po aplikacji! Użycie bioaktywnych amino-kwasów to maksimum efektywności przy minimalnych dawkach i kosztach zastosowania.Czas pobierania przez liście składników mineralnych ze zwykłych soli lub chela-tów chemicznych-syntetycznych, często przekracza 24–48 godzin, z komplek-sów z aminokwasami to tylko zaledwie kilkanaście minut.Najważniejszymi produktami do zasto-sowania antystresowego w sadownic-twie są Tecamin Max i Tecamin 31, oba o bardzo silnym działaniu pobudzają-cym. Można je stosować w celu popra-wy wzrostu i plonowania wszystkich upraw sadowniczych. Mieszanina Te-camin Max z Tecamin Amino Zn (i ew. Tecamin B) ma również doskonałe dzia-łanie w „ochronie” antyprzymrozkowej kwiatów i zawiązków owoców.Kolejnym ważnym makroskładnikiem, który warto uzupełniać dolistnie jest wapń. Ultra małe cząsteczki Tecamin Amino Ca pozwalają na doskonałe, prawie całkowite przyswojenie wapnia z roztworu wodnego,nie tylko przez li-ście, ale również przez owoce. Tecamin

czereśni i śliw. Zdecydowanie poprawia jędrność, trwałość owoców miękkich: truskawek, malin, porzeczek, borówki, winogron. Dla właściwego odżywienia roślin sadowniczych wapniem polecamy również wzbogacić program nawożenia doglebowego sadów o preparaty: Agriful lub Agriful Antisal. Agriful Antisal to mie-szanina kwasów huminowych i fulwo-wych z wapniem, która zapewnia dosko-

nały start wszystkim roślinom sadowni-czym i znacząco ogranicza negatywny wpływ na rośliny zasolenia (również nie zbilansowanego jednostronnego prze-nawożenia) i zmęczenia gleby, ułatwia pracę oraz regenerację systemu korze-niowego. W wyniku jego zastosowania dostępność, a co za tym idzie, pobie-ranie wapnia z gleby może wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent! Warto

stosować także preparaty Tecamin Brix, Tecamin Algae i Tecamin Flower do sty-mulacji wzrostu, kwitnienia oraz wybar-wiania owoców. W kolejnych artykułach zapoznamy Państwa z preparatami po-prawiającymi wybarwienie owoców oraz ograniczającymi występowanie chorób grzybowych i bakteryjnych.

Maciej Maciejewski

Amino Ca znacząco ogranicza straty spowodowane chorobami fizjologicznym np.: gorzką plamistością podskórną ja-błek. Ogranicza pękanie owoców wiśni,

REK

LAM

A

ZALECENIA STOSOWANIA

Rośliny polowe: 100–150 ml/ha z produktami kontaktowymi

200 ml/ha z produktami systemicznymi

Sady: 200–300 ml/ha

Rośliny ozdobne: 0,02%–0,03% (maksymalnie 200 l/ha)

Największe stężenie roztworu roboczego – 0,15%

to większa skuteczność nawożenia i ochrony roślin oraz wyższe plony!

do upraw sadowniczych

NOWOCZESNY ZWILŻACZ

NAWOZY PŁYNNE Z BIOAKTYWNYMI AMINOKWASAMI

Perifolis jest bardzo skutecznym adiuwantem-surfaktantem wyprodukowanym na bazie silikonów. Perifolis – substancja powierzchniowo czynna, która może być stosowana podczas przygotowywania roztworów roboczych z pestycydami i nawozami mikroelementowymi.

SKUTECZNOŚĆ

4 bardzo dobra odporność zmywanie/deszcz, dlatego nie trzeba pryskać ponownie, jeżeli niedługo po spryskaniu zacznie padać

4 zmniejszenie ilości używanej wody, do 30%, co daje realną oszczędność pieniędzy i czasu, a te same opryskiwacze/dysze opryskiwacza mogą być wykorzystywane przy niższym ciśnieniu

4 o 30% większa skuteczność pestycydów

4 Skuteczne4 Tanie4 Łatwe w stosowaniu4 Sprawdzone

ZAMÓWIENIA: tel.: 695-507-006, 22 224-08-02, GRÓJEC: 693-452-742INFORMACJE O PRODUKTACH: tel.: 603-861-123, 695-992-251

CENTRUM OGRODNICZEStanisław Szulczyk 05-640 Mogielnica, ul. Grójecka 123 Tel.: 512-094-201www.agroconsult.pl

Tecamin Max

Agriful

Tecnophyt PK

Tecnokel Amino Ca

Tecamin Brix

20

TV na śniadanieJak się – z bólem i wstydem–od razu

nie przyznam, to tego tekstu w ogóle nie napiszę. No to już: prostak jestem, ot co…na co dzień i od święta… prawie codzien-nie – uwielbiam czytać przy jedzeniu. Zwłaszcza przy śniadaniu. Wiem, że to brzydko, ale nawet nie próbuję zmienić swego postępowania na bardziej kultural-ne. Zresztą: po co się stresować?

Przed kilkoma dniami przytrafił mi się nocleg w miłym pensjonacie w Sando-mierzu. Pech polegał nie tylko na tym, że żywcem nie było jak lekturą odciąć się od rzeczywistości. Dodatkowo na ścianie migotała wielka „plazma”. Jak wszystkie drapieżniki człowiek ma oko czułe na ruch – no nijak nie dało się zignorować barw-nego ekranu! Poddałem się całkiem, gdy zauważyłem, że przekaz z pary gospoda-rzy programu porannego przeniósł się na zaaranżowany w studio salonik z dwoma paniami „prowadzącymi” i dodatkową panią „gościem” czy też może raczej „eks-pertem”. Zaś na stoliczku między paniami leżały różne rodzaje pomidorów. (Spokoj-nie – do jabłek też dojdziemy…).

Zastrzygłem więc uchem i cóż się oka-zało: zostałem świadkiem sądu nad po-midorami. Nie wszystkimi, bowiem panie prowadzące z wprawą prymusek i roz-anielonymi obliczami wymieniały cudowne właściwości tych warzyw, ale po każdym zachwycie starannie dodawały „dużymi li-terami”, że to było o pomidorach polowych, zbieranych latem. Te dostępne w handlu poza sezonem – szklarniowe – to już zu-pełnie coś innego: nie pachną, nie mają smaku, nie zawierają witamin, składników odżywczych – no w ogóle niczego… Tu pani ekspertka pokiwała głową aprobując tę wy-liczankę braków oraz z jakimś takim smut-kiem i rezygnacją dodała westchnienie: „…zawierają konserwanty…!” Z dalszego gor-liwego szczebiotu pań prowadzących uzu-pełnianego słuchanymi przezeń z nabożną uwagą wywodami pani ekspertki wynikało, że pomidory szklarniowe – choćby nie wiem jak bardzo przypominały te z pola, to zawsze będą się miały do nich nijak. No, mogą być ciekawym kolorystycznie ele-mentem wystroju zimowej kuchni. Potem nastąpił filmik, na którym jedna z pań pro-wadzących przesłuchiwała pana kucharza na zapleczu jakiejś restauracji na temat kulinarnych upodobań jego rodaków. Fa-cet – Włoch ani chybi – szybko, aczkolwiek bardzo lakonicznie potwierdzał tezy pani o wartościach i braku takowych u pomido-rów z pola/spod szkła. Zgodził się nawet ze zdaniem pani, że Włosi w ogóle świe-żych pomidorów zimą nie jadają – czeka-ją bowiem na te prawdziwe, a kuchnię ratują przetworami. Filmik kończy pyszna scenka podsumowująca: pani prowadząca w supermarkecie (sądząc po rozmiarach i architekturze półek stoiska spożywcze-go) powtarza swoje tezy wbijane do głów telewidzów podkreślając tę ostatnią (zimą tylko przetwory) zebraniem naręcza bute-lek, słoiczków i kartoników z pomidorowy-mi rarytasami (jak domniemywam, bez jakichkolwiek konserwantów).

Wiem, żyjemy w wolnym kraju – za swo-je pieniądze każdy może dawać się ogłu-piać do syta i bez grzechu. Zaś edukowa-nie społeczeństwa nie jest misją komercyj-nych stacji telewizyjnych. Tych publicznych zresztą też nie. Wzdycham do czasów (chy-ba jeszcze lata siedemdziesiąte zeszłego stulecia), kiedy w dziesięciominutowych audycjach dla rolników „Przypominamy, ra-dzimy” (nadawanych w najlepszym czasie antenowym – przed Dziennikiem Telewi-zyjnym!) znajdowano czas na pogawędki prof. Szczepana Pieniążka o sadownic-twie. No dobra… stare dzieje… Jednak nie chce mi się wierzyć, że w dzi-siejszej polskiej telewizji nie ma kim ani dla kogo robić mądrych audycji o codziennych sprawach. Czyżby pokolenie twór-ców i odbiorców niezapo-mnianej „Sondy” wymarło?

INFORMATOR SADOWNICZY nr 2/2013 • www.ogrodinfo.pl • egzemplarz bezpłatnyWyDAWCA: PLANTPRESS sp. z o.o. ul. Juliusza Lea 114a, 30-133 Kraków tel. 12 636 18 51

WOJCIECH GóRKA redaktor naczelny [email protected] tel. 600 489 563

ANITA ŁUKAWSKA [email protected] tel. 600 489 618

INFORMACJE O REKLAMACH: Biuro reklamy i ogłoszeń: [email protected]

NAKŁAD: 10 000 egz. DRUK: Eurodruk, Kraków

zbiorem owoców. Znaj-dująca się bowiem na powierzchni owoców pożyteczna mikroflora chroni je przed mikroflorą chorobotwórczą. Organizmy te są również stosowane w niektórych sortowniach z wodnym rozładunkiem. Po dodaniu ich do wody nie trzeba jej tak często wymie-niać, eliminują pleśnie, a zasiedlone nimi jabłka lepiej znoszą transport i pobyt na półkach sklepowych. War-to stosować je także podczas przygo-towania gleby pod nowe nasadzenie, w trakcie sadzenia drzew oraz w cza-sie ich wzrostu (tab. 2 na str. 18).

EkoTechProdukt

Jak poinformowała dr hab. Lidia Sas-Paszt (fot. 6 na str. 18), prof. IO

w Skierniewicach i kierownik projektu „EkoTechProdukt”, w 2009 r. IO rozpo-czął realizację projektu badawczego pt. „Opracowanie innowacyjnych pro-duktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych”. Głów-nym celem tego przedsięwzięcia jest opracowanie przyjaznych dla środo-wiska naturalnego i zdrowia człowie-ka biopreparatów, środków ochrony roślin oraz innowacyjnych technik ich stosowania w ekologicznej produkcji (pożyteczne mikroorganizmy glebo-we, biopreparaty doglebowe i dolist-ne, a także substancje ochronne). Po-nadto utworzenie banku symbiotycz-nych szczepów i gatunków grzybów mikoryzowych oraz pożytecznych bak-terii, naturalnie zasiedlających korze-nie roślin sadowniczych; poszerzenie

i upowszechnienie wiedzy na temat technik i metod ekologicznej produk-cji owoców oraz materiału szkółkar-skiego; opracowanie nowych maszyn i urządzeń służących do stosowania nowych preparatów i zwiększających ich efektywność; ocena wpływu no-wych produktów i technologii na ja-kość i trwałość przechowalniczą owo-ców. Produkty otrzymane w czasie realizacji projektu – jak przekazała prelegentka – będą mogły być stoso-wane nie tylko w uprawie ekologicz-nej, lecz także w produkcji integro-wanej i konwencjonalnej. Działania te mają przyczynić się do ograniczenia stosowania syntetycznych środków produkcji (nawozów i pestycydów), a zatem do ochrony środowiska i zdro-wia człowieka.

Dotychczas w ramach realizacji pro-jektu zgromadzono materiał w posta-ci spor grzybów mikoryzowych, bak-terii PGPR oraz pożytecznych bakterii i grzybów mikroskopowych. Założono też doświadczenia szklarniowe oraz polowe, w których określa się m.in. wpływ zastosowanych bioproduktów na cechy morfologiczne roślin. Po-nadto prowadzone są badania nad efektywnością działania naturalnych środków ochrony roślin do stosowa-nia zarówno w szkółkach, jak i w sa-dach ekologicznych. Badana jest tak-że jakość i prozdrowotne właściwo-ści owoców z produkcji ekologicznej, w porównaniu do owoców z produkcji integrowanej i konwencjonalnej.

fot. 1–6 M. Strużyk

18

BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

Delan®

Skuteczne uderzenie w każdej fazie!

Zmiany w ochronie sadów Sekatory pneumatyczne ...

Documents

Transcript of Zmiany w ochronie sadów Sekatory pneumatyczne ...