1

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO GMINY BRZESZCZE

Zakres prac: PROJEKT TEKSTU JEDNOLITEGO

Zespół autorski: mgr inż. Paweł Czuczwara - nr uprawnień urbanistycznych Z-323 -

projektant

mgr inż. Adrian Luszka - nr uprawnień urbanistycznych Z-381 - projektant

mgr inż. arch. Agnieszka Niezabitowska Z-322 – projektant mgr Piotr Łuciw - specjalista ds. ochrony środowiska

mgr inż. Katarzyna Matusiak – projektant mgr inż. Maciej Niżborski – asystent projektanta

Data wykonania: Listopad 2012r.

Załącznik nr 8 do uchwały nr …/…/2013

z dnia ………… 2013 r.

2

SPIS ZAWARTOŚCI STUDIUM

A. CZĘŚĆ TEKSTOWA – TEKST UJEDNOLICONY - OBEJMUJE:

1. Rozdział 1 - Informacje wstępne

2. Rozdział 2 - Gmina Brzeszcze w układzie krajowym, regionalnym i sąsiedzkim

3. Rozdział 3 - Ocena stanu i prognozy rozwoju demograficznego oraz stopnia zrównoważenia

rynku pracy w gminie Brzeszcze

4. Rozdział 4 - Uwarunkowania, prognozy i kierunki programowo-przestrzennego rozwoju gminy

5. Rozdział 5 - Zagadnienia eksploatacji górniczej

6. Rozdział 6 - Środowisko kulturowe gminy Brzeszcze

7. Rozdział 7 - Środowisko – zasoby, uwarunkowania, kierunki kształtowania i ochrony

8. Rozdział 8 - Rolnicza przestrzeń produkcyjna

9. Rozdział 9 - Zagadnienia komunikacji

10. Rozdział 10 - Zagadnienia gospodarki wodno-ściekowej

11. Rozdział 11 - Zagadnienia gospodarki energetycznej

12. Rozdział 12 - Sformułowanie polityki przestrzennej gminy – synteza

Spis treści

Rozdział 1 . INFORMACJE WSTĘPNE. .................................................................................................................. 7 1. Wprowadzenie .................................................................................................................................................................. 7 2. Ogólne informacje o Studium ............................................................................................................................................ 7

2.1. Podstawa prawna opracowania ................................................................................................................................ 7 2.2. Cel opracowania ....................................................................................................................................................... 8 2.3. Metoda opracowania Studium .................................................................................................................................. 8

3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na obszarze gminy Brzeszcze .............................................................................................................................................................................. 8

3.1. Dla obszaru gminy Brzeszcze opracowane były dotychczas następujące plany zagospodarowania przestrzennego: ............................................................................................................................................................... 8 3.2. Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują następujące plany zagospodarowania przestrzennego: ....... 8

4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium ....................................................................................................... 9 5. Zakres kolejnych zmian Studium: ................................................................................................................................... 10

3

Rozdział 2 . GMINA BRZESZCZE W UKŁADZIE KRAJOWYM, REGIONALNYM I SĄSIEDZKIM ....................... 12 1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające z wniosków do Studium ............................................................................................................................................................................... 12

1.1. Wg wniosku Wojewody Małopolskiego ................................................................................................................... 12 1.2. Wg wniosku Marszałka Województwa Małopolskiego. ........................................................................................... 12 1.3. Wg wniosku Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Krakowie ..................................................... 14 1.4. Wg wniosku Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach ................................................................... 14 1.5. Wg wniosku P.K.P. Polskie Linie Kolejowe S.A. Odział Regionalny w Krakowie ................................................... 14 1.6. Wg wniosku Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad ................................................................................ 15 1.7. Wg wniosku Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie ................................................................... 15 1.8. Wg wniosku Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” ........................................................................................... 15 1.9. Poza w/w wnioskami, w odpowiedzi na zawiadomienie o przystąpieniu do opracowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze wpłynęły jeszcze wnioski i pisma od niżej wymienionych instytucji, które nie wnoszą zasadniczych uwag do Studium: ................................................................ 15

2. Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi ........................................................................................ 16 2.1. Gmina Oświęcim ..................................................................................................................................................... 16 2.2. Gmina Kęty ............................................................................................................................................................. 16 2.3. Gmina Wilamowice ................................................................................................................................................. 16 2.4. Gmina Miedźna ....................................................................................................................................................... 17

Rozdział 3 . OCENA STANU I PROGNOZY ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO ORAZ STOPNIA ZRÓWNOWAŻENIA RYNKU PRACY W GMINIE BRZESZCZE. .......................................................................... 18

Wstęp .................................................................................................................................................................................. 18 1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej ........................................................................................................................ 18

1.1. Aktualna sytuacja demograficzna ........................................................................................................................... 18 2. Prognoza demograficzna oraz ocena szans i zagrożeń rynku pracy .............................................................................. 25

2.1. Prognozy oraz hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego .................................................................................. 25 ANEKS ................................................................................................................................................................................ 29

Rozdział 4 . UWARUNKOWANIA, PROGNOZY I KIERUNKI PROGRAMOWO-PRZESTRZENNEGO ROZWOJU GMINY. .................................................................................................................................................................. 32

1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy .............................................................................................................. 32 1.1. Charakterystyka gminy ........................................................................................................................................... 32 1.2. Funkcje społeczno-gospodarcze ............................................................................................................................ 33

2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy .................................................................................... 33 2.1. Mieszkalnictwo ........................................................................................................................................................ 33 2.2. Usługi publiczne ...................................................................................................................................................... 34 2.3. Rolnictwo i leśnictwo ............................................................................................................................................... 40 2.4. Przemysł ................................................................................................................................................................. 40 2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy .................................................................. 41

3. Kierunki rozwoju gminy ................................................................................................................................................... 44 3.1. Funkcje społeczno - gospodarcze. ......................................................................................................................... 44 3.2. Hierarchia ośrodków usługowych ........................................................................................................................... 44 3.3. Mieszkalnictwo ........................................................................................................................................................ 45 3.4. Standardy obsługi ................................................................................................................................................... 45

Rozdział 5 . ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ. ............................................................................... 48 1. Eksploatacja złóż kopalin objętych eksploatacją górniczą. ............................................................................................ 48 2. Eksploatacja złóż kopalin objętych prawem własności nieruchomości gruntowej. ......................................................... 49

Rozdział 6 . ŚRODOWISKO KULTUROWE GMINY BRZESZCZE. ...................................................................... 51 1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych .......................................................................... 51

1.1. Do Rejestru Zabytków Nieruchomych PSOZ Województwa Małopolskiego zostały wpisane następujące obiekty w gminie Brzeszcze: .......................................................................................................................................................... 51 1.2. Do obiektów zabytkowych objętych ewidencją PSOZ Województwa Małopolskiego należą: ................................. 51 1.3. Do obiektów zabytkowych nie objętych ewidencją PSOZ należą: .......................................................................... 52 1.4. Inne elementy środowiska kulturowego to: ............................................................................................................. 52

2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze ......................................................... 52 2.1. Miejsca pamięci narodowej i cmentarze ................................................................................................................. 52 2.2. Obiekty architektury sakralnej i krzyże przydrożne ................................................................................................. 53

4

2.3. Budownictwo rezydencjonalne ................................................................................................................................ 53 2.4. Architektura i budownictwo mieszkaniowe oraz budynki usługowe ........................................................................ 53 2.5. Krajobraz kulturowy gminy Brzeszcze w znacznym stopniu uwarunkowany jest przemysłową funkcją obszaru. Głównymi dominantami przestrzennymi na terenie gminy są szyby kopalni. Stanowią one dominanty negatywne i konkurują z tradycyjnymi dla miasteczek i wsi dominantami przestrzennymi wież i sygnaturek kościelnych. ............... 53

3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Brzeszcze ............................................................................................................................................................................ 54

3.1. Zasoby kulturowe gminy Brzeszcze ........................................................................................................................ 54 3.2. Obiekty i zespoły proponowane do wpisania do rejestru zabytków ........................................................................ 54 3.3. Działania planistyczne ............................................................................................................................................ 54

Rozdział 7 . ŚRODOWISKO – ZASOBY, UWARUNKOWANIA, KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA I OCHRONY. .... 55 1. Wprowadzenie ................................................................................................................................................................ 55 2. Środowisko gminy ........................................................................................................................................................... 56

2.1. Położenie ................................................................................................................................................................ 56 2.2. Budowa geologiczna ............................................................................................................................................... 56 2.3. Zasoby surowców pospolitych ................................................................................................................................ 57 2.4. Rzeźba terenu......................................................................................................................................................... 59 2.5. Wody powierzchniowe ............................................................................................................................................ 59 2.6. Wody podziemne .................................................................................................................................................... 61 2.7. Gleby....................................................................................................................................................................... 62 2.8. Klimat lokalny .......................................................................................................................................................... 63 2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce ............................................................................................................................. 64 2.10. Krajobraz, walory turystyczne ............................................................................................................................... 65 2.11 Obszary prawnie chronione – Natura 2000 ........................................................................................................... 66

3. Stan i użytkowanie środowiska ....................................................................................................................................... 67 3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza ................................................................................................................. 67 3.2. Zanieczyszczenie powietrza ................................................................................................................................... 68 3.3. Klimat akustyczny ................................................................................................................................................... 68 3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi ..................................................................................................................... 69 3.5. Kopalnia Brzeszcze i jej oddziaływanie na środowisko .......................................................................................... 69

4. Zagrożenia dla środowiska ............................................................................................................................................. 72 4.1. Źródła zagrożeń ...................................................................................................................................................... 72

5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy .................................................................................................................... 78 6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ................................................... 79

6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu ................................................................................................... 79 7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania ........................................................................................... 80 8. Podstawy polityki gminy w zakresie kształtowania i ochrony środowiska ....................................................................... 80

8.1. Obszary funkcjonalne - grupowanie........................................................................................................................ 80 8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska ............................................................................... 80 8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska .................................................................. 82

Rozdział 8 . ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA. ................................................................................... 85 1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego ........................................................................... 85 2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej .......................................................................................................... 86

2.1 Rozwój zainwestowania nierolniczego ..................................................................................................................... 86 2.2 Skażenie środowiska przyrodniczego ...................................................................................................................... 86

3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej ............................................................ 86 4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej ............................................................................................... 87

4.1 Obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony .......................................................................................................... 87 4.2 Obszary gruntów o złagodzonej ochronie ................................................................................................................ 87 4.3 Obszary gruntów przeznaczone pod rozwój zainwestowania nierolniczego ........................................................... 87

Rozdział 9 . ZAGADNIENIA KOMUNIKACJI. ........................................................................................................ 88 1. Opis i diagnoza stanu istniejącego .................................................................................................................................. 88 2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych .................................................... 89 3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy ................................................................................ 90 4. Główne problemy komunikacyjne ................................................................................................................................... 90 5. Prognozy i założenia rozwoju .......................................................................................................................................... 90 6. Zasady i uwarunkowania budowy docelowego systemu komunikacji ............................................................................. 90

5

7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacji ....................................................... 91

Rozdział 10 . ZAGADNIENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ. ................................................................. 92 1. Zaopatrzenie w wodę ...................................................................................................................................................... 92

1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę .......................................................................................... 92 1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody ............................................................................................................... 93 1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę ................................................................................... 93 1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę ............................................................................. 93

2. Odprowadzenie ścieków ................................................................................................................................................. 93 2.1. Analiza stanu istniejącego ...................................................................................................................................... 94 2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych ......................................................................................... 95 2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych ........................................................ 95

Rozdział 11 . ZAGADNIENIA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ. ...................................................................... 97 1. Elektroenergetyka ........................................................................................................................................................... 97

1.1. Opis stanu istniejącego ........................................................................................................................................... 97 1.2. Kierunki rozwoju ...................................................................................................................................................... 97

2. Gazownictwo ................................................................................................................................................................... 98 2.1. Opis stanu istniejącego ........................................................................................................................................... 98 2.2. Ocena stanu istniejącego........................................................................................................................................ 98 2.3. Kierunki rozwoju ...................................................................................................................................................... 98

3. Ciepłownictwo ................................................................................................................................................................. 98 3.1. Stan istniejący ......................................................................................................................................................... 98 3.2. Kierunki rozwoju ...................................................................................................................................................... 99

4. Telekomunikacja ............................................................................................................................................................. 99

Rozdział 12 . SFORMUŁOWANIE POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY – SYNTEZA. .................................... 100 1.Cele polityki przestrzennej ............................................................................................................................................. 100

1.1. Cel główny ............................................................................................................................................................ 100 1.2. Cele strategiczne .................................................................................................................................................. 100

2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy ................................................................ 102 3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy .......................................................................................................................................................... 103 4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ......................................... 107

4.1 Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego .................................................................................. 108 4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe ......................................................... 108

5. Bilans terenów określonych w „Studium” ...................................................................................................................... 110

6

B. CZĘŚĆ GRAFICZNA – UJEDNOLICONA FORMA RYSUNKÓW – OBEJMUJE:

Plansza Nr 1 - Polityka przestrzenna – Wyznaczenie kierunków

kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy

oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących

sposób zagospodarowania jej obszaru

- ujednolicona forma rysunku

-

skala 1 : 10 000

Plansza Nr 2 - Dyspozycje w zakresie sporządzania miejscowych planów

zagospodarowania przestrzennego na obszarze gminy -

ujednolicona forma rysunku

-

skala 1 : 20 000

Plansza Nr 3 - Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego

gminy – Warstwa 1 - ujednolicona forma rysunku

-

skala 1 : 10 000

Plansza Nr 4 - Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego

gminy – Warstwa 2 - ujednolicona forma rysunku

-

skala 1 : 10 000

Plansza Nr 5 - Infrastruktura techniczna – Warstwa 1 – Gospodarka

wodno-ściekowa - ujednolicona forma rysunku

-

skala 1 : 10 000

Plansza Nr 6 - Infrastruktura techniczna – Warstwa 2 – Energetyka -

ujednolicona forma rysunku

- skala 1 : 10 000

7

Rozdział 1. INFORMACJE WSTĘPNE. SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie 2. Ogólne informacje o Studium

2.1. Podstawa prawna opracowania 2.2. Cel opracowania 2.3. Metoda opracowania Studium 3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na obszarze gminy Brzeszcze

4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium

1. Wprowadzenie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest opracowaniem planistycznym uchwalanym przez radę gminy.

Studium nie jest przepisem gminnym, stanowi natomiast dokument określający politykę przestrzenną gminy.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze sporządzone w roku 2003, zgodnie z wymaganiami ustawowymi dla całego obszaru gminy, zwane też dalej Studium, przyjęte zostało Uchwałą Nr IX/90/2003 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 16 września 2003r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze

Historia opracowania Studium i zmian wprowadzanych w kolejnych latach do uchwały, opisane zostały w punkcie 5. Zakres kolejnych zmian studium.

Kolejna, czwarta zmiana Studium, ma na celu wprowadzenie złoża kruszywa naturalnego "Rajsko 2" oraz umożliwienie na tym terenie eksploatacji. Obszar opracowania znajduje się w obrębie miejscowości Wilczkowice. Granicę obszaru objętego zmianą stanowią: od północy: granica gminy Brzeszcze, od zachodu: droga asfaltowa ul. Oświęcimska, od południa: droga gruntowa, od wchodu: pas terenu przy granicy zbiornika wodnego. Obszar objęty zmianą obejmuje powierzchnię ok. 26,6 ha.

wraz ze zmianą przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze przyjęta Uchwałą rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011r., zwana też dalej zmianą opracowaną w celu wyznaczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III” w sołectwie Przecieszyn oraz wprowadzenia na tym terenie eksploatacji tego złoża. Granice obszaru objętego zmianą studium, tożsame z granicami udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”, określone są w części graficznej – ujednolicona forma rysunków.

Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze podjęta na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze, zwana dalej zmianą studium opracowana jest w celu wprowadzenia złoża kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki”. Granice terenu opracowania określone są w załącznikach graficznych i obejmują obszar położony w północno – wschodniej części gminy pomiędzy drogą wojewódzką, a granicą z gminą Oświęcim.

2. Ogólne informacje o Studium 2.1. Podstawa prawna opracowania

Podstawę prawną opracowania Studium stanowią: - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity – Dz. U. z 1999 r. Nr 15 poz. 139), - Uchwała Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

8

przestrzennego gminy Brzeszcze Zmiana studium została opracowana na podstawie przepisów:

- Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. nr 80, poz. 717 z późn. zm), - Uchwały Nr IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze.

2.2. Cel opracowania Studium opracowano w celu określenia polityki przestrzennej samorządu na obszarze gminy Brzeszcze, z uwzględnieniem strategii rozwoju województwa i polityki przestrzennej państwa na tym obszarze.

Ważnym zadaniem Studium jest ustalenie ram przestrzennych dla zrównoważonego rozwoju gminy, określonych w oparciu o analizę wszystkich uwarunkowań mających wpływ na sposób zagospodarowania przestrzennego gminy.

Istotnym celem opracowania jest zgromadzenie niezbędnego zasobu informacji i wytycznych do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz określenie obszarów, dla których sporządzenie w/w planów jest obowiązkowe.

2.3. Metoda opracowania Studium

W Studium uwzględniono poszczególne zagadnienia występujące w problematyce zagospodarowania przestrzennego, w tym: zagadnienia demograficzne, przestrzenno-programowe, rolnicze, przyrodnicze, kulturowe, komunikacyjne, eksploatacji górniczej oraz zagadnienia z zakresu infrastruktury technicznej. Zagadnienia te zostały w Studium ujęte i rozwiązane od fazy rozpoznania stanu istniejącego (diagnoza) poprzez określenie celów i uwarunkowań, do fazy określenia kierunków zagospodarowania i rozwoju gminy.

Studium zostało opracowane w formie tekstowej i graficznej.

3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na obszarze gminy Brzeszcze 3.1. Dla obszaru gminy Brzeszcze opracowane były dotychczas następujące plany zagospodarowania przestrzennego:

1) Miejscowy plan ogólny etapowego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze zatwierdzony Uchwałą Nr XLIV/133/84 Rady Narodowej Miasta i Gminy w Brzeszczach z dnia 21 marca 1984 r.,

2) Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze przyjęty Uchwałą Nr X/69/91 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 czerwca 1991 r.,

3) Miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego osiedla mieszkaniowego „Brzeszcze – Siedliska”, przyjęty Uchwałą Nr XXXV/212/93 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 03 sierpnia 1993 r.,

4) Zmiany do planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze, przyjęte Uchwałą Nr XXXIX/245/93 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 13 grudnia 1993 r.

3.2. Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują następujące plany zagospodarowania przestrzennego:

1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu Sołectwa Przecieszyn przyjęty Uchwałą Nr XLI/359/98 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 9 czerwca 1998 r.,

2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Osiedla im. Ignacego Paderewskiego w Brzeszczach-Jawiszowicach, przyjęty Uchwałą Nr XXII/183/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 maja 2000 r.,

3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Fragmentu Gminy Brzeszcze, Wilczkowice-Skidziń, przyjęty Uchwałą Nr XXVIII/236/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 października 2000 r.

9

4) Na obszarze objętym pierwszą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. (jak również na obszarze całej gminy Brzeszcze z wyjątkiem terenów, o których mowa w w/w pkt 1-3) obowiązuje Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr XXXIII/313/05 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 15 listopada 2005r (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 732 poz. 5330, z dnia 21 grudnia 2005 r.), zmieniony uchwałą Nr XVIII/196/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 29 maja 2008 r. (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 515 poz. 3341, z dnia 5 sierpnia 2008 r.), uchwałą Nr XXI/239/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 września 2008 r. (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 861, poz. 6450, z dnia 16 grudnia 2008 r.) oraz uchwałą Nr XXIII/282/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 listopada 2008 r. (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 849, poz. 6324, z dnia 15 grudnia 2008 r.). Wg ustaleń tego planu północno-wschodnia oraz zachodnia część obszaru zmiany studium położona jest w obszarze stawów i zbiorników wodnych, natomiast środkowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia część w obszarach zieleni nieurządzonej. Wg w/w planu, w sąsiedztwie obszaru zmiany studium wyznaczono tereny zabudowy mieszkaniowej, w odległości od granicy tego obszaru wynoszącej ok. 35 m po stronie północno-wschodniej i ok. 110 m po stronie południowo-zachodniej. W związku z przewidywaną zmianą funkcji na obszarze objętym zmianą studium, ze względu na charakter tej funkcji, wymagane będzie sporządzenie zmiany obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na tym obszarze.

5) Dla terenu objętego trzecią zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku (przyjętą uchwał Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r) obowiązujący plan wyznaczył następujące funkcje M3 – strefa zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, ZU – strefa zieleni urządzonej, UP – strefa usługowo - przemysłowa, WO – strefa wód otwartych stojących, ZL – strefa lasów. Dla terenów sąsiednich plan wyznaczył od strony południowej tereny leśne, od strony zachodniej drogę klasy G, po drugiej stronie zabudowę mieszkaniową. Od strony wschodniej i północnej obszar opracowania sąsiaduje z inną gminą. W związku z przewidywaną zmianą funkcji na obszarze objętym zmianą studium, ze względu na charakter tej funkcji wymagane będzie sporządzenie zmiany obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Wyzwolenia i Starowiejskiej w sołectwie Przecieszyn, Gmina Brzeszcze, przyjęty Uchwałą Nr XV/154/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 31 stycznia 2012 r.,

7) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze w rejonie ulic Ślepej i Maniska w Skidziniu, przyjęty Uchwałą Nr XV/169/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 lutego 2012 r.

8) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze dla obszaru “Brzeszcze IA”, przyjęty uchwałą Nr XX/203/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 czerwca 2012r.

4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium Gmina Brzeszcze położona jest w województwie małopolskim, w zachodniej części powiatu Oświęcimskiego, przy granicy z województwem śląskim.

Sąsiaduje od północy i wschodu z gminami Oświęcim i Kęty, należącymi do województwa małopolskiego, od zachodu i południa z gminami Miedźna i Wilamowice, należącymi do województwa śląskiego.

Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy w Brzeszczach, gmina wraz z miastem Brzeszcze zajmuje obszar o powierzchni 45,72 km2, który zamieszkuje 21 tysięcy osób.

W skład gminy wchodzi pięć sołectw: Jawiszowice, Przecieszyn, Skidziń, Wilczkowice, Zasole i miasto Brzeszcze, które jest również centrum administracyjnym gminy.

10

Bilans powierzchni sołectw wg ewidencji gruntów: Brzeszcze - 1919 1904 ha Jawiszowice - 1506 ha Przecieszyn - 320 ha Skidziń - 393 395 ha Wilczkowice - 123 124 ha Zasole - 311 ha Ogółem - 4572 Miasto 1904 + Gmina 2656 = 4560 ha

Funkcje obszaru

Głównymi funkcjami gospodarczymi gminy są: przemysł wydobywczy oraz usługi i drobna wytwórczość.

W przemyśle wydobywczym i zakładach z nim związanych zatrudnionych jest ponad 56% ogółu pracujących w gminie, w tym z samej kopalni 1571 osób miejscowych i 2120 zamiejscowych, razem 3691 osób.

W usługach i drobnej wytwórczości zatrudnionych jest około 34% ogółu pracujących.

Funkcją uzupełniającą gminy jest: rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. W tym sektorze gospodarki pracuje około 10% ogółu zatrudnionych.

Funkcją pochodną w/w funkcji gospodarczych jest mieszkalnictwo.

5. Zakres kolejnych zmian Studium: 1. Opracowanie pierwszej wersji Studium.

1.1. Uchwała uchwalająca: Nr IX/90/2003 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 16 września 2003r. 1.2. Zakres: opracowanie całości zagadnień zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. nr 80, poz. 717). 1.3. Opracowane przez: BIURO PROJEKTÓW URBANISTYKA ARCHITEKTURA INŻYNIERIA S-ka z o.o.

31-009 Kraków, ul. Szewska 6/6. 1.4. Zespół autorski: - Prowadzenie tematu: mgr inż. arch. Andrzej Bilski, mgr inż. arch. Andrzej Magdziak. - Współautorzy zagadnień przestrzennych: mgr inż. arch. Bożena Faber, mgr inż. arch. Krystyna

Kowalewska-Magdziak, mgr inż. arch. Grzegorz Słoński, mgr inż. arch. Matylda Wdowiarz-Bilska, mgr inż. arch. Jan Wrzak.

- Zagadnienia demograficzne: mgr Andrzej Brzozowski. - Kształtowanie i ochrona środowiska: mgr Marek Bzowski, mgr Barbara Bzowska. - Zagadnienia komunikacji: mgr inż. Stanisław Albricht. - Zagadnienia infrastruktury technicznej: mgr inż. Halina Dźwięga, inż. Krzysztof Małysa.

2. Opracowanie pierwszej zmiany Studium.

2.1. Uchwała intencyjna: Nr XXXIX/390/06 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 maja 2006r. 2.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr V/45/07 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 29 marca 2007r. 2.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" oraz wprowadzenie zmian w

strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. 2.4. Opracowane przez: BIURO PROJEKTÓW URBANISTYKA ARCHITEKTURA INŻYNIERIA S-ka z o.o.

31-009 Kraków, ul. Szewska 6/6. 2.5. Zespół autorski: jw.

3. Opracowanie drugiej zmiany Studium.

3.1. Uchwała intencyjna: Nr XXXVI/406/10 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 25 lutego 2010r. 3.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr VII/54/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 kwietnia 2011 r.

11

3.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn III" oraz wprowadzenie zmian w strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granice obszaru objętego zmianą studium, są tożsame z granicami udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”.

3.4. Opracowane przez: URB-ARCH Anna Kłoszewska – Wanik ul. Jaskółek 35, 41-211 Sosnowiec 3.5. Zespół autorski: mgr inż. arch. Anna Kłoszewska - Wanik

4. Opracowanie trzeciej zmiany Studium.

4.1. Uchwała intencyjna: Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008r. oraz nr X/89/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r. (korekta załącznika graficznego, po stwierdzeniu niezgodności).

4.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r.

4.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego " Brzeszcze-Buczaki " oraz wprowadzenie zmian w strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granica opracowania obejmuje obszar położony w północno – wschodniej części gminy pomiędzy drogą wojewódzką, a granicą z gminą Oświęcim.

4.4. Opracowane przez: ARCHIMEDES Paweł Duś, ul. Storczyków 59, 43-382 Bielsko Biała. 4.5. Zespół autorski: mgr inż. Paweł Duś, mgr inż. Magdalena Sikora, mgr inż. arch. Konrad Kamiński, mgr

Magdalena Marek, mgr Grażyna Skoczylas. 5. Opracowanie czwartej zmiany Studium - bieżąca zmiana.

5.1. Uchwała intencyjna: IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r. 5.2. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Rajsko 2" oraz wprowadzenie zmian w

strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granicę obszaru objętego zmianą stanowią: od północy: granica gminy Brzeszcze, od zachodu: droga asfaltowa ul. Oświęcimska, od południa: droga gruntowa, od wschodu: pas terenu przy granicy zbiornika wodnego. Powierzchnia 26,6 ha.

5.3. Opracowane przez: GEOPLAN S.C. Paweł Czuczwara, Adrian Luszka, Strzegomska 42j/14, 54-611 Wrocław

5.4. Zespół autorski: mgr inż. Paweł Czuczwara - nr uprawnień urbanistycznych Z-323 – projektant, mgr inż. Adrian Luszka - nr uprawnień urbanistycznych Z-381 – projektant, mgr inż. arch. Agnieszka Niezabitowska Z-322 – projektant, mgr Piotr Łuciw - specjalista ds. ochrony środowiska, mgr inż. Katarzyna Matusiak – projektant, mgr inż. Maciej Niżborski – asystent projektanta

12

Rozdział 2. GMINA BRZESZCZE W UKŁADZIE KRAJOWYM, REGIONALNYM I SĄSIEDZKIM SPIS TREŚCI 1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające z wniosków do Studium 2.Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi

1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające z wniosków do Studium

Podstawowymi dokumentami formalno-prawnymi określającymi miejsce i rolę gminy Brzeszcze w układzie krajowym i regionalnym są wytyczne przekazane do Studium przez Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie i przez Marszałka Województwa.

1.1. Wg wniosku Wojewody Małopolskiego W „Uwagach i wnioskach do opracowywanego projektu studium gminy Brzeszcze” przekazanych przez Wydział Rozwoju Regionalnego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie pismem z dnia 6 czerwca 2003 r. zawarte zostały następujące wnioski i zagadnienia do uwzględnienia w Studium:

- zadania rządowe i zadania samorządu województwa – wojewódzki rejestr nie zawiera takich zadań, które dotyczyłyby gminy Brzeszcze, a skąd wynikałby obowiązek sporządzenia planów zagospodarowania przestrzennego, których obszary wyznacza się w studium, - zaopatrzenie gminy Brzeszcze w wodę – określenie aktualnego i docelowego systemu zaopatrzenia, - odprowadzenie ścieków – wyznaczenie obszarów objętych centralnym systemem kanalizacji i wskazanie sposobu rozwiązania gospodarki ściekowej dla pozostałych obszarów, - uwzględnienie zagadnień gospodarki odpadami, - ochrona złóż kopalin węgla kamiennego i kruszyw naturalnych oraz określenie obszarów zagrożonych szkodami górniczymi, - zaplanowanie rozdziału obszarów budownictwa mieszkaniowego od obszarów przemysłu i rzemiosła, - uwzględnienie zagadnień ochrony przyrody, ciągów ekologicznych, uciążliwości tras komunikacyjnych.

1.2. Wg wniosku Marszałka Województwa Małopolskiego.

W informacjach i wnioskach zawartych w materiałach do Planu Zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego oraz ustaleniach Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego zawarto następujące wytyczne do uwzględniania w Studium:

1.2.1. Tworzenie lokalnych centrów edukacyjnych (z bibliotekami): - ten kierunek działania przewiduje uruchamianie, w oparciu o szkoły wiejskie zagrożone likwidacją

(z powodu małej liczby dzieci) tzw. mikrocentrów cywilizacyjnych wsi obejmujących m.in.: ośrodek zajęć pozalekcyjnych, w tym sportowych, placówkę poradnictwa rodzinnego, ogniwo opieki nad niepełnosprawnymi i niedostosowanymi społecznie, lokalne centrum informacji i doradztwa zawodowego oraz kształcenia ustawicznego, bibliotekę dla wszystkich mieszkańców;

1.2.2. Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych poprzez: - rozwój placówek specjalnych i integracyjnych na obszarach wiejskich; - usuwanie barier architektonicznych i komunikacyjnych;

1.2.3. Rozwój infrastruktury sportowo - rekreacyjnej: - priorytet: hala sportowa w każdej gminie, boisko przy każdej szkole;

1.2.4. Poprawa jakości wód poprzez: - budowę sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków; - ochronę ujęć wód; - budowę filtrów biologicznych wzdłuż cieków wodnych; - racjonalne stosowanie zabiegów agrotechnicznych w celu zmniejszenia erozji; - poprawę jakości technologii uzdatniania wody pitnej; - zwiększenie konsumpcji wód podziemnych;

13

1.2.5. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez: - modernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczych połączonych z likwidacją źródeł niskiej emisji

i termoizolacją budynków; - systemową konwersję palenisk domowych na rozwiązania proekologiczne; - proekologiczne przedsięwzięcia w zakresie komunikacji: preferowanie transportu zbiorowego,

budowa tras rowerowych, organizacja ruchu;

1.2.6. Uporządkowanie gospodarki odpadami poprzez: - likwidację dzikich wysypisk;. - modernizację funkcjonujących składowisk odpadów - wyposażenie ich w urządzenia zabezpieczające

przed negatywnym oddziaływaniem na otoczenie;

1.2.7. Minimalizacja zużycia zasobów naturalnych poprzez: - kontrolę ilości ujęć wód podziemnych w celu niedopuszczenia do nadmiernej ich eksploatacji; - podniesienie sprawności systemów wodociągowych - zmniejszenie strat w sieci;

1.2.8. Zwiększanie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii poprzez: - budowę małych elektrowni wodnych w połączeniu z realizacją zbiorników małej retencji; - stworzenie systemu zachęt dla wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii;

1.2.9. Zwiększanie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów poprzez: - wprowadzenie segregacji i przeróbki odpadów na składowiskach; - ograniczenie możliwości składowania na składowiskach przemysłowych i komunalnych odpadów

niebezpiecznych; - wspieranie przedsięwzięć zwiększających udział odpadów w cyklach produkcyjnych nowych

wyrobów;

1.2.10. Podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego poprzez: - budowę zbiorników retencyjnych, obejmujących zarówno średnią jak i małą retencję. - uporządkowanie systemów melioracyjnych; - zwiększanie naturalnej retencji zlewni poprzez prowadzenie zalesień i prawidłową gospodarkę na

gruntach rolnych; - oznaczanie stref zagrożenia powodziowego wzdłuż cieków i niedopuszczanie do nowego

zainwestowania na tych obszarach; - stosowanie obudowy biologicznej cieków wodnych; - modernizację istniejących i budowę nowych wałów przeciwpowodziowych oraz ich właściwe

utrzymanie;

1.2.11. Zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych poprzez: - rozszerzenie terenów przeznaczonych do zalesienia poprzez kształtowanie granicy rolno-leśnej

w planach zagospodarowania przestrzennego; - zwiększenie udziału kategorii lasów ochronnych w lasach prywatnych; - dostosowanie składu gatunkowego lasu do typu siedlisk;. - zaostrzenie kryteriów przeznaczenia terenów lasów na cele nierolnicze i nieleśne; - zalecenie rozważenia, przy rozpatrywaniu wniosków o przeznaczenie terenów leśnych na cele

nieleśne, możliwości zalesienia innego obszaru o podobnym areale;

1.2.12. Zwiększenie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody poprzez: - tworzenie nowych obszarów chronionych; - tworzenie, odtwarzanie i poszerzanie istniejących korytarzy ekologicznych;

1.2.13. Rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody poprzez: - aktywizację turystyczną i rekreacyjną nowych terenów z zachowaniem ich najcenniejszych walorów; - zakładanie ścieżek dydaktyczno-turystycznych popularyzujących lokalną przyrodę, wytyczanie

nowych tras i szlaków turystycznych, w tym szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych;

14

1.2.14. Stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego poprzez: - wykonanie odpowiednich prac studialnych i projektowych zmierzających do utworzenia parków

kulturowych i rezerwatów kulturowych; - lepsze wykorzystanie instytucji parków krajobrazowych i powołanie nowych;

1.2.15. Zapobieganie rozproszeniu osadnictwa poprzez: - działania prawne - jednoznaczne i precyzyjne ograniczenia w dokumentach planistycznych

zmierzające do ochrony terenów otwartych przed zainwestowaniem oraz zahamowania rozwoju zabudowy rozproszonej, ostrzejsza egzekucja prawa budowlanego (zwłaszcza w zakresie samowoli budowlanych);

- działania promocyjne - stworzenie atrakcyjnej oferty nieruchomości w obszarach centrów wiejskich; - działania organizacyjne - wspieranie uzbrojenia terenów ze środków publicznych staranne

planowanie przestrzenne wsi respektujące wartości układu ruralistycznego oraz wykorzystanie walorów środowiska kulturowego dla kształtowania ładu przestrzennego i podniesienia atrakcyjności obszarów;

- nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów (regionalizm) i konsekwentne egzekwowania prawa w tym zakresie;

- ochronę najcenniejszych obiektów „in situ" oraz rozwoju muzeów typu skansenowego;

1.2.16. Ochrona zabytków i rewitalizacja starej zabudowy poprzez: - zdecydowane zwiększenie zakresu prac konserwatorskich, szczególnie w obiektach mających

potencjał turystyczny; - zachęcanie prywatnego sektora do zagospodarowywania obiektów zabytkowych; - promocję dobrych wzorów gospodarowania w centrach historycznych;

1.2.17. Wspieranie rozwoju „przemysłu czasu wolnego" poprzez: - tworzenie nowych produktów turystycznych oraz pakietów turystycznych i rekreacyjnych; - modernizację i rozbudowę infrastruktury turystycznej (atrakcje turystyczne) i rozrywkowej; - podnoszenie jakości atrakcji turystycznych i usług „przemysłu czasu wolnego";

1.2.18. Poprawa wydolności systemów infrastruktury technicznej szczególnie w obszarach intensywnie zainwestowanych poprzez:

- poprawę systemów zarządzania infrastrukturą techniczną, szczególnie wodno-kanalizacyjną; - optymalizację wykorzystania istniejących instalacji; - podjęcie inwestycji w dziedzinie reelektryfikacji i porządkowania linii przesyłowych; - dostarczenie gazu ziemnego do większej ilości odbiorców;

1.2.19. Dobrze rozwinięty system powiązań komunikacyjnych z otoczeniem poprzez: - modernizację i przebudowę dróg głównych; - modernizację dróg regionalnych i lokalnych; - tworzenie lokalnych centrów logistycznych;

1.2.20. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez: - poprawną, zapewniającą dobrą widoczność lokalizację przejść dla pieszych; - budowę zatok autobusowych, sygnalizacji świetlnych; - zabezpieczenie dróg przed osuwiskami i działalnością erozyjną rzek i potoków.

1.3. Wg wniosku Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Krakowie – zawiera informacje dotyczące materiałów, które należy wykorzystać przy sporządzaniu Studium.

1.4. Wg wniosku Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach – wnosi o wprowadzenie do Studium ustaleń zakazujących realizacji budownictwa w strefie zagrożeń

powodziowych oraz ustaleń regulujących wszystkie działania w obrębie terenów zalewowych i terenów w bezpośrednim sąsiedztwie wałów.

1.5. Wg wniosku P.K.P. Polskie Linie Kolejowe S.A. Odział Regionalny w Krakowie

15

– określa warunki, jakie należy spełnić w Studium odnośnie zagospodarowania obszarów przyległych do linii kolejowej.

1.6. Wg wniosku Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad – wnosi o uwzględnienie w Studium planowanej drogi S1 Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza – Bielsko Biała

– Cieszyn.

1.7. Wg wniosku Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie – należy uwzględnić w Studium obszary występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb

eksploatacji tych złóż, a także uwzględnić ewentualne wnioski i uwagi KWK Brzeszcze, Zakładu Produkcyjno-Usługowego „POLWOOD” w Brzeszczach i Krakowskich Zakładów Eksploatacji Kruszywa S.A. w Krakowie.

1.8. Wg wniosku Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” – wnosi o zabezpieczenie terenów pod inwestycje niezbędne dla działalności kopalni.

1.9. Poza w/w wnioskami, w odpowiedzi na zawiadomienie o przystąpieniu do opracowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze wpłynęły jeszcze wnioski i pisma od niżej wymienionych instytucji, które nie wnoszą zasadniczych uwag do Studium:

- Zarząd Powiatu Oświęcimskiego, - Zarząd Dróg Powiatowych w Oświęcimiu, - Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie, - Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie, - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Oświęcimiu, - Komenda Powiatowa Policji w Oświęcimiu, - Karpacki Oddział Straży Granicznej w Nowym Sączu, - Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie, - Wójt Gminy Oświęcim, - Burmistrz Gminy Kęty, - Starosta Oświęcimski, - Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej w Krakowie, - Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w Krakowie, - Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Oświęcimiu, - Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, - ENION Beskidzka Energetyka S.A. Zakład w Bielsku-Białej, - Grupa TAURON - ENION Spółka Akcyjna Oddział w Bielsku Białej, - Polskie Sieci Energetyczne – Południe Sp.z o.o. w Katowicach, - Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach, - PGNiG Rozdzielnia Gazu w Oświęcimiu. - Telekomunikacja Polska S.A. Pion Sieci, Obszar w Krakowie, - Lasy Państwowe, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach, - Komenda Wojewódzka Państwowej Staży Pożarnej w Krakowie, - Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, wydział Zarządzania Kryzysowego, - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, - Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie, - Rejonowy Zarząd Infrastruktury – Kraków, - Wojewódzka Komenda Transportu w Krakowie, - Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach, - Nadwiślańska Spółka Energetyczna Spółka z o.o. w Brzeszczach, - Beskidzka Energetyka Spółka Akcyjna w Bielsku Białej, - Polskie Sieci Energetyczne – Południe Sp. z o.o. w Katowicach, - P.G.N.i G.S.A. w Warszawie, Terenowa Jednostka Obsługi w Bielsku Białej - Kompanie Węglowe S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” w Brzeszczach, - Krakowskie Zakłady Eksploatacji Kruszywa Spółka Akcyjna w Krakowie, - Zakład Produkcyjno-Usługowy „Polwood” w Brzeszczach,

16

- Urząd Gminy Miedźna.

2. Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi Gmina Brzeszcze graniczy z dwoma gminami województwa małopolskiego i dwoma gminami województwa śląskiego: a) gminy małopolskie:

- gmina Oświęcim granicząca od północy i północnego-wschodu, - gmina Kęty granicząca od wschodu,

b) gminy śląskie: - gmina Wilamowice granicząca od południa, - gmina Miedźna granicząca od zachodu.

2.1. Gmina Oświęcim

Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Oświęcim na długości ok. 13 km. Granica między gminami przebiega terenami rolnymi i leśnymi, terenami potoków i rowów wodnych oraz rzeką Sołą.

W zakresie powiązań komunikacyjnych obu gmin: - dla planowanej drogi ekspresowej Pyrzowice – Bielsko Biała rezerwuje się na obszarze gminy Brzeszcze teren dla jej przebiegu. Planowana droga ma dalszy przebieg przez gminę Oświęcim. - utrzymuje się istniejące powiązania między gminami:

a) linią kolejową relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice, b) drogą wojewódzką nr 933 Pszczyna – Chrzanów, c) drogą powiatową 14-507 Wilamowice – Oświęcim, d) istniejącymi drogami gminnymi i lokalnymi.

Istniejącą sieć dróg między gminami uznaje się za wystarczającą. W zakresie powiązań infrastruktury technicznej obu gmin:

- utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy linie napowietrzne 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty, - utrzymuje się bez zmian przebiegający przez obie gminy gazociąg wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa ø 400 relacji Oświęcim – Brzeszcze. W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice terenów i obszarów oraz ustalenia dla tych terenów i obszarów, które obejmują swym zasięgiem również gminę Oświęcim:

- granica obszaru górniczego, - granica terenu górniczego, - granica strefy ochronnej szybu wentylacyjnego, - granica Obszaru Specjalnej Ochrony w obrębie doliny rzeki Soły, - granica Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego – „Dolina Soły”.

2.2. Gmina Kęty

Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Kęty na długości ok. 2 km. Granica między gminami przebiega rzeką Sołą.

W zakresie powiązań komunikacyjnych obu gmin: - utrzymuje się istniejące powiązanie gmin istniejącą drogą wojewódzką nr 949 Brzeszcze – Zator, - nie planuje się nowych bezpośrednich połączeń drogowych (każda z nich wiązałaby się z budową nowych przepraw mostowych na Sole).

W zakresie powiązań infrastruktury technicznej obu gmin: - utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy linię napowietrzną 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty, W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice obszarów oraz ustalenia dla tych obszarów, które obejmują swym zasięgiem również gminę Kęty: - granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) w obrębie doliny rzeki Soły, - granica Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Dolina Soły”. W zakresie powiązań turystyczno-rekreacyjnych między gminami planuje się ścieżkę rowerową wzdłuż rzeki Soły relacji Oświęcim – Porąbka wg koncepcji opracowanej przez Pracownię Badawczo-Projektową Systemów Transportu w Krakowie Trans-Plan.

2.3. Gmina Wilamowice

17

Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Wilamowice na długości ok. 13 km. Granica między gminami przebiega terenami rolnymi, istniejącymi rowami i potokami oraz drogami. Tereny zabudowy mieszkaniowej w części południowej wsi Jawiszowice stanowią jednolitą przestrzennie strukturę osadniczą z przylegającymi do nich terenami zabudowy mieszkaniowej wsi Wilamowice. W zakresie powiązań komunikacyjnych obu gmin: - dla planowanej drogi ekspresowej Pyrzowice – Bielsko Biała rezerwuje się w Studium gminy Brzeszcze teren dla jej przebiegu przez obszar gminy. Planowana droga ma dalszy przebieg przez gminę Wilamowice, - utrzymuje się istniejące powiązania między gminami:

a) linią kolejową relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice, b) drogami powiatowymi nr 14-507, 14-502, 14-500, 14-503, 14-504, 14-501, c) istniejącymi drogami gminnymi i lokalnymi.

Istniejącą sieć dróg pomiędzy gminą Brzeszcze i gmina Wilamowice uznaje się za wystarczającą. W zakresie powiązań infrastruktury technicznej obu gmin: - utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy gazociągi wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa ø 300 relacji Brzeszcze – Komorowice i Brzeszcze – Świerklany, - utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy magistralę wodociągową ø 1500 Kobiernice – Urbanowice, - utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy linie napowietrzne 110 kV relacji Komorowice – Jawiszowice. W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice obszarów oraz ustalenia dla tych obszarów, które swym zasięgiem obejmują również gminę Wilamowice:

- granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) w obrębie doliny rzeki Soły.

2.4. Gmina Miedźna Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Miedźna na długości ok. 16 km. Granica między gminami przebiega rzeką Wisłą.

W zakresie powiązań komunikacyjnych obu gmin: - utrzymuje się istniejące jedyne powiązanie drogą wojewódzką nr 933 relacji Oświęcim – Pszczyna, W zakresie powiązań infrastruktury technicznej obu gmin: - utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy magistralę wodociągową ø 1500 Kobiernice – Urbanowice, - utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy linię napowietrzną 110 kV relacji Jawiszowice – Poręba. W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice terenów i obszarów oraz ustalenia dla tych terenów i obszarów, które obejmują swym zasięgiem część gminy Miedźna: - granica terenu górniczego, - granica zasięgu użytkowych poziomów wód podziemnych, - granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) – Stawy w Brzeszczach i dolina rzeki Wisły.

18

Rozdział 3. OCENA STANU I PROGNOZY ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO ORAZ STOPNIA ZRÓWNOWAŻENIA RYNKU PRACY W GMINIE BRZESZCZE. SPIS TREŚCI Wstęp 1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej i rynku pracy

1.1. Aktualna sytuacja demograficzna 1.1.1. Struktura demograficzna 1.1.2. Rynek pracy

2. Prognoza demograficzna i ocena szans i zagrożeń rynku pracy 2.1. Prognozy i hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego

2.1.1. Prognoza rozwoju demograficznego 2.1.2. Prognoza rynku pracy

Aneks - Załączniki Załącznik nr 1: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - ogółem Załącznik nr 2: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - miasto Załącznik nr 3: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - wieś Załącznik nr 4: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - ogółem Załącznik nr 5: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - miasto Załącznik nr 6: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - wieś

Wstęp Bardzo ważnym uwarunkowaniem dla gminy decydującym o przebiegu przyszłych procesów rozwojowych są czynniki demograficzne. Obecne i przyszłe tempo rozwoju ludności i związane z tym zmiany wielkościowe populacji w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym to podstawowe przesłanki dla formowania strategii i kierunków społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju gminy. W przypadku uwarunkowań demograficznych przyszłość, nawet ta w odległym horyzoncie czasowym - na przykład 20-30 lat - w dużym stopniu daje się przewidzieć, gdyż jest zdeterminowana teraźniejszością. Już obecnie można bowiem określić, albo co najmniej uświadomić sobie, problemy jakie w wyniku procesów demograficznych pojawią się na przykład: na rynku pracy, jako odzwierciedlenie możliwości rozwoju miejscowych zasobów pracy, w zakresie pokrycia potrzeb na dostępność do opieki nad małymi dziećmi, szkolnictwa podstawowego i średniego, czy też utrzymywania nieprodukcyjnej części społeczeństwa. Celem opracowania jest przedstawienie perspektywicznych uwarunkowań demograficznych które w przekroju poszczególnych pięciolatek do roku 2020 oraz kierunkowo do 2030 r. decydować będą o skali zmian w liczbie i strukturze ludności w grupach wieku mających znaczenie dla obecnej i przyszłej polityki społeczno-gospodarczej. W pracy tej zostanie także podjęta próba określenia szans i zagrożeń stopnia zrównoważenia miejscowego rynku pracy.

1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej 1.1. Aktualna sytuacja demograficzna

1.1.1. Struktura demograficzna Charakterystyczne cechy struktur demograficznych W 2002 r. 2010 r. gminę Brzeszcze zamieszkiwało 22,11 tys. 21,4 tys. ludności, w tym w mieście 12,2 tys. 11,6 tys. Strukturę ludności gminy obrazuje zamieszona poniżej tabela

Tabela nr 1: Potencjał ludnościowy

Wyszczególnienie Stan na 31.XII. 2002 r. 31.XII.2010 r. w osobach

(struktura w %)

Ogółem 22.125 21.423 100,0

1 Dane wg Działu Ewidencji Ludności Urzędu Miasta i Gminy Brzeszcze, pozostałe dane demograficzne w związku z tym, że Urząd

Statystyczny w Krakowie nie dysponuje jeszcze danymi za rok 2002 dotyczą roku 2001.

19

w tym - mężczyźni - kobiety

10.825 10.437 11.300 10.986

48,9 48,7 51,1 51,3

z tego - miasto - wieś w tym Jawiszowice Os. Paderewskiego Przecieszyn Skidziń Wilczkowice Zasole

12.224 11.555

9.901 9.868

3.703 3.189 1.073 760 436 740

55,2 53,9 44,8 46,1

Udział ludności gminy w powiecie oświęcimskim

14,3% 13,9%

Przedstawione w tabeli nr 1 podstawowe wskaźniki charakteryzujące potencjał demograficzny gminy Brzeszcze wskazują, że:

- populacja kobiet jest większa o 2,2 punkty procentowe 2,6 punktu procentowego od liczby mężczyzn; - wskaźnik urbanizacji (odsetek ludności mieszkającej w miastach) osiąga w gminie poziom 55,2%

53,9%. Średnia gęstość zaludnienia na 1 km2 wynosi 481 osób 464 osoby. Wg wprowadzanych przez GUS nowych zasad oceny stopnia urbanizacji (opartych o OECD-owskie kryteria delimitacji tych obszarów2) - cała gmina (zarówno tereny miasta jak i obszary wiejskie gminy) wykazuje cechy obszaru zurbanizowanego. Jednym z ważnych elementów oceny stopnia rozwoju gminy jest tempo rzeczywistego przyrostu demograficznego. Wzajemne proporcje oraz bezwzględne wielkości składowych przyrostu podano poniżej.

Tabela nr 2: Ruch naturalny ludności - dane wg stanu na 31.XII. 2001 r. 31.XII 2010 r.

Wyszczególnienie Woj. małopolskie Powiat oświęcimski Gmina Brzeszcze

w osobach

na 1000 ludności

w osobach

na 1000 ludności

w osobach

na 1000 ludności

Urodzenia żywe 33779 37049

10,48 11,23

1408 1603

9,07 10,44

206 227

9,22 10,60

Zgony 28596 29633

8,87 8,98

1329 1405

8,56 9,15

181 190

8,10 8,86

Przyrost naturalny 5183 7416

1,61 2,25

79 37

0,51 0,24

25 37

1,12 1,17

Powyższe dane wskazują na nieco niższe tempo przyrostu naturalnego ludności w gminie niż średnio w całym województwie małopolskim. O relatywnie wyższym tempie średniowojewódzkiego przyrostu naturalnego decydują bardziej prężne demograficzne gminy położone w południowej części województwa. Niewątpliwie pozytywnym elementem jest nieco wyższy wskaźnik przyrostu naturalnego w gminie niż średnio w całym powiecie oświęcimskim. Zaznaczyć jednak tu trzeba, że poziom gminnego wskaźnika przyrostu naturalnego kształtuje się aktualnie na poziomie niezabezpiecząjącym prawidłowy rozwój demograficzny ludności gminy Brzeszcze.

Tabela nr 3: Saldo migracji wewnętrznej i zagranicznej w osobach w 2001 r. 2010r.

Wyszczególnie-nie

Migracja stała Migracja czasowa

napływ odpływ saldo zameldowa-nia czasowe

mieszkańcy czasowo nieobecni

saldo

2 OECD - do obszarów zurbanizowanych zalicza tereny o gęstości zaludnienia powyżej 150 osób na 1 km2

20

Woj. małopolskie 28.277 33.807

25.690 29.399

2.587 4.408

68.722 54.335 14.287

Powiat oświęcimski

1.304 1.619

1.355 1.714

-51 -95

2.035 2.730 -695

Brzeszcze 271 335

273 392

-2 -57

181 374 -189

Przedstawione powyżej dane liczbowe wskazują, że zarówno gmina Brzeszcze jak i cały powiat oświęcimski wykazują aktualnie cechy obszaru odpływowego (minusowe salda migracji stałej i czasowej). Jak już wspomniano istotne znaczenie dla rozwoju gminy mają przeobrażenia struktury wieku. Porównanie gminnej struktury wieku wg podstawowych grup z danymi dla obszaru całego województwa małopolskiego jak i dla powiatu wskazują na relatywnie niższy stopień zaawansowania procesu starzenia się miejscowej ludności. Na mniej korzystnym poziomie kształtuje się także odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym. Strukturę wieku w podstawowych zamieszczono w tablicy 4.

Tabela nr 4: Struktura wiekowa wg podstawowych grup wiekowych w %%

Wiek Województwo małopolskie

Powiat oświęcimski

Gmina Brzeszcze

Ogółem 100,0 100,0 100,0

przedprodukcyjny 24,4 19,7

23,3 18,3

22,8 17,7

produkcyjny 60,7 63,7

61,9 64,0

63,3 65,4

poprodukcyjny 14,9 16,6

14,8 17,8

13,9 16,9

Rozkład cząstkowej struktury wiekowej w liczbach bezwzględnych jak i odsetkach ilustrują przedstawione poniżej tablice

Tabela nr 5: Ludność wg wieku (stanu na 2001 r.) (stan na 2010 r.)

Grupy wieku Gmina razem

miasto wieś

Odsetek ludności miejskiej w %%

Ogółem 22.157 21.423

12.361 11.555

9.796 9.868

55,7 53,9

wiek 0-2 lat 584 634

346 333

238 301

59,2 52,5

wiek 3-6 897 811

535 444

362 367

59,6 54,7

wiek 7-12 1.711 1.206

1.006 613

705 593

58,7 50,8

wiek13-15 1.035 633

570 324

465 309

55,0 51,2

wiek 16-18 1.228 787

592 389

636 398

48,2 49,4

wiek 19-24 2.334 1.862

1.130 968

1.204 894

48,4 52,0

wiek 0-17 5.042 3.789

2.858 1.973

2.183 1.816

56,7 52,1

wiek 18-59K/64m. 14.025 14.021

7.497 7.300

6.528 6.721

53,5 52,1

21

w tym: 18-44 9.244 8.421

4.907 4.403

4.337 4.018

53,1 52,3

45-59K/45-64m. 4.781 5.609

2.590 2.897

2.191 2.712

54,1 51,6

wiek 60 i więcej K 65 i więcej M

3.090 3.613

2.006 2.282

1.084 1.331

64,9 63,2

Cząstkowe grupy wiekowe: 1. Ludność w tzw. wieku żłobkowym - 0-2 lata 2. Ludność w tzw. wieku przedszkolnym - 3-6 lat 3. Ludność w tzw. wieku szkoły podstawowej - 7-12 lat 4. Ludność w tzw. wieku gimnazjalnym - 13-15 lat 5. Ludność w wieku licealnym - 16-18 lat 6. Ludność w tzw. wieku szkoły wyższej ew. stabilizowania się zawodowego - 19-24 lat 7. Ludność w tzw. mobilnym wieku produkcyjnym - 18-44 lat 8. Ludność w tzw. niemobilnym wieku produkcyjnym - 45-59 lat Kob. i 45-64 lat Męż. 9. Ludność w tzw. wieku tworzenia nowych gospodarstw domowych - 25-29 lat Tabela nr 6: Struktura wiekowa ludności gminy Brzeszcze w porównaniu do średnich struktur byłego województwa krakowskiego w %% wg stanu na 31.XII.2001 r. 31 XII 2010 r.

Grupy wieku

Miasto Wieś

woj. małopol-

skie Brzeszcze

Różnica w punktach

proc. (kol. 3-2)

woj. małopol-

skie Brzeszcze

Różnica w punktach

proc. (kol. 6-5)

1 2 3 4 5 6 7

Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0

wiek 0-2 lat 2,67 3.15

2,80 2,88

0,13 -0,27

3,74 3,61

2,43 3,05

-1,31 -0,56

wiek 3-6 lat 3,78 3,59

4,33 3,84

0,55 0,25

5,44 4,36

3,70 3,72

-1,74 -0, 64

wiek 7-12 lat 7,13 5,20

8,14 5,31

1,01 0,11

9,90 7,22

7,20 6,01

-2,70 -1,21

wiek 13-15 lat 4,27 2,83

4,61 2,80

0,34 0,03

5,14 4,17

4,75 3,13

-0,39 -1,04

wiek 16-18 lat 5,14 3,41

4,79 3,44

-0,35 0,03

5,26 4,55

6,49 4,03

1,24 -0,52

wiek 19-24 lat 10,86 8,67

9,14 8,38

-1,72 -0,29

9,56 9,76

12,29 9,06

2,73 -0,70

wiek 0-17 lat 21,83 16,99

23,12 17,07

1,29 0,08

27,71 22,31

22,28 18,40

-5,42 -3,91

wiek 59K/64m. 63,04 64,74

60,65 63,18

-2,39 -1,56

57,58 62,66

66,64 68,11

9,06 5,45

wiek 18-44 40,19 40,94

39,70 38,10

-0,50 -2,84

40,22 41,19

44,27 40,72

4,05 -0,47

wiek M45-60, K45-59 22,85 23,80

20,95 25,07

-1,89 1,27

17,36 21,48

22,37 27,57

5,01 6,09

wiek K60+ M65+ 15,13 18,27

16,23 19,75

1,10 1,48

14,72 15,02

11,07 13,49

-3,65 -1,53

Analiza cząstkowych grup wieku wykazała, że: - udział cząstkowych grup dzieci jest niższy (o 5,42 2,41 pkt) niż przeciętnie w gminach wiejskich

województwa małopolskiego, natomiast w mieście odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym

22

jest wyższy o 1,29 punktu procentowego o średniego wskaźnika dla miast województwa; - odsetek ludności w wieku produkcyjnym w terenach wiejskich jest wyższy o ca 9 5 punktów

procentowych niż średnio w terenach wiejskich województwa małopolskiego, natomiast w mieście Brzeszczach jest on niższy (o 2,4 ok 1,5 pkt.) niż średnio w miastach województwa;

- niewątpliwie korzystniejszy jest odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym - dotyczy to przede wszystkim terenów wiejskich gdzie odsetek ten jest niższy o 3,6 punktów procentowych 1,5 punktu procentowego od średniego wskaźnika dla obszarów wiejskich województwa.

Generalnie rzecz biorąc sytuacja demograficzna gminy Brzeszcze odbiega nieco od średnich wskaźników dla województwa małopolskiego. Głównymi tego wyznacznikami są przede wszystkim: wyższy niż średnio w województwie odsetek ludności w wieku produkcyjnym (dotyczy do zwłaszcza obszarów wiejskich gminy), niższy odsetek ludności młodej oraz ludności w wieku poprodukcyjnym (dotyczy to zwłaszcza terenów wiejskich gminy). Negatywnym zjawiskiem dla kształtowania się przyszłościowych procesów demograficznym jest odpływowy charakter ruchów migracyjnych (przewaga odpływu migracyjnego nad napływem). Aktualne kształtujące się procesy demograficzne wskazują, że dalszy rozwój demograficzny gminy będzie nieznacznie odbiegał (in minus) od średnio wojewódzkiego. Dotyczyć to będzie zarówno tempa przyrostu ludności jak i przekształceń struktur wiekowych. W kolejnych latach okresu perspektywicznego, szczególnie po roku 2010 spodziewać się będzie można spadku udziału ludności w wieku produkcyjnym i stosunkowo dynamicznego wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym, którego wyrazem będzie narastający proces starzenia się miejscowego społeczeństwa. Zjawisko to będzie efektem przechodzenia liczebnie licznych obecnie roczników w wieku produkcyjnym do starszych grup wiekowych.

1.1.2. Rynek pracy

Do oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy wykorzystano materiały z następujących źródeł: - publikacji i materiałów źródłowych Urzędu Statystycznego w Krakowie - materiałów źródłowych Urzędu Pracy w Krakowie - informacji z Urzędu Miasta i Gminy w Brzeszczach. Nadmienić tu jednak trzeba, że przy określeniu wielkości lokalnych zasobów pracy napotkano na poważne trudności, które w chwili obecnej - praktycznie rzecz biorąc - wyraźnie ograniczają stopień precyzyjności ich oceny. Głównym tego powodem jest przede wszystkim brak aktualnych danych dotyczących niektórych elementów składowych oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy. Dotyczy to zwłaszcza migracji wahadłowej, czyli tzw. dojazdów do pracy. GUS nie opublikował jeszcze wyników ostatniego spisu powszechnego a poprzednie badania tego zjawiska były wykonane w latach 80-tych. Stąd tez z konieczności oparto się na szacunkach tego zjawiska, zdając sobie sprawę z ograniczonego stopnia ich wiarygodności. Kolejną barierę stanowił brak danych dotyczących pracujących w rolnictwie indywidualnym. Ostatnie badania w tym zakresie GUS przeprowadził w 1996 r. w ramach Powszechnego Spisu Rolnego. Niemniej jednak Urząd Statystyczny w Katowicach (w 1996 r. Brzeszcze było w zasięgu działania tego urzędu) w swoich publikacjach nie uwzględnił danych dot. pracujących w rolnictwie indywidualnym w podziale na miasta i wsie. Stąd też podstawę do szacunków liczby pracujących w rolnictwie indywidualnym stanowiły materiały z Urzędu Miasta i Gminy dot. ilości gospodarstw rolnych i liczby ubezpieczonych w KRUS-ie. Kolejnym utrudnieniem w określaniu poszczególnych elementów składowych lokalnego rynku pracy był brak w miarę szczegółowych danych statystycznych dot. pracujących w zakładach pracy zatrudniających poniżej 9 osób. Urzędy Statystyczne rejestrują tylko pracujących w zakładach zatrudniających 9 i więcej osób. Stąd tez szacunek pracujących w tzw. drobnej wytwórczości i szeroko pojętych usługach dokonano na podstawie danych statystycznych dot. osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i zastosowaniu odpowiedniego przelicznika. Reasumując należy stwierdzić, że w związku z przedstawionymi wyżej trudnościami w ustaleniu aktualnych wielkości składowych lokalnego rynku pracy konieczna będzie korekta bilansu lokalnego rynku pracy o ostateczne dane przeprowadzonego ostatnio NSP szczególnie w zakresie migracji wahadłowej i liczby pracujących w rolnictwie indywidualnym.

23

Zasoby pracy. Jednym z podstawowych składników rynku pracy są zasoby siły roboczej gminy, które określone zostały na następującym poziomie: Tabela nr 7. Zasoby pracy gminy Brzeszcze wg stanu na 31.XII.2002 r. w tys. osób

Wyszczególnienie Tys. osób Struktura

w %%

Zasoby pracy razem 9,6

Pracujący ogółem 10,4 100,0

- pracujący w gospodarce narodowej w zakładach pracy zatrudniających powyżej 9 osób3

5,9 56,7

- pracujący w zakładach pracy zatrudniających poniżej 9 osób4

3,5 33,7

- pracujący w rolnictwie indywidualnym 1,0 9,6

Rejestrowane bezrobocie 1,2

Saldo migracji wahadłowej5 +2,0

Przedstawiona w tablicy nr 7 struktura pracujących gminy Brzeszcze - wg stanu na komiec 2002 r. - wskazuje, że odsetek pracujący na terenie gminy poza rolnictwem indywidualnym (w zakładach pracy zatrudniających powyżej 9 osób) stanowi 56,7% ogółu pracujących na terenie gminy; w rolnictwie indywidualnym pracuje niecałe 10% aktualnie pracujących na terenie gminy, zaznaczającą się rolę w bilansie miejscowych zasobów pracy odgrywa bezrobocie – 12,5% lokalnych zasobów pracy. Pracujący W zakładach pracy zatrudniających 9 i więcej osób pracuje na terenie całej gminy 5,9 tys. osób. Rozkład wg podstawowych sekcji gospodarki przedstawia poniższa tabela.

Tabela nr 8: Pracujących w Brzeszczach

Sekcje W osobach

Ogółem 5894

Rolnictwo, leśnictwo 17

Przemysł razem 4206

Budownictwo 104

Handel 465

Hotele 25

Transport, składowanie i łączność 68

Pośrednictwo finansowe 38

Obsługa nieruchomości i firm 163

Administracja 102

Edukacja 380

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 242

Dane wg sprawozdania Z-01 nie obejmują zakłady o liczbie pracujących do 9 osób oraz indywidualnych gospodarstw rolnych

Ryc. nr 1 Struktura sekcyjna pracujących w gospodarce narodowej

3 Dane US Kraków wg sprawozdania statystycznego ZZ-01 4 Szacunek własny autora na podstawie danych dot. osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą 5 W związku z brakiem danych z ostatniego NSP aktualnie dostępne są dane statystyczne dot. migracji wahadłowej (wyjazdów-dojazdów

do pracy) z 1988 r.) W 1988 r. saldo migracji wahadłowej dla całej gminy było dodatnie i wynosiło około 4,8 tys. osób. Szacować można, że w związku z notowanym aktualnie bezrobociem aktualnie saldo dojazdów do pracy do Brzeszcz nie przekracza ca 2 tys. osób

24

Objaśnienia: Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo Sekcja C - Górnictwo Sekcja D - Działalność produkcyjna Sekcja E - Zaopatrzenie w wodę gaz Sekcja F - Budownictwo Sekcja G - Handel Sekcja H - Hotele Sekcja I - Transport i łączność Sekcja J - Pośrednictwo finansowe Sekcja K - Obsługa nieruchomości Sekcja L - Administracja Sekcja M - Edukacja Sekcja N - Ochrona zdrowia Sekcja O - Pozostała działalność usługowa

Przedstawiona na ryc.1 sekcyjna struktura pracujących wskazuje, że podstawową funkcję miastotwórczą odgrywa w Brzeszczach przemysł który grupuje około 70% ogółu pracujących w zakładach zatrudniających 9 i więcej osób. W działającej na terenie gminy kopalni pracuje 3,8 tys. osób. Pozostałe sekcje odgrywają o wiele mniejszą rolę. Odsetek pracujących w handlu wynosi 7,9% w edukacji 6,4 %, ochronie zdrowia 4,1%. Uwzględniając jednak, że większość pracujących w handlu pracuje w zakładach małych nie objętych bieżącymi badaniami statystycznym stwierdzić należy, że udział tego działu gospodarki narodowej w ogólnej strukturze zatrudnieniowej jest większy niż powyżej przedstawiono. Niemniej jednak analiza struktury pracujących w Brzeszczach w sposób jednoznaczny wskazuje, że podstawową rolę na rynku pracy gminy odgrywa kopalnia węgla. Jej kondycja ekonomiczna rzutuje i z pewnością rzutować będzie w przyszłości na stopień równowagi lokalnego rynku pracy.

Bezrobocie

Według danych na koniec 2002 r. 2010 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1225 osób 664 osoby (szacunek lokalnej stopy bezrobocia 12,5 6 % 4,7% ). Kształtowanie się zjawiska bezrobocia w gminie Brzeszcze ilustruje poniższe zestawienie:

Tabela nr 9 Bezrobotni wg stanu na 31.XII. 2002 r. 31 XII 2010 r.

6 odsetek bezrobotnych w relacji do lokalnych zasobów siły roboczej

25

Wyszczególnienie w osobach struktura w %%

ogółem ogółem

Ogółem bezrobotni z tego: 1225 664

100,0

- kobiety 707 428

57,7 64,5

- pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy

549 44,8

- w wieku do 24 lat 549 44,8

- nie posiadający prawa do zasiłku 911 74,3

Cechą charakterystyczną miejscowego bezrobocia jest: - relatywnie wysoki odsetek kobiet wśród ogółu bezrobotnych (57,7% 64,5%); - wyjątkowo wysoki odsetek bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku (74,3%). - tzw. długotrwałe bezrobocie – około 45% ogółu bezrobotnych pozostaje na bezrobociu już ponad

rok. Podsumowując należy podkreślić, że jednym z podstawowych czynników ograniczających zachwianą równowagę na gminnym rynku pracy jest działanie promocyjne oraz tworzenie sprzyjających warunków dla tworzenia nowych miejsc pracy w szeroko pojętych usługach,

2. Prognoza demograficzna oraz ocena szans i zagrożeń rynku pracy 2.1. Prognozy oraz hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego

2.1.1. Prognoza rozwoju demograficznego Założenia prognostyczne 1. Szacunkowa pomigracyjna prognoza rozwoju gminy Brzeszcze na lata 2001-2030 została

opracowana w oparciu o: - trendy rozwoju ludności województwa małopolskiego określone w najnowszej7 pomigracyjnej

prognozie opracowanej przez Główny Urząd Statystyczny – prognoza ta zakłada wyraźne osłabienie rozwoju demograficznego w porównaniu do prognozy z 1996 r. i to w zakresie całej Polski jak i poszczególnych województw;

- specyficzne cechy stosunków ludnościowych w Brzeszczach, m. in. takie jak:

obniżające się wskaźniki przyrostu naturalnego;

nieznacznie odbiegające od średnich wskaźników dla obszarów województwa małopolskiego struktury wiekowe wg podstawowych grup wiekowych oraz zaznaczające się różnice w niektórych cząstkowych grupach wieku przedprodukcyjnego.

wyjątkowo wysoki aktualnie odsetek ludności w wieku produkcyjnym 2. W powyższej prognozie uwzględniono następujące tendencje przek-ształceń demograficznych

w województwie małopolskim; - wzrost poziomu współczynnika dzietności kobiet; - wzrost długości życia, aż do osiągnięcia w 2030 roku 75,4 lat dla mężczyzn i 81,7 lat dla

kobiet; - wzrost, a po 2005 r. spadek współczynnika urodzeń na 1000 ludności, przy równoczesnym

powolnym wzroście współczynnika zgonów (przyrost ludności w wieku starym); 3. W założeniach prognostycznych dla Brzeszcz przyjęto zmienność współczynników

demograficznych jako wypadkową zróżnicowań i trendów lokalnych, ogólnowojewódzkich oraz założeń prognostycznych o charakterze ogólnokrajowym.

Do podstawowych czynników kształtujących perspektywiczny przebieg procesów demograficznych w Brzeszczach należeć będą: - niezbyt odbiegający od średnio wojewódzkiego poziom przyrostu natu-ralnego; - utrzymujące się ujemne saldo migracyjne; - zaznaczający się proces starzenia się miejscowej ludności (wzrost udziału ludności w wieku

poprodukcyjnym oraz w starszych grupach wieku produkcyjnego czyli w tzw. wieku niemobilnym). Zjawisko to będzie wynikiem „wchodzenia”, w starsze grupy wieku liczebnie licznych roczników

7 Aktualna prognoza GUS dla Polski i wszystkich województw w podziale na miasto-wieś (opracowana w 2000 r.)

26

urodzonych w końcu lat 50-tych i w latach 60-tych. Opracowując prognozę demograficzną rozwoju ludności dokonano korekty przedziałów wiekowych cząstkowych grup wiekowych dzieci w ramach wieku szkolnego. W związku z zakładanym włączeniem do szkoły podstawowej tzw. „zerówki” 6-latków przesunięto z grupy przedszkolnej do tzw. grupy wiekowej szkoły podstawowej. Korekta ta będzie miała znaczenie przy prognozowaniu przyszłościowych potrzeb dot. zapotrzebowania na izby lekcyjne. Prognoza rozwoju ludności - przekształcenia strukturalne 1. Na podstawie przedstawionych założeń wyszacowane zostały prognozowane stany ludności dla

lat: 2005, 2010, 2015 i 2020 oraz kierunkowego na rok 2030, które przedstawiono w tabelach nr 1-6 Wielkość zaludnienia gminy Brzeszcze przyjęto na następującym poziomie: - perspektywa (2020 r.) - 23,1 tys. osób - docelowo (2030 r.) - 22,9 tys. osób

2. Analiza danych prognostycznych skłania do sformułowania następujących wniosków: a) dynamika przyrostu ludności w gminie powinna – praktycznie rzecz biorąc – tylko

nieznacznie odbiega (in minus) od średnich wskaźników dla województwa małopolskiego; dotyczyć to będzie okresu do 2010 r. w kolejnych latach następować będzie w gminie spadek liczby mieszkańców gminy.

b) wyraźnie zaznaczającym się przekształceniom ulegać będą struktury wiekowe ludności i to zarówno w podstawowych jak i w cząstkowych grupach wieku.

Ważnym aspektem przekształceń strukturalnych będzie tzw. „falowanie” cząstkowych grup wiekowych - często odmienny w czasie przyrost ew. spadek, wyrażony zarówno w liczbach bezwzględnych jak również w udziale cząstkowych grup wiekowych w ogólnej populacji ludności. Przekształcenia te wymuszać będą konieczność formułowania adekwatnych do perspektywicznych potrzeb miejscowej społeczności kierunków rozwoju infrastruktury społecznej i technicznej. Przykładowo: dostosowywanie lokalnej bazy szkolnej do zmieniającego się w czasie zapotrzebowania na kształcenie w różnych typach i poziomach szkolnictwa, czy też objęcia opieką zdrowotną i społeczną zwiększającej się populacji ludności starszej.

3. Przekształcenia struktury wieku będą następujące (patrz załączniki nr 1-6): a) zmiana liczebności ludności w wieku przedprodukcyjnym w zakresie:

* dzieci w tzw. wieku żłobkowym – nieznaczny przyrost populacji do roku 2015 (o 80 osób) potem spadek jej liczebności;

* dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat) po spadku ich liczebności do 2005, w kolejnych dwóch pięcioleciach – następować powinien stopniowy przyrost, a w następnych ponowny następnie, po 2015 roku, spadek;

* zmiany liczebności dzieci w wieku szkoły podstawowej (6-12 lat) – wyrażać się będą spadkiem liczby uczniów praktycznie do 2010 r. (o 390 osób) i przyrostem w pięcioleciu 2011-2015 oraz ponowny spadek spadkiem po roku 2020;

* młodzież w wieku gimnazjalnym – spadek (o 320 osób) do 2015 roku przyrost w następnych pięcioleciach;

* młodzież w wieku szkoły licealnej – spadek praktycznie do 2020 r. (o 440 osób). Trzeba tu zaznaczyć, że zmiany w cząstkowych grupach wieku szkolnego będą w niektórych przypadkach znaczące i co się z tym wiąże wpływać będą na wielkość uczniów w poszczególnych typach szkół. b) przyrost populacji ludności w wieku produkcyjnym do 2010 roku (o około 880 osób)

a w kolejnych pięcioleciach systematyczny spadek tej populacji wiekowej w tym: - w tzw. grupie kształcenia na poziomie szkoły wyższej oraz tzw. stabilizacji zawodowej (19-

24 lat); nieznaczny przyrost w obecnym pięcioleciu oraz stopniowy spadek w latach następnych;

Zmiany w grupie wieku produkcyjnego wyrażać się będą wyraźnym „postarzeniem” się tej grupy wiekowej – wzrost odsetka ludności w tzw. wieku niemobilnym (45-64 lat mężczyźni i 45-59 lat kobiety) z 21,6% w 2001 r. 26 % w 2010 r. do 27% w 2030 r.

c) wzrost liczebności populacji w wieku poprodukcyjnym – przyrost o około 1,7 tys. osób. W 2030 r. poziom zaawansowania procesu starzenia się miejscowej ludności wyrażać się będzie 20,9%-owym odsetkiem tej grupy ludności w ludności ogółem.

27

Ryc. nr 2 Dynamika zmian liczebności poszczególnych grup wiekowych w latach 2001-2020 (stan w 2001 r. = 100,0%)

2.1.2. Prognoza rynku pracy

1. Podstawową przesłanką kształtującą gminny potencjał zasobów pracy będą w przyszłości zmiany liczebności ludności w wieku produkcyjnym. Wg prognozy pomigracyjnego rozwoju ludności gminy Brzeszcze do 2020 roku i kierunkowo do 2030 r. zmiany powyższe powinny przedstawiać się w sposób następujący:

Tabela nr 10 Zmiany liczby ludności w wieku produkcyjnym w latach 2001- 2030 w tys. osób

Lata Wiek

produkcyjny w tym:

mobilny8 niemobilny9

razem miasto wieś razem miasto wieś razem miasto wieś

2002-2005 0,52 0,25 0,27 0,10 0,04 0,06 0,42 0,21 0,21

2006-2010 0,36 0,06 0,30 0,12 0,07 0,05 0,24 - 0,01 0,25

2011-2015 - 0,26 - 0,26 0 - 0,22 - 0,12 - 0,10 - 0,04 - 0,14 0,10

2016-2020 - 0,35 - 0,30 - 0,05 - 0,28 - 0,18 - 0,10 - 0,07 - 0,12 0,05

2021-2030 - 0,25 - 0,10 - 0,15 - 1,12 - 0,62 - 0,50 0,87 0,52 0,35

2002-2030 0,02 - 0,35 0,37 - 1,40 - 0,81 - 0,59 1,42 0,46 0,96

Źródło: Szacunek autora opracowania na podstawie aktualnej prognozy GUS

2. Prognoza zakłada, że do 2010 roku populacja ludności w wieku produkcyjnym wzrośnie o około 0,9 tys. osób.

8 Produkcyjny wiek mobilny -18-44 lat 9 Produkcyjny wiek niemobilny - 45-59 lat kobiety i 45-64 lat mężczyźni

89,8%

89,7%

79,6%

78,6%

71,5%

72,1%81,3%

100,1%

84,9%

129,7%

155,8%

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

160,0

0-2 lata

3-5 lat

6-12 lat

13-15 lat

16-18 lat

19-24 latprzedprod

produkcyjny

mobilny

niemobilny

poprodukcyjny

28

Efektem prognozowanego przyrostu ludności w wieku produkcyjnym będą następujące stany tej grupy ludności: Rok 2010; 14,91 tys., w tym 9,47 tys. w wieku mobilnym, Rok 2020; 4,30 tys., w tym 8,97 tys. w wieku mobilnym, Rok 2030; 14,05 tys., w tym 7,85 tys. w wieku mobilnym. Uwzględniając jednak spodziewany wzrost liczby kształcącej się młodzieży, zmiany w poziomie współczynnika aktywności zawodowej oraz zmian w cząstkowej strukturze wieku produkcyjnego (postępujący proces starzenia się tej grupy wiekowej) przyjąć można, że w latach 2001-2010 podaż zasobów pracy w gminie zwiększyć się może ostatecznie w granicach 0,7- 0,8 tys. osób. Biorąc ponadto pod uwagę konieczność ograniczenia notowanego obecnie bezrobocia do wielkości „akceptowalnych społecznie”, czyli nie przekraczających poziom 3-procentowej stopy bezrobocia na terenie gminy będzie do zagospodarowania około 1,2 -1,4 tys. zasobów pracy. Restrukturyzacja gminnego rolnictwa i ewentualne uwolnienie ulokowanych w gospodarstwach chłopskich nadwyżek zasobów pracy dodatkowo zwiększyć może lokalne zasoby wymagające zagospodarowania. Po roku 2010 Obecnie spodziewać się będzie można stopniowego obniżenia się potencjału lokalnych zasobów pracy. Efektem tych tendencji może być spadek ludności w wieku produkcyjnym o około 850 osób w latach 2010-2030. Dodatkowym aspektem tych przeobrażeń będzie obserwowane postarzanie się ludności w wieku produkcyjnym. Odsetek ludności w wieku mobilnym (18-44 lat życia) zmniejszy się z 41,8% w 2010 r. do 34,2% w 2030, natomiast udział ludności w wieku niemobilnym (45-64 męź. i 45-59 lat kob.) zwiększyć się może z 24% w 2010 do 27% w 2030 r. Przedstawione powyżej zmiany liczebności ludności w wieku produkcyjnym będą efektem z jednej strony liczebnie mniejszych młodych roczników „wchodzących” w wiek produkcyjny z drugiej zaś stosunkowo licznych roczników w „starszym” wieku produkcyjnym „przechodzących” z wieku produkcyjnego do wieku poprodukcyjnego.

3. Kształtowanie się głównych składowych lokalnego rynku pracy pozwala określić mocne i słabe strony miejscowych zasobów pracy.

Mocne strony: - relatywnie duży potencjał miejscowych zasobów pracy; - kwalifikowana kadra pracownicza.

Słabe strony - rejestrowane w gminie bezrobocie, - monofunkcyjność kwalifikacyjna lokalnych zasobów pracy (wyraźna przewaga zawodów

górniczych), - ukryte w małych gospodarstwach chłopskich tzw. przeludnienie agrarne stwarzające barierę

w procesie restrukturyzacji gminnego rolnictwa.

4. Tworzenie warunków - w okresie perspektywicznym - dla rozwoju gminy, wymaga podejmowania szeregu przedsięwzięć, których podstawowym zadaniem powinno być równoważenie sytuacji na gminnym rynku pracy. Już obecnie trzeba bowiem zdawać sobie sprawę z zagrożeń, które mogą w okresie najbliższych dziesięciolecia wpływać destabilizująco na lokalny rynek pracy. Do zagrożeń tych należą: - ukryte w indywidualnych gospodarstwach chłopskich tzw. przeludnienie agrarne (zbyt dużą

liczbę pracujących w rolnictwie przypadająca na 100 ha UR), które w miarę postępującego procesu restrukturyzacji gminnego rolnictwa generować może wolne zasoby pracy;

- zwiększająca się w ciąga bieżącego dziesięciolecia liczebność ludności w wieku produkcyjnym.

Biorąc powyższe pod uwagę wydają się, koniecznymi działaniami zmierzającymi do zabezpieczania równowagi na lokalnym rynku pracy powinno być dążenie do:

29

- unowocześnienia struktury gospodarczej gminy poprzez działania zmierzające do: * ograniczania monofunkcyjnego charakteru lokalnego rynku pracy, który wyraża się

relatywnie wysokim udziałem przemysłu węglowego w strukturze gospodarczej gminy, * tworzenia nowych miejsc pracy w poza rolniczych działach gospodarki w tym m.in. w tzw.

szeroko pojętych usługach; - promocji gminy, której podstawowym zadaniem byłoby ściągnięcie inwestorów spoza terenu

gminy; - pobudzania lokalnej przedsiębiorczości; - tworzenia warunków do podnoszenia i zdobywania kwalifikacji wcho-dzącej w aktywność

zawodową młodzieży tak aby stawała się ona bardziej atrakcyjna na sąsiednich rynkach pracy.

ANEKS Załącznik nr 1: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – ogółem Tablica nr 1: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – gmina ogółem

Stan ludności w tys. osób Struktura wiekowa w %%

Grupy wieku 2002

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030 r.

2002 r.

2005 r.

2010 r.

2015 r.

2020 r.

2030 r.

Ogółem 22,15 22,35 22,65 22,95 23,10 22,95 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

wiek 0-2 lat 0,59 0,60 0,65 0,67 0,64 0,53 2,7 2,7 2,9 2,9 2,8 2,3

wiek 3-5 lat 0,68 0,64 0,65 0,74 0,75 0,61 3,1 2,9 2,9 3,2 3,2 2,7

wiek 6-12 lat 1,86 1,58 1,42 1,47 1,61 1,48 8,4 7,1 6,3 6,4 7,0 6,4

wiek 13-15 lat 1,03 0,95 0,79 0,71 0,73 0,81 4,7 4,3 3,5 3,1 3,2 3,5

wiek 16-18 lat 1,23 1,09 0,96 0,83 0,79 0,88 5,6 4,9 4,2 3,6 3,4 3,8

wiek 19-24 lat 2,33 2,38 2,17 1,90 1,61 1,68 10,5 10,6 9,6 8,3 7,0 7,3

wiek 0-17 lat 5,04 4,50 4,17 4,20 4,30 4,10 22,8 20,1 18,4 18,3 18,6 17,9

wiek 18-59K/64M 14,03 14,55 14,91 14,65 14,30 14,05 63,3 65,1 65,8 63,8 61,9 61,2

wiek 18-44 9,25 9,35 9,47 9,25 8,97 7,85 41,8 41,8 41,8 40,3 38,8 34,2

wiek M 45-64, K 45-59 4,78 5,20 5,44 5,40 5,33 6,20 21,6 23,3 24,0 23,5 23,1 27,0

wiek K 60+ M65 + 3,08 3,30 3,57 4,10 4,50 4,80 13,9 14,8 15,8 17,9 19,5 20,9

Załącznik nr 2: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – miasto Tablica nr 2: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – miasto

Stan ludności w tys. osób Struktura wiekowa w %%

Grupy wieku 2002

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030 r.

2002 r.

2005 r.

2010 r.

2015 r.

2020 r.

2030 r.

Ogółem 12,36 12,40 12,55 12,75 12,80 12,70 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

wiek 0-2 lat 0,35 0,37 0,42 0,42 0,40 0,33 2,8 3,0 3,3 3,3 2,6 2,6

wiek 3-5 lat 0,39 0,38 0,40 0,48 0,47 0,37 3,2 3,1 3,2 3,8 2,9 2,9

30

wiek 6-12 lat 1,08 0,90 0,83 0,90 1,03 0,91 8,7 7,3 6,6 7,1 7,2 7,2

wiek 13-15 lat 0,57 0,50 0,40 0,38 0,41 0,45 4,6 4,0 3,2 3,0 3,5 3,5

wiek 16-18 lat 0,59 0,49 0,40 0,35 0,36 0,42 4,8 4,0 3,2 2,7 3,3 3,3

wiek 19-24 lat 1,13 1,11 0,94 0,80 0,70 0,81 9,1 9,0 7,5 6,3 6,4 6,4

wiek 0-17 lat 2,86 2,50 2,37 2,45 2,50 2,35 23,1 20,2 18,9 19,2 18,5 18,5

wiek 18-59K/64M 7,50 7,75 7,81 7,55 7,25 7,15 60,7 62,5 62,2 59,2 56,3 56,3

wiek 18-44 4,91 4,95 5,02 4,90 4,72 4,10 39,7 39,9 40,0 38,4 32,3 32,3

wiek M 45-64, K 45-59 2,59 2,80 2,79 2,65 2,53 3,05 21,0 22,6 22,2 20,8 24,0 24,0

wiek K 60+ M65 + 2,00 2,15 2,37 2,75 3,05 3,20 16,2 17,3 18,9 21,6 25,2 25,2

Załącznik nr 3: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – wieś Tablica nr 3: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – wieś

Stan ludności w tys. osób Struktura wiekowa w %%

Grupy wieku 2001

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030 r.

2002 r.

2005 r.

2010 r.

2015 r.

2020 r.

2030 r.

Ogółem 9,79 9,95 10,10 10,20 10,30 10,25 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

wiek 0-2 lat 0,24 0,23 0,23 0,25 0,24 0,20 2,5 2,3 2,3 2,5 2,0 2,0

wiek 3-5 lat 0,29 0,26 0,25 0,26 0,28 0,24 3,0 2,6 2,5 2,5 2,3 2,3

wiek 6-12 lat 0,78 0,68 0,59 0,57 0,58 0,57 8,0 6,8 5,8 5,6 5,6 5,6

wiek 13-15 lat 0,46 0,45 0,39 0,33 0,32 0,36 4,7 4,5 3,9 3,2 3,5 3,5

wiek 16-18 lat 0,64 0,60 0,56 0,48 0,43 0,46 6,5 6,0 5,5 4,7 4,5 4,5

wiek 19-24 lat 1,20 1,27 1,23 1,10 0,91 0,87 12,3 12,8 12,2 10,8 8,5 8,5

wiek 0-17 lat 2,18 2,00 1,80 1,75 1,80 1,75 22,3 20,1 17,8 17,2 17,1 17,1

wiek 18-59K/64M 6,53 6,80 7,10 7,10 7,05 6,90 66,7 68,3 70,3 69,6 67,3 67,3

wiek 18-44 4,34 4,40 4,45 4,35 4,25 3,75 44,3 44,2 44,1 42,6 36,6 36,6

wiek M 45-64, K 45-59 2,19 2,40 2,65 2,75 2,80 3,15 22,4 24,1 26,2 27,0 30,7 30,7

wiek K 60+ M65 + 1,08 1,15 1,20 1,35 1,45 1,60 11,0 11,6 11,9 13,2 15,6 15,6

Załącznik nr 4: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – ogółem Tablica nr 4: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – gmina ogółem

Stan ludności w tys. osób Przyrost + (ubytek -) w latach

Grupy wieku 2001

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030

r. 2002-2005

2006-2010

2011-2015

2016-2020

2021-2030

Ogółem 22,15 22,35 22,65 22,95 23,10 22,95 0,20 0,30 0,30 0,15 -0,15

wiek 0-2 lat 0,59 0,60 0,65 0,67 0,64 0,53 0,01 0,05 0,02 -0,03 -0,11

wiek 3-5 lat 0,68 0,64 0,65 0,74 0,75 0,61 -0,04 0,01 0,09 0,01 -0,14

wiek 6-12 lat 1,86 1,58 1,42 1,47 1,61 1,48 -0,28 -0,16 0,05 0,14 -0,13

31

wiek 13-15 lat 1,03 0,95 0,79 0,71 0,73 0,81 -0,08 -0,16 -0,08 0,02 0,08

wiek 16-18 lat 1,23 1,09 0,96 0,83 0,79 0,88 -0,14 -0,13 -0,13 -0,04 0,09

wiek 19-24 lat 2,33 2,38 2,17 1,90 1,61 1,68 0,05 -0,21 -0,27 -0,29 0,07

wiek 0-17 lat 5,04 4,50 4,17 4,20 4,30 4,10 -0,54 -0,33 0,03 0,10 -0,20

wiek 18-59K/64M 14,03 14,55 14,91 14,65 14,30 14,05 0,52 0,36 -0,26 -0,35 -0,25

wiek 18-44 9,25 9,35 9,47 9,25 8,97 7,85 0,10 0,12 -0,22 -0,28 -1,12

wiek M 45-64, K 45-59 4,78 5,20 5,44 5,40 5,33 6,20 0,42 0,24 -0,04 -0,07 0,87

wiek K 60+ M65 + 3,08 3,30 3,57 4,10 4,50 4,80 0,22 0,27 0,53 0,40 0,30

Załącznik nr 5: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – miasto Tablica nr 5: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – miasto

Stan ludności w tys. osób Przyrosyt + (ubytek -) w latach

Grupy wieku 2001

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030

r. 2003-2005

2006-2010

2011-2015

2016-2020

2021-2030

Ogółem 12,36 12,40 12,55 12,75 12,80 12,70 0,04 0,15 0,20 0,05 -0,10

wiek 0-2 lat 0,35 0,37 0,42 0,42 0,40 0,33 0,02 0,05 0,00 -0,02 -0,07

wiek 3-5 lat 0,39 0,38 0,40 0,48 0,47 0,37 -0,01 0,02 0,08 -0,01 -0,10

wiek 6-12 lat 1,08 0,90 0,83 0,90 1,03 0,91 -0,18 -0,07 0,07 0,13 -0,12

wiek 13-15 lat 0,57 0,50 0,40 0,38 0,41 0,45 -0,07 -0,10 -0,02 0,03 0,04

wiek 16-18 lat 0,59 0,49 0,40 0,35 0,36 0,42 -0,10 -0,09 -0,05 0,01 0,06

wiek 19-24 lat 1,13 1,11 0,94 0,80 0,70 0,81 -0,02 -0,17 -0,14 -0,10 0,11

wiek 0-17 lat 2,86 2,50 2,37 2,45 2,50 2,35 -0,36 -0,13 0,08 0,05 -0,15

wiek 18-59K/64M 7,50 7,75 7,81 7,55 7,25 7,15 0,25 0,06 -0,26 -0,30 -0,10

wiek 18-44 4,91 4,95 5,02 4,90 4,72 4,10 0,04 0,07 -0,12 -0,18 -0,62

wiek M 45-64, K 45-59 2,59 2,80 2,79 2,65 2,53 3,05 0,21 -0,01 -0,14 -0,12 0,52

wiek K 60+ M65 + 2,00 2,15 2,37 2,75 3,05 3,20 0,15 0,22 0,38 0,30 0,15

Załącznik nr 6: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – wieś Tablica nr 6: Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – wieś

Stan ludności w tys. osób Przyrost + (ubytek -) w latach

Grupy wieku 2001

r. 2005

r. 2010

r. 2015

r. 2020

r. 2030 r.

2002-2005

2006- 2010

2011-2015

2016-2020

2021-2030

Ogółem 9,79 9,95 10,10 10,20 10,30 10,25 0,16 0,15 0,10 0,10 -0,05

wiek 0-2 lat 0,24 0,23 0,23 0,25 0,24 0,20 -0,01 0,00 0,02 -0,01 -0,04

wiek 3-5 lat 0,29 0,26 0,25 0,26 0,28 0,24 -0,03 -0,01 0,01 0,02 -0,04

32

wiek 6-12 lat 0,78 0,68 0,59 0,57 0,58 0,57 -0,10 -0,09 -0,02 0,01 -0,01

wiek 13-15 lat 0,46 0,45 0,39 0,33 0,32 0,36 -0,01 -0,06 -0,06 -0,01 0,04

wiek 16-18 lat 0,64 0,60 0,56 0,48 0,43 0,46 -0,04 -0,04 -0,08 -0,05 0,03

wiek 19-24 lat 1,20 1,27 1,23 1,10 0,91 0,87 0,07 -0,04 -0,13 -0,19 -0,04

wiek 0-17 lat 2,18 2,00 1,80 1,75 1,80 1,75 -0,18 -0,20 -0,05 0,05 -0,05

wiek 18-59K/64M 6,53 6,80 7,10 7,10 7,05 6,90 0,27 0,30 0,00 -0,05 -0,15

wiek 18-44 4,34 4,40 4,45 4,35 4,25 3,75 0,06 0,05 -0,10 -0,10 -0,50

wiek M 45-64, K 45-59 2,19 2,40 2,65 2,75 2,80 3,15 0,21 0,25 0,10 0,05 0,35

wiek K 60+ M65 + 1,08 1,15 1,20 1,35 1,45 1,60 0,07 0,05 0,15 0,10 0,15

Rozdział 4. UWARUNKOWANIA, PROGNOZY I KIERUNKI PROGRAMOWO-PRZESTRZENNEGO ROZWOJU GMINY. SPIS TREŚCI

1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy 1.1. Charakterystyka gminy 1.2. Funkcje społeczno-gospodarcze

2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy 2.1. Mieszkalnictwo 2.2. Usługi publiczne 2.3. Rolnictwo i leśnictwo 2.4. Przemysł 2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy

3. Kierunki rozwoju gminy 3.1. Funkcje społeczno-gospodarcze 3.2. Hierarchia ośrodków usługowych 3.3. Mieszkalnictwo 3.4. Standardy obsługi

1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy 1.1. Charakterystyka gminy

Gmina Brzeszcze położona jest w województwie małopolskim, we wschodniej części powiatu oświęcimskiego. Sąsiaduje z gminami Oświęcim i Kęty w województwie małopolskim oraz z gminami Wilamowice i Miedźna w województwie śląskim.

Powierzchnia gminy wynosi 4572 ha. Na terenie gminy Brzeszcze znajduje się pięć sołectw: Jawiszowice, Przecieszyn, Skidziń, Wilczkowice, Zasole oraz miasto Brzeszcze, centrum administracji samorządowej gminy.

Przez teren gminy przebiega trasa linii kolejowej relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice, Zebrzydowice.

Główne szlaki komunikacji samochodowej to drogi wojewódzkie z Pszczyny do Krakowa i Zatora oraz Chorzowa i Oświęcimia.

Przez teren gminy projektowany jest odcinek trasy drogi ekspresowej S1 z Pyrzowic do Bielska Białej.

Gmina Brzeszcze położona jest pomiędzy rzekami Wisłą i Sołą, na terenie Kotliny Oświęcimskiej. Obszar gminy jest terenem płaskim, o lekkim nachyleniu w kierunku północnym, poprzecinanym licznymi ciekami i zbiornikami wód powierzchniowych.

We wschodniej części gminy, wzdłuż doliny rzeki Soły znajdują się liczne wyrobiska żwiru.

Większą część obszaru gminy zajmują łąki, pastwiska i pola uprawne.

33

Największe skupiska leśne, z wyraźną przewagą lasów mieszanych występują w środkowo-północnej oraz południowo-zachodniej części gminy.

Znaczącym elementem krajobrazu naturalnego gminy Brzeszcze są doliny rzek: Wisły i Soły. Wisła ma przebieg kręty, a jej koryto jest wąskie. Stare opuszczone zakola porośnięte są zaroślami wierzbowymi charakterystycznymi dla roślinności łęgowej. Soła płynie w naturalnym korycie lekko tylko meandrując. Nieliczne starorzecza porastają typowi przedstawiciele roślinności łęgowej.

Na terenie gminy znajdują się obiekty cenne kulturowo, objęte ochroną konserwatorską i takie, które tą ochroną należałoby objąć.

Na terenie gminy przeważa zabudowa jednorodzinna wolnostojąca, w dużej części typu wiejskiego. Tylko w samym mieście Brzeszcze w niewielkim stopniu występują zwarta zabudowa wielorodzinna.

Zabudowa przemysłowa znajduje się przeważnie w otoczeniu szybów głównych Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” i szybów penetracyjnych wentylacyjnych, dla których ustalone zostały filary ochronne.

1.2. Funkcje społeczno-gospodarcze

Głównymi funkcjami gminy są: przemysł wydobywczy oraz usługi i drobna wytwórczość. Funkcją uzupełniająca gminy jest rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. W przemyśle zatrudnionych jest ponad 56% ogółu pracujących w gminie. W usługach i drobnej wytwórczości zatrudnionych jest około 34% ogółu pracujących.

Głównym ośrodkiem przemysłu w gminie jest Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” należąca do Nadwiślańskiej Spółki Węglowej Kompanii Węglowej SA od 1.02.2003r. Wg udokumentowanych źródeł kopalnia posiada zasoby węgla w ilości pozwalającej na jego eksploatację w ciągu następnych 40 lat.

Gmina Brzeszcze leżąca na pograniczu dwóch silnych gospodarczo regionów Polski: Śląska i Małopolski posiada ogromną szansę rozwoju i różnorodne możliwości.

2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy Podstawowe źródło informacji stanowią dane uzyskane z Urzędu Gminy, z Miejscowego Planu Ogólnego Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Brzeszcze, Urzędu statystycznego w Krakowie oraz Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu.

2.1. Mieszkalnictwo

Na terenie gminy przeważa zabudowa jednorodzinna typu wiejskiego.

W mieście Brzeszcze wśród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej występuje zwarta zabudowa wielorodzinna. Zasoby mieszkaniowe zabudowy wielorodzinnej określają dane uzyskane w czterech działających na terenie miasta spółdzielniach mieszkaniowych. Ogółem spółdzielnie dysponują:

- 92 budynkami - 3080 mieszkaniami - 151 372 m2 powierzchni użytkowej.

Budownictwo wielorodzinne skupia 76% wszystkich mieszkań, które zamieszkuje 9141 osób tj. 75% ludności miasta.

Zasoby mieszkaniowe budownictwa jednorodzinnego w mieście Brzeszcze wynoszą 1083 mieszkań (Stan na rok 2003).

W terenach wiejskich budownictwo wielorodzinne skupia 31,5% zasobów mieszkaniowych.

Sytuacja mieszkaniowa ludności gminy i miasta Brzeszcze jest nieco korzystniejsza niż przeciętnie w powiecie oświęcimskim i województwie małopolskim tak pod względem zagęszczenia mieszkań jak i wygody zamieszkania (m2 pow.uż./M) – patrz tabela standardów zamieszkania poniżej.

Wielkość zasobów mieszkaniowych przedstawiono w poniższych tabelach.

34

Zasoby mieszkaniowe miasta i gminy Brzeszcze w stanie istniejącym (*)

Miejscowość Ilość

mieszkańców Mieszkania Izby m2 pow. użytk.

Brzeszcze w tym: MW

12 224 9 141

4 063 3 080

13 839 ok. 9 000

254 240 151 400

wsie: 9 901 2 595 10 009 199 160

Jawiszowice 6 892 1 820 6 990 130 020

Przecieszyn 1 073 295 1 059 26 500

Skidziń 760 190 770 17 300

Wilczkowice 436 110 440 9 990

Zasole 740 180 750 15 440

Ogółem 22 125 6 658 23 848 453 400

(*) – wg danych US Kraków, Urzędu Gminy, spółdzielni mieszkaniowych i szacunków własnych

Standardy zaspokojenia potrzeb w zakresie mieszkalnictwa w mieście i gminie Brzeszcze

Wyszczególnienie M/m m2 pow.uż./M M/i m2 pow.uż./m m2 pow.uż./i

Miasto Brzeszcze w tym MW

3.00/2.96 20.8/16.6 0.88/1.36 62.6/49.2 18.4/16.8

Wsie gminy 3.80 20.1 0.99 76.8 19.9

Ogółem gmina 3.30 20.6 0.92 68.0 19.0

Standardy mieszkaniowe gminy Brzeszcze na tle powiatu oświęcimskiego

i województwa małopolskiego w danych na 2001 r.

Wyszczególnienie M/m m2 pow.uż./M M/i

Gmina Brzeszcze 3.30 20.6 0.92

Powiat 3.34 20.1 0.91

Województwo 3.43 18.8 0.98

2.2. Usługi publiczne

2.2.1. Oświata i wychowanie

1) Zespoły szklono-przedszkolne. Rada Miejska podczas sesji w dniu 24 kwietnia 2012 roku podjęła uchwały o utworzeniu 3 zespołów

szkolno-przedszkolnych:

Uchwała nr XVIII/186/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 5 w Brzeszczach.

Uchwała nr XVIII/185/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno - Przedszkolnego nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi w Brzeszczach.

Uchwała nr XVIII/184/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 6 w Jawiszowicach.

W chwili obecnej na terenie gminy funkcjonuje 6 zespołów szkolno-przedszkolnych, 1 przedszkole

i 1 gimnazjum. Uczy się w nich w sumie 2453 dzieci, z czego 706 przypada na przedszkola, 1186 na szkoły podstawowe, 561 na gimnazjum.

Należy zaznaczyć że w wyniku niżu demograficznego nastąpił spadek liczby dzieci w przedszkolach, szkołach i gimnazjum, który wynosił w roku 2004: 3250 dzieci. Co wskazuje na spadek ilości dzieci w roku 2012 o ok 25% w stosunku do rok 2004.

Według danych SIO na dzień 30 września 2012 roku, organizacja roku szkolnego 2012/2013

przedstawia się następująco:

35

Nazwa ilość oddziałów ilość uczniów

ilość nauczy-cieli

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 1 W PRZECIESZYNIE

8, w tym : przedszkole: 2 szkoła podstawowa: 6

126, w tym: przedszkole: 43 szkoła podstawowa: 83

17

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 2 W ZASOLU

4, w tym: przedszkole: 2 szkoła podstawowa: 2

76, w tym: przedszkole: 47 szkoła podstawowa: 29

11

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 3 W SKIDZINIU

8, w tym: przedszkole: 2 szkoła podstawowa: 6

151, w tym: przedszkole: 48 szkoła podstawowa: 103

16

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 4 Z ODZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W BRZESZCZACH

32, w tym: Przedszkole nr1: 6 Szkoła Podstawowa nr 1: 15 Gimnazjum nr 1: 11

693, w tym: Przedszkole nr 1: 140 Szkoła Podstawowa nr 1: 284 Gimnazjum nr 1: 269

83

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 5 W BRZESZCZACH

27, w tym: Przedszkole nr3: 7 Szkoła Podstawowa nr 2: 20

594, w tym: Przedszkole nr 3: 170 Szkoła Podstawowa nr 2: 424

46

ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 6 W JAWISZOWICACH

17, w tym: Przedszkole : 5 Szkoła Podstawowa: 12

388, w tym: Przedszkole: 125 Szkoła Podstawowa: 263

32

PRZEDSZKOLE NR 2 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI „SŁONECZKO” W BRZESZCZACH

6 133 14

GIMNAZJUM NR 2 W BRZESZCZACH

12 292 34

RAZEM 114, w tym: Przedszkole: 30 Szkoła Podstawowa: 61 Gimnazjum: 23

2453, w tym: Przedszkole: 706 Szkoła Podstawowa: 1186 Gimnazjum: 561

253

1) Wychowanie przedszkolne W gminie znajduje się 7 przedszkoli, w tym jedno przy szkole podstawowej w Przecieszynie. Uczęszcza do nich 618 dzieci w tym do zerówki 215 dzieci. Przedszkola prowadzą łącznie 28 oddziałów. Stan zasobów na rok 2002/2003 w zakresie placówek przedszkolnych przedstawia tabela:

Nazwa miejscowości

Oddziały Liczba dzieci

Liczba oddziałów

Pow. działki w ha

Pow. uż. w m2

Miasto

Przedszkole nr 2

3 – 6 lat w tym 6 lat

120 36

6 0,45 460

36

w tym filia Bór

3 – 6 lat w tym 6 lat

16 7

0,19

Przedszkole nr 4

3 – 6 lat w tym 6 lat

141 56

6 0,22 823

Przedszkole nr 5

3 – 6 lat w tym 6 lat

134 45

6 0,37 1457

Razem miasto 3 – 6 lat

w tym 6 lat 395 137

18 1,23 2740

Wsie

Jawiszowice 3 – 6 lat

w tym 6 lat 124 42

5 0,51 937

Skidziń 3 – 6 lat

w tym 6 lat 36 10

2 0,17 345

Przecieszyn 3 – 6 lat

w tym 6 lat 42 10

2 w szkole

podstawowej w szkole

podstawowej

Zasole 3 – 6 lat

w tym 6 lat 21 9

1 brak danych brak danych

Ogółem 618 28 190,31 4022

Procent uczestnictwa dzieci w wieku 3 – 6 lat w przedszkolach wynosi 68,8%. Na jedno dziecko w skali gminy przypada 6,5 m2 powierzchni użytkowej przedszkoli. Wnioski: Stan wychowania przedszkolnego i jego dostępność w gminie jest zadowalająca. 2) Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne W gminie znajduje się 7 szkół podstawowych i 2 gimnazja, do których w roku 2002/2003 uczęszczało ogółem 2632 uczniów.

Stan zasobów w zakresie szkolnictwa podstawowego pokazuje tabela:

Placówki Klasy Liczba

uczniów* Liczba

Oddziałów* Liczba p.d.n.

Działka w ha

m2 pow. użytk.

Miasto

Szkoła Podstawowa nr 1

I - VI 283 16 14 + sala

gimnastyczna 0,90 1976

Szkoła Podstawowa nr 2

I - VI 427 20 20 + sala

gimnastyczna 1,28 3917

Szkoła Podstawowa nr 3

I - VI 110 5 4 + sala

gimnastyczna 1,69 3529

Razem miasto

710 36 41 3,87 9422

Wsie

Szkoła Podstawowa Jawiszowice

I - VI 266 12 18 + sala

gimnastyczna 0,78 2325

Szkoła Podstawowa Skidziń

I - VI 103 6 9 + sala

gimnastyczna 1,15 2490

Szkoła Podstawowa Przecieszyn

I - VI 71 6 8 + sala

gimnastyczna 1,23 288

Szkoła Podstawowa

I - III 34 3 3 brak

danych brak

danych

37

Zasole

Ogółem 2632 63 81 7,03 14,525

Stan zasobów w zakresie szkolnictwa gimnazjalnego zamieszczono w tabeli:

Placówki Klasy Liczba

uczniów* Liczba

Oddziałów* Liczba p.d.n.

Działka w ha

m2 pow. użytk.

Gimnazjum nr 1 w Brzeszczach

I – III 281 12 14 + sala

gimnastyczna

tak jak SP nr 1

tak jak SP nr 1

Gimnazjum nr 2 w Brzeszczach

I – III 326 13 23 1,68 3529

Ogółem 607 25 38

Standardy obsługi w zakresie warunków nauczania przedstawiono w tabeli poniżej:

Zagęszczenie pom.

do nauki Zmianowość Wygoda nauczania

Miejscowość l. uczniów 1 p.d.n.

oddział 1 p.d.n.

m2 pow. uż. 1 uczeń

m2 p. ter. 1 uczeń

Miasto

Brzeszcze SP + G 26,4 1,1 4,5 18

Wsie

Jawiszowice SP 15,4 0,7 7,9 27

Skidziń SP 13,9 0,9 17,9 83

Przecieszyn SP 14,9 1,0 2,4 103

Zasole SP 12,0 1,0 - -

Średnio w gminie 15,2 0,9 7,8 58

W tabeli ujęci zostali uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów. Dane dotyczą roku szkolnego 2002/2003.

Wnioski: Osiągany standard obsługi w zakresie szkolnictwa podstawowego mieści się w kryteriach Kuratorium Oświaty. Należy podkreślić, że warunki lokalowe i terenowe w placówkach szkolnych są niezadawalające w stosunku do optymalnych. Wyraża się to w ilości m2 powierzchni użytkowej przypadającej na 1 ucznia bądź wielkości działki szkolnej na 1 ucznia. Dotyczy to szkół podstawowych wspólnie użytkujących obiekty z gimnazjum tj. Szkoły nr 1, która osiągnęła wskaźnik 2,8 m2 p.uż./ucznia i 12,5 m2 pow.terenu/ucznia, Szkoły nr 3 – 4,6 m2 p.uż./ucznia i 22 m2 pow.terenu/ucznia (optymalne wielkości – 10 m2 p.uż./ucznia i ok. 30-35 m2 pow.terenu/ucznia) jak również szkoły w Przecieszynie gdzie mieści się przedszkole i Skidziniu (mała powierzchnia użytkowa szkół). 4) Szkolnictwo ponadpodstawowe Na terenie gminy znajdują się dwie szkoły średnie znajduje się jedna szkoła średnia: - Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących Nr 6 w Brzeszczach - Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Agrotechnicznych Nr 7 w Jawiszowicach. Zespół Szkół Nr 6 posiada: 15 pomieszczeń do nauki i salę gimnastyczną, w których uczy się 558 uczniów w 21 oddziałach szkół dziennych oraz 5 oddziałów liczących 128 osób szkoły wieczorowej, działkę o powierzchni 0,44 ha oraz budynek szkoły z 1767 m2 powierzchni użytkowej. Dawny zespół Szkół Nr 7 w Jawiszowicach połączony z ZSZiO Nr 6 w Brzeszczach dysponuje 14 pomieszczeniami do nauki oraz salą gimnastyczną, w których uczy się 390 uczniów w 9 oddziałach dziennych i 5 wieczorowych. Baza lokalna szkół ponadgimnazjalnych gminy zaspokaja obecnie zapotrzebowanie na miejsca w tego typu szkołach w około 75%.

38

2.2.2. Kultura

Tabele poniższe przedstawiają ilość i rodzaj placówek kultury działających w obszarze gminy Brzeszcze.

Placówka Pow. użytkowa w m2

Miasto

Ośrodek Kultury w Brzeszczach, w tym kino i biblioteka

1315

Willa (kółka zainteresowań) 428

Świetlica przy ul. Szymanowskiego 123

Wsie

Świetlica na os. Paderewskiego w Jawiszowicach

34

Dom Ludowy w Skidziniu 827

Dom Ludowy w Wilczkowicach 565

Dom Ludowy w Przecieszynie 466

Dom Ludowy w Borze 377

Ogółem 4512

Na terenie gminy znajduje się ogółem 8 placówek bibliotecznych, w tym 3 w mieście Brzeszcze, a pozostałe we wsiach gminy.

Poniższa tabela przedstawia zestawienie bibliotek

Placówka Ilość woluminów

Ilość czytelników

Ilość m2 pow. użytk.

Miasto

Brzeszcze – Osiedle 19 598 2 174 90

Brzeszcze – Strażnica Willa

22 671 1 205 61

Brzeszcze – Bór 2 785 130 25

Razem miasto 45 054 3 509 176

Wsie

Jawiszowice 9 054 428 42

Przecieszyn 806 134 25

Skidziń 9 054 428 42

Wilczkowice 3 293 110 10

Zasole 6 202 235 50

Razem wsie 28 409 1 335 169

Ogółem 73 463 4 844 345

Na 1000 mieszkańców przypada średnio 3320 woluminów. Na jedną placówkę biblioteczną przypada średnio 2766 2380 mieszkańców. Wnioski: W gminie Brzeszcze kultura jest dziedziną sfery usług publicznych na zadawalającym poziomie.

Do placówek kultury zalicza się także obiekty kultu religijnego, a mianowicie: 1. Kościół parafialny w Brzeszczach 2. Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Bolesnej w Jawiszowicach 3. Kościół parafialny pw. św. Marcina w Jawiszowicach 4. Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Przecieszynie

2.2.3. Sport i wypoczynek Na terenie gminy działają 4 kluby sportowe: - Ludowy Klub Sportowy Przecieszyn

39

- Ludowy Klub Sportowy Skidziń - Ludowy Klub Sportowy Jawiszowice - Klub Sportowy „Górnik” Brzeszcze

KS „Górnik” Brzeszcze posiada zespół obiektów sportowych – stadion, boiska treningowe, korty tenisowe – zajmujący około 7 ha powierzchni. W Przecieszynie znajduje się wiejskie boisko sportowe o powierzchni około 0,54 ha. W Skidziniu boisko sportowe zajmuje powierzchnię około 0,50 ha. W Jawiszowicach znajduje się boisko sportowe na terenie o powierzchni 1,20 ha. Ponadto w Brzeszczach znajduje się hala sportowa i basen pływacki. Mieszkańcy gminy mogą korzystać z ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego Sołenka, który w ostatnim czasie przejął prywatny właściciel i reaktywuje go. Łącznie obiekty sportowe zajmują powierzchnię około 9,24 ha, w tym w mieście 7 ha, a na terenach pozostałych 2,24 ha. Na jednego mieszkańca przypada obecnie 7,6 m2 powierzchni terenów sportowych.

2.2.4. Ochrona zdrowia i opieka społeczna Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „VITA” Sp. z o.o. z siedzibą w Brzeszczach prowadzi na terenie Brzeszczy dwie placówki Ochrony Zdrowia: - Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna Nr 1, która ma 7 poradni specjalistycznych i posiada powierzchnię użytkową 1232 m2 oraz działkę o powierzchni 0,12 ha - Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna Nr 2, która prowadzi 19 poradni specjalistycznych, laboratorium analityczne, pracownię RTG i pracownię USG. Przychodnia posiada powierzchnię użytkową 2365 m2 i działkę o powierzchni 0,53 ha oraz - NZOZ „VITA” Wiejski Ośrodek Zdrowia w Zasolu, który prowadzi 2 poradnie specjalistyczne i posiada 251 m2 powierzchni użytkowej oraz działkę o powierzchni 0,35 ha. W NZOZ „VITA” pracuje ogółem 95 osób, w tym 40 lekarzy. Gmina Brzeszcze w ramach ponadpodstawowej opieki zdrowotnej obsługiwana jest przez placówki służby zdrowia w Oświęcimiu i Pszczynie – w tym w zakresie szpitalnictwa. W obszarze gminy doraźną pomoc lekarską zapewnia placówka pogotowia ratunkowego w Brzeszczach. Na terenie gminy niema placówek opieki społecznej – domów pomocy, jak również domów dziecka. W Brzeszczach funkcjonuje jedynie Noclegownia dla osób bezdomnych. W Brzeszczach funkcjonuje Stowarzyszenie na rzecz dzieci specjalnej troski „Olimp” zrzeszające 54 dzieci niepełnosprawnych. Ośrodek Opieki Społecznej realizuje usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania. Na obszarze gminy zlokalizowane są obecnie 4 apteki, są to placówki prywatne.

2.2.5. Administracja publiczna W Brzeszczach do placówek administracji samorządowej należą trzy obiekty dysponujące łącznie 3862 m2 powierzchni użytkowej oraz zajmujące ok. 0,7 ha. Są:

1) Nowowybudowany budynek Urzędu Gminy (1845 m2 powierzchni użytkowej na działce 0,38 ha). Znajduje się w nim większość Wydziałów Urzędu Gminy 2) Stary budynek Urzędu Gminy przy ul. Kosynierów (817 m2 powierzchni użytkowej, 0,23 ha), znajduje się tam m.in. Wydział Edukacji. 3) Trzeci budynek administracji należący do Urzędu Gminy przy ul. Mickiewicza (powierzchnia użytkowa 1200 m2), w którym mają siedzibę: Straż Miejska, Ośrodek Pomocy Społecznej i punkt terapeutyczno-konsultacyjny.

W terenach wiejskich administrację reprezentują biura sołtysów.

2.2.6. Łączność Na teranie gminy znajdują się 4 placówki Poczty Polskiej

Placówka m2 pow. użytkowej powierzchnia działki

w ha

Brzeszcze (wspólnie z policją) 110 0,17

Jawiszowice os. Paderewskiego

65 wbudowana

40

Jawiszowice 72 0,05

Przecieszyn 36 0,08

Ogółem 283 0,30

2.2.7. Bezpieczeństwo i ochrona ludności

W Brzeszczach znajduje się posterunek policji i placówka Straży Miejskiej. Na terenie gminy nie ma Zawodowej Straży Pożarnej, jest natomiast 6 Ochotniczych Straży Pożarnych

Miejscowość m2 pow. użytk. działka w ha ilość wozów

Miasto

Brzeszcze-Bór 59 0,22 1

Brzeszcze 668 0,06 2

Wsie

Jawiszowice 490 0,29 3

Skidziń 42 1,20 1

Przecieszyn 84 0,85 1

Zasole 434 0,18 1

Ogółem 2 504 2,80 9

2.2.8. Banki

W Brzeszczach znajdują się cztery placówki czterech różnych banków. Są to głównie usługi wbudowane. Zajmują łącznie 665 m2 powierzchni użytkowej.

2.2.9. Usługi komunalne – zieleń cmentarna W gminie istnieją dwa cmentarze: Komunalny Cmentarz w Brzeszczach o powierzchni 2,87 ha i Parafialny Komunalny Cmentarz w Jawiszowicach przy parafii św. Marcina, o powierzchni 1,13 ha. gmina łącznie posiada 4,00 ha powierzchni cmentarzy.

2.3. Rolnictwo i leśnictwo

Gmina Brzeszcze nie jest gminą o charakterze rolniczym, niemniej około 10% zatrudnionych pracuje w rolnictwie, leśnictwie lub rybołówstwie. Powierzchnia gminy wynosi 4560 ha, w tym użytki rolne 2796 ha, co stanowi 61%.

Sposób użytkowania gruntów kształtuje się następująco:

Wyszczególnienie Powierzchnia w ha % pow. ogólnej gminy

użytki rolne 2796

61 w tym: grunty orne 1802

sady 96

użytki zielone 898

lasy i zadrzewienia 683 15

tereny pod wodami 437 10

tereny pozostałe 644 14

Ogółem 4560 100

W użytkowaniu indywidualnym znajduje się 2660 ha, co stanowi 58% powierzchni ogólnej gminy. W użytkowaniu rolniczym znajduje się 2326 ha tj. 83% powierzchni wszystkich gruntów rolnych gminy.

2.4. Przemysł

Gmina Brzeszcze jest gminą o charakterze przemysłowym opartym na wydobyciu węgla kamiennego. Pozostałymi kopalinami są: metan i we wschodniej części gminy kruszywo naturalne – żwir. Większość obszaru gminy położona jest w granicach terenu górniczego i prawie na całym obszarze gminy odczuwalny jest wpływ eksploatacji kopalni. Tereny przemysłowe na terenie gminy zajmują 76 ha ogółem, w tym na terenie miasta Brzeszcze 64 ha. Głównym zakładem przemysłowym jest KWK „Brzeszcze” należąca do Nadwiślańskiej Spółki Węglowej,

41

zatrudniająca 3691 osób. Wielkość produkcji wg planu w roku 2003 wyniesie 2278000 Mg. Obok wyżej wspomnianych zakładów w obszarze gminy zarejestrowanych jest 121 podmiotów gospodarczych trudniących się produkcją, co stanowi ok. 7% ogółu podmiotów. W zakładach przemysłowych gminy w roku 2001 pracowało około 4500 osób.

2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy Analiza zainwestowania gminy wykazała, że ludność gminy Brzeszcze posiada w stanie istniejącym:

1. nieco lepsze warunki pod względem wygody zamieszkania niż przeciętnie w powiecie oświęcimskim oraz województwie małopolskim, o czym świadczą wskaźniki powierzchni użytkowej przypadającej na 1 mieszkańca (20,6 m2 w gminie, 20,1 m2 w powiecie i 18,8 m2 w województwie) lub zagęszczenie mieszkań (3,3 os. w gminie, 3,34 w powiecie i 3,43 w województwie),

2. korzystniejsze warunki w zakresie opieki przedszkolnej – wyższy wskaźnik uczestnictwa dzieci w przedszkolach oraz mniejsze obciążenie miejsc (0,82 dziecko/1 miejsce, 0,91 w powiecie i 1,29 w województwie),

3. podobne warunki nauczania w szkołach podstawowych i gimnazjach jak w powiecie, ale nieco gorsze niż przeciętne w województwie małopolskim (22,2 ucz/1 p.d.n., a 19,1 w województwie, w szkołach podstawowych zmianowość 1,0 w gminie i 0,9 w województwie, a 1,18 w gimnazjach10)

4. lepsze wyposażenie w placówki biblioteczne oraz księgozbiorów niż przeciętnie w powiecie oświęcimskim i województwie małopolskim (2670 M/pl w gminie i powyżej 4000 M/pl w powiecie i województwie)

5. gorsze warunki ochrony zdrowia od średnich w województwie i powiecie oświęcimskim – mniej gęsta sieć przychodni, ośrodków zdrowia i praktyk lekarskich (np. w gminie na 1 placówkę tego typu przypadało 5,5 tys. mieszkańców, 4,2 tys. w powiecie i 3,0 tys. w województwie).

Poziom zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności gminy w zakresie mieszkalnictwa i usług publicznych przedstawiono w poniższej tabeli.

Poziom zaspokojenia potrzeb ludności gminy Brzeszcze – standardy obsługi w zakresie mieszkalnictwa i usług publicznych.

Lp. Wyszczególnienie dziedzin infrastruktury społecznej

Miernik Wielkość miernika w stanie

istniejącym Uwagi

Miasto Wieś

1 2 3 4 5 6

1. MIESZKALNICTWO

1.1. * posiadanie samodzielnego mieszkania

l*.gosp.dom. 100 mieszkań

brak danych brak danych dane dotyczą 2001 r.

1.2.. * wygoda zamieszkania m2 p.uż.mieszk. 1 M

20,8 20,1 w MW 16,6

liczba osób

1 mieszkanie 3,00 3,80 w MW 2,96

2. OŚWIATA I WYCHOWANIE

2.1. * objęcie opieką przedszkolną dzieci w wieku 3-6 lat

% uczestnictwa 73 62

2.2. * warunki nauki w szk.podst./gimanzjalnym – zagęszcz. pomieszczeń do nauki

l. uczniów l. pom. do nauki

26,6/26,2 13,6/

2.3. * zmianowość w szkołach podstaw./ gimnazjach

l. oddziałów l. pom. do nauki

1,0/1,1 0,8/

2.4. * warunki do nauki w szk. ponadpodst. – zagęszcz.pom. do nauki

l. uczniów l. pom. do nauki

30,6 -

2.5. * możliwość opieki pozarodzinnej – domy dziecka, pogot. opiekuńcze

l. miejsc 1000 M

- -

3. KULTURA

3.1. możliwość korzystania z: l. mieszk. 4075 1980

10 Mniej korzystne wskaźniki zanotowano w gminie w roku szkolnym 2002/2003 jednak porównanie wskaźników z 2002 roku jest

niemożliwe z uwagi na brak danych statystycznych i wyników NSP 2002 r.

42

* bibliotek i filii bibl. 1 placówkę

l. woluminów

1 M 3,7 2,9

3.2. * możliwość korzystania z ośrodków kultury, klubów, świetlic

m2 pow. uż. 1000 M

155 188

3.3. * możliwość korzystania z kin l. miejsc 1000 M

- -

3.4. * możliwość korzystania z obiektów sakralnych

liczba M 1 obiekt

12224 3300

4. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA

4.1. * zasięg obsługi przez przychodnie rejonowe

l. M 1 placówkę

6112 9901

4.2. * możliwość hospitalizacji l. łóżek 1000 M

- - w Oświęcimiu i innych ośrodkach

4.3. * możliwość opieki społ. w domach pomocy społ.

l. miejsc 1000 M

- - brak placówek

4.4. * objęcie opieką w żłobkach dzieci w wieku 0-2 lat

l. miejsc 1000 M

- -

4.5. * możliwość nabycia leków l. M 1 aptekę

3056 -

4.6. * nagła pomoc lekarska l. M 1 pogotowie

12224 -

5. SPORT

5.1. * możliwość korzystania z hali i sal sportowych

l M 1 obiekt

12224 - szkolna sala gimnastyczna

5.2. * możliwość korzystania z pływalni l M 1 obiekt

12224 -

5.3. * możliwość korzystania ze stadionów i boisk

l M 1 obiekt

6112 3300

6. REKREACJA, ZIELEŃ URZĄDZONA

6.1. * możliwość korzystania z terenów urządz. zieleni (parki, zieleńce)

m2 pow. terenu 1 M

2,2 -

6.2. * ogródki działkowe m2 pow. terenu 1 M

4,5 -

6.3. * cmentarze m2 pow. terenu 1 M

2,3 1,1

7. ŁĄCZNOŚĆ

7.1.

* warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych m2 pow. uż.

1000 M 9,0 17,5

8. OCHRONA P.POŻAROWA

8.1. * stopień zabezpieczenia ludności liczba M

1 placówkę 6112 2475

9. ADMINISTRACJA

9.1. * warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych

m2 pow. uż. 1000 M

316 10

Bilans terenów gminy wg stanu użytkowania gruntów

Rodzaj zainwest. Miasto Gmina Ogółem

Tereny przemysłowe 64 ha 12 ha 76 ha

Tereny zabudowane niemieszkaniowe

14 ha 9 ha 23 ha

Tereny mieszkaniowe 47 ha 35 ha 82 ha

Tereny rekreacyjne 15 ha 10 ha 25 ha

Ogółem 140 ha 66 ha 206 ha

43

Tereny zainwestowane stanowią 4,3% obszaru gminy. Ogólny bilans struktury użytkowania i zagospodarowania obszaru gminy przedstawia się następująco: - powierzchnia terenów zainwestowanych – 206 ha - powierzchnia użytków rolnych – 2796 ha - powierzchnia lasów i zadrzewień – 683 ha - powierzchnia pozostałych terenów (komunikacja, wody, nieużytki) – 875 ha Ogółem powierzchnia gminy – 4560 ha

Obszar objęty zmianą Studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r., jest obszarem niezainwestowanym, na którym nie znajdują się żadne funkcjonujące obiekty budowlane, w tym również żadne sieci infrastruktury technicznej. Na obszarze tym na południowej jego części istnieją pozostałości dawnych stawów rybnych w postaci grobli częściowo zadrzewionych, a w północnej jego części istnieją pozostałości dawnej cegielni, z oczkiem wodnym w starym wyrobisku. Powierzchnia obszaru jest prawie płaska i stanowi w przeważającej części nieużytki oraz grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb. Grunty stanowią własność prywatną.

Z punktu widzenia istniejącego zagospodarowania i uzbrojenia przedmiotowego terenu, nie zachodzą istotne uwarunkowania dla planowanego sposobu jego zagospodarowania. W sposobie zagospodarowania obszaru objętego zmianą studium należy natomiast uwzględnić uwarunkowania wynikające z elementów zagospodarowania położonych w bezpośrednim lub bliskim sąsiedztwie tego obszaru, takich jak :

- istniejące cieki wodne, w tym Potok Różany po stronie zachodniej i Młynówka wraz z obwałowaniem po stronie wschodniej,

- istniejące w pobliżu drogi, w szczególności ulica Wyzwolenia przebiegająca po stronie południowej,

- istniejące i planowane w pobliżu przedmiotowego obszaru tereny zabudowy mieszkaniowej Wilczkowic i Przecieszyna.

Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r. jest obszarem o zróżnicowanych formach użytkowania powierzchni. Częściowo są to tereny zieleni niskiej nie urządzonej a częściowo jest zadrzewiony, we wschodniej części przepływa Potok Różany. Grunty stanowią nieużytki własności prywatnej.

Obszar objęty trzecią zmianą uchwaloną uchwałą X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r. na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku znajduje się w północno - wschodniej części gminy Brzeszcze. Obecnie jest niezabudowany. Powierzchnię terenu pokrywają głównie nieużytki, częściowo zadrzewione lub zakrzewione. Na terenie znajduje się hałda pokopalniana, w stanie likwidacji. W bezpośrednim sąsiedztwie od strony zachodniej przebiega droga wojewódzka relacji Pszczyna – Oświęcim, od strony wschodniej i północnej przepływa potok Młynówka. Zabudowania znajdują się w kierunku północno – zachodnim. Pozostałe tereny w sąsiedztwie to tereny rolne i nieużytki. W obszarze opracowania nie ma lasów, jak również użytków leśnych. W części południowej obszaru zlokalizowany jest korytarz energetyczny linii 110 kV. Obsługa komunikacyjna terenu odbywa się poprzez wjazd z drogi wojewódzkiej. Obszar objęty zmianą jest płaski. Różnica w wysokościach względnych wynosi kilka metrów. Obszar znajduje się w zasięgu terenu i obszaru górniczego utworzonego w związku z eksploatacją węgla kamiennego.

Obszar objęty czwartą zmianą, znajduje się w północno-wschodniej części gminy Brzeszcze, przy granicy z gminą Oświęcim. Jest to teren niezabudowany, użytkowany głównie rolniczo. Częściowo pokrycie terenu, to nieużytki, częściowo zakrzewione. W bezpośrednim sąsiedztwie od strony wschodniej znajduje się zbiornik wodny pełniący funkcje rekreacyjne. W obszarze opracowania nie występują użytki leśne i lasy. W części południowej przebiega korytarz linii energetycznej wysokiego napięcia. Obsługa komunikacyjna odbywa się przez drogę gruntową od strony południowej. Obszar

44

wznosi się nieznacznie w kierunku północnym.

3. Kierunki rozwoju gminy 3.1. Funkcje społeczno - gospodarcze.

W okresie docelowym rozwój funkcji społeczno-gospodarczych obejmować będzie następujące dziedziny: a) w mieście Brzeszcze

- przemysł i drobna wytwórczość oparte na przemyśle wydobywczym węgla kamiennego oraz wszelkiej działalności produkcyjnej pozostałych podmiotów gospodarczych trudniących się produkcją oraz składy, bazy i budownictwo,

- obsługę ludności w zakresie usług publicznych i komercyjnych - ochrony zdrowia, opieki społecznej, szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego, kultury, sportu i rekreacji - na poziomie lokalnym i ponad lokalnym,

- mieszkalnictwo dla ludności pracującej w gminie i poza jej granicami w tradycyjnych ośrodkach produkcyjno - usługowych np. w Oświęcimiu, Miedźnej i innych

b) w obszarach wiejskich gminy - obsługę mieszkańców na poziomie lokalnym w zakresie usług publicznych i komercyjnych -

ochrony zdrowia, szkolnictwa podstawowego, kultury, sportu i rekreacji, - mieszkalnictwo związane z zaspokojeniem potrzeb demograficznych - rozwojem naturalnym

i migracyjnym, - rolnictwo jako funkcja podstawowa dla części mieszkańców gminy.

Rozwój gospodarczy gminy winien zmierzać do zrównoważonego rozwoju - tworzenia wielofunkcyjnej struktury gospodarczej odpornej na zmiany koniunktury oraz dawać możliwość lepszego wykorzystania własnych wolnych zasobów pracy i tworzenie nowych miejsc pracy zmniejszając w ten sposób bezrobocie. Szans rozwoju gminy należy upatrywać w rozbudowie szeroko pojętej obsługi związanej z zaspakajaniem lokalnych (podstawowych) oraz ponadlokalnych (ponadpodstawowych) potrzeb mieszkańców, w tym:

- placówek oświaty poziomu gimnazjalnego - podniesienie standardów nauczania, zwiększenie ilości pomieszczeń do nauki

- placówek ochrony zdrowia i ochrony społecznej - rozszerzenie usług medycznych, powstanie placówek opieki społecznej np. placówek dziennego pobytu,

- kultury - powstanie nowych brakujących placówek m.in. świetlic środowiskowych, - łączności - zwiększenie ilości placówek pocztowych i ich standardu, - administracji finansowej i usług okołobiznesowych (obsługa finansowa, księgowa, doradztwo biznesowe,

prawne, ubezpieczenie, itp.), - sportu i rekreacji - zwiększenie różnorodności obiektów sportowych, zieleni urządzonej - zieleni

osiedlowej, placów zabaw, itp., - usług komercyjnych - handlu, rzemiosła, gastronomii zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym

i prawami rynku. Rozwój funkcjonalny gminy wymagać będzie tworzenia przestrzennych warunków m.in. poprzez podjęcie działań zmierzających do rozwoju wspomnianych funkcji:

- podjęcia inicjatywy i współpracy z innymi gminami w zakresie przedsięwzięć inwestycyjnych, - opracowanie planu inwestycyjnego krótko- i długoterminowego z priorytetem dla inwestycji

zabezpieczających podstawowe potrzeby, w tym mieszkalnictwa (w tym socjalnego), Zakładając korzystne zmiany gospodarcze oraz odpowiednią politykę lokalną należy przewidzieć następujące rozdysponowanie lokalnych miejsc pracy:

Sektor I - rolnictwo - stan istniejący-1000 osób-10% - docelowo -10% Sektor II - przemysł i budownictwo - stan istniejący - 5200 osób - 50% - docelowo - 40% Sektor III - usługi - stan istniejący - 4200 osób - 40% - docelowo - 50%

3.2. Hierarchia ośrodków usługowych W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze" przyjęto zgodnie z tradycyjnymi powiązaniami gospodarczo - administracyjnymi jak również „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego" następującą hierarchię ośrodków obsługi:

- miasto Brzeszcze - ośrodek usługowo-administracyjny o znaczeniu lokalnym,

45

- wieś Jawiszowice - ośrodek wspomagający, ośrodek miejski w obszarze zabudowy wielorodzinnej, - pozostałe wsie gminy - ośrodki usługowe, zaspakajające potrzeby mieszkańców na poziomie

podstawowym. Nadrzędnym ośrodkiem usługowym dla gminy jest zlokalizowany w Oświęcimiu ośrodek administracyjno-usługowy rangi powiatowej o charakterze ośrodka ponadlokalnego.

3.3. Mieszkalnictwo W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze" określono zasięg potencjalnych terenów mieszkaniowych w ilości 565 - 650 ha. Do ustalenia przyszłych potrzeb mieszkaniowych gminy przyjęto:

- potrzebę poprawy obecnych standardów zaspokojenia potrzeb wyrażającą się obniżeniem zagęszczenia zasobów mieszkaniowych (ilość osób na l mieszkanie, ilość m2 pow. użytkowej na l mieszkańca),

- potrzebę zapewnienia niezbędnych terenów pod zabudowę mieszkaniową dla przewidywanego przyrostu ilości ludności gminy w tym napływającej z poza gminy zgodnie z preferencjami społecznymi (zabudowa jednorodzinna wolnostojąca, zwarta, wielorodzinna).

Do oszacowania potrzeb mieszkaniowych przyjęto ilość mieszkańców przewidywaną w opracowanej dla gminy prognozie rozwoju ludności gminy z uwzględnieniem dodatkowo możliwości wzmożonej migracji tj. 24.600 mieszkańców.

Do ustalenia wielkości programu przyjęto następujące standardy zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych:

Wyszczególnienie Stan istniejący Docelowo

miasto wieś miasto wieś

osób / mieszkanie 3,0 3,8 3,0 - 2,8 3,5-3,3

m2 pow. użyt./os. w tym MW

20,8 20,1 23,0 -25,0 23 i więcej

16,6 16,8 20,0 20,0

wielkość działki w MN

- - 800m2 1200m2

Rezerwa terenu dla infrastruktury technicznej - 20%. Stopień wykorzystania terenu wskazanego do zabudowy w mieście - 30%, terenach wiejskich - 20%. Potrzeby terenowe dla mieszkalnictwa wg przyjętych wskaźników będą wynosić: - miasto Brzeszcze - 280,0 - 308,0 ha w zależności od wielkości standardu, - Jawiszowice -130,0-187,0 ha - pozostałe wsie - 155,0 ha

Szczegółowe dane zamieszczono w poniższym zestawieniu:

Wyszczególnienie

Potrzeby terenowe [ha] Tereny dla

infrastruktury technicznej

Potrzeby ogółem

Tereny wyznaczone

pod zabudowę na poprawę standardów

dla przyrostu ilości M

razem

m. Brzeszcze 17,3-24,3 52,7 70,0-77,0 14,0-15,4 84,0-92,4 280,0-308,0

Jawiszowice 18,2-32,4 14,3 32,5-46,7 6,5 - 9,4 39,0-56,1 130,0-187,0

Przecieszyn 3,6 6,1 9,7 2,0 11,7 59,0

Skidziń 3,2 2,0 5,2 1,0 6,2 31,0

Wilczkowice 1,7 2,2 3,9 0,8 4,7 23.5

Zasole 3,7 3,2 6,9 1,4 8,3 41.5

Ogółem 48,8-69,0 80,5 128,2-149,4 25,7-30,0 153,9-179,4 565,0-650,0

3.4. Standardy obsługi

Poprawę obsługi mieszkańców gminy przedstawiono poprzez wzrost standardów, których prognozę zmian zamieszczono w tabeli „Standardy obsługi ludności miasta i gminy Brzeszcze w zakresie mieszkalnictwa i usług publicznych”, zamieszczoną poniżej:

Lp. Wyszczególnienie dziedzin

infrastruktury społecznej Miernik

Wielkość miernika w okresie docelowym

Uwagi

46

Miasto Wieś

1 2 3 4 5 6

1. MIESZKALNICTWO

1.1. * posiadanie samodzielnego

mieszkania l*.gosp.dom.

100 mieszkań 100-105 100-102

1.2.. * wygoda zamieszkania m2 p.uż.mieszk.

1 M 23,0-25,0 23,0 i więcej

liczba osób

1 mieszkanie 3,00 – 2,8 3,5 – 3,3

2. OŚWIATA I WYCHOWANIE

2.1. * objęcie opieką przedszkolną

dzieci w wieku 3-6 lat % uczestnictwa 70 – 80 60 – 70

2.2. * warunki nauki w

szk.podst./gimanzjalnym – zagęszcz. pomieszczeń do nauki

l. uczniów l.pom. do nauki

24 – 26 do 20

2.3. * zmianowość w szkołach

podstaw./ gimnazjach l. oddziałów

l. pom. do nauki 1,0 1,0

2.4. * warunki do nauki w szk.

ponadpodst. – zagęszcz.pom. do nauki

l. uczniów l. pom. do nauki

24 – 26 -

2.5. * możliwość opieki pozarodzinnej

– domy dziecka, pogot. opiekuńcze

l. miejsc 1000 M

- - ośrodek ponad-lokalny

3. KULTURA

3.1. możliwość korzystania z:

* bibliotek i filii bibl. l. mieszk.

1 placówkę 3000 2000

l. woluminów

1 M 4 – 5 3 – 5

3.2. * możliwość korzystania z ośrodków kultury, klubów,

świetlic

m2 pow. uż. 1000 M

200-250 200

3.3. * możliwość korzystania z kin l. miejsc 1000 M

8 – 10 -

3.4. * możliwość korzystania z

obiektów sakralnych liczba M 1 obiekt

13000-6500 3000-4000

4. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA

4.1. * zasięg obsługi przez przychodnie rejonowe

l. M 1 placówkę

6200 i mniej 4000-6000

4.2. * możliwość hospitalizacji l. łóżek 1000 M

- -

w Oświęcimiu

i innych ośrodkach

4.3. * możliwość opieki społ. w

domach pomocy społ. l. miejsc 1000 M

3 -

np. placówki

dziennego pobytu

4.4. * objęcie opieką w żłobkach

dzieci w wieku 0-2 lat l. miejsc 1000 M

wg potrzeb wg potrzeb

4.5. * możliwość nabycia leków l. M

1 aptekę 4000-6000 4000

4.6. * nagła pomoc lekarska l. M

1 pogotowie 8000-13000 -

5. SPORT

47

5.1. * możliwość korzystania z hali i

sal sportowych l. M

1 obiekt 13000-15000

- wsie – sale

szkolne

5.2. * możliwość korzystania z

pływalni l. M

1 obiekt 13000-15000

-

5.3. * możliwość korzystania ze

stadionów i boisk l. M

1 obiekt 13000-15000

6000-7000

6. REKREACJA, ZIELEŃ URZĄDZONA

6.1. * możliwość korzystania z

terenów urządz. zieleni (parki, zieleńce)

m2 pow. terenu 1 M

15

6.2. * ogródki działkowe m2 pow. terenu

1 M - -

brak potrzeb

6.3. * cmentarze m2 pow. terenu

1 M 2,5 – 4,0 2,0

7. ŁĄCZNOŚĆ

7.1.

* warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych Ilość placówek

1000 M 2,5 2,5

8. OCHRONA P.POŻAROWA

8.1. * stopień zabezpieczenia

ludności liczba M

1 placówkę 6000-7000 2500-3000

9. ADMINISTRACJA

9.1. * warunki obsługi mieszkańców i

aktywności gospodarczych m2 pow. uż.

1000 M 4000 i mniej 50

48

Rozdział 5. ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ. SPIS TREŚCI 1. Kopaliny podstawowe 2. Kopaliny pospolite

1. Eksploatacja złóż kopalin objętych eksploatacją górniczą. Na obszarze gminy Brzeszcze prowadzona jest eksploatacja złoża węgla kamiennego. Wydobywanie węgla kamiennego i metanu jako kopaliny towarzyszącej prowadzone jest przez Kompanię Węglową S.A. w Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze-Silesia” na podstawie koncesji nr 12/2004 udzielonej przez Ministra Środowiska z dnia 23.09.2004r. Metan wydobywany jako kopalina towarzysząca wykorzystywany jest przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną w Brzeszczach do systemu ciepłowniczego oraz przesyłany gazociągiem przemysłowym do Synthos S.A. KWK „Brzeszcze” zatrudnia 3691 pracowników. Wielkość produkcji kopalni w roku 2003 wyniosła 2 278 000 Mg, a w latach następnych utrzymała się tendencja malejąca: - w roku 2004 – 2 221 000 Mg - w roku 2005 – 2 181 000 Mg - w roku 2006 – 2 142 000 Mg Zdolność produkcyjna kopalni, zgodnie z założeniami „Strategii rozwoju i funkcjonowania Kompanii Węglowej S.A. w okresie 2011 do 2015 z perspektywą do 2020 roku”, określona została na poziomie 2883500-2920000 Mg w skali roku.

Wody słone z kopalni odprowadzane są do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych „Brzeszcze” – Qmax=1 155 747 m3.

Węgiel kamienny i metan wydobywa się ze złoża węgla kamiennego „Brzeszcze” w obszarze górniczym „Brzeszcze II” i w terenie górniczym „Brzeszcze IV”.

Eksploatacja złoża węgla kamiennego powoduje negatywne oddziaływanie na środowisko to znaczy zmiany na powierzchni terenu (odkształcenia poziome, obniżenia itp.), zmiany warunków hydrogeologicznych, emisję zanieczyszczeń i hałasu oraz wydobywanie się metanu.

Kopalnia „Brzeszcze” prowadzi działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń i hałasu do atmosfery oraz rekultywację terenów poeksploatacyjnych i ochronę powierzchni ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych.

Ochronę rzek (Wisła, Soła) oraz obiektów i urządzeń zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania eksploatacji kopalni prowadzi się przez wyznaczenie i ustanowienie filarów ochronnych.

Zostały też ustanowione strefy ochronne od szybów kopalni „Brzeszcze” w odniesieniu do poziomu dźwięku ekwiwalentnego – Decyzja nr 62/91 Wojewody Katowickiego znak E-III,8624/mgmBrz/3/30/91 z dnia 06.06.91 r. Znaczną część powierzchni gminy obejmuje obszar Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”. Na tym obszarze określono strefy przydatności terenu do zabudowy. Wyznaczono cztery kategorie przydatności terenu do zabudowy wynikające ze stopnia zagrożenia spowodowanego eksploatacją górniczą (szkody górnicze). W niniejszym „Studium” wyznaczono tereny objęte IV kategorią przydatności terenu do zabudowy (najbardziej niebezpieczne) oraz określono wielkość obszaru wpływów eksploatacji kopalni na powierzchnię terenu.

Rekultywację terenów poeksploatacyjnych (obniżenie, niecki bezodpływowe) wykonuje się przez zasypywanie obniżeń terenu skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego – roczne wydobycie 450 tys. m3) i następnie zalesianie. Zwałowiska pokopalniane rekultywuje się przez zalesianie.

Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r.. znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV” i obszaru górniczego „Brzeszcze II”, wyznaczonych przez Ministra Środowiska Koncesją nr 12/2004 z dnia 23 września 2004r.

Złoże węgla kamiennego zalegające pod udokumentowanym złożem kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" usytuowane jest w obrębie południowej części bloku eksploatacyjnego nr 8. W tym rejonie do

49

wyeksploatowania pozostał tylko pokład 405/1 . Wszystkie inne przemysłowe pokłady zostały tu już wyeksploatowane. Przewiduje się prowadzenie w pokładzie 405/1 ściany 803, usytuowanej głównie pod północną częścią złoża „Przecieszyn II”. Kolejna ściana numer 809 w pokł. 405/1 zlokalizowana będzie na północ od ściany numer 803 i obejmie swymi wpływami niewielki fragment północnej części złoża „Przecieszyn II”. W planach eksploatacyjnych odnośnie pokładu 405/1 mogą zaistnieć znaczące zmiany po bliższym rozpoznaniu pokładu robotami badawczymi. Jak dotychczas, stwierdzono bardzo dużą zmienność miąższości i litologicznego wykształcenia pokładu 405/1. Ostateczny sposób eksploatacji pokładu 405/1 w tej części złoża będzie ustalony w przyszłości po wykonaniu robót badawczych.

Projektowana eksploatacja pokładu 405/1 nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”, jak również nie spowoduje zakłóceń w jego eksploatacji. Nie przewiduje się również wpływu tej eksploatacji na położone w głębi złoże węgla kamiennego.

Udokumentowane złoże kruszywa naturalnego „Przecieszyn II” leży w granicach wpływu eksploatacji węgla kamiennego na powierzchnię terenu, przy czym północna cześć tego złoża zaliczona jest do IV kategorii przydatności terenu do zabudowy, natomiast południowa część tego złoża zaliczona jest do II i III kategorii przydatności terenu do zabudowy.

Izolinie wyznaczające poszczególne kategorie przydatności terenu do zabudowy określone są na Planszy nr 3 – „Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 – ujednolicona forma rysunku.

Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV”. Prognozuje się iż w czasie aktualnie projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał trzecią kategorię przydatności do zabudowy z prognozowaną wartością obniżenia terenu do -1,79m. Prognozowane obniżenie może spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego Przecieszyn III.

W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie uchwały XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występują ustanowione tereny i obszary górnicze. Przedmiotowy teren znajduje się w północno – wschodniej części obszaru górniczego „Brzeszcze II” i terenu górniczego „Brzeszcze IV” utworzonego dla eksploatacji złóż węgla kamiennego. Obszar objęty zmianą znajduje się w strefie wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię. Obszary zaliczone są do IV kategorii przydatności do zabudowy ze względu na szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego. Nie przewiduje się jednak wpływu eksploatacji głębinowej na złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” oraz na możliwości wydobycia. Jak również eksploatacja złoża nie będzie miała znaczenia na wydobycie węgla kamiennego.

Na obszarze objętym czwartą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21 czerwca 2011r występują ustanowione tereny i obszary górnicze. Obszar ten znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV” i obszaru górniczego „Brzeszcze II". Prognozuje się iż w czasie aktualnie projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał od drugiej do trzeciej kategorii przydatności do zabudowy z prognozowaną maksymalną wartością obniżenia terenu do -5,18m. Prognozowane obniżenie może spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko 2".

2. Eksploatacja złóż kopalin objętych prawem własności nieruchomości gruntowej. Na obszarze gminy eksploatuje się złoża kruszywa naturalnego (żwiru). Eksploatacja kruszyw naturalnych prowadzona jest na terenach położonych wzdłuż rzeki Soły. Wydobycie odbywa się:

1) Na terenie i obszarze górniczym „Skidziń” ustanowionym decyzją Wojewody Małopolskiego znak OS.VI.7514/14/99/00/01/13/KŻ z dnia 08.05.2001 r. ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice – Skidziń – Pole A”. Po zakończeniu eksploatacji przewiduje się realizację zbiornika wodnego o charakterze rekreacyjnym w wyrobisku złoża „Wilczkowice – Skidziń – Pole A” z zachowaniem filara ochronnego do słupów linii wysokiego napięcia 110 kV przebiegającej przez teren złoża.

50

2) Na terenie i obszarze górniczym „Wilczkowice – Pole B” ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice – Pole B”. Obszar i teren górniczy „Wilczkowice – Pole B” ustanowione zostały decyzją Wojewody Katowickiego z dnia 03.07.98 r. znak OŚ.V.4-8510/12/98.

2) Na terenie i obszarze górniczym „Żwirowni Przecieszyn” Teren górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ.VI.BK.715/32/01/02 z dnia 01.03.2002 r. Obszar Górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ-V-8510/10/98 z dnia 28.08.1998 r. Planuje się też objąć eksploatacją teren po wschodniej stronie obszaru górniczego (Pole III). Po zakończeniu obecnej eksploatacji złoża przewiduje się wypełnienie wyrobiska skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego) pozyskaną z Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” i następnie zalesienie terenu. W południowo-zachodniej części gminy, w dolinie Wisły, występuje złoże kruszywa naturalnego „Jawiszowice” określone na planszy nr 3.

3) Na obszarze objętym pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" zgodnie z zawiadomieniem Wojewody Małopolskiego z dnia 05.10.2005r. (znak: ŚR.V.Bak.7414-24-05) o przyjęciu bez zastrzeżeń Dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" w kat.C1. Granice udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" jest równocześnie obszarem górniczym "Przecieszyn II" zgodnie z decyzją Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 18.07.2007 znak SW.V.BK.7515/4-10/07 W złożu „Przecieszyn II” serię złożową stanowią czwartorzędowe utwory żwirowo-piaskowe powstałe wskutek działalności erozyjno-akumulacyjnej rzeki Soły i jej dopływów. Kopalinę w złożu stanowi kruszywo naturalne żwirowo-piaskowe z domieszką otoczaków. Złoże zbudowane jest z jednego pokładu o miąższości serii złożowej wynoszącej od 8,0m do 9,6 m. Seria złożowa przykryta jest nadkładem o grubości od 1,1 do 3,3 m który stanowią gleba, glina piaszczysta i pylasta, piasek zagliniony i pyły piaszczyste. Podłoże serii złożowej stanowią trzeciorzędowe utwory ilaste i ilasto-piaszczyste.

4) Na obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie z „Dokumentacją geologiczną złoża kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III” w kat C1 z 2009 r przyjętą bez zastrzeżeń przez Marszałka Województwa Małopolskiego pismem z dnia 15 czerwca 2009r.

5) Na obszarze trzeciej zmiany Studium występuje złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” o powierzchni 0,333, km2. Stanowią pozostałość po zlodowaceniu północnopolskim i są to żwiry średnioziarniste zapiaszczone. Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest do klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez specjalnych uwarunkowań. Ograniczenia w eksploatacji złoża wynikają z sąsiedztwa infrastruktury, tj. drogi wojewódzkiej Pszczyna – Oświęcim, linii energetycznej WN oraz sztucznego potoku Młynówka, a także z granic własności nieruchomości należącej do Przedsiębiorcy górniczego. Obecnie teren przykryty jest hałdą pokopalnianą /zbudowana z łupka palonego/ o miąższości od 0,3 m do 4,5 m. Hałda jest w trakcie likwidacji. Zagadnienia związane z eksploatacją górniczą, tj. wydobyciem węgla kamiennego oraz eksploatacją kruszywa naturalnego, a także przeznaczeniem terenów po rekultywacji przedstawione zostały na planszach: - Plansza Nr 1 – Polityka przestrzenna (dział określony w legendzie – eksploatacja górnicza), - Plansza Nr 3 – Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 (dział

określony w legendzie – uwarunkowania związane z eksploatacją górniczą).

6). Na obszarze objętym czwartą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21 czerwca 2011r występuje złoże kruszywa naturalnego „Rajsko 2", objętego zgodnie z Dodatkiem nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 i C2, który został przyjęty przez Marszałka Województwa Małopolskiego SW.V.BK.7514-6/09 z dnia 06.4.2009r. Zasoby geologiczne bilansowe złoża w kat. C1+C2 wynoszą 3892 tys. Mg

51

Rozdział 6. ŚRODOWISKO KULTUROWE GMINY BRZESZCZE. SPIS TREŚCI 1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych 2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze 3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Brzeszcze

1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych Środowisko kulturowe gminy Brzeszcze tworzą występujące na tym terenie obiekty zabytkowe, zachowane formy budownictwa zagrodowego, przykopalniane osiedla robotnicze, kapliczki, krzyże przydrożne, pomniki, cmentarze i inne elementy małej architektury. Zasoby kulturowe gminy, jak wszystkie inne zasoby dziedzictwa narodowego, podlegają ochronie zgodnie z ustawą o ochronie dóbr kultury. Forma ochrony jest zróżnicowana i zależy od historycznej wartości zasobów oraz ich stanu zachowania. Najcenniejsze obiekty zabytkowe wpisane są (pod sygnaturą „A”) do rejestru zabytków PSOZ. Z formalno-prawnego punktu widzenia dopiero z chwilą wpisania do rejestru zabytków zespół lub obiekt zabytkowy rzeczywiście poddany zostaje ochronie prawnej.

1.1. Do Rejestru Zabytków Nieruchomych PSOZ Województwa Małopolskiego zostały wpisane następujące obiekty w gminie Brzeszcze:

- Kościół pw. św. Marcina w Jawiszowicach wraz z otoczeniem i starodrzewem – A-1602/25, - Łaźnia i latarnia obozowa przy ulicy Dworcowej w Jawiszowicach – A-1629/95, - Kościół parafialny p.w. św. Urbana – 1876 r., mur. /A - 71M/ - kamienna kapliczka przydrożna z figurą św. Jana Nepomucena z 1779 r. w miejscowości Skidzin

/B103M/ - krzyż kamienny przydrożny z figurą św. Anny Samotrzeć na skrzyżowaniu ulic Nazieleńce i Św. Anny,

/B-289/M/

1.2. Do obiektów zabytkowych objętych ewidencją PSOZ Województwa Małopolskiego należą:

w Brzeszczach:

- Dom ul. Kościelna 1 – koniec XIX w., mur. - Dom ul. Kosynierów 1 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Kosynierów 4 – początek XIX w., mur. - Dawny Urząd Miejski ul. kosynierów 8 – początek XIX w., mur. - Dom ul. Piastowska 19 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Piastowska 22 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Piastowska 24 – koniec XIX w., mur. - Dom ul. Piastowska 29 – początek XX w., mur. - Dom ul. Piastowska 31 – koniec XIX w., drew. - Dom ul. Reja 2 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Reja 65 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Reja 6 – koniec XIX w., mur. - Dom ul. Reymonta 3 – połowa XIX w., drew. - Dom ul. Sikorskiego 1 – połowa XIX w. - Dom ul. Św. Wojciecha – początek XIX w., drew.

w Jawiszowicach:

- Kaplica I przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur. - Kaplica II przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur. - Kaplica III przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur. - Kaplica IV przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur.

52

- Kapliczka pw. św. Trójcy – połowa XIX w., mur. - Kapliczka – XIX w., mur. - Karczma (zburzona) – połowa XIX w., mur.

w Skidziniu:

- Dwór – połowa XVIII w., mur. - Kuźnia dworska – połowa XVIII w., mur. - Gorzelnia dworska – połowa XVIII w., mur. - Chlewnia dworska – połowa XVIII w., mur. - Park

w Przecieszynie:

- Dom nr 7 – koniec XIX w., drew.

1.3. Do obiektów zabytkowych nie objętych ewidencją PSOZ należą: - Zespół budynków mieszkalnych (osiedle robotnicze z 1918 r.) tzw. „Stara Kolonia” w Brzeszczach, - Zespół budynków mieszkalnych (osiedle robotnicze z 1918 r.) tzw. „Nowa Kolonia” w Brzeszczach, - Zespół budynków mieszkalnych (osiedle urzędników górniczych) tzw. „Kolonia Urzędnicza” przy

ul. Kościuszki w Brzeszczach.

1.4. Inne elementy środowiska kulturowego to: 1) dwa cmentarze: komunalny w Brzeszczach i parafialny w Jawiszowicach, 2) pomniki pamięci narodowej w Brzeszczach – 3 pomniki, w Jawiszowicach – 1 pomnik, w Zasolu – 1

pomnik, 3) kapliczki i krzyże przydrożne, w tym najcenniejsze to:

a) w Brzeszczach: - krzyż kamienny przydrożny przy ul. Piastowskiej 4, - krzyż kamienny przydrożny z figurą św. Anny Samotrzeć na skrzyżowaniu ulic Nazieleńce i Św. Anny, - krzyż przydrożny kamienny z figurami na skrzyżowaniu ul. Ofiar Oświęcimia i Przecieszyńskiej, - figura Chrystusa przy ul. Ofiar Oświęcimia 87, - krzyż kamienny przydrożny z figurami Chrystusa, Matki Boskiej i Świętych na skrzyżowaniu ulic

Kościuszki i Leśnej, - kapliczka przy ul. Bór 25, - kapliczka skrzynkowa na skrzyżowaniu ulic: Piastowskiej, Lipowej i Sobieskiego, - krzyż kamienny przydrożny przy ul. Nazieleńce vis à vis posesji nr 26. b) w Jawiszowicach: - kapliczka murowana przy ul. Olszyny 58, - kapliczka murowana przy kościele pw. św. Marcina, - kapliczka murowana na skrzyżowaniu ul. Olszyny i św. Marcina (obok cmentarza), - kapliczka murowana przy ul. Jaznik w sąsiedztwie posesji nr 28, - kapliczka murowana przy ul. Pocztowej 24, - kapliczka skrzynkowa przy ul. Mostowej 1, - kapliczka murowana przy ul. Bielskiej w sąsiedztwie posesji nr 5. c) wykreślono d) w Zasolu: - krzyż przydrożny kamienny z figurami Chrystusa i Matki Boskiej przy ul. Jasnej na prywatnej posesji p.

Wójcik, - kapliczka przydrożna murowana przy ul. Kostka Jagiełły w sąsiedztwie OSP. e) w Wilczkowicach: - krzyż kamienny przydrożny na skrzyżowaniu ul. Oświęcimskiej oraz polnej drogi dojazdu do rzeki Soły

naprzeciw posesji nr 55, - kapliczka przydrożna słupowa murowana przy ul. Starowiejskiej 21.

2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze 2.1. Miejsca pamięci narodowej i cmentarze

53

Cmentarze oraz miejsca pamięci narodowej utrzymane w odpowiednim stanie. Cmentarze posiadają warunki przestrzenne wpisujące je w krajobraz kulturowy gminy.

2.2. Obiekty architektury sakralnej i krzyże przydrożne Stan zachowania i utrzymania obiektów sakralnych jest dobry. Zagrożeniem dla właściwej ich ekspozycji może być postępujące zainwestowanie, w szczególności jego skala oraz niejednokrotnie agresywny obcy kulturowo charakter nowej architektury.

Aby zapobiec zdominowaniu przez otoczenie obiektów sakralnych , konieczne jest wprowadzenie na etapie przygotowania planów miejscowych odpowiednich stref ograniczonego użytkowania wokół obiektów zabytkowych i wartościowych.

Stan zachowania kapliczek i krzyży przydrożnych jest dobry, jednak istnieje potrzeba stałej opieki w zakresie konserwacji i remontów.

2.3. Budownictwo rezydencjonalne

Jedyny zachowany na terenie gminy przykład tego typu budownictwa stanowi położony we wsi Skidziń murowany dwór z połowy XVIII w. wraz z zabudowaniami (częściowo już zburzonymi).

Stan zachowania obiektu i zespołu jest zły. Obiekt i zespół wymaga rehabilitacji w celu przywrócenia należytej funkcji i miejsca w krajobrazie kulturowym wsi Skidziń oraz stanu technicznego obiektów.

Zagrożeniem dla właściwej ekspozycji i funkcjonowania zespołu jest postępujące zainwestowanie w bezpośrednim otoczeniu o agresywnym obcym kulturowo charakterze nowej architektury. Aby zapobiec zdominowaniu przez otoczenie, konieczne jest wprowadzenie na etapie przygotowania planów miejscowych odpowiednich stref ograniczonego użytkowania wokół obiektu.

2.4. Architektura i budownictwo mieszkaniowe oraz budynki usługowe

a) Na terenie gminy widoczny jest brak ciągłości kulturowej w zakresie architektury i budownictwa realizowanego w okresie powojennym. Tradycyjne obiekty budowlane to głównie budynki mieszkaniowe i gospodarcze drewniane lub murowane, najczęściej podupadające lub w złym stanie technicznym, wypierane stopniowo przez nowe budynki murowane, obce w formie, skali i sposobie kształtowania detalu architektonicznego. Istniejące jeszcze budownictwo tradycyjne zwykle nie jest modernizowane do potrzeb i standardów współczesnych, lecz wymieniane na nowe.

b) Przykłady tradycyjnego dla tego regionu budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego stanowią zbudowane przy kopalni „Brzeszcze” osady robotnicze tzw. „stara Kolonia”, „Nowa Kolonia” i „Kolonia Urzędnicza”. Stan zachowania tych zespołów jest zły i wymaga rehabilitacji w zakresie dostosowania budynków do standardów i wymogów współczesnych przy zachowaniu formy i struktury przestrzennej budynków oraz w zakresie funkcjonowania i ukształtowania ich bezpośredniego otoczenia.

c) Przykłady tradycyjnych budynków usługowych na terenie gminy to: - budynek dawnego Urzędu Miasta przy ul. Kosynierów 8 w Brzeszczach, murowany z początku XX w. Stan zachowania dobry. - budynek karczmy w Jawiszowicach murowany z 1854 roku, obecnie zniszczony.

2.5. Krajobraz kulturowy gminy Brzeszcze w znacznym stopniu uwarunkowany jest przemysłową funkcją obszaru. Głównymi dominantami przestrzennymi na terenie gminy są szyby kopalni. Stanowią one dominanty negatywne i konkurują z tradycyjnymi dla miasteczek i wsi dominantami przestrzennymi wież i sygnaturek kościelnych.

Na obszarze gminy w terenach zainwestowanych, w związku z prowadzoną działalnością przemysłową i produkcyjną występuje szereg terenów zdewastowanych wymagających przekształceń i rehabilitacji. Są to tereny kopalni między ul. Kolejową i Przemysłową oraz wzdłuż ul. Daszyńskiego w Brzeszczach, teren dawnego POM w Jawiszowicach oraz teren dawnej Spółdzielni Produkcyjnej w Jawiszowicach Podlesiu.

54

W związku z wieloletnią działalnością kopalni węgla kamiennego występują zmiany pierwotnego krajobrazu otoczenia miast i wsi. Powstające zapadliska oraz hałdy karbońskiej skały płonnej zmieniają ukształtowanie terenu oraz jego przyrodnicze walory. Zjawiska te wymagają stałej sukcesywnej rekultywacji, która prowadzona jest w kierunku zalesiania oraz tworzenia terenów łąkowych. Eksploatacja powierzchniowa kruszyw naturalnych (żwirów) wzdłuż doliny Soły wymaga rekultywacji wyrobisk w kierunku tworzenia zbiorników wodnych dla celów rekreacji i hodowli ryb (działalności gospodarczej, której tradycja sięga na terenie gminy Brzeszcze przełomu XV i XVI wieku).

3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Brzeszcze

3.1. Zasoby kulturowe gminy Brzeszcze W niniejszym Studium zasoby kulturowe gminy Brzeszcze podlegające ochronie, w tym obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz proponowane do wpisu do rejestru, zostały wyznaczone na planszy Nr 1 – Polityka Przestrzenna, a także na Planszy Nr 3 – Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 oraz wyszczególnione w legendzie.

3.2. Obiekty i zespoły proponowane do wpisania do rejestru zabytków Proponuje się do wpisania do rejestru zabytków nieruchomych następujące obiekty i zespoły:

miasto Brzeszcze:

1) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Stara Kolonia”, 2) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Nowa Kolonia”, 3) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Kolonia Urzędnicza”, 4) wykreślono 5) budynek dawnego Urzędu Miejskiego przy ul. Kosynierów 8, murowany, początek XX w.

wieś Skidziń:

1) zespół dworski murowany – połowa XVIII w., obejmujący dwór, gorzelnię, kuźnię i chlewnię.

Ponadto proponuje się objęcie ochrona prawną kapliczki i krzyże przydrożne.

3.3. Działania planistyczne Działania planistyczne mogą być instrumentem ochrony zasobów kulturowych danego obszaru, jednak skuteczność ich ochrony zależy przede wszystkim od stanu i stopnia, w jakim te zasoby poddane są ochronie prawnej na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury. Poszerzenie listy obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obejmowanie ochroną obiektów wraz z możliwie najszerszym układem przestrzenno-krajobrazowym jest zatem niezbędnym wsparciem działań planistycznych. Na obszarze objętym zmianą studium, przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007r. nie występują żadne obiekty zabytkowe, jak również żadne inne obiekty środowiska kulturowego, w tym również stanowiska archeologiczne objęte ochroną konserwatorską. Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr z 28 kwietnia 2011 r nie występują żadne obiekty zabytkowe, jak również żadne inne obiekty środowiska kulturowego, w tym również stanowiska archeologiczne objęte ochroną konserwatorską. W obszarze objętym zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku nie występują elementy dziedzictwa kulturowego oraz dobra kultury współczesnej.

W obszarze objętym czwartą zmianą studium nie występują elementy dziedzictwa kulturowego oraz dobra kultury współczesnej.

55

Rozdział 7. ŚRODOWISKO – ZASOBY, UWARUNKOWANIA, KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA I OCHRONY.

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Środowisko gminy

2.1. Położenie 2.2. Budowa geologiczna 2.3. Zasoby surowców pospolitych 2.4. Rzeźba terenu 2.5. Wody powierzchniowe 2.6. Wody podziemne

2.6.1. Wody kopalniane 2.7. Gleby 2.8. Klimat lokalny 2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce

2.9.1. Lasy 2.10. Krajobraz, walory turystyczne 2.11. Obszary prawnie chronione – Natura 2000

3. Stan i użytkowanie środowiska 3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza 3.2. Zanieczyszczenie powietrza 3.3. Klimat akustyczny 3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi 3.5. Kopalni „Brzeszcze” i jej oddziaływanie na środowisko

3.5.1. Podejmowane działania ochronne 3.5.2. Odpady kopalniane – wykorzystanie i wpływ na środowisko

4. Zagrożenia dla środowiska 4.1. Źródła zagrożeń

4.1.1. Działalność górnicza 4.1.2. Wpływ na środowisko projektowanej eksploatacji górniczej 4.1.3. Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego 4.1.4. Inne rodzaje pozarolniczej działalności gospodarczej 4.1.5. Tereny zalewowe (zagrożenie powodziowe i podtopienia) 4.1.6. Komunikacja drogowa i kolejowa 4.1.7. Gospodarka rolna

5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy 6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu 7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania 8. Podstawy polityki gminy w zakresie ochrony i kształtowania środowiska

8.1. Obszary funkcjonalne – grupowanie 8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska 8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska 8.3.1. Przestrzeń osadnictwa – mieszkalnictwo, usługi, aktywacja gospodarcza i przemysł (I, II)

8.3.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna (III) 8.3.3. Przestrzeń przyrodnicza zieleni, lasów i wód otwartych

1. Wprowadzenie Opracowanie niniejszego rozdziału wykonane zostało dla potrzeb „Studium uwarunkowań rozwoju przestrzennego Gminy Brzeszcze”. Zasięgiem opracowania objęto teren gminy Brzeszcze w jej granicach administracyjnych, uwzględniając powiązania środowiskowe z obszarami zewnętrznymi.

56

Dla wykonania opracowania oparto się na materiałach publikowanych, opracowaniach specjalistycznych i wizjach terenowych. Opracowania, z których informacje zostały wykorzystane, cytowane są w przypisach.

2. Środowisko gminy 2.1. Położenie

Gmina Brzeszcze leży w powiecie oświęcimskim województwa małopolskiego i graniczy z gminami: - Oświęcim od północy, - Oświęcim i Kęty od wschodu, - Kęty i Wilamowice od południa, - Miedźna od zachodu.

Geograficznie gmina znajduje się w obrębie jednostki fizyczno-geograficznej: Podprowincji Północnego Podkarpacia - Kotliny Oświęcimskiej. Obszar gminy (pod względem fizyczno-geograficznym) łączy dwie jednostki niższej rangi, Dolinę Górnej Wisły i Pogórze Wilamowickie.

2.2. Budowa geologiczna Głębokie podłoże obszaru gminy stanowi kilkusetmetrowej miąższości seria piaskowców, łupków i węgli wieku górno karbońskiego (karbon produktywny), złożony z serii:

- westwal C – warstwy łaziskie, występują w północnej części złoża i charakteryzują się zdecydowaną przewagą piaskowców, nikłym udziałem iłowców i niską węglonośnością;

- westwal B – warstwy orzeskie, występują na całym obszarze. W części południowej stanowią najmłodsze ogniwo stratygraficzne i występują bezpośrednio pod utworami trzeciorzędu. Miąższość ich rośnie ze wschodu na zachód - w centralnej części obszaru górniczego mają średnio 500 m. Warstwy orzeskie wykształcone są w postaci naprzemianległych warstw iłowców i mułowców z przewarstwieniami piaskowców i licznymi pokładami węgla; udokumentowano 24 pokłady węgla w obrębie byłego OG „Brzeszcze I”. W rejonie szybu Andrzej IX udokumentowano 11 pokładów;

- westwal A – warstwy rudzkie, reprezentowane są przez 120 metrowej grubości kompleks iłowcowo-piaskowcowy W warstwach rudzkich udokumentowano 6 pokładów węgla;

- namur B i C – warstwy siodłowe, zredukowane są do jednego pokładu o bardzo dużej zmienności zalegania oraz zalegającego nad nim kompleksu piaskowcowego. Łączna miąższość warstw dochodzi do około 20 m;

- namur A – warstwy porębskie wykształcone w postaci iłowców i mułowców z warstwami drobnoziarnistych piaskowców. Występują w nich nieliczne cienkie pokłady węgla.

Powierzchnię stropu karbonu tworzą warstwy łaziskie a w południowej części obszaru kopalni warstwy orzeskie.

Trzeciorzęd reprezentowany jest przez utwory miocenu, przynależne do dolnego tortonu. Jest on wykształcony jest w postaci iłów i iłołupków. Wśród utworów ilastych podrzędnie występują piaski w postaci soczewek o ograniczonym zasięgu. Są to piaski drobne do gruboziarnistych, a nawet żwirowate, zawierające często wodę pod ciśnieniem.

Miąższość miocenu jest ściśle uzależniona od ukształtowania powierzchni formacji karbońskiej. W rejonie szybu A.VI pokrywy trzeciorzędowej brak, natomiast w szybach głównych miąższość miocenu wynosi 16 – 18 m. Na pozostałym obszarze miocen występuje dość regularnie a miąższość jego utworów wynosi od 188 w północnej części obszaru do 252 m w części południowej.

Czwartorzęd przykrywa cały omawiany rejon płaszczem osadów o zmiennej miąższości, od 6,5 m w otworze w pobliżu Soły do 39 m w pobliżu Wisły i 15 m w środku obszaru. Formacja ta wykształcona jest w postaci holoceńskich glin i piasków oraz plejstoceńskich żwirów różnoziarnistych. Żwiry plejstoceńskie występują na całym obszarze złoża, zalegając na serii mioceńskiej. Wyjątkiem jest obszar w rejonie szybów Andrzej I, II, V, VI, gdzie czwartorzęd miejscami zalega bezpośrednio na karbonie.

Wycięte w utworach mioceńskich szerokie kopalne rynny dolin Wisły i Soły wysłane są czwartorzędowymi utworami wodno-lodowcowymi oraz rzecznymi, które w obrębie wyższej terasy występują bezpośrednio na

57

powierzchni terenu. Na terasie niskiej przykrywa je warstwa mad holoceńskich - glin pylastych lub piaszczystych oraz w starorzeczach - torfów i namułów organicznych.

Tektonika złoża Kopalni Brzeszcze jest w zasadzie prosta i w swej podstawowej części rozpoznana robotami górniczymi. Zuskokowanie złoża intensyfikuje się w kierunku północnym.

Złoże usytuowane jest na południowym skrzydle Niecki Głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Warstwy karbonu zapadają monoklinalnie z południa na północ. Rozciągłość pokładów jest ogólnie równoleżnikowa z niewielkimi odchyleniami w sąsiedztwie uskoków.

Na obszarze górniczym stwierdzono występowanie 9 głównych uskoków z których 6 ma przebieg zbliżony do południkowego a 3 do równoleżnikowego.

Aktualnie wydobycie prowadzi się w obszarze górniczym „Brzeszcze II”, o powierzchni 26,90 km2 który nie obejmuje całego obszaru gminy. Osiadanie terenu związane z robotami górniczymi może osiągnąć do 5 m. Koncesja zezwala na eksploatację węgla oraz metanu jako kopaliny towarzyszącej. Przedmiotem eksploatacji są pokłady warstw orzeskich i rudzkich.

Bardzo wysoka metanowość kopalni jest pochodną zasobów metanu w pokładach węgla i wkładek węglowych złoża „Brzeszcze”. Zasoby metanu, będącego kopaliną towarzyszącą, w ilości oszacowano w r. 1997 ogółem na 3049,6 mln.m3 w kategoriach B i C, a także 688,8 mln.m3 zasobów szacunkowych. Tak więc złoże zawiera prawie 3,3 mld. m3 metanu desorbowalnego. Jest to wielkość która może wydzielić się w procesie eksploatacji węgla.

Część metanu ujmowana jest systemami odmetanowania (30 - 35%) i gospodarczo wykorzystywana, reszta jest wydalana do atmosfery.

Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29 marca.2007 r. leży w granicach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Głębokie podłoże stanowią tu utwory karbonu produktywnego takie jak piaskowce , łupki i węgle kamienne warstw łękowych, siodłowych i brzeżnych. Utwory te przykryte są warstwami trzeciorzędowymi – mioceńskimi. Warstwy te reprezentowane są przez kompleks kilkudziesięciometrowej miąższości. Osady te reprezentowane są głównie przez żwiry, piaski i żwiry rzeczne oraz piaszczysto-żwirowe osady fluwioglacjalne, przykryte cienką warstwą holoceńskich utworów gliniastych, gliniasto – piaszczystych i piaszczysto-pylastych.

Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011 r głębokie podłoże stanowią również utwory karbonu produktywnego takie jak piaskowce, łupki i węgle kamienne warstw łękowych, siodłowych i brzeżnych. Utwory te przykryte są warstwami trzeciorzędowymi – iłami mioceńskimi. Warstwy czwartorzędowe reprezentowane są przez kompleks kilkudziesięciometrowej miąższości litologicznie wykształcone jako żwiry, piaski i żwiry rzeczne oraz piaszczysto-żwirowe osady fluwioglacjalne, przykryte cienką warstwą holoceńskich utworów gliniastych, gliniasto – piaszczystych i piaszczysto-pylastych.

Geologicznie obszar objęty trzecią zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku położony jest w południowej części niecki głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Pod względem tektonicznym przedmiotowy obszar leży w obrębie zapadliska przedkarpackiego stanowiącego rów przedgórski orogenu karpackiego, rozciągającego się pomiędzy Karpatami i wyżynami środkowej Polski. Charakteryzuje się rzeźbą niskich pogórzy i nizin. Osadzały się tu osady molasowe różnych pięter miocenu. Na utworu miocenu nasuwał się górotwór karpacki. Najmłodsze osady pochodzą z akumulacji rzecznej /holocen/ i są to głównie muły, gliny i drobne piaski, a także nasypy antropogeniczne.

2.3. Zasoby surowców pospolitych

Gmina należy do dość zasobnych w surowce mineralne. Spośród nich – największe znaczenie mają złoża kruszywa naturalnego występujące w dolinie Soły – w podłożu niskiej terasy:

Wydobycie prowadzone jest metodą basenową. W jego wyniku powstają akweny obejmujące po całkowitym wyeksploatowaniu cały obszar złoża, niekiedy podzielony na części filarami ochronnymi dróg, linii elektroenergetycznych, cieków wodnych itp. Znaczna na ogół głębokość akwenów (do 10 m) predestynuje je

58

głównie do gospodarki rybackiej, w mniejszym stopniu, z powodu ukształtowania brzegów i dna, do sportów wodnych i rekreacji11.

W celu eksploatacji żwirów utworzono obszary i tereny górnicze:

- „Przecieszyn”, koncesja nr OS-5-4-8510/10/98 z 28.08.1998 wydana przez Woj. Katowickiego

- „Wilczkowice–Skidziń pole B”, decyzją Wojewody Katowickiego z 03.07.1998 r. OS VI.7514/14/99/00/01/13 KZ,

- „Wilczkowice–Skidziń pole A” decyzją Wojewody Małopolskiego z 28.08.1998 08.05.2001 r. nr OS V.7514/14/99/00/01/13 KZ.

Na obszarze objętym zmianą pierwszą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. występuje obszar i teren górniczy „Przecieszyn II” ustalony decyzją Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 18.07.2007 r. znak S.W.V.BK. 7515/4-10/07.

Na Obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011 r udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie z „Dokumentacją geologiczną złoża kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III w kat. C1 która przyjęta została bez zastrzeżeń pismem Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 15 czerwca 2009 r (znak RG.II./BK.7514-2/09). Powierzchnia ww udokumentowanego złoża wynosi 15,9 ha.

Na obszarze trzeciej zmiany Studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występuje złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” o powierzchni 0,333, km2. Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest do klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez specjalnych uwarunkowań.

Na obszarze czwartej zmiany Studium podjętej na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego „Rajsko 2", zgodnie z Dodatkiem nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 i C2, który został przyjęty przez Marszałka Województwa Małopolskiego SW.V.BK.7514-6/09 z dnia 06.4.2009r. Zasoby geologiczne bilansowe złoża w kat. C1+C2 wynoszą 3892 tys. Mg. Powierzchnia objęta eksploatacją wynosi 12,4 ha.

11 Przeznaczenie powstałego akwenu na cele rekreacyjne, przeważnie natrafia na trudności, ponieważ wymaga pozostawienia części

złoża nie wyeksploatowanej, dokonania odpowiednich zapisów w planie ruchu zakładu górniczego itp., co zwykle jest sprzeczne z interesem inwestora (i zapisem prawa górniczego).

59

2.4. Rzeźba terenu Ograniczona od zachodu doliną Wisły a od wschodu doliną Soły powierzchnia Pogórza Wilamowickigo wznosi się łagodnie w kierunku południowym od poziomu 236 m npm w dolinie Wisły do ok. 270 m npm u południowej granicy gminy - największa różnica wysokości sięga zaledwie 34 m.

Powierzchnia terenu między dolinami obu rzek przedstawia krajobraz łagodnie pofalowanej równiny. Ograniczające ją doliny Wisły i Soły mają płaskie dna, wyrównane w dwóch poziomach terasowych: pasm terasy zalewowej wzdłuż Soły i o znacznie szerszej powierzchni w dolinie Wisły oraz terasy niskiej, nadzalewowej (zwanej rędzinną) ciągnącej się pasmami o szerokości kilkuset metrów wzdłuż dolin obu rzek. - od 3 do 7 m. nad poziom rzeki, o płaskiej powierzchni, w której zaznaczają się jedynie płytkie, podmokłe lub częściowo wypełnione wodą zagłębienia starorzeczy. Spąg terasy budują piaski i żwiry rzeczne, a powierzchnię pokrywa sięgająca maksimum kilku metrów miąższości warstwa mad piaszczystych lub pylastych z częstymi wkładkami torfów lub namułów. Większość powierzchni terasy pokrywają łąki.

Niewysoka i przeważnie mało wyraźna krawędź poziomu wyższego wznosi się od 9 do 12 m nad poziom rzeki, a jego powierzchnia podnosi się w miarę oddalania się w kierunku południowym od Wisły, przechodząc bez wyraźnego załamania w powierzchnię Pogórza Wilamowickiego. Spąg tej terasy stanowią w przewadze iły mioceńskie, pokryte warstwami piasków wodno-lodowcowych, lub glin pylastych, przeważnie o charakterze mad lub deluwiów lessowych.

Łagodnie ukształtowania rzeźba terenu nie stwarza przeszkód w zagospodarowaniu.

Główne formy pochodzenia antropogenicznego. Morfologia terenu zniekształcona jest z jednej strony przez poeksploatacyjne niecki obniżeniowe a z drugiej przez składowiska skały płonnej. Niecki obniżeniowe występują głównie w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części obszaru a także w jego centralnej części. Są one obecnie niwelowane skałą płonną a następnie rekultywowane.

Istniejące w latach powojennych trzy nadpoziomowe zwały skały płonnej zostały wykorzystane dla celów gospodarczych (kruszywo budowlane i drogowe) i zlikwidowane. W ostatnich latach skałę płonną z zakładu przeróbczego lokowano na zwałowiskach „B” i „E” mających charakter podpoziomowy. Aktualnie całość wydobywanej skały płonnej jest wykorzystywana gospodarczo (budowa i rekonstrukcja obwałowań Wisły, budownictwo drogowe, niwelacja terenu).

W wyniku ujawniania się wpływów dotychczasowej eksploatacji na powierzchni powstały :

- podmokłe obniżenia terenu w rejonie Przecieszyna, które zostały zasypane karbońską skałą płonną i zrekultywowane;

- obniżenia wałów Młynówki w Skidziniu - nadsypane i zmodernizowane;

- poszerzone zalewisko „F”, które w znacznej części zostało zlikwidowane przez zasypanie karbońską skałą płonną (dalsza likwidacja w toku);

- obniżenie się północnej części miejscowości Skidziń i Wilczkowic, co spowodowało podniesienie zwierciadła wód gruntowych (lokalne zawodnienie piwnic i gruntów).

Powstałe uszkodzenia w stawach hodowlanych i rowach odwadniających są likwidowane poprzez rekonstrukcję i nadsypywanie obwałowań oraz regulację dna rowów celem przywrócenia właściwych spadków hydraulicznych.

Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku jest płaski. Różnica w wysokościach względnych wynosi kilka metrów. Rzeźba terenu nie powoduje przeszkód w planowanym zagospodarowaniu.

2.5. Wody powierzchniowe Naturalna sieć hydrograficzna obszaru uległa daleko idącym przekształceniom, spowodowanym rozwojem gospodarki rybackiej (stawy hodowlane) oraz skutkami eksploatacji złóż węgla. Natomiast główne cieki obrzeżające obszar gminy – Wisła i Soła nie uległy większym przekształceniom.

Wody powierzchniowe charakteryzuje deszczowo-śnieżny reżim zasilania. Udział zasilania gruntowego nie

60

jest znaczący. Na obu głównych rzekach występują duże wahania wodostanów. Dotyczy to szczególnie Soły, na której dość często spotykanym zjawiskiem są gwałtowne wezbrania wywołane przez opady nawalne, powodujące znaczne szkody, mimo spłaszczającego fale powodziowe oddziaływania kaskady zbiorników Tresna-Porąbka. Szkody powstają głównie wskutek erozji rzecznej Soły, której mało stabilne koryto ulega częstym zmianom w czasie wezbrań powodziowych.

Wewnętrzną sieć hydrograficzną obszaru tworzy system rowów odwadniających oraz ciek – Młynówka, zasilający liczne stawy hodowlane wodą pobieraną z Soły na ujęciu w Bielanach.

Młynówka posiada kilka odgałęzień zasilających stawy i ich kompleksy, prowadząc wodę o wysokim stopniu czystości (I klasa).

Przez wschodnią część obszaru przepływa potok Różany. Oprócz wymienionych cieków w zachodniej części Obszaru Górniczego zlokalizowane są 2 kanały odpływowe wód dołowych z obydwu rejonów szybów głównych do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych, a następnie do Wisły. W części wschodniej zlokalizowane są także rowy: Stawki - Siedliska i F5.

Ponadto teren obszaru górniczego pokryty jest siecią rowów odwadniających, wykonywanych dla odwadniania obniżeń eksploatacyjnych.

Przepływy średnie w wymienionych ciekach są następujące (wg stanu w r. 2001):

- Młynówka - przepływ w rejonie stawu Wilczkowskiego - 0,32 m3/sek.,

- potok Różany - 0,23 m3/sek.

Przepływy poniżej 0,10 m3/sek:

- kanał odpływowy wód dołowych z rejonu Brzeszcze,

- kanał odpływowy wód dołowych ze zlikwidowanego rejonu Jawiszowice,

- rów Stawki – Siedliska,

- rów F5.

Na obszarze gminy znajduje się 39 stawów o maksymalnej objętości około 2,10 mln m3 oraz zalewisk o zmiennej powierzchni i objętości, utworzonych w bezodpływowych nieckach poeksploatacyjnych lub w wyrobiskach po eksploatacji żwiru nad Sołą (4 wyrobiska zawodnione o objętości ok. 0,67 mln m3). Zbiorniki wodne zgrupowane są głównie we wschodniej i północno-zachodniej części gminy. Również w części południowo-zachodniej są duże zbiorniki wodne: zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych z kopalni Brzeszcze o pojemności 1,15 mln. m3, przyległy od wschodu do obwałowania rzeki, eksploatowany bezawaryjnie od r. 1981 i grupa stawów.

Zbiorniki wodne powstałe w wypełnionych wodą gruntową wyrobiskach po eksploatacji żwirów w dolinie Soły są zarybiane i przeznaczone dla rekreacji wędkarskiej.

Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. wody powierzchniowe reprezentowane są przez jedno oczko wodne w północnej części tego obszaru. W południowo-wschodniej części tego obszaru znajdują się pozostałości dawnych stawów rybnych. Wzdłuż zachodniej granicy tego obszaru płynie potok Różany, a wzdłuż granicy wschodniej obwałowana Młynówka.

Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r wzdłuż wschodniej granicy płynie potok Młynówka. Przez obszar opracowania przechodzi również potok Różany. Jest to obszar dużych deformacji powierzchniowych, które są wynikiem działalności KWK Brzeszcze. Trasa potoku prowadzona jest wzdłuż prostych odcinków (obwałowanych). Tuz poza granicą opracowania potok Różany przekracza syfonem pod dnem Młynówkę Oświęcimską.

Podstawowym problemem związanym z utrzymaniem wewnętrznej sieci hydrograficznej gminy, a zwłaszcza obszaru górniczego jest osiadanie powierzchni ziemi związane z eksploatacją pokładów węgla. Powoduje to konieczność systematycznych korekt spadku koryt cieków, w rezultacie czego płyną one na odcinkach przecinających zapadliska na nasypach, często przekraczających 1 m wysokości. Podobnie konieczne jest bieżące remontowanie stawów rybnych w miarę ujawniających się deformacji ich dna i brzegów.

61

Na obszarze gminy nie prowadzi się obecnie kontroli jakości wód powierzchniowych. Jedynymi danymi o stanie czystości wód powierzchniowych są informacje o jakości wód Wisły, która na tym odcinku prowadzi wody odpowiadające normatywom, jedynie w zakresie wskaźników hydrobiologicznych (III klasa) oraz Soły, której wody odpowiadają II klasie czystości12. Wg pozostałych wskaźników (fizykochemicznych, substancji biogennych, stanu sanitarnego) jej wody nie odpowiadają normatywom.

Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych w obrębie gminy jest m.in. działalność gospodarcza, głównie hodowla ryb w licznych stawach hodowlanych, skąd odprowadza się wody zanieczyszczone substancjami organicznymi do wód powierzchniowych, głównie za pośrednictwem młynówki. Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych jest również gospodarka komunalna, wskutek czego obok ścieków bytowych do wód podziemnych i powierzchniowych mogą infiltrować drobne ilości nieoczyszczonych ścieków o składzie ścieków przemysłowych lub rolniczych., odprowadzane (nielegalnie) przez drobne podmioty gospodarcze.

Prawidłowe rozwiązanie gospodarki ściekowej w gminie wymaga objęcia systemem kanalizacji komunalnej całego obszaru gminy. Kanalizacja obszaru umożliwi również zgodne z obowiązującymi przepisami szczególnymi rozwiązanie gospodarki ściekowej większości podmiotów gospodarczych.

2.6. Wody podziemne Wody czwartorzędowe. Zalegają w utworach piaszczysto-żwirowych dolin obu głównych rzek gminy oraz utworach pokrywających mioceński cokół Pogórza Wilamowickiego. Mają one zwierciadło swobodne lub lekko napięte w miejscach, gdzie utworami powierzchniowymi są słabo przepuszczalne gliny i iły.

Najczęstszą głębokością występowania wód czwartorzędowych jest 2 – 5 m. pod powierzchnią terenu. Lokalnie, zwłaszcza w nieckach obniżeniowych oraz w obrębie niskiej terasy dolinnej wody zalegają płycej.

Wody czwartorzędowe odznaczają się przeważnie dużą wydajnością przy na ogół dobrej, lecz zmiennej w czasie jakości, lecz ich rola jako źródła zaopatrzenia ludności, po pełnym wyposażeniem gminy w wodociągi radykalnie zmalała.

W rejonie szybów Andrzej I, II, V, VIII oraz Andrzej VI zaznacza się wyraźne obniżenie zwierciadła wody w czwartorzędzie - układ hydroizohips wyznacza zasięg leja depresji kopalni w utworach czwartorzędu.

Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku znajduje się poza zasięgiem GZWP – Głównego Czwartorzędowego Zbiornika Wód Podziemnych – Dolina Rzeki Wisły ”Oświęcim”. Wody gruntowe w obszarze eksploatacji złoża oraz ich ewentualna zmiana nie powinny mieć wpływu na wody w sąsiednim cieku wodnym - Młynówce oraz w Stawie Strzelec.

2.6.1. Wody kopalniane Karbon. Z wyjątkiem obszaru przy szybie Andrzej VI, utwory karbonu pokryte są grubą serią nieprzepuszczalnych iłów trzeciorzędowych. Zasadniczym poziomem wodonośnym jest seria piaskowcowa warstw łaziskich, Pozostałe warstwy nie tworzą stałych poziomów wodonośnych i tylko w minimalnym stopniu wpływają na zawodnienie kopalni. Serie piaskowców orzeskich, rudzkich, siodłowych i brzeżnych dają niewielkie, szybko zanikające dopływy, nie mające wpływu na zawodnienie kopalni. Z tego względu zawodnienie partii jawiszowickiej oraz głębokich poziomów w rejonie Brzeszcz jest minimalne. Wody dopływające od poziomu 360 m w dół w kopalni są zasolone a na poz. 740 i 900 m. są to solanki. Największa ilość wód słonych dopływa do poz. 430 m i 740 m. Wielkość dopływów maleje z głębokością. W roku 2001 zarejestrowano dopływy:

- wody słodkie 5,38 m3/min = 57,6%, - wody słone 3,96 m3/min = 42,4%. Razem kopalnia 9,34 m3/min.

Miocen. Wśród iłów mioceńskich podrzędnie występują soczewki piasków lub słabo zwięzłych piaskowców o

12 Wg: Raport o stanie środowiska w woj. małopolskim w r. 2001 – pr. zbior. Biblioteka monitoringu Środowiska WIOŚ Kraków 2002.

62

niewielkich miąższościach i rozprzestrzenieniu, zawierające wodę lub kurzawkę. Soczewkowa forma tych utworów wyklucza istnienie ciągłego poziomu wodonośnego w trzeciorzędzie. Ograniczone rozprzestrzenienie warstw przepuszczalnych, utrudnione warunki krążenia wód i zasilania stref wodonośnych decydują o tym, że wodonośne strefy w miocenie są mało zasobne w wodę.

2.7. Gleby Gleby gminy wytworzone są ze skał macierzystych - plejstoceńskich i holoceńskich utworów piaszczysto-gliniastych. W dolinach obu rzek rolę glebotwórczą odgrywają aluwia rzeczne. Zróżnicowanie skał macierzystych jest powodem mozaikowości zasobnościowej gleb. Najlepsze są:

- gleby brunatne właściwe z dominującym podtypem gleb brunatnych właściwych wyługowanych i wiązane z występującymi w oderwanych kompleksach lessami. Nieco mniejsze obszary tych gleb stwierdzano w obrębie pokryw piaszczysto-pylastych Pogórza Wilamowickiego, gdzie dominującym typem są gleby bielicowe i płowe. Pod względem gatunkowym są to piaski gliniaste lekkie (często pylaste) i mocne – gleby te użytkowane są głównie jako grunty orne;

- mady, związane z utworami aluwialnymi teras Wisły i Soły, są bardzo cenne rolniczo, choć zróżnicowane pod względem produktywności, ponieważ mady w dolinie Soły należą w przewadze do gleb o niepełnym profilu. Gleby o średniej produktywności, dominują w obszarze użytków zielonych.

Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. występują grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb (klasa V i VI) oraz nieużytki. Obszar ten nie stanowi dużej wartości jako rolnicza przestrzeń produkcyjna. Na obszarze objętym zmianą studium na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011 r występują grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb (klasa V i VI) oraz nieużytki i grunty zadrzewione. Obszar ten nie stanowi dużej wartości jako rolnicza przestrzeń produkcyjna. Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku posiada słabe gleby, tj.: nieużytki, łąki i pastwiska o klasie bonitacyjnej IV i V. Gleby te nie są glebami chronionymi, zatem nie wymagają uzyskania zgody na nierolnicze wykorzystanie. Na obszarze objętym czwartą zmianą studium znajdują się łąki, pastwiska oraz rola o klasach bonitacyjnych II, IIIa, IIIb, IVa. Gleby wymagające uzyskania zgody na nierolnicze wykorzystanie stanowią ponad 50% powierzchni opracowania. Z gleb słabszych w gminie występują:

- czarne ziemie, związane z utworami piaszczystymi i wysokim poziomem wód gruntowych, o składzie piasków słabo gliniastych,

- słabe gleby mineralno-murszowe i mułowo torfowe występują w kompleksach łąk wilgotnych. Większość powierzchni słabych gleb wykorzystano do założenia stawów hodowlanych. Po względem klasyfikacji bonitacyjnej dominują powierzchniowo gleby klas III – VI.

Wśród użytków rolnych przeważają grunty orne - około 70% powierzchni, zaś użytki zielone - łąki w dnach dolin zajmują około 29% powierzchni. Większość powierzchni gleb gminy podlega ochronie przed wyłączeniem z użytkowania rolniczego. Chemizm i zawartość metali ciężkich. Ocena chemizmu gleb oparta została na zbiorczym opracowaniu13, monitoringu środowiska z obszaru byłego województwa krakowskiego, a po reformie administracyjnej - małopolskiego. Przyjmując, iż w ostatnim dziesięcioleciu stan środowiska w kraju ulega poprawie (a także zmniejszył się zakres stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin) można uznać że stan chemizmu gleb nie uległ pogorszeniu. Poniżej przedstawiono (wg Woj. Stacji Chemiczno-Rolniczej w Krakowie) podstawowe parametry chemizmu gleb (w % powierzchni użytków rolnych)

Odczyn gleb (pH) do 4,5 4,6 - 5,5 5,6 - 6,5 6,6 - 7,2 > 7,2

% powierzchni użytków rolnych: 17 47 35 1 0

Zawartość przyswajalnych pierwiastków pokarmowych roślin uprawnych

klasa zasobności (zawartość) b. niska niska średnia wysoka b. wysoka

pierwiastek: % powierzchni użytków rolnych

fosfor 1 15 18 21 45

potas 4 5 12 9 70

13 Tokarz M., Turzański K. P 1999. Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką . Biblioteka

Monitoringu Środowiska Kraków 1999

63

magnez 6 13 54 23 4

Niekorzystne warunki produkcji spowodowane zmniejszoną dostępnością pierwiastków pokarmowych występują na około 7,3% areału użytków rolnych, przy czym bardzo wyraźne niedobory fosforu i magnezu stwierdzono odpowiednio na 15 i 13% areału. Porównanie ze średnim rozkładem w województwie wypada jednak korzystnie – stan zaopatrzenia większości gleb w pierwiastki pokarmowe, zwłaszcza i przyswajalne formy magnezu i fosforu jest dobry, jednak niedobór magnezu występuje na 19% powierzchni użytków rolnych.

Zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Stopień zanieczyszczenia jest jednym z istotnych elementów oceny naturalności środowiska przyrodniczego. Jest miernikiem jakości przestrzeni produkcyjnej określającym możliwość produkcji tzw. zdrowej żywności.

Ocena stanu zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi prowadzona była w latach 1992 - 1999 przez Wojewódzką Stację Chemiczno-Rolniczą w Krakowie. Wyniki obrazuje zestawienie:

Pierwiastek Zawartość w ppm:

Procentowy udział gleb w klasach zanieczyszczenia

Min. Max. Średnia 0 I II III IV V

kadm 1,19 4,33 1,88 60,00 20,00 20,00

ołów 39,10 202,70 76,74 60,00 20,00 20,00

cynk 103,20 126,00 117,60 80,00 20,00

nikiel 17,80 20,30 18,56 80,00 20,00

miedź 13,30 27,00 17,88 60,00 40,00

Zawartość pierwiastka: 0 - naturalna; I - podwyższona; Zanieczyszczenie: II - słabe; III - średnie; IV - silne; V - bardzo silne

Według oceny i waloryzacji gleb JUNG w Puławach, w obszarach o podwyższonej zawartości metali ciężkich w glebach dopuszczalne są wszystkie uprawy polowe z ograniczeniem uprawy warzyw z przeznaczeniem do spożycia przez dzieci. Wyraźne zanieczyszczenie gleb cynkiem, ołowiem i kadmem wskazuje na wpływ przemysłowej emisji pyłowo-gazowej. Ponieważ następuje poprawa warunków środowiska (zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza) należy założyć, że stan gleb będzie ulegać poprawie.

Ocena jakości gleb jako podstawowego elementu waloryzacji przyrodniczych uwarunkowań rolnictwa. Według klasyfikacji IUNG w Puławach, gmina należy do grupy o średniej w województwie wartości wskaźnika waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, tzn. są tu korzystne warunki dla gospodarki rolnej. Z wartością 73,9 punktów gmina zajmuje w rankingu wojewódzkim 75 miejsce. (na 183 gminy). Jednak pod względem przydatności rolniczej - ze względu na stopień skażenia metalami ciężkimi – rzeczywista jakość przestrzeni produkcyjnej jest zdecydowanie niższa, niż wynika z klasyfikacji.

2.8. Klimat lokalny Gmina leży w zasięgu umiarkowanie ciepłego piętra klimatycznego, regionu Kotliny Oświęcimskiej, subregionów den dolinnych oraz wysoczyzn i wyższych teras. Jest to jeden z najcieplejszych regionów klimatycznych w Kraju, jednak zaznacza się charakterystyczna dla klimatu kotlin znaczna „kontrastowość” warunków klimatycznych. Przejawia się to m. in. stosunkowo niską temperaturą miesięcy zimowych (średnia temperatura stycznia – 3,10C). Inne cechy charakterystyczne klimatu gminy:

- stosunkowo wysoka roczna suma opadów kształtująca się w przedziale od 700 - 900 mm,

- dość znaczna ilość burz z gradem, głównie w okresie późnej wiosny i wczesnego lata,

- znaczna liczba dni z umiarkowanym i silnym wiatrem, głównie z kierunków zachodnich oraz wschodnich i północno-wschodnich, szczególnie w okresie zimowym,

- obszar jest słabo przewietrzany – występuje duża liczba cisz atmosferycznych i wiatrów słabych.

64

W związku niewielkim zróżnicowaniem rzeźby, obszar nie odznacza się wyraźnym zróżnicowaniem mezoklimatycznym. Większość terenów leży w obrębie mezoklimatu wyższych teras rzecznych o cechach umiarkowanie korzystnych dla mieszkańców i rolnictwa. Występuje tu jednak skłonność do powstawania i utrzymywania się niskich inwersji termicznych, sprzyjających koncentracji zanieczyszczeń powietrza w przyziemnej warstwie powietrza oraz dość silne wypromieniowanie ciepła w godzinach nocnych, z czym wiąże się skrócenie okresu bezprzymrozkowego oraz tendencja do powstawania mgieł radiacyjnych.

Wyraźnie niekorzystnym mezoklimatem odznaczają się tereny niskich teras Wisły i Soły - o silnej skłonności do powstawania mgieł, najkrótszym okresie bezprzymrozkowym, nocą silnie wychłodzone, latem w dzień często przegrzane.

2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce W gminie praktycznie nie ma zbiorowisk roślinnych o charakterze naturalnym. Większość powierzchni zajmują tereny rolne, zabudowa, tereny przemysłowe. Gmina należy do słabo zalesionych.

Pod względem geobotanicznym, obszar znajduje się w prowincji Niżowo-Wyżynnej Środkowoeuropejskiej w poddziale A3 Pasa Kotlin Podgórskich, krainie 12 Kotliny Sandomierskiej - okręgu „a” - Oświęcimskim.

Zajmujące pierwotnie wilgotne dna dolin lasy łęgowe zostały zredukowane do pojedynczych szeregów złożonych z olch lub wierzb, umacniających brzegi koryt cieków. Z powodu swej szczupłości nie prezentują one znaczących wartości przyrodniczych, odgrywając jedynie pewną rolę krajobrazową.

Spośród naturalnych zbiorowisk roślinnych stosunkowo dobrze, z powodu swych cech użytkowych zachował się zespół wiklin nadrzecznych na terasach zalewowych w dolinach Wisły i Soły (Salicetum triandro vinimalis) oraz fragmenty zespołu łęgu wierzbowo-topolowego (Salicetum albo-fragilis) przy korycie Soły. Do zbiorowisk o znaczniejszej wartości przyrodniczej należą pozostałości bujnej roślinności wodnej z klasy Lamnetea oraz szuwarowe z klasy Phragmitetea. Brzegi zbiorników wodnych porastają szuwary ze związku Phragmition, a wyżej na brzegach zbiorowiska turzyc zespołu Caricetum gracilis. Interesujące zbiorowiska roślinne żyją również w wodach stawów rybnych oraz w starorzeczach Wisły m. in. ze stanowiskami chronionej kotewki – orzecha wodnego (Trapa natans).

Największe bogactwo florystyczne oraz zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych o znacznym stopniu naturalności siedlisk typowych dla dolin rzek o charakterze pogórskim znajduje się nad Sołą. Zachowały się tu rozległe powierzchnie dobrze zachowanych, cennych przyrodniczo zarośli łęgowych, które miejscami są w stanie zbliżonym do naturalnego. Do wybitnie wartościowych, m. in. ze względu na wysoką różnorodność biologiczną oraz wysokie walory krajobrazowo-przyrodnicze należą łęgi topolowo-wierzbowe Salici populetum.

Na podstawie badań przyrodniczych14 postulowane jest utworzenie rezerwatu przyrody obejmującego stawy gospodarstwa rybackiego w Brzeszczach ze względu na znajdujące się tam stanowiska 7 roślin chronionych i 13 gatunków rzadkich, proponowanych do objęcia ochroną. Spośród przedstawicieli fauny, najliczniejszą grupą objętą ochroną gatunkową są ptaki wodne, zasiedlające zbiorowiska trzcin i szuwarów. Proponuje się także ustanowienie użytków ekologicznych obejmujących starorzecza w dolinie Wisły, ze względu na bytujące tam gatunki roślin chronionych oraz przedstawicieli fauny związanej ze środowiskiem wodnym.

Wśród zbiorowisk łąk kośnych, łąki wilgotne dawniej dominujące na obszarach dolin, obecnie występują jedynie na małych powierzchniach. Odznaczają się one bogactwem gatunkowym i obecnością roślin rzadkich. Najbardziej rozpowszechnione są łąki mietlicowe Carici-Agrostidetum caninae. Na pozostałych obszarach, zajętych niemal bez reszty przez zabudowę, grunty orne, łąki występują nielicznie, należą one do rajgrasowych Arrhenatheretum medioeuropaeum.

Obszarom zabudowy tradycyjnie towarzyszą zbiorowiska roślinności ruderalnej. Współczesnego obrazu dzisiejszej szaty roślinnej dopełnia urządzona zieleń przydomowa oraz charakterystyczne dla obszaru okazy starych drzew – głównie dębów – wzdłuż dróg.

14 Wg. wyników prac dyplomowych wykonanych w AGH oraz Uniwersytecie Śląskim.

65

Obszar zmiany studium podjęty na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku pod względem obecności gatunków fauny i flory jest zróżnicowany. Część obszaru przykryta nasypem antropogenicznym nie posiada bogatej fauny i flory, część nawet jest pozbawiona roślinności. Pozostała, południowa część terenu jest biologicznie czynna. Występują tu gatunki roślin i zwierząt pospolite, charakterystyczne dla nieużytków. W części północnej zadrzewienia stanowią głównie brzozy i topole, a wzdłuż cieku wodnego o nazwie Młynówka, który pełni rolę korytarza ekologicznego porastają olchy czarne, wierzby, dęby. Gatunki fauny lub flory występujące tutaj nie podlegają ochronie. Nie występują w tym terenie jak i w bezpośrednim sąsiedztwie ustanowione przestrzenne formy ochrony przyrody oraz pomniki przyrody. Nie przewiduje się również projektowanych obszarów objętych ochroną jak również projektowanych pomników przyrody. Obszar znajduje się poza ustanowionym jak i proponowanym obszarem Natura 2000. Projektowany obszar eksploatacji złoża jest położony od projektowanych obszarów Natura 2000 w znacznej odległości.

2.9.1. Lasy Powierzchnia leśna (zalesiona i niezalesiona) łącznie wynosi 558,08 ha, tj. 11,7,1% obszaru gminy. Lasy podlegają administracji Nadleśnictwa Pszczyna. Lasy Państwowe dysponują ogółem 485,1 ha, niepaństwowe zajmują 73 ha, tj. około 13,1 % obszaru leśnego. Pod względem zdrowotności drzewostany zaliczone zostały do 2 strefy uszkodzeń przemysłowych.

Dominującym typem siedliskowym jest las świeży i las wilgotny oraz bór mieszany świeży i wilgotny. Około 40 % drzewostanów złożone jest z sosny i dębu. 10% ogółu zajmuje dąb czerwony. W domieszce rosną brzoza, buk, modrzew, olsza czarna i jawor. Wyniszczeniu na skutek szkodników i chorób uległy rosnące tu niegdyś drzewostany świerkowe. Aby zwiększyć zbyt małą lesistość gminy, Nadleśnictwo dąży do wejścia w posiadanie gruntów porolnych (rolniczo nieprzydatnych) w celu ich zalesienia.

Wszystkie prywatne lasy w gminie są lasami produkcyjnymi. Funkcję wodo- i glebochronną pełnią one podrzędnie. Rola gospodarcza lasów prywatnych jest ograniczona, o czym świadczy zdecydowana dominacja drzewostanów w wieku przedprodukcyjnym. Tym niemniej obowiązujący aktualnie operat przewiduje pozyskanie następujących mas drewna: - w użytkowaniu rębnym - 662 m3, - w użytkowaniu przedrębnym - 520 m3, - płazowiny i nasienniki - 29 m3.

W zakresie hodowli i ochrony lasu przewiduje się: - zalesienia gruntów na powierzchni 0,60 ha, -ponowne wprowadzenie upraw leśnych (odnowienia, poprawki, uzupełnienia, podsadzenia) na powierzchni 5,60 ha, , - pielęgnację i inne zabiegi ochronne na powierzchni 6,27 ha.

W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku nie ma lasów, jak również użytków leśnych, w rozumieniu przepisów ustawy o lasach. Występują jednak zadrzewienia o charakterze leśnym. Dla obszaru opracowania nie będzie wymagane wystąpienie o zgodę na nieleśne i nierolnicze wykorzystanie gruntów leśnych.

2.10. Krajobraz, walory turystyczne Krajobraz gminy wykazuje niewielkie zróżnicowanie. Podstawową jego cechą wizualną są kontrasty między bliskim naturalnemu krajobrazem terenów nadrzecznych, zwłaszcza zadrzewień łęgowych w dolinie Soły oraz starorzeczy w dolinie Wisły z rolniczym i zurbanizowanym krajobrazem układu osadniczego centrum gminy i obszarami poważnie zdegradowanymi działalnością górniczą. Znaczące wartości krajobrazowe prezentują stawy hodowlane.

Obszar nie zawiera obiektów szczególnie interesujących lub atrakcyjnych dla turystyki. Przez gminę przebiega znakowany niebiesko szlak turystyczny „Ewakuacji Więźniów Oświęcimia” (Martyrologii) od przysiółka Budy – trasą stacja kolejowa Brzeszcze – Brzeszcze centrum – przystanek kolejowy Brzeszcze-Jawiszowice – Miedźna. Jest on mało uczęszczany a oznakowanie zniszczone.

66

Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku w większości charakteryzuje się przeciętnymi walorami estetycznymi. Najcenniejszym elementem krajobrazu jest otoczony zielenią nadwodną ciek o nazwie Młynówka. Wraz z przyległym terenem stanowi on lokalny korytarz ekologiczny i pełni ważną rolę w systemie ekologicznym gminy. W krajobrazie wyróżnia się również skupisko zadrzewień po stronie zachodniej o charakterze leśnym /dominujący gatunek brzoza i topola/. Pozostały teren objęty zmianą jest przekształcony przez działalność człowieka, w szczególności działalność związaną z górnictwem i przemysłem. Stanowiąc w dużej części nieużytki, tereny podmokłe /część południowa/ oraz hałdy pokopalniane /część północna/ nie posiada wysokich walorów estetycznych.

2.11 Obszary prawnie chronione – Natura 2000 Na terenie gminy znajdują się trzy obszary prawnie chronione Natura 2000, są to: 1. PLB120004 – Dolina Dolnej Soły, 2. PLH120083 – Dolna Soła, 3. PLB120009 – Stawy w Brzeszczach. Charakterystyka obszarów Natura 2000: 1). PLB120004 – Dolina Dolnej Soły: Obszar obejmuje stawy hodowlane, fragment doliny Soły oraz żwirownię użytkowaną w celach rekreacyjnych. Intensywność produkcji ryb na poszczególnych stawach jest różna. Jeden z kompleksów stawów jest mocno zarośnięty szuwarami, pozostałe zaś są zupełnie pozbawione szuwarów. Dolina Soły ma tu charakter naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na brzegach. Rozproszona zabudowa i niewielkie wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów. W ostoi występuje co najmniej 13 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), czernica, perkoz dwuczuby, sieweczka rzeczna, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiągają bąk (PCK) i krwawodziób. 2). PLH120083 – Dolna Soła: Obszar obejmuje rzekę Soła na odcinku od mostu drogowego na trasie Kęty – Harszówki Dolne do dolnej granicy Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego wraz z czterema użytkami ekologicznymi znajdującego się w granicach miasta Oświęcim. W jej skład wchodzą stawy hodowlane, fragment doliny Soły z polami uprawnymi oraz łąkami. Intensywność produkcji ryb na poszczególnych stawach jest różna. Jeden z kompleksów stawów jest mocno zarośnięty szuwarami, pozostałe zaś są zupełnie pozbawione szuwarów. Dolina Soły ma tu charakter naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na brzegach. Rozproszona zabudowa i niewielkie wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów. Na terenie tym pospolicie występuje kumak nizinny, dla którego rozwoju doskonałe warunki zapewniają liczne stawy - rozlewiska, ciągnące się wzdłuż rzeki Soły. Kumaki te do rozrodu wykorzystują nie tylko trwałe stanowiska - stawy, ale również doły powyrobiskowe w rzece, czy też zagłębienia wypełnione wodą, będące rozlewiskami rzeki. Nie tylko stanowisk jest dużo (kilkadziesiąt) na całej długości obszaru ale w zależności od warunków pogodowych na stanowisku o wielkości ok. 1 ara może znajdować się kilkadziesiąt kumaków nizinnych. Kumakom tym często na stanowiskach towarzyszą również licznie występujące traszki grzebieniasta i zwyczajna. Stanowiska kumaków nizinnych na tym terenie należą do jednych z liczniejszych na terenie woj. Małopolskiego. Obszar jest miejscem występowania 5 typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, w tym dominujących powierzchniowo łęgów wierzbowo-topolowych, ale znacznie przekształconych. Ponadto na obszarze tym stwierdzono 7 gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, w tym 1 gatunek ssaka, 2 gatunki płazów i 3 gatunki ryb. Obszar uzupełnia reprezentację bolenia, brzanki i głowacza białopłetwego w regionie kontynentalnym. 3). PLB120009 – Stawy w Brzeszczach. Obszar obejmuje kompleksy stawów hodowlanych w dolinie górnej Wisły. Wisła ma tutaj naturalny charakter, meandruje i w jej dolinie znajduje się sporo niewielkich starorzeczy. W ostoi występuje co najmniej 14 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej

67

Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), czapla purpurowa (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), kokoszka, krakwa, krwawodziób, śmieszka, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiąga: bąk (PCK), rybitwa czarna i perkoz dwuczuby. W ramach obszaru objętego drugą zmianą studium przyjętej Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r nie występują żadne tereny chronione, nie ma tu również żadnych pomników przyrody. Najbliższe obszary objęte ochroną to leżący w odległości około 0,5 km na wschód Obszar Natura 2000 „Dolina Dolnej Soły” (PLB 120004) i „Dolna Soła” (PLH 120083) oraz znajdujący się w odległości około 1,7 km na północny-zachód Obszar Natura 2000 „Stawy w Brzeszczach” (PLB 120009). Ustala się ochronę tych terenów na podstawie obowiązujących przepisów. Tereny objęte czwartą zmianą Studium podjętą na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r. znajdują się na obszarze Natura 2000 – Dolina Dolnej Soły (PLB 120004). Dolina Dolnej Soły to Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO). Obszar obejmuje stawy hodowlane, fragment doliny Soły oraz żwirownię użytkowaną w celach rekreacyjnych. Zagrożeniem dla tego obszaru są: zaniechanie lub zmiana użytkowania stawów hodowlanych, likwidacja na stawach wysp, szuwarów i roślinności wodnej, regulacja Soły i wycinanie zakrzewień nadrzecznych, nielegalna i rabunkowa eksploatacja żwiru w korycie Soły. Obszar zmiany studium znajduje się na obrzeżach Doliny Dolnej Soły i nie obejmuje stawów hodowlanych oraz samej rzeki. Z tego powodu zmiany zagospodarowania przestrzennego wynikające ze studium nie spowodują wystąpienia wymienionych zagrożeń. Jednak na przedmiotowym obszarze nie należy podejmować działań wpływających negatywnie na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i spójność tych obszarów, a zwłaszcza na:

siedliska przyrodnicze podlegające ochronie,

siedliska ptaków stanowiących przedmiot obszaru Natura 2000.

3. Stan i użytkowanie środowiska 3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza

Obszar gminy15 położony jest w rejonie o wysokim wskaźniku emisji zanieczyszczeń (zarówno pyłowych jak i gazowych). Istnieją tu następujące grupy emitorów:

Emitory: Rodzaj działalności gospodarczej

komunalno-bytowe

niezorganizowana i rozproszona emisja zanieczyszczeń z urządzeń grzewczych obiektów budowlanych

komunikacyjne emisja zanieczyszczeń związanych z ruchem pojazdów samochodowych i zaopatrzeniem w materiały pędne.

technologiczne emisja z procesów technologicznych, i obiektów użyteczności publicznej, produkcji rzemieślniczej, obiektów usługowych

Najważniejszym źródłem emisji są instalacje grzewcze. Ten rodzaj emisji jest trudny do ujęcia ilościowego z powodu niedokładności danych i szacunków. Można jednak przyjąć, że następuje powolne jej obniżanie w miarę postępu w wymianie źródeł ciepła na niskoemisyjne, jak gaz czy olej opałowy, postępu w technice grzewczej (wzrost sprawności urządzeń) oraz zmniejszeniu zużycia energii cieplnej (termomodernizacja).

W związku z szybkim wzrostem ruchu samochodowego, staje się on znaczącym, całorocznym źródłem emisji zanieczyszczeń. Wzrost emisji jest jednak kompensowany obniżeniem toksyczności spalin pojazdów nowszych generacji oraz zawartości trucizn w materiałach eksploatacyjnych. Również emisja węglowodorów w stacjach paliwowych jest ograniczona przez stosowanie odsysaczy oparów.

Jednakże, jak wykazują wyniki badań prowadzonych w otoczeniu dróg o podobnym natężeniu ruchu, za

15 wg Raportu o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku

68

ponadnormatywnie zanieczyszczony należy uznać pas o szerokości około 20 m od krawędzi jezdni dróg wojewódzkich Oświęcim-Pszczyna i Brzeszcze – Łęki.

Głównym emitorem zanieczyszczeń technologicznych jest kopalnia Brzeszcze. Jej zakłady: kotłownia energetyczna, zakłady przeróbki mechanicznej węgla i stacji przygotowania węgla emitują zanieczyszczenia pochodzące ze spalania metanu (tlenki węgla i azotu, węglowodory) oraz obróbki mechanicznej węgla (pyły). Urządzenia zamontowane na emitorach obiektów obróbki węgla mają sprawność ok. 90%. Warunki emisji określone w decyzji o dopuszczalnej emisji (wydanej w r. 1997) są przez Kopalnię dotrzymywane, nie zachodzi zatem przekraczanie dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń powietrza powodowane przez emitory Kopalni w jej otoczeniu.

Metan emitowany jest z Kopalni jako składnik zużytego powietrza wypływającego szybami wentylacyjnymi. W roku 2000 do atmosfery wydalono ogółem 76,76 mln. m3 CH4. Obniżenie rozmiarów emisji może nastąpić jako wynik podjęcia i zastosowania nowych technologii odmetanowania złoża. Skutkiem emisji metanu do atmosfery jest wzrost efektu cieplarnianego.

Źródłem pylenia są gromadzone w okresach letnich zwały węgla – w celu jego ograniczenia zrasza się je systematyczne wodą, co niemal całkowicie eliminuje pylenie.

Stosunkowo mała jest emisja z innych źródeł typu przemysłowego. Są to bez wyjątku małe zakłady produkcyjne i usługowe. Nie mogą one powodować wysokich stężeń zanieczyszczeń na większych obszarach, formalnie nie mogą one także oddziaływać na jakość powietrza bliskiego sąsiedztwa.

3.2. Zanieczyszczenie powietrza Z raportu o stanie środowiska woj. małopolskiego w r. 2001 wynika, że gmina znajduje się poza silnym wpływem na stan atmosfery ośrodków miejsko-przemysłowych GOP i Oświęcimia. Świadczy o tym m. in. niska wartość opadu pyłu (ok. 35 t/km2/rok) występują jednak przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego i tlenku węgla oraz zanieczyszczeń specyficznych: benzo-α-pirenu, fenolu i formaldehydu, mimo poważnego zmniejszenia emisji przez zakłady przemysłowe regionu.

Wynikiem ograniczeń emisji jest zdecydowana poprawa jakości powietrza. W dziesięcioletnim przedziale czasowym średnioroczne stężenie dwutlenku siarki, tlenku azotu, a przede wszystkim pyłu zawieszonego zdecydowanie się zmniejszyło. Przyjąć można zatem, iż również w przypadku zanieczyszczeń specyficznych średnioroczne stężenia są zdecydowanie niższe. Jest to wynik realizacji inwestycji proekologicznych w większości zakładów przemysłowych regionu.

3.3. Klimat akustyczny Klimat akustyczny w środowisku rozpatruje się jako sumę wszystkich źródeł fizycznych, występujących na danym obszarze, zarówno pochodzenia naturalnego jak i antropogenicznego oraz przenikanie hałasu na dany obszar z innych terenów.

W zależności od sposobu zagospodarowania, w poszczególnych rodzajach terenu obowiązuje dotrzymanie ustalonych standardów akustycznych.

Zgodnie z podziałem funkcjonalnym terenów, obowiązują dopuszczalne wartości poziomu hałasu zewnętrznego powodowanego przez różne źródła wg norm ustalonych rozporządzeniem z 13 maja 1998 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku16

Na klimat akustyczny bezpośredniego otoczenia niektórych obiektów Kopalni Brzeszcze ma wpływ emisja hałasu, której źródłem jest praca sprężarek w kotłowni, zakład przeróbczy Ruch I (praca taśmociągów,

16 Dla terenów gminy mają zastosowanie tabeli norm stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów

Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r:

69

przenośników oraz urządzeń stosowanych w technologii wzbogacania (przesiewacze, podawarki). Ponadto hałas jest emitowany przez wentylatory zainstalowane na szybach wentylacyjnych Andrzej I, II, IV i VI. Wg danych zakładu, poziom hałasu poza jego terenem jest zgodny z wymogami dzięki zastosowaniu urządzeń tłumiących oraz przesłon akustycznych (budynki, zadrzewienia izolujące).

Brak informacji o poziomie hałasu generowanego przez źródła usługowe oraz o wynikach ewentualnych pomiarów. Istotnym problemem może być oddziaływanie na bliskie otoczenie małych zakładów rzemieślniczych i produkcyjnych, wbudowanych w budynki mieszkalne, lub znajdujących się w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Częstym przypadkiem jest wzrost oddziaływania takich obiektów, związany z rozwojem działalności lub zmianą jej profilu. Klimat akustyczny terenu położonego w pobliżu dróg o większym natężeniu ruchu, zwłaszcza dróg wojewódzkich kształtowany jest głównie pod wpływem hałasu komunikacyjnego, który należy do grupy hałasów najbardziej uciążliwych. Poziom hałasu w otoczeniu dróg zależy przede wszystkim od:

- natężenia i struktury ruchu, - parametrów drogi i jej położenia w terenie, - stanu technicznego drogi, - poziomu hałasu zewnętrznego pojazdów.

Na odcinkach wymienionych dróg przebiegających przez teren gminy nie prowadzono pomiarów natężenia hałasu. Za zagrożony ponadnormatywnym hałasem można jednak uznać pas położony w odległości 30 do 50 m od krawędzi jezdni (zależnie od miejscowych warunków) obu dróg wojewódzkich, przy czym dotrzymanie obowiązujących standardów akustycznych wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych od strony drogi bez specjalnych zabezpieczeń nie będzie możliwe w budynkach przylegających bezpośrednio do linii rozgraniczającej drogi.

W odniesieniu do innych dróg, można uznać, że dotrzymanie standardów akustycznych będzie możliwe wewnątrz budynków usytuowanych w odległościach dopuszczalnych dla dróg odpowiednich kategorii.

W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru zmiany studium podjętego uchwała Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku nie ma istniejących terenów akustycznie chronionych. Jednak w sąsiedztwie obowiązujące studium przewiduje lokalizację zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Zabudowa mieszkaniowa znajduje się także po drugiej stronie drogi wojewódzkiej oraz w kierunku północno – wschodnim. Częściowo istniejące zadrzewienia oddzielają istniejącą zabudowę od obszaru projektowanej działalności górniczej.

3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi Prowadzona jest na podstawie uchwały Rady Gminy w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie.

Do gromadzenia odpadów komunalnych wymagane jest stosowanie typowych pojemników (co najmniej jeden na rodzinę). Posiadanie pojemników na odpady i dokumentowanie ich usuwania obowiązuje również podmioty gospodarcze.

Na podstawie uchwały wywóz odpadów powierzono firmie, która zawiera indywidualne umowy z właścicielami posesji i podmiotami gospodarczymi. Częstotliwość wywozu ustalona jest odpowiednim harmonogramem.

Do realizacji miejskiego składowiska odpadów komunalnych, które powstało na terenie byłego osadnika wód popłuczkowych, wykorzystano skałę płonną wydobywaną z Kopalni. Skała płonna używana jest również do wykonywania przekładek technologicznych na wysypisku.

Utrzymanie możliwie długiego okresu składowania oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy wymagają wprowadzenia segregacji odpadów u źródła ich powstania, poprzez segregację dokonywaną bezpośrednio u producenta czyli w posesjach lub u odbiorcy oraz poprzez umieszczenie odpowiednich pojemników do segregacji odpadów w miejscach publicznych.

3.5. Kopalnia Brzeszcze i jej oddziaływanie na środowisko17

17 wg Ocena oddziaływania KWK „Brzeszcze” na środowisko, oprac. PTHU „Karbo-Techmex”, Katowice 1995.

70

Kopalnia Brzeszcze jest najważniejszym obiektem gospodarczym gminy, w poważnym stopniu decydującym o warunkach bytu mieszkańców i wywierającym istotny wpływ na większość elementów jej środowiska.

Jest to kopalnia głębinowa z jednym ruchem produkcyjnym (drugi ruch - Jawiszowice zlikwidowano), ze znacznymi zasobami perspektywicznymi złoża, udostępnionymi 8 szybami. Prowadzona dotychczas eksploatacja górnicza pokładów węgla odbywała się systemem ścianowym z zawałem stropu, a w niewielkim tylko stopniu, do 1994 r., z podsadzką pneumatyczną suchą. Głębokość eksploatacji wynosiła od 360 do 740 m.

Kopalnia posiada udokumentowane zasoby przemysłowe węgla w ilości 145,0 mln. Mg. Wielkość ta zapewnia przy obecnym poziomie wydobycia dalszą, ponad 37-letnią żywotność zakładu. Aktualne plany zakładają do r. 2010 wydobycie średnioroczne w wysokości około 2,25 mln t.

Projektowana eksploatacja górnicza będzie prowadzona w warstwach orzeskich, rudzkich oraz siodłowych i swym zasięgiem obejmie około 65 % powierzchni obszaru górniczego.

Cała ilość wydobytego węgla kierowana jest do zakładu mechanicznej przeróbki węgla a następnie sprzedawana na cele energetyczne i ciepłownicze, również odbiorcom indywidualnym. W okresach letnich - zmniejszonego zapotrzebowania, węgiel jest gromadzony na zwałach.

Maksymalne ilości węgla jakie mogą być zgromadzone w tych miejscach (Ruch I i II) wynoszą odpowiednio 230 100 t. Pojemności te z reguły nie są wykorzystywane.

Kopaliną towarzyszącą złożu węgla jest metan.

Wg stanu rozpoznania na dzień 1.01.2001 r. zasoby metanu wynoszą 2617,6 mln.m3 w przeliczeniu na czysty gaz. Część gazu jest ujmowana systemami odmetanowania na dole i wykorzystana gospodarczo. Większość gazu sprzedawana jest firmie Synthos S.A. w Oświęcimiu. Niewielkie ilości gazu wykorzystywane są do opalania kotłów w kotłowni kopalnianej (eksploatowanej przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną).

W roku 1992 kopalnia zawarła spółkę joint-venture z firmą Mc Cormick Ressources z Texasu USA na eksploatację metanu otworami z powierzchni, a także odmetanowanie dziewiczych partii złoża. Przewiduje się wdrożenie technologii odmetanowania złoża, które pozwolą zwiększyć uzysk metanu i ograniczyć jego emisję do atmosfery.

3.5.1. Podejmowane działania ochronne. Siedem szybów wraz z obiektami przemysłowymi na powierzchni oraz łączącymi je na poszczególnych poziomach wydobywczych i wentylacyjnych głównymi przekopami, chronione są filarami ochronnymi. Filary wyznaczano kolejno, w miarę postępów eksploatacji podziemnej.

Oprócz szybów głównych i wentylacyjnych chronione są obiekty powierzchniowe: rzeki Wisła i Soła, szlak kolejowy Trzebinia - Oświęcim - Czechowice Dziedzice, osiedle mieszkaniowe w Brzeszczach, kościół parafialny w Brzeszczach oraz halę sportową.

Miejska oczyszczalnia ścieków zabezpieczona jest na III kategorię szkód górniczych i nie chroniona filarem. Projektowana eksploatacja zapewnia wskaźniki deformacji nie przekraczające jej odporności.

Obiekty kubaturowe, zlokalizowane w obrębie terenu górniczego, mają odporność kategorii I - IV określoną dla wsi Przecieszyn, Skidzin, Rajsko i Wilczkowice oraz miasta Brzeszcze. Do oddziaływania eksploatacji górniczej przystosowano również drogi i bocznice kolejowe oraz sieci infrastruktury technicznej. Do skutków eksploatacji górniczej przystosowuje się wały powodziowe Wisły.

Największym obiektem wodnym jest zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych „Brzeszcze” zlokalizowany przy zachodniej granicy obszaru górniczego. Jego zadaniem jest ochrona wód Wisły przed nadmiernym zasoleniem, posiada on pojemność użytkową około 1,15 mln.m3 przy powierzchni 7,5 ha (średnia głębokość ok. 15 m), dopływ około 8 tys.m3 zasolonych wód dołowych na dobę. Wody kopalniane doprowadzane są do

zbiornika z Ruchu I kolektorem 800 mm, z Ruchu II (w likwidacji) rurociągiem 300 mm.

Obiekt posiada obwałowania wykonane z karbońskiej skały płonnej, które zostały zrekonstruowane w latach

71

1986 - 90, celem zapewnienia odporności odpowiadającej III kategorii szkód górniczych. Aktualny stan techniczny obwałowań jest dobry.

Prócz dwóch cieków wodnych (Młynówka i pot. Różany), których koryta przystosowano do przejścia terenów zapadliskowych przez poprowadzenie ich na nasypach, aby nie dopuścić do powstania zalewisk powierzchniowych, wybudowano sieć rowów odwadniających.

Na obszarze górniczym Kopalni znajduje się 39 zbiorników wodnych - 27 stawów hodowlanych, 4 zbiorniki przemysłowe, 7 wyrobisk po eksploatacji żwiru nad Sołą i zalewisko w trakcie likwidacji w niecce poeksploatacyjnej F. Obiekty te częściowo są podpoziomowe, w części natomiast posiadają obwałowania wykonane na ogół z rodzimych gruntów mineralnych.

Istniejące zalewiska powierzchniowe, mają charakter podpowierzchniowy - planowana jest ich rekultywacja i zagospodarowanie. Prócz nich na obszarze górniczym są rejony pozbawione możliwości grawitacyjnego odprowadzania wód opadowych – gdzie umieszczono pompownie. Są to:

1. w Brzeszczach rejony :

Ogródków działkowych przy ul. Nosala, zlewnia 0,42 km2, 3 pompy o wydajności łącznie 300 m3/h.,

ul. Bugaj,

ul. Sobieskiego, zlewnia 1,19 km2, 2 pompy - 240 m3/h.

ul. Nazieleńce, zlewnia 0,5 km2, 3 pompy - 800 m3/h.

ul. Kolonowej,

ul. Polnej

2. w Przecieszynie rejony :

ul. Graniczna, zlewnia 0,54 km2, - 280 m3/h. Pompuje do rowu F17.

ul. Wyzwolenia, zlewnia 0,80 km2, 3 pompy - 900 m3/godz. Pompownia przejmuje również dopływ

wody przepompowywanej rowem F17 z pompowni przy ul. Granicznej .

3. Rejon Skidzinia, ul. Cicha, zlewnia 0,5 km2, 2 pompy - 160 m3/h. ,

4. Rejon Skidzinia, ul. Wypoczynkowa , zlewnia 0,5 km2, 2 pompy - 70 m 3/h.

5. w Wilczkowicach rejony:

ul. Kolonia

stawu “Sazan”

6. w Jawiszowicach w rejonie ul. Janowiec

Pompownie w stopniu wystarczającym spełniają swoją funkcję.

Działalność przemysłowa kopalni powoduje wytwarzanie ścieków bytowych w ilości średnio - 97 m3/dobę.

Ścieki od wielu lat odprowadzane są do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Tychy, Oddział Brzeszcze skąd po

oczyszczeniu zrzucane są do Wisły.

3.5.2. Odpady kopalniane - wykorzystanie i wpływ na środowisko Głównym odpadem powstającym w wyniku działalności przemysłowej Kopalni „Brzeszcze” jest karbońska skała płonna.

Całość wydobytego kamienia Kopalnia wykorzystuje do likwidacji niecek bezodpływowych, robót inżynierskich i budowy obwałowań. Ilość skały płonnej wydobywanej na powierzchnię wraz z węglem wyniosła:

w roku 1998 - 1 329 776 t, w roku 1999 - 1 066 030 t, w roku 2000 - 717 424 t.

Wyraźny spadek ilości wydobywanej skały płonnej wynika z rezygnacji z eksploatacji silnie zanieczyszczonych pokładów zawierających przerosty lub o niekorzystnych warunkach górniczych - Kopalnia zrezygnowała z eksploatacji pokładów o małej miąższości (1,20 - 1,30 m). Spadek ilości kamienia wiąże się

72

także ze zmianą modelu wydobycia planowanego do 2010 r.

Wyniki badań skały płonnej wykazują że nie zawiera ona zanieczyszczeń w ilościach większych niż dopuszczalne, ani nie jest promieniotwórcza.

Aktualnie najwięcej skały płonnej wykorzystuje się do likwidacji zalewiska „F” i niwelacji przyległych terenów. Zalewisko to, o pojemności przed zasypaniem około 85 000 m3, powstało w bezodpływowej niecce obniżeniowej na południe od zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych.

Sposoby wykorzystania odpadów. Do r. 2014 roku skałą płonną wypełniane będzie zalewisko w Łężniku („F”). Teren ten będzie zrekultywowany i zagospodarowany rolniczo. Wypełnianie zalewiska „G” oraz niecek obniżeniowych w Przecieszynie (łącznie ok. 41,5 ha) potrwa do r. 2004.

W przyszłości sposób wykorzystania skały płonnej zasadniczo się nie zmieni. Będzie ona nadal wykorzystywana gospodarczo, głównie do likwidacji szkód górniczych powstałych na powierzchni terenu. Odpady górnicze będą także stosowane do rekultywacji terenu po zwałowiskach przy szybach Andrzej III i IV oraz na przekładki technologiczne miejskiego wysypiska odpadów komunalnych.

Projektowaną do 2010 r. eksploatację górniczą tak rozłożono w czasie i przestrzeni, by nie spowodować zbyt dużych szkód na powierzchni i nie utrudniać nadmiernie możliwości normalnego użytkowania terenów.

Wpływy projektowanej eksploatacji nie spowodują wystąpienia szkód, które zagrażałyby bezpieczeństwu mieszkańców, bądź wyłączały z użytkowania urządzenia infrastruktury technicznej, a w razie ich sporadycznego wystąpienia szkody mają być usuwane w trybie awaryjnym.

Podstawowe w zakresie ochrony powierzchni będzie sprawne usuwanie uszkodzeń w budynkach i uzbrojeniu terenu. Aby usprawnić odwodnienie centralnej części O.G. ma być uruchomiona nieczynna przepompownia w rejonie ogródków działkowych oraz przeprojektowane odwodnienie tego terenu.

Koszt ochrony powierzchni wyniósł w 2001 roku około 3,98 zł na 1 tonę wydobycia.

4. Zagrożenia dla środowiska 4.1. Źródła zagrożeń

Zagrożenia wynikające z prowadzonej na obszarze gminy działalności górniczej dotyczą eksploatacji złóż karbońskiego węgla kamiennego w Kopalni Brzeszcze i eksploatacji zasobów kruszywa naturalnego w czwartorzędowych utworach aluwialnych doliny Soły prowadzonej przez prywatne podmioty gospodarcze.

4.1.1. Działalność górnicza Kopalnia Brzeszcze. Szkody górnicze. Eksploatacja złoża węgla kamiennego w obszarze górniczym „Brzeszcze II” wiąże się z powstawaniem odkształceń poziomych i obniżeń terenu, zmianami warunków hydrogeologicznych w górotworze i na powierzchni, wydobywaniem się metanu, emisją zanieczyszczeń i hałasu.

Uwarunkowaniem najbardziej znaczącym dla gospodarki przestrzennej gminy (spośród innych, opisanych w rozdziałach) wynikającym z prowadzonej na jej obszarze działalności górniczej, jest oddziaływanie na stan powierzchni ziemi.

Maksymalne obniżenia terenu w przeciągu lat 1998 - 2000 wyniosły około 2,5 m. Ujawniły się one niemal wyłącznie w postaci łagodnych niecek a parametry deformacji dotychczas nie przekroczyły wartości dopuszczalnych dla IV kategorii terenów górniczych. Jedyny wyjątek stanowi eksploatacja w roku 1995, która spowodowała wystąpienie na powierzchni deformacji nieciągłych - pęknięć gruntu, z przesunięciem pionowym około 0,30 m. Powstanie tych deformacji wiązało się z brakiem nadkładu trzeciorzędowego oraz niekorzystnym usytuowaniem eksploatacji w stosunku do budowy górotworu.

Od 1994 r. na obszarze eksploatacji nie wystąpiły wstrząsy górnicze.

73

Wpływy dotychczasowej eksploatacji górniczej zaznaczyły się przede wszystkim w obiektach kubaturowych, sieci urządzeń podziemnych, szlaku PKP oraz powstawaniem zalewisk powierzchniowych. W okresie lat 1994 - 97 uszkodzonych zostało 600 obiektów kubaturowych, (z czego za 40 obiektów wypłacono odszkodowanie). W sieci uzbrojenia podziemnego wystąpiło 80 awarii na długości około 9,0 km, przy czym 80% awarii ujawniło się w sieci wodociągowej. Uszkodzenia nawierzchni dróg naprawiono na odcinku około.1,3 km oraz podniesiono niweletę torów na szlaku PKP relacji Trzebinia-Czechowice Dziedzice. Kopalnia wypłaciła odszkodowanie za szkody górnicze w uprawach rolnych na powierzchni około 180,6.ha.

W wyniku ujawniania się wpływów dotychczasowej eksploatacji na powierzchni powstały : - podmokłe obniżenia terenu w rejonie Przecieszyna, które zostały zasypane karbońską skałą płonną

i zrekultywowane; - obniżenia wałów Młynówki w Skidziniu - nadsypane i zmodernizowane; - poszerzone zalewisko „F”, które w części zlikwidowano przez zasypanie karbońską skałą płonną (dalsza

likwidacja w toku); - obniżenie się północnej części Skidzinia i Wilczkowic co spowodowało lokalne zawodnienie piwnic i gruntów.

Powstałe uszkodzenia w stawach hodowlanych i rowach odwadniających likwidowano poprzez rekonstrukcję i nadsypywanie obwałowań oraz regulację dna rowów dla przywrócenia właściwych spadków hydraulicznych.

Zagrożenia wodne. Zgodnie z obowiązującymi kryteriami złoże węgla kamiennego kopalni „Brzeszcze” zostało zaliczone w całości do I stopnia (najniższego) zagrożenia wodnego. W kopalni nie występuje zagrożenie ze strony wód i cieków powierzchniowych. Istniejące źródła zagrożenia nie wymagają ustalenia od nich filarów bezpieczeństwa .

W ogólnym dopływie wody słodkie stanowią średnio 62% i są w całości zagospodarowane przez Kopalnię. Wody słone stanowią 38% - odprowadza się do zbiornika retencyjno-dozującego, skąd zrzucane są do Wisły w okresach wysokich stanów wody, by zapewnić, zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym utrzymanie jej wód w II klasie czystości tj. stężeń chlorków 200 mg/m3 i siarczanów 300 mg/m3. Ładunek soli zrzucanych do Wisły wynosi średnio 67 ton/dobę.

Wg badań18, odprowadzane do Wisły wody dołowe nie zagrażają podwyższeniem promieniotwórczości wód rzeki. W wodach pompowanych z kopalni nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń izotopów radu. Osady wytrącane z wód zawierają podwyższone stężenia izotopów radu, nie przekraczające jednak normy 60 kBq/kg. W rejonach akumulacji osadów o podwyższonej promieniotwórczości, badania promieniotwórczości gamma wykazały jedynie nieznaczne przekroczenia poziomu tła. Do roku 2010 nie przewiduje się zmian stopnia zagrożenia wód i osadów promieniotwórczością oraz produktami rozpadu radonu. Ryzyko poważnych awarii. Wiąże się z zagrożeniami związanymi z eksploatacją górniczą. Źródłem stałego zagrożenia jest m. in. częściowo nadpoziomowy zbiornik wód słonych – potencjalne zagrożenie dla wód Wisły w przypadku niekontrolowanego zrzutu dużej objętości wód słonych. Potencjalnym źródłem awarii są też obszary objęte podziemną eksploatacją górniczą, gdzie istnieje niewielkie prawdopodobieństwo poważniejszych tąpnięć.

4.1.2. Wpływ na środowisko projektowanej eksploatacji górniczej. Eksploatacja pokładów węgla prowadzona będzie systemem ścianowym z zawałem stropu. Maksymalne osiadania powierzchni terenu w okresie lat 2001 - 2010 wyniosą: - 2,5 m w rejonie południowo-wschodnim, - 5,5 m w rejonie szybu Andrzej VI przeznaczonego do likwidacji, - 3,0 m w rejonie zachodnim.

Odkształcenia poziome nie przekroczą wartości dopuszczalnych dla IV kategorii szkód górniczych. Projektowana eksploatacja spowoduje zakłócenia w funkcjonowaniu i użytkowaniu powierzchni oraz obiektów tam zlokalizowanych.

Obiekty kubaturowe. W zasięgu wpływów do r. 2005 znajduje się 2184 obiektów, w tym: - 1015 budynków posiadających odporność większą od przewidywanej kategorii odkształceń,

18 wg. opracowania Kompleksowa analiza zagrożenia radiacyjnego w Kopalni Brzeszcze – Opr. Gł. Inst. Górnictwa

74

- 741 obiektów o odporności równej przewidywanej kategorii odkształceń, - 396 obiektów o odporności o jedną kategorię mniejszą od przewidywanych odkształceń, - 30 obiektów o odporności mniejszej o dwie kategorie od przewidywanej kategorii odkształceń, - 2 obiekty o odporności o trzy kategorie mniejszej od przewidywanej kategorii deformacji terenu.

W trakcie ujawniania się wpływów górniczych stosowana będzie profilaktyka: - w obiektach budowlanych, których odporność jest mniejsza o 1 kategorię od przewidywanych odkształceń

terenu, będzie prowadzona obserwacja stanu technicznego, - dla obiektów o odporności mniejszej o 2 lub 3 kategorie opracowane będą orzeczenia konstrukcyjno-

budowlane i podjęte działania profilaktyczne.

W przypadku uszkodzeń stwarzających zagrożenie dla użytkownika, naprawy wykonane będą w trybie awaryjnym. W sieciach infrastruktury technicznej przewiduje się możliwość awarii, szczególnie na odcinkach starszych, nie przystosowanych do przejęcia wpływów eksploatacji górniczej. Również w sieciach nowszych mogą nastąpić sporadyczne awarie. W sieci energetycznej, pomimo jej niskiej odporności do tej pory nie stwierdzono awarii. Sieć wodociągowa jest uodporniana na deformacje. Natomiast w miarę występowania awarii kanalizacji, korygowane będą jej spadki.

Cieki i zbiorniki wodne. Do r. 2010 nie przewiduje się wpływów na koryta Soły i Wisły. Prawobrzeżny wał Wisły, od ul. Pszczyńskiej do końca zbiornika retencyjno-dozującego zabezpieczony jest na odkształcenia kat. III i powinien przejąć wpływy eksploatacji. Eksploatacja mająca wpływ na odcinek wału na północ od zbiornika będzie prowadzona w uzgodnieniu z użytkownikiem wałów.

Nastąpią zakłócenia grawitacyjnego przepływu wody w potoku Różany i Młynówce w rejonie ul. Siedliska; przewiduje się rozwiązanie problemu skrzyżowania cieków oraz bieżące prace zabezpieczające - przywrócenie spadków hydraulicznych i nadsypanie obwałowań, alternatywnie lokalizację zbiornika wodnego po eksploatacji kruszywa naturalnego. Eksploatacja w rejonie zbiornika retencyjno-dozującego wywoła odkształcenia nie przekraczające jego odporności. Natomiast przewidywane obniżenia osiągną około 3,0 m. Niezbędne będzie wyprofilowanie dna i nadsypanie części obwałowania w celu utrzymania funkcjonalności zbiornika.

Wpływy projektowanej eksploatacji na stawy hodowlane mają być usuwane przez lokalne wzmacnianie i nadsypywanie obwałowań. Obniżenia terenu spowodowane eksploatacją górniczą mogą spowodować wystąpienie podmakań terenu a nawet jego lokalnego zalania – dotyczy to rejonu szybu Andrzej VI, zachodniej części Przecieszyna i obszaru położonego na zachód i północny zachód od linii kolejowej Oświęcim - Czechowice. Stosowana będzie profilaktyka - od rowów melioracyjnych do pompowni polowych.

Drogi kołowe i linie kolejowe. Eksploatacja górnicza spowoduje deformację na odcinku około 4,4 km dróg. Przewiduje się konieczność usuwania szkód na szlaku PKP Trzebinia - Czechowice Dziedzice oraz bocznicy KWK „Brzeszcze”.

Tereny rolne i leśne. W zasięgu projektowanej do r. 2010 eksploatacji górniczej mogą wystąpić okresowe podtopienia gruntów – w lasach na powierzchni ok. 150 ha i na ok. 700 ha użytków rolnych

4.1.3. Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego powoduje daleko idące, stopniowe przekształcanie krajobrazu. W miejsce zadrzewień łęgowych niskiej terasy Soły, o dużej wartości przyrodniczej, zarówno ze względu na znaczną zasobność gatunkową jak i element systemu przestrzennych powiązań ekologicznych powstają zbiorniki wodne, często o dużej powierzchni, wypełniające wyeksploatowane wyrobiska. Mają one znaczną głębokość i przeważnie dość wysokie i strome brzegi.

Możliwość przyszłego wykorzystania gospodarczego tych akwenów, będzie dość ograniczona, ze względu na ich kształty i powierzchnię. Projekty górnicze eksploatacji w niewielkim jedynie stopniu i w sposób czysto formalny uwzględniają perspektywę i potrzeby przyszłego zagospodarowania - co m.in. wynika z wymogu

75

prawa górniczego i geologicznego, nakazującego pełne wykorzystanie zasobów złoża.

Jednym z istotnych mankamentów tak powstałej grupy akwenów, odróżniających je od naturalnych systemów wodnych będzie brak powiązania ich w jeden połączony system wodny. Wytworzenie takiego systemu mogłoby z jednej strony umożliwić lepsze wykorzystanie gospodarcze zasobów wód, z drugiej zaś poważny wzrost atrakcyjnosci rekreacyjnej akwenów.

W istocie jest to więc, kosztem doraźnej korzyści ekonomicznej (dochody ze sprzedaży kruszyw, z odsprzedaży działek pod eksploatację, podatków, opłat koncesyjnych), dokonuje się przekształcenie krajobrazu gminy, którego racjonalne zagospodarowanie przynoszące wymierne korzyści ekologiczne (i ekonomiczne) wymaga dużych nakładów. Odnośnie obszaru zmiany studium przyjętych Uchwałami Rady Miejskiej w Brzeszczach o nr: - V/45/07 z dnia 29 marca 2007r. oraz zmiany studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach - VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011r., - IX/71/11 z dnia 21 czerwca 2011 r. przewiduje się, że eksploatacja udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”, „Przecieszyn III” oraz „Rajsko 2” na tym obszarze nie będzie się wiązała z istotnymi zagrożeniami dla środowiska. Eksploatacja ta odbywać się będzie zgodnie ze szczegółowymi ustaleniami zawartymi w Projekcie zagospodarowania złoża oraz w Planie ruchu zakładu górniczego, w których to dokumentach będą musiały być spełnione wymagania przepisów odrębnych dotyczące ochrony środowiska. Poprzez zastosowanie odpowiedniego standardu technologicznego eksploatacji złoża a także odpowiednich zabezpieczeń i ograniczeń ustalonych w w/w dokumentach, jak również w ustaleniach niniejszej zmiany studium oraz w ustaleniach późniejszego planu miejscowego, eksploatacja ta nie powinna mieć negatywnego wpływu na stan środowiska w rejonie obszaru objętego zmianą studium. Najistotniejszym zagrożeniem dla środowiska może być w tym przypadku okresowa degradacja krajobrazu i dewastacja zasobów przyrodniczych na obszarze objętym eksploatacją. W szczególności dotyczy to istniejącej grupy drzew określonej na Planszy nr 3 – „Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 – ujednolicona forma rysunku”. Zagrożenie to ma charakter przejściowy, bowiem prowadzona na bieżąco rekultywacja wyrobiska powinna doprowadzić do przywrócenia harmonii krajobrazowej obszaru, a ubytek istniejącej zieleni powinien być zrekompensowany poprzez realizację odpowiedniego programu zadrzewień.

Spośród innych potencjalnych zagrożeń związanych z eksploatacja złoża należy wymienić: - hałas związany z pracą sprzętu, który dotyczyć może terenów położonej w pobliżu zabudowy mieszkaniowej znajdującej się około 40m na północny-wschód od granicy złoża (zabudowa wsi Wilczkowice) oraz około 110m na południowy-zachód od granicy złoża (zabudowa wsi Przecieszyn). Poziom hałasu w tych terenach zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych nie może przekroczyć wymaganych na podstawie tych przepisów norm, które muszą być dotrzymane poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań i zabezpieczeń na terenie górniczym,

- zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, w tym zapylenie. To zagrożenie powinno być znikome, bowiem zakłada się, że eksploatacja żwiru odbywać się będzie głównie metodą basenową, spod powierzchni wody i przy użyciu niewielkiej ilości sprzętu specjalistycznego,

- zanieczyszczenie powierzchni ziemi i wód gruntowych substancjami ropopochodnymi (olej napędowy) związanymi z pracą i ewentualną awarią sprzętu. Wymagania wobec przedsiębiorcy dotyczące ochrony środowiska przed takim zagrożeniem, określają odpowiednie przepisy odrębne, - zanieczyszczenie dróg miejskich, w szczególności ul. Wyzwolenia, w związku z transportem urobku kopalnianego i wynikające stąd zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu samochodowego i życia ludzi. To zagrożenie należy wyeliminować poprzez zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń na terenie kopalni. - zaburzenie istniejących stosunków wodnych, w tym zagrożenie dla sąsiadujących ze złożem potoków Różanego i Młynówki, a także dla obwałowania Młynówki. W tym zakresie wymagane jest wprowadzenie odpowiednich stref ochronnych wyłączonych z eksploatacji kruszywa.

4.1.4. Inne rodzaje pozarolniczej działalności gospodarczej Analizując warunki lokalne ukształtowania i zagospodarowania terenu można się spodziewać:

76

- lokalnych przekroczeń norm dopuszczalnego opadu pyłu, stężenia pyłu zawieszonego i dwutlenku siarki w sezonie grzewczym, kiedy o warunkach aerosanitarnych stanowi tzw. niska emisja ze źródeł komunalnych (paleniska domowe), - zanieczyszczeń komunikacyjnych – w pasach wzdłuż obu dróg wojewódzkich - jednakże, jak wynika z danych literaturowych ewentualne przekroczenia dopuszczalnych stężeń mogą występować jedynie w pasie drogowym, - lokalnie przekroczenia wartości dopuszczalnych mogą wystąpić w pobliżu emitorów lokalnych (kotłownie, szklarnie), - lokalnymi potencjalnymi źródłami awarii są stacje paliw i magazyny produktów ropopochodnych. Gmina Brzeszcze zalicza się do obszarów o średnim stopniu uprzemysłowienia, jednakże obok zakładów zatrudniających większą liczbę osób, istnieje szereg mniejszych podmiotów gospodarczych, które są, lub mogą znacząco oddziaływać na środowisko najbliższego otoczenia: - hałaśliwe - zakłady blacharstwa samochodowego, warsztaty naprawcze, stolarnie, - zanieczyszczające powietrze - prócz kotłowni grzewczych - szklarnie, masarnie, piekarnie, motoryzacyjne, ślusarskie (spawanie).

Do obiektów mogących znacząco oddziaływać na bliskie otoczenie należy zaliczyć także większe obiekty handlowe, zwłaszcza handlu hurtowego i stacje paliw, z powodu ruchu transportowego, pylenia itp. Okresowo takimi obiektami mogą też być placówki oświatowe i obiekty sportowe.

4.1.5. Tereny zalewowe (zagrożenie powodziowe i podtopienia) Głównym źródłem zagrożenia powodziowego na terenie gminy są Wisła i Soła. Istniejące obwałowania Wisły umożliwiają przeprowadzenie międzywalem spiętrzonych wód fali powodziowej, której szczytowa objętość przepływu odpowiada prawdopodobieństwu wystąpienia Q = 1% (woda stuletnia). Soła posiada jedynie fragmentaryczne obwałowania. na odcinku od km 13+800 do km 14+500. Zalanie terenów poza obwałowanym korytem obu rzek może nastąpić:

- w przypadku wystąpienia wielkiej wody o prawdopodobieństwie mniejszym niż 1% - zagrożenie dotyczy terenów niskiej terasy obu rzek w przypadku awarii (rozmycia) wału Wisły podczas przejścia fali powodziowej, - w przypadku awarii zapór (Goczałkowice lub kaskada Soły).

Wg dostępnych danych19 w dwóch pierwszych przypadkach, zalew może objąć cały obszar niskich teras Wisły i Soły. Dane dotyczące skutków awarii zapór nie są ogólnie dostępne.

Dla odcinka doliny Soły tworzącego wschodnią granicę gminy brak aktualnych i potwierdzonych wynikami badań informacji na temat zasięgu zalewu wodami powodziowymi o Q = 1%.

Szkody powodziowe mogą wystąpić również na małych ciekach odwadniających gminę. Najbardziej znaczącym uwarunkowaniem jest oddziaływanie od dawna prowadzonej eksploatacji górniczej której skutkiem jest obniżenie niektórych terenów nawet o kilkanaście metrów i pozbawienie ich możliwości naturalnego odpływu nadmiaru wód. W Dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne określono stopień zagrożenia terenów położonych w obszarze górniczym ze strony katastrofalnych powodzi oraz przypadków awarii zbiorników wodnych:

Główne cieki odwadniające obszar gminy – Młynówka i Różany mogą stanowić zagrożenie w przypadku rozmycia obwałowań, utraty drożności przepustów w Przecieszynie i Wilczkowicach lub zniszczenia przez wody powodziowe Soły jazu w Bielanach regulującego przepływy Młynówki.

W depresyjnych nieckach obniżeniowych powstałych w wyniku działalności górniczej, w przypadku awarii pomp odwadniających może dojść do ich czasowego zalania (w większości są to ogródki działkowe) lub podtopienia znajdujących się w ich zasięgu nieruchomości.

Zbiorniki wód powierzchniowych (osadniki przemysłowe i stawy rybne) – zakwalifikowano je do klas zagrożenia20: – stawy hodowlane do klas IV i V z jednym wyjątkiem klasy III, zalewisko „F” i zbiorniki

19 M. in. wg mapy sporządzonej przez U.G. Brzeszcze obszarów zalanych w czasie powodzi w 1997 r. 20 Na podstawie „Tymczasowych ogólnych wytycznych w zakresie projektowania, budowy i użytkowania powierzchniowych zbiorników

wodnych i osadników przemysłowych na terenach objętych eksploatacją górniczą” – aktualnie formalnie nie obowiązujących.

77

przemysłowe – do klasy V.

Zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych „Brzeszcze”, ze względu na jego dużą objętość i częściową nadpoziomowość zaliczono do I klasy zagrożenia. W praktyce deformacje szczególnie newralgicznego, zachodniego obwałowania zbiornika (od strony Wisły) nie przekraczają II kategorii.

Dla koryt Soły i Wisły w rejonie wpływów górniczych KWK „Brzeszcze” został ustanowiony filar ochronny (decyzja OUG w Tychach).

Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu przepisów odrębnych. Wschodnia część obszaru w/w zmiany studium podlega uwarunkowaniom wynikającym z art.85 ustawy Prawo wodne, związanym z ochroną lewobrzeżnego obwałowania potoku Młynówka.

Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011 r położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu przepisów odrębnych.

Obszar objęty trzecią zmianą studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku przyjętą (przyjętą uchwałą Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r) położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu przepisów odrębnych. Obszar objęty czwartą zmianą studium, wykonywaną na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r. położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu przepisów odrębnych.

4.1.6. Komunikacja drogowa i kolejowa Przewidywane zmiany w zagospodarowaniu o znaczącym oddziaływaniu na środowisko gminy dotyczą w pierwszym rzędzie projektowanego przebiegu drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice – Cieszyn.

Dla tego przedsięwzięcia, z uwagi na przewidywane natężenie i prędkość ruchu należy się liczyć z możliwością wystąpienia oddziaływania podobnego jak dla inwestycji typu autostradowego, stąd w Studium przyjęto przez analogię do autostrady zasięgi obszaru ponadnormatywnego oddziaływania na środowisko w trzech strefach:

- strefa ekstremalnego oddziaływania na środowisko – 20 m od krawędzi jezdni, (strefa mieści się w określonycm pasie trasy drogowej), - strefa zagrożeń – 50 m od krawędzi jedni, gdzie ograniczona jest lokalizacja obiektów budowlanych z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi oraz niedopuszczone jest prowadzenie upraw roślin konsumpcyjnych i paszowych, - strefa znaczącego oddziaływania – 150 m od krawędzi jezdni, w której należy zapewnić skuteczną ochronę istniejących i ewentualnie planowanych obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi przed szkodliwym wpływem drogi, - wymóg wyposażenia drogi w miejscach jej przebiegu przez tereny objęte ochroną akustyczną (tereny zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi), gwarantujące utrzymanie poziomów dźwięku w granicach normatywnych.

Wzdłuż drogi powinien być utworzony obszar ograniczonego użytkowania obejmującego wyżej wymienione trzy strefy oddziaływania.

Należy oczekiwać, że w przypadku korzystnych wyników analizy porealizacyjnej modernizacji drogi i skuteczności ekranowania, może nastąpić zwolnienie dla zabudowy wolnych działek w zabudowie mieszkaniowej położonych w strefie znaczącego oddziaływania (50 – 150 m).

Zagrożenia związane z oddziaływaniem ruchu drogowego mogą pojawić się również w terenach zabudowy

78

mieszkaniowej sąsiadującej bezpośrednio z ciągami dróg wojewódzkich, stanowiących również główne elementy wewnętrznego układu komunikacyjnego gminy. Dotyczy to szczególnie przebiegu drogi Oświęcim – Brzeszcze – Pszczyna o najszybciej wzrastającym natężeniu ruchu. Prognozowane natężenie ruchu i stan zainwestowania otoczenia tej drogi uzasadnia realizację obwodnicy drogowej centrum Brzeszcz celem przeniesienia ruchu tranzytowego.

Pojawienie się zagrożeń wywołanych oddziaływaniem ruchu pociągów na zabudowę przeznaczoną na stały pobyt ludzi wiąże się z przyszłą modernizacją tej linii, umożliwiającą zwiększenie prędkości ruchu oraz wzrostem jego natężenia.

W zasięgu znaczącego oddziaływania akustycznego znajdą się fragmenty terenów zabudowy położone w zasięgu znaczącego oddziaływania akustycznego linii kolejowej, określonego na podstawie danych wskaźnikowych na 100 m od osi skrajnego toru. W tych terenach mogą być naruszone zarówno obowiązujące standardy klimatu akustycznego terenów mieszkaniowych jak i odpowiednie standardy pomieszczeń mieszkalnych.

4.1.7. Gospodarka rolna Specyficzną kategorią terenów mieszkalnictwa o potencjalnie znaczącym oddziaływaniu na środowisko terenów mieszkaniowych są tereny zabudowy mieszkaniowej i produkcji związanej z rolnictwem. Prowadzona działalność produkcyjna może wywierać niekorzystny wpływ na jakość środowiska sąsiednich terenów mieszkaniowych i pomieszczeń mieszkalnych znajdujących się na tych terenach, naruszając obowiązujące standardy środowiska.

Jednakże rolnictwo jest wciąż pomocniczym, a niekiedy nawet głównym źródłem utrzymania części mieszkańców gminy. Z gospodarką rolną nieodłącznie związany jest pewien poziom uciążliwości zapachowej (której postrzeganie jest silnie indywidualnie zróżnicowane). Należy zatem uznać, że sporadyczne występowanie wyczuwalnego zapachu w niewielkiej odległości od miejsca jego emisji, nie powinno być w warunkach miejscowych uznane za uciążliwe.

5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy Jedynie w odniesieniu do terenów dolin obu głównych rzek gminy wykazuje ono wyraźny związek sposobów zagospodarowania terenu z charakterem zasobów środowiska:

- łąki i pola uprawne zajmują płaskie tereny terasy zalewowej o żyznych glebach i wysokim poziomie wody gruntowej rozciągające się wzdłuż doliny Wisły i na żyznych płatach Podgórza Wilamowickiego, - lasy zajmują obszary wyższej terasy o płytkich glebach na żwirowo-piaszczystym podłożu w dolinie Soły, - zbiorniki wody stojącej - stawy hodowlane grupują się w podmokłych, najniżej położonych terenach zawodnione wyrobiska żwirowni, ciągną się wzdłuż Soły. Dawne, niewielkie osady wiejskie z zabudową zagrodową przekształciły się w osiedla z dominującą zabudową mieszkaniową jednorodzinną z nielicznymi zagrodami rolniczymi. Często zachowały się wśród tej zabudowy dawne budynki gospodarskie o zmienionej funkcji. Decydujący wpływ na przekształcenie dawnej, typowo wiejskiej struktury funkcjonalno-przestrzennej, miał rozwój górnictwa, który doprowadził do przekształcenia części obszaru w strukturę miejsko przemysłową, której oddziaływanie wycisnęło swe piętno również na pozostałej części obszaru. Na strukturę miejsko-przemysłowej części obszaru składają się: - położone w centrum obszaru (Brzeszcze) obiekty powierzchniowe Kopalni oraz będące w likwidacji obiekty „Ruch 2” w Jawiszowicach, - osiedla mieszkaniowe zabudowy jedno i wielorodzinnej (bloki) wraz z centrami usługowo-handlowymi. Oddziaływania funkcji górniczej wywierają także znaczący wpływ na strukturę części gminy o zachowanym charakterze wiejskim. Są to obiekty: - usytuowane poza terenami zabudowanymi szyby wentylacyjne Andrzej VI i IX, - pomocnicze obiekty Kopalni – bocznica kolejowa, zbiornik wód słonych, - tereny niecek obniżeniowych i dawnych zwałowisk skały płonnej obecnie rekultywowane. Czynnikami mogącymi w przyszłości spowodować znaczniejsze zmiany struktury funkcjonalno przestrzennej są: - postępujący zanik funkcji rolniczej, z czym wiąże się zaniechanie uprawy części gruntów rolnych, głównie

79

o słabej bonitacji, - perspektywiczna eksploatacja złóż węgla kamiennego może spowodować lokalne zjawiska powierzchniowe związane z podziemną eksploatacją, nie będzie czynnikiem przekształcenia struktury funkcjonalnej gminy.

Podstawowym pytaniem pozostaje stopień i charakter przekształceń struktury przestrzennej gminy, które mogła spowodować realizacja ustaleń dotychczas obowiązujących dokumentów planistycznych. W obszarze zmiany studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku w sąsiedztwie potoku Młynówka występuje zieleń /w szczególności w północnej części/, która stanowi czynny, drożny korytarz ekologiczny, będący częścią korytarza o znaczeniu lokalnym, który stanowią również tereny położone w sąsiedztwie na wschód od obszaru opracowania, tj. w otoczeniu Potoku Różanego, stawów i terenów zielonych. Korytarz ten należy do Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych /ESOCh/, wyodrębniony w strukturze Gminy lokalny system terenów pełniących funkcje przyrodnicze powiązanych między sobą przyrodniczo i funkcjonalnie oraz z Regionalnym Systemem Przyrodniczym /RSP/.

6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu

Uchwalony w r. 1991 Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy, przestał obowiązywać z końcem roku 2002. Jego obowiązujące przez ponad 10 lat ustalenia szczególnie:

- zasady postępowania z terenami zdewastowanymi na skutek działalności górniczej – sposoby rekultywacji i kierunki zagospodarowania tych terenów, - kierunki rekultywacji i zagospodarowania zawodnionych wyrobisk po eksploatacji kruszywa naturalnego, były prawidłowo realizowane w większości przypadków.

Plan nie przewidywał dalszego rozwoju eksploatacji zasobów kruszywa naturalnego, a tym samym dalszej ingerencji w funkcjonowanie powiązań ekologicznych związanych z przebiegiem i charakterem przyrodniczym doliny Soły jak miała miejsce w okresie jego realizacji.

Uchwalona w 1991 r. Aktualizacja miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze przestała obowiązywać z dniem 31.12.2002 r. zgodnie z art. 87 ust.3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym.

Plan ustalił lokalizację na terenach Łężnika, w dolinie Wisły, w powstałej tam niecce obniżeniowej lokalizację gminnego składowiska odpadów komunalnych. W okresie realizacji planu lokalizację tą, wyraźnie niekorzystną dla środowiska doliny zarzucono, a składowisko zlokalizowano na terenach zwałowiska skały płonnej likwidowanej części Kopalni Brzeszcze.

Znaczne powiększenie terenów przeznaczonych pod zabudowę miejską (mieszkaniową i usługowo-handlową o charakterze centrum miejskiego) znacznie przybliżało moment integracji przestrzennej głównych jednostek osadniczych gminy - Brzeszcz, Jawiszowic i Przecieszyna w jedną strukturę miejską. Z tych zamierzeń realizowano w zasadzie tylko część zabudowy mieszkaniowej.

Jednym z podstawowych elementów planu był projekt zasadniczej modernizacji systemu komunikacji drogowej gminy oparty na silnie rozwiniętej sieci ulic i dróg głównych i zbiorczych. Nie zrealizowano żadnego z elementów projektowanego układu. W planie wprowadzono także rezerwę terenu pod przebieg drogi ekspresowej przecinającą w kierunku południkowym zachodnią część gminy. Głównymi elementami sieci drogowej gminy pozostały więc nadal istniejące odcinki dróg wojewódzkich, których przebieg jest na odcinkach bliskich zabudowy mieszkaniowej jest niekorzystny z powodu oddziaływań akustycznych (szczególnie w porze nocnej).

Prócz wyżej opisanych projektowanych zmian i wyłączeń terenów z użytkowania rolniczego, plan nie ingerował w stan i sposoby użytkowania terenów przyrodniczo czynnych obu dolin głównych cieków, stawów hodowlanych i gruntów rolnych, utrzymując istniejący stan ich użytkowania. Jedynie dla zespołu zawodnionych wyrobisk żwirowni w dolinie Soły, w północno wschodniej części gminy sprowadzono turystykę i rekreację (UT) jako funkcje wiodące. Skutkiem realizacji ustaleń planu z r. 1991 było znaczne zaawansowanie prac związanych z rekultywacją i zagospodarowaniem terenów zdewastowanych w wyniku działalności górniczej, przy braku lub fragmentarycznym jedynie rozwoju innych elementów zagospodarowania przestrzennego oraz nie przewidywane zmiany niektórych jego ustaleń. W rezultacie struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy nie

80

uległa przewidywanym przekształceniom, przy równoczesnej wyraźnej poprawie stanu niektórych elementów środowiska.

7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania Problemem podstawowym jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju gminy w sensie przestrzennym. Wśród zagadnień składających się na powyższą problematykę, wyróżniają się, wynikające ze specyfiki gminy i dotychczasowego jej rozwoju przestrzennego:

- zabezpieczenie potrzeb w zakresie terenów budowlanych, zwłaszcza związanych z programem rozwoju funkcjonalnego, których lokalizacja będzie zapewniać optymalne warunki rozwoju funkcji, - zagospodarowanie gruntów porolnych (których uprawy zaniechano) w sposób respektujący uwarunkowania ekonomiczne, - usprawnienie systemu odprowadzania wód z terenów depresyjnych (powstałych wskutek działalności górniczej) celem eliminacji zagrożenia podtopieniem terenów zabudowy i innych terenów, - niedopuszczenie do wkraczania zabudowy na tereny zalewowe i zagrożone podtopieniem, - ograniczenie szkodliwego oddziaływania i uciążliwości hałasowej ruchu drogowego na głównych ciągach drogowych przebiegających przez obszary zwartej zabudowy – poprzez realizację drogi ekspresowej oraz ustanowienie obszarów ograniczonego użytkowania wzdłuż dróg wojewódzkich i odpowiednie zmiany użytkowania terenów, - zapewnienie korzystnego dla gminy zagospodarowania i odpowiednie przygotowanie akwenów wodnych powstających w wyrobiskach powydobywczych kruszyw naturalnych, - podporządkowanie potencjalnej eksploatacji udokumentowanych złóż surowców podstawowych (węgiel kamienny) wymogom zrównoważonego rozwoju obszaru gminy.

8. Podstawy polityki gminy w zakresie kształtowania i ochrony środowiska 8.1. Obszary funkcjonalne - grupowanie

Obok predyspozycji ekofizjograficznych, podstaw prawnych, zasad obowiązujących w zatwierdzonych planach i programach ochrony obszarów chronionych, obszaru górniczego, planach i programach realizacji i modernizacji podsystemów technicznych, podstawą polityki przestrzennej gminy w dziedzinie ochrony środowiska jest aktualny stan jej zagospodarowania i program pożądanych (czy też planowanych zmian), wyrażony poprzez wydzielenie obszarów, w których użytkowaniu dominuje, lub przeważa określona funkcja. Dla tak wydzielonych obszarów określono, w oparciu o wyniki analiz sposobów zagospodarowania i zasobów przyrodniczych, pożądane i możliwe kierunki zagospodarowania uwzględniając przy określaniu możliwości rozwoju gospodarczego, konieczność zabezpieczenia, lub wzbogacenia zasobów przyrodniczych. Kryteria wydzielenia obszarów funkcjonalnych

Przyrodnicze: - rodzaj i stan zasobów, - znaczenie zasobów w całokształcie systemu przyrodniczego, - możliwości przekształceń w kierunku wzbogacenia zasobów;

Gospodarcze: - stopień i charakter zainwestowania, - możliwości rozszerzenia i intensyfikacji zainwestowania, - stopień i charakter wykorzystania rolniczego, - występowanie innych zasobów o znaczeniu gospodarczym;

Prawne: - obszary i obiekty chronione prawnie, - występowanie innych wartości przyrodniczych (np. podlegających ochronie gatunkowej), - potrzeby w zakresie objęcia ochroną prawną zasobów przyrodniczych.

8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska

Dokonana wyżej analiza powiązań i współzależności między funkcjami środowiskowymi i gospodarczymi oraz stopień przekształcenia środowiska wydzielonych typów obszarów, wskazuje na potrzebę korekt w proporcjach zajmowanej przez nie powierzchni oraz grupowania wg niezbędnego zakresu funkcji

81

środowiskowych, jako podstawowego warunku oparcia gospodarki przestrzennej gminy na zasadzie zrównoważonego rozwoju i możliwości prowadzenia, zgodnej z tą zasadą polityki przestrzennej.

W oparciu o wyniki analizy, w ramach określenia uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego funkcji gospodarczych gminy, opracowano projekt podziału terenu na obszary funkcjonalne, wraz ze wskazaniem możliwych kierunków rozwoju w oparciu o zasadę rozwoju zrównoważonego.

Zasady wydzielenia obszarów funkcjonalnych i pożądanych kierunków zagospodarowania przedstawia poniższa tabela oraz plansza nr 1 „Polityka przestrzenna – wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru”.

Rodzaj obszaru funkcjonalnego

Istniejące i potencjalne sposoby użytkowania terenu (funkcje)

Główne zasady zagospodarowania

W tereny wód stojących (W1) i płynące wody otwarte (W2) i tereny zalewowe

użytkowanie gospodarcze (stawy hodowlane) wędkarstwo (zawodnione wyrobiska żwirowni, rzeki Wisła i Soła) i rekreacja nadwodna (koryto Soły, zawodnione wyrobiska), ochrona jakości wód, ochrona przed powodzią, kształtowanie enklaw krajobrazu naturalnego, nisza ekologiczna dziko żyjących roślin i zwierząt

potencjalne elementy wielkoprzestrzennego systemu ochrony przyrody i krajobrazu (OSO – dyrektywa ptasia) oraz część planowanego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Dolina Soły”, przystosowanie dla potrzeb gospodarki rybackiej i rekreacji oraz ochrony przed powodzią, przystosowanie w fazie eksploatacji zasobów kruszywa naturalnego do docelowego zagospodarowania,

Z

tereny publicznej zieleni urządzonej (Z1), rekultywacji zwałowisk skały płonnej w kierunku łąkowym lub leśnym, (Z2), leśne (Z3)

rekreacja i wypoczynek, sport (Z1 i Z2), gospodarka leśna (Z3)

zabudowa wyłącznie związana z główną funkcją terenów, zagospodarowanie po rekultywacji zdewastowanych terenów poprzemysłowych zgodnie z przyjętym kierunkiem zagospodarowania (zieleń publiczna – parki, cmentarze, tereny sportowe, tereny łąkowe lub leśne), Gospodarka leśna wg planów urządzenia lasów z pierwszeństwem funkcji ochronnych. Zalesianie terenów nieprzydatnych rolniczo wg programów indywidualnych lub programu dla gruntów uprzednio wykupionych,

R zwarte kompleksy gruntów rolnych (przewaga użytkowania ornego) na obszarach gleb podlegających ochronie), bez zabudowy

obszary otwarte z przewagą użytkowania rolniczego. Pasma terenów otwartych łączące obszary leśne i doliny rzeczne o podwyższonej wartości przyrodniczej

ze względu na jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej i znaczenia krajobrazowe – wyłączenie z zabudowy. Utrzymanie istniejącego sposobu użytkowania. W przypadku zaniechania użytkowania rolniczego zalesienie lub pozostawienie dla sukcesji naturalnej,

T tereny infrastruktury technicznej przemysłowej i komunalnej

zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych, oczyszczalnia ścieków, składowisko odpadów komunalnych, GPZ

użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem i uwzględnieniem zasad minimalizacji oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi

P tereny powierzchniowej działalności górniczej i przemysłowej oraz tereny związane

P1 - górnictwo węglowe – obiekty powierzchniowe (KWK Brzeszcze),

P1 – zagospodarowanie podporządkowane wymogom górnictwa węglowego, z minimalizacją oddziaływań przewidzianą w przepisach szczególnych. Znaczące oddziaływanie działalności górniczej na środowisko może wykroczyć poza teren P1 (w granicach obszaru górniczego)

P2 – składowanie odpadów górniczych, rekultywacja i zagospodarowanie terenów składowisk,

P2 – po zakończeniu składowania odpadów górniczych, rekultywacja i zagospodarowanie w kierunku leśnym lub łąkowym

82

P3 – powierzchniowa eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego, rekultywacja i zagospodarowanie wyrobisk

P3 – po zakończeniu eksploatacji rekultywacja w kierunku wodnym i zagospodarowanie rekreacyjne, lub w kierunku leśnym (po rekultywacji przez wypełnienie wyrobisk odpadami górniczymi)

B tereny istniejącej zabudowy i które mogą być przez-naczone dla osadnictwa z przewagą funkcji mieszkaniowej. Regulacje przestrzenne – ścisłe określenie granic i przeznaczenia terenu, rozmiary inwestycji celu publicznego, określenie zagospodarowania i warunki zabudowy oraz zachowania powiązań ekologicznych do rozstrzygnięcia w planie miejscowym

B1 - obszary koncentracji i rozwoju osadnictwa w zwartej strukturze przestrzennej, z dużym udziałem przestrzeni publicznej, zwłaszcza usług

B1 – zabudowa typu miejskiego, z usługami publicznymi i komercyjnymi. Dopuszczalna wyłącznie lokalizacja działalności, której poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych standardów środowiska istniejących i planowanych terenów mieszkaniowych

B2 – obszar utrzymania i rozwoju osadnictwa o strukturze zabudowy jednorodzinnej – z dużym udziałem usług

B2 – zabudowa głównie typu wolnostojącego, lokalizacja usług głównie w wyznaczonych rejonach koncentracji. Poziom oddziaływania na środowisko nie może spowodować obniżenia wymaganych standardów środowiska istniejących i planowanych terenów mieszkaniowych

B3 – obszar utrzymania i rozwoju osadnictwa w rozluźnionej strukturze przestrzennej.

B3 – zabudowa jednorodzinna powiązana gospodarczo z rolniczą przestrzenią produkcyjną – najbliższe zabudowie grunty rolne mogą być zabudowane z lokalizacją funkcji mieszkaniowej i usługowej. Poziom oddziaływania na środowisko – jw.

B4 – obszar zabudowy mieszkaniowej wymagający ograniczenia osadnictwa

B4 – ograniczenie możliwości zabudowy z powodu położenia na obszarze o IV kategorii przydatności terenu do zabudowy ze względu na szkody górnicze

B5 – obszar wymagający zahamowania rozwoju funkcji osadniczych ze względów przestrzennych

B5 – potencjalne obszary ograniczonego użytkowania ze względu na: niekorzystne położenie przy głównych trasach istniejącej i projektowanej infrastruktury komunikacyjnej (istniejąca linia kolejowa, projektowana droga ekspresowa S – 1.

8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska Doskonalony w ostatnich dziesięcioleciach system prawny ochrony środowiska, w odniesieniu do działalności gospodarczej poprawia skuteczność w nakłanianiu podmiotów gospodarczych do wprowadzania metod gospodarowania bliższych zasadom zrównoważonego rozwoju. Skuteczność oddziaływania norm prawnych, regulujących zachowania względem zasobów środowiska znajduje odbicie w znaczącym zmniejszeniu jego obciążeń.

Jednym z najważniejszych środków, umożliwiających wprowadzenie zasad zrównoważonego rozwoju jednostek terytorialnych jest gospodarka przestrzenna. Powinna ona regulować zasady użytkowania terenów i wykorzystania lokalnych wartości środowiska w sposób zapewniający trwałość zasobów odnawialnych, najbardziej oszczędne wykorzystanie zasobów nieodnawialnych i rehabilitację zasobów zniszczonych.

Podstawową metodą zmierzającą do realizacji celów jest w gospodarce przestrzennej ustalenie zasad zagospodarowania obszarów wchodzących w skład określonej jednostki terytorialnej, zgodnie z ich predyspozycjami, wynikającymi z warunków naturalnych i dotychczasowych sposobów zagospodarowania. Dokonuje się to poprzez wydzielenie na danym obszarze stref funkcjonalnych oraz jako jednostek niższego rzędu, terenów o określonym sposobie użytkowania, z równoczesnym określeniem wzajemnych powiązań między nimi.

Jako podstawową metodę, zmierzającą do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju obszaru gminy, przyjęto ustalenie zasad zagospodarowania terenów poprzez określenie stref polityki w dziedzinie ochrony środowiska.

Dobór kryteriów wydzielenia stref oparto o analizę predyspozycji funkcjonalnych, wynikłych ze stwierdzonych współzależności między gospodarczymi i środowiskowymi funkcjami terenów oraz potrzeb w zakresie ich kształtowania.

83

Przyjmując jako cel polityki kształtowanie współzależności funkcji obszarów zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ustalono następujące strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska:

strefa grupuje obszary typu

cele polityki ochrony środowiska

zasady kształtowania terenów strefy

główne narzędzia

I - przestrzeń

osadnictwa – mieszkalnictwo,

usługi i aktywizacja gospodarcza

B

zabezpieczenie standardów środowiska terenów osiedleńczych. rozwój osadnictwa wg zasad zrównoważonego rozwoju, kształtowanie przestrzeni aktywizacji

rozwój mieszkalnictwa w oparciu o zasady kształtowania ładu architektonicznego i przestrzennego oraz grupowania obiektów o potencjalnie znaczącym oddziaływaniu na środowiska

miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,

II - przestrzeń

osadnictwa – przemysł i

infrastruktura techniczna

P, T

ograniczenie oddziaływania na środowisko działalności górniczej i przemysłowej, przywrócenie funkcji przyrodniczych

rekultywacja terenów zdewastowanych działalnością górniczą,

procedury OOŚ, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,

III - rolnicza przestrzeń

produkcyjna

R (Z2)

unowocześnienie gospodarki rolnej przy poszanowaniu zasad rozwoju zrównoważonego zachowanie i wzbogacenie istniejących wartości przyrody i krajobrazu,

ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej przed wyłączeniem z produkcji, częściowe zabezpieczenie przestrzennych powiązań ekologicznych

IV - przestrzeń

przyrodnicza zieleni, lasów i wód otwartych

Z,W

zachowanie i wzbogacenie istniejących wartości przyrody i krajobrazu, terenów leśnych i zieleni publicznej, zabezpieczenie przestrzennych powiązań ekologicznych

gospodarka leśna zgodna z zasadami urządzenia lasów ochronnych, wzrost powierzchni strefy przez włączenie zrekultywowanych terenów zdewastowanych

ustawowa ochrona gruntów rolnych plany urządzenia gospodarstwa leśnego

8.3.1. Przestrzeń osadnictwa – mieszkalnictwo, usługi, aktywizacja gospodarcza i przemysł (I, II)

Zasięg Obejmuje system wyznaczonych obszarów typu B, P oraz T.

Cele polityki Zapewnienie optymalnych warunków życia mieszkańcom gminy oraz zabezpieczenie i wzbogacenie wartości

środowiska terenów osadniczych, - wytworzenie strefy, w której znajduje się i lokowana będzie działalność gospodarcza o potencjalnie

znaczącym oddziaływaniu na środowisko otoczenia (hałas, zapylenie, uciążliwy transport), - eliminacja niekorzystnych wpływów obszarów typu B i P na jakość zasobów środowiska – poprzez zmiany

technologii wydobycia węgla, wymianę mediów grzewczych oraz inne działania ograniczające oddziaływanie na środowisko.

Główne kierunki polityki Koncentracja działań zmierzających do zahamowania tendencji wzrostu obciążenia środowiska terenów osadniczych oraz poprawy jego stanu na obszarach najbardziej zagrożonych (obszary w zasięgu zagrożeń i uciążliwości komunikacyjnej, otoczenie obiektów potencjalnie znacząco oddziałujących na środowisko). Ochrona istniejących wartości przyrodniczych i krajobrazowych terenów osadniczych i ich bezpośredniego otoczenia.

Narzędzia i środki polityki 1. Elementy polityki regionalnej: - eliminacja lub ograniczanie szkodliwości i uciążliwości dla otoczenia głównych dróg poprzez działania

84

techniczne, - niedopuszczenie lokalizacji inwestycji znacząco oddziałujących na środowisko, - nadzór nad prawidłowością lokalizacji i działania przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko

poprzez poddanie procedurze OOŚ, - tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania w przypadku braku technicznych możliwości eliminacji

oddziaływania.

2. Elementy polityki samorządu: - ochrona i wzbogacenie wartości przyrodniczej i krajobrazowej bezpośredniego otoczenia terenów

osiedleńczych poprzez utworzenie i wdrożenie zasad ochrony i urządzenia zespołów zieleni wewnątrz i w bezpośrednim ich otoczeniu,

- tworzenie warunków eliminacji uciążliwości hałasu komunikacyjnego dla obszarów w otoczeniu dróg, poprzez politykę lokalizacyjną zabudowy mieszkaniowej i usługowej.

8.3.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna (III) Zasięg

Obejmuje obszary: typu „R” – przestrzeni rolnej o najwyższej wartości produkcyjnej w skali gminy i obszar typu „Z2”

Cel polityki Zachowanie i utrzymanie wartości produkcyjnej terenów rolnych, przy jednoczesnym wprowadzeniu nowych funkcji (rekreacja, sport) w obszarach powstających akwenów wodnych i ich otoczenia zapewnieniu oraz utrzymaniu pożądanego i niezbędnego stanu innych elementów środowiska przyrodniczego (wody powierzchniowe i podziemne, zasoby przyrody ożywionej), poprawa ładu przestrzennego.

Główne kierunki Wysoki stopień ochrony gruntów rolnych (zakaz zabudowy) w obszarach typu „R”. i „Z2” przy równoczesnym nowym zagospodarowaniu obszarów na których zaniechano produkcji rolnej lecz z dopuszczaniem jedynie zabudowań związanych z infrastrukturą techniczną, obsługą komunikacji i urządzeń sportowo-rekreacyjnych („Z2”). Wdrożenie działalności związanych z wymogami ochrony wód i innych elementów środowiska przyrodniczego.

Narzędzia i środki 1. Elementy polityki regionalnej dotyczące strefy - opracowanie i wdrożenie zasad kształtowania terenów zalewowych małych cieków wodnych i ich obudowy biologicznej, - wdrożenie zasad ochrony gruntów rolnych i upraw przed zanieczyszczeniami komunikacyjnymi przez wyłączenie spod uprawy albo wdrożenie upraw przemysłowych w pasach przydrożnych o szerokości odpowiadającej zasięgowi dużego skażenia gleb i roślin uprawnych (który ustali procedura OOŚ nowych odcinków dróg).

2.Elementy polityki samorządu - pełna ochrona przed zabudową i degradacją obszarów typu „R”, - ochrona przed zabudową nie związaną z infrastrukturą techniczną, komunikacją, sportem i rekreacją obszarów typu „Z”, wspieranie rozwoju turystyki w tych obszarach, - wdrożenie zasad kształtowania obszarów funkcji rolniczej oraz mieszkaniowej i usługowo-produkcyjnej, które mogą być przeznaczone pod zabudowę zgodnie z wymogami ochrony wyższej wartości gruntów rolnych i ładu przestrzennego.

8.3.3. Przestrzeń przyrodnicza zieleni, lasów i wód otwartych (IV) Zasięg

Obejmuje tereny typu „Z” oraz „W” – środowiska zieleni urządzonej, łąk, zadrzewień, lasów, akwenów wodnych o podstawowej roli w utrzymaniu przestrzennych powiązań ekologicznych.

Główne kierunki polityki Zachowanie istniejących wartości przyrodniczych (potencjalnych elementów systemu OSO) zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej poprzez rozwój terenów zieleni oraz terenów leśnych przy wykorzystaniu powierzchni zrekultywowanych po działalności górniczej (zwałowisk skały płonnej, części wyrobisk po

85

eksploatacji kruszywa). Realizacja funkcji ochronnych lasów w oparciu o plany urządzenia gospodarstwa leśnego.

Narzędzia i środki polityki 1. Elementy polityki regionalnej - realizacja gospodarki leśnej w oparciu o plany urządzenia państwowego gospodarstwa leśnego oraz wdrożenie takiej gospodarki w lasach niepaństwowych, - utworzenie elementów systemu obszarów chronionych (zespół przyrodniczo-krajobrazowy doliny Soły).

2. Elementy polityki samorządu - powiększanie powierzchni leśnej poprzez zalesianie w ramach programów rekultywacji terenów zdewastowanych, - podjęcie działań celem ustanowienia elementów gminnego systemu obszarów i obiektów chronionych (zespół przyrodniczo-krajobrazowy doliny Soły, ew. drzewa – pomniki przyrody), - zachowanie funkcji ochronnych lasów niepaństwowych (ochrona wód, gleb, krajobrazu).

Rozdział 8. ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA. SPIS TREŚCI:

1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego 2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej 3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej 4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej

1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego Ogólna powierzchnia miasta i gminy Brzeszcze wg materiałów Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii w Warszawie wynosi 4560,0 ha.

Strukturę użytkową ziemi w mieście i gminie Brzeszcze przedstawia poniższa tabela:

Pow.

ogółem w ha

W tym:

Użytki rolne Lasy i

zadrzewienia

Grunty zabudowane i

zurbanizowane

Grunty pod wodami

Pozostałe

ha % ha % ha % ha % ha %

Miasto Brzeszcze

1904,0 1064,0 55,4 253,0 13,2 253,0 13,2 212,0 11,0 122,0 7,2

Gmina Brzeszcze

2656,0 1745,0 65,7 429,0 16,2 175,0 6,6 217,0 8,2 90,0 3,3

Razem miasto i gmina

4560,0 2809,0 61,4 682,0 14,9 428,0 9,3 429,0 9,4 212,0 5,0

% - procentowy udział w powierzchni ogółem

Udział użytków rolnych, będący jednym z głównych wskaźników natężenia produkcji rolnej, wynosi ok. 61% i jest zbliżony do wskaźnika krajowego (ok. 60%).

Drugą grupą użytków pod względem zajmowanej powierzchni są lasy wraz z terenami zadrzewionymi i zakrzewionymi. Udział ten wynoszący ok. 15% jest bardzo niski, prawie dwukrotnie niższy od średniego wskaźnika lesistości dla całego kraju wynoszącego ok. 28%.

W strukturze użytkowania ziemi na obszarze miasta i gminy Brzeszcze charakterystyczne są jeszcze dwie wielkości: - duży udział gruntów pod wodami wynoszący ponad 9% ogólnej powierzchni miasta i gminy. Jest to

związane z istnieniem na omawianym obszarze dużych stawów, w których prowadzona jest hodowla ryb oraz innych zbiorników wodnych związanych z kopalnią węgla kamiennego,

- duży udział terenów zabudowanych wynoszący średnio 9% ogólnej powierzchni. Wielkość ta jest oczywiście zdecydowanie większa w samym mieście Brzeszcze (13,2%).

86

Struktura użytków rolnych z rozbiciem na miasto Brzeszcze i pozostałą część gminy przedstawiona została w poniższej tabeli:

Powierzchnia użytków rolnych ogółem

W tym:

Grunty orne Sady Łąki trwałe Pastwiska trwałe

ha % ha % ha % ha %

Miast Brzeszcze

1064,0 605,0 56,9 49,0 4,6 305,0 28,7 105,0 9,8

Gmina Brzeszcze

1745,0 1193,0 68,4 47,0 2,7 318,0 18,2 187,0 10,7

Razem miasto I gmina

2809,0 1798,0 64,0 96,0 3,4 623,0 22,2 292,0 10,4

% - procentowy udział w powierzchni użytków rolnych

W mieście i gminie Brzeszcze grunty orne stanowią 64% powierzchni gruntów rolnych. We wsiach gminy udział ten jest większy i wynosi średnio około 70%. Wskaźnik ten jest niższy zdecydowanie od wskaźnika dla całej Polski, który wynosi ok. 76%.

Trwałe użytki zielone zajmują w gminie ponad 32% powierzchni użytków rolnych, co świadczy, że na obszarze tym istnieją dobre naturalne warunki dla hodowli zwierząt trawożernych. Sady zajmują niewiele powierzchni i są to głównie sady przydomowe. Analiza wartości bonitacyjnej gleb w gminie prowadzi do wniosku, że ich wartość jest średnia. W gminie i mieście przeważają grunty o glebach klas IV (ok. 50% powierzchni), gleby klas III zajmują ok. 25% powierzchni gruntów rolnych. Najlepsze gleby występujące na obszarze miasta i gminy to gleby klas II, ale stanowią jedynie ok. 1% powierzchni użytków. Pozostałą powierzchnię stanowią grunty o glebach głównie klasy V i częściowo klasy VI.

Na ogólną powierzchnię 2809,0 ha użytków rolnych w mieście i gminie aż 2326,0 ha użytków jest we władaniu indywidualnym. Stanowi to ponad 82% wszystkich gruntów rolnych w gminie.

Pozostałe grunty w gminie są we władaniu głównie państwowym i komunalnym. Analizując powyższe zagadnienia rolnictwa w gminie Brzeszcze można ogólnie stwierdzić, że rolnicza przestrzeń produkcyjna w gminie ma wartość co najwyżej średnią.

2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej Głównymi zagrożeniami prowadzącymi do degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminie są: - rozwój zainwestowania nierolniczego, - skażenie środowiska przyrodniczego.

2.1 Rozwój zainwestowania nierolniczego W gminie Brzeszcze, gdzie główną funkcją gospodarczą obszaru jest przemysł wydobywczy a funkcjami pochodnymi – drobna wytwórczość z usługami i mieszkalnictwo, dalszy rozwój tych funkcji będzie głównym zagrożeniem dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Analiza wniosków do Studium wykazała, że dla zaspokojenia potrzeb terenowych dla rozwoju tych funkcji trzeba przeznaczyć około 160 ha użytków rolnych, co stanowi prawie 6% powierzchni tych użytków w gminie.

2.2 Skażenie środowiska przyrodniczego Skażenie środowiska przez przemysł funkcjonujący na obszarze gminy oraz przemysł spoza gminy, głównie z obszarów przemysłowych Śląska prowadzi do degradacji gruntów rolnych. Określenie rejonu i stopnia skażenia oraz rzeczywistej degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej wymaga specjalistycznego opracowania w tym zakresie.

3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej Głównymi celami polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej są: - ochrona najwartościowszych w skali gminy zasobów rolniczej przestrzeni produkcyjnej,

87

- przeciwdziałanie degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, - przeciwdziałanie dalszemu rozproszeniu zainwestowania nierolniczego i rozdrobnieniu w związku z tym

gruntów rolnych.

4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej dotyczyła: - klas gleb i kompleksów rolnych – przeprowadzono na mapach glebowo-rolniczych w skali 1 : 5000, - hydrografii i spadków terenów – przeprowadzone na mapach sytuacyjno-wysokoś-ciowych w skali 1 : 10000, - istniejącego zainwestowania przemysłowego i mieszkalno-usługowego – przeprowadzono na podstawie

wizji terenowej i zdjęć lotniczych.

W wyniku przeprowadzonej analizy zwaloryzowano całą rolniczą przestrzeń produkcyjną i sklasyfikowano w niej 3 podstawowe obszary: - obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony, - obszary gruntów o złagodzonej ochronie, - obszary gruntów przeznaczonych pod rozwój zainwestowania nierolniczego.

4.1 Obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony Obszary te na planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna” zostały przedstawione jako obszary typu „R”. Są to najkorzystniejsze grunty dla produkcji rolniczej. Obszary te podlegają ochronie, w ich obrębie utrzymuje się jedynie istniejące zainwestowanie nierolnicze. Obszary te obejmują najlepsze gleby, głównie klas III oraz częściowo klas IV, stanowią duże zwarte kompleksy rolne, na których możliwa jest pełna mechanizacja prac polowych. Na całym obszarze opracowania zajmują powierzchnię ok. 430,0 ha.

4.2 Obszary gruntów o złagodzonej ochronie Obszary te na planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna” przedstawione zostały jako dwa typy obszarów: obszar typu B3 i obszar typu Z2. Z punktu widzenia gospodarki rolnej oba te obszary stanowią przestrzeń o podobnej wartości rolniczej obejmującą głównie grunty o glebach klas IV, częściowo klas V i III, w obrębie której istnieją rozproszone zainwestowanie nierolnicze. Obszary typu B3 obejmują grunty rolne i istniejącą zabudowę głównie mieszkaniową o rozluźnionej strukturze przestrzennej, która może być rozwijana jedynie zgodnie z kryteriami określonymi w legendzie na planszy nr 1. W obszarach tych dopuszcza się lokalizację wszystkich urządzeń i obiektów związanych z obsługą gospodarki rolnej i rybackiej. Obszary gruntów o złagodzonej ochronie typu Z2 obejmują użytki rolne o glebach klas IV i V, będące trwałymi użytkami zielonymi z istniejącymi zadrzewieniami i zakrzewieniami. W obszarach tych dopuszcza się jedynie obiekty związane z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną, rekreacją i sportem oraz eksploatację kopalin.

4.3 Obszary gruntów przeznaczone pod rozwój zainwestowania nierolniczego Obszary te na planszy nr 1 - „Polityka przestrzenna” przedstawione zostały jako obszary typu B1 i B2. Wszystkie te obszary obejmują grunty rolne, które mogą być przeznaczone pod rozwój mieszkalnictwa i głównych funkcji gospodarczych obszaru. Rozwój tych funkcji może odbywać się na zasadach określonych w legendzie do planszy nr 1. Przeznaczenia gruntów rolnych w obszarach B1 i B2, a także w B3 na cele nierolnicze, w związku z planowanym rozwojem zainwestowania, dokonuje się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

88

Rozdział 9. ZAGADNIENIA KOMUNIKACJI. SPIS TREŚCI:

1. Opis i diagnoza stanu istniejącego 2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych 3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy 4. Główne problemy komunikacyjne 5. Prognozy i założenia rozwoju 6. Zasady i uwarunkowania docelowego systemu komunikacji 7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacyjnego

1. Opis i diagnoza stanu istniejącego Obszar gminy Brzeszcze obsługiwany jest głównie komunikacją drogową, w znacznie mniejszym stopniu komunikacją kolejową.

Układ podstawowy sieci dróg w obszarze gminy stanowią 2 drogi wojewódzkie oraz 10 dróg powiatowych. Na terenach zabudowy miast i wsi drogi przechodzą w ulice.

Aktualnie główną rolę komunikacyjną pełni droga wojewódzka nr 933 Chrzanów – Oświęcim – Brzeszcze – Pszczyna łącząca gminę Brzeszcze z drogą krajową nr 1 Gdańsk – Częstochowa – Pszczyna – Bielsko-Biała – Cieszyn i drogą krajową nr 44 Gliwice – Tychy – Oświęcim – Kraków oraz nadrzędnym układem dróg krajowych: autostradą A4 w węźle Chrzanów. Mniejszą rolę pełni droga wojewódzka nr 949 Brzeszcze – Zator oraz drogi powiatowe, z których najistotniejszą rolę pełni droga powiatowa nr 14-500 zapewniająca najkrótsze połączenie z Bielskiem-Białą.

Układ uzupełniający stanowią drogi gminne.

Aktualne (generalny pomiar ruchu 2000) obciążenie ruchem dróg wojewódzkich jest umiarkowane i wynosi dla:

- drogi wojewódzkiej nr 933 na odcinku Brzeszcze – Oświęcim 7703 pojazdów/ dobę, w tym udział ruchu ciężkiego 14%, na odcinku Brzeszcze – Pszczyna wynosi

- drogi wojewódzkiej nr 949 na odcinku Brzeszcze – Osiek 3945 pojazdów/ dobę, w tym udział ruchu ciężkiego 11%.

Natomiast na odcinkach dróg wojewódzkich przebiegających przez tereny zabudowy Brzeszcz i Jawiszowic obciążenie ruchem jest większe i według pomiarów INKOM wykonanych w roku 2000 wynosi: - ul. Dworcowa (d.w. 933 w kierunku Pszczyny) 722 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 6400

pojazdów / dobę) - ul. Ofiar Oświęcimia (d.w. 933 w kierunku Oświęcimia) 1218 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok.

10700 pojazdów / dobę) - ul. Łęcka (d.w. 949 w kierunku Osieka) 387 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 3500 pojazdów /

dobę

Równocześnie należy zwrócić uwagę na znaczne obciążenie ruchem wylotu w kierunku Czechowic-Dziedzic i Bielska-Białej drogi powiatowej 14-500 (ul. Bielskiej), które według pomiaru PP-U INKOM wynosiło w 2000 roku 687 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 6300 pojazdów / dobę).

Wyniki pomiarów ruchu wskazują na bardzo silne powiązanie komunikacyjne Brzeszcz z dużymi sąsiednimi miastami Oświęcimiem oraz Czechowicami-Dziedzicami oraz Bielskiem-Białą, niezależnie od podziałów administracyjnych kraju. Na podstawie pomiarów ruchu można oszacować wielkość ruchu zewnętrznego (tranzytowego i źródłowo-docelowego) na kierunku północ-południe na ok. 70% całego ruchu na wlotach.

89

Aktualne obciążenia ruchem dróg wskazują na występujące rezerwy przepustowości układu podstawowego (poza chwilowymi spiętrzeniami), wielkości od 30% - 80%. W przypadku braku podjęcia działań inwestycyjnych, wobec zakładanego wzrostu ruchu kołowego, rezerwy wyczerpią się w ciągu najbliższych 6 – 8 lat. Działania inwestycyjne – budowa obwodnicy, podjęte być powinny przede wszystkim na kierunku południe lub zachód – północ. Równocześnie podjęte powinny być prace nad wewnętrznym układem ulic lokalnych dla zapewnienia spójności przestrzennej gminy.

Komunikacja kolejowa pełni aktualnie niewielką rolę w obsłudze gminy. Linia kolejowa łączy gminę z Oświęcimiem i dalej Katowicami i Krakowem oraz Czechowicami-Dziedzicami i dalej Pszczyną, Zebrzydowicami i Bielskiem-Białą. W ciągu doby przez stację Brzeszcze-Jawiszowice przejeżdża 12 par pociągów pasażerskich.

Obszar objęty zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. posiada dostępność komunikacyjną od strony południowej z ul. Wyzwolenia i od strony północnej z ul. Starowiejskiej

Obszar objęty zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 lutego 2011r posiada dostępność komunikacyjną od strony południowej z ul. Żołędziową a od strony północnej z ul. Starowiejską.

W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w

Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku obsługa komunikacyjna terenu odbywa się poprzez istniejący

zjazd z drogi wojewódzkiej. Ze względu na proponowany rodzaj działalności będzie konieczność powiązania

terenu planowanej działalności z układem dróg publicznych, w szczególności rozwiązania zjazdów na

przyległą drogę relacji Pszczyna – Oświęcim przy uwzględnieniu jej klasy technicznej.

2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych W ostatnich latach powstała koncepcja budowy drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Bielsko-Biała, przechodzącej przez zachodni obszar gminy Brzeszcze. Przebieg drogi będzie miał kapitalny wpływ na wielkość i rozkład przestrzenny ruchu w obszarze gminy. Można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że projektowana droga ekspresowa przejmie w całości ruch tranzytowy, jaki dzisiaj odbywa się głównie w dwóch kierunkach południe-północ i zachód-północ oraz znaczną część (30% - 40%) ruchu źródłowo-docelowego. W rezultacie wielkość ruchu na podstawowej sieci ulic miejskich zmniejszy się o ok. 40% - 60%, a główną trasą wlotową do miasta będzie projektowany odcinek ulicy z węzła drogi ekspresowej, od strony zachodniej (nowy przebieg ul. Pszczyńskiej).

Wykonane w roku 2000 przez Przedsiębiorstwo Projektowo – Usługowe INKOM s.c. opracowanie studialne dla układu transportowego gminy Brzeszcze uwzględnia przebieg drogi ekspresowej S-1 równocześnie potwierdzając potrzebę budowy północnej obwodnicy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 933 Oświęcim – Pszczyna. Ponadto zakłada się, że działania inwestycyjne na pozostałej sieci ulic będą działaniami głównie porządkującymi i uzupełniającymi istniejący układ.

W roku 2003 wykonane zostało przez GDDKiA Biuro Studiów – Wydział Studiów Kraków „Studium zagospodarowania drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Bielsko Biała”. Studium przewiduje poprowadzenie drogi ekspresowej, w pierwszym etapie jednojezdniowej, po zachodniej stronie torów kolejowych, z węzłem dwupoziomowym łączącym z nowym w tym miejscu przebiegiem ul. Pszczyńskiej. Przewiduje się, że nowy odcinek ul. Pszczyńskiej, biegający po północnej stronie obecnej ulicy, przebiegać będzie na estakadzie nad drogą ekspresową i torami kolejowymi, do połączenia z planowaną „północną” obwodnicą miasta.

Ograniczona dostępność drogi ekspresowej wymaga przebudowy istniejącego układu dróg lokalnych i stworzenia sieci dróg zbiorczych, obsługujących teren po obu jej stronach.

Omówione wyżej opracowania studialne uznaje się za podstawowe dla sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

90

W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w

Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku przewiduje się rozwój układu dróg wojewódzkich, w

szczególności realizacji północnej obwodnicy miasta Brzeszcze. Powyższe wynika z ustaleń Planu

Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.

3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy Przebieg planowanej drogi ekspresowej S-1 stwarza niewątpliwie sytuację pojawienia się nowego źródła uciążliwości komunikacyjnych. Należy jednak dostrzec, iż przebieg projektowanej drogi w zasadzie poza obszarami zabudowanymi, w maksymalnym stopniu minimalizuje jej uciążliwość dla mieszkańców, a przede wszystkim eliminuje ruch tranzytowy z dotychczasowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 933, pozostawiając na niej ruch lokalny. W miejscach konfliktowych przebiegu nowej drogi zrealizowane zostaną odpowiednie zabezpieczenia przed uciążliwościami komunikacyjnymi.

Równocześnie budowa nowej drogi ekspresowej o wysokich parametrach technicznych i możliwościach przepustowych, otwiera nową dostępność komunikacyjną gminy z terenu kraju i przejścia granicznego w Zwardoniu, stwarzając nowe możliwości rozwojowe gminy.

4. Główne problemy komunikacyjne Największych problemów braku wystarczającej przepustowości i nadmiernych uciążliwości komunikacyjnych w najbliższych kilku latach należy spodziewać się na przebiegającej centralnie drodze wojewódzkiej nr 933 Oświęcim – Pszczyna oraz, w mniejszym stopniu na drodze powiatowej 14-500 Brzeszcze – Czechowice-Dziedzice. Budowa drogi ekspresowej S-1 problem ten całkowicie rozwiąże. Pozostała sieć drogowa w obszarze gminy o wystarczającej sprawności, nie stwarza problemów funkcjonowania. W miarę rozwoju programowo-przestrzennego gminy należy uzupełniać brakujące odcinki ulic lokalnych.

5. Prognozy i założenia rozwoju Oddanie do ruchu w najbliższych 6 – 8 lat planowanej drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza – Bielsko Biała - Cieszyn, jako odgałęzienia autostrady A-1, spowoduje istotne zmiany w przebiegu głównych potoków ruchu tranzytowego na kierunku północ – południe. Zakładając równoczesne zrealizowanie południowej obwodnicy Oświęcimia oraz węzłów Oświęcim Muzeum i Stara Wieś, w rejonie Brzeszcz planowana droga przejmie też część ruchu tranzytowego wschód – zachód między Małopolską, a południową częścią Śląska i przejściami granicznymi w Zwardoniu i Cieszynie oraz znaczną część ruchu źródłowo-docelowego (dojazdowego i wyjazdowego z miasta) z północy i południa.

Przy takich założeniach przewidywana wielkość średniorocznego ruchu dobowego, na przecinającym gminę odcinku w roku 2015 wyniesie 57000 – 43000 pojazdów umownych. Przy uwzględnieniu powyższych założeń oraz uwzględnieniu wzrostu wielkości ruchu lokalnego można dokonać szacunku prawdopodobnych potoków ruchu na najbardziej obciążonych odcinkach dróg:

- droga wojewódzka nr 933 9.000 – 10.000 pojazdów umownych /dobę - droga wojewódzka nr 949 6.000 – 7.000 pojazdów umownych /dobę - droga powiatowa 14-500 6.000 – 7.000 pojazdów umownych /dobę

Prognozowane wielkości ruchu oznaczają wyczerpanie możliwości przepustowych wymienionych odcinków ulic w około 45% - 65%. Brak realizacji drogi ekspresowej w najbliższych 6 – 8 latach oznacza wyczerpanie możliwości przepustowych odcinków drogi wojewódzkiej 933 i w znacznym stopniu drogi powiatowej 14-500, a tym samym konieczność realizacji alternatywnego układu wewnętrznych obwodnic, w tym szczególnie obwodnicy północnej wraz z bezkolizyjnym przekroczeniem linii kolejowej. Nie podjęcie realizacji również tych rozwiązań spowoduje drastyczne ograniczenie dostępności komunikacyjnej gminy, a tym samym brak możliwości jej rozwoju gospodarczego.

6. Zasady i uwarunkowania budowy docelowego systemu komunikacji Główne problemy komunikacyjne najbliższych lat związane będą niemal wyłącznie z koniecznością zapewnienia odpowiedniej dostępności komunikacyjnej gminy. Problem może być i będzie rozwiązany

91

w sposób radykalny dzięki budowie drogi ekspresowej S-1 i oddanie jej do użytku w latach 2006-2008. Jednak aktualnie brak możliwości ustalenia terminu realizacji tej drogi, co wywołuje konieczność rezerwowania pasów terenu dla rozwiązań alternatywnych to jest dla budowy obwodnicy północnej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 933 oraz modernizacji wlotu drogi powiatowej 14-500 od strony Bestwiny.

Niezależnie od konieczności rozwiązania problemu zewnętrznej dostępności gminy, zakładany rozwój przestrzenny i programowy głównie Brzeszcz, Jawiszowic, Przecieszyna, wymaga rozbudowy wewnętrznego układu ulic lokalnych zapewniających odpowiednią dostępność terenów nowych inwestycji i ich powiązań z siecią ulic głównych.

Przewiduje się w sferze powiązań komunikacyjnych turystyczno – rekreacyjnych wyznaczenie trasy ścieżki rowerowej wg koncepcji opracowanej w Pracowni Badawczo – Projektowej Systemów Transportu w Krakowie Trans – Plan.

7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacji Sieć projektowanych dróg spełniać musi przedstawione niżej parametry:

droga ekspresowa kl. S - szerokość jezdni - 2 x 7,0 m - szerokość pasa drogowego - 100 m

odległość zabudowy - 20 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy - 40 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy

oraz wg oceny oddziaływania na środowisko

droga wojewódzka kl. G - szerokość jezdni - 6,0 m - 7,0 m - szerokość pasa drogowego - 25 m

odległość zabudowy - 8 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy - 20 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy

oraz wg oceny oddziaływania na środowisko

droga powiatowa kl. Z - szerokość jezdni - 6,0 m – 7,0 m - szerokość pasa drogowego - 20 m

odległość zabudowy - 8 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy - 20 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy

droga gminna kl. L - szerokość jezdni - 5,0 m – 6,0 m szerokość pasa drogowego - 12 m na terenie zabudowy

- 15 m poza terenem zabudowy odległość zabudowy - 6 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy

- 15 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy

droga gminna kl. D - szerokość jezdni - 4,5 m - 5,5 m - 3,0 m jezdnia jednopasowa

szerokość pasa drogowego - 10 m na terenie zabudowy - 15 m poza terenem zabudowy

odległość zabudowy - 6 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy - 15 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy

92

Rozdział 10. ZAGADNIENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ. SPIS ZAWARTOŚCI

1. Zaopatrzenie w wodę 1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę 1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody 1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę 1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę

2. Odprowadzenie ścieków 2.1. Analiza stanu istniejącego 2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych 2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych

1. Zaopatrzenie w wodę 1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę

Cała gmina wraz z miastem zaopatrywana jest w wodę za pośrednictwem wodociągu grupowego „Brzeszcze” pracującego w oparciu o zasilanie w wodę z wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach poprzez pobór wody z magistrali wodociągowej „GO-CZA” ø 1200 mm z Kobiernic, gdzie woda jest uzdatniana.

Awaryjne zasilanie z Mikołowa. Dobowy zakup wody waha się w granicach 2700 m3/dobę; dobowa sprzedaż wody – w granicach 2150 m3/dobę. Włączenie do sieci GPW następuje w rejonie ul. Trakcyjnej skąd magistralą 2 ø 400 mm prowadzoną wzdłuż kolei – następnie ul. Wodną – woda wprowadzana jest do sieci, poprzez dwa rurociągi ø 350 mm, a mianowicie:

- w kierunku północnym: rurociągiem ø 350 mm w ul. Lipowej, przechodzącym w ø 250 mm w ul. Piastowską – Kościuszki oraz w ø 300 – 400 mm w kierunku ul. Dworcowej, dla zaopatrzenia m.in. os. Prusa i os. Paderewskiego,

- w kierunku południowym: rurociągiem ø 350 mm Aleją Dworską – Mickiewicza, przechodząc w ø 250 mm w ul. Bielskiej, z rurociągami rozprowadzającymi ø 150 mm w ulicach:

ul. Łącka do połączenia z rurociągiem ø 150 mm w ul. Wypoczynkowej ul. Pocztowa ul. Przeczna w kierunku południowym ul. Olszyny – Witosa ul. Kusocińskiego – Trzciniec – Jaźnik.

Z rurociągu ø 250 mm w ul. Piastowskiej wyprowadzony jest rurociąg ø 150 mm w ul. Sobieskiego – Przecieszyńska – Wyzwolenia – do ul. Wypoczynkowej we wschodniej części gminy, m.in. dla zaopatrzenia w wodę wsi:

- Przecieszyn - Skidzyń - Wilczkowice - Zasole.

Zarówno miasto jak wszystkie wsie gminy pokryte są stosunkowo gęstą siecią rozdzielczą ø 200 ÷ 150 ÷ 100 mm, bardzo często w układzie pierścieniowym, zapewniającym stosunkowo wysoki standard zaopatrzenia w wodę (wysoki stopień niezawodności). Gmina ma opracowany plan modernizacji sieci na lata 2003 – 2007, przewidujący także m.in. spięcie końcówek sieci w rejonie ul. Hallera – ul. Wojska Polskiego, ul. Akacjowa – ul. K. Wielkiego.

Największy zakład przemysłowy gminy – KWK „Brzeszcze” zatrudniająca 3691 pracowników (wg stanu na 1.07.2003 r.) zaopatrywany jest w wodę głównie z własnego ujęcia, częściowo dla celów socjalno-bytowych pobiera wodę z RPWiK. Zużycie wody przez KWK wynosi:

- ogółem 1185921 m3

93

w tym: - cele przemysłowe 1132186 m3 - cele bytowe 53735 m3 w tym zakup z RPWiK 41503 m3

1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody Poniżej w układzie tabelarycznym przedstawiono prognozę bilansu zapotrzebowania wody, sporządzoną przy zastosowaniu scalonego wskaźnika średniego dobowego zapotrzebowania wody przypadającego na 1 mieszkańca, zakładając docelowo osiągnięcie pełnego standardu wyposażenia mieszkań, tj. w zlew kuchenny, spłukiwany ustęp oraz urządzenia kąpielowe z ciepłą wodą, a budynków inwentarskich – w instalację wodociągową i samoczynne poidła.

Wielkość scalonego wskaźnika średniego dobowego zapotrzebowania wody przyjęto dla miasta Brzeszcze i Jawiszowic, charakteryzujących się szczególną koncentracją – w wielkości qo = 220 l/mk/dobę, dla pozostałych wsi gminy qo = 160 l/mk/dobę

Współczynniki nierównomierności dobowej przyjęto w wielkości Nd = 1.5, nierównomierności godzinowej Nh=2.0.

Bilans sporządzono przy założeniu objęcia siecią wodociągów 100% mieszkańców, dla wariantu wynikającego z prognozy demograficznego rozwoju ludności, przy uwzględnieniu dodatkowo teoretycznej liczby mieszkańców wynikającej z tzw. chłonności terenów wyznaczonych do zainwestowania w niniejszym „Studium”, w obrębie obszarów typu „B”, przy założeniu ich wykorzystania w ok. 30% na terenie Brzeszcz oraz 20% we wsiach.

1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę Prognoza docelowego bilansu zapotrzebowania wody dla miasta i wsi gminy Brzeszcze wskazuje na docelowe zapotrzebowanie wody wynoszące:

Qśr dob = 5207 m3/dobę Qmax dob = 7800 m3/dobę

Podstawą zaopatrzenia w wodę miasta i gminy Brzeszcze będzie nadal wodociąg grupowy „Brzeszcze”, oparty na zakupie wody z wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach, pobieranej z magistrali wodociągowej „GO-CZA” ø 1200 mm, prowadzącej uzdatnioną wodę z Kobiernic. Docelowa wielkość zakupu wody oscyluje wokół wielkości:

Qśr dob = 5200 m3/dobę Qmax dob = 7800 m3/dobę

Główny kierunek rozwoju systemu to adaptacja, modernizacja oraz dalsza rozbudowa sieci, dla docelowego pokrycia potrzeb mieszkańców gminy, wzmocnienie stopnia niezawodności pracy systemu m.in. przez dalsze tworzenie układów pierścieniowych sieci rozprowadzającej, ze szczególnym uwzględnieniem poszerzonych terenów pod zainwestowanie. Wprowadzenie terenów zabudowy określonych w niniejszym „Studium” – nie narusza ogólnych zasad zaopatrzenia w wodę ani podstawowych elementów istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę.

1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę

W zakresie źródeł wody – gmina całkowicie uzależniona jest od wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach, stanowiącego główne i jedyne źródło wody dla gminy.

Problemem wymagającym rozwiązania jest znalezienie awaryjnego źródła wody dla wodociągu.

W zakresie urządzeń i sieci wodociągowej na terenie gminy – konieczna jest modernizacja i konserwacja sieci, celem zapewnienia mieszkańcom prawidłowego funkcjonowania systemu.

2. Odprowadzenie ścieków

94

2.1. Analiza stanu istniejącego Dotychczas na obszarze gminy została zrealizowana jedna mechaniczno-biologiczno-chemiczna oczyszczalnia ścieków, zlokalizowana po zachodniej stronie torów kolejowych w Brzeszczach, na południe od ul. Św. Wojciecha.

Planowana docelowa przepustowość oczyszczalni wyniesie 14050 m3/dobę.

Aktualnie zakończony został rozruch drugiego etapu modernizacji rozwiązań technologicznych, obejmujący m.in. instalację osadu czynnego wysokoobciążonego pomiędzy piaskownikiem i osadnikiem Imhoffa oraz strącanie chemiczne fosforu przed osadnikami wtórnymi, co umożliwiło przyjęcie zwiększonej ilości ścieków do wielkości powyżej 5000 m3/dobę oraz pozwoliło spełnić nowe obowiązujące po 01.01.2000 r. zaostrzone wymagania jakościowe, szczególnie w zakresie dopuszczalnych zawartości związków biogennych w oczyszczonych ściekach.

Ilość obecnie dopływających ścieków waha się w granicach 2200 ÷ 3500 m3/dobę, ilość ścieków dowożonych beczkowozami wynosi ok. 80 m3/dobę.

Oczyszczalnia ścieków pracuje zatem poniżej 50% swojej przepustowości.

Przyczyną niewykorzystania w pełni mocy oczyszczalni jest stosunkowo słabo rozwinięta sieć kanalizacji, głównie sanitarnej.

Kanalizacją zbiorczą objęta jest aktualnie jedynie najbardziej zurbanizowana część Brzeszcza i Jawiszowic.

Miasto skanalizowane zostało w systemie mieszanym, kanalizacja realizowana była w części przez kopalnię, częściowo wybudowana i administrowana przez Urząd Gminy.

Generalnie systemem obowiązującym jest system kanalizacji rozdzielczej.

Jedynie w ul. Kościuszki i ul. Drobniaka biegnie kanał ogólnospławny ø 800 mm ÷ ø 1000 mm, wybudowany przez Kopalnię – odprowadzający ścieki wprost do rowu otwartego.

Kopalnia zrealizowała także: - kanał wód podskórnych ø 800 mm w północnej części miasta, z wylotem do Młynówki - rurociąg wód słonych ø 1000 mm z Kopalni „Brzeszcze” przy ul. Kościuszki oraz Kopalni w rejonie ul.

Drobniaka.

Na oczyszczalnię „Brzeszcze” ścieki sanitarne sprowadzane są następującymi głównymi kanałami: - z obszaru ograniczonego ulicami: Kościuszki – Ofiar Oświęcimia – do wysokości oczyszczalni, sprowadzane są siatką kanałów grawitacyjnych do pompowni zlokalizowanej w rejonie skrzyżowania ul. Polnej z ul. Św. Wojciecha skąd tłoczone są rurociągiem 2 x ø 160 mm na oczyszczalnię, - z pasa środkowego miasta Brzeszcze wraz z osiedlem „Wisła”, os. Paderewskiego – siecią kanałów sanitarnych ścieki sprowadzane są do kanału sanitarnego ø 800 mm biegnącego ul. Drobniaka – ul. Obozową – na oczyszczalnię, - z terenu Jawiszowic, pomiędzy ul. Kaczą – ul. Handlową – Bielską – Olszyny – Mostową oraz rejonu ul. Jaźnik – Trzciniec – po zachodniej stronie kolei – do pompowni zlokalizowanej przy ul. Trzciniec, skąd rurociągiem tłocznym 2 ø 300 mm tłoczone są na oczyszczalnię.

Ponadto na terenie miasta zrealizowane zostały kanały deszczowe, głównie na terenach osiedli zabudowy wielorodzinnej, z wylotami do rzeki Wisły, m.in.:

- kanał deszczowy ø 500 mm z rejonu ul. Grottgera, - kanał deszczowy ø 500 mm z rejonu stacji kolejowej Brzeszcze – Jawiszowice, - kanał deszczowy ø 1000 mm z rejonu jw. (ul. Drobniaka – Obozowa), - kanał deszczowy w ul. Św. Wojciecha, - kanał wód podskórnych od ul. Szymanowskiego – ul. Willową – ul. Sobieskiego – ul. Piastowską, odprowadzający wody do rowu otwartego.

95

Pozostały teren gminy aktualnie jest poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej, mieszkańcy wsi gminy odprowadzają ścieki do dołów szczelnych, częściej chłonnych lub bezpośrednio do pobliskich rowów lub cieków bez jakichkolwiek urządzeń oczyszczających. Przewidziane jest sukcesywne skanalizowanie całej gminy, ze sprowadzeniem ścieków sanitarnych na oczyszczalnię „Brzeszcze”.

2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych Z uwagi na objęcie całej gminy systemem wodociągu zbiorczego, podstawowym zadaniem dla gminy jest skanalizowanie pozostałej części miasta oraz wszystkich wsi gminy.

Kierunki rozwoju systemu kanalizacyjnego obejmują: - adaptację systemu kanalizacji „Brzeszcze” wraz ze znaczną rozbudową sieci na terenie miasta

i Jawiszowic celem przejęcia ścieków z terenów dotychczas nieskanalizowanych oraz proponowanych terenów rozwojowych,

- realizację sieci kanalizacji sanitarnej dla wsi: Przecieszyn Skidzyń Wilczkowice Zasole

ze sprowadzeniem ścieków poprzez istniejącą kanalizację Brzeszcz – na wspólną mechaniczno-biologiczno-chemiczną oczyszczalnię „Brzeszcze” i zrzutem ścieków oczyszczonych do rzeki Wisły.

Docelowa prognozowana z terenu gminy ilość ścieków sanitarnych szacowana jest w wielkości:

Qśr dob = 0,8 * 5207,4 = 4166 tj. ok. 4200 m3/dobę Qmax dob = 0,8 * 7811 = 6249 = 6250 m3/dobę

Wielkości powyższe dotyczą wyłącznie ścieków socjalno-bytowych z gospodarstw domowych, zakładów użyteczności publicznej, zakładów usługowych, nie uwzględniają ścieków kopalnianych i przemysłowych. Poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej, jako obszary indywidualnego unieszkodliwiania i odprowadzania ścieków proponuje się pozostawić jedynie pojedyncze enklawy zabudowy rozproszonej na terenach trudno dostępnych tj. między innymi:

- na terenie Brzeszcz – przysiółek Nazieleńce – „Piaski”, po północno-zachodniej stronie torów PKP, - na terenie Jawiszowic – w południowo-zachodniej części wsi (rejon ul. Wiśniowej i ul. Wiślanej) oraz przysiółek „Granica” w południowo-wschodnim obrzeżu wsi.

Na terenie całej gminy obowiązuje system kanalizacji rozdzielczej, obejmujący na terenie wsi wyłącznie realizację kanalizacji sanitarnej. Ścieki opadowe odprowadzane na terenie miasta kanalizacją deszczową do rzeki Wisły lub uchodzących do niej rowów – przed zrzutem do odbiornika winny być podczyszczone.

2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych Dla terenów dotychczas będących poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej oraz wskazanych obszarów do zainwestowania typu „B” określono kierunki sprowadzenia ścieków do najbliższych istniejących i projektowanych kanałów sanitarnych systemu „Brzeszcze”, a mianowicie:

a) dla obszaru północnej części miasta, pomiędzy ul. Kościuszki a torami kolejowymi (przysiółek „Klińce”) konieczna jest realizacja pompowni ścieków tłoczącej je do końcówki kanału sanitarnego w ul. Kościuszki,

b) skanalizowanie obszaru w rejonie ul. Leśnej – ul. Kolejowej – ul. Piekarskiej – północna część ul. Ofiar Oświęcimia – wymaga realizacji kanalizacji sprowadzającej ścieki (grawitacyjnie) w powiązaniu z kanalizacją wsi Przecieszyn, skąd poprzez pompownię - rurociągiem tłocznym w ul. Wyzwolenia – ul. Przecieszyńskiej włączone zostaną do kanalizacji Brzeszcz (kanał ø 300 mm w rejonie ul. Ofiar Oświęcimia – Przecieszyńska). Uwarunkowane jest wcześniejszą realizacją kanalizacji wsi Przecieszyn,

c) dla obszaru położonego po północnej stronie torów PKP w Brzeszczach (przysiółek „Bór”, „Bagienko”, „Budy”) rejon ulic: Pankowicka – Borowa – Odległa – Budy – proponuje się realizację odrębnego

96

systemu kanalizacji z lokalną oczyszczalnią ścieków. Do systemu tego – grawitacyjnie można byłoby sprowadzić ścieki z przysiółka „Budy” i „Górki” tj. obszaru pomiędzy torami kolejowymi a ul. Ofiar Oświęcimia (rejon ul. Partyzantów)

d) obszar pomiędzy Aleją Dworską a ul. Kusocińskiego w Jawiszowicach oraz południowa część wsi wymaga jedynie realizacji kanalizacji sanitarnej sprowadzającej ścieki do istniejących kanałów w rejonie ul. Kaczej,

e) skanalizowanie przysiółka „Lipowiec” w Jawiszowicach wymaga realizacji pompowni ścieków, f) skanalizowanie wsi: Wilczkowice, Skidzyń i Zasole powiązane jest ze sprowadzeniem ścieków

kanałami sanitarnymi do pompowni projektowanej dla wsi Przecieszyn przy ul. Wyzwolenia, przy czym dla wsi Wilczkowice konieczna jest realizacja dodatkowej pompowni ścieków.

Realizacja kanalizacji gminy jest bezwzględną koniecznością i głównym uwarunkowaniem rozwoju gospodarczego.

Zagadnienia dotyczące gospodarki wodno-ściekowej zawarte zostały na Planszy Nr 5 – Infrastruktura techniczna – Warstwa 1 – gospodarka wodno-ściekowa.

97

Rozdział 11. ZAGADNIENIA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ. SPIS TREŚCI:

1. Elektroenergetyka 1.1. Opis stanu istniejącego 1.2. Kierunki rozwoju

2. Gazownictwo 2.1. Opis stanu istniejącego 2.2. Ocena stanu istniejącego 2.3. Kierunki rozwoju

3. Ciepłownictwo 3.1. Stan istniejący 3.2. Kierunki rozwoju

4. Telekomunikacja

1. Elektroenergetyka 1.1. Opis stanu istniejącego

Obszar miasta i gminy Brzeszcze zasilany jest z GPZ Zasole i GPZ Kęty, które zlokalizowane są poza obszarem gminy. Do układu zasilania należy też GPZ Komorowice.

Zasilanie gminy prowadzone jest przez stację RS – Podleśna, która jest zasilana dwustronnie sieciami 15 kV oraz przez rozległą sieć napowietrzną i kablową 15 kV należącą do Zakładu Energetycznego Kęty. Na obszarze gminy zlokalizowanych jest 61 stacji transformatorowych 15 kV/ 0,4 kV. Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze Silesia” zasilana jest bezpośrednio z sieci 110 kV poprzez dwie

kopalniane stacje RS.

Przez obszar gminy przebiegają linie napowietrzne 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty, Brzeszcze – Zasole,

Komorowice – Jawiszowice, Jawiszowice – Poręba, które są eksploatowane przez Beskidzką Energetykę

S.A.

W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach

z dnia 28 października 2008 roku trzeciej zmiany studium przebiega linia energetyczna 110 kV relacji

Brzeszcze - Kęty. Poza terenem zmiany znajduje się sieć energetyczna średniego napięcia.

1.2. Kierunki rozwoju Funkcjonujący na obszarze gminy system zaopatrzenia odbiorców w energię elektryczną pozostaje nadal praktycznie bez zasadniczych zmian w eksploatacji. W latach 2003 – 2006 w planie rozwoju Beskidzkiej Energetyki S.A. ujęta jest budowa kontenerowej stacji transformatorowej 15/0,4 kV „Brzeszcze Basen” (obecnie realizowana).

W planach rozwojowych krajowej sieci przesyłowej nie przewiduje się budowy nowych obiektów elektroenergetycznych o napięciu 220 kV i wyższych. Beskidzka Energetyka nie planuje nowych linii 110 kV na obszarze gminy.

Praktycznie całość prac w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w energię elektryczną ukierunkowana będzie na działania zmierzające do: - zapewnienia poprawy niezawodności dostawy energii elektrycznej, - zapewnienia właściwych parametrów technicznych dostarczanej energii, - zapewnienia nieograniczoności dostaw energii.

Realizowanie tych zamierzeń wykonane będzie poprzez sukcesywną rozbudowę układu sieci średniego napięcia, budowy nowych stacji transformatorowych w miejscach o znacznym zapotrzebowaniu mocy oraz modernizację sieci niskich napięć. Należy przy tym pamiętać o zachowaniu stref ograniczonej zabudowy zgodnie z przepisami szczególnymi.

Zasilanie projektowanej działalności w obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie uchwały

Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku będzie odbywać się poprzez

98

istniejącą w sąsiedztwie sieć energetyczną, w szczególności sieć średniego napięcia po rozbudowie

stosownych sieci urządzeń energetycznych.

2. Gazownictwo 2.1. Opis stanu istniejącego

Aktualnie na terenie miasta i gminy Brzeszcze występuje szereg sieci i urządzeń gazowniczych zasilających odbiorców komunalnych oraz obiekty produkcyjne i usługowe w tym gazociągi wysokoprężne, stacje redukcyjne gazu I-go stopnia oraz rozdzielcze sieci gazowe średniego i niskiego napięcia. Sieci te i obiekty są w eksploatacji Regionalnego Oddziału Przesyłu w Świerklanach Terenowa Jednostka Obsługi Bielsko-Biała.

Całość gminy jest obecnie zgazyfikowana. Na obszarze gminy zlokalizowane są:

a) gazociągi wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa

- ø 400 relacji Oświęcim – Brzeszcze

- ø 300 relacji Brzeszcze – Świerklany

- ø 300 relacji Brzeszcze – Komorowice

b) stacje redukcyjno-pomiarowe I-go stopnia

- w Brzeszczach przy ul. Lipowej

- w Brzeszczach przy ul. Klonowej

- w Jawiszowicach przy ul. Białej.

Miejscowości gminy Brzeszcze zasilane są:

- Brzeszcze siecią niskiego ciśnienia oraz w części północnej siecią średniego ciśnienia,

- Jawiszowice siecią niskiego ciśnienia,

- Przecieszyn z sieci średniego ciśnienia,

- Skidziń z sieci średniego ciśnienia,

- Wilczkowice z sieci średniego ciśnienia,

- Zasole siecią średniego ciśnienia.

Oprócz podanych wyżej sieci i obiektów poprowadzony jest na obszarze gminy gazociąg przemysłowy przesyłający metan (kopalina towarzysząca przy wydobyciu węgla kamiennego) z Kopalni Węgla Kamiennego "Brzeszcze" - Silesia” do firmy „Synthos S.A.” zlokalizowanych w Oświęcimiu. Gazociąg ø 400 CN od 0,141 Mpa do 26 hPa.

2.2. Ocena stanu istniejącego Istniejący system sieci na obszarze gminy Brzeszcze zapewnia dostawę gazu dla istniejących odbiorców i posiada możliwość dalszej rozbudowy w miarę rozwoju gminy.

Przebiegające przez gminę gazociągi wysokoprężne oraz obiekty stacji redukcyjnych wymagają zachowania strefy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.11.95 r. (Dz.U. Nr 139).

2.3. Kierunki rozwoju Głównym źródłem zasilania gminy Brzeszcze są stacje redukcyjne I-go stopnia w Brzeszczach – dwie i w Jawiszowicach – jedna.

W związku z rozwojem gminy (zainwestowanie nowych terenów) zaopatrzenie w gaz następować będzie przez modernizację i rozbudowę istniejących sieci rozdzielczych średniego i niskiego ciśnienia.

3. Ciepłownictwo 3.1. Stan istniejący

W mieście Brzeszcze oraz we wsi Jawiszowice jest eksploatowany system ciepłowniczy oparty na kotłowni zlokalizowanej na terenie KWK „Brzeszcze”. Obsługuje głównie obiekty kopalni i zabudowę mieszkaniową

99

wielorodzinną zlokalizowaną w sąsiedztwie kopalni „Brzeszcze - Silesia” oraz zabudowę w północnej części wsi Jawiszowice.

Źródłem ciepła jest kotłownia ZC-1 „Brzeszcze”, która jest w trakcie modernizacji. Likwidowane są kotły parowe wraz z całym orurowaniem i stacją wymienników para – woda. Kotłownia pracować będzie w oparciu o zmodernizowane dwie jednostki wodne typu WR-25 (kotły sezonu grzewczego) oraz kocioł zasilany gazem kopalnianym typu KD-5, który jest podstawowym kotłem sezonu letniego. Moc zainstalowana po likwidacji kotłów parowych - 63 MW (2 x 29 MW + 5 MW). Sieci ciepłownicze wysokoparametrowe – woda o parametrach max. 150oC, 1,6 Mpa o łącznej długości 13,8 km i średnicach od DN 350 do DN 15. Przetwarzanie energii z parametru wysokiego na niski realizowane jest poprzez 13 wymiennikowni o mocy od 4000 kW do 100 kW. Poprzez część wymiennikowni tj. zlokalizowanych na Os. Paderewskiego i Os. Szymanowskiego zabezpieczone są w okresie całego roku dostawy CWU. System ciepłowniczy jest eksploatowany przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną Sp. z o.o. w Brzeszczach. Na terenach nie objętych siecią grzewczą obiekty ogrzewane są w oparciu o indywidualny sposób ogrzewania.

3.2. Kierunki rozwoju W najbliższych latach planuje się:

a) modernizację kotłowni i magistrali przesyłowej łączącej kotłownię z Jawiszowicami oraz sieci ciepłowniczej,

b) rozszerzenie rynku odbiorców ciepła przez włączenie do systemu : - budynków w rejonie ul. Dworcowej i ul. Prusa, - budynków w rejonie ul. Dworcowej i ul. Mickiewicza, - budynków położonych przy ul. Kościuszki i ul. Górniczej (Stara Kolonia), - budynków położonych w rejonie Os. Nowa Kolonia, - budynki uwolnione przez KWK „Brzeszcze” w przypadku przeznaczenia dla inwestorów mogą być

zasilane energią cieplną przy stosunkowo małych nakładach. c) całość zabudowy nie objęta scentralizowaną siecią grzewczą oraz nie przewidziana w przyszłości do

obsługi tą siecią powinna być ogrzewana w sposób indywidualny w oparciu o paliwa ekologiczne nie zanieczyszczające środowiska.

4. Telekomunikacja Obszar gminy Brzeszcze jest obsługiwany przez infrastrukturę teletechniczną Telekomunikacji Polskiej S.A. Pion Sieci – Obszar w Krakowie.

Istniejąca sieć teletechniczna nie zaspokaja zapotrzebowania na usługi teletechniczne, a w szczególności rozbudowy wymaga na terenie wsi Jawiszowice i Zasole. W związku z rozwojem zainwestowania obszaru gminy (nowe tereny budowlane) oraz dla podniesienia standardu usług telekomunikacyjnych wymagana jest modernizacja istniejących oraz budowa nowych urządzeń infrastruktury i sieci teletechnicznej.

Zagadnienia dotyczące gospodarki energetycznej zostały zawarte na Planszy Nr 6 – Infrastruktura techniczna – Warstwa 2 – Energetyka.

100

Rozdział 12. SFORMUŁOWANIE POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY – SYNTEZA. SPIS TREŚCI

1. Cele polityki przestrzennej 1.1. Cel główny 1.2. Cele strategiczne

2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy 3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy

4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 4.1. Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego 4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe

5. Bilans trenów określonych w „Studium”

1.Cele polityki przestrzennej 1.1. Cel główny

Głównym celem polityki przestrzennej gminy jest jej wszechstronny rozwój w aspekcie poprawy standardów życia jej mieszkańców, przy równoczesnym przestrzeganiu zasady zrównoważonego rozwoju jako podstawy wszelkich działań związanych z użytkowaniem przestrzeni gminy.

Przyjęcie zasady zrównoważonego rozwoju oznacza trwałe dążenie do zachowania równowagi we wzajemnym układzie trzech elementów: człowieka, przyrody i struktury przestrzennej, co praktycznie wymaga dostosowania procesów związanych z wykorzystaniem przestrzeni gminy i jej zasobów przez wszystkich użytkowników tej przestrzeni do zasad prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego oraz życia i zdrowia ludzi. Struktura przestrzenna gminy Brzeszcze tylko w pewnym zakresie wykształciła się w dostosowaniu do naturalnych właściwości obszaru gminy, w znacznym natomiast stopniu uwarunkowana została przez Kopalnię „Brzeszcze”.

1.2. Cele strategiczne Główny cel polityki przestrzennej wymaga realizacji szeregu celów strategicznych w wyodrębnionych dziedzinach:

- społecznej, - ekonomicznej, - przyrodniczej, - kulturowej, - przestrzennej, - komunikacyjnej, - infrastruktury technicznej i komunalnej.

a) W sferze społecznej są to: - zapewnienie dogodnych warunków przestrzennych dla realizacji życiowych potrzeb i aspiracji mieszkańców gminy (mieszkanie, wykształcenie, praca, wypoczynek, opieka zdrowotna, opieka na starość). Studium, rozpoznając te potrzeby (Rozdział 3 i 4) określa przestrzeń dla ich realizacji poprzez wyznaczenie obszarów strefy osadniczej (obszary typu B i P). Obszary te określono na Planszy nr 1 „Polityka przestrzenna – Wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru”, - wspieranie procesów restrukturyzacyjnych w przemyśle górniczym, - kreowanie procesów restrukturyzacyjnych w rolnictwie prowadzących do rozwoju ekologicznego rolnictwa, jak również rolnictwa wysoce specjalistycznego o wzrostowej średniej powierzchni użytków rolnych przypadającej na 1 zatrudnionego w rolnictwie, z równoczesnym zapewnieniem pełnej obsługi gospodarstw rolnych w zakresie usług (mechanizacyjnych, chemizacyjnych, weterynaryjnych, w zakresie organizacji zaopatrzenia i zbytu) oraz promowanie lokalnej produkcji,

101

- zapewnienie obsługi mieszkańców w zakresie usług publicznych na poziomie akceptowanych standardów ilościowych i jakościowych – dążenie do uzyskania standardów perspektywicznych określonych w Rozdziale 4 pkt 3.4. - działanie w kierunku sukcesywnego obniżania stopy bezrobocia w gminie do wielkości akceptowanej społecznie. Rola Studium w tym zakresie polega głównie na wskazaniu możliwości przestrzennych dla przeznaczenia terenów do aktywizacji gospodarczej gminy i lokalizacji nowych miejsc pracy, - kształtowanie elementów systemu przestrzeni publicznej gminy służącej zaspokojeniu potrzeb w dziedzinie usług, rekreacji itp. oraz umożliwiającej rozwój więzi społecznej mieszkańców gminy. Studium określa rejony koncentracji przestrzeni publicznej (Plansza nr 1).

b) W sferze ekonomicznej są to: - racjonalne (zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju) wykorzystanie zasobów naturalnych gminy (kopaliny, lasy, wody otwarte, grunty rolne) dla rozwoju i wzmocnienia jej aktywności ekonomicznej, - kreowanie wspólnych działań KWK „Brzeszcze” i władz gminy w rozwiązywaniu problemów na styku Kopalnia – Gmina (ochrona miejsc pracy, aktywizacja zawodowa pracowników kopalni, przejmowanie i zagospodarowanie majątku kopalni), - rozwój lokalnego rynku pracy i biznesu poprzez tworzenie sprzyjających udogodnień ze strony władz i instytucji dla małych i średnich nieuciążliwych przedsiębiorstw usługowo-produkcyjnych.

c) W sferze przyrodniczej są to: - zachowanie i wzbogacenie wartości środowiska przyrodniczego, zwłaszcza poprzez rekultywację i zagospodarowanie terenów zdegradowanych i zagrożonych przez działalność kopalni, - przeciwdziałanie powstawaniu zagrożeń dla środowiska i jakości życia mieszkańców wynikających z uciążliwości wywołanej działalnością gospodarczą, rozwojem transportu, nieodpowiednią gospodarką odpadami itp., - zachowanie ciągłości systemu terenów o szczególnym znaczeniu ekologicznym – dolina Wisły i dolina Soły, - ochrona lokalnych zasobów przyrodniczo-krajobrazowych w celu wzbogacenia walorów rekreacyjno-wypoczynkowych gminy, - przeciwdziałanie procesom erozji i degradacji gleb, - podniesienie stopnia czystości wód powierzchniowych, nawet najmniejszych cieków wodnych oraz zabezpieczenie jakości wód ujmowanych do celów pitnych i gospodarczych.

d) W sferze kulturowej są to: - zachowanie i wyeksponowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego (określonych na Planszy nr 3), decydujących i tożsamości kulturowej gminy i regionu, - rehabilitacja zdegradowanych obszarów i obiektów tradycyjnego budownictwa mieszkaniowego – przykopalnianego, charakterystycznego dla tego terenu, - kształtowanie architektury nowej zabudowy w harmonii i nawiązaniu do tradycyjnych form miejscowego budownictwa, bez zakłócenia krajobrazu kulturowego gminy, - kształtowanie atrakcyjnego „kulturalnego” oblicza gminy, szczególnie jej przestrzeni publicznych (estetyzacja obejść i budynków przemysłowych, obiektów publicznych oraz terenów wzdłuż tras komunikacyjnych) pozwalające przybyszom z zewnątrz postrzegać indywidualność gminy i jej gospodarność.

e) W sferze przestrzennej są to: - kształtowanie ładu przestrzennego gminy, a zwłaszcza terenów zabudowy, w szczególności tych, które zostały określone w Studium jako obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę oraz określenie sposobu zagospodarowania tych obszarów, - właściwe zagospodarowanie obszarów wymagających rehabilitacji, przekształceń i rekultywacji (określonych na Planszy nr 1), - sprzyjanie rozwojowi i koncentracji przestrzeni publicznej wg zasad określonych w Studium (w obszarach B1 oraz w wyznaczonych rejonach koncentracji), - maksymalne zachowanie zwartości kompleksów rolnych i zespołów leśnych oraz wodnych, - utrzymanie i wzmocnienie systemu obsługi gminy polegającego na funkcjonowaniu Brzeszcz jako ośrodka lokalnego (gminnego) z Jawiszowicami jako ośrodkiem wspomagającym i pozostałymi wsiami jako ośrodkami na poziomie podstawowym,

102

- respektowanie występujących uwarunkowań dla zagospodarowania przestrzennego gminy, a zwłaszcza dla terenów przeznaczonych pod zabudowę, w tym określonych w Studium na Planszy nr 3 i 4.

f) W sferze komunikacyjnej są to: - „bezkolizyjne” przeprowadzenie przez obszar gminy drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice - Cieszyn, która radykalnie rozwiąże problem wyeliminowania ruchu tranzytowego z obszarów zainwestowania, zapewniając równocześnie odpowiednią dostępność komunikacyjną gminy, - uzupełnienie istniejącego układu dróg lokalnych o połączenia i dojazdy niezbędne dla obsługi rozwijającej się struktury przestrzennej gminy, - urządzenie trasy turystycznej ścieżki rowerowej w dolinie Soły i powiązanie jej z lokalnym układem komunikacyjnym gminy, - zapewnienie warunków środowiskowych funkcjonowania terenów przyległych do tras komunikacyjnych, - realizacja obwodnic.

g) W sferze infrastruktury technicznej i komunalnej są to: - racjonalny rozwój wszystkich systemów infrastruktury technicznej oraz zwiększenie niezawodności działania tych systemów, - pełne uzbrojenie w sieci infrastruktury technicznej wszystkich obszarów osadniczych, a zwłaszcza terenów koncentracji i rozwoju zabudowy, w szczególności skanalizowanie tych obszarów, - minimalizacja niekorzystnych oddziaływań urządzeń infrastruktury technicznej na środowisko, - kontynuowanie gospodarki odpadami wg systemu opartego na istniejącym składowisku odpadów.

2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy Podstawowym sposobem osiągania – poprzez działania planistyczne – większości z w/w celów strategicznych (realizacja tych celów wymaga również wsparcia działaniami pozaplanistycznymi), jest odpowiednie kształtowanie struktury przestrzennej gminy oraz wszystkich poszczególnych elementów tej struktury. Kluczowym instrumentem działania w tym zakresie są oczywiście plany miejscowe. W „Studium” określa się na planszy nr 1 charakterystyczne (typologiczne) obszary kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy, zróżnicowane pod względem przeznaczenia i kierunków zagospodarowania oraz zasad ochrony, wyznaczające podstawowy układ struktury przestrzennej gminy. Przyjmuje się następujące zasady kształtowania struktury przestrzennej gminy: - zasadniczo utrzymuje się istniejący podstawowy układ struktury sieci osadniczej obszaru gminy, jako

w miarę zrównoważony i ustabilizowany, - zakłada się rozwój wszystkich skoncentrowanych obszarów osadniczych, przede wszystkim jednak

Brzeszcz i Jawiszowic oraz obszarów osadniczych, które ciążą do tych miejscowości, - utrzymuje się zasadnicze kierunki rozwoju przestrzennego gminy określone w dotychczasowym planie

miejscowym, respektując większość ustaleń tego planu w zakresie terenów budowlanych, - zakłada się rozwój struktur przestrzennych zabudowy w wyznaczonych na Planszy nr 1 obszarach typu B

(B1, B2, B3), stanowiących pole możliwości lokalizacyjnych dla funkcji osadniczych takich, jak: mieszkalnictwo, usługi, wytwórczość pozarolnicza, rekreacja i inne,

- określa się obszary strefy osadniczej wymagające ograniczenia lub zahamowania rozwoju ze względu na występujące uwarunkowania (obszary typu B4 i B5),

- zakłada się koncentrację usług publicznych i innych obiektów wpływających na rozwój przestrzeni publicznej w strefie osadnictwa, w nawiązaniu do istniejących elementów zagospodarowania z tego zakresu, głównie w obszarach typu B1 i w wyznaczonych rejonach koncentracji przestrzeni publicznej,

- chroni się przed zainwestowaniem obszary kompleksów rolnych stanowiących bazę restrukturyzacji rolnictwa, obejmujące grunty rolne o najwyższej w skali gminy wartości gleb i przydatności do produkcji rolnej,

- określa się obszary należące do strefy kształtowania systemu przyrodniczego gminy oraz obszary objęte ochroną w tym zakresie,

- określa się obszary korytarzy głównych tras komunikacyjnych, - określa się korytarze infrastruktury technicznej, - zakłada się pełne uzbrojenie w infrastrukturę techniczną terenów zabudowanych i obszarów, które mają

być przeznaczone pod zabudowę, - uwzględnia się wymagania ponadlokalnej polityki przestrzennej na obszarze gminy Brzeszcze wynikające

103

z wniosków do „Studium”, - uwzględnia się obszary ustanowione na podstawie przepisów szczególnych.

3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Układ struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy określono na Planszy nr 1 pt. „Polityka przestrzenna – Wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru”. W ramach tej struktury wyodrębniono charakterystyczne typy obszarów zróżnicowanych pod względem przeznaczenia i kierunków zagospodarowania oraz zasad ochrony. W strukturze przestrzeni gminy można wyróżnić cztery zasadnicze strefy: 1) Strefa osadnicza – kształtowana przez wyznaczone obszary typu „B” (B1, B2, B3 oraz B4 i B5) – stanowiąca przestrzeń zamieszkania, nauki, pracy (z wyłączeniem przemysłu uciążliwego), zaspakajania potrzeb w zakresie usług, wypoczynku itp.

Strefa ta obejmuje: - obszary typu B1 – obszary koncentracji i rozwoju osadnictwa w zwartej strukturze przestrzennej

zabudowy „miejskiej”, z dużym udziałem przestrzeni publicznej, zwłaszcza usługowej, obszary obejmują tereny zabudowane i tereny, które mogą być przeznaczone pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej (w szczególności wielorodzinnej) i innych funkcji osadniczych (głównie z zakresu usług publicznych i komercyjnych), których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych przepisami szczególnymi standardów środowiskowych istniejących i planowanych terenów mieszkaniowych. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe określenie granic i przeznaczenia terenów, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie niezbędnych powiązań ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,

- obszary typu B2 – obszary utrzymania i rozwoju osadnictwa w strukturze przestrzennej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, głównie wolnostojącej, z udziałem usługowej przestrzeni publicznej, kształtowanej szczególnie w wyznaczonych rejonach jej koncentracji. obszary obejmują tereny zabudowane i tereny, które mogą być przeznaczone pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i innych funkcji osadniczych (głównie z zakresu usług publicznych, komercyjnych i drobnej wytwórczości), których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych przepisami szczególnymi standardów środowiskowych istniejących i planowanych terenów mieszkaniowych. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe określenie granic i przeznaczenia terenów, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie niezbędnych powiązań ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,

- obszary typu B3 - obszary utrzymania i rozwoju osadnictwa w rozluźnionej strukturze przestrzennej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, powiązanej z rolniczą przestrzenią produkcyjną. Obszary obejmują tereny zabudowane i związane z nimi najbliżej położone grunty rolne, z których część może być przeznaczona pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i innych funkcji osadniczych (głównie z zakresu usług komercyjnych, drobnej wytwórczości oraz obsługi gospodarki rolnej i rybackiej), których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych przepisami szczególnymi standardów środowiskowych terenów mieszkaniowych. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe określenie granic i przeznaczenia terenów (zwłaszcza granic terenów przeznaczonych pod zabudowę), rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie niezbędnych powiązań ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,

- obszary typu B4 – obszary strefy osadniczej wymagające ograniczenia zabudowy z powodu zaliczenia ich do IV kategorii przydatności terenu do zabudowy ze względu na szkody górnicze,

- obszary typu B5 – obszary strefy osadniczej wymagające zahamowania rozwoju funkcji mieszkaniowej ze względów przestrzennych (niekorzystne położenie przy głównych trasach i węzłach infrastruktury komunikacyjnej), wskazane do ewentualnych przekształceń w kierunku zagospodarowania pod usługi

104

związane z obsługą ruchu samochodowego. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

2) Strefa przemysłowa – kształtowana przez wyznaczone obszary typu P (P1, P2, P3), w tym: - obszary typu P1 - obszary przemysłowe, przede wszystkim główne obiekty przemysłowe KWK

„Brzeszcze". Regulacja zagadnień związanych z gospodarką przestrzenną i środowiskową w obrębie obszarów oraz z ewentualnym oddziaływaniem na środowisko wykraczającym poza granice obszaru - na podstawie odpowiednich przepisów szczególnych,

- obszary typu P2 - obszary przewidziane do składowania odpadów poprodukcyjnych KWK "Brzeszcze" (głównie karbońską skałą płonną) i sukcesywnej rekultywacji w kierunku leśnym lub łąkowym,

- obszary typu P3 – obszary eksploatacji powierzchniowej, przewidziane do rekultywacji w kierunku leśnym lub wodnym – rekreacyjnym. Obszarami typu P3 objęto istniejące i planowane tereny eksploatacji udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego (żwiru). Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie terenu górniczego - do ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Na obszarze objętym pierwszą zmianą Studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym: Na Planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna – wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru - ujednolicona forma rysunku”, określa się:

- pod symbolem P3a, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”,

- pod symbolem P3b obszar eksploatacji powierzchniowej złoża„Przecieszyn II” z zastrzeżeniem, że możliwość ewentualnej eksploatacji złoża uwarunkowana jest przepisami art.85 ustawy Prawo wodne,

- pod symbolem Z2a, obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas (filar) ochronny potoku Różanego (przyjęto pas o szerokości 15m, licząc od górnej krawędzi skarpy brzegowej do granicy terenu eksploatacji),

- pod symbolem Z2b, obszar naturalnej zieleni nieurządzonej oraz zieleni izolacyjno-krajobrazowej, stanowiący pas (filar) ochronny potoku Młynówka (przyjęto pas o szerokości 15m, licząc od zewnętrznej krawędzi stopy wału potoku do granicy terenu eksploatacji) oraz strefę ochronną istniejącej i planowanej zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice (przyjęto pas szerokości 50m, licząc od granicy terenów budowlanych do granicy terenu eksploatacji).

Określa się następujące kierunki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze pierwszej zmiany studium: 1. Sposób eksploatacji złoża „Przecieszyn II” w obszarach określonych pod symbolami P3a, P3b wymaga

zastosowania takich rozwiązań metod i sprzętu oraz systemu zabezpieczeń, które zagwarantują, że oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, wykraczające poza granice terenu do którego inwestor tego przedsięwzięcia ma tytuł prawny, nie przekroczy wymaganych przepisami odrębnymi dopuszczalnych poziomów w zakresie standardów środowiskowych (głównie dotyczących hałasu), w szczególności w odniesieniu do znajdujących się w pobliżu istniejących i planowanych terenów zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice i Przecieszyn (eksploatację złoża należy prowadzić bez użycia materiałów wybuchowych, sposobem odkrywkowym, mechanicznym, wgłębnym, w możliwie najszerszym zakresie spod lustra wody).

2. Dopuszczalny zakres eksploatacji złoża „Przecieszyn II” w obszarze określonym pod symbolem P3b, należy ustalić przy uwzględnieniu wymagań art.85 ustawy Prawo wodne, związanych z ochroną obwałowań potoku Młynówka, z możliwością zastosowania zwolnień na zasadach określonych w tym artykule.

3. Określa się, że rekultywacja terenów poeksploatacyjnych (której ostateczny kierunek ustalony zostanie w decyzji koncesyjnej) powinna być prowadzona w kierunku wodnym lub wodnym-rekreacyjnym, ewentualnie rolno-leśnym.

4. Do rekultywacji należy wykorzystywać na bieżąco nadkład występujący nad złożem w postaci gliny, gliny piaszczystej i pylastej. Dopuszcza się rekultywację terenu wyrobiska skałą płoną.

5. Wymaga się, aby między innymi w ramach rekultywacji, w tym rekultywacji krajobrazowej terenu wyrobiska zrekompensowane zostały straty w szacie roślinnej (dotyczy istniejącej grupy zadrzewień) jakie zostaną

105

poniesione w związku z eksploatacją złoża. 6. W północnej części terenu określonego pod symbolem Z2b należy wyprzedzająco (przy założeniu, że

eksploatacja złoża może być prowadzona od strony południowej w kierunku północnym) zrealizować pas zieleni krajobrazowej, chroniącej tereny zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice przed uciążliwością zwłaszcza hałasową, związaną z eksploatacją złoża w tym rejonie.

7. Obsługę komunikacyjną terenu eksploatacji złoża przewiduje się głównie od południa z istniejącej ul. Wyzwolenia. Dopuszcza się, jako rozwiązanie uzupełniające, obsługę komunikacyjną terenu od północy z ul.Starowiejskiej.

8. Wymaga się, poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań na terenie żwirowni, skutecznego zabezpieczenia urobku oraz gromadzonych na zwałowiskach mas ziemnych pochodzących z nadkładu, przed rozmyciem i zanieczyszczeniem nimi w/w dróg.

9. Gospodarkę ściekową i gospodarkę odpadami należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami odrębnymi

10. Poza w/w ustaleniami w sposobie zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze zmiany studium należy uwzględnić wymaganiami obowiązujących przepisów odrębnych.

Na obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym:

- pod symbolem P3d, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”,

- pod symbolem Z2d - obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas ochronny potoku Różanego.

Określa się następujące kierunki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze drugiej zmiany studium: 1. Określa się, że rekultywacja terenów poeksploatacyjnych (której ostateczny kierunek ustalony zostanie

w decyzji koncesyjnej) powinna być prowadzona w kierunku wodnym lub wodnym-rekreacyjnym, ewentualnie rolno-leśnym.

2. Do rekultywacji należy wykorzystywać na bieżąco nadkład występujący nad złożem w postaci gliny, gliny piaszczystej i pylastej.

3. Wymaga się, aby między innymi w ramach rekultywacji, w tym rekultywacji krajobrazowej terenu wyrobiska zrekompensowane zostały straty w szacie roślinnej (dotyczy istniejącej grupy zadrzewień) jakie zostaną poniesione w związku z eksploatacją złoża.

4. Sposób eksploatacji złoża „Przecieszyn III” wymaga zastosowania takich rozwiązań metod i sprzętu oraz systemu zabezpieczeń, które zagwarantują, że oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, wykraczające poza granice terenu do którego inwestor tego przedsięwzięcia ma tytuł prawny, nie przekroczy wymaganych przepisami odrębnymi dopuszczalnych poziomów w zakresie standardów środowiskowych (głównie dotyczących hałasu), w szczególności w odniesieniu do znajdujących się w pobliżu istniejących i planowanych terenów zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice i Przecieszyn (eksploatację złoża należy prowadzić bez użycia materiałów wybuchowych, sposobem odkrywkowym, mechanicznym, wgłębnym, w możliwie najszerszym zakresie spod lustra wody).

5. Dopuszczalny zakres eksploatacji złoża „Przecieszyn III” należy ustalić przy uwzględnieniu wymagań art.85 ustawy Prawo wodne, związanych z ochroną obwałowań potoku Młynówka, z możliwością zastosowania zwolnień na zasadach określonych w tym artykule.

6. Wymaga się, poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań na terenie żwirowni, skutecznego zabezpieczenia urobku oraz gromadzonych na zwałowiskach mas ziemnych pochodzących z nadkładu, przed rozmyciem i zanieczyszczeniem nimi w/w dróg.

7. Gospodarkę ściekową i gospodarkę odpadami należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami odrębnymi.

8. Poza w/w ustaleniami w sposobie zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze zmiany studium należy uwzględnić wymaganiami obowiązujących przepisów odrębnych.

- obszary P3c – obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki”. Regulacja ustaleń przestrzennych w obrębie terenu górniczego do ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

106

Dla obszaru P3c określa się: 1. wymóg prowadzenia działalności w sposób ograniczający uciążliwość dla sąsiednich terenów,

w szczególności uciążliwości związanej z emisją hałasu i możliwością przekroczenia dopuszczalnych norm dla terenów mieszkaniowych istniejących i projektowanych oraz z niezorganizowaną emisją pyłu,

2. kierunek rekultywacji: tereny wód lub tereny aktywności gospodarczej, 3. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny mieszkalnictwa, tereny komunikacji, tereny zieleni, 4. w przypadku rekultywacji terenu w kierunku funkcji mieszkalnictwa obowiązek uwzględnienia zasad ochrony

terenów akustycznie chronionych, w szczególności przed hałasem pochodzącym z sąsiadujących istniejących i projektowanych dróg oraz przed innymi uciążliwościami,

5. wykorzystanie do rekultywacji nadkładu oraz skały płonnej, 6. obsługa komunikacyjna: z ulicy Ofiar Oświęcimia, z zachowaniem obowiązujących przepisów dotyczących

organizacji i realizacji wjazdów z określonej klasy technicznej drogi, 7. zachowanie minimalnych pasów ochronnych m. in. od drogi – 20 m oraz od linii energetycznej wysokiego

napięcia - 10m od osi linii.

Na obszarze objętym czwartą zmianą studium podjęta Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21 czerwca 2011r określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym:

- pod symbolem P3e, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko 2”,

- pod symbolem Z2e - obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas ochronny zbiornika wodnego,

- obszary typu R – obszary ochrony i kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej - wyłączone z lokalizowania nowej zabudowy (z dopuszczeniem utrzymania i rozbudowy istniejącej zabudowy oraz obiektów związanych z gospodarką rolną i infrastrukturą techniczną).

- obszary P3e – obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko 2”. Regulacja ustaleń przestrzennych w obrębie terenu górniczego wskazuje się do ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dla obszaru P3e określa się: 1. wymóg prowadzenia działalności w sposób ograniczający uciążliwość dla sąsiednich terenów, w

szczególności uciążliwości związanej z emisją hałasu i możliwością przekroczenia dopuszczalnych norm dla terenów mieszkaniowych istniejących i projektowanych oraz z niezorganizowaną emisją pyłu,

2. wskazany kierunek rekultywacji: tereny wód, rekreacji lub tereny aktywności gospodarczej, 3. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny usług związanych z gospodarką wodną i rekreacją, tereny

zieleni, 4. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny mieszkalnictwa, tereny komunikacji, tereny zieleni, 5. w przypadku rekultywacji terenu w kierunku funkcji mieszkalnictwa obowiązek uwzględnienia zasad ochrony

terenów akustycznie chronionych, w szczególności przed hałasem pochodzącym z sąsiadujących istniejących i projektowanych dróg oraz przed innymi uciążliwościami,

6. wykorzystanie do rekultywacji nadkładu oraz skały płonnej, 7. obsługa komunikacyjna: poprzez drogę gruntowo-żwirową powiązaną z ul. Oświęcimską, z zachowaniem

obowiązujących przepisów dotyczących organizacji i realizacji wjazdów z określonej klasy technicznej drogi, 8. zachowanie minimalnych pasów ochronnych m. in. od linii energetycznej wysokiego napięcia - 10m od osi

linii.

3) Strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej – kształtowana przez wyznaczone obszary typu R i częściowo typu Z2, w tym:

- obszary typu R – obszary ochrony i kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej - wyłączone z zabudowy (nie dotyczy zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną i eksploatacją złóż kopalin),

- obszary typu Z2 – obszary zieleni naturalnej, w tym zieleni wysokiej izolacyjno - krajobrazowej oraz trwałych użytków zielonych rolniczej przestrzeni produkcyjnej – wyłączone z zabudowy (nie dotyczy zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną, rekreacją i sportem oraz eksploatacją złóż kopalin)

107

obszary Z2c – obszar zieleni, stanowiącej korytarz ekologiczny potoku Młynówka. Strefa nadwodnej zieleni wysokiej i krzewów towarzyszącej ciekom wodnym. Dla obszaru Z2c określa się: 1. zachowanie różnorodnych form zieleni, w szczególności zieleni trwałej, 2. zachowanie drożności korytarza ekologicznego poprzez zakaz zainwestowania, w tym w szczególności

zakaz realizacji zabudowy kubaturowej, realizacji dróg /za wyjątkiem przeprowadzenia korytarza projektowanej obwodnicy/, placów i prowadzenia działalności górniczej,

3. zakaz przekształcania naturalnej rzeźby terenu /za wyjątkiem robót związanych z realizacją projektowanej obwodnicy/,

4. nakaz dozielenienia terenu poprzez nasadzenia drzew i krzewów odpowiednich do siedliska (np.: wierzba, olsza czarna, topola, dąb) w celu wzmocnienia roli obszaru jako lokalnego korytarza ekologicznego.

4) Strefa kształtowania systemu przyrodniczego, w skład której wchodzą obszary typu Z (Z1, Z2, Z3), W (W1, W2) i R, w tym:

- obszary typu Z1 – obszary kształtowania urządzonych terenów zieleni publicznej - parkowej, cmentarnej i innej oraz rekreacji i sportu, wraz z niezbędnymi usługami towarzyszącymi,

- obszary typu Z2 – obszary zieleni naturalnej, w tym zieleni wysokiej izolacyjno - krajobrazowej oraz trwałych użytków zielonych rolniczej przestrzeni produkcyjnej – wyłączone z zabudowy (nie dotyczy zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną, rekreacją i sportem oraz eksploatacją złóż kopalin),

- obszary typu Z3 - obszary ochrony i kształtowania terenów leśnych (leśnej przestrzeni produkcyjnej) - wyłączone z zabudowy ( nie dotyczy obiektów związanych z gospodarką leśną oraz eksploatacją złóż kopalin),

- obszary typu W1 – obszary otwartych wód stojących – obszary ochrony rybackiej przestrzeni produkcyjnej,

- obszary typu W2 – obszary otwartych wód płynących – obszary ochrony przestrzeni wodnej rzeki Wisły i rzeki Soły (obejmujące tereny wodne wraz z bezpośrednią ich obudową biologiczną stanowiącą tereny zalewowe) wchodzące w skład głównych korytarzy ekologicznych biegnących przez teren gminy.

5) Strefa infrastruktury technicznej i komunikacji – kształtowana przez wyznaczone obszary typu T i K, w tym:

- obszary typu T – obszary infrastruktury technicznej, przemysłowej i komunalnej. Obszarami typu T objęto istniejące obiekty infrastruktury technicznej, w tym zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych KWK „Brzeszcze”, komunalną czyszczalnię ścieków, wysypisko odpadów komunalnych, punkty zasilania w energię elektryczną. Regulacja zagadnień związanych z funkcjonowaniem obszarów - na podstawie odpowiednich przepisów szczególnych,

- Obszary typu K – obszary korytarzy głównych tras komunikacyjnych, takich jak: trasa istniejącej linii kolejowej, trasa planowanej drogi ekspresowej S1 Pyrzowice - Dąbrowa Górnicza - Bielsko Biała – Cieszyn, trasy dróg wojewódzkich (w tym trasa planowanej obwodnicy miasta Brzeszcze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 933), trasy dróg powiatowych, trasy ważniejszych dróg gminnych.

obszar typu K(w)a – korytarz głównej trasy komunikacyjnej – obwodnica miasta Brzeszcze /przebieg orientacyjny/

Dla obszaru K(w)a określa się: 1. realizację drogi klasy technicznej G, 2. możliwość realizacji drogi dopiero po zakończeniu wydobycia, 3. realizację drogi w sposób zachowujący możliwość swobodnego przemieszczania się dziko żyjących zwierząt

w obrębie korytarza ekologicznego potoku Młynówka oznaczonego symbolem Z2c,

4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Podstawowymi instrumentami kształtowania polityki przestrzennej gminy są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku ich braku decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawane na podstawie niniejszego „Studium”. Plan miejscowy umożliwia realizację celów polityki samorządowej czy też polityki państwa lub województwa na danym obszarze i jest instrumentem aktywnego oddziaływania na sposób zagospodarowania tego obszaru.

108

4.1 Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego Dotychczasowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze, opracowany dla całego obszaru gminy, stracił ważność z końcem 2002 r. w związku z faktem, iż nie zostało sporządzone Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują cztery miejscowe plany zagospodarowania

przestrzennego opracowane na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu

przestrzennym, są to:

1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu gminy Brzeszcze „Wilczkowice-Skidziń”,

przyjęty Uchwałą Nr XXVIII/236/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 października 2000 r.

(Dz.Urz.Woj.Małop. 00.115.1179 z dnia 22 grudnia 2000 r.),

2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla I. Paderewskiego w Brzeszczach-

Jawiszowicach, przyjęty Uchwałą Nr XXII/183/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 maja 2000

r. (Dz.Urz.Woj.Małop. 00.53.560 z dnia 10 sierpnia 2000 r.),

3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu Sołectwa Przecieszyn, przyjęty Uchwałą

Nr XLI/359/98 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 9 czerwca 1998 r. (Dz.Urz.Woj.Katowickiego Nr 21

poz. 254 z dnia 27 lipca 1998 r.).

4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr

XXXIII/313/05 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 15 listopada 2005r wraz ze zmianami.

„Ponadto na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują cztery miejscowe plany zagospodarowania

przestrzennego opracowane na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu

i zagospodarowaniu przestrzennym, są to:

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący obszar ul. Witosa w Jawiszowicach

i obszar parku przy ul. Dworcowej w Brzeszczach, opracowany w trybie zmiany miejscowego planu

zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr XXIII/282/08 Rady Miejskiej

w Brzeszczach z dnia 27 listopada. 2008 roku

2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Wyzwolenia i Starowiejskiej

w sołectwie Przecieszyn, Gmina Brzeszcze, przyjęty Uchwałą Nr XV/154/12 Rady Miejskiej

w Brzeszczach z dnia 31 stycznia 2012 r.,

3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze w rejonie ulic Ślepej i Maniska

w Skidziniu, przyjęty Uchwałą Nr XV/169/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 lutego 2012 r

4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze dla obszaru “Brzeszcze IA”,

przyjęty uchwałą Nr XX/203/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 czerwca 2012r.

4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe Obszary takie zostały określone na planszy Nr 2 pt. „Dyspozycje w zakresie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego”. Na planszy tej wyznaczono granice terenów górniczych, dla których sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe na podstawie przepisów szczególnych.

Dla niektórych terenów górniczych obowiązek ten został już spełniony. Opracowanymi już planami dla terenów górniczych są plany, o których mowa w ust. 4.1. pkt 1 i pkt 3.

Na planszy Nr 2 wyznaczono też teren trasy planowanej drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice – Cieszyn, dla którego wystąpi obowiązek opracowania planu miejscowego po wpisaniu tej inwestycji do wojewódzkiego rejestru zadań rządowych i zadań samorządu województwa.

109

Na w/w planszy wyznaczono też granice obszarów, dla których ustalono obowiązek opracowania planów miejscowych ze względu na istniejące uwarunkowania. Granicami tymi objęto obszary koncentracji zainwestowania w Brzeszczach i Jawiszowicach oraz pozostałych sołectwach gminy, które ze względu na skomplikowany układ funkcjonalno-przestrzenny i potrzebę prowadzenia racjonalnej polityki lokalizacyjnej, wymagają regulacji zagadnień przestrzennych poprzez plan miejscowy. W tym przypadku występuje równocześnie obowiązek sporządzenia planów na podstawie przepisów szczególnych ze względu na potrzebę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze w związku z planowanym rozwojem zainwestowania.

Obszar pierwszej zmiany studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa powyżej w ust.4.1 pkt 4. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i górnicze) dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa powyżej w ust.4.1 pkt 4. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i górnicze) dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Obszar trzeciej zmiany studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku uchwał Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego , o którym mowa w ust. 4 pkt 4.1. Zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi /Prawo geologiczne i górnicze/ dla terenu górniczego ustanowionego w związku z planowaną eksploatacją złoża kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” istnieje obowiązek sporządzenia zmiany w/w miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Obszar objęty czwartą zmianą studium podjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21 czerwca 2011r leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa powyżej w ust.4.1 pkt 1. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i górnicze) dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko 2”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

110

5. Bilans terenów określonych w „Studium”

Charakterystykę powierzchniową terenów określonych w Studium przedstawiają załączone poniżej tabele:

Bilans terenów określonych w „Studium”

Typy obszarów określonych

w Studium

Powierzchnia obszarów

w ha

B1 131,99

B2 992,22

B3 308,79

B4 69,38

B5 17,91

P1 77,12

P2 27,60

P3 164,71

T 62,05

KS 42,81

KW 53,83

KP 6,98

KK 68,51

R 505,08

Z1 131,22

Z2 473,58

Z3 680,29

W1 400,42

W2 358,98

Razem 4573,47

Bilans głównych obszarów osadniczych (typy B1 i B2)

B1 B2

powierzchnia obszaru

w ha

w tym tereny powierzchnia obszaru

w ha

w tym tereny

zabudowane niezabudowan

e zabudowane

niezabudowane

Brzeszcze 69,24 53,76 15,48 291,87 124,72 167,15

Jawiszowice 62,75 34,39 28,36 391,44 172,35 219,09

Wilczkowice 46,31 16,80 29,51

Przecieszyn 133,26 47,84 85,42

Skidziń 56,56 29,97 26,59

Zasole 72,78 20,02 52,76

Razem 131,99 88,15 43,84 992,22 411,70 580,52