En

erg

ety

zow

an

e c

iecz

e s

zcze

lin

ują

ce –

no

wo

cze

sne

na

rzę

dzi

e

inży

nie

rii

ge

olo

gic

zne

jin

żyn

ieri

i g

eo

log

iczn

ej

Op

isyw

ana

tem

atyk

a je

st z

wią

zan

a z

real

izo

wan

ym t

emat

em:

Op

isyw

ana

tem

atyk

a je

st z

wią

zan

a z

real

izo

wan

ym t

emat

em:

Pro

jekt

ow

anie

, wp

ływ

na

śro

do

wis

koi s

kute

czn

ość

en

erge

tyzo

wan

ych

cie

czy

do

szc

zelin

ow

ania

ska

łi s

kute

czn

ość

en

erge

tyzo

wan

ych

cie

czy

do

szc

zelin

ow

ania

ska

łzb

iorn

iko

wyc

h r

op

y i g

azu

Eu

rop

y Śr

od

kow

ej -

ENFL

UID

Pro

mo

tor

pro

jekt

u –

Po

litec

hn

ika

Śląs

kaP

artn

erzy

–In

styt

ut

Naf

ty i

gazu

-P

IB, U

niv

ersi

tyo

f St

avan

ger

Par

tner

zy–

Inst

ytu

t N

afty

i ga

zu -

PIB

, Un

iver

sity

of

Stav

ange

r

Bad

ania

zost

ały

sfin

anso

wan

ez

fun

du

szy

Pro

gram

uP

ols

ko-

Bad

ania

zost

ały

sfin

anso

wan

ez

fun

du

szy

Pro

gram

uP

ols

ko-

No

rwes

kaW

spó

łpra

caB

adaw

cza,

któ

rego

op

erat

ore

mje

stN

aro

do

we

Cen

tru

mB

adań

iR

ozw

oju

,w

ram

ach

No

rwe

skie

goM

ech

aniz

mu

Fin

anso

weg

o2

00

9-1

01

4.

Um

ow

aN

rP

ol-

Me

chan

izm

uFi

nan

sow

ego

20

09

-10

14

.U

mo

wa

Nr

Po

l-N

or/

/19

69

23

/49

/20

13

.

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Ag

en

da

�In

Ŝyn

ieri

a g

eo

log

iczn

a a

za

bie

gi s

zcze

lino

wa

nia

�S

zcze

lino

wa

nie

hyd

rau

liczn

e w

zło

Ŝach

ko

nw

en

cjo

na

lnyc

h i

nie

kon

we

ncj

on

aln

ych

-R

od

zaje

cie

czy

sto

sow

an

ych

do

szc

zelin

ow

an

ia-

Ro

dza

je c

iecz

y st

oso

wa

nyc

h d

o s

zcze

lino

wa

nia

-D

od

atk

i do

cie

czy

szcz

elin

ują

cych

-G

eo

me

tria

szc

zelin

y-

Ge

om

etr

ia s

zcze

liny

�S

pe

cyfik

a e

ne

rge

tyzo

wa

nyc

h c

iecz

y sz

cze

linu

jący

ch

Me

tod

y b

ad

ań

lab

ora

tory

jnyc

h c

iecz

y e

ne

rge

tyzo

wa

nyc

h�

Me

tod

y b

ad

ań

lab

ora

tory

jnyc

h c

iecz

y e

ne

rge

tyzo

wa

nyc

h

�A

spe

kty

tech

nic

zne

wyk

on

ywa

nia

za

bie

gó

w h

ydra

ulic

zne

go

szcz

elin

ow

an

iasz

cze

lino

wa

nia

�F

akt

y i m

ity z

wią

zan

e z

hyd

rau

liczn

ym s

zcze

lino

wa

nie

m

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Inży

nie

ria

ge

olo

gic

zna

a z

ab

ieg

i sz

cze

lin

ow

an

ia

InŜy

nie

ria g

eolo

gic

zna o

bejm

uje

zast

oso

wanie

nauk

inŜy

nie

ryjn

ych d

o r

ozw

iązy

wania

pro

ble

mów

i re

aliz

ow

ania

pro

jekt

ów

zw

iąza

nyc

h z

lito

sferą

, je

j re

aliz

ow

ania

pro

jekt

ów

zw

iąza

nyc

h z

lito

sferą

, je

j za

sobam

i, śr

odow

iski

em

fizy

cznym

ora

z m

ate

riała

mi

geolo

gic

znym

i.Z

a je

dno z

jej i

stotn

ych z

adań u

waŜa

się

ost

atn

io

Za je

dno z

jej i

stotn

ych z

adań u

waŜa

się

ost

atn

io

udost

ępnia

nie

konw

encj

onaln

ych i

nie

konw

encj

onaln

ych

złóŜ

gazu

zie

mnego,

prz

y ró

wnocz

esn

ej m

inim

aliz

acj

i negaty

wnego w

pły

wu te

go p

roce

su n

a ś

rodow

isko

natu

raln

e.

natu

raln

e.

W tym

konte

kści

e z

abie

gi h

ydra

ulic

znego

szcz

elin

owania

znane w

prz

em

yśle

naftow

ym o

d

pie

rwsz

ej p

oło

wy

XX

wie

ku, a

zw

łasz

cza te

, kt

óre

pie

rwsz

ej p

oło

wy

XX

wie

ku, a

zw

łasz

cza te

, kt

óre

pro

wadzo

ne s

ą z

wyk

orz

ysta

nie

m c

iecz

y na b

azi

e C

O2

i azo

tu s

tanow

ią n

ow

ocz

esn

e i

skute

czne n

arz

ędzi

e

inŜy

nie

rii g

eolo

gic

znej.

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Szc

zeli

no

wa

nie

hy

dra

uli

czn

e

Głó

wn

e z

ało

Ŝen

ia p

rocesu

szczelin

ow

an

ia h

yd

rau

liczn

eg

o:

�je

stto

zabie

gst

oso

wany

wsł

abo

lub

bard

zosł

abo

prz

epus

zcza

lnyc

hzł

oŜa

ch,

pole

gają

cyna

utw

orz

eniu

wzł

oŜu

podpart

ejs

zcze

liny

�pow

oduje

zw

ięks

zenie

pow

ierz

chni k

onta

ktu o

dw

iert

u z

e z

łoŜe

m -

Inte

nsy

fikacj

a

�pow

oduje

zw

ięks

zenie

pow

ierz

chni k

onta

ktu o

dw

iert

u z

e z

łoŜe

m -

Inte

nsy

fikacj

a

pro

dukc

ji z

odw

iert

u�

pozw

ala

uzy

skać

bezp

ośr

edni k

onta

kt o

dw

iert

u z

dals

zym

i czę

ścia

mi z

łoŜa

�re

dukc

ja u

szko

dze

nia

prz

epusz

czaln

ośc

i�

redukc

ja u

szko

dze

nia

prz

epusz

czaln

ośc

i

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Ro

dza

je p

łyn

ów

szc

zeli

nu

jący

ch

�p

łyn

yn

ab

azie

wo

dy

(wo

dn

ero

ztw

ory

po

lim

eró

wlin

iow

yc

hi

sie

cio

wa

ny

ch

)

�p

łyn

yn

ab

azie

rop

y(z

ag

ęs

zc

zo

ne

is

iec

iow

an

ec

iec

ze

wę

glo

wo

do

row

e)

�p

łyn

yw

ielo

fazo

we

–p

ian

y(s

pie

nia

ne

CO

2lu

bN

2w

od

ne

roztw

ory

po

lim

eró

wz

do

da

tkie

mS

PC

z)

�e

mu

lsje

rop

a–

wo

da

(og

ran

iczo

na

sto

so

wa

lno

ść

ze

wzg

lęd

un

a

wy

so

kie

ko

szty

im

ałą

od

po

rno

ść

term

iczn

ą)

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Do

bó

r cie

czy d

o t

yp

u s

kały

�n

ow

ato

rsk

a t

ec

hn

olo

gia

szc

ze

lin

ow

an

ia n

a b

azie

cie

czy

slic

kw

ate

ro

le

pk

oś

ci <

10

cP

cie

cz z

ab

ieg

ow

a o

ob

niŜ

on

ej

ko

nc

en

tra

cji p

olim

eru

be

z s

tos

ow

an

ia�

cie

cz z

ab

ieg

ow

a o

ob

niŜ

on

ej

ko

nc

en

tra

cji p

olim

eru

be

z s

tos

ow

an

iate

ch

nik

i s

iec

iow

an

ia

cie

cze

na

ba

zie

sie

cio

wa

ny

ch

po

lim

eró

w�

cie

cze

na

ba

zie

sie

cio

wa

ny

ch

po

lim

eró

w

�p

ian

y, c

iek

łe g

azy,

ga

zy

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Do

datk

i d

o p

łyn

ów

szczelin

ują

cy

ch

�polim

ery

:H

PG

,C

MH

PG

,H

EC

,CM

HE

C,G

um

aX

anta

now

a,P

AA

�śr

odki

sieci

ują

ce:z

wią

zkib

oru

,ty

tanu

icyr

konu

�bu

fory

–u

moŜl

iwia

jąhyd

rata

cję

polim

eró

w,

reg

ulu

jąpH

prz

yhyd

rata

cji

isi

eci

owaniu

�bu

fory

–u

moŜl

iwia

jąhyd

rata

cję

polim

eró

w,

reg

ulu

jąpH

prz

yhyd

rata

cji

isi

eci

owaniu

polim

eró

w

�bio

cydy

–za

bezp

iecz

ają

prz

ed

bakt

eriolo

gic

znym

rozk

łade

mpolim

eru

stabili

zato

ry–

zwię

ksza

jąte

rmic

zną

odporn

ość

ciecz

ysz

czelin

ują

cej

�st

abili

zato

ry–

zwię

ksza

jąte

rmic

zną

odporn

ość

ciecz

ysz

czelin

ują

cej

�S

PC

z–

tworz

enie

pia

n,

em

uls

ji,deem

ulg

acj

a,le

psz

eocz

yszc

zanie

złoŜa

po

zabie

gu

�ła

macz

ele

pko

ści–

upły

nnie

nie

ciecz

ysz

czelin

ują

cejp

oza

bie

gu

�in

hib

itory

iłów

iłu

pkó

w–

zabezp

iecz

enie

prz

ed

pęcz

nienie

mm

inera

łów

ilast

ych

i

łupkó

w

�śr

odki

prz

eci

wfil

tracy

jne

–zw

ięks

zeni

eefe

ktyw

nośc

ici

eczy

zabie

gow

ej,

zmnie

jsze

nie

�śr

odki

prz

eci

wfil

tracy

jne

–zw

ięks

zeni

eefe

ktyw

nośc

ici

eczy

zabie

gow

ej,

zmnie

jsze

nie

usz

kodze

nia

złoŜa

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Geo

metr

ia s

zczelin

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Geo

metr

ia s

zczelin

w łu

pkach

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Ró

żnic

e w

tw

orz

ącym

się

sys

tem

ie s

zcze

lin w

łup

kach

pla

styc

znyc

h i

kru

chyc

h

Geo

metr

ia s

zczelin

w łu

pkach

Szcz

elin

ow

anie

żel

emSz

czel

ino

wan

ie s

lickw

ater

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Sp

ecy

fik

a e

ne

rge

tyzo

wa

ny

ch c

iecz

y s

zcze

lin

ują

cych

Cel:

•w

ytw

orz

enie

sie

ci s

zcze

lin i

ich p

ropagacj

a•

transp

ort

pro

ppantu

•uła

twie

nie

ocz

yszc

zania

odw

iert

u•

uła

twie

nie

ocz

yszc

zania

odw

iert

u

Kry

teri

a w

yb

oru

ro

zw

iązan

ia:

Kry

teri

a w

yb

oru

ro

zw

iązan

ia:

•B

ezp

iecz

eńst

wo ś

rodow

isko

we

•K

om

paty

biln

ość

ze s

kała

mi f

orm

acj

i i d

odatk

am

i do c

iecz

y za

bie

gow

ej

•Odpow

iednia

lepko

ść•

Łatw

ość

w u

zysk

aniu

pły

nu z

wro

tnego (

flow

back

) i o

czys

zcza

niu

otw

oru

dla

•

Łatw

ość

w u

zysk

aniu

pły

nu z

wro

tnego (

flow

back

) i o

czys

zcza

niu

otw

oru

dla

za

pew

nie

nia

dro

Ŝnośc

i sie

ci s

zcze

lin

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Sp

ecy

fik

a e

ne

rge

tyzo

wa

ny

ch c

iecz

y s

zcze

lin

ują

cych

�te

ch

no

log

ia s

zczelin

ow

an

ia z

uŜycie

m C

O2

•Z

ale

ty

-P

om

pow

any

w p

ost

aci

cie

kłej

-N

ie p

ow

oduje

usz

kodze

nia

form

acj

i

-Lepsz

e o

czys

zcza

nie o

dw

iert

u p

o z

abie

gu

-Lepsz

e o

czys

zcza

nie o

dw

iert

u p

o z

abie

gu

-W

ypie

ra m

eta

n z

mate

rii o

rganic

znej

-B

ez

uŜy

cia w

ody

•W

ady

•W

ady

-Z

wodą tw

orz

y kw

as

węglo

wy

-W

ymaga s

pecj

alis

tycz

nego s

prz

ętu

za

bie

gow

ego (

ble

nder

ciśn

ienio

wy)

zabie

gow

ego (

ble

nder

ciśn

ienio

wy)

-K

osz

ty

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Sp

ecy

fik

a e

ne

rge

tyzo

wa

ny

ch c

iecz

y s

zcze

lin

ują

cych

�te

ch

no

log

ia s

zc

ze

lin

ow

an

ia z

uŜy

cie

m N

2

•Z

ale

ty-

Do

sta

rcza

do

da

tko

wą

en

erg

ię d

o z

łoŜa

-Z

mn

iejs

za z

uŜy

cie

wo

dy

i do

da

tków

ch

em

iczn

ych

-W

yko

nyw

an

e w

dw

óch

wa

ria

nta

ch:

pia

ny

N>

53

%p

ian

y N

2>

53

%ci

ecz

e e

ne

rgety

zow

ane N

2<

53

%

•W

ady

-W

yma

ga

do

da

tkow

ego

sp

rzę

tu (

tra

nsp

ort

azo

tu,

-W

yma

ga

do

da

tkow

ego

sp

rzę

tu (

tra

nsp

ort

azo

tu,

po

mp

y kr

iog

enic

zne)

-W

ięks

ze n

ieb

ezp

iecz

eńst

wo

-K

osz

ty

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Prz

ew

ag

a c

iecz

y e

ne

rge

tyzo

wa

ny

ch p

od

sum

ow

an

ie

Po

ten

cja

lne

pro

ble

my

zw

iąza

ne

ze

Z

ale

ty c

iecz

y e

ne

rge

tyzo

wa

ny

ch

Po

ten

cja

lne

pro

ble

my

zw

iąza

ne

ze

szcz

eli

no

wa

nie

m c

iecz

am

i n

a b

azi

e w

od

y

Za

lety

cie

czy

en

erg

ety

zow

an

ych

•Usz

kod

zen

ie p

rzep

usz

czal

no

ści s

zcze

lin,

•Mn

iejs

ze u

szko

dze

nie

prz

epu

szcz

aln

ośc

i •U

szko

dze

nie

prz

epu

szcz

aln

ośc

i szc

zelin

, śc

ian

szc

zelin

ora

z zł

oża

•Nie

po

żąd

ane

pro

du

kty

reak

cji o

gran

icza

ją

prz

ewo

dn

ość

mat

rycy

i sz

czel

in

•Mn

iejs

ze u

szko

dze

nie

prz

epu

szcz

aln

ośc

i •Z

nac

zna

rozp

usz

czal

no

ść i

od

po

wie

dn

ia

lep

kość

CO

2

•Łat

wie

jsze

ocz

yszc

zan

ie o

dw

iert

up

rzew

od

no

ść m

atry

cy i

szcz

elin

•Pro

du

kcja

po

niż

ej o

pty

mal

nej

•W

yzw

ania

śro

do

wis

kow

e zw

iąza

ne

z za

po

trze

bo

wan

iem

na

wo

dę

i uty

lizac

ja

•Łat

wie

jsze

ocz

yszc

zan

ie o

dw

iert

u•D

ob

ra z

do

lno

ść d

o s

pie

nia

nia

•D

osk

on

ała

red

ukc

ja n

apię

cia

mię

dzy

fazo

weg

o

zap

otr

zeb

ow

anie

m n

a w

od

ę i u

tyliz

acja

p

łyn

ów

zw

rotn

ych

mię

dzy

fazo

weg

o

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Me

tod

y b

ad

ań

la

bo

rato

ryjn

ych

cie

czy

en

erg

ety

zow

an

ych

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Asp

ek

ty t

ech

no

log

iczn

e w

yk

on

yw

an

ia z

ab

ieg

ów

Sp

rzęt

do

hyd

rau

liczn

eg

o s

zczelin

ow

an

ia

�zb

iorn

iki n

a w

odę te

chnolo

gic

zną

�sy

stem

dodaw

ania

mate

riałó

w c

hem

iczn

ych (

LA

S)

�sy

stem

dodaw

ania

mate

riałó

w c

hem

iczn

ych (

LA

S)

�sy

stem

hyd

rata

cji

�ble

nder

�tr

ansp

ort

er

podsa

dzk

i�

transp

ort

er

podsa

dzk

i

�m

anifo

ld

�agre

gaty

pom

pow

e�

agre

gaty

pom

pow

e

�sy

stem

kontr

oli

i reje

stra

cji d

anyc

h (

DA

S)

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Asp

ek

ty t

ech

no

log

iczn

e w

yk

on

yw

an

ia z

ab

ieg

ów

–ci

ecz

e

en

erg

ety

zow

an

ee

ne

rge

tyzo

wa

ne

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Hy

dra

uli

czn

e s

zcze

lin

ow

an

ie -

fak

ty i

mit

y

•n

ieb

ezp

ieczn

e ś

rod

ki

ch

em

iczn

e

-G

uar

-śr

odek

zagęsz

czają

cy E

412 d

o s

osó

w, l

odów

, ko

smety

ków

-A

ldehyd

glu

taro

wy

-śr

odki

dezy

nfe

kują

ce-

wyk

orz

ysty

wane d

o u

zdatn

iania

wody

i st

ery

lizacj

ist

ery

lizacj

i-

Alk

ohol i

zopro

pyl

ow

y -

leki

, anty

pers

piranty

, m

aśc

i, fa

rby

do w

łosó

w-

Rozc

ieńcz

ony

kwas

soln

y -

środek

czys

zczą

cy i

dezy

nfe

kują

cy –

stoso

wany

w b

ase

nach

pły

wack

ich

pły

wack

ich

-Ś

rodki

pow

ierz

chnio

wo

czyn

ne

•zab

urz

en

ie b

ilan

su

wo

dn

eg

o

�je

den

zab

ieg

szcz

elin

ow

ania

tośr

edn

io1

50

0m

3w

od

y�

jed

enza

bie

gsz

czel

ino

wan

iato

śred

nio

15

00

m3

wo

dy

�je

den

od

wie

rtto

śred

nio

15

00

0m

3w

od

y

�o

db

iera

się

śred

nio

40

%za

tło

czo

nej

ciec

zyp

rzy

spra

wn

ośc

irec

yklin

gu9

8%

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

�o

db

iera

się

śred

nio

40

%za

tło

czo

nej

ciec

zyp

rzy

spra

wn

ośc

irec

yklin

gu9

8%

Hy

dra

uli

czn

e s

zcze

lin

ow

an

ie -

fak

ty i

mit

y

•zan

ieczyszczen

ie w

ód

po

dzie

mn

ych

•tr

zęsie

nia

zie

mi

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

Dzi

ęku

jem

y za

uw

agę

Ba

da

nia

zo

sta

ły s

fin

an

so

wa

ne z

fu

nd

uszy P

rog

ram

u P

ols

ko

-No

rwe

ska

Wsp

ółp

raca

Ba

da

wcza

,

LX

XX

III

Zja

zd N

au

kow

y P

ols

kie

go

To

wa

rzys

twa

Ge

olo

gic

zne

go

-B

iała

Po

dla

ska

29

-31

V 2

01

4

któ

rego o

pe

rato

rem

je

st N

aro

do

we

Ce

ntr

um

Ba

da

ńi R

ozw

oju

,

w r

am

ach

No

rwe

skie

go

Me

ch

an

izm

u F

ina

nso

we

go 2

00

9-1

014

. U

mo

wa

Nr

Po

l-N

or/

/19

6923/4

9/2

013.