ZASADY FUNKCJONOWANIA I ZADANIA LOTNICTWA POLICJI

38 PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA Nr 194 – 195

ZASADY FUNKCJONOWANIA I ZADANIALOTNICTWA POLICJI

dr inż., pil. Dariusz FRĄTCZAKWydział LotniczyKomenda Główna Policji

W artykule przedstawiono krótki rys historyczny Lot-nictwa Policji, strukturę organizacyjną, zasady funkcjono-wania oraz zadania. Opisano możliwości wykorzystania,zadania operacyjne oraz określono stopień dostosowaniaeksploatowanych typów śmigłowców do realizacji lotniczychzadań policyjnych, wykorzystując metodę ekspertów. Ponad-to scharakteryzowano wszystkie typy śmigłowców użytko-wanych w służbie Lotnictwo Policji, przedstawiono śmi-głowce wybranych państw zrzeszonych w PACE oraz podjętorozważania dotyczące zakupu nowego typu śmigłowca dlaPolicji.

1. WSTĘP

Śmigłowce – dzięki specyficznym walorom taktyczno-technicznym znalazły szerokie zastosowanie nie tylko w lot-nictwie wojskowym i cywilnym, ale również w lotnictwiesłużb porządku publicznego – w skład którego wchodziLotnictwo Policji.

Personel zatrudniony w strukturach Lotnictwa Policjicharakteryzuje się bardzo dużym doświadczeniem zawo-dowym wynikającym z praktyki nabytej, zarówno w lot-nictwie wojskowym jak i cywilnym. Piloci legitymują sięnalotem rzędu kilku tysięcy godzin oraz uprawnieniami dolotów w trudnych warunkach atmosferycznych zarównow dzień jak i w nocy. Personel techniczny stanowi natomiastgrono bardzo doświadczonych fachowców, realizującychobsługi techniczne i zapewniających bezawaryjną eksplo-atację użytkowanych statków powietrznych.

Poszczególne jednostki Lotnictwa Policji działają w za-sadzie na terytorium poszczególnych województw do któ-rych zostały przydzielone, jednak w sytuacjach kryzyso-wych każdy śmigłowiec może być skierowany w dowolnemiejsce w Polsce.

Lotnictwo Policji oprócz działalności wynikającej z jegoprzeznaczenia wspomaga również Lotnictwo Straży Gra-nicznej i Lotnictwo Sanitarne, a w przypadku wystąpieniaklęski żywiołowej jest również zobligowane do włączeniasię w akcje ratowniczo-ewakuacyjne.

Zakłada się, iż dzięki wprowadzeniu śmigłowców dodziałań operacyjnych w ramach wsparcia lotniczego,znacznie wzrośnie operatywność i skuteczność działaniaPolicji, co w zadowalający sposób przyczyni się do zwięk-szenia poczucia bezpieczeństwa obywateli.

2. RYS HISTORYCZNY

Polskie lotnictwo policyjne, pomimo swych tradycjisięgających okresu międzywojennego, stanowi bardzo mło-dą formację.

Wykorzystanie śmigłowców do zadań policyjnych zapo-czątkowano w roku 1965, kiedy to po raz pierwszy zostałypoderwane w powietrze dwa śmigłowce Mi-4 i dwa śmi-głowce SM-1 Eskadry Lotnictwa Transportowo-Łączni-kowego MSW, w celu poszukiwania zbiegłych z więzieniaw Krośnie przestępców. Niezależnie od prowadzonychposzukiwań, wzdłuż prawdopodobnej trasy ucieczki skaza-nych rozrzucano także specjalne ulotki z komunikatempolicyjnym.

Po przekształceniu eskadry w 103 Pułk Lotnictwa Nad-wiślańskich Jednostek Wojskowych MSW, który dopo-sażono między innymi w śmigłowce Mi-2, M-8, Mi-17, PZLW-3 Sokół i Bell 206B Jet Ranger III, skala wykonywanychzadań na rzecz resortu spraw wewnętrznych znaczniewzrosła. Do 1995 roku 103 pl NJW MSWiA samodzielniezabezpieczał całą działalność lotniczą w resorcie, realizującw pełnym zakresie również wsparcie zadań policyjnych.

Do ważniejszych akcji przeprowadzonych przy użyciustatków powietrznych 103 pl NJW MSWiA należy zaliczyć:– rok 1979 – udział w akcji ewakuacji dzieci w czasie

„zimy stulecia”,– rok 1979 – zabezpieczenie wizyty papieża Jana Pawła II

w czasie pierwszej pielgrzymki do Polski,– rok 1982 – udział w akcjach przeciwpowodziowych,– lata 1990÷1998 – udział w szkoleniu GROM,

ZASADY FUNKCJONOWANIA I ZADANIA LOTNICTWA POLICJI 39

– lata 1990 – zapewnienie osłony ludności żydowskiejmigrującej z Rosji do Izraela w ramach akcji przez„most”,

– rok 1991 – udział w zabezpieczeniu miast wojewódzkichw związku z zaistniałą groźbą ataków terrorystycznychna główne instytucje i obiekty użyteczności publicznej,

– rok 1992 – udział w akcji zwalczania pożarów lasów naŚląsku,

– rok 1992 – realizacja zadań związanych z ochronągranicy wschodniej przed falą masowych przerzutównielegalnych imigrantów z Azji przez Dyżurną PlacówkęLotniczą w Białej Podlaskiej (powstałą na bazie 103Pułku) przy współpracy ze Strażą Graniczną,

– realizacja zadań związanych z ochroną placówek dyplo-matycznych w ramach akcji TOBUR.

W ramach działalności lotniczej pułk ponadto realizowałzadania wynikające z jego statutowej działalności – międzyinnymi zabezpieczając przewozy najważniejszych osóbw państwie.

Początek działalności polskiego lotnictwa policyjnegow zasadzie datuje się na rok 1996, kiedy powstały dwapierwsze Zespoły Lotnictwa Policyjnego KWP w Krakowiei w Poznaniu, wyposażone w 2 śmigłowce PZL Kania.W 2000 roku przejęto – po rozformowaniu 103 pl NJWMSWiA 11 śmigłowców, które po modyfikacji zostaływprowadzone do służby w nowych strukturach LotnictwaPolicyjnego, uroczyście inaugurującego działalność 09 maja2001 roku.

Poszczególne jednostki organizacyjne Lotnictwa Poli-cyjnego rozlokowane zostały na lotniskach cywilnych,położonych w granicach administracyjnych następującychmiast i dysponowały śmigłowcami:

Warszawa – lotnisko BabiceZarząd Lotnictwa Policyjnego Biura SłużbyPrewencyjnej KGP– 3 śmigłowce Mi-8,– 1 śmigłowiec PZL W-3 Sokół,– 2 śmigłowce Bell 206B Jet Ranger III.

Białystok – lotnisko KrywlanySekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Białystok– 1 śmigłowiec Mi-2.

Gdańsk – lotnisko RębiechowoSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Gdańsk– 1 śmigłowiec W-3.

Kraków – lotnisko BaliceSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Kraków– 1 śmigłowiec PZL Kania.

Łódź – lotnisko LublinekSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Łódź– 1 śmigłowiec Mi-2.

Poznań – lotnisko ŁawicaSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Poznań– 1 śmigłowiec PZL Kania.

Rzeszów – lotnisko JasionkaSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Rzeszów–1 śmigłowiec Mi-2.

Szczecin – lotnisko DąbieSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Szczecin– 1 śmigłowiec Mi-2.

Wrocław – lotnisko StrachowiceSekcja Lotnictwa Policyjnego KWP Wrocław– 1 śmigłowiec Mi-2.

Bezpośredni nadzór nad działalnością Lotnictwa Poli-cyjnego sprawował Naczelnik Zarządu Lotnictwa Policyj-nego Biura Główny Sztab Policji Komendy Głównej Policji,poprzez:• Naczelnika Wydziału Lotniczego,

• Kierownika Sekcji Obsługi Technicznej,• Kierownika Sekcji Obsługi Lotów,

• Kierownika Jakości,• Inspektora Bezpieczeństwa Lotniczego,• Szefa Wyszkolenia Lotniczego – Szefa Pilotów.

Nadzór merytoryczny sprawował natomiast InspektoratLotnictwa Służb Porządku Publicznego Departamentu Bez-pieczeństwa Powszechnego MSWiA.

Dokumentami normalizującymi działalność LotnictwaPolicyjnego była wprowadzona do użytku służbowego de-cyzją Naczelnika Zarządu Lotnictwa Policyjnego BiuraGłówny Sztab Policji KGP „Instrukcja Operacyjna Lot-nictwa Policyjnego” zawierająca „Instrukcję ZarządzaniaObsługą Techniczną”.

3. STRUKTURA ORGANIZACYJNA I ZADANIALOTNICTWA POLICJI

Nowy rozdział w historii lotnictwa policyjnego zapo-czątkowało Zarządzenie Nr 1158 Komendanta GłównegoPolicji z dnia 17 października 2005 r. „w sprawie powołaniaoraz określenia organizacji, zakresu działania i właściwościterytorialnej służby Lotnictwo Policji”. Wprowadzeniew życie zarządzenia skutkowało następującymi zmianamiorganizacyjnymi:1. W służbie Lotnictwo Policji w Komendzie Głównej Po-

licji wyodrębniono następujące komórki organizacyjne:1) bezpośredniego nadzoru nad:

a) personelem lotniczym,b) techniką lotniczą,c) działalnością operacyjną;

2) prowadzenia działalności operacyjnej i eksploatacjistatków powietrznych.

2. W służbie Lotnictwo Policji w Komendach Wojewódz-kich Policji, wyodrębniono komórki organizacyjne, pro-wadzące działalność operacyjną i eksploatację statkówpowietrznych.

Ustalono jednocześnie nowy zakres działania służbyLotnictwo Policji do którego należy:1. Udział w działaniach, akcjach i operacjach policyjnych

realizowanych z wykorzystaniem statków powietrznychLotnictwa Policji.

2. Realizowanie zleconych zadań lotniczych zgodnie z prze-pisami obowiązującymi w Lotnictwie Policji.

3. Udział w operacjach mających na celu przeciwdziałaniesytuacjom kryzysowym, w tym atakom terrorystycznymoraz ograniczenia i usuwania skutków tych sytuacji.


4. Współpraca z właściwymi władzami lotniczymi oraz in-nymi organizacjami, realizującymi zadania w ochroniebezpieczeństwa i porządku publicznego.

5. Prowadzenie szkolenia lotniczego.6. Prowadzenie eksploatacji statków powietrznych Lot-

nictwa Policji zgodnie z obowiązującą w LotnictwiePolicji dokumentacją techniczną.

7. Udział w pracach Komisji Badania Wypadków Lot-niczych Lotnictwa Państwowego powoływanych przezMinistra Obrony Narodowej w porozumieniu z Mini-strem Spraw Wewnętrznych i Administracji.

8. Badanie incydentów lotniczych Lotnictwa Policji, odbadania których odstąpiła Komisja Badania WypadkówLotniczych Lotnictwa Państwowego.

9. Bezpośredni nadzór i kontrola:a) przestrzegania przepisów prawnych w zakresie Lot-

nictwa Policji,b) kwalifikacji personelu lotniczego,c) stanu bezpieczeństwa lotów w komórkach organiza-

cyjnych Lotnictwa Policji,d) przestrzegania zasad bezpieczeństwa eksploatacji

statków powietrznych Lotnictwa Policji;10. Opracowywanie projektów decyzji, instrukcji i wytycz-

nych w zakresie stosowania przepisów lotniczych w Lot-nictwie Policji.

11. Prowadzenie analiz związanych z działalnością Lotnic-twa Policji oraz podejmowanie inicjatyw organizacyj-no-prawnych, mających wpływ na właściwą realizacjęzadań przez służbę.

12. Wypracowywanie strategii i standardów operacyjnychdziałania Lotnictwa Policji.

13. Monitorowanie stanu rozwoju techniki lotniczej i wdra-żanie nowych rozwiązań w celu zwiększenia bezpie-czeństwa operacji lotniczych i podniesienia skutecznościwykorzystania sprzętu lotniczego Lotnictwa Policji.

14. Nadzorowanie, koordynowanie i monitorowanie opera-cji lotniczych, systemu obsługi technicznej i szkolenialotniczego pod względem ich zgodności z przepisamiobowiązującymi w Lotnictwie Policji.

15. Analizowanie potrzeb, planowanie, organizowanie orazrealizacja szkolenia i doskonalenia zawodowego perso-nelu lotniczego Lotnictwa Policji.

16. Planowanie i zgłaszanie potrzeb materiałowych do ko-mórek logistycznych Policji w zakresie utrzymaniaciągłej zdatności do lotu statków powietrznych i innegosprzętu lotniczego Lotnictwa Policji.

Dokumentem normalizującym działalność jest Zarządze-nie nr 1216 Komendanta Głównego Policji z dnia 2 listopada2005 r. „w sprawie metod i form wykonywania zadań przezsłużbę Lotnictwo Policji”. Zarządzenie określa metody i for-my wykonywania zadań w Lotnictwie Policji przez poli-cjantów i pracowników Policji na ziemi i w powietrzu –w szczególności w zakresie:1. Nadawania i weryfikacji uprawnień personelowi lot-

niczemu Lotnictwa Policji.2. Działalności operacyjnej Lotnictwa Policji.3. Wykorzystania lotnisk i lądowisk.4. Badań lotniczo lekarskich i utrzymania sprawności psy-

chofizycznej przez personel lotniczy Lotnictwa Policji.5. Bezpieczeństwa lotniczego.6. Systemu jakości w Lotnictwie Policji.

7. Utrzymania zdatności statków powietrznych LotnictwaPolicji do lotów.

8. Eksploatacji statków powietrznych Lotnictwa Policji.9. Zasady odbioru, przekazywania i ewidencji sprzętu lot-

niczego Lotnictwa Policji.10. Zaopatrywania materiałowo-technicznego statków po-

wietrznych Lotnictwa Policji.11. Ochrony i zabezpieczenia przeciwpożarowego statków

powietrznych Lotnictwa Policji na lotnisku i lądowisku.12. Bezpieczeństwa przy obsługiwaniu i użytkowaniu stat-

ków powietrznych Lotnictwa Policji.

Zarządzenie Nr 2 Komendanta Głównego Policji z dnia17 stycznia 2006 r. „w sprawie Regulaminu KomendyGłównej Policji” wyznaczyło natomiast zakres zadań dlaZarządu Lotnictwa Policji Głównego Sztabu Policji KGPobejmujących:1. Planowanie i nadzorowanie realizacji przedsięwzięć

służby Lotnictwo Policji.2. Prowadzenie inspekcji i kontroli komórek organiza-

cyjnych Lotnictwa Policji eksploatujących statki po-wietrzne i sprzęt lotniczy.

3. Opracowywanie analiz związanych z działalnością Lot-nictwa Policji oraz projektów aktów prawnych w tymzakresie.

4. Monitorowanie operacji lotniczych, obsługi techniczneji szkolenia lotniczego pod względem ich zgodnościz wymaganiami prawa lotniczego oraz przepisami obo-wiązującymi w Lotnictwie Policji.

5. Współpraca z właściwymi władzami lotniczymi orazinnymi organizacjami lotniczymi realizującymi zadaniaw służbie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicz-nego.

6. Nadzór nad stanem jakości i bezpieczeństwa lotniczegow Lotnictwie Policji.

W oparciu o wyżej wymienione Zarządzenia w Lot-nictwie Policji rozpoczęty został proces zmian, któregocelem było osiągnięcie większej efektywności działańsłużby Lotnictwo Policji. Na rysunku 3.1 przedstawionorozmieszczenie poszczególnych komórek służby LotnictwoPolicji, natomiast na rys. 3.2 schemat organizacyjny.

Rys. 3.1. Rozmieszczenie komórek organizacyjnych służby Lot-nictwo Policji


W nowej strukturze Zarządu Lotnictwa Policji wyo-drębniono Wydział Lotniczy, realizujący bezpośrednio za-dania lotnicze oraz cztery zespoły nadzorujące meryto-rycznie działalności całej Służby Lotnictwo Policji. W składZarządu Lotnictwa Policji Głównego Sztabu Policji KGPwchodzą:• Wydział Lotniczy,

• Sekcja Pilotów,• Sekcja Obsługi technicznej,

• Zespół Nadzoru Operacyjnego,• Zespół Szkolenia Lotniczego i Nadzoru nad Personelem

Lotniczym,• Zespół Nadzoru Techniki Lotniczej,• Zespół Bezpieczeństwa Lotów i Jakości Lotnictwa

Policji.

Wydział Lotniczy

Sekcja Pilotów1. Wykonywanie zadań operacyjno-lotniczych w ramach

wsparcia działań realizowanych przez inne służbyPolicji.

2. Utrzymywanie i podnoszenie kwalifikacji i uprawnieńpersonelu latającego.

Sekcja Obsługi Technicznej1. Realizowanie obsługi technicznej sprzętu lotniczego

wydziału.2. Utrzymywanie i podnoszenie kwalifikacji i uprawnień

personelu technicznego.3. Prowadzenie i aktualizowanie dokumentacji technicz-

nej, opracowywanie biuletynów, poleceń operacyj-nych i innych dokumentów wydanych i zatwierdzo-nych przez uprawnione podmioty lotnicze dotyczącycheksploatacji sprzętu lotniczego lub zasad pracy per-sonelu technicznego.

Rys. 3.2. Schemat organizacji służby Lotnictwo Policji


4. Organizowanie i prowadzenie gospodarki materia-łowej i transportowej w zakresie zabezpieczenia wy-konywanych operacji lotniczych i obsługi technicznejprzez personel lotniczy.

Zespół Nadzoru Operacyjnego1. Planowanie i nadzorowanie realizacji przedsięwzięć

służby Lotnictwo Policji.2. Monitorowanie gotowości operacyjnej komórek organi-

zacyjnych właściwych w sprawach Lotnictwa Policji.3. Nadzorowanie przestrzegania procedur operacyjnych

w zakresie wykonywania zadań lotniczych.4. Zgłaszanie potrzeb materiałowych w zakresie realizacji

operacji policyjnych.5. Kontrolowanie i nadzorowanie przestrzegania szczegó-

łowych zasad funkcjonowania poszczególnych komórekorganizacyjnych właściwych w sprawach lotnictwa poli-cyjnego.

Zespół Szkolenia Lotniczego i Nadzorunad Personelem Lotniczym1. Nadzorowanie aktualności uprawnień personelu lot-

niczego.2. Orzekanie o przedłużeniu kwalifikacji personelu lot-

niczego.3. Prowadzenie szkoleń w służbie Lotnictwo Policji.4. Rozszerzanie kwalifikacji i uprawnień lotniczych.5. Wnioskowanie do Komendanta Głównego Policji o wy-

danie licencji i świadectw kwalifikacji personelowi lot-niczemu Policji.

6. Wnioskowanie do Komendanta Głównego Policji o wy-danie imiennych upoważnień inspektora kontroli per-sonelu lotniczego Policji.

7. Prowadzenie rejestru personelu lotniczego Policji.8. Nadawanie uprawnień personelowi lotniczemu Policji.9. Kontrolowanie dokumentacji lotniczej w komórkach or-

ganizacyjnych właściwych w sprawach lotnictwa poli-cyjnego.

Zespół Nadzoru Techniki Lotniczej1. Nadzorowanie gotowości policyjnych statków powietrz-

nych i innego sprzętu lotniczego do lotu w procesie jegoeksploatacji, prób i napraw.

2. Normowanie zasad eksploatacji policyjnych statków po-wietrznych.

3. Prowadzenie inspekcji oraz doraźnych kontroli komórekorganizacyjnych Policji eksploatujących statki powietrz-ne i sprzęt lotniczy.

4. Nadzorowanie, zatwierdzanie i aktualizowanie doku-mentacji technicznej policyjnych statków powietrznych,mającej bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo lotów.

5. Aktualizowanie wzorów dokumentacji technicznej.6. Prowadzenie ewidencji obowiązujących w służbie Lot-

nictwo Policji.7. Wnioskowanie o wprowadzenie zmian do obowiązują-

cych przepisów i wymagań w zakresie określania zdat-ności do lotu policyjnych statków powietrznych i ichgotowości do lotu.

8. Monitorowanie zmian przepisów normujących eksplo-atację statków powietrznych Lotnictwa Cywilnego i in-nych rodzajów Lotnictwa Państwowego.

9. Udział w odbiorach sprzętu lotniczego Policji od pro-ducentów lub zakładów remontowych.

10. Współpracowanie z Cywilnymi Organami Nadzoru Lot-niczego i innymi rodzajami Lotnictwa Państwowegow zakresie normowania zasad eksploatacji techniki lot-niczej.

11. Udział w pracach Komisji Badania Wypadków Lotni-czych Lotnictwa Państwowego.

12. Współpracowanie ze służbami logistycznymi w zakresieustalania warunków technicznych zaopatrzenia służbyLotnictwo Policji.

13. Kontrolowanie kwalifikacji zawodowych w pełnym za-kresie personelu technicznego oraz kontrolowanie per-sonelu latającego w zakresie użytkowania statków po-wietrznych służby Lotnictwo Policji.

14. Zgłaszanie wszelkich zmian w odniesieniu do sprzętulotniczego Policji, do Rejestru Statków PowietrznychLotnictwa Służb Porządku Publicznego.

Zespół Bezpieczeństwa Lotów i Jakości Lotnictwa Policji1. Przewidywanie i wykrywanie zagrożeń bezpieczeństwa

lotów, ocenianie ryzyka i opracowywanie działań profi-laktycznych.

2. Opracowywanie, uzgadnianie procedur i przedstawianiepropozycji działań likwidujących lub zmniejszającychryzyko podczas wykonywania zadań lotniczych, nadzo-rowanie wdrażania ich w komórkach organizacyjnychPolicji właściwych w sprawie lotnictwa policyjnego.

3. Kierowanie i nadzorowanie badań prowadzonychw związku ze zdarzeniami lotniczymi.

4. Organizowanie i prowadzenie badań zdarzeń lotniczychw uzgodnieniu z Komisją Badania Wypadków Lotni-czych Lotnictwa Państwowego.

5. Opracowywanie corocznych ocen stanu bezpieczeństwalotów w Lotnictwie Policji i przekazywanie wnioskówi zaleceń kierownikom komórek organizacyjnych Policjiwłaściwych w sprawie lotnictwa policyjnego.

6. Organizowanie Konferencji Bezpieczeństwa Lotóww służbie Lotnictwo Policji.

7. Realizowanie strategii na potrzeby programów i ogól-nych przepisów jakościowych w służbie Lotnictwo Po-licji.

8. Wydawanie i aktualizowanie „Księgi Jakości” (okre-ślającej strategię działania, organizację i strukturę syste-mu jakości).

9. Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemujakości przez systematyczną analizę efektywności po-szczególnych elementów systemu pod kątem osiąganiaefektów jakościowych.

10. Opracowywanie rocznych planów kontroli jakości służ-by Lotnictwo Policji.

11. Opracowanie i doskonalenie oraz wdrożenie i monito-rowanie systemów i procedur operacyjnych, zapew-niających bezpieczne wykonanie wszystkich operacjilotniczych.

Kolejnym etapem zapoczątkowanego procesu zmian,a zarazem jednym z najważniejszych przedsięwzięć zreali-zowanych w 2008 roku przez Zarząd Lotnictwa Policji GSPKGP była reorganizacja służby Lotnictwo Policji w związkuz realizacją wytycznych Ministra Spraw Wewnętrznychi Administracji, zawartych w sprawozdaniu „Zespołu dooceny funkcjonowania lotnictwa służb porządku publicznegoi opracowania koncepcji jego efektywnego wykorzystania” –powołanego Zarządzeniem nr 14 MSWiA z dnia 29 stycznia


2008 roku. W wyniku przyjętych rozwiązań likwidacjiuległy trzy Sekcje Lotnictwa Policji KWP: w Białymstoku,Gdańsku i Rzeszowie. Na rysunku 3.3 przedstawiono aktu-alne rozmieszczenie poszczególnych komórek służby Lot-nictwo Policji.

Rys. 3.3. Aktualne rozmieszczenie komórek organizacyjnychsłużby Lotnictwo Policji

Śmigłowce i personel lotniczy z likwidowanych pla-cówek został przeniesiony do innych jednostek LotnictwaPolicji. Ponadto Lotnictwo Policji wprowadziło do służby 3śmigłowce Mi-2 przekazane z rozwiązanych jednostek lot-nictwa Straży Granicznej. W wyniku restrukturyzacji Policjai Straż Graniczna zobowiązały się, że w rejonie gdzie do-konano likwidacji placówki danej formacji, zadania tejjednostki przejmie pozostająca w tym rejonie formacja,a ponoszone w związku z realizacją dodatkowych zadańkoszty, będą ograniczane jedynie do materiałów eksploata-cyjnych.

Innym bardzo ważnym realizowanym przedsięwzięciembyła realizacja procesu certyfikacji organizacji obsługowejLotnictwa Policji – w myśl porozumienia z dnia 28 marca2007 roku, zawartego pomiędzy Ministrem Spraw Wew-nętrznych i Administracji a Prezesem Urzędu LotnictwaCywilnego. Wniosek o certyfikację według przepisówPART-145 został złożony przez Komendanta GłównegoPolicji w dniu 24 grudnia 2007 roku. W okresie od styczniado kwietnia 2008 roku trwały przygotowania komórek orga-nizacyjnych Lotnictwa Policji do spełnienia wymagań sta-wianych przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lot-niczego (European Aviation Safety Agency – EASA) w za-kresie prowadzenia eksploatacji i obsługi technicznej stat-ków powietrznych. W maju i czerwcu 2008 roku wewszystkich komórkach organizacyjnych Lotnictwa Policji,odbyły się audyty kontrolne przeprowadzone przez Zespółkontrolujący powołany przez Prezesa Urzędu LotnictwaCywilnego. Po zrealizowaniu zaleceń Zespołu kontro-lującego ULC i usunięciu wszystkich stwierdzonych niedo-ciągnięć na początku listopada 2008 roku przeprowadzonow wybranych placówkach Lotnictwa Policji audyty kon-trolne, w trakcie których stwierdzono spełnienie niezbęd-nych wymagań czego efektem było uzyskanie w dniu 19

listopada 2008 roku Certyfikatu Organizacji Obsługowej nrPL.145.043.

W związku z powyższym Komendant Główny PolicjiDecyzją nr 781 z dnia 19 grudnia 2008 roku wprowadziłz dniem 1 stycznia 2009 roku do stosowania w służbie Lot-nictwo Policji, Charakterystykę Organizacji Obsługowej(Maintenance Organisation Exposition – MOE) oraz Cha-rakterystykę Organizacji Zarządzania Ciągłą Zdatnością doLotu (Continuing Airworthiness Management Exposition –CAME). Schemat Organizacji Zarządzania Ciągłą Zdat-nością do Lotu przedstawiono na rysunku 3.4, natomiastaktualny schemat organizacji służby Lotnictwo Policjizaprezentowano na rysunku 3.5.

Rys. 3.4. Organizacja Zarządzania Ciągłą Zdatnością do Lotu

3.1. Zadania operacyjne i możliwości wykorzystanialotnictwa policji

Działalność Lotnictwa Policji ukierunkowana jest sięw zasadzie na pięć głównych dziedzin:– działania pościgowe,– działania w ruchu drogowym,– udział w akcjach, operacjach z wykorzystaniem termo-

wizji i pasma TV do transmisji obrazu na stanowisko kie-rowania,

– szkolenie i doskonalenie pododdziałów antyterrory-stycznych,

– współdziałanie z innymi rodzajami lotnictwa.

Do szczegółowych zadań Lotnictwa Policyjnego należą:

w zakresie działań i zabezpieczeń prewencyjnych:– prowadzenie działań pościgowo-blokadowych,– poszukiwanie zwłok za pomocą urządzeń termowi-

zyjnych,– udział w operacjach policyjnych związanych z zabezpie-

czeniem porządku i bezpieczeństwa publicznego w czasietrwania imprez masowych o podwyższonym stopniuryzyka oraz podczas zabezpieczenia szczególnej rangiuroczystości państwowych i kościelnych, w tym równieżwizyt VIP,

– udział w zabezpieczeniach policyjnych prowadzonychakcji ratowniczych w związku z zaistniałymi katastrofamii klęskami żywiołowymi, w tym możliwość wykonaniaakcji ratowniczej wobec ofiar na terenach trudno dostęp-nych (użycie lin desantowych do przetransportowaniaofiar w miejsca bezpieczne),


– w zakresie ochrony przeciwpożarowej (rozpoznaniezagrożeń kompleksów leśnych, przekazywanie informa-cji o ogniskach pożarów,

– w zakresie zabezpieczenia prewencyjnego porządku naakwenach wodnych oraz udziału w akcjach ratowni-czych,

– współdziałanie z patrolami ruchu drogowego na trasachcentralnej koordynacji służby oraz z pozostałymi patro-lami będącymi w służbie patrolowo-obchodowej,

– objęcie nadzorem z użyciem śmigłowca wszelkich kon-wojów wartościowych oraz konwojów dzieł sztuki, któreobjęte są gwarancjami rządowymi,

w zakresie zwalczania przestępczościkryminalnej i gospodarczej:– obserwacja rejonów szczególnie zagrożonych przestęp-

czością pospolitą i zorganizowaną, osłona i wspomaganiedziałań operacyjnych, w tym osłona medyczna tych dzia-łań,

– zapewnienie szybkiego przemieszczenia na miejsce zda-rzenia policjantów grup operacyjno-dochodzeniowych,

zespołów minersko-pirotechnicznych, techników krymi-nalistyki, negocjatorów, pododdziałów antyterrory-stycznych,

– udział w akcjach policyjnych prowadzonych przez służbypionu kryminalnego w zakresie poszukiwań osób zagi-nionych, ukrywających się osób podejrzanych, tymcza-sowo aresztowanych i zbiegów z zakładów karnych, jakrównież innych osób znajdujących się w zainteresowaniuPolicji,

– zapobieganie i zwalczanie przestępczości na szlakachkomunikacyjnych,

– współdziałanie z komercyjnymi podmiotami w zakresieochrony osób i mienia oraz odzyskiwania skradzionychpojazdów,

– monitorowanie tras przemieszczania się figurantów(umożliwienie wykonania dokumentacji filmowej i zdję-ciowej np. od miejsca podjęcia okupu do miejsca prze-trzymywania zakładnika),

– obserwacja akwenów wodnych, ujawnianie przestępstwi wykroczeń oraz kierowanie w miejsce ich popełnieniapatroli wodnych,

Rys. 3.5. Schemat organizacji służby Lotnictwo Policji


– ujawnianie skradzionych ładunków, tymczasowych ma-gazynów i innych obiektów mających związek z prze-stępstwem, a usytuowanych w miejscach trudno dostęp-nych (teren górzysty, leśny, podmokły),

– ujawnianie przestępstw związanych z kradzieżami paliwz rurociągów, magazynów, elementów wyposażenia liniikolejowych i sieci energetycznych,

– rozpoznanie, wyszukiwanie nielegalnych wytwórni spi-rytusu na terenach podmokło-bagiennych (zwyczajowychmiejscach produkcji) oraz przerzut minerów do likwidacjiurządzeń produkcyjnych,

– obserwacja terenów leśnych i akwenów wodnych w celuzwalczania kłusownictwa oraz nielegalnej wycinki drzew,

– rozpoznanie terenu pod względem nielegalnych uprawmaku, konopi indyjskich, itp.,

– współdziałanie z pionem kryminalnym oraz Strażą Gra-niczną w zakresie zwalczania przestępstw związanychz nielegalnym obrotem środkami płatniczymi, bronią,amunicją i narkotykami,

– współdziałanie ze Strażą Graniczną w ochronie nienaru-szalności granicy państwowej,

– szkolenie oraz działania bojowe z pododdziałami antyter-rorystycznymi w celu bezpośredniego zwalczania ter-roryzmu,

– wykonywanie lotów dyspozycyjno-transportowych narzecz członków sztabów akcji i operacji policyjnych,

– współdziałanie ze służbami policji państw sąsiednich.

Główne zadania lotnicze realizowane w 2008 roku

– poszukiwania osób zaginionych,– poszukiwania sprawców przestępstw po napadach na

banki, kantory,– poszukiwania sprawców zabójstw,– poszukiwania zwłok,– pościgi za sprawcami przestępstw,– loty transportowo-przewozowe, loty na rzecz Wydziałów

Prasowych KWP, KGP oraz przedstawicieli mediów,– rozpoznania terenu ze szczególnym uwzględnieniem

miejsc przechowywania skradzionych pojazdów,– penetracja terenu z powietrza zmierzająca do rozpoznania

zagrożenia kłusownictwem wodnym, nielegalnym zrzu-tem ścieków, nielegalnym wycinkom drzew, nielegal-nych upraw maku, konopi indyjskich,

– monitorowania dróg i węzłów komunikacyjnych, monito-rowanie tras przemieszczania się kibiców w rejonie odpo-wiedzialności poszczególnych KWP i KSP w związkuz organizowanymi imprezami masowymi, rozgrywkamipiłkarskimi.

Wybrane przykłady

Loty patrolowe i prewencyjne:1. W dniu 28.04.2008 podczas lotu patrolowego zloka-

lizowano pożary łąk oraz terenu zadrzewionego. O zda-rzeniu poinformowano straż pożarną.

2. W dniu 12.04. 2008 r podczas lotu patrolowego podjętoobserwację pociągu z kibicami drużyny piłkarskiej LechaPoznań zmierzającego do Warszawy od granic OżarowaMazowieckiego. Obserwacją objęto obszary gromadzeniasię kibiców w rejonie stadionu, dworca Gdańskiego,miejsca wyznaczone do parkowania autokarów z kibi-cami. Loty oddziaływały prewencyjnie – nie doszło dopoważniejszych zakłóceń porządku publicznego.

Loty poszukiwawcze:1. W dniu 16.03.2008 r. podczas lotu poszukiwawczego na

rzecz KWP w Radomiu w rejonie m. Białobrzegi załogaśmigłowca Bell-206 przy użyciu reflektora pokładowegoodnalazła zaginioną osobę. W miejsce zdarzenia skiero-wano Policję i Pogotowie Ratunkowe.

2. Styczeń 2008 r. – SLP z KWP we Wrocławiu w okoli-cach Wlenia powiat Lwówek Śląski załoga wykonywałalot poszukiwawczy za zaginioną osobą. Po 20 minutachlotu zauważono osobę odpowiadającą rysopisowi poszu-kiwanej. Drogą radiową wezwano służby naziemne.Potwierdzono tożsamość osoby poszukiwanej.

3. Luty 2008 r. – SLP z KWP w Łodzi – załoga śmigłowcaodnalazła poszukiwaną osobę wiszącą na słupie energe-tycznym w przesiece leśnej.

4. Luty 2008 r. – SLP z KWP w Rzeszowie – odnalezionozwłoki zaginionej osoby na terenie akwenu wodnego. Pozgłoszeniu Państwowa Straż Pożarna wyłowiła zwłoki.

5. Marzec 2008 r. – Wydział Lotniczy ZLP GSP KGP – za-łoga śmigłowca Bell-206 w trakcie lotu poszukiwawczo-ratowniczego w rejonie Białobrzeg Radomskich odna-lazła zaginionego 85 letniego mężczyznę.

6. Czerwiec 2008 r. – SLP z KWP w Łodzi – załoga śmi-głowca odnalazła zaginioną osobę. Nieprzytomnegostarszego mężczyznę znaleziono leżącego w wysokiejtrawie. Załoga śmigłowca wezwała Lotnicze PogotowieRatunkowe, które przetransportowało mężczyznę doszpitala.

7. Lipiec 2008 r. – SLP z KWP we Wrocławiu – załoga śmi-głowca Mi-2 odnalazła 68-letniego mężczyznę cier-piącego na chorobę Alzheimera w stanie skrajnego wy-czerpania.

8. Sierpień 2008 r. – SLP z KWP w Białymstoku – załogaśmigłowca Mi-2 odnalazła 45-letniego mężczyznę, którywybrał się na ryby i w drodze powrotnej stracił orientacjęw ternie.

9. Wrzesień 2008 r. – Wydział Lotniczy ZLP GSP KGP –załoga śmigłowca Bell-206 w locie poszukiwawczo-ratowniczym w rejonie Lubartowa odnalazła 80-letniąkobietę.

10. Październik 2008r. – SLP z KWP w Szczecinie – załogaśmigłowca Mi-2 odnalazła 75-letnią kobietę, która wy-szła samotnie do lasu na grzyby.

Loty pościgowe:1. Styczeń 2008 r. – SLP z KWP we Wrocławiu – załoga

śmigłowca brała udział w akcji zatrzymania niebez-piecznego przestępcy na terenie rozległego gospodarstwaw okolicy Legnicy.

Loty konwojowe i operacyjne1. Kwiecień – Czerwiec – Lipiec 2008 r. – Wydział Lotni-

czy ZLP GSP KGP– wykonanie lotów na trasie War-szawa – Wiedeń – Warszawa w celu przetransportowaniaosób pozbawionych wolności.

2. Kwiecień – Wydział Lotniczy ZLP GSP KGP – wyko-nanie lotu na tracie Warszawa – Budapeszt – Warszawaw celu przetransportowania osób pozbawionych wol-ności.

3. Wrzesień 2008 r. – SLP z KWP we Wrocławiu – udziałśmigłowca Mi-2 w akcji uwolnienia porwanej kobietyz rąk młodych mężczyzn, którzy mieli na swoim „koncie”również napady na banki.


Przedsięwzięcia szkoleniowe własne i zlecone przez innejednostki organizacyjne Policji:1. Loty patrolowo-zapoznawcze w rejonie działania gar-

nizonu Stołecznego dla funkcjonariuszy (słuchaczy kursuPolicji Wodnej) Centrum Szkolenia Policji w Legio-nowie. Patrolowanie w dolinie rzeki Wisły i ZalewuZegrzyńskiego.

2. Szkolenie poligonowe SPAP KWP w Katowicach – z za-kresu działań desantowych, pościgowych oraz ratow-niczo-ewakuacyjnych prowadzonych z pokładu śmigłow-ca przy użyciu sprzętu wysokościowego 03-05.06.2008 r.

3. Ćwiczenia poligonowe Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego w Krynicy Zdroju na rzecz Komendy Wo-jewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie –w dniach 02-06.06.2008 r.

4. Ćwiczenia poligonowe – szkolenie spadochronowo-wy-sokościowe dla instruktorów spadochronowych orazinstruktorów ratownictwa klasycznego jednostek antyter-rorystycznych Policji.

5. Szkolenie poligonowe w ramach doskonalenia posia-danych umiejętności z zakresu skoków spadochronowychi antyterrorystycznych technik wysokościowych z wyko-rzystaniem śmigłowca dla SPAP KWP w Olsztyniew dniach 12-16.05.2008 r.

6. Ćwiczenia poligonowe – desantowanie wysokościowe(zapoznanie z nowym sprzętem zamontowanym naśmigłowcu Mi-8 oraz desantowanie spadochronowe,doskonalenie techniki skoku) na rzecz SPAP KWP weWrocławiu w dniach 05-11.05.2008 r.

7. Szkolenie poligonowe pododdziałów antyterrorystycz-nych na poligonie w Wędrzynie w dniach 14-18.04.2008 r.i 21-25.04.2008 r.

8. Ćwiczenia „RUBIN 08” w Gdańsku – odbijanie zakład-ników na morskich jednostkach pływających – udziałzałogi i śmigłowca Sokół.

9. Udział załogi śmigłowca w międzynarodowychćwiczeniach „Cooperation 2008” na poligonie w Pstrążuna rzecz Krajowego Centrum Koordynacji Ratownic-twa i Ochrony Ludności w dniu 09.04.2008 r. oraz20-26.04.2008 r. Ćwiczenia polegały na współdziałaniupolskich jednostek specjalistycznych i koordynacji dzia-łań zespołów międzynarodowych w ekstremalnych sytu-acjach zniszczenia infrastruktury. Do działań opróczśmigłowca ZLP delegowano śmigłowiec z KWP weWrocławiu.

Ponadto realizowano bieżące szkolenie lotnicze, instruk-torów-pilotów, pilotów, instruktorów-mechaników pokłado-wych, mechaników pokładowych, operatorów pokładowychurządzeń dźwigowych. Przeprowadzano kontrole technikipilotowania, kontrole umiejętności praktycznych i kontroleczynności praktycznych podległego personelu. W 2008 rokuLotnictwo Policji wykonało na trzynastu śmigłowcach(1 x Bell 206B JR III, 5 x Mi-2, 2 x PZL Kania, 2 x PZL W-3Sokół, 3 x Mi-8) 5473 loty w czasie 2674 godziny 29 minut.W zestawieniu z rokiem 2007 nastąpił wzrost nalotu o 508godzin, czyli aż o 23%. Na uwagę zasługuje również zacho-wanie pożądanego poziomu bezpieczeństwa lotów – jedynie6 zdarzeń lotniczych, czyli jeden incydent na ponad 445godzin lotu.

3.1.1. Określenie możliwości wykonaniazadań Lotnictwa Policji

Wykorzystując metodę ekspertów można określić stopieńdostosowania śmigłowca do realizacji lotniczych zadań poli-cyjnych (LZP).

Na podstawie ocen ekspertów uzyskanych w badaniachkwestionariuszowych można wyznaczyć ocenę średnią zewzoru:

(3.1)

gdzie:n – liczność ekspertów;di – skala ocen określająca stopień dostosowania

śmigłowca do realizacji LZP di (i = 1,2,…, n) od1 do 5;skala ocen:1 – SP w pełni dostosowany do realizacji LZP;2 – SP dobrze dostosowany do realizacji LZP;3 – SP dostatecznie dostosowany do realizacji

LZP;4 – SP warunkowo dostosowany do realizacji

LZP;5 – SP niedostosowany do realizacji LZP.

Obliczając prawdopodobieństwo wykonania lotniczegozadania policyjnego P(LZP) ze wzoru:

P(LZP) = 1,25 – 0,25d (3.2)

– w skrajnych przypadkach otrzymamy:jeżeli d = 1, to P(LZP) = 1jeżeli d = 5, to P(LZP) = 0

Podstawiając do wzorów (3.1) i (3.2) – konkretne war-tości uzyskane na podstawie analizy badań kwestionariu-szowych, można wyznaczyć prawdopodobieństwo P(LZP)w przywiązaniu do typu śmigłowca.

W tabeli 3.1 zestawiono oceny cząstkowe wystawioneprzez ekspertów w skali od 1 do 5 oraz obliczone średnieoceny – d, w odniesieniu do możliwości wykonania LZP –w przywiązaniu do typu śmigłowca.

W tabeli 3.2 zestawiono natomiast obliczone wartościprawdopodobieństwa wykonania lotniczego zadania poli-cyjnego P(LZP) dla poszczególnych typów śmigłowcówpoddanych ocenie ekspertów.

dn

dii

n

==∑11


Tab. 3.2. Zestawienie obliczonych wartości prawdopodobieństwawykonania LZP dla poszczególnych typów śmigłowców

Rys. 3.6. Obliczone wartości P(LZP) i d

Wykonane obliczenia wskazują, że największym praw-dopodobieństwem wykonania lotniczego zadania policyjne-go charakteryzuje się śmigłowiec PZL Kania P(LZP) = 0,79– najniższym natomiast śmigłowce Mi-8S i Mi-8T (rys. 3.6).

4. CHARAKTERYSTYKA ŚMIGŁOWCÓWLOTNICTWA POLICJI

Śmigłowce eksploatowane w jednostkach organizacyj-nych Lotnictwa Policji zostały prawie w całości pozyskaneze 103 pułku lotniczego Nadwiślańskich Jednostek Woj-skowych MSWiA (rys. 4.1). Wyjątek stanowią śmigłowcePZL Kania, które zostały wyprodukowane w WSK Świdnikz zamiarem wprowadzenia ich do eksploatacji w LotnictwieSłużb Porządku Publicznego. Obecnie Lotnictwo Policjieksploatuje następujące typy śmigłowców:

Typ śmigłowca P(LZP)

Mi-2 0,56

Mi-8T 0,13

Mi-8S 0,02

W-3 Sokół 0,71

PZL Kania 0,79

Bell 206B Jet Ranger III 0,60

– Mi-8,– PZL W-3 Sokół,– Bell 206B Jet Ranger III,– PZL Kania,– Mi-2.

Wszystkie śmigłowce zostały doposażone w urządzeniałączności specjalnej do współpracy w sieciach resortu sprawwewnętrznych i administracji oraz inne urządzenia specjal-ne, znacznie zwiększające skuteczność wykrycia poszu-kiwanych ludzi i obiektów o każdej porze dnia i nocy.

Rys. 4.1. Śmigłowce w barwach 103 pułku lotniczego Nadwi-ślańskich Jednostek Wojskowych MSWiA, od góry: Mi-17, PZLW-3 Sokół, Mi-2, Bell 206B Jet Ranger III, Mi-8

liczba ocen ekspertów w odnie-sieniu do typu śmigłowca

ocena„1”

ocena„2”

ocena„3”

ocena„4”

ocena„5”

ocena śr.d

Mi-2 0 4 12 0 0 2,75

Mi-8T 0 0 0 6 6 4,50

Mi-8S 0 0 0 1 11 4,92

W-3 Sokół 1 3 2 0 0 2,17

PZL Kania 1 6 0 0 0 1,86

Bell 206B Jet Tanger III 0 3 5 0 0 2,62

Tab. 3.1. Zestawienie ocen cząstkowych i średnich - d, w odniesieniu do możliwości wykonania LZP - w przywiązaniu do typu śmigłowca


Mi-8Średni śmigłowiec transportowy, załoga 3 osoby, pasa-

żerów 9/24 (rys. 4.2).

Rys. 4.2. Śmigłowiec Mi-8T

Silniki: 2 turbowałowe TW-3 117 po 1417 kWŚrednica wirnika 21,29 mDługość kadłuba 18,17 mWysokość 5,65 mMasa własna 6800 kgMasa użyteczna 5200 kgMasa całkowita 12000 kgPrędkość maks. 250 km/hPrędkość przelot. 225 km/hWznoszenie 8 m/sPułap 4500 mZasięg 350/540 kmZapas paliwa 1870/2615 lKonstrukcja duralowa, półskorupowa.Wirnik nośny pięciołopatowy.Pierwszy lot 17.09.1962 r.Wersje: pasażerska, salon, pasażersko-towarowa.Wyprodukowano ponad 10000 szt.Dodatkowe wyposażenie:– rama z zaczepem zewnętrznym o udźwigu 3000 kg,– wciągarka ŁPG-3 / Breeze o udźwigu 150/275 kg,– stanowisko do desantu na linach,– reflektor SX-16,– gogle noktowizyjne,– dodatkowe zbiorniki paliwa 2 x 915 l.

PZL W-3 SokółŚredni śmigłowiec wielozadaniowy, załoga 2÷3 osoby,

pasażerów 12 (rys. 4.3).

Rys. 4.3. Śmigłowiec PZL W-3 Sokół

Silniki: 2 turbośmigłowe PZL-10W po 650 kWŚrednica wirnika 15,70 mDługość kadłuba 14,21 mWysokość 4,12 mMasa własna 3680 kgMasa użyteczna 2420 kgMasa całkowita 6800 kgPrędkość maks. 255 km/hPrędkość przelot. 235 km/hWznoszenie 8,5 m/sPułap 5100 mZasięg 690 kmZapas paliwa 1700 lKonstrukcja duralowa, półskorupowa.Wirnik nośny czterołopatowy.Pierwszy lot 16.11.1979 r. (w Polsce 1965 r.).Wersje: pasażerska, salon, transportowa.Wyprodukowano kilkaset sztuk.Dodatkowe wyposażenie:– wciągarka ŁPG-3/LUCAS o udźwigu 150/250 kg,– system obserwacji lotniczej Leo 400.

Bell 206B Jet Ranger IIILekki śmigłowiec wielozadaniowy, załoga 1÷2 osoby,

pasażerów 3÷4 (rys. 4.4).

Rys. 4.4. Śmigłowiec Bell 206B Jet Ranger III

Silnik: turbowałowy Allison 250C-20 313 kWŚrednica wirnika 10,16 mDługość kadłuba 9,50 mWysokość 2,91 mMasa własna 730 kgMasa użyteczna 720 kgMasa całkowita 1450 kgPrędkość maks. 216 km/hPrędkość przelot. 190 km/hWznoszenie 6,5 m/sPułap 4115 mZasięg 550 kmZapas paliwa 341 lKonstrukcja duralowa, półskorupowa.Wirnik nośny dwułopatowy.Pierwszy lot 10.01.1966 r.Wersje: pasażerska, salon, transportowa.Wyprodukowano ponad 7500 szt.Dodatkowe wyposażenie:– system obserwacji lotniczej Flir 2000,– reflektor SX-16,– głośniki zewnętrzne.


PZL Kania

Lekki śmigłowiec wielozadaniowy, załoga 1÷2 osoby,pasażerów 8 (rys. 4.5).

Rys. 4.5. Śmigłowiec PZL Kania

Silniki: 2 turbowałowe Allison 250-C20B po 313 kWŚrednica wirnika 14,56 mDługość kadłuba 12,03 mWysokość 3,64 mMasa własna 2365 kgMasa użyteczna 1185 kgMasa całkowita 3550 kgPrędkość maks. 210 km/hPrędkość przelot. 190 km/hWznoszenie 9,9 m/sPułap 4000 mZasięg 430/886 kmZapas paliwa 600/1000 lKonstrukcja duralowa, półskorupowa.Wirnik nośny trójłopatowy.Pierwszy lot 03.06.1979 r. (ulepszona wersja 21.02.1986 r.).Wersje: transportowa, pasażerska.Wyprodukowano kilkanaście sztuk.Dodatkowe wyposażenie:– system obserwacji lotniczej Flir 4000,– reflektor SX-5,– gogle noktowizyjne,– głośniki zewnętrzne.

Mi-2Lekki śmigłowiec wielozadaniowy, załoga 1÷2 osoby,

pasażerów 6÷7 (rys. 4.6).

Rys. 4.6. Śmigłowiec Mi-2

Silniki: 2 turbinowe GTD-350 po 294 kWŚrednica wirnika 14,50 mDługość kadłuba 11,94 mWysokość 3,75 mMasa własna 2400 kgMasa użyteczna 1100 kgMasa całkowita 3500 kgPrędkość maks. 210 km/hPrędkość przelot. 160 km/hWznoszenie 4,5 m/sPułap 4000 mZasięg 540 kmZapas paliwa 1070 lKonstrukcja duralowa, półskorupowa.Wirnik nośny trójłopatowy.Pierwszy lot 12.09.1961 r. (w Polsce 1965 r.).Wersje: rozpoznawczo-łącznikowa.Wyprodukowano ponad 5400 szt.Dodatkowe wyposażenie:– system obserwacji lotniczej Ultra Force 275C,– reflektor SX-16,– głośniki zewnętrzne.

5. ŚMIGŁOWCE WYBRANYCH PAŃSTWZRZESZONYCH W PACE

Europejskie Stowarzyszenie Policyjnych Jednostek Wspar-cia Lotniczego (Police Air Support Units Networking CentreEurope – PACE) –zostało powołane do życia w 1998 nakonferencji w Brukseli. Od 2005 roku członkiem stowa-rzyszenia jest również Zarząd Lotnictwa Policji GłównegoSztabu Policji KGP. Celem nadrzędnym jest wymiana doś-wiadczeń i informacji oraz szeroko pojęta współpraca poli-cyjnych jednostek wsparcia lotniczego. Członkami stowa-rzyszenia są również jednostki policji spoza Europy.

Belgian Air Support Unit (Belgia)

Śmigłowiec MD900


Dutch Air Support and Aviation Police (Holandia)

Śmigłowiec Bo 105

Luxembourg (Luxemburg)

Śmigłowiec MD902

Chiltern Air Support Unit (Wielka Brytania)

Śmigłowiec EC135

Garda Air Support Unit (Irlandia)

Śmigłowiec EC135

Servicio Aereo de la Policia. National Police (Hiszpania)

Śmigłowiec EC135

Norwegian ASU (Norwegia)

Śmigłowiec EC135

Police Hessen (Niemcy)

Śmigłowiec EC145

Polizeifliegerstaffel NRW (Niemcy)

Śmigłowiec EC135


Letalska policijska enota – Sloveniapolice ASU (Słowenia)

Śmigłowiec EC135

Śmigłowiec A-109 Power

Letecka Sluzba Policie Ceske Republiky (Czechy)

Śmigłowce (od góry): Bell 412, EC 135, Bo 105

Wszystkie śmigłowce wyposażone są w systemy obser-wacji lotniczej, reflektory olśniewające i inne dodatkowewyposażenie w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyko-nywanych zadań.

6. WYBÓR NOWEGO TYPU ŚMIGŁOWCADLA POLICJI

Wybór nowego typu śmigłowca uwarunkowany powi-nien być przede wszystkim koncepcją jego wykorzystaniaw Lotnictwie Policji – uwzględniając również nowe zadania,które mogą być realizowane w przyszłości. W obecnej sy-tuacji – z różnych względów (np. częste zmiany kierownic-twa) które skutkują korygowaniem strategii wykorzystanialotnictwa, zmianami wachlarza zadań, czy chociażby innym

spojrzeniem na wykorzystanie statków powietrznych dowsparcia działań policji, nie jest łatwe podjęcie prawidłowejdecyzji i dokonanie trafnego wyboru odpowiedniego typuśmigłowca.

Na podstawie opinii ekspertów, wykorzystujących i eks-ploatujących śmigłowce w Lotnictwie Policji można stwier-dzić, że celowym byłoby posiadanie na wyposażeniu:– śmigłowców do przebazowania około 40 funkcjonariuszy

wraz ze sprzętem i wyposażeniem,– śmigłowców do przebazowania około 10 funkcjonariuszy

wraz ze sprzętem i wyposażeniem, umożliwiających jed-nocześnie realizację zadań desantowych przy użyciu linzjazdowych i zadań ratowniczo-ewakuacyjnych,

– śmigłowców lekkich do realizacji zadań patrolowych,pościgowych, poszukiwawczych i w ograniczonym zakre-sie – transportowych.

W obecnej sytuacji, między innymi ze względu na ogra-niczone środki finansowe, które będą mogły być wyasy-gnowane na zakup śmigłowców oraz zmienność koncepcjiwykorzystania lotnictwa, celowym byłoby skupienie uwaginie na śmigłowcach ciężkich i średnich – których zadaniamogą z powodzeniem realizować eksploatowane w Lotnic-twie Policji śmigłowce Mi-8 i PZL W-3 Sokół, a na lekkimśmigłowcu wielozadaniowym, szczególnie uwzględniającfakt, że resursy techniczne – już dawno moralnie zesta-rzałych śmigłowców Mi-2, dobiegają końca.

Nowy śmigłowiec wielozadaniowy, o masie do 3500 kg,musi być w klasie osiągów 1 spełniającej wymagania certy-fikacji kategorii A, zgodnie z częścią G przepisów JAR-OPS3 lub równoważnych, a jego specyfikacja powinna gwa-rantować realizację zadań patrolowych, pościgowych, po-szukiwawczych i transportowych w dwóch wariantach kon-figuracyjnych:– patrolowo-poszukiwawczym, wyposażonym w system

obserwacji lotniczej (SOL), reflektor olśniewający, dwagłośniki (megafony) – każdy o mocy nie mniej niż 100 W,węzły desantowe i dźwig (wciągarkę), z załogą w składzie1 – 2 pilotów (do lotów IFR w dzień i w nocy), obserwator(operator SOL) oraz możliwością przewozu minimum 3osób (np. sanitariusz, ratownik, przewodnik z psem służ-bowym) – wariant zastosowany do wykonywania zadańpatrolowych, pościgowych i poszukiwawczych;

– pasażersko-transportowym, wyposażonym w węzły de-santowe i dźwig (wciągarkę), z załogą w składzie 1÷2 pi-lotów (do lotów IFR w dzień i w nocy), oraz możliwościąprzewozu minimum 6 osób lub przewiezienia ładunkuwewnątrz śmigłowca o masie do 800 kg – wariant zasto-sowany do wykonywania zadań transportowych.

Śmigłowiec musi posiadać certyfikaty typu wydane lubuznane przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lot-niczego EASA (European Aviation Safety Agency), (EASAType Certificate lub Type Certificate transferred to EASA)oraz mieć wyposażenie do wykonywania zadań wedługprzepisów IFR w dzień i w nocy z załogą 1 i 2 pilotów.

Ponadto w celu zapewnienia pełnej realizacji zadań poli-cyjnych, śmigłowiec musi być między innymi wyposażony:– w system obserwacji lotniczej (SOL) posiadający możli-

wość obserwacji w zakresie światła widzialnego i w pod-czerwieni, sprzężony z reflektorem olśniewającym SX-16(lub równoważnym) oraz wielofunkcyjne stanowisko ope-ratora w przedziale pasażerskim – zgodnie z wymaganiami,


– w urządzenie nagłaśniające z 2 głośnikami (megafonyzewnętrzne) o mocy nie mniejszej niż 100W każdy,

– we wciągarkę pokładową o udźwigu minimum 220 kg,wyposażoną w linę nośną o długości minimum 40 mb i sy-stem awaryjnego cięcia liny,

– w 2 wysięgniki z węzłami desantowymi (zaczepy domontażu liny desantowej) po jednym na lewej i prawejstronie kadłuba o nośności minimum 250 kg każdy,

– w lampę typu KOJAK zabudowaną w dolnej części kad-łuba, kolor filtra niebieski,

– w nahełmowe gogle noktowizyjne (generacji minimumIII z autogating’iem klasa B zgodnie z normą MIL STD--3009) w ilości 2 szt.,

– w trzy niezależne tory nadawczo-odbiorcze policyjnejłączności radiowej.

7. PODSUMOWANIE

Służba Lotnictwo Policji stanowi stosunkowo młodą for-mację, która podlega permanentnemu rozwojowi, a jej funk-cjonowanie powinno opierać się na ściśle określonym kata-logu zadań, będącym odzwierciedleniem potrzeb wynika-jących ze specyfiki pozostałych służb Policji. Dopiero dys-ponowanie pełną wiedzą w tej dziedzinie oraz znajomośćnowego rodzaju zadań, które docelowo mogą być lub będąrealizowane z wykorzystaniem Lotnictwa Policji, pozwoliodpowiednio ukierunkować dalszy rozwój służby orazułatwić wybór nowego typu śmigłowca, ich ilość oraz do-celową lokalizację baz na terenie kraju, umożliwiając efek-tywniejszą realizację powierzonych zadań. Analizując aktu-alne rozmieszczenie baz Lotnictwa Policji i promieniedziałania (rys. 7.1) trudno utwierdzić się w przekonaniuo skutecznym użyciu śmigłowców policyjnych na tereniecałego kraju, biorąc pod uwagę nawet fakt wspomaganiadziałalności Policji nad obszarem Polski północnej i wschod-niej przez lotnictwo Straży Granicznej.

Rys. 7.1. Promienie działania i lokalizacja baz służby LotnictwoPolicji

Najpilniejszą obecnie potrzebą jest modernizacja i zakupnowych śmigłowców, ze względu na kończące się w naj-bliższych latach resursy śmigłowców Mi-2, co pozwoli nabezpieczniejszą i efektywniejszą realizację zadań lotni-czych. Ze względu na skomplikowane procedury prze-targowe i koszty, będzie to zapewne proces długofalowy,

pochłaniający znaczne środki finansowe, które należy nie-zwłocznie zabezpieczyć.

Analizując natomiast średnią wieku personelu lotniczegoLotnictwa Policji należałoby rozważyć potrzebę utworzeniacertyfikowanego ośrodka szkolenia lotniczego, który po-zwoliłby w przyszłości na możliwość szkolenia i prze-szkalania pilotów zgodnie z wymaganiami obowiązującymiw lotnictwie cywilnym, a tym samym podwyższanie kwali-fikacji zatrudnionego personelu poprzez umożliwienie zdo-bycia licencji pilota zawodowego.

Wprowadzenie do nowej struktury organizacyjnej Lot-nictwa Policji, Sekcji Obsług Hangarowych, znacznieusprawni procesy obsługowe śmigłowców policyjnych,poprzez skrócenie czasu obsług, co w bezpośredni sposóbprzełoży się na zwiększenie gotowości operacyjnej.

Wskazanym byłoby również zwiększenie zdolności ope-racyjnych Lotnictwa Policji, co jest możliwe do osiągnięciapoprzez zwiększenie liczby etatów w istniejących komór-kach organizacyjnych oraz tworzenie nowych baz lotni-czych przy Komendach Wojewódzkich Policji w miastach,nieobjętych promieniem działania śmigłowców policyjnych.

Pomyślne zakończenie procesu restrukturyzacji i wpro-wadzenie docelowych struktur komórek organizacyjnychLotnictwa Policji pozwoli na pełnienie dyżurów cało-dobowych, co znacznie zwiększy możliwości operacyjnegowykorzystania śmigłowców.

Odznaka pilota Lotnictwa Policji

Odznaka mechanika Lotnictwa Policji

W publikacji wykorzystano zdjęcia ze zbiorów własnych,Lotnictwa Policji i PACE.


D. Frątczak

THE PRINCIPLES OF FUNCTIONINGAND THE TASKS OF THE POLICE

AVIATION

SummaryIn the article the short historic draft of the Police aviation,

its organizational structure, the principles of functioning andtasks is submitted. Described are the possibilities of uti-lization, operating tasks and the adaptation degree of theexploited types of helicopters to the realization of air of po-lice tasks is defined, utilizing the experts method. Moreover,all types of helicopters used in the police aviation service arecharacterized, the helicopters of selected States organized inPACE union are submitted and considerations are drawnrelating to the purchase of a new type of helicopter for thePolice.

Д. Фрончак

ПРИНЦИПЫ ФУНКЦИОНИРОВАНИЯИ ЗАДАНИЯ АВИАЦИИ В ПОЛИЦИИ

РезюмеВ статье представлен короткий исторический обзор

авиации в полиции, описаны её организационная струк-тура, правила функционирования и задания. Описанотакже возможности применения, операционные заданияи определено степень приспособления эксплуатируемыхтипов вертолётов для реализации воздушных поли-цейских заданий с употреблением метода экспертов.Кроме того, охарактеризовано все типы вертолётов на-ходящихся на службе Воздушной Полиции, предста-влено вертолёты избранных стран-членов PACE и рас-суждения связанные с покупкой для Польши вертолётанового типа.

ZASADY FUNKCJONOWANIA I ZADANIA LOTNICTWA POLICJI

Documents

Transcript of ZASADY FUNKCJONOWANIA I ZADANIA LOTNICTWA POLICJI