Założenia fizjoterapii

Fizjoterapia

Fizjoterapia (ang. physical therapy,

physiotherapy, PT) jest to zespół metod

leczniczych wykorzystujących zjawisko

reaktywności organizmu na bodźce.

Fizjoterapia polega na świadczeniu

usług powodujących rozwinięcie,

utrzymanie lub przywrócenie w jak

najpełniejszym zakresie czynności

ruchowych i funkcjonalnych.

Fizjoterapia

Fizykoterapia

Wykorzystanie

bodźców fizykalnych

Kinezyterapia

Wykorzystanie leczniczych

form ruchu

Masaż

Wywieranie i zwalnianie

ucisku na tkanki

Kinezyterapia

• Terapia ruchem – Ćwiczenia lecznicze:

wykorzystują jeden określony

rodzaj pracy

– Metody terapeutyczne:

jednoczesne, systemowe

wykorzystanie wielu ćwiczeń i

pokrewnych interwencji

Cele:

Profilaktyka i leczenie

•Przeciwdziałanie hipokinezji

•Normalizacja zakresu ruchomości

stawowej

•Zapobieganie osłabieniu i zanikom

mięśni

•Zapobieganie obrzękom

•Korekcja postawy ciała

•Poprawa stereotypu ruchu

•Poprawa wydolności krążeniowo-

oddechowej

•Stymulacja ośrodkowego układu

nerwowego

•Zwiększenie wydolności w

czynnościach, promocja

samodzielności

Postawa ciała

http://joygardnerteaches.blogspot.com/p/posture.html

idealna

plecy wklęsło-wypukłe

plecy płaskie

plecy kołyskowe

Antagoniści mięśni posturalnych

Mostkowo-obojczykowo-sutkowy

Piersiowe

Pochyłe

Dźwigacz łopatki

Czworoboczny – część górna

Prostownik grzbietu w odcinku szyjnym

Prostownik grzbietu w odcinku lędźwiowym

Biodrowo-lędźwiowy

Napinacz powięzi szerokiej

Kulszowo-goleniowe

Synergie mięśni posturalnych

Prosty brzucha

Pośladkowe

Prostownik grzbietu odcinka piersiowego

Czworoboczny – część dolna

Równoległoboczny

Zębaty przedni

Czworogłowy – głowa przyśrodkowa

Piszczelowy przedni

Ćwiczenia lecznicze

• Izometryczne (oporowe): • Poprawia maksymalną siłę rozwijaną przez mięsień, nie poprawia

wydolności krążeniowej

• czas skurczu: 6-8 sek.

• Przeciwwskazania: ostra niewydolność krążenia, wczesny okres po zawale serca, tętniak aorty, niewydolność oddechowa

• Izotoniczne: • Normalizuje napięcie mięśniowe, poprawia wytrzymałość mięśnia

na obciążenie wysiłkiem, wydolność krążeniowo-oddechową

• Wskazane są ćwiczenia w seriach powtórzeń o wzrastającym obciążeniu

• Izokinetyczne (oporowe przystosowawcze): • Szybki wzrost wytrzymałości tkanki mięśniowej

• Zmniejszone ryzyko urazów i zespołów przeciążeniowych

Podział ze względu na skurcz mięśnia

Ćwiczenia lecznicze • METODYKA

• Bierne: wykonywane przez terapeutę bez współudziału pacjenta

• wskazane przy braku dowolnej czynności mięśnia. Stosowane w celu profilaktyki przykurczów i poprawy trofiki tkanek narządu ruchu, istotna jest także stymulacja proprioceptywna powstająca podczas rozciągania tkanek okołostawowych i docisku na staw

• Czynno-bierne: bierny ruch wykonywany przez terapeutę i czynne rozluźnienie mięśni przez pacjenta. Stosowane w stanach po zdjęciu unieruchomienia, w chorobach reumatycznych

• Czynne: wykonywane przez pacjenta pod kierunkiem lub przy pomocy terapeuty. Celem jest zwiększenie siły i masy mięśni, przywrócenie zdolności prawidłowego działania mięśni

• w odciążeniu, wolne, z dawkowanym oporem

Ćwiczenia lecznicze

Ćwiczenia bierne, wskazania:

• Porażenia wiotkie i spastyczne mięśni, niedowłady znacznego

stopnia

• Jako wstępne ćwiczenia po długotrwałym unieruchomieniu stawu

Ćwiczenie bierne, przeciwskazania:

• Ostry stan zapalny stawu i otaczających tkanek

• Zakrzepowe zapalenie żył głębokich kończyn

• Zator tętnicy płucnej, zawał płuca lub serca

Ćwiczenia lecznicze

• METODYKA • Synergistyczne: wykorzystujące zjawisko funkcjonalnych sprzężeń mięśni:

• Zginacze szyi – mięśnie brzucha

• Prostowniki szyi – prostowniki biodra

• Prostowniki stopy – prostowniki kolana

• Zginacze nadgarstka – zginacze łokcia

• Prostowniki nadgarstka – prostowniki łokcia

• Oddechowe

• Ogólnokondycyjne

• Indywidualne

• Zespołowe: trening w formie zabawy, stacyjny (obwodowy), w formie ścisłej

Ćwiczenia posturalne

Sinaki M. Critical appraisal of physical rehabilitation measures after osteoporotic vertebral fracture. Osteoporos Int 2003;14(9):773-9.

Sinaki M, Lynn SG. Reducing the risk of falls through proprioceptive dynamic posture training in osteoporotic women with kyphotic posturing: a randomized

pilot study. Am J Phys Med Rehabil 2002;81(4):241-6.

Sinaki M. Musculoskeletal challenges of osteoporosis. Aging (Milano) 1998 Jun;10(3):249-62.

Efektywność ćwiczeń leczniczych • Wzmacniające – zazwyczaj wielokrotnie powtarzane, angażujące wybrane

grupy mięśniowe wykonywane w celu wzmocnienia siły i masy

Rozciągające – zwiększające zakres ruchu w stawach poprzez likwidację

przykurczów

Koordynacyjne – poprawiające propriocepcję i kontrolę ruchu

Mobilizujące i ćwiczenia gibkości – wielokrotnie powtarzane, z użyciem

kontrolowanych ruchów w określonym zakresie

Aerobowe

R W I A M K R W I A M K

Efekt przeciwbólowy Efekt czynnościowy

Hayden JA, van Tulder MW, Tomlinson G. Ann Int Med. 2005;142(9): 776-785

Zespoły bólowe dolnego odcinka kręgosłupa

Kinezyterapia a masa kostna

• Najważniejsze ćwiczenia oporowe o

znacznych obciążeniach

• Wpływ ćwiczeń u osób dojrzewających

na szczytową masę kostną – do 20%

PBM

• Efekt osteogenny ćwiczeń jest

odwrotnie proporcjonalny do wieku

Obciążenie mechaniczne to najsilniejszy czynnik wpływający na masę kostną

Kinezyterapia w podeszłym wieku

Korzyści natychmiastowe:

Normalizacja poziomu glukozy Poprawa jakości snu

Poprawa nastroju Redukcja stresu

Przywrócenie pewności siebie Poprawa integracji społecznej

Kinezyterapia w podeszłym wieku

Wzrost wydolności

aerobowej

Poprawa siły

Poprawa zakresu ruchów

Poprawa koordynacji

Poprawa funkcji poznawczych

Nabycie umiejętności Redukcja zaburzeń depresyjnych i lękowych

Wzmocnienie więzi społecznych i kulturowych

Zmniejszenie kosztów opieki zdrowotnej i społecznej

Wzrost zdolności do pracy

Promocja pozytywnego obrazu osoby starszej

Korzyści długoterminowe:

Pionizacja i ćwiczenia lokomocyjne

Zakres ruchomości

• Ćwiczenia czynne w istniejącym zakresie ruchów

• Ćwiczenia bierne

• Ćwiczenia rozciągające (statyczne, dynamiczne)

• Techniki manualne

• Trakcje

• Redresje

• Relaksacja poizometryczna

Wpływ na: torebkę stawową, mięśnie, pochewki powięziowe, ścięgna

Efekt na: chrząstkę i płyn stawowy,

Relaksacja poizometryczna

1. Rozciąganie

3. Czynne rozluźnienie

2. Czynne 8 s. napięcie przeciw oporowi

Relaksacja mięśnia napinacza powięzi szerokiej

Mięsień gruszkowaty

Prostowniki biodra

Mięsień pośladkowy średni

Prostowniki odc. lędźwiowego

Trakcja

Mechanoterapia

DBC - zintegrowany system aktywnej terapii

schorzeń kręgosłupa, wykorzystujący

specjalnie zaprogramowane urządzenia do

ćwiczeń.

Istotą leczenia jest tu odtworzenie

segmentarnego ruchu kręgosłupa z

rozwinięciem jego kontroli nerwowo-

mięśniowej. Równolegle prowadzi się

ćwiczenia czynnościowe i relaksujące.

Wykorzystywana w leczeniu i profilaktyce

Taimela S i wsp. An occupational health intervention programme for workers at high risk for sickness absence. Cost

effectiveness analysis based on a randomised controlled trial. Occup Environ Med 2008;65(4):242-8.

Aparatura CPM

CPM (Continuous Passive Motion) –

ciągły bierny ruch.

Urządzenia do treningu stereotypu

chodu

Diagnostyka i

terapia manualna • Nauka o rozpoznawaniu, profilaktyce i leczeniu

odwracalnych zaburzeń czynnościowych narządu ruchu

• Typowe techniki: – Mobilizacje – powiększanie zakresu

ruchu stawowego z wykorzystaniem

przesuwania powierzchni stawowych

- Manipulacje – mobilizacje z wykorzy-

staniem impulsu, pchnięcia końcowego,

niekiedy z przekroczeniem granic

fizjologicznych

- techniki na tkankach miękkich

(neuromobilizacje, poprzeczny masaż

włókien, oddziaływania na punkty

spustowe

- Techniki ze zwiększaniem zakresu

ruchomości powinny być uzupełnione

ćwiczeniami wzmacniającymi

Przeciwwskazania:

•Choroby nowotworowe

•Gruźlica kostna

•Złamania i niestabilności

•Ostry zespół bólowy z

zaburzeniami neurologicznymi w

przebiegu przepukliny jądra

miażdżystego

•Osteoporoza

•Niektóre wady wrodzone układu

ruchu

•Kręgozmyk

•Niewydolność tętnic kręgowych

•Nieskompensowane dysfunkcje

narządów wewnętrznych

•Ciąża, leki

Fizykoterapia

• Lecznicze wykorzystanie czynników fizycznych: – Temperatura

• Nagrzewanie

• Chłodzenie

– Krioterapia

– Promieniowanie elektromagnetyczne

• Promieniowanie laserowe

– Pole elektryczne

• Stałe

• Zmienne

– Pole magnetyczne

– Fala akustyczna

• Ultradźwięki

• Terapia falą uderzeniową

Termoterapia – efekt ciepła

• Redukcja napięcia mięśni

• Wzrost elastyczności tkanki łącznej

• Redukcja lepkości mazi stawowej

• Wzrost przepływu skórnego, produkcji potu, spadek oporu obwodowego (40%)

• Wzrost tętna (do 100%), spadek ciśnienia rozkurczowego i średniego, ciśnienie skurczowe niezmienione

• Odwodnienie

• Aktywacja osi podwzgórze-przysadka- nadnercza w celu włączenia mechanizmów termoregulacji

– Wzrost osoczowego poziomu noradrenaliny, ACTH, koryzolu (w wyniku chłodzenia)

– Spadek poziomu sodu

• Aktywacja układu R-A-A

• Wzrost wydzielania wazopresyny

• Wpływ na układ oddechowy

– Wzrost VC, PEF, FEV1

• Poprawa wentylacji pęcherzykowej

• Wzrost aktywności enzymów (w tym mediatorów

stanu zapalnego)

Sauna - bezpieczństwo • Brak dowodów na wzrost ryzyka dekompensacji stabilnej

choroby niedokrwiennej serca, skompensowanego

nadciśnienia

• Brak dowodów na wpływ na ryzyko krwawień, zakrzepicy (u

osób bez czynnej zakrzepicy lub krwawienia)

• Brak dowodów na ryzyko zabiegów w saunie u zdrowych dzieci

Kukkonen-Harjula K, Kauppinen K. Health effects and risks of sauna bathing. Int J Circumpolar Health. 2006;65(3):195-205.

Przeciwwskazania:

•Choroba nowotworowa

•Nadczynność tarczycy

•Niestabilna choroba wieńcowa

•Niedociśnienie ortostatyczne

•Stenoza aortalna

•Infekcje gorączkowe

•Zaostrzenie RZS

•Pokrzywka cholinergiczna

•Wysypki z cechami sączenia

Nagrzewanie i leki • Spadek przepływu wątrobowego

– Interakcja z „efektem pierwszego przejścia” – spowolnienie

metabolizmu (midazolam, propranolol)

• Wzrost przepływu skórnego

– Wzrost absorpcji leków ze skóry i taki podskórnej (insulina, nitraty)

• Efekty uboczne poszczególnych leków

– Β-blokery - Redukują efekt głębokiej hipertermii

– Leki obniżające ciśnienie – potęgują efekt hipotensyjny sauny: ryzyko

omdleń

– Nitraty – potęgują efekt hipotensyjny (bóle głowy)

– Sympatykomimetyki – wzmacniają efekt adrenergiczny sauny

(tachykardia)

Kukkonen-Harjula K, Kauppinen K. Health effects and risks of sauna bathing. Int J Circumpolar Health. 2006;65(3):195-205.

• Podwyższenie progu bólowego

• Obniżenie napięcia mięśni

• Korzystnie działa w wysiękach, obrzękach

• Korzystnie działa w różnych stadiach zapalenia

Ochładzanie

Krioterapia

• Stymulacja układów regulacyjnych ustroju poprzez

krótkotrwałe (30-180 sekund) ogólne lub miejscowe

oddziaływanie temperatury –110 –180oC.

• Wskazania:

• Choroby zapalne narządu ruchu (rzs,

zzsk), choroba zwyrodnieniowa stawów,

fibromialgia. przewlekłe zespoły bólowe,

zespół Sudecka,

niedowłady spastyczne (sm, mpdz)

Przeciwwskazania: Niewydolność krążenia, nowotwory, infekcje,

niedokrwistość, odmrożenia, krioglobulinemia, hemoliza,

hemoglobinuria, choroba Raynaud, zaburzenia czucia

Promieniowanie elektromagnetyczne

• Ultrafiolet (100-400 nm)

– UV-C: 200-280 nm

– UV-B: 280-315 nm

– UV-A: 315-400 nm

• Pasmo widzialne: 380-780 nm

• Podczerwień (770-15.000 nm)

– IR-A: 770-1.500 nm

– IR- B: 1.500-4.000 nm

– IR- C: 4.000-15.000 nm

• Zdolność wnikania do tkanek zależy od długości fali: UV-C: warstwa rogowa naskórka; UV-A: 2mm

• Wrażliwość zależy od karnacji skóry oraz od naświetlanego regionu, substancji światłouczulających

• Odczyn rumieniowy

• Rumień cieplny (poszerzenie naczyń)

• Rumień fotochemiczny

• 7-dehydrocholesterol → prowitamina D3

• Wywoływanie efektu stymulującego

(tempo przemian metabolicznych,

konsumpcji tlenu, stymulacja układu

wydzielania wewnętrznego)

• Efekt przeciwzapalny

Biologiczne oddziaływanie UV

Fotochemoterapia: naświetlanie po podaniu

psoralenów (furokumaryn): łuszczyca

(PUVA), przyłuszczyca, ziarniniak grzybiasty,

liszaj płaski, łupież czerwony, świerzbiączka,

wyprysk rozlany

Strefy wrażliwości na

UV

1 1

max. 1 2 3 4 5 min.

2 2

3

4

5

5

3

5

4

Biologiczne oddziaływanie UV

Naświetlania profilaktyczne: zapobieganie krzywicy i wzmożenie sił

obronnych ustroju

Lecznicze zastosowania promieni UV:

• Choroby gardła i nosa, przewlekłe nieżyty oskrzeli, astma oskrzelowa

• Krzywica

• Choroba reumatyczna, zwyrodnieniowa, nerwobóle

• Stany zapalne tkanek miękkich, czyraczność

• Owrzodzenia troficzne, trudno gojące się rany

• Utrudniony zrost kostny

• Łuszczyca, łysienie plackowate, trądzik pospolity

Przeciwwskazania: choroba

nowotworowa, czynna gruźlica płuc, nadczynność tarczycy, zakażenia ogniskowe,

cukrzyca, miażdżyca naczyń z NT, niewydolność krążenia, niedokrwistość złośliwa,

padaczka, RZS w trakcie leczenia solami Au, nadwrażliwość na światło

Biologiczne oddziaływania światła

widzialnego i podczerwieni

• Penetracja do skóry właściwej i tkanki podskórnej (IR-A i IR-B)

• Światło widzialne:

– Psychostymulujące • Filtr czerwony: stymulujące

• Filtr niebieski: działanie uspokajające

• Podczerwień:

– Efekt termiczny: • Miejscowy: rozgrzanie tkanki podskórnej

• Konsensualny: oddziaływanie odruchowe na naczynia głębokie

– Redukcja napięcia mięśni

Biologiczne oddziaływanie promieni

podczerwonych

Wskazania:

• Przewlekłe i podostre stany zapalne, w których możliwe jest miejscowe

stosowanie ciepła

• Przewlekłe i podostre zapalenie stawów i tkanek okołostawowych

• Nerwobóle

• Stany po przebytym zapaleniu skóry i tkanek miękkich pochodzenia

bakteryjnego

• Jako zabieg wstępny przed ćwiczeniami, masażem, jonoforezą

Przeciwskazania:

choroba nowotworowa, niewydolność krążenia, czynna TBC, zaburzenia

w ukrwieniu obwodowych części kończyn, skłonność do krwawień, stany

gorączkowe, ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich, stany

wyniszczenia

Termoterapia: sauna sucha • Sauna sucha dalekiej podczerwieni

• Zazwyczaj 7-14 μm

• Mniejszy dyskomfort w stosunku do sauny tradycyjnej

• Głębsze wnikanie ciepła • Efekt relaksujący

• Stymulacja krążenia obwodowego i ośrodkowego

• Wskazania: • Czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca:

• Hipercholesterolemia

• Nadciśnienie

• Cukrzyca

• Otyłość

• Nikotynizm

Beever R. Far-infrared saunas for treatment of cardiovascular risk factors Summary of published evidence. Can Fam Physician 2009;55:691-6

Zastosowanie sauny suchej (waon therapy)

• Termoterapia z oddziaływaniem suchą sauną o temperaturze 60 stopni – Wzrost temperatury wnętrza ciała o 1,2 stopnia C

• Wskazania: np. choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia w stadiach NYHA A,B,C,D schorzenia tętniczych naczyń obwodowych

• Efekt: • Poprawa funkcji śródbłonka (wzrost sekrecji syntetazy NO)

• Wzrost przepływu obwodowego • Redukcja wskaźnika kostka/ramię

• Poprawa wydolności krążenia

• Stabilizacja autonomicznego układu nerwowego

• Redukcja objawów bólowych choroby niedokrwiennej serca i w niedokrwieniu obwodowym

Miyata M. Waon Therapy for Cardiovascular Disease – Innovative Therapy for the 21st Century. Circulation J. 2010;74:617-621

Technika zabiegów

• Sucha ekspozycja na suche ciepło, bez imersji wodnej (15 minut)

• Spoczynek w pozycji leżenia tyłem pod kocem przez około 30 minut. Zalecane dopajanie

Miyata M. Waon Therapy for Cardiovascular Disease – Innovative Therapy for the 21st Century. Circulation J. 2010;74:617-621

Efekty kliniczne Poprawa trofiki

tkanek

Zg

on

y lu

b p

ow

tórn

e

przyję

cia

Okres obserwacji (miesiące)

Kihara et al. Waon therapy improves the prognosis of patients with chronic heart failure. J Cardiol 2009; 53: 214 –218. Tei C, et al. Successful thermal therapy for end-stage peripheral artery disease. J Cardiol 2006; 47: 163 –164.

Poprawa rokowania w przewlekłej niewydolności krążenia

Efekty uboczne

• Oparzenia

• Choroby nowotworowe skóry

• Zaćma, uszkodzenie siatkówki

Przeciwwskazania:

• Choroba nowotworowa (także przebyta)

• Ostre stany zapalne i infekcje

• Nadczynność tarczycy

• Padaczka

• Niewydolność krążenia ze stenozą aortalną,

kardiomiopatia przerostowa

Laser niskoenergetyczny

• Promieniowanie spójne, monochromatyczne, równoległe

• Penetracja promieniowania od kilku do kilkudziesięciu milimetrów

• Energia dostarczona z promieniowaniem

maleje wykładniczo wraz z głębokością

• Efekt biologiczny:

– Absorpcja energii przez tkanki

– Wpływ na sygnalizację komórkową

– Reakcje enzymatyczne

– Układy cytochromów

• poprawa ukrwienia i trofiki tkanek,

pobudzenie procesów regeneracji,

syntezy komórkowej

Maksymalne przenikanie.

f = 550-950 nm

Moc 1-6 mW

Dawka energii:

0,1 – 5 J / zabieg

http://www.chem.duke.edu/~wwarren/tissueimaging.php

Biologiczne oddziaływanie

promieniowania laserowego

Wskazania:

• Trudno gojące się rany i owrzodzenia

• Utrudniony zrost kostny

• Przewlekłe stany zapalne

• Choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenia okołostawowe, nerwobóle,

stany zapalne ścięgien, powięzi, pochewek ścięgnistych i kaletek

stawowych

• Zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii

• Neuropatia cukrzycowa

• Trądzik pospolity

Elektroterapia – prądy stałe

• Galwanizacja

• Jonoforeza

Katoda – efekt przekrwienny

Anoda – efekt przeciwbólowy

Przeciwwskazania: zaburzenia czucia, zmiany skórne, stymulator

serca, wszczepy metalowe

Leki w postaci zjonizowanej:

NLPZ, hydrokortyzon, ksylokaina, tolazolina,

jony Zn, J, Ca

Efekt przepływu prądu przez tkanki:

Zjawiska elektrochemiczne: elektroliza

Zjawiska elektrokinetyczne: elektroosmoza,

elektroforeza

Zmiana pobudliwości błon komórkowych

Zjawiska elektrotermiczne

Niedowłady wiotkie, zaburzenia krążenia obwodowego

Zespoły bólowe

Dawkowanie obiektywne: 0,01-0,5 mA/cm2; subiektywne: zależne od doznań czuciowych

Prąd do 0,2 mA/cm2

Jonoforeza

Jonoforeza J: blizny, przykurcze

Jonoforeza Ca: utrudniony zrost kostny, zespół Sudecka, obwodowe

zaburzenia naczynioruchowe, stany zapalne gałki ocznej

Jonoforeza prokainy/lignokainy: nerwobóle, astma oskrzelowa

Jonoforeza histaminy: owrzodzenia troficzne, samorodna sinica

kończyn, odmrożenia, nerwobóle, przewlekłe stany zapalne stawów

Jonoforeza antybiotyków: stany zapalne skóry i tkanek miękkich

Jonoforeza hydrokorytzonu: stany zapalne stawów, pochewek

ścięgnistych, skóry i tkanek miękkich

Elektroterapia – prądy impulsowe • 0,5-500 Hz – niskie częstotliwości

Elektrostymulacja mięśni:

•Mięśnie porażone wykazują zaburzenia repolaryzacji,

zatem mają zdolność reakcji na impulsy trójkątne

•Zasady oddziaływań: zapobieganie zanikowi i

zwyrodnieniu łacznotklankowemu

•Przeciwdziałanie wytwarzaniu stereotypów zastępczych

Prądy diadynamiczne:

Oddziaływanie przeciwbólowe:

Ośrodkowo – aktywacja odruchów

na poziomie rdzenia i wzgórza

Obwodowo – rozszerzenie naczyń

Dawkowanie obiektywne: na podstawie

efektu motorycznego; subiektywne:

zależne od doznań czuciowych

Elektroterapia – prądy impulsowe • 3-5 kHz – średnie częstotliwości

Prądy interferencyjne (Nemeca):

• Efekt przeciwbólowy

• Pobudzanie do skurczu mięśni szkieletowych

• Redukcja napięcia współczulnego

• Rozszerzenie naczyń krwionośnych,

usprawnienie krążenia obwodowego

• Usprawnianie procesów odżywczych i

przemiany materii tkanek

E1 E1

E2

E2

Elektroterapia – prądy impulsowe • 13,5- 2375 MHz wielkie częstotliwości

Efekt termiczny: ciepło endogenne

Przeciwwskazania:

Choroby nowotworowe, czynne procesy zapalne, stany

po leczeniu promieniowaniem jonizującym, ciąża, okres

menstruacji, obecność implantów metalowych

Pole magnetyczne impulsowe

• Efekt cieplny, porządkowanie układu cząsteczek wody (tzw. efekt Mojżesza)

• Zmiany stanu błonowych układów sygnalizacyjnych zależnych od jonów wapnia • Transmisja synaptyczna • Pobudliwość neuronów • Przepuszczalność bariery krew-mózg (F: 0,3-0,5 T; f: 8-215 Hz and

915 Mhz);

• Wpływ na stabilność polimerów, lizosomów • Zmiany stanu spinu elektronów w produktach pośrednich

reakcji chemicznych • Zmiany aktywności enzymatycznej

• Wpływ na transdukcję czynników wzrostu

• Strukturalne zmiany układów fosfolipidowych

Ueno S. IEEE Trans Magn, 1994; Shelton RC. CNS Drugs. 2010; Murabayashi S. Ther Apher Dial

2004; Garber HJ, Oldendorf WH, et al. Magnetic Resonance Imaging 1989; Liburdy RP. FEBS Letters

1992; Hsieh DS Langer R, Folkman J. Proc Noli Acad Sci 1981; Aaron RK. Clin Orthop Relat Res.

2004.

Indukcja: 0,1 – 1 mT do 1,5 T

Impulsowe pole magnetyczne wielkiej

częstotliwości

• Działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwbólowe

Wskazania:

Trudno gojące się rany, owrzodzenia troficzne

Stany zapalne tkanek okołostawowych

Stany po urazach tkanek miękkich

Stany po zabiegach chirurgicznych, stomatologicznych

Stany zapalne przydatków, macicy, zatok obocznych nosa

Krwiaki pourazowe

(terapuls, diatermia mikrofalowa)

Przeciwwskazania: obecność metalowych zespoleń, rozrusznik serca, procesy

nowotworowe, zaburzenia ukrwienia, stany zapalne żył, ropnie i wylewy krwawe

Pole magnetyczne i biologia kości

• Aktywizuje różnicowanie chondrocytów w procesie

kostnienia na podłożu chrzęstnym, komórek osteo-

progenitorowych bez wpływu na proliferację lub

rekrutację komórek.

• Przyspiesza syntezę macierzy chrzęstnej (PG i GAG).

• Wspomaga kostnienie na pograniczu implantów

• Zapobiega spadkowi gęstości mineralnej kości u zwierząt unieruchomionych (aktywacja TGF-β1 i hamowanie IL-1, IL-6 i MMP).

• W działaniu anabolicznym wolnozmiennych PM mogą uczestniczyć insulinowy receptor substratowy-1 (IRS-1), śródbłonkowa syntetaza NO i rybosomalna podjednostka kinazy S6.

• Niskoamplitudowe złożone PM, które indukują maksymalny gradient

potencjałów 10-5 V/m jest zdolny przyspieszyć przepływ netto jonów

wapnia do ludzkich osteoblastów. Efekt zależy od częstotliwości i jest

największy dla f=15.3-16.3 Hz.

Jansen JHW. BMC Musculoskelet Disord. 2010; 11: 188; Ciombor DM, J Orthop Res. 2002;20(1):40-50; Ciombor DM Osteoarthritis Cartilage.

2003;11(6):455-62. Dallari D, Fini M, Giavaresi G, Bioelectromagnetics. 2009;30(6):423-30. Shen WW, Bioelectromagnetics. 2010;31(2):113-9.

Schnoke M, J Orthop Res. 2007;25(7):933-40. Diniz P, Shomura K, Soejima K. Bioelectromagnetics 2002;23(5):398–405. Fitzsimmons RJ. Clin

Plast Surg. 1994;21(3):401-6. Fitzsimmons RJ. Calcif Tissue Int. 1994;55(5):376-80. Bassett CA. Crit Rev Biomed Eng. 1989;17(5):451-529.

Electromagn Biol Med. 2007;26(3):167-77.

Impulsowe pole magnetyczne małej

częstotliwości

Wskazania:

Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa i dużych stawów

RZS

Złamania kości, utrudnienie zrostu, choroba Sudecka

Urazy stawów, mięśni, więzadeł, ścięgien

Trudno gojące się rany i owrzodzenia, oparzenia

Nerwobóle

Zanurzenia krążenia obwodowego

Pole magnetyczne – wybrane działania

• Spondylodeza międzytrzonowa (RCT)

• w odcinku lędźwiowym • Osiągnięto 92% wgojenia przeszczepów kostnych w grupie

PEMF, podczas gdy w kontroli 65% (p>0,05).

• Korzystny wpływ PEMF (30 min./d./9 mies.)na wgojenie

przeszczepu międzytrzonowego u kobiet.

U mężczyzn bez zauważalnego efektu

• w odcinku szyjnym • PEMF znamiennie lepszy wynik szyjnej

spondylodezy z dostępu przedniego

(przeszczep kostny + płyta) w 6 miesiącu

po operacji. W 12 miesiącu bez różnicy

od grupy kontrolnej.

Mooney V. Spine (Phila Pa 1976). 1990;15(7):708-12.

Linovitz RJ, et al. Spine (Phila Pa 1976). 2002;27(13):1383-9.

Foley KT, et al. Spine J. 2008;8(3):436-42.

• Wyniki randomizowanych prób kontrolowanych

– artroskopowa rekonstrukcja ACL: redukcja czasu zdrowienia i nasilenia odczynu zapalnego

– RZS, fibromialgia: redukcja bólu

– Osteoporoza pierwotna i wtórna:

redukcja bólu, wzrost BMD

– Posterydowa martwica kości:

możliwy efekt prewencyjny

– Ból po urazie whiplash: redukcja

bólu

Benazzo F. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2008;16(6):595-601.

Chuang LQ et al. Chin Med J 2008; 121(20):2095-2099. Tabrah F, et al. J Bone Miner Res. 1990;5(5):437-42.

Ishida M et al. Clin Orthop Relat Res 2008; 466:1068–1073.

Foley-Nolan D, Moore K, Codd M et al. Scand J Rehabil Med. 1992;24(1):51-9.

Pole magnetyczne – wybrane działania

Silne PM i układ odpornościowy

• Ludzkie monocyty obwodowe stymulowane

statycznym PM (0,5 T) zmniejszają

ekspresję CD69 i zwiększają produkcję

IFN-γ i IL-4.

• Komórki czerniaka myszy znamiennie

zwiększają produkcję TNF-α w odpowiedzi

na 16-dniową ekspozycję na pulsujące PM.

• Krótkotrwała (60-330 s) ekspozycja na pole

o intensywności 0,3-1,2 T hamuje proliferację

limfocytów B i T w odpowiedzi na stymulację

mitogenem.

• Pobudzanie pulsującym PM f=1Hz; F=1,9 T) zwiększa zdolności migracji reaktywnych astrocytów w uszkodzonym rdzeniu kręgowym dzięki aktywacji ścieżki mitogennej MEK1,2/ERK.

Simkó M, Droste S, Kriehuber R, Weiss DG. Eur J Cell Biol 2001;80(8):562-6. Murabayashi S, Yoshikawa A, Mitamura Y. Ther Apher Dial

2004;8(3):206-11. Salerno S, La Mendola C, Lo Casto A, et al. Int J Radiat Biol. 2006;82(2):77-85. Yamaguchi S, Ogiue-Ikeda M, Sekino M, et.

al. Bioelectromagnetics. 2006;27(1):64-72. Salerno S, Lo Casto A, Caccamo et al. Int J Radiat Biol. 1999;75(4):457-63. Roman A, Zyss T,

Nalepa I. Bioelectromagnetics. 2005;26(3):201-6. Fang ZY, Li Z, Xiong L, et al. Electromagn Biol Med. 2010 Aug;29(3):113-21.

Przeciwwskazania: choroba nowotworowa, czynne infekcje, zaburzenia

wydzielania wewnętrznego, obecnośc rozrusznika serca, ciąża

Ultradźwięki

• Efekt termiczny (tkanka kostna i mięśniowa)

• Efekt „mikromasażu”

• Efekt fizykochemiczny

wzrost dyfuzji przez błony

rozpad niektórych białek

podwyższenie pH płynu środowiska

Przeciwwskazania: okolica serca, płuc, narządów miąższowych, mózgu, oczu,

nasad kości rosnących, kręgosłup w okolicy laminektomii, okolica aktywnej

chrząstki wzrostowej,

Energia mechaniczna deponowana w tkance za pośrednictwem fali akustycznej

Częstotliwości: 800-2400 kHz

Dawki: 0,05-1,5 W/cm2

Ultradźwięki

Wskazania:

• Zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa

• Zespoły przeciążeniowe stawu barkowego, łokciowego

• Nerwoból n. trójdzielnego

• Bóle poamputacyjne

• Przykurcz Dupuytrena, blizny

• Szczękościsk

• Przeciwwskazania: choroba nowotworowa, czynna TBC, ciąża,

niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, rozrusznik serca,

zaburzenia ukrwienia obwodowego, zakrzepowe zapalenie żył, skazy

krwotoczne, ostre stany gorączkowe i zapalne, wyniszczenie, nie

ukończony wzrost kości, osteoporoza, obecność metalowych zespoleń,

przebyta radioterapia

SWT, ECSW – „fala uderzeniowa”

• Intensywna stymulacja proprioceptywna tłumi przekaz

bólowy

• Wzrost przepływu krwi

• Interakcja z błoną komórkową receptorów bólowych

• Zmiana środowiska wewnętrznego poprzez reakcje

fizykochemiczne

Pasmo częstotliwości: 16 Hz – 20 MHz

Energie: fala niskoenergetyczna: poniżej

0,2 mJ/mm2

Wysokoenergeyczna: pow. 0,2 mJ/mm2

Penetracja fali: do 12,5 cm

Częstotliwość impulsu 1-8 Hz

Balneoterapia

• Kompleksowe oddziaływanie lecznicze

wykorzystujące: – zasoby naturalnych tworzyw (wody, peloidy, gazy lecznicze)

– Oddziaływanie klimatu (ciśnienie, nasłonecznienie, wilgotność

powietrza, charakterystykę promieniowania słonecznego i skład

powietrza)

– Oddziaływania metodami fizykalnymi

– Dietetyczne

– Kinezyterapeutyczne

– Edukację zdrowotną

– Psychoterapię

Przeciwwskazania • Ciężki stan ogólny

• Choroba nowotworowa, stany przednowtworowe

• Żółtaczka

• Choroby zakaźne, obecność ognisk zakaźnych

• Objawowa nadczynność lub niedoczynność tarczycy

• Niewyrównana niewydolność krążenia, wątroby, oddechowa

• Niestabilna choroba wieńcowa

• Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe

• Owrzodzenia podudzi

• Tętniak serca lub aorty

• Niekontrolowana padaczka

• Alkoholizm, narkomania

• Ciąża i okres karmienia

Fizjoterapia: element działania kompleksowego

Racjonalny dobór charakteru i dawki zabiegów do indywidualnych wymogów pacjenta

Zachowanie sekwencji oddziaływań: np. poprzedzenie ćwiczeń mobilizacyjnych zabiegami fizykalnymi (krioterapią lub miejscowym nagrzewaniem)

Łączenie oddziaływań

(hydroterapia)

Świadomość oddziaływania

zabiegów na regulację

autonomiczną i hormonalną,

możliwość przedawkowania stymulacji

Masaż leczniczy

• Rozluźnienie mięśni

• Pobudzenie proprioreceptorów

• Działanie przeciwbólowe

Przeciwwskazania

• Ostre choroby i stany zapalne

• Gorączka

• Nowotwory lagodne i złośliwe

• Krwawienia i zagrożenia krwawieniem (antykoagulanty)

• Niedokrwienie tkanek

• Zapalenie żył

• Miejscowe: złamania, urazy tkanek miękkich

Dziękuję za uwagę